Transpozycja i stosowanie dyrektywy Rady 2004/113/WE wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług (2010/2043(INI)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2016.45.2

Akt nienormatywny

Wersja od: 5 lutego 2016 r.

Równe traktowanie mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług

P7_TA(2013)0118

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 kwietnia 2013 r. w sprawie transpozycji i stosowania dyrektywy Rady 2004/113/WE wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług (2010/2043(INI))

(2016/C 045/01)

(Dz.U.UE C z dnia 5 lutego 2016 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 19 ust. 1 i art. 260 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

- uwzględniając dyrektywę 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług ¹ ,

- uwzględniając wytyczne Komisji z dnia 22 grudnia 2011 r. dotyczące stosowania dyrektywy Rady 2004/113/WE w odniesieniu do ubezpieczeń, w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-236/09 (Test-Achats) ² ,

- uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 1 marca 2011 r. w sprawie C-236/09 (TestAchats) ³ ,

- uwzględniając sprawozdanie europejskiej sieci ekspertów prawnych w dziedzinie równouprawnienia płci z grudnia 2010 r. zatytułowane "Przepisy UE dotyczące równouprawnienia płci: sposoby ich transponowania do prawa krajowego",

- uwzględniając sprawozdanie europejskiej sieci ekspertów prawnych w dziedzinie równouprawnienia płci z lipca 2009 r. zatytułowane "Dyskryminacja ze względu na płeć w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług oraz transpozycja dyrektywy 2004/113/WE",

- uwzględniając sprawozdanie europejskiej sieci ekspertów prawnych w dziedzinie równouprawnienia płci z czerwca 2011 r. zatytułowane "Osoby transseksualne i interseksualne: dyskryminacja ze względu na płeć. tożsamość płciową oraz ekspresję płciową",

- uwzględniając swoje stanowisko z dnia 30 marca 2004 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług ⁴ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie oceny wyników planu działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn na lata 2006-2010 oraz zaleceń na przyszłość ⁵ ,

- uwzględniając art. 48 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0044/2013),

A. mając na uwadze, że w dyrektywie zakazuje się zarówno bezpośredniej, jak i pośredniej dyskryminacji ze względu na płeć w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług ogólnodostępnych zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym;

B. mając na uwadze, że dyrektywa porusza kwestie dotyczące dyskryminacji ze względu na płeć poza rynkiem pracy;

C. mając na uwadze, że zabrania się również dyskryminacji kobiet ze względu na ciążę i macierzyństwo, molestowania i molestowania seksualnego, a także nakłaniania do dyskryminacji w jakiejkolwiek sytuacji mającej związek z oferowaniem lub dostarczaniem towarów lub usług;

D. mając na uwadze, że po wejściu w życie Traktatu z Lizbony odpowiednie działania w celu zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć podejmuje się w ramach specjalnej procedury ustawodawczej, która wymaga jednomyślności w Radzie i zgody Parlamentu (art. 19 ust. 1 TFUE);

E. mając na uwadze, że zgodnie z dostępnymi informacjami w większości państw członkowskich dokonano transpozycji dyrektywy poprzez przyjęcie nowego ustawodawstwa lub wprowadzenie zmian do istniejących przepisów w tej dziedzinie;

F. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich transpozycja nie została zakończona lub jej termin się opóźnił;

G. mając na uwadze, że w niektórych przypadkach przepisy krajowe wykraczają poza wymogi dyrektywy, gdyż obejmują również edukację lub dyskryminację w mediach i w reklamie;

H. mając na uwadze, że możliwość odstępstwa przewidziana w art. 5 ust. 2 dyrektywy tworzy sytuację braku pewności prawa i rodzi prawdopodobieństwo wystąpienia w dłuższej perspektywie problemów prawnych;

I. mając na uwadze, że termin przygotowania przez Komisję sprawozdania ze stosowania dyrektywy, który zgodnie z jej zapisami miał upłynąć w 2010 r., został przedłużony do 2014 r.;

J. mając na uwadze, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 1 marca 2011 r. w sprawie C-236/09 (Test-Achats) art. 5 ust. 2 dyrektywy, w którym ustanawia się odstępstwo w zakresie ubezpieczeń i związanych usług finansowych, jest sprzeczny z realizacją celu równego traktowania kobiet i mężczyzn i niezgodny z Kartą praw podstawowych UE;

K. mając na uwadze, że w związku z tym przedmiotowy przepis uznaje się za nieważny od dnia wygaśnięcia stosownego okresu przejściowego, tj. od dnia 21 grudnia 2012 r.;

L. mając na uwadze, że dnia 22 grudnia 2011 r. Komisja opublikowała niewiążące wytyczne mające na celu wyjaśnienie sytuacji zakładów ubezpieczeń i związanych usług finansowych;

M. mając na uwadze, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dyskryminacja wobec osób transgenderowych oraz dyskryminacja ze względu na tożsamość płciową może być równoznaczna z dyskryminacją ze względu na płeć ⁶ w polityce i przepisach dotyczących równouprawnienia kobiet i mężczyzn;

1. ubolewa, że Komisja nie przedstawiła sprawozdania ze stosowania dyrektywy Rady 2004/113/WE ani nie opublikowała aktualnych danych dotyczących wdrażania tej dyrektywy w poszczególnych państwach członkowskich;

2. uznaje, że orzeczenie w sprawie Test-Achats mogło mieć wpływ na proces wdrażania dyrektywy w państwach członkowskich, ale zauważa, że nie jest to wystarczające uzasadnienie dla nieopublikowania na czas sprawozdania wymaganego w dyrektywie;

3. wzywa Komisję do niezwłocznego opublikowania sprawozdania i wszelkich dostępnych danych;

4. apeluje do Komisji i państw członkowskich o podjęcie konkretnych działań w celu wyjaśnienia dyrektywy i jej skutków z podaniem konkretnych przykładów, aby zagwarantować, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni poczują się w pełni objęci przepisami tej dyrektywy i będą mogli je właściwie stosować jako skuteczne narzędzie ochrony swoich praw do równego traktowania w dostępie do wszystkich towarów i usług;

5. z zadowoleniem przyjmuje orzeczenie w sprawie Test-Achats, uważa jednak, że wprowadziło ono trwałą niepewność na rynku ubezpieczeń; oczekuje, że wprowadzenie kryteriów jednakowych dla obu płci spowoduje, że stawki będą ustalane w oparciu o wiele czynników ryzyka, które sprawiedliwie odzwierciedlają indywidualne ryzyko niezależnie od płci, a także przyczyni się do wykrywania wszelkiej potencjalnej dyskryminacji ze względu na płeć;

6. uważa, że opublikowane przez Komisję wytyczne, które nie mają charakteru wiążącego ani normatywnego, nie rozwiewają w pełni tej niepewności;

7. wzywa Komisję do podjęcia praktycznych kroków mających na celu rozwiązanie istniejącego problemu poprzez zaproponowanie nowego aktu prawnego, który będzie w pełni zgodny z treścią wytycznych;

8. zauważa, że sektor ubezpieczeniowy powinien kontynuować wysiłki podjęte w celu reorganizacji systemu składek zgodnie z kryteriami jednakowymi dla obu płci poprzez zastosowanie wyliczeń aktuarialnych na podstawie innych czynników;

9. wzywa Komisję do rozpoczęcia nieformalnego dialogu z przedstawicielami sektora ubezpieczeniowego na temat oceny ryzyka;

10. wzywa Komisję do przedstawienia metodyki, którą Komisja zastosuje do określenia wpływu orzeczenia w sprawie Test-Achats na politykę cenową sektora ubezpieczeniowego;

11. wzywa Komisję do przeanalizowania tej kwestii także z punktu widzenia polityki ochrony konsumentów;

12. wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do uważnego śledzenia sytuacji na rynku ubezpieczeń, a gdyby zostały wykryte jakiekolwiek oznaki stosowania faktycznej dyskryminacji pośredniej - do przedsięwzięcia wszelkich niezbędnych środków w celu rozwiązania tego problemu i uniknięcia nieuzasadnionych podwyżek stawek ubezpieczeniowych;

13. podkreśla, że przedmiotowa dyrektywa nie ogranicza się wyłącznie do dziedziny ubezpieczeń oraz że należy szczegółowo wyjaśnić szerszy zakres i możliwości dokonania za jej pomocą postępów pod względem dostępu do towarów i usług w sferze publicznej i prywatnej, aby zapewnić zarówno kobietom, jak i mężczyznom pełne zrozumienie zakresu i celu dyrektywy, co umożliwi im właściwe wykorzystanie jej przepisów i możliwości;

14. zwraca uwagę, że przepis dotyczący przeniesienia ciężaru dowodu został wdrożony do ustawodawstwa krajowego większości państw członkowskich; wzywa Komisję do monitorowania stosowania tego przepisu we wszystkich państwach członkowskich;

15. wzywa Komisję do uwzględnienia przypadków dyskryminacji ze względu na ciążę, planowanie ciąży i macierzyństwo np. w odniesieniu do sektora mieszkaniowego (wynajem) lub do trudności w uzyskaniu kredytu oraz do dostępu do wyrobów i usług medycznych, w szczególności do legalnie dostępnej opieki w dziedzinie zdrowia reprodukcyjnego oraz do leczenia umożliwiającego zmianę płci;

16. wzywa Komisję do szczególnie uważnego monitorowania wszelkich przejawów dyskryminacji ze względu na karmienie piersią, w tym ewentualnej dyskryminacji w dostępie do towarów i usług w strefach i przestrzeniach publicznych;

17. wzywa Komisję, aby monitorowała wdrażanie i stosowanie tej dyrektywy w odniesieniu do kobiet ciężarnych, które starają się o azyl i oczekują na decyzję w sprawie ich wniosku o azyl, w celu zapewnienia, by kobiety te były objęte przedmiotowymi umowami i miały dostęp do przedmiotowych produktów;

18. wzywa Komisję do pełnego uwzględnienia - zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości - dyskryminacji ze względu na tożsamość płciową w przyszłej polityce i przyszłych przepisach dotyczących równouprawnienia kobiet i mężczyzn;

19. z ubolewaniem zauważa, że w niektórych państwach członkowskich kobiety prowadzące działalność gospodarczą, zwłaszcza samotne matki, są często dyskryminowane, gdy próbują uzyskać pożyczkę lub kredyt dla swojego przedsiębiorstwa i wciąż napotykają przeszkody oparte na stereotypach związanych z płcią;

20. wzywa Komisję, aby gromadziła najlepsze praktyki i udostępniała je państwom członkowskim w celu dostarczenia im środków niezbędnych do wspierania działań pozytywnych i do lepszego wdrożenia przedmiotowych przepisów na szczeblu krajowym;

21. zwraca uwagę na brak skuteczności niektórych organów ds. równości, wynikający z braku rzeczywistej zdolności do działania, niedoboru personelu oraz niewystarczających środków finansowych;

22. wzywa Komisję do właściwego i dokładnego monitorowania sytuacji organów ds. równości utworzonych w następstwie wejścia w życie przedmiotowej dyrektywy oraz do sprawdzenia, czy spełnione zostały wszystkie warunki określone w prawodawstwie UE; podkreśla w szczególności, że obecny kryzys gospodarczy nie może stanowić usprawiedliwienia dla niewłaściwego funkcjonowania organów ds. równości;

23. podkreśla, że Komisja powinna przedstawić więcej danych i zapewnić większą przejrzystość w odniesieniu do trwających postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz prowadzonych działań;

24. wzywa Komisję do utworzenia ogólnodostępnej bazy danych zawierającej przepisy i orzecznictwo związane z dyskryminacją ze względu na płeć; podkreśla potrzebę zwiększenia ochrony ofiar dyskryminacji ze względu na płeć;

25. wskazuje na potrzebę udzielenia wsparcia finansowego i zapewnienia koordynacji UE w zakresie dodatkowych szkoleń dla prawników praktyków, którzy zajmują się kwestiami dyskryminacji ze względu na płeć, z uwzględnieniem roli sądów krajowych;

26. wskazuje na potrzebę terminowego transponowania dyrektywy we wszystkich państwach członkowskich;

27. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także rządom państw członkowskich.

¹ Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37.

² Dz.U. C 11 z 13.1.2012, s. 1.

³ Dz.U. C 130 z 30.4.2011, s. 4.

⁴ Dz.U. C 103 E z 29.4.2004, s. 405.

⁵ Dz.U. C 236 E z 12.8.2011, s. 87.

⁶ Sprawa C-13/94 (P. przeciwko S. i Cornwall County Council); sprawa C-117/01 (K.B. przeciwko National Health Service Pensions Agency i Secretary of State for Health); sprawa C-423/04 (Sarah Margaret Richards przeciwko Secretary of State for Work and Pensions).