Umacnianie stabilności i dobrobytu na Bałkanach Zachodnich (2008/2200(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.184E.100
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0331
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 kwietnia 2009 r. w sprawie umacniania stabilności i dobrobytu na Bałkanach Zachodnich (2008/2200(INI))
(2010/C 184 E/21)
(Dz.U.UE C z dnia 8 lipca 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej ze szczytu w Kopenhadze w dniach 21 i 22 czerwca 1993 r.,
– uwzględniając deklarację przyjętą na szczycie UE-Bałkany Zachodnie w Salonikach w dniu 21 czerwca 2003 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 stycznia 2006 r. zatytułowany "Bałkany Zachodnie na drodze do UE: umacnianie stabilności i dobrobytu" (COM(2006)0027),
– uwzględniając deklarację UE-Bałkany Zachodnie, którą jednogłośnie przyjęli ministrowie spraw zagranicznych wszystkich państw członkowskich UE oraz państw Bałkanów Zachodnich dnia 11 marca 2006 r. w Salzburgu,
– uwzględniając konkluzje Prezydencji Rady Europejskiej ze szczytów w dniach 14 grudnia 2007 r. oraz 19-20 czerwca 2008 r., a także załączoną do nich deklarację w sprawie Bałkanów Zachodnich, oraz konkluzje Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z dni 10 grudnia 2007 r., 18 lutego 2008 r. i 8-9 grudnia 2008 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2008 r. zatytułowany "Bałkany Zachodnie: wzmocnienie perspektywy europejskiej" (COM(2008)0127),
– uwzględniając oświadczenie z Brdo: Nowe spojrzenie na Bałkany Zachodnie, które prezydencja UE wydała w dniu 29 marca 2008 r. i w którym podkreślono potrzebę nadania nowego impulsu agendzie z Salonik i deklaracji salzburskiej,
– uwzględniając strategię Komisji dotyczącą rozszerzenia oraz sprawozdania o postępach poszczególnych krajów z listopada 2008 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie perspektyw rozwoju dotyczących budowania pokoju i ugruntowywania tożsamości narodowej w regionach po konfliktach zbrojnych(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie stosunków gospodarczych i handlowych z Bałkanami Zachodnimi(2),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Handlu Międzynarodowego (A6-0212/2009),
A. mając na uwadze, że Bałkany Zachodnie niezaprzeczalnie stanowią część Europy, a przyszłość wszystkich krajów regionu leży w ich pełnej integracji z Unią Europejską w charakterze jej państw członkowskich,
B. mając na uwadze, że perspektywa członkostwa w UE oraz korzyści z niego wynikające stanowią podstawową gwarancję stabilności i główny bodziec reform w krajach Bałkanów Zachodnich - części Europy, która w odległej i niedawnej przeszłości doświadczyła wojen, czystek etnicznych i rządów autorytarnych,
C. mając na uwadze, że spuścizna wojen z lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku nadal stanowi istotną przeszkodę dla ustanowienia trwałego bezpieczeństwa i stabilności politycznej w regionie; mając na uwadze, że z tego względu w unijnej polityce rozszerzenia pojawiają się nowe i wyjątkowe wyzwania oraz że należy odwołać się do wszystkich dostępnych Unii narzędzi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB)/europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony (EPBiO) w ramach ogólnego podejścia dostosowanego do potrzeb społeczeństw wychodzących z konfliktów,
D. mając na uwadze liczbę regionalnych partnerów UE, których spory z sąsiadami nadal pozostają nierozwiązane; mając na uwadze, że UE i kraje Bałkanów Zachodnich zgodziły się, że dobrosąsiedzkie stosunki i współpraca regionalna pozostają kluczowym czynnikiem w dążeniu do uzyskania członkostwa w UE,
1. podkreśla, że oddziaływanie Unii Europejskiej i jej zdolność do pełnienia roli czynnika stabilizacji i motoru reform na Bałkanach Zachodnich zależy od wiarygodności składanych przezeń zobowiązań, pozwalających państwom regionu, które w pełni osiągną kryteria z Kopenhagi, na uzyskanie pełnoprawnego członkostwa w UE; w związku z tym podkreśla, że Komisja i państwa członkowskie muszą podtrzymać stanowcze zaangażowanie na rzecz przyszłego rozszerzenia obejmującego Bałkany Zachodnie;
2. wskazuje na potrzebę uznania przez państwa Bałkanów Zachodnich, że to one wyszły z inicjatywą zbliżenia się do Unii Europejskiej; podkreśla, że proces integracji musi być napędzany od wewnątrz, a pomyślność przystąpienia zależy od rozwinięcia silnego społeczeństwa obywatelskiego, od niskiego poziomu korupcji oraz gruntownej przemiany w gospodarkę i społeczeństwo oparte na wiedzy;
3. wskazuje, że zanim wejdzie w życie traktat z Lizbony, obowiązujące traktaty nadal technicznie umożliwiają dokonanie niezbędnych dostosowań instytucjonalnych wymaganych dla kolejnych rozszerzeń; jest jednak przekonany, że ratyfikacja traktatu lizbońskiego ma kluczowe znaczenie;
4. podkreśla, że państwa członkowskie nie mogą nadmiernie odraczać przygotowania przez Komisję opinii dotyczącej potencjalnych państw kandydujących, które złożyły swe wnioski o członkostwo, i wzywa Radę oraz Komisję do rychłego rozpatrzenia niedawno złożonych i spodziewanych wniosków o członkostwo;
5. podkreśla, że proces akcesyjny musi opierać się na uczciwym i ścisłym stosowaniu zasady warunkowości, zgodnie z którą każdy kraj zostanie oceniony wyłącznie w świetle zdolności do spełnienia kryteriów z Kopenhagi, warunków procesu stabilizacji i stowarzyszenia oraz wszystkich punktów odniesienia ustalonych dla określonego etapu negocjacji oraz że w związku z tym nie należy spowalniać ani blokować procesu akcesyjnego wobec krajów, które spełniły ustalone uprzednio wymagania;
6. wskazuje, że w procesie akcesyjnym należy utrzymać wyraźną perspektywę regionalną oraz że należy dołożyć starań, żeby uniknąć sytuacji, w której różnice w tempie integracji powodują powstawanie nowych barier w regionie, zwłaszcza w odniesieniu do procesu liberalizacji systemu wizowego; popiera rolę Rady Współpracy Regionalnej w umacnianiu odpowiedzialności regionalnej oraz jako głównego partnera dialogu z UE we wszystkich sprawach dotyczących współpracy regionalnej w Europie Południowo-Wschodniej;
7. wzywa parlamenty państw członkowskich do szybkiego wyrażenia zgody na zawarcie układów o stabilizacji i stowarzyszeniu znajdujących się obecnie na etapie procesu ratyfikacji;
8. podkreśla, że wszystkie zainteresowane strony muszą dołożyć poważnych starań na rzecz znalezienia wzajemnie akceptowalnego rozwiązania nierozstrzygniętych sporów dwustronnych między państwami członkowskimi i krajami Bałkanów Zachodnich, a także pomiędzy samymi krajami Bałkanów Zachodnich; podkreśla w tym kontekście, że dobrosąsiedzkie stosunki i akceptacja dziedzictwa kulturalnego i historycznego mają wyjątkowe znaczenie dla zachowania pokoju i wzmacniania stabilności i bezpieczeństwa; uważa, że otwarcie negocjacji akcesyjnych z krajami Bałkanów Zachodnich oraz otwieranie i zamykanie poszczególnych rozdziałów negocjacyjnych nie powinno być utrudniane lub blokowane przez sprawy związane ze sporami dwustronnymi i że z tego powodu kraje powinny uzgodnić procedury rozwiązywania kwestii dwustronnych przed rozpoczęciem negocjacji akcesyjnych;
9. odnotowuje w związku z tym podjęte przez niektóre kraje Bałkanów Zachodnich decyzje o złożeniu skarg lub zwróceniu się o opinie doradcze do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sporach dwustronnych; jest zdania, że UE powinna dołożyć wszelkich starań mających na celu udzielanie pomocy i ułatwianie osiągnięcia kompleksowego i trwałego rozstrzygnięcia spornych kwestii;
10. uważa za konieczne dalsze propagowanie dialogu między grupami etnicznymi i dialogu międzykulturowego w celu przezwyciężenia brzemienia przeszłości i napięć w stosunkach między krajami regionu bałkańskiego; jest przekonany, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz kontakty międzyludzkie (zarówno między krajami Bałkanów Zachodnich, jak i między tymi krajami i UE) odgrywają zasadniczą rolę w pogłębianiu pojednania, ułatwianiu wzajemnego zrozumienia i propagowaniu pokojowego współistnienia różnych grup etnicznych; wzywa w związku z tym Komisję, aby zwróciła baczniejszą uwagę na inicjatywy promujące pojednanie, tolerancję i dialog między różnymi grupami etnicznymi i aby zapewniła zwiększone środki na ich finansowanie, a także aby wsparła wdrażanie umów między grupami etnicznymi;
11. wyraża pełne poparcie dla misji EPBiO i specjalnych przedstawicieli UE w regionie, którzy nadal pełnią zasadniczą rolę w utrzymaniu stabilności i zapewnieniu postępów w procesie budowania sprawnych państw zdolnych do spełnienia kryteriów z Kopenhagi; podkreśla, że nie można zakończyć misji EPBiO czy zamknąć biura specjalnego przedstawiciela UE, dopóki ich mandaty nie zostaną jednoznacznie zrealizowane;
12. w pełni popiera wysiłki zmierzające do ustanowienia do 2010 r. wszechstronnych ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich na rzecz koordynacji grantów i pożyczek oferowanych przez Komisję, międzynarodowe instytucje finansowe i indywidualnych darczyńców krajowych; z zadowoleniem przyjmuje instrument wspierania projektów infrastrukturalnych (IPF) oraz wskazuje, że projekty w obszarze transportu, ochrony środowiska, energii i opieki społecznej należy opracowywać i przeprowadzać mając na uwadze wyraźną perspektywę regionalną; podkreśla potrzebę ściślejszej koordynacji celem zapewnienia skutecznego dopełniania się, spójności i efektywności pomocy na Bałkanach Zachodnich; uważa, że takie skoordynowane możliwości pożyczek/grantów powinno się kierować w szczególności do potencjalnych krajów kandydujących, które nie mają dostępu do środków z wszystkich pięciu składników instrumentu pomocy przedakcesyjnej(3) (IPA); podkreśla znaczenie współpracy regionalnej w obszarze wymiany wzorców, jeśli chodzi o dostęp do funduszy przedakcesyjnych;
13. przypomina, że spory o dostawy gazu między Rosją a Ukrainą ze stycznia 2009 r. przyczyniły się do poważnych zakłóceń w dostawach energii do krajów Bałkanów Zachodnich; apeluje o zróżnicowanie szlaków tranzytowych oraz poprawę wzajemnego połączenia sieci energetycznych w regionie z pomocą funduszy UE;
14. przypomina, że infrastruktura transportowa ma ważne znaczenie dla rozwoju gospodarczego i spójności społecznej; apeluje w związku z tym do Komisji o wsparcie ustanowienia właściwego mieszanego systemu transportu między Unią Europejską a państwami obszaru Bałkanów Zachodnich, a w obrębie tego regionu o propagowanie swobody i prędkości przepływu towarów i osób, w szczególności poprzez rozwijanie korytarza VII;
15. z zadowoleniem przyjmuje nowy instrument wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, ustanowiony w ramach IPA, oraz związane z nim trzykrotne zwiększenie środków na rzecz organizacji społeczeństwa obywatelskiego; wzywa Komisję, żeby umacniała lokalną odpowiedzialność w rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i stworzyła możliwości regularnej interakcji i konsultacji z lokalnymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, tak aby wziąć pod uwagę ich zdanie i potrzeby w planowaniu i programowaniu etapów pomocy w ramach IPA; apeluje do Komisji o zachęcanie do stworzenia regionalnego forum dyskusji, złożonego z lokalnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, jako środka popularyzacji wzorców w zakresie dostępu do funduszy przedakcesyjnych;
16. ponadto wzywa Komisję, żeby w większym stopniu zwróciła uwagę na wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw oraz pozamiejskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego w regionie, zwłaszcza udzielając takim podmiotom większej części pomocy, upraszczając procedury ubiegania się o finansowanie ze środków unijnych i weryfikując zasady dotyczące projektów dla małych i średnich organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz zwiększając ich współfinansowanie;
17. podkreśla znaczenie liberalizacji systemu wizowego Schengen dla obywateli krajów Bałkanów Zachodnich jako sposobu zaznajomienia mieszkańców regionu z Unią Europejską; z zadowoleniem przyjmuje dialog w sprawie liberalizacji systemu wizowego oraz wzywa Radę i Komisję, żeby kierowały tym procesem w jak najprzejrzystszy sposób i przy jasno określonych punktach odniesienia, tak żeby ułatwić monitoring zewnętrzny i zwiększyć publiczną odpowiedzialność w tym procesie;
18. wskazuje, że kłopotliwa procedura wizowa, którą potęgują braki kadrowe w konsulatach i ambasadach regionu, może wywołać u mieszkańców regionu wrogość w stosunku do UE, podczas gdy popularność Unii bezwzględnie stanowi największy bodziec do przeprowadzania reform;
19. zachęca kraje Bałkanów Zachodnich do przyspieszenia działań służących spełnieniu wymogów ustalonych w poszczególnych harmonogramach, aby doprowadzić do jak najszybszej eliminacji systemów wizowych obowiązujących w tych krajach; uważa, że spełnienie tych warunków ma zasadnicze znaczenie dla przyspieszenia procesu przystąpienia do Unii Europejskiej; jest zatem zdania, że IPA powinna wspierać wysiłki, jakie kraje-beneficjenci pomocy wkładają w to, by sprostać wymogom określonym w harmonogramie liberalizacji systemu wizowego;
20. w pełni popiera zwiększenie finansowania i liczby stypendiów naukowych i badawczych w UE dla studentów i naukowców z Bałkanów Zachodnich w ramach programu Erasmus Mundus, by zaznajomić osoby oraz instytucje państw Bałkanów Zachodnich z agendą UE i by rozwijać umiejętności edukacyjne; wzywa kraje korzystające z programu do podjęcia wszelkich niezbędnych działań, w tym kampanii reklamowych i informacyjnych, żeby umożliwić ich obywatelom wykorzystanie w pełni tych możliwości; wzywa te kraje do nasilenia przygotowawczych środków administracyjnych niezbędnych do osiągnięcia kryteriów przystąpienia do programu uczenia się przez całe życie;
21. podkreśla kluczową rolę edukacji i szkoleń w dzisiejszej gospodarce opartej na wiedzy; zwraca w związku z tym uwagę na potrzebę wzmacniania i stymulowania takich umiejętności jak przedsiębiorczość i innowacyjność na wszystkich poziomach edukacji;
22. w pełni popiera udział krajów Bałkanów Zachodnich w programach i agencjach wspólnotowych; w szczególności wskazuje na ich udział w Traktacie o wspólnocie energetycznej i planowany udział w Traktacie o wspólnocie transportowej jako wzorcowe przykłady pełnej integracji krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydackich ze strukturami wspólnotowymi oraz dostosowania ustawodawstwa do prawnego dorobku Wspólnoty na wczesnym etapie procesu akcesyjnego;
23. podkreśla, że ochrona środowiska naturalnego stanowi ważny element zrównoważonego rozwoju w regionie Bałkanów Zachodnich; wzywa w związku z tym rządy krajów Bałkanów Zachodnich do przyjęcia zasad i celów wspólnoty energetycznej Europy Południowo-Wschodniej służących propagowaniu solidnej polityki i strategii ochrony środowiska, szczególnie w obszarze energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie ze standardami środowiskowymi UE i polityką UE w zakresie zmiany klimatu;
24. wspiera międzyparlamentarny dialog na poziomie regionalnym i podkreśla znaczenie pełnego włączenia parlamentów krajowych państw Bałkanów Zachodnich w proces integracji europejskiej; uważa, że Parlament Europejski i parlamenty krajowe państw członkowskich UE mają do odegrania istotną rolę w zaangażowaniu w dialog i współpracę z parlamentami krajów Bałkanów Zachodnich; jest zdania, że powinno się poprawić charakter posiedzeń międzyparlamentarnych Parlamentu Europejskiego, żeby uzyskać funkcjonalny i skuteczny system organizowania konkretniejszych, ukierunkowanych na praktykę debat i warsztatów;
25. podkreśla znaczenie prac nad ograniczeniem wszelkich barier taryfowych i pozataryfowych dla handlu wewnątrz regionu oraz między Bałkanami Zachodnimi i UE jako głównego priorytetu na rzecz dalszego rozwoju gospodarczego, integracji regionalnej i kontaktów międzyludzkich; podkreśla centralne znaczenie środkowoeuropejskiej umowy o wolnym handlu (CEFTA) w dalszej liberalizacji handlu w regionie oraz z zadowoleniem przyjmuje finansowe wsparcie Komisji dla sekretariatu CEFTA;
26. wyraża swoją solidarność z państwami Bałkanów Zachodnich w dobie światowego kryzysu ekonomicznego i ponownie potwierdza poparcie dla gospodarczej i społecznej konsolidacji regionu; z zadowoleniem przyjmuje zatem niedawno złożoną przez Komisję propozycję, by objąć swym planem naprawy gospodarczej również Bałkany Zachodnie, i apeluje o zachowanie czujności oraz, w razie potrzeby, o przyjęcie odpowiednich środków w celu zagwarantowania niezakłóconego kontynuowania procesu stabilizacji i stowarzyszenia;
27. wzywa strony CEFTA do podejmowania dalszych wysiłków w celu ograniczenia wszelkich barier pozataryfowych oraz wszelkich taryf i kontyngentów w handlu produktami rolnymi; wzywa członków grupy paneurośródziemnomorskiej, żeby nadal pracowali nad znalezieniem rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii, które obecnie stoją na przeszkodzie rozszerzeniu paneurośródziemnomorskiego systemu kumulacji diagonalnej na kraje Bałkanów Zachodnich;
28. wzywa Radę i Komisję do wdrożenia wszelkich odpowiednich środków w celu pobudzenia głębszej integracji Bałkanów Zachodnich z systemem światowego handlu i światowej gospodarki, zwłaszcza poprzez przystąpienie do Światowej Organizacji Handlu; podkreśla, że liberalizacji handlu musi towarzyszyć zmniejszanie skali ubóstwa i bezrobocia, promowanie praw gospodarczych i socjalnych oraz poszanowanie środowiska; apeluje do Komisji o przedkładanie we właściwym czasie do zatwierdzenia przez Parlament wszelkich nowych wniosków mających na celu udzielenie wyjątkowej pomocy budżetowej państwom regionu Bałkanów Zachodnich;
29. wzywa państwa regionu do przywiązywania dużej wagi do zwalczania korupcji, gdyż poważnie szkodzi ona postępowi społecznemu; wzywa te państwa do podjęcia wszystkich koniecznych kroków, by zwalczać zorganizowaną przestępczość i handel ludźmi i narkotykami;
30. wzywa UE do ciągłego wspierania inicjatyw na rzecz współpracy regionalnej w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (WSiSW) oraz wysiłków zmierzających do harmonizacji prawa i orzecznictwa, takich jak m.in. konwencja o współpracy policyjnej, centrum egzekwowania prawa dla Europy Południowo-Wschodniej [Southeast European Law Enforcement Centre (SELEC)] oraz prokuratorska grupa doradcza dla Europy Południowo-Wschodniej [Southeast European Prosecutors Advisory Group (SEEPAG)]; zauważa bieżącą i planowaną pomoc finansową dla prokuratorskiej sieci w Europie Południowo-Wschodniej (PROSECO) i na rzecz ustanowienia jednostek koordynacji w zakresie egzekwowania prawa międzynarodowego (ILECU) oraz wzywa Komisję, żeby skoordynowała te projekty z wyżej wspomnianymi inicjatywami;
31. wzywa Komisję, żeby określiła projekty priorytetowe i doprecyzowała wymogi, jakie stawia różnym instytucjom krajowym i regionalnym w odniesieniu do międzypaństwowej i międzyinstytucjonalnej współpracy w dziedzinie WSiSW; podkreśla znaczenie opracowywania inicjatyw w dziedzinie e-sprawiedliwości jako części wsparcia unijnego, udzielanego inicjatywom w zakresie e-zarządzania w celu poprawy współpracy i zwiększenia przejrzystości w systemie procesu sądowego i w wewnętrznych systemach administracyjnych;
32. odnosi się krytycznie do obowiązujących we wszystkich krajach byłej Jugosławii przepisów konstytucyjnych lub ustawowych, które zakazują ekstradycji ich własnych obywateli zagrożonych postawieniem w stan oskarżenia w innych państwach regionu, oraz do przeszkód prawnych utrudniających przekazywanie spraw karnych dużej wagi między sądami różnych krajów w regionie; nalega na Radę i Komisję, żeby wezwały kraje regionu do podjęcia kroków na rzecz skoordynowanego uchylenia wszystkich zakazów i przeszkód prawnych tego rodzaju;
33. wskazuje, że przepisy prawne ograniczające ekstradycję mogą umacniać bezkarność w odniesieniu do poważnych przestępstw, w tym zbrodni przeciwko ludzkości, aktów pogwałcenia prawa wojennego lub zwyczajów wojennych, międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, nielegalnego handlu i terroryzmu oraz że takie przepisy stanowią jedną z najważniejszych przyczyn szeroko krytykowanej, choć stosowanej praktyki prowadzenia postępowań sądowych in absentia; popiera wysiłki prokuratorów krajowych zmierzające do obejścia wyżej wymienionych przeszkód prawnych za pomocą pragmatycznych ustaleń o współpracy; wyraża uznanie dla Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) za pracę włożoną w propagowanie pogłębionej współpracy i zachęca państwa regionu, żeby w większym stopniu ułatwiały wzajemną pomoc prawną i ekstradycję, przy pełnym poszanowaniu standardów praw człowieka i norm prawa międzynarodowego;
34. podkreśla, że pełna współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii (ICTY) w odniesieniu do zatrzymania i ekstradycji pozostających na wolności oskarżonych, przekazywania dowodów oraz pełnej współpracy przed procesem sądowym i w jego trakcie stanowi zasadniczy wymóg procesu akcesyjnego; wzywa Komisję, żeby wraz z ICTY, OBWE i rządami państw regionu wspierała inicjatywy zmierzające do wzmocnienia potencjału i skuteczności sądów krajowych w pociąganiu do odpowiedzialności za zbrodnie wojenne oraz inne, mniej poważne zbrodnie, i do zapewnienia, że postępowania sądowe będą prowadzone w niezależny i bezstronny sposób, zgodnie ze standardami i normami prawa międzynarodowego;
35. odnotowuje pierwszoplanową rolę programów i struktur nauczania w propagowaniu integracji społecznej i w zmniejszaniu napięć między grupami etnicznymi; wzywa zatem rządy krajów Bałkanów Zachodnich do podniesienia jakości nauczania poprzez włączenie kwestii praw obywatelskich, praw człowieka i praw demokratycznych jako podstawowych wartości europejskich do programów nauki oraz do położenia kresu segregacji w szkołach; zwraca uwagę, że nauka historii w szkołach i na uniwersytetach na Bałkanach Zachodnich musi opierać się na udokumentowanych badaniach i odzwierciedlać różnice perspektyw różnych grup narodowościowych i etnicznych w regionie, jeśli trwałym skutkiem ma być osiągnięcie propagowania pojednania i poprawy stosunków między grupami etnicznymi; w pełni popiera inicjatywy, takie jak "projekt wspólnej historii" Centrum na rzecz Demokracji i Pojednania w Europie Południowo-Wschodniej, mający na celu pisanie i upowszechnianie materiałów do nauki historii, które ukazują historię Bałkanów z wielostronnej perspektywy, i apeluje do właściwych ministrów, władz i placówek oświatowych w regionie do poparcia korzystania z materiałów do nauki wspólnej historii; wzywa Komisję do udzielenia finansowego i politycznego wsparcia takim inicjatywom;
36. podkreśla wagę skutecznych ram wzmacniania, ochrony i gwarancji praw mniejszości etnicznych i narodowych w regionie, który ma charakter wieloetniczny i w przeszłości padał ofiarą szeroko zakrojonych i systematycznie dokonywanych aktów przemocy na tle etnicznym; wzywa rządy regionu, żeby wzmogły wysiłki na rzecz zagwarantowania, że wszelkie przepisy prawa w dziedzinie praw mniejszości i praw człowieka będą należycie przestrzegane w praktyce, i że podejmowane będą właściwe działania, gdy prawa te są naruszane; nalega na podjęcie dalszych wysiłków w celu zagwarantowania, że inicjatywy zmierzające do poprawy integracji mniejszości i sytuacji mniejszościowych grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji (zwłaszcza Romów) będą należycie finansowane i wdrażane;
37. podkreśla potrzebę nakreślania i wdrażania programów propagujących równość płci i wzmacniających rolę kobiet w społeczeństwie, jako gwarancję demokratycznego ducha i zaangażowania na rzecz wartości europejskich;
38. podkreśla, że ze strony rządów regionu potrzebne są zwiększone wysiłki w celu zapewnienia trwałego powrotu uchodźców i przesiedleńców, w tym zwrotu własności i czasowo zajętych domostw, zgodnie z deklaracją z Sarajewa przyjętą przez regionalną konferencję ministerialną w sprawie powrotu uchodźców w dniu 31 stycznia 2005 r.; wzywa Radę i Komisję, żeby nalegały na rządy regionu, by te opracowały i wdrażały programy dostępu osób powracających do pomocy mieszkaniowej i świadczeń socjalnych oraz by zwiększyły wysiłki służące zwalczaniu dyskryminacji wobec powracających mniejszości; wyraża pogląd, że kroki te powinny zostać podjęte już w momencie osiągnięcia przez dane kraje statusu państwa kandydującego oraz że środki te należy energicznie wprowadzać i zakończyć w trakcie procesu akcesyjnego;
39. wyraża swoje zaniepokojenie ingerencją polityczną, której ofiarą padają środki masowego przekazu we wszystkich krajach Bałkanów Zachodnich, a także z powodu powiązań interesów świata biznesu, polityki i mediów oraz klimatu zagrożenia i pogróżek pod adresem dziennikarzy śledczych; apeluje do państw Bałkanów Zachodnich o pełne poszanowanie praw dziennikarzy i niezależnych środków przekazu stanowiących legalną siłę w demokratycznym państwie europejskim;
40. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskim, rządom i parlamentom: Albanii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Kosowa, Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii, Czarnogóry oraz Serbii, urzędującemu przewodniczącemu OBWE, przewodniczącemu Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE, przewodniczącemu Komitetu Ministrów Rady Europy, przewodniczącemu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, sekretariatowi Rady Współpracy Regionalnej, Międzynarodowemu Trybunałowi ds. Byłej Jugosławii oraz sekretariatowi CEFTA.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0639.
(2) Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0005.
(3) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1085/2006 z dnia 17 lipca 2006 r. ustanawiające Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPP) (Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 82).