Rozporządzenie 2016/1953 w sprawie ustanowienia europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz uchylające zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2016.311.13

Akt obowiązujący

Wersja od: 17 listopada 2016 r.

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/1953

z dnia 26 października 2016 r.

w sprawie ustanowienia europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz uchylające zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r.

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 79 ust. 2 lit. c),

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą ¹ ,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Powrót obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu, pobytu lub zamieszkania w państwach członkowskich lub przestali spełniać te warunki, odbywający się przy pełnym poszanowaniu ich praw podstawowych, w szczególności zasady non-refoulement, oraz zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE ² , jest zasadniczym elementem kompleksowych działań mających na celu zapewnienie wiarygodności oraz właściwego i skutecznego funkcjonowania unijnej polityki migracyjnej oraz ograniczenie i powstrzymanie nieuregulowanej migracji.

(2) Organy krajowe państw członkowskich mają trudności z przeprowadzaniem powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, którzy nie posiadają ważnych dokumentów podróży.

(3) Aby zwiększyć odsetek powrotów, który jest niezadowalający, niezbędne jest usprawnienie współpracy w zakresie powrotów i readmisji nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich z głównymi państwami ich pochodzenia i tranzytu. Udoskonalony europejski dokument podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich ma w tym zakresie istotne znaczenie.

(4) Obecny standardowy dokument podróży do celów powrotu obywateli państw trzecich, ustanowiony na mocy zalecenia Rady z dnia 30 listopada 1994 r. ³ , nie jest szeroko akceptowany przez organy państw trzecich, między innymi ze względu na nieodpowiednie standardy zabezpieczeń.

(5) Konieczne jest zatem promowanie akceptowania przez państwa trzecie udoskonalonego i ujednoliconego europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich jako dokumentu referencyjnego do celów powrotu.

(6) Należy ustanowić lepiej zabezpieczony i ujednolicony europejski dokument podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (zwany dalej "europejskim dokumentem podróży do celów powrotu"), aby ułatwić powroty i readmisję obywateli państw trzecich, którzy przebywają nielegalnie na terytorium państw członkowskich. Ulepszone elementy zabezpieczające i specyfikacje techniczne europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu powinny ułatwić jego uznawanie przez państwa trzecie. Dokument ten powinien zatem ułatwiać przeprowadzanie powrotów w kontekście umów o readmisji lub innych porozumień zawartych przez Unię lub państwa członkowskie z państwami trzecimi, a także w kontekście współpracy z państwami trzecimi w zakresie powrotów nieobjętej formalnymi umowami.

(7) Readmisja własnych obywateli jest obowiązkiem wynikającym z międzynarodowego prawa zwyczajowego, do przestrzegania którego zobowiązane są wszystkie państwa. Identyfikowanie nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz wydawanie dokumentów, w tym europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu, powinny w stosownych przypadkach być przedmiotem współpracy z przedstawicielstwami dyplomatycznymi oraz negocjacji z państwami trzecimi zawierającymi umowy o readmisji z Unią albo z państwami członkowskimi.

(8) W umowach o readmisji zawieranych przez Unię z państwami trzecimi należy starać się o uznanie europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu. Państwa członkowskie powinny starać się o uznanie europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu w umowach dwustronnych i innych porozumieniach, a także w kontekście współpracy z państwami trzecimi w zakresie powrotów nieobjętej formalnymi umowami. Państwa członkowskie powinny podjąć działania w celu zapewnienia skutecznego stosowania europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu.

(9) Europejski dokument podróży do celów powrotu powinien przyczyniać się do ograniczenia obciążeń administracyjnych i biurokratycznych dla administracji państw członkowskich i państw trzecich, w tym służb konsularnych, oraz czasu trwania procedur administracyjnych niezbędnych do zapewnienia powrotu i readmisji nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich.

(10) Niniejsze rozporządzenie powinno jedynie harmonizować format, elementy zabezpieczające oraz specyfikacje techniczne europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu, nie powinno zaś harmonizować przepisów dotyczących jego wydawania.

(11) Treść i specyfikacje techniczne europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu powinny zostać zharmonizowane, aby zapewnić wysokie standardy techniczne i standardy w zakresie zabezpieczeń, w szczególności w zakresie zabezpieczeń przed podrabianiem i fałszowaniem. Europejski dokument podróży do celów powrotu powinien zawierać rozpoznawalne zharmonizowane elementy zabezpieczające. Elementy zabezpieczające i specyfikacje techniczne określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 333/2002 ⁴ należy zatem zastosować do europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu.

(12) W celu zmiany niektórych, innych niż istotne, elementów wzoru europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa ⁵ . W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą brać systematycznie udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(13) W zakresie przetwarzania danych osobowych w ramach niniejszego rozporządzenia właściwe organy wypełniają swoje zadania do celów niniejszego rozporządzenia zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi lub administracyjnymi transponującymi dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 95/46/WE ⁶ .

(14) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje. Ponieważ niniejsze rozporządzenie - w zakresie, w jakim ma zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 ⁷ lub przestali je spełniać - stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, zgodnie z art. 4 tego protokołu Dania podejmuje w terminie sześciu miesięcy po przyjęciu przez Radę niniejszego rozporządzenia decyzję, czy dokona jego transpozycji do swego prawa krajowego.

(15) Niniejsze rozporządzenie - w zakresie, w jakim ma zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/399 lub przestali je spełniać - stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Zjednoczonego Królestwa zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE ⁸ ; Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w związku z tym w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związane ani go nie stosuje. Ponadto zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i TFUE, bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związane ani go nie stosuje.

(16) Niniejsze rozporządzenie - w zakresie, w jakim ma zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/399 lub przestali je spełniać - stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Irlandii zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE ⁹ ; Irlandia nie uczestniczy w związku z tym w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje. Ponadto zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i TFUE, bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje.

(17) W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsze rozporządzenie - w zakresie, w jakim ma zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/399 lub przestali je spełniać - stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen ¹⁰ , które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 decyzji Rady 1999/437/WE ¹¹ .

(18) W odniesieniu do Szwajcarii niniejsze rozporządzenie - w zakresie, w jakim ma zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/399 lub przestali je spełniać - stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen ¹² , które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2008/146/WE ¹³ .

(19) W odniesieniu do Liechtensteinu niniejsze rozporządzenie - w zakresie, w jakim ma zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/399 lub przestali je spełniać - stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Protokołu między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską, Konfederacją Szwajcarską i Księstwem Liechtensteinu o przystąpieniu Księstwa Liechtensteinu do Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen ¹⁴ , które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2011/350/UE ¹⁵ .

(20) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na skutki zamierzonego działania możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(21) W celu ustanowienia jednolitych warunków oraz zapewnienia jasności pojęć należy przyjąć niniejszy akt w formie rozporządzenia.

(22) Państwa członkowskie powinny przestrzegać swoich odpowiednich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego i prawa Unii, zwłaszcza Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności przewidzianej w art. 19 ochrony w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji, oraz obowiązku, o którym mowa w art. 24 ust. 2.

(23) Należy zatem uchylić zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r.,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł  1

Przedmiot

W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się ujednolicony europejski dokument podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (zwany dalej "europejskim dokumentem podróży do celów powrotu"), w szczególności jego format, elementy zabezpieczające oraz specyfikacje techniczne.

Artykuł  2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1) "obywatel państwa trzeciego" oznacza obywatela państwa trzeciego zdefiniowanego w art. 3 pkt 1 dyrektywy 2008/115/WE;

2) "powrót" oznacza powrót zdefiniowany w art. 3 pkt 3 dyrektywy 2008/115/WE;

3) "decyzja nakazująca powrót" oznacza decyzję nakazującą powrót zdefiniowaną w art. 3 pkt 4 dyrektywy 2008/115/WE.

Artykuł  3

Europejski dokument podróży do celów powrotu

1. Format europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu odpowiada wzorowi określonemu w załączniku. Europejski dokument podróży do celów powrotu zawiera następujące informacje:

a) imię, nazwisko, datę urodzenia, płeć, obywatelstwo i znaki szczególne obywatela państwa trzeciego oraz - jeśli jest znany - jego adres w państwie trzecim będącym państwem powrotu;

b) zdjęcie obywatela państwa trzeciego;

c) organ wydający, datę i miejsce wydania oraz okres ważności;

d) informację na temat wyjazdu i przybycia obywatela państwa trzeciego.

2. Europejski dokument podróży do celów powrotu sporządza się w języku urzędowym lub językach urzędowych państwa członkowskiego, które wydaje decyzję nakazującą powrót, a w stosownych przypadkach udostępnia się go również w języku angielskim i języku francuskim.

3. Europejski dokument podróży do celów powrotu jest ważny na podróż w jedną stronę, do czasu gdy obywatel państwa trzeciego podlegający decyzji nakazującej powrót wydanej przez państwo członkowskie przybędzie do państwa trzeciego będącego państwem powrotu.

4. W stosownych przypadkach do europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu można dołączyć dodatkowe dokumenty niezbędne do zapewnienia powrotu obywatela państwa trzeciego.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych w celu zmiany formatu europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu zgodnie z art. 6.

Artykuł  4

Specyfikacje techniczne

1. Elementy zabezpieczające oraz specyfikacje techniczne europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu są takie jak te określone w art. 2 rozporządzenia (WE) nr 333/2002.

2. Państwa członkowskie przekazują Komisji i pozostałym państwom członkowskim wzór europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu, sporządzony zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

Artykuł  5

Opłaty za wydanie dokumentu

Europejski dokument podróży do celów powrotu jest wydawany obywatelom państw trzecich nieodpłatnie.

Artykuł  6

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 3 ust. 5, powierza się Komisji na czas nieokreślony od dnia 7 grudnia 2016 r.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 3 ust. 5, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 3 ust. 5 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł  7

Uchylenie

Zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r. traci moc.

Artykuł  8

Przegląd i sprawozdawczość

Do dnia 8 grudnia 2018 r. Komisja dokonuje przeglądu niniejszego rozporządzenia i składa sprawozdanie dotyczące jego skutecznego wykonania. Przegląd niniejszego rozporządzenia zostaje włączony do oceny przewidzianej w art. 19 dyrektywy 2008/115/WE.

Artykuł  9

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 8 kwietnia 2017 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatami.

Sporządzono w Strasburgu dnia 26 października 2016 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego	W imieniu Rady
M. SCHULZ	I. LESAY
Przewodniczący	Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK

grafika

¹ Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2016 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 13 października 2016 r.

² Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 98).

³ Zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r. dotyczące przyjęcia standardowego dokumentu podróży do celów wydalania obywateli państw trzecich (Dz.U. C 274 z 19.9.1996, s. 18).

⁴ Rozporządzenie Rady (WE) nr 333/2002 z dnia 18 lutego 2002 r. w sprawie jednolitego wzoru formularza, na którym umieszcza się wizę wydawanego przez państwo członkowskie osobom posiadającym dokumenty podróży, które nie są uznane przez państwo członkowskie sporządzające formularz (Dz.U. L 53 z 23.2.2002, s. 4).

⁵ Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

⁶ Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31).

⁷ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (Dz.U. L 77 z 23.3.2016, s. 1).

⁸ Decyzja Rady 2000/365/WE z dnia 29 maja 2000 r. dotycząca wniosku Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej o zastosowaniu wobec niego niektórych przepisów dorobku Schengen (Dz.U. L 131 z 1.6.2000, s. 43).

⁹ Decyzja Rady 2002/192/WE z dnia 28 lutego 2002 r. dotycząca wniosku Irlandii o zastosowanie wobec niej niektórych przepisów dorobku Schengen (Dz.U. L 64 z 7.3.2002, s. 20).

¹⁰ Dz.U. L 176 z 10.7.1999, s. 36.

¹¹ Decyzja Rady 1999/437/WE z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie niektórych warunków stosowania Układu zawartego przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącego włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (Dz.U. L 176 z 10.7.1999, s. 31).

¹² Dz.U. L 53 z 27.2.2008, s. 52.

¹³ Decyzja Rady 2008/146/WE z dnia 28 stycznia 2008 r. w sprawie zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia tego państwa we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (Dz.U. L 53 z 27.2.2008, s. 1).

¹⁴ Dz.U. L 160 z 18.6.2011, s. 21.

¹⁵ Decyzja Rady 2011/350/UE z dnia 7 marca 2011 r. w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Protokołu między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską, Konfederacją Szwajcarską i Księstwem Liechtensteinu w sprawie przystąpienia Księstwa Liechtensteinu do Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen, odnoszącego się do zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych i do przemieszczania się osób (Dz.U. L 160 z 18.6.2011, s. 19).