Walka z oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania i rajami podatkowymi (2013/2060(INI)).

A.

mając na uwadze skandaliczny fakt, że co roku w UE oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania, unikanie opodatkowania i agresywne planowanie podatkowe powodują utratę około 1 bln EUR potencjalnych wpływów z podatków, co dla każdego obywatela europejskiego stanowi co roku koszt wynoszący około 2 000 EUR, przy czym nie podejmuje się odpowiednich działań by temu zapobiec 5 ;

B.

mając na uwadze, że takie uszczuplenie stanowi zagrożenie dla zabezpieczenia unijnej społecznej gospodarki rynkowej opartej na wysokiej jakości usługach publicznych, dla prawidłowego funkcjonowania jednolitego rynku oraz uszczerbek dla skuteczności i sprawiedliwości europejskich systemów podatkowych, a także zagrożenie dla ekologicznej transformacji gospodarki; mając na uwadze, że powoduje i jeszcze bardziej sprzyja szkodliwym społecznie spekulacjom, co prowadzi do wzrostu nierówności społecznej i braku zaufania obywateli do instytucji demokratycznych oraz kształtuje środowisko deficytu demokratycznego;

C.

mając na uwadze, że ważnym elementem stabilności budżetowej jest zabezpieczenie podstawy naszych dochodów;

D.

mając na uwadze, że oszustwa podatkowe i uchylanie się od opodatkowania to działalność nielegalna polegająca na uchylaniu się od zobowiązań podatkowych, a z drugiej strony unikanie opodatkowania jest zgodnym z prawem, lecz niewłaściwym wykorzystaniem systemu podatkowego w celu zmniejszenia lub uniknięcia zobowiązań podatkowych, podczas gdy agresywne planowanie podatkowe polega na wykorzystywaniu aspektów technicznych systemu podatkowego lub rozbieżności pomiędzy dwoma systemami podatkowymi lub większą ich liczbą w celu zmniejszenia zobowiązania podatkowego;

E.

mając na uwadze, że stosowanie praktyk unikania opodatkowania, ułatwiane przez zwiększającą się dematerializację gospodarki, prowadzi do zakłóceń konkurencji szkodliwych dla przedsiębiorstw i wzrostu gospodarczego w Europie;

F.

mając na uwadze, że skala oszustw podatkowych i unikania opodatkowania podważa zaufanie i pewność konsumentów, jeśli chodzi o sprawiedliwość i legitymizację poboru podatków i całego systemu podatkowego;

G.

mając na uwadze, że brak koordynacji polityki podatkowej w UE prowadzi do znacznych kosztów i obciążeń administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną w UE i może powodować niezamierzony brak opodatkowania lub prowadzić do oszustw podatkowych i unikania opodatkowania;

H.

mając na uwadze, że utrzymywanie się zakłóceń wynikających z nieprzejrzystych lub szkodliwych praktyk podatkowych w systemach prawnych działających jako raje podatkowe może powodować sztuczne przepływy i negatywne skutki na rynku wewnętrznym UE; mając na uwadze, że szkodliwa konkurencja podatkowa wewnątrz UE stoi w wyraźnej sprzeczności z logiką jednolitego rynku; mając na uwadze, że konieczne są dalsze działania mające na celu harmonizację podstaw opodatkowania w ramach coraz spójniejszej Unii gospodarczej, fiskalnej i budżetowej;

I.

mając na uwadze, że państwa korzystające z programów pomocy, po zwiększeniu poboru podatków i likwidacji przywilejów zgodnie z propozycjami trojki, zaobserwowały w ostatnich latach ucieczkę większych przedsiębiorstw, pragnących korzystać z przywilejów podatkowych oferowanych przez inne państwa;

J.

mając na uwadze, że w praktyce spowodowało to przesunięcie obciążenia podatkowego na pracowników i gospodarstwa domowe o najniższych dochodach oraz zmusiło rządy do drastycznych cięć w usługach publicznych;

K.

mając na uwadze, że redukcja etatów w krajowych organach podatkowych większości państw członkowskich w związku z przedsięwzięciem środków oszczędnościowych w ostatnich latach w poważnym stopniu zagraża wdrożeniu planu działania Komisji;

L.

mając na uwadze, że korporacje wielonarodowe stosujące praktykę unikania opodatkowania łamią zasadę uczciwej konkurencji i społecznej odpowiedzialności biznesu;

M.

mając na uwadze, że niektórzy podatnicy zareagowali na kroki podjęte przez państwa członkowskie w celu zaradzenia brakowi przejrzystości poprzez przekierowywanie działalności lub transakcji za pośrednictwem innej jurysdykcji o niższym poziomie przejrzystości;

N.

mając na uwadze, że jednostronne środki krajowe okazały się w wielu przypadkach nieskuteczne, niewystarczające i w niektórych przypadkach nawet szkodliwe, co powoduje konieczność przyjęcia skoordynowanego i wielokierunkowego podejścia na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym; mając na uwadze, że skuteczna walka z oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania, unikaniem opodatkowania i agresywnym planowaniem podatkowym wymaga zdecydowanego wzmocnienia współpracy między organami podatkowymi różnych państw członkowskich oraz współpracy organów podatkowych z innymi organami ścigania w danym państwie członkowskim;

O.

mając na uwadze, że zgodnie z informacjami przedstawionymi przez OECD w sprawozdaniu dotyczącym rozwiązania kwestii erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków najważniejszym problemem politycznym, którym należy się zająć, jest to, że wspólne międzynarodowe zasady określone na podstawie doświadczeń krajowych związanych z podziałem jurysdykcji podatkowej nie nadążały za zmieniającym się otoczeniem biznesowym; mając na uwadze, że ustanowienie międzynarodowych standardów opierających się na zasadach przejrzystości, wymianie informacji i znoszeniu szkodliwych środków podatkowych wymaga zwiększenia aktywności Komisji i państw członkowskich na arenie międzynarodowej;

P.

mając na uwadze, że kraje rozwijające się nie mają siły przetargowej, aby zmusić raje podatkowe do współpracy, wymiany informacji oraz zapewnienia przejrzystości;

Q.

mając na uwadze, że dziennikarze śledczy, sektor pozarządowy i społeczność akademicka odegrały zasadniczą rolę w ujawnianiu przypadków oszustw podatkowych, unikania opodatkowania i rajów podatkowych oraz w należytym informowaniu opinii publicznej o takich przypadkach;

R.

mając na uwadze, że wzmocnieniu środków mających na celu wykrywanie oszustw podatkowych powinno towarzyszyć wzmocnienie obecnych przepisów dotyczących pomocy w odzyskiwaniu należności, zapewnienie równości traktowania pod względem podatkowym oraz ułatwienie praktycznego stosowania przepisów przez przedsiębiorstwa;

S.

mając na uwadze, że na szczycie G-20, który odbył się w lutym 2013 r. w Moskwie, europejscy ministrowie finansów obiecali podjąć niezbędne działania mające na celu zaradzenie unikaniu opodatkowania oraz potwierdzili, że przedsięwzięcie jedynie środków krajowych nie przyniesie pożądanych rezultatów;

T.

mając na uwadze, że ceny transferowe, które prowadzą do unikania opodatkowania, negatywnie wpływają na budżety krajów rozwijających się i że szacuje się, że utrata dochodów podatkowych wynosi około 125 miliardów euro rocznie, co stanowi prawie dwukrotność kwoty, jaką otrzymują one w ramach pomocy międzynarodowej;

U.

mając na uwadze, że kompetencje ustawodawcze w zakresie polityki podatkowej leżą obecnie po stronie państw członkowskich;

1.

z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji i jej zalecenia wzywające państwa członkowskie do podjęcia natychmiastowego i skoordynowanego działania przeciwko rajom podatkowym i agresywnemu planowaniu podatkowemu;

2.

z zadowoleniem przyjmuje determinację ministrów finansów grupy G-20, żeby rozwiązać kwestię erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków;

3.

apeluje do państw członkowskich o realizację działań następczych wynikających z podjętych zobowiązań, przyjęcia planu działania Komisji i pełnego wykonania obydwu zaleceń; nalega, aby państwa członkowskie zaangażowały się w poważne negocjacje i ukończyły procedury odnoszące się do wszystkich już złożonych wniosków ustawodawczych dotyczących kwestii oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania, agresywnego planowania podatkowego i rajów podatkowych na terytoriach od nich zależnych;

4.

ubolewa nad faktem, że państwom członkowskim nie udało się jeszcze osiągnąć porozumienia w kwestii najważniejszych wniosków ustawodawczych takich jak wniosek zmieniający dyrektywę Rady 2003/48/WE w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek z 2008 r. czy wniosek dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych z 2011 r.;

5.

ubolewa nad dotychczasowym brakiem istotnych postępów w dziedzinie opodatkowania w ramach realizacji zobowiązań paktu euro plus;

6.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą ustanowienia "platformy na rzecz dobrych rządów w dziedzinie opodatkowania"; wzywa Komisję do ścisłego monitorowania wdrożenia obu zaleceń we wszystkich państwach członkowskich, i do konsultacji również z krajowymi organami podatkowymi, partnerami społecznymi i związkami zawodowymi oraz do zaangażowania ich w prace platformy; wzywa Komisję do corocznego przedstawiania Radzie i Parlamentowi sprawozdań w sprawie prac i osiągnięć platformy;

7.

uważa, że opublikowane przez Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarstwa Śledczego w kwietniu 2013 r. informacje o tajnych rachunkach bankowych w rajach podatkowych świadczą o zasięgu i wadze problemu oraz pilnej potrzebie działania; w związku z tym domaga się ponownie większego zaangażowania ze strony społeczności międzynarodowej i Europy na rzecz przejrzystości, które może przybrać formę międzynarodowego, wiążącego i wielostronnego porozumienia w sprawie automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych;

8.

podkreśla, że UE powinna odgrywać główną rolę w dyskusjach na temat zwalczania oszustw podatkowych, unikania opodatkowania i rajów podatkowych w OECD, na globalnym forum ds. przejrzystości i wymiany informacji do celów podatkowych, w G-20 i G-8 oraz na innych istotnych forach międzynarodowych; apeluje do Komisji i państw członkowskich o spójne podkreślanie na arenie międzynarodowej ogromnego znaczenia wzmocnionej współpracy w zwalczaniu oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania, agresywnego planowania podatkowego i rajów podatkowych; podkreśla, że UE powinna, w stosownych przypadkach, przekonywać kraje spoza UE do zbudowania i poprawy skuteczności ich systemów poboru podatków przez podporządkowanie się zasadom konkurencji, automatycznej wymiany informacji i zakazu szkodliwych środków podatkowych, oraz pomagać im w tym; zachęca Radę i Komisję do udoskonalenia pomocy technicznej oraz budowania potencjału w krajach rozwijających się;

9.

uważa, że ogromne znaczenie ma, by państwa członkowskie upoważniły Komisję do negocjowania porozumień podatkowych z państwami trzecimi w imieniu całej UE zamiast kontynuować praktykę dwustronnych negocjacji prowadzących do nieoptymalnych rezultatów z punktu widzenia UE jako całości i często również zainteresowanego państwa członkowskiego;

10.

podkreśla, że na państwach członkowskich, które otrzymały 6 lub ubiegają się o pomoc finansową, spoczywa obowiązek przedsięwzięcia środków w celu wzmocnienia i ulepszenia sposobów ściągania podatków oraz walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania; wzywa Komisję do rozszerzenia tego obowiązku i uwzględnienia środków zwalczających pranie pieniędzy, unikanie opodatkowania i agresywne planowanie finansowe;

11.

wzywa Komisję do powstrzymania się od przyznawania pomocy finansowej UE oraz dopilnowania, aby państwa członkowskie nie udzielały pomocy państwa ani dostępu do zamówień publicznych przedsiębiorstwom, które naruszają unijne normy podatkowe; wzywa Komisję i państwa członkowskie do żądania ujawniania informacji dotyczących kar lub wyroków za przestępstwa podatkowe w przypadku firm ubiegających się w przetargu o zamówienie publiczne; sugeruje, aby organy publiczne, respektując obowiązki uzgodnione w zmienionej dyrektywie w sprawie opóźnień w płatnościach, miały możliwość włączenia do umowy w sprawie zamówienia publicznego klauzuli, która umożliwi im zerwanie umowy jeśli dostawca nie będzie przestrzegać przepisów prawa podatkowego;

12.

wzywa Komisję do zaproponowania wspólnych norm dotyczących umów podatkowych między państwami członkowskimi i krajami rozwijającymi się w celu uniknięcia erozji podstawy opodatkowania tych krajów;

13.

wzywa Komisję do zapewnienia DG TAXUD większych zasobów budżetowych i kadrowych w celu wsparcia opracowywania strategii politycznych UE i wniosków związanych z podwójnym brakiem opodatkowania, uchylaniem się od opodatkowania i oszustwami podatkowymi;

14.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do położenia nacisku w stosunkach z państwami trzecimi na ścisłe stosowanie norm UE dotyczących opodatkowania, w szczególności w przypadku przyszłych dwustronnych lub wielostronnych umów handlowych;

15.

z zadowoleniem przyjmuje amerykańską ustawę o ujawnianiu informacji o rachunkach zagranicznych dla celów podatkowych (FATCA) jako pierwszy krok w kierunku automatycznej wymiany informacji między UE i USA w celu zwalczania transgranicznych oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania; ubolewa jednak, że w negocjacjach z USA zastosowano dwustronne/międzyrządowe podejście zamiast wspólnego unijnego stanowiska negocjacyjnego; ubolewa nad brakiem pełnej wzajemności w wymianie informacji; apeluje w tym kontekście o poszanowanie prawa do ochrony danych obywateli UE;

16.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia gruntownego przeglądu i należytego wdrożenia zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy z lutego 2012 r.;

17.

wzywa państwa członkowskie do zobowiązania się do osiągnięcia ambitnego, lecz realistycznego celu, którym jest zmniejszenie przynajmniej o połowę luki podatkowej do 2020 r., ponieważ stopniowo zapewniłoby to znacząco wyższe potencjalne dochody z podatków bez podnoszenia stawek podatkowych;

18.

uznaje ponadto, że poszerzenie istniejących podstaw opodatkowania, zamiast zwiększania stawek podatkowych lub nakładania nowych podatków, mogłoby stworzyć dodatkowe dochody w państwach członkowskich;

19.

wzywa Komisję do opracowania w końcu całościowej strategii na podstawie konkretnych działań ustawodawczych w graniach obowiązujących traktatów w celu usunięcia luki podatkowej w UE oraz do dopilnowania, aby wszystkie przedsiębiorstwa prowadzące działalność w UE wypełniały swoje zobowiązania podatkowe we wszystkich państwach członkowskich, w których prowadzą działalność;

20.

podkreśla, że środki mające na celu ograniczenie luki podatkowej oraz rozwiązanie kwestii rajów podatkowych, uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania przyczyniłyby się do stworzenia sprawiedliwych i przejrzystych warunków konkurencji na rynku wewnętrznym, pomogły w konsolidacji fiskalnej przy jednoczesnym obniżeniu poziomu długu państwowego, zwiększyły środki na inwestycje publiczne, zwiększyły efektywność i sprawiedliwość krajowych systemów podatkowych oraz podniosły ogólny poziom przestrzegania przepisów prawa podatkowego zarówno w UE, jak i w krajach rozwijających się;

21.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do skuteczniejszego wykorzystania programu FISCALIS poprzez włączenie do niego strategii dotyczącej luki podatkowej;

22.

zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości wprowadzenia europejskiego opodatkowania transgranicznych modeli biznesowych i handlu elektronicznego;

23.

apeluje do państw członkowskich o przeznaczenie odpowiednich zasobów ludzkich, wiedzy fachowej i środków budżetowych na krajową administrację podatkową i personel prowadzący kontrole podatkowe, a także środków na szkolenia personelu administracji podatkowej z naciskiem na współpracę transgraniczną w zakresie oszustw podatkowych i unikania opodatkowania oraz o wprowadzenie solidnych instrumentów zwalczania korupcji;

24.

wzywa Komisję do podjęcia natychmiastowych działań dotyczących przejrzystości płatności podatkowych dokonywanych przez przedsiębiorstwa poprzez zobowiązanie wszystkich przedsiębiorstw wielonarodowych do publikowania jednej prostej wartości liczbowej dla kwoty podatku opłacanego w każdym państwie członkowskim, w którym prowadzą działalność;

25.

podkreśla znaczenie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych i wzywa państwa członkowskie do uzgodnienia i wdrożenia dyrektywy o wspólnej skonsolidowanej podstawie opodatkowania osób prawnych poprzez stopniowe przechodzenie z systemu opcjonalnego do systemu obowiązkowego określonego w rezolucji ustawodawczej Parlamentu z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych;

26.

jest zdania, że odpowiednie władze powinny podjąć działania i zawiesić lub cofnąć licencje bankowe instytucjom finansowym i doradcom finansowym, jeżeli aktywnie pomagają oni w oszustwach podatkowych poprzez oferowanie produktów lub usług umożliwiających klientom uchylanie się od opodatkowania lub odmawiają współpracy z organami podatkowymi;

27.

z zadowoleniem przyjmuje potraktowanie przez Komisję przestępstw podatkowych jako przestępstw źródłowych w stosunku do zjawiska prania pieniędzy w ramach nowej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy (2013/ 0025(COD)), oraz apeluje o szybkie wdrożenie tej dyrektywy; zachęca Komisję do złożenia wniosków dotyczących zharmonizowanego postępowania z oszustwami podatkowymi na mocy prawa karnego, co dotyczy zwłaszcza transgranicznych i wspólnych dochodzeń; uczula Komisję na wzmocnienie współpracy z innymi unijnymi organami ścigania, a zwłaszcza z organami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie praniu pieniędzy, sprawiedliwość i zabezpieczenie społeczne;

28.

wzywa państwa członkowskie do usunięcia wszystkich przeszkód w prawie krajowym, które utrudniają współpracę i wymianę informacji na temat podatków z instytucjami UE i w państwach członkowskich, wraz z jednoczesnym zapewnieniem także skutecznej ochrony danych podatników;

29.

wzywa Komisję do określenia obszarów, gdzie można by ulepszyć przepisy UE i współpracę administracyjną między państwami członkowskich w celu ograniczenia oszustw podatkowych przez odpowiednie wykorzystanie programów FISCALIS i CUSTOMS;

30.

z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie przez Radę nowych ram współpracy administracyjnej i wzywa państwa członkowskie do natychmiastowego stosowania tych ram;

31.

zachęca państwa członkowskie do poszukiwania obciążających danych dotyczących uchylania się od opodatkowania w innych rejestrach prowadzonych przez rządy, takich jak bazy danych dotyczące pojazdów silnikowych, gruntów, jachtów i innych aktywów, oraz do dzielenia się nimi z innymi państwami członkowskimi i z Komisją;

32.

podkreśla znaczenie realizacji nowych strategii i wydajniejszego wykorzystania istniejących struktur UE do lepszej walki z oszustwami w zakresie podatku VAT, a zwłaszcza z oszustwami karuzelowymi; w związku z tym wzywa Radę do natychmiastowego przyjęcia i wdrożenia dyrektywy zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do mechanizmu szybkiego reagowania na oszustwa w zakresie podatku VAT;

33.

zachęca państwa członkowskie do kontynuowania i unowocześniania, w ramach nowego programu FISCALIS 2020, jednoczesnych kontroli mających na celu identyfikowanie i zwalczanie transgranicznych oszustw podatkowych oraz ułatwianie obecności urzędników zagranicznych w biurach administracji podatkowej i podczas dochodzeń administracyjnych; podkreśla znaczenie wzmocnienia współpracy między organami podatkowymi i innymi organami ścigania, w szczególności w celu wymiany informacji uzyskiwanych w związku z dochodzeniami w sprawie prania pieniędzy i innych powiązanych przestępstw podatkowych;

34.

przypomina, że nie da się zlikwidować nieformalnej gospodarki bez zaoferowania odpowiednich środków motywacyjnych; ponadto proponuje, żeby państwa członkowskie składały sprawozdania za pośrednictwem tablicy wyników dotyczącej tego, w jakim stopniu udało się im zmniejszenie ich nieformalnej gospodarki;

35.

popiera wysiłki Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO) mające na celu wprowadzenie identyfikatorów podmiotu prawnego jako kroku w kierunku zapewnienia identyfikowalności i przejrzystości transakcji finansowych, co ma kluczowe znaczenie dla ułatwienia walki z oszustwami podatkowymi;

36.

zwraca uwagę, że zniesienie przywilejów podatkowych stwarza możliwości przeprowadzenia kompleksowych reform, dzięki którym system podatkowy będzie prosty, zrozumiały i sprawiedliwy;

37.

podkreśla, że postępowania sądowe w sprawach o oszustwa podatkowe są uciążliwe i długotrwałe, a ci, którzy zostaną w końcu uznani za winnych, otrzymują stosunkowo łagodne wyroki, co powoduje, że oszustwa podatkowe stają się przestępstwem niskiego ryzyka;

38.

podkreśla potencjał administracji elektronicznej pod względem zwiększenia przejrzystości, a także zwalczania nadużyć finansowych i korupcji, a tym samym zabezpieczania funduszy publicznych; podkreśla potrzebę ustawodawstwa umożliwiającego ciągłe innowacje;

39.

wzywa Komisję do zajęcia się problemem rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych między różnymi systemami podatkowymi stosowanymi w państwach członkowskich;

40.

zauważa jednak, że skoro podatek VAT jest zasobem własnym, to uchylanie się od opodatkowania w obszarze VAT ma bezpośredni wpływ zarówno na gospodarkę państw członkowskich, jak i na budżet UE; przypomina, że zgodnie ze sformułowaniem, jakiego użył Trybunał Obrachunkowy, "uchylanie się od podatku VAT narusza interesy finansowe państw członkowskich; ma ono również wpływ na budżet UE, gdyż prowadzi do pomniejszenia zasobów własnych opartych na VAT; strata kompensowana jest z zasobów własnych opartych na DNB, co zakłóca wysokość wkładów poszczególnych państw członkowskich do budżetu UE. ponadto oszustwa podatkowe podważają funkcjonowanie rynku wewnętrznego i uniemożliwiają uczciwą konkurencję" 7 ;

41.

zauważa, że unijny system VAT zapewnia znaczącą część dochodów publicznych - 21 % w 2009 r. 8 , lecz jest także przyczyną wysokiego poziomu zarówno niepotrzebnych kosztów przestrzegania przepisów, jak i unikania opodatkowania;

42.

podkreśla, że od momentu wprowadzenia VAT sposób jego pobierania nie uległ zmianie; podkreśla, że ponieważ sposób ten jest przestarzały ze względu na wiele zmian technologicznych i gospodarczych, które w międzyczasie zaszły, to jego ciągłe stosowanie prowadzi do znacznych strat;

43.

podkreśla, że prawidłowe funkcjonowanie systemu celnego ma bezpośrednie skutki dla obliczania VAT; jest głęboko zaniepokojony, że kontrole celne w UE nie działają prawidłowo, co skutkuje znacznymi stratami w podatku VAT 9 ; uważa za niedopuszczalne, że w większości państw członkowskich organy podatkowe nie mają bezpośredniego dostępu do danych celnych i z tego względu zautomatyzowana kontrola krzyżowa z danymi podatkowymi nie jest możliwa; zwraca uwagę na fakt, że zajmujący się przestępczością zorganizowaną dobrze wiedzą o słabościach obecnego systemu;

44.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia ustanowienia środków umożliwiających ponowne wykorzystanie na cele społeczne funduszy skonfiskowanych w ramach postępowań karnych dotyczących oszustw podatkowych i unikania opodatkowania; w związku z tym apeluje o ponowne wykorzystanie na cele społeczne znacznej części skonfiskowanych funduszy oraz o wprowadzenie ich z powrotem do gospodarek lokalnych i regionalnych, które są bezpośrednio lub pośrednio dotknięte przestępstwami podatkowymi;

45.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania atmosfery, w której rola społeczeństwa obywatelskiego w ujawnianiu przypadków oszustw podatkowych i rajów podatkowych będzie w pełni chroniona, między innymi poprzez ustanowienie skutecznych systemów ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia oraz źródeł dziennikarskich;

46.

wzywa państwa członkowskie do przyjęcia i wdrożenia w trybie pilnym zmienionej dyrektywy w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w celu zlikwidowania luk prawnych w istniejącej dyrektywie oraz lepszego zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania;

47.

z zadowoleniem przyjmuje międzynarodową dyskusję na temat uaktualnienia wytycznych OECD dotyczących "cen transferowych", tj. przenoszenia zysków do rajów podatkowych w celu uniknięcia opodatkowania zarówno w krajach rozwiniętych, jak i w krajach rozwijających się; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o podjęcie natychmiastowych działań i dokonanie przeglądu obowiązujących przepisów dotyczących cen transferowych, w szczególności w odniesieniu do przenoszenia ryzyka i wartości niematerialnych, sztucznego podziału własności aktywów między podmioty prawne w ramach grupy oraz transakcji dokonywanych między tymi podmiotami, które rzadko byłyby dokonywane między podmiotami niezależnymi; wzywa Komisję do opracowania systemu uprzedniego porozumienia cenowego mającego zastosowanie do cen transferowych, przy czym nowy wymóg byłby uzupełnieniem obowiązków określonych w wytycznych dotyczących dokumentacji cen transferowych UE; sugeruje, aby dokumentacja, a także wymogi w zakresie deklaracji podatkowej były obszerniejsze dla transakcji dokonywanych w systemach prawnych znajdujących się na czarnej liście;

48.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w zakresie sprawozdawczości w podziale na kraje zgodnie z dyrektywą o rachunkowości i dyrektywą w sprawie przejrzystości; wzywa Komisję do wprowadzenia w następnej kolejności sprawozdawczości w podziale na kraje w przypadku przedsiębiorstw transgranicznych we wszystkich sektorach dla zwiększenia przejrzystości transakcji płatniczych - przez wprowadzenie wymogu ujawniania informacji takich jak charakter działalności przedsiębiorstwa i jego lokalizacja geograficzna, obrót, liczba pracowników zatrudnionych na pełny etat lub jego ekwiwalent, wysokość zysku lub straty przed opodatkowaniem, podatek od zysku lub straty, dotacje publiczne otrzymane w podziale na poszczególne kraje w skali obrotów całej grupy - w celu monitorowania przestrzegania zasad właściwego ustalania cen transferowych;

49.

apeluje o uzupełnienie wniosku w sprawie zmiany dyrektywy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy przez wprowadzenie obowiązku stworzenia ogólnie dostępnych rządowych rejestrów współbeneficjentów przedsiębiorstw, funduszy powierniczych, fundacji oraz innych podobnych struktur prawnych;

50.

wzywa państwa członkowskie do poprawy skuteczności Kodeksu postępowania w zakresie opodatkowania przedsiębiorstw poprzez poruszanie kwestii na szczeblu Rady, jeśli decyzje polityczne są pilnie potrzebne; wzywa Komisję do podejmowania czynnej interwencji w przypadkach, w których Grupa ds. Kodeksu Postępowania nie może uzgodnić procedur służących usunięciu niedopasowań w krajowych systemach podatkowych;

51.

wzywa Komisję do przygotowania i propagowania kodeksu postępowania rewidentów i doradców; wzywa firmy audytorskie do informowania krajowych organów podatkowych o wszelkich oznakach agresywnego planowania podatkowego stosowanego przez badane przedsiębiorstwo;

52.

jest zdania, że rewidentom nie powinno się zezwalać na świadczenie zakazanych usług niezwiązanych z audytem oraz że za takie należy uznać usługi doradztwa podatkowego związane ze strukturyzacją transakcji oraz z doradztwem podatkowym;

53.

zwraca uwagę, że właściwa identyfikacja podatników jest głównym czynnikiem warunkującym pomyślną wymianę informacji między krajowymi administracjami podatkowymi; wzywa Komisję do przyspieszenia tworzenia unijnego numeru identyfikacji podatkowej (NIP) mającego zastosowanie do wszystkich osób prawnych i fizycznych uczestniczących w transakcjach transgranicznych; jest zdania, że NIP powinien być powiązany z międzynarodową i otwartą bazą danych systemu wymiany informacji o VAT (VIES), co pomoże w identyfikacji niezapłaconych podatków i innych niewypełnionych zobowiązań;

54.

wzywa Komisję do przedstawienia w 2013 r. wniosku dotyczącego zmiany dyrektywy w sprawie spółek dominujących i spółek zależnych oraz dyrektywy w sprawie odsetek i należności licencyjnych w celu zmiany i dostosowania klauzul dotyczących zwalczania nadużyć w ramach obu dyrektyw oraz o wyeliminowanie podwójnego braku opodatkowania, które ułatwiają w UE podmioty hybrydowe i instrumenty finansowe;

55.

apeluje do państw członkowskich o szybkie wdrożenie wniosku Komisji dotyczącego wprowadzenia wspólnego ogólnego przepisu w zakresie zwalczania nadużyć w celu przeciwdziałania praktykom w zakresie agresywnego planowania podatkowego oraz o zawarcie w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania klauzuli zapobiegającej przypadkom podwójnego braku opodatkowania; zachęca państwa członkowskie do ignorowania wszelkich korzyści podatkowych wynikających ze sztucznych uzgodnień lub pozbawionych treści ekonomicznej; proponuje, by prace rozpocząć od ustanowienia dla państw członkowskich zbioru przepisów dotyczących zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu;

56.

z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji mające na celu stworzenie europejskiego kodeksu podatnika; jest zdania, że taki kodeks przyczyni się do zwiększenia legitymizacji i zrozumiałości danego systemu podatkowego, zacieśni współpracę, zwiększy zaufanie między organami podatkowymi i podatnikami, okaże się pomocny podatnikom poprzez zapewnienie większej przejrzystości w odniesieniu do ich praw i obowiązków;

57.

zachęca Komisję i państwa członkowskie do uruchomienia skutecznych mechanizmów poboru podatków, które minimalizują odległość pomiędzy podatnikiem a organami podatkowymi i maksymalizują wykorzystanie nowoczesnych technologii; wzywa Komisję do zajęcia się złożonością opodatkowania handlu elektronicznego poprzez opracowanie odpowiednich norm UE;

58.

wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by działalność lobbingowa w sektorze finansowym, która często skutkuje unikaniem opodatkowania i stosowaniem systemów agresywnego planowania podatkowego, była możliwie jak najbardziej przejrzysta;

59.

zachęca Komisję do uregulowania przepływów finansowych z państw członkowskich do państw trzecich, mających na celu unikanie opodatkowania, tak aby stworzyć zrównoważone i konkurencyjne ramy podatkowe;

60.

apeluje do Komisji o podjęcie działań dotyczących jednostek odpowiedzialnych za agresywne planowanie podatkowe w przedsiębiorstwach, zwłaszcza w sektorze usług finansowych;

61.

wzywa Komisję do wykonania szczegółowej analizy istniejącej w państwach członkowskich różnicy między ustawowymi a rzeczywistymi stawkami opodatkowania osób prawnych, w celu zobiektywizowania debaty na temat harmonizacji podatkowej;

62.

wzywa państwa członkowskie do ogłaszania i upubliczniania poszczególnych orzeczeń organów krajowych dotyczących kwestii podatkowych w odniesieniu do przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną; nalega, aby państwa członkowskie stosowały surowe wymogi podstawowe względem przedsiębiorstw transgranicznych w celu uzyskania orzeczenia podatkowego;

63.

zauważa, że fundusze powiernicze są często wykorzystywane jako kanały uchylania się od opodatkowania; z niepokojem odnotowuje, że większość państw nie wymaga rejestracji ustaleń prawnych; wzywa UE do wprowadzenia europejskiego rejestru funduszy powierniczych i innych jednostek zapewniających tajemnicę jako warunku rozwiązania problemu unikania opodatkowania;

64.

apeluje o wspólne unijne podejście do rajów podatkowych;

65.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do propagowania automatycznej wymiany informacji jako przyszłych norm europejskich i międzynarodowych dotyczących przejrzystości i wymiany informacji w sprawach podatkowych; jeszcze raz wzywa do podjęcia działań wychodzących poza ramy OECD z uwagi na ich różne niedociągnięcia, by rozwiązać problem nielegalnych przepływów środków pieniężnych oraz unikania i uchylania się od zobowiązań podatkowych; ubolewa nad faktem, że OECD zezwala na wykreślenie rządów z czarnej listy po zwykłym złożeniu przez nie obietnicy przestrzegania zasad wymiany informacji, bez sprawdzenia, czy zasady te zostały skutecznie wprowadzone w życie; uważa również, że wymóg zawarcia umów z 12 innymi krajami, aby można je było usunąć z czarnej listy, jest arbitralny, ponieważ nie odnosi się do żadnych wskaźników jakościowych pozwalających na dokonanie obiektywnej oceny stosowania się do dobrych wzorców zarządzania;

66.

wzywa Komisję do przyjęcia jasnej definicji i wspólnego zestawu kryteriów w celu identyfikacji rajów podatkowych, a także odpowiednich środków mających zastosowanie do wskazanych systemów prawnych, która zostanie przyjęta do 31 grudnia 2014 r., oraz do dopilnowania, aby stosowano ją spójnie w całym ustawodawstwie UE; proponuje, aby definicja opierała się na standardach OECD dotyczących przejrzystości i wymiany informacji, a także na zasadach i kryteriach kodeksu postępowania; uważa w związku z tym, że dany system prawny uznaje się za raj podatkowy jeśli spełnia on kilka z następujących kryteriów:

67.

apeluje do Komisji o zgromadzenie informacji i sporządzenie do 31 grudnia 2014 r. europejskiej publicznej czarnej listy rajów podatkowych; w tym kontekście wzywa odpowiednie władze do:

68.

jest zdania, że minimalne normy określone w zaleceniu Komisji dotyczącym środków mających na celu zachęcić państwa trzecie do stosowania minimalnych norm w zakresie dobrych rządów powinny mieć również wyraźne zastosowanie do państw członkowskich;

69.

zachęca państwa członkowskie do zaproponowania współpracy i pomocy rozwijającym się państwom trzecim, które nie są rajami podatkowymi, co pomogłoby im w skutecznym rozwiązaniu problemów oszustw podatkowych i unikania opodatkowania, w szczególności za pomocą środków budowania potencjału; popiera apel Komisji o to, by państwa członkowskie oddelegowały w tym celu do takich państw ekspertów podatkowych na czas ograniczony;

70.

wzywa Komisję do wniesienia pełnego wkładu w dalszy rozwój projektu OECD dotyczącego erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków poprzez podzielenie się analizą problematycznych systemów podatkowych funkcjonujących w państwach członkowskich i między państwami członkowskimi oraz tym, jakie zmiany na szczeblu państw członkowskich i UE są niezbędne w celu uniknięcia oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania oraz wszelkich form agresywnego planowania podatkowego; wzywa Komisję do przedkładania Radzie i Parlamentowi regularnych sprawozdań dotyczących tego procesu;

71.

uważa za konieczne, by w dążeniu do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju kraje rozwijające się mobilizowały i zabezpieczały zasoby podatkowe, gdyż są one bardziej przewidywalne i zrównoważone niż pomoc zagraniczna i pozwalają na obniżenie poziomu zadłużenia; zauważa jednak, że stosunek zasobów podatkowych do PKB jest niski w większości krajów rozwijających się, które w procesie wprowadzania solidnego systemu finansów publicznych zmagają się z trudnościami społecznymi, politycznymi i administracyjnymi, co czyni je szczególnie podatne na unikanie i uchylanie się od zobowiązań podatkowych przez indywidualnych podatników i przedsiębiorstwa;

72.

zauważa z troską, że wiele krajów rozwijających się znajduje się w bardzo słabej pozycji negocjacyjnej wobec niektórych zagranicznych inwestorów bezpośrednich poszukujących subsydiów podatkowych i zwolnień od podatku; uważa, że w przypadku pokaźnych inwestycji należy wymagać od przedsiębiorstw przyjęcia wyraźnego zobowiązania dotyczącego pozytywnych skutków ubocznych projektów, jeśli chodzi o rozwój lokalnej lub krajowej gospodarki i rozwój społeczny;

73.

zwraca uwagę, zadłużenie krajów rozwijających w głównej mierze można wytłumaczyć nielegalnymi odpływami, zaś agresywne planowanie podatkowe jest sprzeczne z zasadami społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

74.

zauważa, że systemy podatkowe w wielu krajach rozwijających się nie odpowiadają normom międzynarodowym (charakteryzuje je słaba jurysdykcja podatkowa i nieudolność organów administracji podatkowej, wysoki poziom korupcji, niedostateczna zdolność wprowadzenia i utrzymania właściwie funkcjonujących rejestrów podatkowych, itp.); wzywa UE do sprawniejszego udzielania pomocy z instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju i Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) w zakresie zarządzania podatkowego oraz rozwiązania problemu międzynarodowych oszustw podatkowych i nadmiernej optymalizacji poprzez budowanie potencjału krajów rozwijających się w zakresie wykrywania i ścigania nielegalnych praktyk w drodze ściślejszej współpracy w zakresie zarządzania podatkowego; uważa również, że należy udzielić wsparcia na rzecz restrukturyzacji ekonomicznej krajów rozwijających się będących rajami podatkowymi;

75.

z zadowoleniem odnosi się do pierwszych działań podjętych w ramach forum światowego polegających na dokonywaniu wzajemnych ocen w dziedzinie uchylania się od opodatkowania; jest jednak przekonany, że jeżeli normy forum światowego będą w zbyt dużym stopniu skupiać się na opracowanym przez OECD systemie wymiany informacji "na życzenie", będą one nieskuteczne jeżeli chodzi o ograniczanie nielegalnego przepływu środków pieniężnych;

76.

zwraca uwagę, że wskutek stosowania dwustronnego, a nie wielostronnego podejścia do międzynarodowych kwestii podatkowych powstaje ryzyko, że umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania będą zachęcać do cen transferowych oraz arbitrażu regulacyjnego; wzywa w związku z tym Komisję, aby powstrzymała się od propagowania takich umów zamiast umów o wymianie informacji podatkowych, ponieważ wiążą się one zwykle z ponoszeniem strat przez budżety krajów rozwijających się z uwagi na niższe stawki podatku u źródła od wypłat dywidend, odsetek i należności;

77.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, OECD, Komitetowi Ekspertów ONZ ds. Współpracy Międzynarodowej w dziedzinie Opodatkowania, Komitetowi Nadzoru OLAF i OLAF.

Walka z oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania i rajami podatkowymi (2013/2060(INI)).

Dz.U.UE.C.2016.55.54

Walka z oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania i rajami podatkowymi