Zalecenie w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2012.398.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 20 grudnia 2012 r.

ZALECENIE RADY

z dnia 20 grudnia 2012 г.

w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego

(2012/C 398/01)

(Dz.U.UE C z dnia 22 grudnia 2012 r.)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 165 i 166,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Walidacja efektów uczenia się, a mianowicie wiedzy, umiejętności i kompetencji, uzyskanych w wyniku uczenia się pozaformalnego i nieformalnego może odegrać ważną rolę w zwiększaniu zatrudnialności i mobilności oraz w motywowaniu do uczenia się przez całe życie, zwłaszcza wśród osób defaworyzowanych pod względem społeczno-ekonomicznym lub osób nisko wykwalifikowanych.

(2) W okresie, gdy Unia Europejska zmaga się z poważnym kryzysem gospodarczym, którego skutkiem jest gwałtowny wzrost bezrobocia, zwłaszcza wśród młodzieży, oraz w związku ze starzeniem się społeczeństwa, walidacja odpowiedniej wiedzy, umiejętności i kompetencji może okazać się jeszcze cenniejsza dla poprawy funkcjonowania rynku pracy, propagowania mobilności oraz zwiększania konkurencyjności i wzrostu gospodarczego.

(3) Organizacje pracodawców, indywidualni pracodawcy, związki zawodowe, izby przemysłowe, handlowe i rzemieślnicze, krajowe jednostki uczestniczące w procesie uznawania kwalifikacji zawodowych oraz w ocenianiu i poświadczaniu efektów uczenia się, służby zatrudnienia, organizacje młodzieżowe, osoby pracujące z młodzieżą, organizatorzy kształcenia i szkolenia oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego - wszystkie te

kluczowe zainteresowane strony mają do odegrania ważną rolę w ułatwianiu tworzenia możliwości uczenia się pozaformalnego i nieformalnego oraz następującej po nich walidacji.

(4) Strategia "Europa 2020" na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu zawiera apel o rozwijanie wiedzy, umiejętności i kompetencji, tak by dzięki temu można było osiągnąć wzrost gospodarczy i zatrudnienie. W towarzyszących jej inicjatywach przewodnich "Mobilna młodzież" oraz "Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia" zaznaczono, że istnieje zapotrzebowanie na bardziej elastyczne ścieżki uczenia się, które ułatwiłyby wchodzenie na rynek pracy i realizację kariery oraz przechodzenie między etapem pracy zawodowej a etapem uczenia się oraz promowały walidację uczenia się pozaformalnego i nieformalnego.

(5) W konkluzjach Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia ("ET 2020")⁽¹⁾ zwrócono uwagę, że uczenie się przez całe życie należy uznać za kluczową zasadę leżącą u podstaw całych ram współpracy, które mają objąć uczenie się we wszystkich kontekstach - formalnym, pozaformalnym i nieformalnym.

(6) W dokumencie z 2009 roku pt. "Strategia UE na rzecz młodzieży - inwestowanie w młodzież i mobilizowanie jej do działania; odnowiona otwarta metoda koordynacji na potrzeby wyzwań i możliwości stojących przed młodzieżą" wezwano do szerszego uznawania umiejętności uzyskiwanych przez młodzież w ramach edukacji pozaformalnej i zwrócono uwagę na konieczność pełnego wykorzystania szeregu narzędzi stworzonych na szczeblu UE do walidacji wiedzy, umiejętności i kompetencji do celów uznawania kwalifikacji. Strategię tę zatwierdzono rezolucją Rady z dnia 27 listopada 2009 r. w sprawie odnowionych ram europejskiej współpracy na rzecz młodzieży (2010-2018)⁽²⁾.

(7) W komunikacie z Brugii z grudnia 2010 roku europejscy ministrowie odpowiedzialni za kształcenie i szkolenie zawodowe, europejscy partnerzy społeczni oraz Komisja Europejska oświadczyli, że uczestniczące państwa powinny najpóźniej w 2015 roku rozpocząć tworzenie krajowych procedur uznawania i walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, w stosownym przypadku wspartych krajowymi ramami kwalifikacji.

(8) W komunikacie z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe (Leuven i Louvain-l-aNeuve, 28-29 kwietnia 2009 r.) podkreślono, że elementem skutecznych polityk na rzecz uczenia się przez całe życie powinny być podstawowe zasady i procedury uznawania wcześniejszego uczenia się na podstawie efektów uczenia się, a w konkluzjach Rady z dnia 28 listopada 2011 r. w sprawie modernizacji szkolnictwa wyższego⁽³⁾ wezwano państwa członkowskie, aby opracowały przejrzyste ścieżki pozwalające przechodzić z edukacji zawodowej i innych typów edukacji do szkolnictwa wyższego oraz stworzyły mechanizmy uznawania wcześniejszego uczenia się i doświadczeń spoza formalnego systemu kształcenia i szkolenia.

(9) W rezolucji Rady z dnia 28 listopada 2011 r. w sprawie odnowionej europejskiej agendy w zakresie uczenia się dorosłych⁽⁴⁾ za jeden z priorytetowych obszarów w okresie 2012-2014 uznano stworzenie w pełni działających systemów walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego oraz promowanie korzystania z tych systemów przez wszystkie osoby dorosłe w każdym wieku i na dowolnym poziomie kwalifikacji oraz przez przedsiębiorstwa i inne organizacje.

(10) W rezolucji Rady z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wspierania ściślejszej europejskiej współpracy w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego⁽⁵⁾ oraz w deklaracji kopenhaskiej z dnia 30 listopada 2002 r. zaapelowano o opracowanie zestawu wspólnych zasad w dziedzinie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego.

(11) Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 18 maja 2004 r. promują wspólne europejskie zasady identyfikacji i walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego.

(12) Od 2004 roku regularnie ukazuje się "Europejski przegląd walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego", zawierający aktualne informacje o bieżących praktykach walidacyjnych w państwach europejskich, a w 2009 roku ukazały się europejskie wytyczne w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego.

(13) Decyzją nr 2241/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie jednolitych ram wspólnotowych dla przejrzystości kwalifikacji i kompetencji (Europass)⁽⁶⁾ ustanowiono europejskie portfolio Europass, z którego mogą korzystać obywatele w całej Europie, by lepiej przekazywać, rejestrować i prezentować dane o swoich kompetencjach i kwalifikacjach.

(14) W rezolucji Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 18 maja 2006 r. dotyczącej uznawania wartości kształcenia nieformalnego i incydentalnego wśród młodzieży europejskiej⁽⁷⁾ zwrócono się do państw członkowskich, by umożliwiły identyfikowanie kompetencji uzyskiwanych w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, tak by można je było uznawać na rynku pracy.

(15) Dla uczestników projektów finansowanych z programu "Młodzież w działaniu", ustanowionego decyzją nr 1719/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady⁽⁸⁾, jako narzędzie przejrzystości utworzono dokument Youthpass.

(16) W zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie⁽⁹⁾ zwrócono się do państw członkowskich, by powiązały swoje krajowe systemy kwalifikacji z europejskimi ramami kwalifikacji oraz propagowały walidację uczenia się pozaformalnego i nieformalnego zgodnie ze wspólnymi europejskimi zasadami uzgodnionymi w maju 2004 roku.

(17) Europejski system gromadzenia i transferu osiągnięć (ECTS), utworzony w 1989 roku w ramach programu Erasmus, przewiduje przyznawanie punktów za uczenie się formalne na podstawie efektów uczenia się i nakładu pracy studenta; pomaga też instytucjom szkolnictwa wyższego przyznawać punkty za doświadczenia z zakresu uczenia się pozaformalnego i nieformalnego na podstawie efektów uczenia się.

(18) W zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym⁽¹⁰⁾ stwierdzono, że ramy te powinny stanowić wsparcie przy wdrażaniu wspólnych europejskich zasad identyfikacji i walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, zacieśniając związki między kształceniem, szkoleniem i zatrudnieniem oraz budując pomosty między uczeniem się formalnym, pozaformalnym i nieformalnym.

(19) Zaleceniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r.⁽¹¹⁾ ustanowiono europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET), służący do gromadzenia i przenoszenia efektów uczenia się uzyskanych przez osoby indywidualne w kontekście formalnym, a w stosownym przypadku - pozaformalnym i nieformalnym.

(20) Konsultacje przeprowadzone w formie ankiety internetowej, dyskusje na forum właściwych organów kształtujących politykę oraz różnorodne działania z zakresu wzajemnego uczenia się z udziałem partnerów społecznych dowodzą, że panuje powszechna zgoda co do wagi prezentowania wiedzy, umiejętności i kompetencji zdobytych dzięki doświadczeniom życiowym i zawodowym, oraz pokazują, że unijna inicjatywa na rzecz udoskonalenia polityki i praktyki walidacyjnej w państwach członkowskich cieszy się szerokim poparciem,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE:

1. ABY DAĆ OSOBOM INDYWIDUALNYM MOŻLIWOŚĆ WYKAZANIA, CZEGO NAUCZYŁY SIĘ POZA SYSTEMEM FORMALNEGO KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA, W TYM PODCZAS MOBILNOŚCI, ORAZ MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA TEGO UCZENIA SIĘ NA POTRZEBY KARIERY ZAWODOWEJ I DALSZEGO UCZENIA SIĘ, PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE POWINNY, Z NALEŻYTYM POSZANOWANIEM ZASADY POMOCNICZOŚCI:

1) najpóźniej w 2018 roku posiadać - stosownie do krajowych uwarunkowań i krajowej specyfiki oraz w stopniu, w jakim uznają to za właściwe - rozwiązania dotyczące walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, które pozwolą osobom indywidualnym:

a) uzyskać w wyniku procesu walidacji potwierdzenie wiedzy, umiejętności i kompetencji zdobytych w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, w tym w stosownym przypadku za pomocą otwartych zasobów edukacyjnych;

b) uzyskać pełną lub w stosownym przypadku częściową kwalifikację na podstawie potwierdzonych doświadczeń z zakresu uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, bez uszczerbku dla innych mających zastosowanie przepisów prawa Unii, w szczególności dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych⁽¹²⁾.

W ramach rozwiązań dotyczących walidacji państwa członkowskie mogą zgodnie ze swoimi potrzebami uznać pewne dziedziny lub sektory za priorytetowe;

2) w rozwiązaniach dotyczących walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego uwzględnić w stosownym przypadku przedstawione poniżej elementy, umożliwiając osobom indywidualnym korzystanie z nich - zależnie od potrzeb - osobno lub łącznie:

a) IDENTYFIKACJA efektów uczenia się uzyskanych przez osobę indywidualną w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego;

b) DOKUMENTACJA efektów uczenia się uzyskanych przez osobę indywidualną w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego;

c) OCENA efektów uczenia się uzyskanych przez osobę indywidualną w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego;

d) POŚWIADCZENIE wyników oceny efektów uczenia się uzyskanych przez osobę indywidualną w drodze uczenia się pozaformalnego i nieformalnego - w formie kwalifikacji, punktów lub osiągnięć prowadzących do uzyskania kwalifikacji bądź w innej stosownej formie;

3) do rozwiązań dotyczących walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego zastosować w stosownym przypadku przedstawione poniżej zasady, uwzględniając przy tym krajowe, regionalne, lokalne lub sektorowe potrzeby i cechy:

a) rozwiązania dotyczące walidacji są powiązane z krajowymi ramami kwalifikacji i są zgodne z europejskimi ramami kwalifikacji;

b) osoby indywidualne i organizacje mają dostęp do informacji i doradztwa na temat korzyści i możliwości związanych z walidacją oraz na temat stosownych procedur;

c) z rozwiązań dotyczących walidacji najprawdopodobniej będą korzystać zwłaszcza grupy defaworyzowane, w tym osoby, które są bezrobotne i osoby zagrożone bezrobociem, ponieważ walidacja może zwiększyć ich uczestnictwo w uczeniu się przez całe życie i dostęp do rynku pracy;

d) osoby, które są bezrobotne lub zagrożone bezrobociem mają możliwość - zgodnie z krajowym ustawodawstwem i krajową specyfiką - przeprowadzenia bilansu kompetencji mającego w rozsądnym terminie (najlepiej w ciągu sześciu miesięcy od stwierdzenia takiej potrzeby) zidentyfikować ich wiedzę, umiejętności i kompetencje;

e) walidacja uczenia się pozaformalnego i nieformalnego jest wsparta odpowiednim doradztwem i poradnictwem i jest łatwo dostępna;

f) istnieją przejrzyste środki zapewniania jakości - zgodne z obowiązującymi ramami zapewniania jakości - stanowiące wsparcie dla niezawodnych, aktualnych i wiarygodnych metod i narzędzi oceny;

g) przewiduje się rozwój kompetencji zawodowych osób zaangażowanych w proces walidacji we wszystkich stosownych sektorach;

h) kwalifikacje lub w stosownym przypadku częściowe kwalifikacje uzyskane w drodze walidacji doświadczeń z zakresu uczenia się pozaformalnego i nieformalnego są zgodne z ustalonymi standardami, które są takie same jak standardy kwalifikacji uzyskanych w formalnych programach edukacyjnych albo są wobec nich równoważne;

i) promuje się korzystanie z unijnych narzędzi przejrzystości, takich jak ramy Europass oraz dokument Youthpass, po to by ułatwić dokumentację efektów uczenia się;

j) istnieje synergia między rozwiązaniami dotyczącymi walidacji a systemami osiągnięć stosowanymi w formalnym systemie kształcenia i szkolenia, np. systemami ECTS i ECVET;

4) działać na rzecz tego, by w opracowywaniu i wdrażaniu elementów i zasad, o których mowa w pkt 1-4, uczestniczyły wszystkie zainteresowane strony, takie jak pracodawcy, związki zawodowe, izby przemysłowe, handlowe i rzemieślnicze, krajowe jednostki uczestniczące w procesie uznawania kwalifikacji zawodowych, służby zatrudnienia, organizacje młodzieżowe, osoby pracujące z młodzieżą, organizatorzy kształcenia i szkolenia oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Aby uczestnictwo w przedmiotowym procesie było szerokie:

a) pracodawcy, organizacje młodzieżowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinni propagować i ułatwiać identyfikację i dokumentację efektów uczenia się uzyskanych w pracy lub poprzez wolontariat, korzystając z odpowiednich unijnych narzędzi przejrzystości, takich jak narzędzia opracowane w związku z ramami Europass i dokumentem Youthpass;

b) organizatorzy kształcenia i szkolenia powinni ułatwiać dostęp do formalnego kształcenia i szkolenia na podstawie efektów uczenia się uzyskanych w kontekście pozaformalnym i nieformalnym, a w stosownych przypadkach i w miarę możliwości powinni przyznawać odpowiednie zwolnienia lub uznawać stosowne efekty uczenia się uzyskane w takim kontekście;

5) promować koordynację w zakresie rozwiązań dotyczących walidacji między zainteresowanymi stronami z sektora kształcenia, szkolenia, zatrudnienia i młodzieży oraz między zainteresowanymi stronami z innych stosownych obszarów polityki.

2. PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE I KOMISJA POWINNY PRZEDSIĘWZIĄĆ NASTĘPUJĄCE ŚRODKI:

a) podjąć prace wynikające z niniejszego zalecenia za pośrednictwem grupy doradczej ds. europejskich ram kwalifikacji ustanowionej na mocy zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie⁽¹⁾ (EQF) i w stosownym przypadku włączyć w jej dalsze działania odpowiednie organizacje młodzieżowe i przedstawicieli sektora wolontariatu;

b) przedstawiać postępy poczynione po przyjęciu niniejszego zalecenia w przyszłych wspólnych sprawozdaniach Rady i Komisji opracowywanych w kontekście strategicznych ram "ET 2020" oraz w przyszłych wspólnych sprawozdaniach Unii Europejskiej na temat młodzieży opracowywa-

nych w kontekście odnowionych ram europejskiej współpracy na rzecz młodzieży;

c) wspierać wdrażanie niniejszego zalecenia, korzystając z fachowej wiedzy unijnych agencji, szczególnie Cedefopu, oraz przedstawiając sytuację odnośnie do walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego w dorocznym sprawozdaniu z tworzenia krajowych ram kwalifikacji.

3. KOMISJA POWINNA PRZEDSIĘWZIĄĆ NASTĘPUJĄCE ŚRODKI:

a) wspierać państwa członkowskie i zainteresowane strony:

– ułatwiając skutecznie wzajemne uczenie się oraz wymianę doświadczeń i sprawdzonych rozwiązań,

– regularnie weryfikując, w pełnym porozumieniu z państwami członkowskimi, europejskie wytyczne w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego,

– regularnie weryfikując, we współpracy z państwami członkowskimi, "Europejski przegląd walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego";

b) przed 2018 rokiem rozważyć dalsze rozwinięcie - w porozumieniu z państwami członkowskimi, jak określono w decyzji nr 2241/2004/WE - narzędzi w ramach Europass, które przyczyniałyby się do ogólnounijnej przejrzystości potwierdzonych efektów uczenia się uzyskanych w ramach doświadczeń z zakresu uczenia się pozaformalnego i nieformalnego;

c) zapewnić, we współpracy z państwami członkowskimi, by do wsparcia realizacji niniejszego zalecenia wykorzystane zostały programy "Uczenie się przez całe życie" i "Młodzież w działaniu" oraz - bez uszczerbku dla negocjacji w sprawie przyszłych wieloletnich ram finansowych - przyszły europejski program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz europejskie fundusze strukturalne;

d) we współpracy z państwami członkowskimi i po konsultacjach z zainteresowanymi stronami ocenić działania podjęte w reakcji na niniejsze zalecenie i do dnia 31 grudnia 2019 r. złożyć Radzie sprawozdanie na temat zdobytych doświadczeń i wniosków na przyszłość, w tym w razie potrzeby zaproponować ewentualny przegląd i zmianę niniejszego zalecenia.

Sporządzono w Brukseli dnia 20 grudnia 2012 r.

	W imieniu Rady
	E. FLOURENTZOU
	Przewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 119 z 28.5.2009, s. 2.

⁽²⁾ Dz.U. C 311 z 19.12.2009, s. 1.

⁽³⁾ Dz.U. C 372 z 20.12.2011, s. 36.

⁽⁴⁾ Dz.U. C 372 z 20.12.2011, s. 1.

⁽⁵⁾ Dz.U. C 13 z 18.1.2003, s. 2.

⁽⁶⁾ Dz.U. L 390 z 31.12.2004, s. 6.

⁽⁷⁾ Dz.U. C 168 z 20.7.2006, s. 1.

⁽⁸⁾ Dz.U. L 327 z 24.11.2006, s. 30.

⁽⁹⁾ Dz.U. C 111 z 6.5.2008, s. 1.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. C 155 z 8.7.2009, s. 1.

⁽¹¹⁾ Dz.U. C 155 z 8.7.2009, s. 11.

⁽¹²⁾ Dz.U. L 255 z 30.9.2005, s. 22.

⁽¹³⁾ Dz.U. C 111 z 6.5.2008, s. 1.

ZAŁĄCZNIK 

DEFINICJE

Na użytek niniejszego zalecenia stosuje się następujące definicje:

a) "uczenie się formalne" oznacza uczenie się, które jest realizowane w zorganizowanym i usystematyzowanym środowisku przeznaczonym specjalnie do uczenia się i zwykle prowadzi do uzyskania kwalifikacji, na ogół w postaci świadectwa lub dyplomu; składa się na nie m.in. system kształcenia ogólnego, kształcenia zawodowego oraz szkolnictwa wyższego;

b) "uczenie się pozaformalne" oznacza uczenie się, które jest realizowane poprzez zaplanowane działania (pod względem celów i czasu uczenia się) i które przewiduje pewną formę pomocy w nauce (np. relacje uczeń - nauczyciel); może ono obejmować programy służące przekazaniu umiejętności zawodowych, przekazaniu dorosłym umiejętności czytania oraz przekazaniu podstawowej edukacji osobom wcześnie kończącym naukę; popularne przykłady uczenia się pozaformalnego to: szkolenia w miejscu pracy, za pomocą których przedsiębiorstwa uaktualniają i podnoszą umiejętności swoich pracowników (np. umiejętności w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych); usystematyzowane uczenie się za pomocą Internetu (np. z użyciem otwartych zasobów edukacyjnych), a także kursy prowadzone przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego dla swoich członków, grup docelowych lub ogółu społeczeństwa;

c) "uczenie się nieformalne" oznacza uczenie się wynikające z codziennej aktywności w pracy, w rodzinie lub w czasie wolnym. Nie jest zorganizowane ani usystematyzowane pod względem celów, czasu ani pomocy w nauce. Uczenie się nieformalne może być niezamierzone ze strony osoby uczącej się; przykładami efektów uczenia się nieformalnego są umiejętności zdobyte w wyniku doświadczeń życiowych i zawodowych, umiejętności zarządzania projektami lub umiejętności w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych zdobyte w pracy, znajomość języków i umiejętności międzykulturowe uzyskane podczas pobytu w innym kraju, umiejętności w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych zdobyte poza pracą zawodową, a także umiejętności zdobyte poprzez wolontariat, zajęcia kulturalne, sport, pracę z młodzieżą lub czynności wykonywane w domu (na przykład opieka nad dzieckiem);

d) "otwarte zasoby edukacyjne" oznaczają materiał cyfrowy oferowany bezpłatnie i powszechnie nauczycielom, uczniom, studentom i samoukom do wykorzystania i przetworzenia na potrzeby nauczania, uczenia się bądź badań naukowych; składają się na nie: treść edukacyjna, oprogramowanie pozwalające tworzyć, wykorzystywać i rozpowszechniać treść oraz środki wykonawcze, takie jak otwarte licencje; oznaczają także skumulowane aktywa cyfrowe, które można modyfikować i które przynoszą pożytek bez ograniczania możliwości korzystania z nich przez innych;

e) "bilans kompetencji" oznacza proces służący zidentyfikowaniu i przeanalizowaniu wiedzy, umiejętności i kompetencji osoby indywidualnej, w tym jej uzdolnień i motywacji, po to by opracować plan rozwoju zawodowego lub plan reorientacji zawodowej lub projekt szkolenia; bilans kompetencji ma pomóc danej osobie przeanalizować swoje doświadczenie zawodowe, samodzielnie ocenić swoją pozycję w otoczeniu zawodowym oraz zaplanować ścieżkę kariery lub w niektórych przypadkach przygotować się do walidacji efektów uczenia się pozaformalnego lub nieformalnego;

f) "kwalifikacja" oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami;

g) "efekty uczenia się" oznaczają określenie tego, co uczący się wie, rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się, które dokonywane jest w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji;

h) "krajowe ramy kwalifikacji" oznaczają narzędzie służące do klasyfikowania kwalifikacji na wyszczególnione według przyjętego zespołu kryteriów poziomy osiągnięć w uczeniu się, które ma na celu integrację i koordynację krajowych podsystemów kwalifikacji oraz poprawę przejrzystości, dostępności, rozwoju i jakości kwalifikacji w odniesieniu do rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego;

i) "walidacja" oznacza proces potwierdzania przez upoważniony organ, że dana osoba uzyskała efekty uczenia się mierzone zgodnie z odpowiednimi standardami; składają się na nią następujące cztery oddzielne etapy:

1) IDENTYFIKACJA konkretnych doświadczeń danej osoby za pomocą rozmowy;

2) DOKUMENTACJA służąca zaprezentowaniu doświadczeń danej osoby;

3) formalna OCENA tych doświadczeń oraz

4) POŚWIADCZENIE wyników oceny mogące skutkować częściową lub pełną kwalifikacją;

j) "uznawanie wcześniejszego uczenia się" oznacza walidację efektów uczenia się uzyskanych w drodze edukacji formalnej lub uczenia się pozaformalnego lub nieformalnego przed wystąpieniem o walidację.