Szwajcaria-Wspólnota Europejska. Umowa w sprawie swobodnego przepływu osób. Luksemburg.1999.06.21.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2009.353.71

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2017 r.

UMOWA

między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

W pierwotnej wersji tekstu niniejszego aktu prawnego opublikowanej w polskim wydaniu Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej prawodawca UE pominął załączniki II i III. Wymienione załączniki znalazły się w aktach zmieniających opublikowanych w późniejszych numerach tego wydawnictwa. W związku z powyższym, jako pełną wersję tekstu niniejszego aktu prawnego należy traktować jego wersję czasową datowaną od dnia 1 kwietnia 2012 r.

..................................................

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA,

KRÓLESTWO BELGII,

REPUBLIKA BUŁGARII,

REPUBLIKA CZESKA,

KRÓLESTWO DANII,

REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC,

REPUBLIKA ESTOŃSKA,

IRLANDIA,

REPUBLIKA GRECKA,

KRÓLESTWO HISZPANII,

REPUBLIKA FRANCUSKA,

REPUBLIKA WŁOSKA,

REPUBLIKA CYPRYJSKA,

REPUBLIKA ŁOTEWSKA,

REPUBLIKA LITEWSKA,

WIELKIE KSIĘSTWO LUKSEMBURGA,

REPUBLIKA WĘGIERSKA,

MALTA,

KRÓLESTWO NIDERLANDÓW,

REPUBLIKA AUSTRII,

RZECZPOSPOLITA POLSKA,

REPUBLIKA PORTUGALSKA,

RUMUNIA,

REPUBLIKA SŁOWENII,

REPUBLIKA SŁOWACKA,

REPUBLIKA FINLANDII,

KRÓLESTWO SZWECJI,

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

CHORWACJA,

z jednej strony, oraz

KONFEDERACJA SZWAJCARSKA,

z drugiej strony,

zwane dalej "Umawiającymi się Stronami", 1

przekonane, że swobodny przepływ osób między terytoriami Umawiających się Stron jest kluczowym elementem dla harmonijnego rozwoju stosunków między nimi,

zdecydowane wprowadzić swobodny przepływ osób między sobą na podstawie postanowień stosowanych we Wspólnocie Europejskiej,

POSTANOWIŁY ZAWRZEĆ NINIEJSZĄ UMOWĘ:

I.

POSTANOWIENIA PODSTAWOWE

Artykuł 1

Cel

Celem niniejszej Umowy, dla dobra obywateli państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej i Szwajcarii, jest:

Artykuł 5

Osoby świadczące usługi

Artykuł 7

Inne prawa

Umawiające się Strony uwzględniają, zgodnie z załącznikiem I, następujące prawa w odniesieniu do swobodnego przepływu osób:

Artykuł 8

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego

Umawiające się Strony uwzględniają, zgodnie z załącznikiem II, koordynację systemów zabezpieczenia społecznego, szczególnie w celu:

Artykuł 9

Dyplomy, świadectwa i inne kwalifikacje

W celu ułatwienia obywatelom państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej i Szwajcarii uzyskania dostępu i prowadzenia działalności w charakterze pracowników najemnych oraz osób pracujących na własny rachunek i do świadczenia usług Umawiające się Strony podejmą niezbędne środki, zgodnie z załącznikiem III, dotyczące wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych kwalifikacji oraz koordynacji postanowień ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Umawiających się Stron na temat dostępu oraz prowadzenia działalności w charakterze pracowników najemnych oraz osób pracujących na własny rachunek i świadczenia usług.

II.

POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE

Artykuł 10

Postanowienia przejściowe i rozwój Umowy

Przez okres pięciu lat od wejścia w życie Umowy Szwajcaria może utrzymać limity ilościowe w odniesieniu do dostępu do działalności gospodarczej dla następujących dwóch kategorii pobytu: pobyt przez okres przekraczający cztery miesiące, lecz nieprzekraczający jednego roku oraz pobyt przez okres równy lub przekraczający jeden rok. Nie ma ograniczeń w odniesieniu do pobytu nieprzekraczającego okresu czterech miesięcy.

Począwszy od szóstego roku, znosi się wszelkie limity ilościowe stosowane do obywateli państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej.

1a. 2

Do dnia 31 maja 2007 r. Szwajcaria może utrzymać limity ilościowe w zakresie dostępu pracowników najemnych zatrudnionych w Szwajcarii oraz dla osób pracujących na własny rachunek będących obywatelami Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej w odniesieniu do następujących dwóch kategorii pobytu: pobyt przez okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok, oraz pobyt przez okres równy lub przekraczający jeden rok. Na pobyt krótszy niż cztery miesiące nie ma żadnych ograniczeń ilościowych.

Przed upływem okresu przejściowego wymienionego powyżej Wspólny Komitet dokona przeglądu funkcjonowania okresu przejściowego stosowanego wobec obywateli nowych Państw Członkowskich na podstawie sprawozdania Szwajcarii. Po zakończeniu przeglądu, nie później niż pod koniec okresu wymienionego powyżej, Szwajcaria powiadomi Wspólny Komitet o tym, czy będzie nadal stosować limity ilościowe wobec pracowników zatrudnionych w Szwajcarii. Szwajcaria może nadal stosować wymienione środki do dnia 31 maja 2009 r. W razie braku takiego powiadomienia, okres przejściowy wygasa w dniu 31 maja 2007 r.

Po upływie okresu przejściowego określonego w niniejszym ustępie, wszelkie limity ilościowe mające zastosowanie do obywateli Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii oraz Republiki Słowackiej zostają zniesione. Wymienione Państwa Członkowskie są uprawnione do wprowadzenia na takie same okresy takich samych ograniczeń ilościowych względem obywateli szwajcarskich.

1b. 3

Do dwóch lat od dnia wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy w związku z udziałem Republiki Bułgarii i Rumunii w charakterze umawiających się stron, Szwajcaria może utrzymać limity ilościowe w zakresie dostępu pracowników zatrudnionych w Szwajcarii oraz dla osób prowadzących działalność na własny rachunek, będących obywatelami Republiki Bułgarii i Rumunii w odniesieniu do następujących dwóch kategorii pobytu: pobytu na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok, oraz pobytu na okres jednego roku lub przekraczający jeden rok. Pobyt nieprzekraczający czterech miesięcy nie podlega żadnym ograniczeniom ilościowym.

Przed upływem okresu przejściowego wymienionego powyżej Wspólny Komitet dokona przeglądu funkcjonowania okresu przejściowego stosowanego wobec obywateli nowych państw członkowskich na podstawie sprawo-zdania Szwajcarii. Po zakończeniu przeglądu i najpóźniej w momencie upływu okresu wymienionego powyżej Szwajcaria powiadamia Wspólny Komitet o tym, czy będzie nadal stosować limity ilościowe wobec pracowników zatrudnionych w Szwajcarii. Szwajcaria może nadal stosować wymienione środki przez okres najwyżej pięciu lat po wejściu w życie wyżej wymienionego Protokołu. W razie braku takiego powiadomienia okres przejściowy wygasa z końcem dwuletniego okresu określonego w akapicie pierwszym.

Po upływie okresu przejściowego określonego w niniejszym ustępie wszelkie limity ilościowe mające zastosowanie do obywateli Republiki Bułgarii i Rumunii zostają zniesione. Wymienione państwa członkowskie są uprawnione do wprowadzenia na takie same okresy takich samych ograniczeń ilościowych względem obywateli Szwajcarii.

1c. 4

Do końca drugiego roku od dnia wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy dotyczącego udziału Chorwacji w charakterze Umawiającej się Strony, Szwajcaria może utrzymać limity ilościowe w zakresie dostępu wobec pracowników zatrudnionych w Szwajcarii oraz osób prowadzących działalność na własny rachunek, będących obywatelami Chorwacji, w odniesieniu do następujących dwóch kategorii pobytu: pobytu na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok oraz pobytu na okres jednego roku lub przekraczający jeden rok. Pobyt nieprzekraczający czterech miesięcy nie podlega żadnym ograniczeniom ilościowym.

Przed upływem okresu przejściowego, o którym mowa powyżej, Wspólny Komitet dokona przeglądu funkcjonowania okresu przejściowego stosowanego wobec obywateli Chorwacji na podstawie sprawozdania Szwajcarii. Po zakończeniu przeglądu i najpóźniej w momencie upływu okresu, o którym mowa powyżej, Szwajcaria powiadomi Wspólny Komitet o tym, czy będzie nadal stosować limity ilościowe wobec pracowników zatrudnionych w Szwajcarii. Szwajcaria może nadal stosować wymienione środki przez okres pięciu lat od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu. W razie braku takiego powiadomienia okres przejściowy wygasa z końcem dwuletniego okresu określonego w akapicie pierwszym.

Po upływie okresu przejściowego określonego w niniejszym ustępie, wszelkie limity ilościowe mające zastosowanie do obywateli Chorwacji zostają zniesione. Chorwacja jest uprawniona do wprowadzenia na takie same okresy takich samych ograniczeń ilościowych względem obywateli Szwajcarii.

Przez maksymalny okres dwóch lat Umawiające się Strony mogą utrzymać kontrole priorytetu pracowników zintegrowanych z regularnym rynkiem pracy oraz wynagrodzeniami i warunkami pracy stosowanymi do obywateli drugiej Umawiającej się Strony, włączając osoby świadczące usługi, wymienione w artykule 5. Przed końcem pierwszego roku Wspólny Komitet rozważy, czy powyższe ograniczenia powinny zostać utrzymane. Może on skrócić maksymalny okres dwóch lat. Kontrole priorytetu pracowników zintegrowanych z regularnym rynkiem pracy nie mają zastosowania do osób świadczących usługi zliberalizowane na podstawie szczególnych umów między Umawiającymi się Stronami dotyczących świadczenia usług (włączając Porozumienie w sprawie niektórych aspektów zamówień rządowych, o ile obejmują one świadczenie usług).

2a. 5

Szwajcaria oraz Republika Czeska, Republika Estońska, Republika Łotewska, Republika Litewska, Republika Węgierska, Rzeczpospolita Polska, Republika Słowenii oraz Republika Słowacka mogą utrzymać do dnia 31 maja 2007 r., w odniesieniu do pracowników jednej z tych Umawiających się Stron zatrudnionych na ich terytorium, kontrole priorytetu pracowników zintegrowanych z regularnym rynkiem pracy oraz wynagrodzeń i warunków pracy mających zastosowanie do obywateli danej Umawiającej się Strony. Te same kontrole mogą być utrzymane względem osób świadczących usługi w następujących czterech sektorach: działalność usługowa związana z ogrodnictwem, budownictwo, łącznie z pokrewnymi branżami, działalność detektywistyczna i ochroniarska, sprzątanie i czyszczenie obiektów (odpowiednio kody NACE 6 01.41; 45.1 do 4; 74.60; 74.70), o których mowa w art. 5 ust. 1 Umowy. Szwajcaria w okresach przejściowych wymienionych w ust. 1a, 2a, 3a i 4a przyznaje pierwszeństwo dostępu do własnego rynku pracy pracownikom będącym obywatelami nowych Państw Członkowskich przed pracownikami będącymi obywatelami krajów niebędących członkami UE ani EFTA. Kontrole priorytetu pracowników zintegrowanych z regularnym rynkiem pracy nie mają zastosowania do osób świadczących usługi zliberalizowane na mocy specjalnej umowy między Umawiającymi się Stronami w sprawie świadczenia usług (włącznie z Porozumieniem w sprawie niektórych aspektów zamówień rządowych w zakresie, w jakim obejmują one świadczenia usług). W tym samym okresie mogą być utrzymane wymogi dotyczące kwalifikacji w zakresie wydawania zezwoleń na pobyt krótszy niż cztery miesiące 7 jak również wobec osób świadczących usługi w czterech wyżej wymienionych sektorach, o których mowa w art. 5 ust. 1 Umowy.

W terminie do 31 maja 2007 r. Wspólny Komitet dokona przeglądu funkcjonowania środków przejściowych zawartych w niniejszym ustępie na podstawie sprawozdania sporządzonego przez każdą z Umawiających się Stron wprowadzających wymienione środki w życie. Po zakończeniu przeglądu, najpóźniej do 31 maja 2007 r., Umawiająca się Strona, która wprowadziła w życie środki przejściowe zawarte w niniejszym ustępie oraz powiadomiła Wspólny Komitet o zamiarze dalszego stosowania takich środków przejściowych będzie mogła je nadal stosować do 31 maja 2009 r. W razie braku takiego powiadomienia, okres przejściowy wygasa w dniu 31 maja 2007 r.

Po upływie okresu przejściowego określonego w niniejszym ustępie wszelkie ograniczenia, o których mowa powyżej w niniejszym ustępie, zostają zniesione.

2b. 8

Szwajcaria oraz Republika Bułgarii i Rumunia mogą utrzymać do dwóch lat po wejściu w życie Protokołu do niniejszej Umowy, w związku z udziałem Republiki Bułgarii i Rumunii w charakterze umawiających się stron, w odniesieniu do pracowników jednej z tych umawiających się stron zatrudnionych na ich terytorium, kontrolę pierwszeństwa pracowników włączonych do rynku legalnej pracy oraz warunków płacy i pracy mających zastosowanie do obywateli innej umawiającej się strony. Te same mechanizmy kontroli mogą być utrzymane względem osób świadczących usługi, o których mowa w art. 5 ust. 1 Umowy, w następujących czterech sektorach: działalność usługowa związana z produkcją roślinną; usługi budowlane, w tym działalność pokrewna; działalność detektywistyczna i ochroniarska; sprzątanie i czyszczenie obiektów (kody NACE 9 odpowiednio: 01.41; 45.1 do 4; 74.60; 74.70). W okresach przejściowych wymienionych w ust. 1b, 2b, 3b i 4c Szwajcaria przyznaje pierwszeństwo dostępu do swojego rynku pracy pracownikom będącym obywatelami nowych państw członkowskich w stosunku do pracowników będących obywatelami krajów niebędących członkami UE czy EFTA. Mechanizmy kontroli pierwszeństwa pracowników włączonych do rynku legalnej pracy nie mają zastosowania wobec osób świadczących usługi zliberalizowane na mocy specjalnej umowy między umawiającymi się stronami w sprawie świadczenia usług (w tym Porozumieniem w sprawie zamówień rządowych w zakresie, w jakim obejmują one świadczenie usług). W tym samym okresie mogą być utrzymane wymogi dotyczące kwalifikacji w zakresie wydawania zezwoleń na pobyt nieprzekraczający czterech miesięcy 10 jak również wobec osób świadczących usługi, o których mowa w art. 5 ust. 1 Umowy, w czterech wyżej wymienionych sektorach.

W terminie dwóch lat od dnia wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy, w związku z udziałem Republiki Bułgarii i Rumunii w charakterze umawiających się stron, Wspólny Komitet dokonuje przeglądu funkcjonowania środków przejściowych zawartych w niniejszym ustępie na podstawie sprawozdania sporządzonego przez każdą z umawiających się stron wprowadzających wymienione środki w życie. Po zakończeniu przeglądu i najpóźniej dwa lata od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu umawiająca się strona, która wprowadziła w życie środki przejściowe zawarte w niniejszym ustępie oraz powiadomiła Wspólny Komitet o zamiarze dalszego stosowania takich środków przejściowych, będzie mogła je nadal stosować przez okres pięciu lat od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu. W przypadku braku takiego powiadomienia okres przejściowy wygasa z końcem dwuletniego okresu określonego w akapicie pierwszym.

Po upływie okresu przejściowego określonego w niniejszym ustępie wszelkie ograniczenia, o których mowa w niniejszym ustępie, zostają zniesione.

2c. 11

Do końca drugiego roku od dnia wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy dotyczącego udziału Republiki Chorwacji w charakterze Umawiającej się Strony, Szwajcaria oraz Chorwacja mogą utrzymać względem pracowników jednej z tych Umawiających się Stron zatrudnionych na ich terytorium, kontrolę pierwszeństwa pracowników włączonych do rynku legalnej pracy oraz warunków płacy i pracy mających zastosowanie do obywateli drugiej Umawiającej się Strony. Te same kontrole mogą być utrzymane względem osób świadczących usługi, o których mowa w art. 5 ust. 1 niniejszej Umowy, w następujących czterech sektorach: ogrodnictwo; usługi budowlane, w tym działalność pokrewna; działalność detektywistyczna i ochroniarska; sprzątanie i czyszczenie obiektów (kody NACE 12 odpowiednio: 01.41, 45.1 do 4, 74.60 oraz 74.70). W okresach przejściowych wymienionych w ust. 1c, 2c, 3c i 4d Szwajcaria przyzna pierwszeństwo dostępu do swojego rynku pracy pracownikom będącym obywatelami Chorwacji w stosunku do pracowników będących obywatelami krajów nienależących do UE lub EFTA. Kontrole pierwszeństwa pracowników włączonych do rynku legalnej pracy nie mają zastosowania wobec osób świadczących usługi zliberalizowane na mocy specjalnej umowy między Umawiającymi się Stronami w sprawie świadczenia usług (w tym Porozumieniem w sprawie zamówień rządowych w zakresie, w jakim obejmują one świadczenie usług). W tym samym okresie mogą być utrzymane wymogi dotyczące kwalifikacji w zakresie wydawania zezwoleń na pobyt nieprzekraczający czterech miesięcy 13 jak również wobec osób świadczących usługi, o których mowa w art. 5 ust. 1 niniejszej Umowy, w czterech wyżej wymienionych sektorach.

W terminie dwóch lat od dnia wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy dotyczącego udziału Republiki Chorwacji w charakterze Umawiającej się Strony, Wspólny Komitet dokona przeglądu funkcjonowania środków przejściowych zawartych w niniejszym ustępie na podstawie sprawozdania sporządzonego przez każdą z Umawiających się Stron wprowadzających wymienione środki w życie. Po zakończeniu przeglądu i nie później niż dwa lata od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu, Umawiająca się Strona, która wprowadziła w życie środki przejściowe zawarte w niniejszym ustępie oraz powiadomiła Wspólny Komitet o zamiarze dalszego ich stosowania, może je nadal stosować do końca piątego roku od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu. W razie braku takiego powiadomienia okres przejściowy wygasa z końcem dwuletniego okresu określonego w akapicie pierwszym.

Po upływie okresu przejściowego określonego w niniejszym ustępie, wszelkie ograniczenia, o których mowa w niniejszym ustępie, zostają zniesione.

3a.

Wraz z wejściem w życie Protokołu do niniejszej Umowy odnoszącego się do udziału w charakterze Umawiających się Stron nowych Państw Członkowskich wymienionych poniżej oraz do końca okresu wymienionego w ust. 1a, Szwajcaria zarezerwuje corocznie (pro rata temporis), w ramach swojego ogólnego limitu dla państw trzecich, minimalną liczbę wydawanych nowych zezwoleń na pobyt 14 dla pracowników najemnych zatrudnionych w Szwajcarii i osób pracujących na własny rachunek będących obywatelami Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii oraz Republiki Słowackiej, zgodnie z następującym harmonogramem:

Do	Liczba zezwoleń na pobyt na okres równy lub przekraczający jeden rok	Liczba zezwoleń na pobyt na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok
31 maja 2005 r.	900	9.000
31 maja 2006 r.	1.300	12.400
31 maja 2007 r.	1.700	15.800
31 maja 2008 r.	2.200	19.200
31 maja 2009 r.	2.600	22.600

3b. 15

Po wejściu w życie Protokołu do niniejszej Umowy, w związku z udziałem Republiki Bułgarii i Rumunii w charakterze umawiających się stron, i do końca okresu wymienionego w ust. 1b, Szwajcaria zarezerwuje corocznie (pro rata temporis), w ramach ogólnego limitu dotyczącego państw trzecich, minimalną liczbę wydawanych nowych zezwoleń na pobyt 16 dla pracowników zatrudnionych w Szwajcarii i osób prowadzących działalność na własny rachunek, będących obywatelami tych nowych państw członkowskich, zgodnie z następującym harmonogramem:

Okres	Liczba zezwoleń na okres jednego roku lub przekraczający jeden rok	Liczba zezwoleń na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok
Do końca pierwszego roku	362	3.620
Do końca drugiego roku	523	4.987
Do końca trzeciego roku	684	6.355
Do końca czwartego roku	885	7.722
Do końca piątego roku	1.046	9.090

3c. 17

Po wejściu w życie Protokołu do niniejszej Umowy dotyczącego udziału Republiki Chorwacji w charakterze Umawiającej się Strony, i do końca okresu określonego w ust. 1c, Szwajcaria zarezerwuje corocznie (pro rata temporis), w ramach ogólnego limitu dla państw trzecich, minimalną liczbę wydawanych nowych zezwoleń na pobyt 18 dla pracowników zatrudnionych w Szwajcarii i osób prowadzących działalność na własny rachunek, będących obywatelami Chorwacji, zgodnie z następującym harmonogramem:

Do końca	Liczba zezwoleń na okres jednego roku lub dłuższy	Liczba zezwoleń na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok
pierwszego roku	54	543
drugiego roku	78	748
trzeciego roku	103	953
czwartego roku	133	1 158
piątego roku	250	2 000

3d. 19

Jeśli Szwajcaria lub Chorwacja stosuje wobec pracowników zatrudnionych na swoim terytorium środki opisane w ust. 1c, 2c oraz 3c w przypadku poważnych zakłóceń na swoich rynkach pracy bądź takiego ryzyka, powiadamia o takim stanie rzeczy Wspólny Komitet przed końcem okresu przewidzianego w ust. 1c.

Na podstawie tego powiadomienia Wspólny Komitet zdecyduje, czy powiadamiający kraj może nadal stosować środki przejściowe. Jeśli komitet wyda pozytywną opinię kraj powiadamiający może nadal stosować wobec pracowników zatrudnionych na swoim terytorium środki opisane w ust. 1c, 2c i 3c do końca siódmego roku od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu. W takiej sytuacji roczna liczba zezwoleń na pobyt, o której mowa w ust. 1c, jest następująca:

Do końca	Liczba zezwoleń na okres jednego roku lub dłuższy	Liczba zezwoleń na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok
szóstego roku	260	2 100
siódmego roku	300	2 300.";

Bez względu na postanowienia ustępu 3, Umawiające się Strony uzgodniły następujące ustalenia: jeśli po upływie pięciu lat oraz do 12 lat od wejścia w życie Umowy liczba nowych zezwoleń na pobyt stały z każdej z kategorii określonych w ustępie 1, wydanych pracownikom najemnym i osobom pracującym na własny rachunek Wspólnoty Europejskiej, w danym roku przekracza średnią dla trzech poprzednich lat o więcej niż 10 %, Szwajcaria może, na kolejny rok, jednostronnie ograniczyć liczbę nowych zezwoleń na pobyt tej kategorii pracowników najemnych oraz osób pracujących na własny rachunek ze Wspólnoty Europejskiej do średniej z trzech poprzednich lat plus 5 %. W kolejnym roku liczba może zostać ograniczona do tego samego poziomu.

Bez względu na postanowienia poprzedniego akapitu, liczba nowych zezwoleń na pobyt, wydanych pracownikom najemnym oraz osobom pracującym na własny rachunek Wspólnoty Europejskiej, nie może zostać ograniczona do poziomu mniejszego niż 15.000 zezwoleń rocznie, ważnych na okres równy lub przekraczający jeden rok, oraz 115.500 rocznie, ważnych na okres przekraczający cztery miesiące, lecz nieprzekraczający jednego roku.

4a. 20

Po upływie okresu wymienionego w ust. 1a i w niniejszym ustępie oraz przez okres do 12 lat od daty wejścia w życie Umowy, zastosowanie mają postanowienia art. 10 ust. 4 Umowy.

W przypadku pojawienia się poważnych zakłóceń na rynku pracy bądź ich groźby, Szwajcaria i każde z nowych Państw Członkowskich, które wprowadziło w życie środki przejściowe, powiadamia o tych okolicznościach Wspólny Komitet w terminie do 31 maja 2009 r. W takim przypadku kraj powiadamiający może nadal stosować środki opisane w ust. 1a, 2a i 3a w okresie do 30 kwietnia 2011 r. w odniesieniu do pracowników zatrudnionych na jego terytorium. W takiej sytuacji roczna liczba zezwoleń na pobyt, o której mowa w ust. 1a, jest następująca:

Do	Liczba zezwoleń na pobyt na okres równy lub przekraczający jeden rok	Liczba zezwoleń na pobyt na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok
31 maja 2010 r.	2.800	26.000
30 kwietnia 2011 r.	3.000	29.000

4b. 21

W przypadku gdy na Malcie możliwe jest wystąpienie lub też występują zakłócenia na krajowym rynku pracy, które stanowią poważne zagrożenie dla poziomu życia lub poziomu zatrudnienia w danym regionie lub zawodzie, oraz gdy Malta podejmie decyzję o powołaniu się na postanowienia zawarte w rozdziale 2 "Swoboda przepływu osób" załącznika XI do Aktu Przystąpienia, wówczas środki ograniczające podjęte przez Maltę wobec reszty Państw Członkowskich UE mogą również być zastosowane do Szwajcarii. W takim przypadku Szwajcaria jest uprawniona do podjęcia równoważnych wzajemnych środków wobec Malty.

Malta i Szwajcaria mogą podjąć decyzję o zastosowaniu wymienionej procedury do 30 kwietnia 2011 r.

4c. 22

Po upływie okresu wymienionego w ust. 1b i w niniejszym ustępie oraz przez okres do 10 lat od daty wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy, w związku z udziałem Republiki Bułgarii i Rumunii w charakterze umawiających się stron, postanowienia art. 10 ust. 4 Umowy mają zastosowanie do obywateli tych nowych państw członkowskich.

W przypadku pojawienia się poważnych zakłóceń na rynku pracy bądź takiego ryzyka Szwajcaria lub którekolwiek z nowych państw członkowskich, które wprowadziło w życie środki przejściowe, powiadamia o takim stanie rzeczy Wspólny Komitet przed upływem pięcioletniego okresu przejściowego określonego w ust. 2b ust. 2. W takim przypadku kraj powiadamiający może nadal stosować wobec pracowników zatrudnionych na swoim terytorium środki opisane w ust. 1b, 2b i 3b przez okres do siedmiu lat od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu. W takiej sytuacji roczna liczba zezwoleń na pobyt, o której mowa w ust. 1b, jest następująca:

Okres	Liczba zezwoleń na okres jednego roku lub przekraczający jeden rok	Liczba zezwoleń na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok
Do końca szóstego roku	1.126	10.457
Do końca siódmego roku	1.207	11.664

4d. 23

Po upływie okresu określonego w ust. 1c i 3d oraz do końca dziesiątego roku od dnia wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy dotyczącego udziału Republiki Chorwacji w charakterze Umawiającej się Strony, zastosowanie mają następujące postanowienia: jeśli liczba nowych pozwoleń na pobyt z jednej z kategorii, o których mowa w ust. 1c, wydawanych osobom zatrudnionym i prowadzącym działalność na własny rachunek będących obywatelami Chorwacji przekracza w danym roku średnią z trzech lat poprzedzających rok referencyjny o ponad 10 %, Szwajcaria może, w odniesieniu do roku stosowania, jednostronnie ograniczyć liczbę nowych zezwoleń na okres jednego roku lub więcej wydawanych pracownikom lub osobom zatrudnionym na własny rachunek z Chorwacji do średniej z trzech lat poprzedzających rok stosowania, powiększonej o 5 %, a liczbę nowych zezwoleń na pobyt na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok - do średniej z trzech lat poprzedzających rok stosowania, powiększonej o 10 %. Liczba zezwoleń w roku następującym po roku stosowania może być ograniczona w taki sam sposób.

Na zasadzie odstępstwa od poprzedniego akapitu, po upływie szóstego i siódmego roku referencyjnego, zastosowanie mogą mieć następujące postanowienia: jeśli liczba nowych pozwoleń na pobyt z jednej z kategorii, o których mowa w ust. 1c, wydawanych osobom zatrudnionym i prowadzącym działalność na własny rachunek będących obywatelami Chorwacji przekracza w danym roku średnią z trzech lat poprzedzających rok referencyjny o ponad 10 %, Szwajcaria może, w odniesieniu do roku stosowania, jednostronnie ograniczyć liczbę nowych zezwoleń na okres jednego roku lub więcej wydawanych pracownikom lub osobom zatrudnionym na własny rachunek z Chorwacji do średniej z trzech lat poprzedzających rok stosowania, powiększonej o 5 %, a liczbę nowych zezwoleń na pobyt na okres przekraczający cztery miesiące, lecz krótszy niż jeden rok - do średniej z trzech lat poprzedzających rok stosowania, powiększonej o 10 %. Liczba zezwoleń w roku następującym po roku stosowania może być ograniczona w taki sam sposób.

Postanowienia przejściowe ustępów 1-4, w szczególności ustępu 2, dotyczące priorytetu pracowników zintegrowanych z regularnym rynkiem pracy oraz kontroli wynagrodzeń i warunków pracy, nie mają zastosowania do pracowników najemnych oraz osób pracujących na własny rachunek, które w chwili wejścia w życie niniejszej Umowy są upoważnione do prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Umawiających się Stron. Takie osoby w szczególności korzystają z mobilności zawodowej i geograficznej. Posiadacze zezwoleń na pobyt, ważnych na okres nieprzekraczający jednego roku, będą uprawnieni do odnowienia swoich zezwoleń; wykorzystanie limitów ilościowych nie może zostać użyte przeciwko nim. Posiadacze zezwoleń na pobyt stały, ważnych na okres równy lub przekraczający okres jednego roku, są automatycznie uprawnieni do przedłużenia zezwoleń. Tacy pracownicy najemni i osoby pracujące na własny rachunek tym samym korzystają z praw do swobodnego przepływu, przyznanych osobom zamieszkałym na stałe na mocy postanowień podstawowych niniejszej Umowy, w szczególności artykułu 7, od chwili jej wejścia w życie.

5a. 25

Postanowienia przejściowe określone w ust. 1a, 2a, 3a, 4a i 4b, w szczególności postanowienia ust. 2a dotyczące priorytetu pracowników zintegrowanych z regularnym rynkiem pracy oraz kontroli wynagrodzeń i warunków pracy nie mają zastosowania do pracowników najemnych i osób pracujących na własny rachunek, które w momencie wejścia w życie niniejszego Protokołu do niniejszej Umowy odnoszącego się do udziału w charakterze Umawiających się Stron nowych Państw Członkowskich wymienionych we wspomnianym ustępie, są upoważnione do prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Umawiających się Stron. Osoby takie w szczególności korzystają z mobilności zawodowej i geograficznej.

Posiadacze zezwoleń na pobyt ważnych przez okres krótszy niż rok są uprawnieni do odnowienia swoich zezwoleń; nie można w odniesieniu do tych osób powoływać się na wyczerpanie limitów ilościowych. Posiadacze zezwoleń na pobyt ważnych przez okres równy lub przekraczający jeden rok są automatycznie uprawnieni do przedłużenia zezwoleń. Tacy pracownicy najemni i osoby pracujące na własny rachunek korzystają z praw do swobodnego przepływu przyznanych osobom zamieszkałym na stałe, na mocy postanowień podstawowych niniejszej Umowy, a w szczególności art. 7 Umowy, od momentu jej wejścia w życie.

5b. 26

Postanowienia przejściowe zawarte w ust. 1b, 2b, 3b i 4c, w szczególności postanowienia ust. 2b dotyczące pierwszeństwa pracowników włączonych do rynku legalnej pracy oraz mechanizmy kontroli warunków płacy i pracy nie mają zastosowania do osób zatrudnionych i osób prowadzących działalność na własny rachunek, które w momencie wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy, w związku z udziałem Republiki Bułgarii i Rumunii w charakterze umawiających się stron, posiadają zgodę na prowadzenie działalności na własny rachunek na terytorium umawiających się stron. Takie osoby w szczególności korzystają z mobilności zawodowej i geograficznej.

Posiadacze zezwoleń na pobyt ważnych przez okres krótszy niż rok są uprawnieni do przedłużania ich okresu ważności; w odniesieniu do tych osób nie można się powoływać na wyczerpanie limitów ilościowych. Posiadacze zezwoleń na pobyt ważnych przez okres jednego roku lub przekraczający jeden rok są automatycznie uprawnieni do przedłużenia ich okresu ważności. Takie zatrudnione i prowadzące działalność na własny rachunek osoby korzystają z prawa do swobodnego przepływu przysługującego osobom posiadającym miejsce zamieszkania lub siedzibę we Wspólnocie, na mocy podstawowych postanowień niniejszej Umowy, a w szczególności art. 7 Umowy, od momentu wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu.

5c. 27

Postanowienia przejściowe zawarte w ust. 1c, 2c, 3c i 4d, w szczególności postanowienia ust. 2c dotyczące pierwszeństwa pracowników włączonych do rynku legalnej pracy oraz kontroli warunków płacy i pracy nie mają zastosowania do osób zatrudnionych i osób prowadzących działalność na własny rachunek, które w momencie wejścia w życie Protokołu do niniejszej Umowy dotyczącego udziału Republiki Chorwacji w charakterze Umawiającej się Strony, posiadają zgodę na prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Umawiających się Stron. W szczególności takie osoby korzystają z mobilności zawodowej i geograficznej.

Posiadacze zezwoleń na pobyt ważnych przez okres krótszy niż rok są uprawnieni do przedłużenia ich okresu ważności; w odniesieniu do tych osób nie można się powoływać na wyczerpanie limitów ilościowych. Posiadacze zezwoleń na pobyt ważnych przez okres jednego roku lub przekraczający jeden rok są automatycznie uprawnieni do przedłużenia ich okresu ważności. Takie osoby zatrudnione i prowadzące działalność na własny rachunek korzystają w związku z tym z prawa do swobodnego przepływu przysługującego osobom zamieszkałym na mocy podstawowych postanowień niniejszej Umowy, a w szczególności jej art. 7, od dnia wejścia w życie wyżej wymienionego Protokołu.

Artykuł 14

Wspólny Komitet

W przypadku poważnych trudności ekonomicznych lub społecznych Wspólny Komitet zbiera się, na wniosek każdej Umawiającej się Strony, w celu zbadania właściwych środków dla zaradzenia zaistniałej sytuacji. Wspólny Komitet może zdecydować, jakie środki należy podjąć w ciągu 60 dni od daty wniosku. Okres ten może zostać przedłużony przez Wspólny Komitet. Zakres i okres trwania takich środków nie powinien przekraczać okresu, jaki jest ściśle niezbędny dla zaradzenia zaistniałej sytuacji. Preferencyjnie traktowane są środki, które w najmniejszy sposób zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy.

Artykuł 16

Odniesienie do prawa wspólnotowego

Artykuł 17

Rozwój prawa

Artykuł 19

Rozstrzyganie sporów

Artykuł 21

Stosunek do dwustronnych umów w sprawie podwójnego opodatkowania

Żadne postanowienie niniejszej Umowy nie uniemożliwia Umawiającym się Stronom przyjęcia lub zastosowania środków w celu zapewnienia nałożenia, płatności oraz efektywnego odzyskiwania podatków lub w celu zwalczania uchylania się od zobowiązań podatkowych na mocy ich krajowego ustawodawstwa podatkowego lub umów mających na celu zapobieżenie podwójnemu opodatkowaniu między Szwajcarią, z jednej strony, a jednym lub więcej Państwem Członkowskim Wspólnoty Europejskiej, z drugiej strony, lub jakichkolwiek innych ustaleń podatkowych.

Artykuł 22

Stosunek do dwustronnych umów w sprawach innych niż zabezpieczenie społeczne i podwójne opodatkowanie

Artykuł 25

Wejście w życie i okres obowiązywania

Niniejsza Umowa podlega ratyfikacji lub zatwierdzeniu przez Umawiające się Strony, zgodnie z ich procedurami wewnętrznymi. Wchodzi ona w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po ostatniej notyfikacji złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub zatwierdzenia wszystkich siedmiu poniższych umów:

Umowy w sprawie swobodnego przepływu osób

Umowy w sprawie transportu lotniczego

Umowy w sprawie drogowego i kolejowego przewozu osób i rzeczy

Umowy w sprawie handlu produktami rolnymi

Umowy w sprawie wzajemnego uznawania oceny zgodności

Umowy w sprawie niektórych aspektów zamówień rządowych

Umowy w sprawie współpracy naukowej i technologicznej.

Sporządzono w Luksemburgu dnia dwudziestego pierwszego czerwca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku, w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach w językach angielskim, duńskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, niderlandzkim, niemieckim, portugalskim, szwedzkim i włoskim, przy czym teksty w każdym z tych języków są na równi autentyczne.

ZAŁĄCZNIK I

SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB

I.

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1

Wjazd i wyjazd

Umawiające się Strony zezwolą obywatelom drugiej Umawiającej się Strony oraz członkom ich rodzin w rozumieniu artykułu 3 niniejszego załącznika, a także osobom delegowanym w rozumieniu artykułu 17 niniejszego załącznika na wjazd na ich terytorium jedynie po okazaniu ważnego dowodu tożsamości lub paszportu.

Nie można żądać wiz wjazdowych lub spełnienia równoważnych wymagań, z wyjątkiem członków rodzin oraz pracowników delegowanych w rozumieniu artykułu 17 niniejszego załącznika, którzy nie posiadają obywatelstwa Umawiającej się Strony. Zainteresowana Umawiająca się Strona przyzna powyższym osobom każdy rodzaj pomocy dla uzyskania jakichkolwiek niezbędnych wiz.

Umawiające się Strony przyznają obywatelom Umawiających się Stron oraz członkom ich rodzin w rozumieniu artykułu 3 niniejszego załącznika oraz pracownikom delegowanym w rozumieniu artykułu 17 niniejszego załącznika prawo do opuszczenia ich terytorium jedynie po okazaniu ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. Umawiające się Strony nie mogą żądać jakichkolwiek wiz wyjazdowych lub spełnienia równoważnych wymagań od obywateli drugiej Umawiającej się Strony.

Umawiające się Strony, działając zgodnie ze swoimi postanowieniami ustawowymi, wydają takim obywatelom lub przedłużają im ważność dowodu tożsamości lub paszportu, który stwierdza w szczególności obywatelstwo posiadacza.

Paszport musi być ważny na co najmniej wszystkie Umawiające się Strony oraz na państwa, przez które posiadacz powinien przejechać, podróżując między nimi. W przypadku gdy paszport jest jedynym dokumentem, dzięki któremu posiadacz może legalnie opuścić państwo, jego okres ważności nie może być krótszy niż pięć lat.

Artykuł 2

Pobyt i działalność gospodarcza

Bez uszczerbku dla postanowień dotyczących okresu przejściowego, ustanowionych w artykule 10 niniejszej Umowy oraz w rozdziale VII niniejszego załącznika, obywatele Umawiającej się Strony mają prawo do pobytu oraz prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium drugiej Umawiającej się Strony zgodnie z procedurami ustanowionymi w rozdziałach II-IV. Powyższe prawo powinno się wyrażać poprzez wydanie zezwolenia na pobyt lub, w przypadku osób ze stref granicznych, poprzez zezwolenie specjalne.

Obywatele Umawiającej się Strony mają również prawo do odwiedzenia innej Umawiającej się Strony lub do pozostania tam po okresie zatrudnienia krótszym niż jeden rok w celu poszukiwania zatrudnienia oraz do pobytu przez rozsądny okres czasu, który nie może być dłuższy niż sześć miesięcy, dla umożliwienia im sprawdzenia możliwości zatrudnienia odpowiadającego ich kwalifikacjom zawodowym oraz, jeśli to konieczne, podjęcia wszelkich właściwych dalszych czynności w celu podjęcia zatrudnienia. Osoby poszukujące zatrudnienia mają prawo, na terytorium zainteresowanej Umawiającej się Strony, do otrzymania takiej samej pomocy, jaka jest świadczona przez agencje zatrudnienia w danym państwie na rzecz jej własnych obywateli. Mogą być one wyłączone z systemów zabezpieczenia społecznego przez okres trwania takiego pobytu.

Artykuł 3

Członkowie rodzin

Osoba, która posiada prawo pobytu i jest obywatelem Umawiającej się Strony, jest uprawniona do sprowadzenia członków swojej rodziny. Osoba zatrudniona musi posiadać zakwaterowanie dla swojej rodziny, za które uważa się takie, które spełniają zwyczajne normy dla obywateli zatrudnionych osób w regionie, w którym jest zatrudniona, lecz niniejsze postanowienie nie może prowadzić do dyskryminacji między zatrudnionymi osobami, będącymi obywatelami, a osobami zatrudnionymi z innej Umawiającej się Strony.

Za członków rodzin uważa się następujące osoby, bez względu na ich obywatelstwo:

Umawiające się Strony ułatwiają wjazd jakiegokolwiek członka rodziny nieobjętego postanowieniami niniejszego ustępu na mocy litery a), b) i c), jeśli powyższa osoba jest osobą pozostającą na utrzymaniu lub mieszka w gospodarstwie domowym obywatela Umawiającej się Strony w kraju pierwotnego pochodzenia.

Wydając zezwolenie na pobyt członkom rodziny obywatela Umawiającej się Strony, Umawiające się Strony mogą wymagać jedynie dokumentów wymienionych poniżej:

Dzieci obywatela Umawiającej się Strony, niezależnie od tego, czy prowadzi, czy nie działalność gospodarczą lub czy prowadził działalność gospodarczą na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, mają dostęp do oświaty powszechnej, szkolenia oraz kształcenia zawodowego na takiej samej podstawie jak obywatele państwa przyjmującego, o ile powyższe dzieci mieszkają na jego terytorium.

Umawiające się Strony wspierają inicjatywy, umożliwiające takim dzieciom uczestniczenie w powyższych kursach na najlepszych warunkach.

II.

PRACOWNICY NAJEMNI

Artykuł 6

Zasady dotyczące pobytu

Pracownik najemny, który jest obywatelem Umawiającej się Strony (zwany dalej "pracownikiem najemnym") oraz jest zatrudniony na okres jednego roku lub okresu dłuższego przez pracodawcę w państwie przyjmującym, otrzymuje zezwolenie na pobyt, które jest ważne co najmniej pięć lat od daty jego wydania. Zostanie ono automatycznie przedłużone na okres co najmniej pięciu lat. Przy odnowieniu po raz pierwszy jego okres ważności może zostać ograniczony, lecz do nie mniej niż jednego roku, w przypadku gdy jego posiadacz był przymusowo bezrobotnym przez okres dłuższy niż następujące po sobie 12 miesięcy.

Artykuł 7

Zatrudnieni pracownicy przygraniczni

Pracownicy przygraniczni nie muszą posiadać zezwolenia na pobyt.

Właściwe organy państwa zatrudnienia mogą jednak wydać pracownikowi przygranicznemu specjalne zezwolenie na okres co najmniej pięciu lat lub na okres trwania jego zatrudnienia, w przypadku gdy jest on dłuższy niż trzy miesiące oraz krótszy niż jeden rok. Zostanie ono przedłużone na co najmniej pięć lat, pod warunkiem że pracownik przygraniczny przedstawi dowód, że rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą.

Artykuł 9

Równość traktowania

Pracownik najemny, który jest obywatelem Umawiającej się Strony oraz jest zatrudniony na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, korzysta z równego traktowania w zakresie członkostwa w związkach zawodowych oraz wykonywania praw związkowych, włączając prawo głosowania oraz prawo dostępu do stanowisk wykonawczych lub kierowniczych w związkach związkowych; może zostać wyłączony z udziału w kierowaniu organami prawa publicznego oraz sprawowania urzędu regulowanego przez prawo publiczne. Ponadto jest on uprawniony do kandydowania w wyborach do organów reprezentujących pracowników w przedsiębiorstwie.

Postanowienia te są bez uszczerbku dla postanowień ustawowych lub wykonawczych w państwie przyjmującym, które przyznają większe prawa pracownikom najemnym z innej Umawiającej się Strony.

Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 26 niniejszego załącznika, pracownik najemny, który jest obywatelem Umawiającej się Strony oraz jest zatrudniony na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, korzysta z wszelkich praw oraz korzyści przyznanych pracownikom najemnym będącym obywatelami w zakresie warunków mieszkaniowych, włączając własność mieszkania, jakiego potrzebuje.

Taki pracownik ma takie same prawo jak obywatele do rejestracji na listach lokatorów w regionie, w którym jest zatrudniony, w przypadku gdy takie listy istnieją; korzysta on z wynikających z tego korzyści i priorytetów.

Jeśli jego rodzina pozostaje w jego państwie pochodzenia, jest ona uznana w tym celu jako mieszkająca w powyższym regionie, w przypadku gdy pracownicy krajowi korzystają z podobnego domniemania.

III.

OSOBY PRACUJĄCE NA WŁASNY RACHUNEK

Artykuł 12

Zasady dotyczące pobytu

Artykuł 13

Pracownik przygraniczny pracujący na własny rachunek

Pracownik przygraniczny pracujący na własny rachunek nie musi posiadać zezwolenia na pobyt.

Odpowiednie organy zainteresowanego państwa mogą jednak wydać pracownikowi przygranicznemu pracującemu na własny rachunek specjalne zezwolenie na okres co najmniej pięciu lat, pod warunkiem że przedstawi przed właściwymi organami krajowymi dowód, że prowadzi lub zamierza prowadzić działalność w charakterze osoby pracującej na własny rachunek. Zezwolenie zostaje przedłużone na okres co najmniej pięciu lat, pod warunkiem że pracownik przygraniczny przedstawi dowód, że prowadzi działalność w charakterze osoby pracującej na własny rachunek.

IV.

ŚWIADCZENIE USŁUG

Artykuł 17

Osoby świadczące usługi

W odniesieniu do świadczenia usług na mocy artykułu 5 niniejszej Umowy zakazuje się:

osób świadczących usługi, które są obywatelami Państw Członkowskich Wspólnoty Europejskiej lub Szwajcarii oraz mieszkających na terytorium Umawiającej się Strony, innych niż te, które są odbiorcami usług;

Artykuł 20

Artykuł 21

Artykuł 22

Postanowienia artykułów 17 i 19 niniejszego załącznika oraz środki przyjęte na ich mocy nie wykluczają stosowania postanowień ustawowych, wykonawczych i administracyjnych przewidujących stosowanie warunków pracy i zatrudnienia do pracowników najemnych delegowanych w celu świadczenia usługi. Zgodnie z artykułem 16 niniejszej Umowy stosuje się odniesienie do dyrektywy 96/71/WE z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.U. L 18 z 21.1.1997, str. 1)⁽²⁾.

Postanowienia artykułu 17 litera a) oraz artykułu 19 niniejszego załącznika są bez uszczerbku dla postanowień ustawowych, wykonawczych i administracyjnych obowiązujących we wszystkich Umawiających się Stronach w czasie wejścia w życie niniejszej Umowy w odniesieniu do:

Artykuł 23

Odbiorcy usług

V.

OSOBY NIEPROWADZĄCE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Artykuł 24

Zasady dotyczące pobytu

Osoba, która jest obywatelem Umawiającej się Strony, nieprowadząca działalności gospodarczej w państwie stałego zamieszkania oraz nieposiadająca prawa pobytu na mocy innych postanowień niniejszej Umowy, otrzymuje zezwolenie na pobyt ważne na co najmniej pięć lat, pod warunkiem że udowodni właściwym organom krajowym, że posiada dla siebie oraz członków swojej rodziny:

Umawiające się Strony mogą, o ile uznają to za niezbędne, zażądać odnowienia zezwolenia na pobyt pod koniec pierwszego dwuletniego okresu pobytu.

Środki finansowe są uznawane za wystarczające, jeśli przekraczają one poniżej wymienione sumy, w przypadku których obywatele, uwzględniając ich pozycję osobistą, oraz, tam gdzie to stosowne, pozycję ich rodziny, mogą dochodzić świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego. W przypadku gdy powyższy warunek nie może być zastosowany, środki finansowe wnioskującego zostaną uznane za wystarczające, jeśli są one większe niż poziom minimalnej renty w ramach zabezpieczenia społecznego wypłacanej w państwie przyjmującym.

Osoby, które zostały zatrudnione na okres krótszy od jednego roku na terytorium Umawiającej się Strony, mogą tam zamieszkiwać na stałe, pod warunkiem że spełniają one warunki wymienione w ustępie 1 niniejszego artykułu. Zasiłki z tytułu bezrobocia, do których są one uprawnione na mocy prawa krajowego, uzupełnionego, tam gdzie to stosowne, postanowieniami załącznika II, są uznawane za środki finansowe w rozumieniu ustępów 1 litera a) i ustępu 2 niniejszego artykułu.

Student, nieposiadający prawa pobytu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony na podstawie jakiegokolwiek postanowienia niniejszej Umowy, otrzymuje zezwolenie na pobyt na okres ograniczony do okresu kształcenia lub do jednego roku, jeśli kształcenie trwa dłużej niż jeden rok, pod warunkiem że poświadczy on przed zainteresowanymi organami krajowymi, w drodze oświadczenia lub, o ile tak wybierze, w drodze jakiegokolwiek równoważnego środka, że posiada wystarczające środki finansowe dla zapewnienia, że ani on, ani jego współmałżonek, ani dzieci będące na jego utrzymaniu nie wystąpią z roszczeniem o objęcie ubezpieczeniem społecznym państwa przyjmującego podczas ich pobytu oraz pod warunkiem że jest on zarejestrowany w zatwierdzonym zakładzie do celów prowadzenia, w charakterze głównej działalności, kursów szkolenia zawodowego oraz jest objęty ubezpieczeniem chorobowym wszelkiego ryzyka. Niniejsza Umowa nie reguluje dostępu do kształcenia zawodowego lub pomocy alimentacyjnej udzielanej studentom objętym niniejszym artykułem.

VI.

NABYWANIE NIERUCHOMOŚCI

Artykuł 25 28

Obywatel Umawiającej się Strony, który posiada prawo pobytu oraz swoje główne miejsce zamieszkania w państwie przyjmującym, korzysta z tych samych praw jak obywatel w odniesieniu do nabywania nieruchomości. Może on ustanowić swoje główne miejsce zamieszkania w państwie przyjmującym w każdym czasie zgodnie ze stosownymi postanowieniami krajowymi, niezależnie od okresu trwania jego zatrudnienia. Opuszczenie państwa przyjmującego nie pociąga za sobą jakiegokolwiek obowiązku zbycia takiej nieruchomości.

Obywatel Umawiającej się Strony, który posiada prawo pobytu, lecz nie posiada głównego miejsca zamieszkania w państwie przyjmującym, korzysta z tych samych praw jak obywatel w odniesieniu do nabywania nieruchomości, potrzebnej dla jego działalności gospodarczej. Opuszczenie państwa przyjmującego nie pociąga za sobą jakiegokolwiek obowiązku zbycia takiej nieruchomości. Może on również być upoważniony do nabycia drugiego miejsca zamieszkania lub zakwaterowania urlopowego. Niniejsza Umowa nie ma wpływu na zasady stosowane do faktycznych inwestycji kapitałowych lub posiadania niezabudowanych gruntów i mieszkań.

Pracownik przygraniczny korzysta z tych samych praw jak obywatel w odniesieniu do nabywania nieruchomości dla swojej działalności gospodarczej oraz w charakterze drugiego miejsca zamieszkania. Opuszczenie państwa przyjmującego nie pociąga za sobą jakiegokolwiek obowiązku zbycia takiej nieruchomości. Może on być również upoważniony do nabywania zakwaterowania urlopowego. Niniejsza Umowa nie ma wpływu na zasady stosowane w państwie przyjmującym do faktycznych inwestycji kapitałowych lub posiadania niezabudowanych gruntów i mieszkań.

VII.

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I ROZWÓJ UMOWY

Artykuł 27

Zasady odnoszące się do pobytu pracowników najemnych

Zezwolenie na pobyt pracownika najemnego, który posiada umowę o pracę na okres krótszy niż jeden rok, zostaje przedłużone do ogółem 12 miesięcy, pod warunkiem że pracownik najemny przedstawi właściwym organom krajowym dowód, że jest zdolny do prowadzenia działalności gospodarczej. Nowe zezwolenie na pobyt zostaje wydane pod warunkiem, że pracownik najemny przedstawi dowód, że jest zdolny do prowadzenia działalności gospodarczej i że limity ilościowe ustanowione w artykule 10 niniejszej Umowy nie zostały osiągnięte. Nie jest on zobowiązany do opuszczenia państwa między dwoma umowami o pracę zgodnie z artykułem 24 niniejszego załącznika.

Osoby, który uprzednio wykonywały czasowe prace na terytorium państwa przyjmującego przez co najmniej 30 miesięcy, mają automatycznie prawo do podjęcia zatrudnienia na czas nieokreślony⁽⁴⁾. Nie można im odmówić tego prawa na tej podstawie, że zagwarantowana liczba zezwoleń na pobyt została wyczerpana.

Artykuł 28

Zatrudnieni pracownicy przygraniczni

Zatrudniony pracownik przygraniczny jest obywatelem Umawiającej się Strony, który posiada swoje normalne miejsce zamieszkania w strefach granicznych Szwajcarii lub państw sąsiadujących i który prowadzi działalność w charakterze najemnego pracownika przygranicznego innej Umawiającej się Strony, powracając zazwyczaj do swojego głównego miejsca zamieszkania codziennie lub co najmniej raz w tygodniu. Do celów niniejszej Umowy strefy graniczne oznaczają strefy określone w porozumieniach zawartych między Szwajcarią a jej sąsiadami dotyczących ruchu w strefach granicznych.

Artykuł 29

Prawo pracowników najemnych do powrotu

Artykuł 30

Mobilność zawodowa i geograficzna pracowników ånajemnych

Artykuł 31

Zasady odnoszące się do pobytu osób pracujących na własny rachunek

Obywatel Umawiającej się Strony, zamierzający osiedlić się na terytorium innej Umawiającej się Strony w celu prowadzenia działalności w charakterze osoby pracującej na własny rachunek (zwany dalej "osobą pracującą na własny rachunek"), otrzymuje zezwolenie na pobyt ważne na okres sześciu miesięcy. Otrzymuje on zezwolenie na pobyt ważne na co najmniej pięć lat, pod warunkiem że udowodni właściwym organom krajowym przed końcem sześciomiesięcznego okresu, że prowadzi działalność w charakterze osoby pracującej na własny rachunek. O ile to konieczne, sześciomiesięczny okres może zostać przedłużony o maksymalnie dwa miesiące, jeśli istnieje duże prawdopodobieństwo, że przedstawi on taki dowód.

Artykuł 32

Pracownik przygraniczny pracujący na własny rachunek

Osoba pracująca na własny rachunek w strefie granicznej jest obywatelem Umawiającej się Strony, który jest zazwyczaj rezydentem w strefach granicznych Szwajcarii lub państw sąsiednich oraz który prowadzi działalność w charakterze osoby pracującej na własny rachunek w strefach granicznych innej Umawiającej się Strony, powracając zazwyczaj do swojego głównego miejsca zamieszkania zazwyczaj codziennie lub co najmniej raz w tygodniu. Do celów niniejszej Umowy strefy graniczne oznaczają strefy określone w porozumieniach zawartych między Szwajcarią oraz jej państwami sąsiednimi dotyczących ruchu w strefach granicznych.

Obywatel Umawiającej się Strony, który zamierza w charakterze pracownika granicznego prowadzić działalność na własny rachunek w strefach granicznych Szwajcarii lub jej państw sąsiednich, otrzymuje wstępne sześciomiesięczne specjalne zezwolenie wcześniej wydane. Otrzymuje on specjalne zezwolenie na okres co najmniej pięciu lat, pod warunkiem że udowodni przed właściwymi organami krajowymi przed końcem powyższego sześciomiesięcznego okresu, że prowadzi działalność w charakterze osoby pracującej na własny rachunek. O ile to konieczne, sześciomiesięczny okres może zostać przedłużony o maksymalnie dwa miesiące, jeśli istnieje duże prawdopodobieństwo, że przedstawi on taki dowód.

Artykuł 33

Prawo osób pracujących na własny rachunek do powrotu

Artykuł 34

Mobilność zawodowa i geograficzna osób pracujących na własny rachunek

Specjalne zezwolenia wydane osobie pracującej na własny rachunek w strefie granicznej przyznaje prawo do mobilności zawodowej i geograficznej w ramach stref granicznych Szwajcarii lub jej państw sąsiednich. Wstępne sześciomiesięczne zezwolenia na pobyt wcześniej wydane (w przypadku pracowników przygranicznych, specjalne zezwolenia) przyznają jedynie prawo do mobilności geograficznej.

⁽¹⁾ Obowiązującego w dniu podpisania niniejszej Umowy.

⁽²⁾ Obowiązująca w dniu podpisania niniejszej Umowy.

⁽³⁾ W Szwajcarii ubezpieczenie chorobowe dla osób, które nie zamierzają osiedlić się w Szwajcarii, powinno obejmować wypadki oraz macierzyństwo.

⁽⁴⁾ Nie podlegają oni priorytetowi przyznanemu pracownikom zintegrowanym z regularnym rynkiem pracy lub kontroli zgodności z warunkami płac i zatrudnienia w danym sektorze lub miejscu.

ZAŁĄCZNIK II 30

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

Artykuł 1

Artykuł 3

Protokół stanowi integralną część niniejszego załącznika.

SEKCJA A: AKTY PRAWNE STANOWIĄCE PRZEDMIOT ODNIESIENIA

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego⁽¹⁾ zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 988/2009 z dnia 16 września 2009 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz określającym treść załączników⁽²⁾.

Rozporządzenie Rady (UE) nr 517/2013 z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U. L 158 z 10.6.2013, s. 1).dostosowujące niektóre rozporządzenia i decyzje w takich dziedzinach, jak swobodny przepływ towarów, swobodny przepływ osób, prawo spółek, polityka konkurencji, rolnictwo, bezpieczeństwo żywności, polityka weterynaryjna i fitosanitarna, polityka transportowa, energia, podatki, statystyka, sieci transeuropejskie, wymiar sprawiedliwości i prawa podstawowe, sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo, środowisko, unia celna, stosunki zewnętrzne, polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony oraz instytucje w tej dziedzinie, w związku z przystąpieniem Republiki Chorwacji.

Na użytek niniejszej Umowy rozporządzenie (WE) nr 883/2004 dostosowuje się w następujący sposób:

w załączniku II dodaje się tekst w brzmieniu:

"Niemcy-Szwajcaria

a) Konwencja o zabezpieczeniu społecznym z dnia 25 lutego 1964 r. zmieniona konwencjami uzupełniającymi nr 1 z dnia 9 września 1975 r. i nr 2 z dnia 2 marca 1989 r.:

(i) ust. 9b pkt 1 nr 1-4 protokołu końcowego (mające zastosowanie ustawodawstwo i uprawnienia do rzeczowych świadczeń chorobowych dla mieszkańców niemieckiej eksklawy Büsingen);

(ii) ust. 9e pkt 1 lit. b) zdanie pierwsze, drugie i czwarte protokołu końcowego (dostęp do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech poprzez zmianę miejsca zamieszkania w Niemczech);

b) Konwencja o ubezpieczeniu od utraty pracy z dnia 20 października 1982 r. zmieniona protokołem dodatkowym z dnia 22 grudnia 1992 r.:

(i) art. 8 ust. 5, Niemcy (gmina Büsingen) przeznaczają kwotę równoważną kwocie wkładu wypłacanego przez kanton na mocy przepisów prawa szwajcarskiego na pokrycie kosztów udziału pracowników objętych tym postanowieniem w środkach na rzecz promowania zatrudnienia.

Hiszpania-Szwajcaria

Pkt 17 do protokołu końcowego konwencji o zabezpieczeniu społecznym z dnia 13 października 1969 r. zmienionej konwencją uzupełniającą z dnia 11 czerwca 1982 r.; na mocy tego przepisu osoby ubezpieczone w ramach systemu hiszpańskiego są zwolnione z wymogu przystąpienia do szwajcarskiego systemu ubezpieczeń zdrowotnych.

Włochy-Szwajcaria

Art. 9 ust. 1 konwencji o zabezpieczeniu społecznym z dnia 14 grudnia 1962 r. zmienionej konwencją uzupełniającą nr 1 z dnia 18 grudnia 1963 r., umową uzupełniającą z dnia 4 lipca 1969 r., protokołem dodatkowym z dnia 25 lutego 1974 r. oraz umową uzupełniającą nr 2 z dnia 2 kwietnia 1980 r.";

w załączniku X dodaje się tekst w brzmieniu:

"Szwajcaria

1. Świadczenia uzupełniające (ustawa federalna o świadczeniach uzupełniających z dnia 19 marca 1965 r.) oraz podobne świadczenia przewidziane w przepisach kantonalnych.

2. Renty z tytułu ubóstwa przyznawane w ramach ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa (art. 28 ust. 1a ustawy federalnej o ubezpieczeniu na wypadek inwalidztwa z dnia 19 czerwca 1959 r., zmienionej w dniu 7 października 1994 r.).

3. Nieskładkowe świadczenia o charakterze mieszanym na wypadek bezrobocia przewidziane w przepisach kantonalnych.

4. Nieskładkowe nadzwyczajne renty inwalidzkie dla osób niepełnosprawnych (art. 39 ustawy federalnej o ubezpieczeniu na wypadek inwalidztwa z dnia 19 czerwca 1959 r.), które przed okresem niezdolności do pracy nie podlegały przepisom szwajcarskiego ustawodawstwa na podstawie pracy jako pracownik najemny lub jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek.";

w załączniku XI dodaje się tekst w brzmieniu:

"Szwajcaria

1. Art. 2 ustawy federalnej o ubezpieczeniu emerytalnym i rentach rodzinnych oraz art. 1 ustawy federalnej o ubezpieczeniu na wypadek inwalidztwa, które regulują dobrowolne ubezpieczenie w tych kategoriach ubezpieczeń dla obywateli Szwajcarii zamieszkałych w państwach nieobjętych niniejszą umową, mają zastosowanie do osób mieszkających poza terytorium Szwajcarii, które są obywatelami innych państw, do których niniejsza umowa ma zastosowanie, oraz do uchodźców i bezpaństwowców przebywających na terytorium tych państw, w przypadku gdy osoby te przystępują do systemu ubezpieczenia dobrowolnego nie później niż w ciągu jednego roku od dnia, w którym wygasa ich ubezpieczenie emerytalne, rodzinne i na wypadek inwalidztwa po co najmniej pięcioletnim nieprzerwanym okresie ubezpieczenia.

2. W przypadku wygaśnięcia ubezpieczenia emerytalnego, rodzinnego i na wypadek inwalidztwa danej osoby po co najmniej pięcioletnim nieprzerwanym okresie ubezpieczenia osobie takiej nadal przysługuje ubezpieczenie za zgodą pracodawcy, jeżeli pracuje ona w państwie, do którego niniejsza umowa nie ma zastosowania, na rzecz pracodawcy posiadającego siedzibę w Szwajcarii oraz jeżeli złoży ona stosowny wniosek w terminie sześciu miesięcy od dnia wygaśnięcia ubezpieczenia.

3. Ubezpieczenie obowiązkowe w ramach szwajcarskiego ubezpieczenia zdrowotnego i ewentualne wyłączenia

a) przepisy prawa szwajcarskiego regulujące obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne mają zastosowanie do następujących osób, które nie mają miejsca zamieszkania w Szwajcarii:

(i) osoby podlegające przepisom prawa szwajcarskiego na mocy tytułu II rozporządzenia;

(ii) osoby, w odniesieniu do których Szwajcaria ponosi koszty świadczeń, zgodnie z art. 24, 25, 26 rozporządzenia;

(iii) osoby otrzymujące świadczenia w ramach szwajcarskiego ubezpieczenia od utraty pracy;

(iv) członkowie rodziny osób, o których mowa w ppkt (i) oraz (iii), lub osoby będącej pracownikiem najemnym lub prowadzącej działalność na własny rachunek zamieszkałej w Szwajcarii, która jest ubezpieczona w ramach szwajcarskiego systemu ubezpieczenia zdrowotnego, chyba że tacy członkowie rodziny mają miejsce zamieszkania w jednym z następujących państw: Danii, Hiszpanii, Węgrzech, Portugalii, Szwecji lub Zjednoczonym Królestwie;

(v) członkowie rodziny osób, o których mowa w ppkt (ii), lub emeryta mającego miejsce zamieszkania w Szwajcarii, który jest ubezpieczony w ramach szwajcarskiego systemu ubezpieczenia zdrowotnego, chyba że tacy członkowie rodziny mają miejsce zamieszkania w jednym z następujących państw: Danii, Portugalii, Szwecji lub Zjednoczonym Królestwie.

Za członków rodziny uznaje się te osoby, które zgodnie z prawodawstwem państwa zamieszkania są określone jako członkowie rodziny;

b) osoby, o których mowa w lit. a) mogą na swój wniosek zostać wyłączone z ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli i dopóki mają miejsce zamieszkania w jednym z następujących państw: Niemczech, Francji, Włoszech, Austrii, oraz, w przypadku osób, o których mowa w lit. a) ppkt (iv) i (v) w Finlandii, a także, w przypadku osób, o których mowa w lit. a) ppkt (ii) w Portugalii, i mogą udowodnić, że kwalifikują się do ubezpieczenia na wypadek choroby.

Taki wniosek

aa) musi zostać złożony w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym skuteczny staje się obowiązek ubezpieczenia w Szwajcarii; w uzasadnionych przypadkach, jeżeli wniosek zostanie złożony po tym terminie, wyłączenie staje się skuteczne z dniem rozpoczęcia zobowiązań ubezpieczeniowych;

bb) musi dotyczyć wszystkich członków rodziny mających miejsce zamieszkania w tym samym państwie.

4. Jeżeli osoba podlegająca przepisom prawa szwajcarskiego na mocy tytułu II rozporządzenia podlega do celów ubezpieczenia zdrowotnego, w wyniku zastosowania postanowień ust. 3 lit. b), przepisom prawa innego państwa objętego niniejszą umową, koszty takich świadczeń rzeczowych w związku z wypadkami niezwiązanymi z pracą są ponoszone w równej mierze przez ubezpieczyciela szwajcarskiego zapewniającego ubezpieczenie od wypadków przy pracy i niezwiązanych z pracą oraz od chorób zawodowych oraz przez właściwą instytucję ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli osoba taka jest uprawniona do otrzymania świadczeń rzeczowych od obydwu instytucji. Ubezpieczyciel szwajcarski udzielający ubezpieczenia od wypadków przy pracy i niezwiązanych z pracą oraz od chorób zawodowych pokrywa całość kosztów w przypadku wypadków przy pracy, wypadków w drodze do pracy i chorób zawodowych, nawet jeżeli dana osoba jest uprawniona do otrzymania świadczeń od instytucji ubezpieczenia zdrowotnego w kraju zamieszkania.

5. Osoby, które pracują, ale nie mają miejsca zamieszkania w Szwajcarii i które są objęte ustawowym ubezpieczeniem w swoim państwie zamieszkania zgodnie z ust 3 lit. b) oraz członkowie ich rodziny podlegają podczas pobytu w Szwajcarii przepisom art. 19 rozporządzenia.

6. Na użytek stosowania art. 18, 19, 20, 27 rozporządzenia w Szwajcarii właściwy ubezpieczyciel pokrywa wszystkie zafakturowane koszty.

7. Ukończone okresy otrzymywania zasiłku dziennego w ramach systemu ubezpieczeń innego państwa, do którego niniejsza umowa ma zastosowanie, są brane pod uwagę w celu zmniejszenia lub podniesienia ewentualnej rezerwy w zakresie ubezpieczenia z tytułu zasiłku dziennego w przypadku macierzyństwa lub choroby, jeżeli dana osoba ubezpieczy się u ubezpieczyciela szwajcarskiego w terminie trzech miesięcy od wygaśnięcia ubezpieczenia w innym kraju.

8. Osoba, która wykonywała pracę zarobkową lub prowadziła zarobkową działalność na własny rachunek w Szwajcarii i która zaspokajała swoje potrzeby życiowe, a następnie musiała zaprzestać działalności z powodu wypadku lub choroby i nie podlega już ustawodawstwu szwajcarskiemu w zakresie ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa, jest uznawana za objętą tego rodzaju ubezpieczeniem do celów zakwalifikowania jej do środków rehabilitacyjnych do momentu wypłaty renty inwalidzkiej i przez cały okres korzystania z takich środków, pod warunkiem że nie podjęła ona nowej działalności poza terytorium Szwajcarii.".

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego⁽³⁾.

Na użytek niniejszej umowy rozporządzenie (WE) nr 987/2009 dostosowuje się w następujący sposób:

w załączniku 1 dodaje się tekst w brzmieniu:

"Umowa między Szwajcarią a Francją z dnia 26 października 2004 r. ustanawiająca specjalne procedury w zakresie zwrotu kosztów świadczeń z tytułu opieki zdrowotnej.

Umowa między Szwajcarią a Włochami z dnia 20 grudnia 2005 r. ustanawiająca specjalne procedury w zakresie zwrotu kosztów świadczeń z tytułu opieki zdrowotnej.".

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. dotyczące stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz członków ich rodzin, przemieszczających się we Wspólnocie⁽⁴⁾, ostatnio zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 592/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r.⁽⁵⁾, w brzmieniu mającym zastosowanie między Szwajcarią a państwami członkowskimi przed wejściem w życie niniejszej decyzji, oraz w przypadku odniesień zawartych w rozporządzeniach (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009, a także w odniesieniu do przypadków, które wystąpiły w przeszłości.

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin, przemieszczających się we Wspólnocie⁽⁶⁾, ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (WE) nr 120/2009⁽⁷⁾, w brzmieniu mającym zastosowanie między Szwajcarią a państwami członkowskimi przed wejściem w życie niniejszej decyzji, oraz przypadku odniesień zawartych w rozporządzeniach (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009, a także w odniesieniu do przypadków, które wystąpiły w przeszłości.

16.

Decyzja Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego nr S5 z dnia 2 października 2009 r. w sprawie wykładni pojęcia "świadczenia rzeczowe", o którym mowa w art. 1 lit. va) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, w przypadku choroby lub macierzyństwa zgodnie z art. 17, 19, 20, 22, art. 24 ust. 1, art. 25, 26, art. 27 ust. 1, 3, 4 i 5, art. 28, 34 oraz art. 36 ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz dla celów kalkulacji kwot podlegających zwrotowi na mocy art. 62, 63 i 64 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009⁽²⁴⁾.

20.

Decyzja Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego nr U2 z dnia 12 czerwca 2009 r. w sprawie zakresu art. 65 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 dotyczącego uprawnienia do zasiłków dla bezrobotnych osób całkowicie bezrobotnych innych niż pracownicy przygraniczni, które, w okresie ich ostatniego zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, miały miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego innego niż właściwe państwo członkowskie⁽²⁸⁾.

Zalecenie Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego nr U2 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotyczące stosowania art. 64 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 do bezrobotnych towarzyszących swym małżonkom lub partnerom wykonującym działalność zawodową lub handlową w państwie członkowskim innym niż państwo właściwe⁽³¹⁾.

⁽¹⁾ Dz.U. L 166 z 30.4.2004, s. 1.

⁽²⁾ Dz.U. L 284 z 30.10.2009, s. 43.

⁽³⁾ Dz.U. L 284 z 30.10.2009, s. 1.

⁽⁴⁾ Dz.U. L 149 z 5.7.1971, s. 2.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 177 z 4.7.2008, s. 1.

⁽⁶⁾ Dz.U. L 74 z 27.3.1972, s. 1.

⁽⁷⁾ Dz.U. L 39 z 10.2.2009, s. 29.

⁽⁸⁾ Dz.U. L 209 z 25.7.1998, s. 46.

⁽⁹⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 1.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 5.

⁽¹¹⁾ Dz.U. C 149 z 8.6.2010, s. 3.

⁽¹²⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 9.

⁽¹³⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 11.

⁽¹⁴⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 13.

⁽¹⁵⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 17.

⁽¹⁶⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 56.

⁽¹⁷⁾ Dz.U. C 107 z 27.4.2010, s. 3.

⁽¹⁸⁾ Dz.U. C 149 z 8.6.2010, s. 5.

⁽¹⁹⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 21.

⁽²⁰⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 23.

⁽²¹⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 26.

⁽²²⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 40.

⁽²³⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 52.

⁽²⁴⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 54.

⁽²⁵⁾ Dz.U. C 107 z 27.4.2010, s. 6.

⁽²⁶⁾ Dz.U. C 107 z 27.4.2010, s. 8.

⁽²⁷⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 42.

⁽²⁸⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 43.

⁽²⁹⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 45.

⁽³⁰⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 49.

⁽³¹⁾ Dz.U. C 106 z 24.4.2010, s. 51.

PROTOKÓŁ

do załącznika II do umowy

1.1.

Jedynie pracownicy, którzy uiszczali składki w Szwajcarii przez minimalny okres wymagany na mocy federalnej ustawy o ubezpieczeniach od utraty pracy i zasiłkach w przypadku niewypłacalności (loi fédérale sur l'assurancechômage obligatoire et l'indemnité en cas d'insolvabilité - LACI)⁽¹⁾ i którzy spełniają również inne warunki kwalifikowalności do zasiłków dla bezrobotnych, są uprawnieni do takiego zasiłku zapewnianego przez ubezpieczenie od utraty pracy na warunkach ustanowionych przez prawo.

1.2.

Część składek pobieranych w przypadku pracowników, których okres składkowy jest zbyt krótki, aby uprawniał ich do zasiłku dla bezrobotnych w Szwajcarii na mocy pkt 1.1, zwraca się ich państwom pochodzenia zgodnie z przepisami zawartymi w pkt 1.3 w celu pokrycia kosztów zasiłków udzielanych tym pracownikom w przypadku całkowitego bezrobocia; pracownicy ci nie są zatem uprawnieni do zasiłku w przypadku całkowitego bezrobocia w Szwajcarii. Są jednak uprawnieni do zasiłków związanych ze złymi warunkami pogodowymi i w przypadku niewypłacalności pracodawcy. Zasiłki w przypadku całkowitego bezrobocia wypłaca państwo pochodzenia, pod warunkiem że zainteresowani pracownicy są gotowi do podjęcia pracy. Okresy ubezpieczenia ukończone w Szwajcarii są uwzględniane w ten sam sposób, w jaki byłyby uwzględniane, gdyby zostały ukończone w państwie pochodzenia.

1.3.

Część składek pobieranych w przypadku pracowników, o których mowa w pkt 1.2, zwraca się co roku zgodnie z następującymi przepisami:

III.

Plany świadczeń pracowniczych w zakresie emerytur, rent rodzinnych i rent inwalidzkich

Niezależnie od przepisów art. 10 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 nabyte świadczenia przewidziane na mocy ustawy federalnej o swobodzie przenoszenia się w ramach planów świadczeń pracowniczych w zakresie emerytur, rent rodzinnych i rent inwalidzkich (Loi fédérale sur le libre passage dans la prévoyance professionnelle vieillesse, survivants et invalidité) z dnia 17 grudnia 1993 r. wypłaca się na wniosek osoby będącej pracownikiem najemnym lub wykonującej pracę na własny rachunek, która zamierza wyjechać ze Szwajcarii na stałe i która, w ramach tytułu II rozporządzenia, nie podlega ustawodawstwu szwajcarskiemu, pod warunkiem że osoba ta opuszcza Szwajcarię w ciągu pięciu lat od wejścia w życie niniejszej umowy.".

⁽¹⁾ Obecnie 12 miesięcy.

⁽²⁾ Zwracane składki w przypadku pracowników, którzy skorzystają ze swojego prawa do zasiłku dla bezrobotnych w Szwajcarii po płaceniu składek przez co najmniej 12 miesięcy w ciągu kilku okresów zamieszkania - w okresie dwóch lat

ZAŁĄCZNIK III 31

WZAJEMNE UZNAWANIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

(Dyplomy, świadectwa i inne dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji)

1. Umawiające się strony wyrażają zgodę na stosowanie między sobą, w zakresie wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych, aktów prawnych i komunikatów Unii Europejskiej (UE), o których mowa w sekcji A niniejszego załącznika, zgodnie z zakresem Umowy.

2. Jeżeli nie zaznaczono inaczej, uważa się, że określenie "państwo członkowskie (państwa członkowskie)" zawarte w aktach, o których mowa w sekcji A niniejszego załącznika, oprócz państw objętych odpowiednimi aktami prawnymi UE obejmuje również Szwajcarię.

3. Do celów stosowania niniejszego załącznika umawiające się strony biorą pod uwagę akty prawne UE, o których mowa w sekcji B niniejszego załącznika.

SEKCJA A: PRZEDMIOTOWE AKTY PRAWNE

1a. 32005 L 0036: dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 255 z 30.9.2005, s. 22),

zmieniona przez:

- dyrektywę Rady 2006/100/WE z dnia 20 listopada 2006 r. dostosowującą niektóre dyrektywy w dziedzinie swobodnego przepływu osób, w związku z przystąpieniem Bułgarii i Rumunii (Dz.U. L 363 z 20.12.2006, s. 141),

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 1430/2007 z dnia 5 grudnia 2007 r. zmieniające załączniki II i III do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 320 z 6.12.2007, s. 3),

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 755/2008 z dnia 31 lipca 2008 r. zmieniające załącznik II do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 205 z 1.8.2008, s. 10),

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 279/2009 z dnia 6 kwietnia 2009 r. zmieniające załącznik II do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 93 z 7.4.2009, s. 11),

- rozporządzenie Komisji (UE) nr 213/2011 z dnia 3 marca 2011 r. zmieniające załączniki II i V do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 59 z 4.3.2011, s. 4),

- notyfikację nazw dyplomów w dziedzinie architektury (Dz.U. C 332 z 30.12.2006, s. 35),

- notyfikację nazw dyplomów w dziedzinie architektury (Dz.U. C 148 z 24.6.2006, s. 34),

- notyfikację nazw dyplomów w dziedzinie architektury (Dz.U. C 3 z 6.1.2006, s. 12),

- komunikat Komisji - Zgłoszenie nazw dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji w zakresie wykonywania zawodu lekarza dentysty (Dz.U. C 165 z 19.7.2007, s. 18),

- komunikat Komisji - Zgłoszenie nazw dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji lekarzy specjalistów i lekarzy ogólnych (Dz.U. C 165 z 19.7.2007, s. 13),

- komunikat Komisji - Notyfikacja dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji lekarzy specjalistów, pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, lekarzy dentystów specjalistów, położnych i architektów (Dz.U. C 137 z 4.6.2008, s. 8),

- komunikat - Notyfikacja dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji - Dyrektywa 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (załącznik V) (Dz.U. C 322 z 17.12.2008, s. 3),

- komunikat Komisji - Zawiadomienie o wyszczególnionych w załączniku I do dyrektywy 2005/36/WE stowarzyszeniach lub organizacjach zawodowych, które spełniają warunki art. 3 ust. 2 (Dz.U. C 111 z 15.5.2009, s. 1),

- komunikat Komisji - Notyfikacja dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji - dyrektywa 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (załącznik V) (Dz.U. C 114 z 19.5.2009, s. 1),

- komunikat Komisji - Zawiadomienie w sprawie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji - dyrektywa 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (załącznik V) (Dz.U. C 129 z 19.5.2010, s. 3),

- sprostowanie do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 271 z 16.10.2007, s. 18),

- sprostowanie do dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 93 z 4.4.2008, s. 28),

- Akt przystąpienia Republiki Chorwacji (Dz.U. L 112 z dnia 24 kwietnia 2012 r., s. 10), załącznik III (Wykaz, o którym mowa w artykule 15 Aktu przystąpienia: dostosowania aktów przyjętych przez instytucje - Dz.U. L 112 z dnia 24 kwietnia 2012 r., s. 41).

b. Do celów niniejszej Umowy dyrektywę 2005/36/WE dostosowuje się w następujący sposób:

1. Między umawiającymi się stronami nie mają zastosowania procedury określone w następujących artykułach dyrektywy:

- art. 3 ust. 2 trzeci akapit - procedura aktualizacji załącznika I do dyrektywy,

- art. 11 lit. c) ppkt ii) ostatnie zdanie - procedura aktualizacji załącznika II do dyrektywy,

- art. 13 ust. 2 trzeci akapit - procedura aktualizacji załącznika III do dyrektywy,

- art. 14 ust. 2 akapit drugi i trzeci - procedura w przypadku odstąpienia od wymogu dotyczącego umożliwienia migrantowi wyboru pomiędzy odbyciem stażu adaptacyjnego a zdaniem testu umiejętności,

- art. 15 ust. 2 i 5 - procedura przyjmowania lub odwoływania wspólnych platform,

- art. 20 - procedura zmiany załącznika IV do dyrektywy,

- art. 21 ust. 6 akapit drugi - procedura poświadczająca uzyskanie wiedzy i umiejętności,

- art. 21 ust. 7 - procedura aktualizacji załącznika V do dyrektywy,

- art. 25 ust. 5 - procedura zmiany minimalnych okresów kształcenia dla lekarzy specjalistów,

- art. 26 akapit drugi - procedura poszerzenia wykazu o nowe specjalności medyczne,

- art. 31 ust. 2 akapit drugi - procedura zmiany wykazu przedmiotów w zakresie kształcenia pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną,

- art. 34 ust. 2 akapit drugi - procedura zmiany wykazu przedmiotów w zakresie kształcenia lekarzy dentystów,

- art. 35 ust. 2 akapit trzeci - procedura zmiany minimalnych okresów specjalistycznego kształcenia lekarsko-dentystycznego,

- art. 38 ust. 1 akapit drugi - procedura zmiany wykazu przedmiotów w zakresie kształcenia lekarzy weterynarii,

- art. 40 ust. 1 akapit trzeci - procedura zmiany wykazu przedmiotów w zakresie kształcenia położnych,

- art. 44 ust. 2 akapit drugi - procedura zmiany wykazu przedmiotów w zakresie kształcenia farmaceutów,

- art. 46 ust. 2 - procedura zmiany uzyskanych umiejętności i wiedzy w przypadku architektów,

- art. 61 - klauzula odstępstwa.

2. Postanowienia art. 56 ust. 3 i 4 wprowadza się w życie w następujący sposób:

Komisja informuje państwa członkowskie o właściwych organach i o koordynatorze wyznaczonym przez Szwajcarię, po tym jak Szwajcaria prześle Komisji stosowne informacje, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu.

3. Postanowienia art. 57 akapit drugi wprowadza się w życie w następujący sposób:

Wyznaczony przez Szwajcarię koordynator przekazuje informacje Komisji, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu.

4. Artykuł 63 nie ma zastosowania. Koordynator wyznaczony przez Szwajcarię zgodnie z art. 56 dyrektywy 2005/36/WE informuje jednak Komisję, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu, o przepisach przyjętych na podstawie aktów prawnych oraz komunikatów, o których mowa w pkt 1a. Artykuły 58 i 64 nie mają zastosowania.

c. art. 23 ust. 5 dyrektywy 2005/36/WE otrzymuje brzmienie:

"5. Bez uszczerbku dla art. 43b, każde z państw członkowskich uznaje dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji lekarza, uprawniający do podejmowania działalności zawodowej lekarza posiadającego podstawowy poziom wykształcenia medycznego i lekarza specjalisty, pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną, lekarza dentysty, wyspecjalizowanego lekarza dentysty, lekarza weterynarii, położnej, farmaceuty i architekta, uzyskany przez obywateli państw członkowskich i wydany przez byłą Jugosławię, lub których kształcenie rozpoczęło się:

a) w przypadku Słowenii - przed dniem 25 czerwca 1991 r. oraz

b) w przypadku Chorwacji - przed dniem 8 października 1991 r.,

w przypadku gdy organy wymienionych państw członkowskich poświadczą, że taki dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji ma taką samą moc prawną na terytorium tych państw, jak dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji wydawane przez te organy, a w odniesieniu do architektów, jak dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji przyporządkowane tym państwom członkowskim w załączniku VI pkt 6, w odniesieniu do podejmowania i wykonywania działalności zawodowej lekarza posiadającego podstawowy poziom wykształcenia medycznego, lekarza specjalisty, pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną, lekarza dentysty, wyspecjalizowanego lekarza dentysty, lekarza weterynarii, położnej, farmaceuty w zakresie rodzajów działalności, o których mowa w art. 45 ust. 2, oraz architekta w zakresie rodzajów działalności, o których mowa w art. 48.

Do takiego poświadczenia musi zostać dołączone zaświadczenie wydane przez te same organy, stwierdzające, że dane osoby faktycznie i zgodnie z prawem wykonywały danego rodzaju działalność przez co najmniej trzy kolejne lata w okresie pięciu lat poprzedzających wydanie zaświadczenia.".

W dyrektywie 2005/36/WE dodaje się art. 43b w brzmieniu:

"Przepisy dotyczące praw nabytych w dziedzinie położnictwa nie mają zastosowania do następujących rodzajów kwalifikacji uzyskanych w Chorwacji przed 1 lipca 2013 r.: viša medicinska sestra ginekološko-opstetričkog smjera (starsza pielęgniarka wyspecjalizowana w zakresie położnictwa i ginekologii), medicinska sestra ginekološko-opstetričkog smjera (pielęgniarka wyspecjalizowana w zakresie położnictwa i ginekologii), viša medicinska sestra primaljskog smjera (starsza pielęgniarka uprawniona do wykonywania czynności położnej), medicinska sestra primaljskog smjera (pielęgniarka uprawniona do wykonywania czynności położnej), ginekološko-opstetrička primalja (położna wyspecjalizowana w zakresie położnictwa i ginekologii) i primalja (położna)."

W pkt 1 załącznika II do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"w Szwajcarii:

- Opticien diplômé, diplomierter Augenoptiker, ottico diplomato (optyk z federalnym dyplomem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

Wymaga minimum 17 lat kształcenia, z czego co najmniej dziewięć lat powinno stanowić kształcenie podstawowe, cztery lata kształcenie zawodowe oraz szkolenie organizowane częściowo w miejscu pracy, a częściowo przez instytucję szkoleniową, a kolejne cztery lata należy poświęcić na przyuczenie do zawodu lub odbycie stażu zawodowego, z których dwa lata można odbyć bezpośrednio po odbyciu prywatnego szkolenia w pełnym wymiarze; na koniec okresu kształcenia należy zdać egzamin zawodowy wyższego stopnia. Upoważnia to posiadacza tytułu do dostosowywania szkieł kontaktowych lub przeprowadzania testów wzroku w ramach działalności na własny rachunek lub jako pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

- Audioprothésiste avec brevet fédéral, Hörgeräte-Akustiker mit eidg. Fachausweis, audioprotesista con attestato professionale federale (akustyk aparatów słuchowych z federalnym zaawansowanym certyfikatem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

Wymaga minimum 15 lat kształcenia, z czego co najmniej dziewięć lat powinno stanowić kształcenie podstawowe, co najmniej trzy lata kształcenie zawodowe oraz szkolenie organizowane częściowo w miejscu pracy, a częściowo przez instytucję szkoleniową, a kolejne trzy lata należy poświęcić na przyuczenie do zawodu lub odbycie stażu zawodowego, w tym prywatnego szkolenia; na koniec okresu kształcenia należy zdać egzamin zawodowy. Upoważnia to posiadacza tytułu do wykonywania zawodu w ramach działalności na własny rachunek lub jako pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

- Bottier-orthopédiste diplômé, diplomierter Orthopädie-Schuhmachermeister, calzolaio ortopedico diplomato (producent obuwia ortopedycznego z federalnym dyplomem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

Wymaga minimum 17 lat kształcenia, z czego co najmniej dziewięć lat powinno stanowić kształcenie podstawowe, cztery lata kształcenie zawodowe oraz szkolenie organizowane częściowo w miejscu pracy, a częściowo przez instytucję szkoleniową, a kolejne cztery lata należy poświęcić na przyuczenie do zawodu lub odbycie stażu zawodowego, w tym prywatnego szkolenia; na koniec okresu kształcenia należy zdać egzamin zawodowy wyższego stopnia. Upoważnia to posiadacza tytułu do wykonywania zawodu w ramach działalności na własny rachunek lub jako pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

- Technicien dentiste, maître, diplomierter Zahntechnikermeister, odontotecnico, maestro (technik dentystyczny z federalnym dyplomem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

Wymaga minimum 18 lat kształcenia, z czego co najmniej dziewięć lat powinno stanowić kształcenie podstawowe, cztery lata kształcenie zawodowe oraz szkolenie organizowane częściowo w miejscu pracy, a częściowo przez instytucję szkoleniową, a kolejne pięć lat należy poświęcić na przyuczenie do zawodu lub odbycie stażu zawodowego, w tym prywatnego szkolenia; na koniec okresu kształcenia należy zdać egzamin zawodowy wyższego stopnia. Upoważnia to posiadacza tytułu do wykonywania zawodu w ramach działalności na własny rachunek lub jako pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

- Orthopédiste diplômé, diplomierter Orthopädist, ortopedista diplomato (ortopeda z federalnym zaawansowanym certyfikatem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

d. W pkt 4 załącznika II do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"w Szwajcarii:

- Guide de montagne avec brevet fédéral, Bergführer mit eidg. Fachausweis, guida alpina con attestato professionale federale (przewodnik górski z federalnym zaawansowanym dyplomem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

Wymaga minimum 13 lat kształcenia, z czego co najmniej dziewięć lat powinno stanowić kształcenie podstawowe, cztery lata kształcenie zawodowe pod nadzorem wykwalifikowanego specjalisty, w tym kształcenie prywatne; na koniec okresu kształcenia należy zdać egzamin zawodowy. Posiadacz tytułu jest upoważniony do samodzielnego wykonywania zawodu.

- Professeur de sports de neige avec brevet fédéral, Schneesportlehrer mit eidg. Fachausweis, Maestro di sport sulla neve con attestato professionale fédérale (nauczyciel sportów zimowych z federalnym zaawansowanym dyplomem wyższego wykształcenia zawodowego i szkolenia zawodowego)

Wymaga minimum 15 lat kształcenia, z czego co najmniej dziewięć lat powinno stanowić kształcenie podstawowe, cztery lata kształcenie zawodowe oraz szkolenie organizowane częściowo w miejscu pracy, a częściowo przez instytucję szkoleniową, lub należy zdobyć cztery lata doświadczenia zawodowego; kolejne dwa lata należy poświęcić na kształcenie się i zdobywanie doświadczenia w ramach przyuczenia do zawodu; na koniec okresu kształcenia należy zdać egzamin zawodowy. Posiadacz tytułu jest upoważniony do samodzielnego wykonywania zawodu.".

e. W pkt 5.1.1 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Zaświadczenie dołączone do dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji

Data odniesienia

Szwajcaria

Eidgenössisches Arztdiplom Diplôme fédéral de médecin Diploma federale di medico

Eidgenössisches Departement des Innern

Département fédéral de l'intérieur

Dipartimento federale dell'interno

1 czerwca 2002 r."

f. W pkt 5.1.2 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Data odniesienia

Szwajcaria

Diplom als Facharzt

Diplôme de médecin spécialiste

Diploma di medico specialista

Eidgenössisches Departement des Innern und Verbindung der Schweizer Ärztinnen und Ärzte

Département fédéral de l'intérieur et Fédération des médecins suisses Dipartimento federale dell'interno e Federazione dei medici svizzeri

1 czerwca 2002 r."

g. W pkt 5.1.3 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj		Tytuł
Anestezjologia Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Anästhesiologie Anesthésiologie Anestesiologia

Kraj		Tytuł
Chirurgia ogólna Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Chirurgie Chirurgie Chirurgia

Kraj		Tytuł
Neurochirurgia Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Neurochirurgie Neurochirurgie Neurochirurgia

Kraj		Tytuł
Położnictwo i ginekologia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Gynäkologie und Geburtshilfe Gynécologie et obstétrique Ginecologia e ostetricia

Kraj		Tytuł
Medycyna ogólna (chorób wewnętrznych) Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Innere Medizin Médecine interne Medicina interna

Kraj		Tytuł
Okulistyka Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Ophthalmologie Ophtalmologie Oftalmologia

Kraj		Tytuł
Otorynolaryngologia Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Oto-Rhino-Laryngologie Oto-rhino-laryngologie Otorinolaringoiatria

Kraj		Tytuł
Pediatria Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Kinder- und Jugendmedizin Pédiatrie Pediatria

Kraj		Tytuł
Medycyna układu oddechowego Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Pneumologie Pneumologie Pneumologia

Kraj		Tytuł
Urologia Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Urologie Urologie Urologia

Kraj		Tytuł
Ortopedia Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Orthopädische Chirurgie und Traumatologie des Bewegungsapparates Chirurgie orthopédique et traumatologie de l'appareil locomoteur Chirurgia ortopedica e traumatologia del sistema motorio

Kraj		Tytuł
Anatomia patologiczna Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Pathologie Pathologie Patologia

Kraj		Tytuł
Neurologia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Neurologie Neurologie Neurologia

Kraj		Tytuł
Psychiatria Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Psychiatrie und Psychotherapie Psychiatrie et psychothérapie Psichiatria e psicoterapia

Kraj		Tytuł
Radiologia diagnostyczna Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Radiologie Radiologie Radiologia

Kraj		Tytuł
Radioterapia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Radio-Onkologie/Strahlentherapie Radio-oncologie/radiothérapie Radio-oncologia/radioterapia

Kraj		Tytuł
Chirurgia plastyczna Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Plastische, Rekonstruktive und Ästhetische Chirurgie Chirurgie plastique, reconstructive et esthétique Chirurgia plastica, ricostruttiva ed estetica

Kraj		Tytuł
Chirurgia klatki piersiowej Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Herz- und thorakale Gefässchirurgie Chirurgie cardiaque et vasculaire thoracique Chirurgia del cuore e dei vasi toracici

Kraj		Tytuł
Chirurgia dziecięca Minimalna długość szkolenia: 5 lat
Szwajcaria		Kinderchirurgie Chirurgie pédiatrique Chirurgia pediatrica

Kraj		Tytuł
Kardiologia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Kardiologie Cardiologie Cardiologia

Kraj		Tytuł
Gastroenterologia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Gastroenterologie Gastroentérologie Gastroenterologia

Kraj		Tytuł
Reumatologia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Rheumatologie Rhumatologie Reumatologia

Kraj		Tytuł
Hematologia ogólna Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Hämatologie Hématologie Ematologia

Kraj		Tytuł
Endokrynologia Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Endokrinologie-Diabetologie Endocrinologie-diabétologie Endocrinologia-diabetologia

Kraj		Tytuł
Fizjoterapia Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Physikalische Medizin und Rehabilitation Médecine physique et réadaptation Medicina fisica e riabilitazione

Kraj		Tytuł
Dermatologia i wenerologia Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria		Dermatologie und Venerologie Dermatologie et vénéréologie Dermatologia e venerologia

Kraj		Tytuł
Medycyna tropikalna Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Tropen- und Reisemedizin Médecine tropicale et médecine des voyages Medicina tropicale e medicina di viaggio

Kraj		Tytuł
Psychiatria dziecięca Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Kinder- und Jugendpsychiatrie und –psychotherapie Psychiatrie et psychothérapie d'enfants et d'adolescents Psichiatria e psicoterapia infantile e dell'adolescenza

Kraj		Tytuł
Choroby nerek Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Nephrologie Néphrologie Nefrologia

Kraj		Tytuł
Choroby zakaźne Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria		Infektiologie Infectiologie Malattie infettive

Kraj		Tytuł
Medycyna społeczna Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria	Prävention und Gesundheitswesen Prévention et santé publique Prevenzione e salute pubblica

Kraj	Tytuł
Farmakologia Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria	Klinische Pharmakologie und Toxikologie Pharmacologie et toxicologie cliniques Farmacologia e tossicologia cliniche

Kraj	Tytuł
Medycyna pracy Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria	Arbeitsmedizin Médecine du travail Medicina del lavoro

Kraj	Tytuł
Alergologia Minimalna długość szkolenia: 3 lata
Szwajcaria	Allergologie und klinische Immunologie Allergologie et immunologie clinique Allergologia e immunologia clinica

Kraj	Tytuł
Medycyna nuklearna Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria	Nuklearmedizin Médecine nucléaire Medicina nucleare

Kraj	Tytuł dyplomu
Chirurgia zębowa, jamy ustnej i szczękowo-twarzowa (podstawowe kształcenie medyczne i lekarsko-dentystyczne) Minimalna długość szkolenia: 4 lata
Szwajcaria	Mund-, Kiefer- und Gesichtschirurgie Chirurgie orale et maxillo-faciale Chirurgia oro-maxillo-facciale"

h. W pkt 5.1.4 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Tytuł zawodowy

Data odniesienia

Szwajcaria

Diplom als praktischer Arzt/praktische Ärztin

Diplôme de médecin praticien

Diploma di medico generico

Médecin praticien

Praktischer Arzt

Medico generico

1 czerwca 2002 r."

i. W pkt 5.2.2 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Tytuł zawodowy

Data odniesienia

Szwajcaria

1. Diplomierte Pflegefachfrau,

diplomierter Pflegefachmann

Infirmière diplômée et infirmier diplômé

Infermiera diplomata e infermiere diplomato

Schulen, die staatlich anerkannte Bildungsgänge durchführen

Ecoles qui proposent des filières de formation reconnues par l'État

Scuole che propongono dei cicli di formazione riconosciuti dallo Stato

Pflegefachfrau, Pflegefachmann

Infirmière, infirmier

Infermiera, infermiere

1 czerwca 2002 r.

2. Bachelor of Science in nursing

Schulen, die staatlich anerkannte Bildungsgänge durchführen

Ecoles qui proposent des filières de formation reconnues par l' État

Scuole che propongono dei cicli di formazione riconosciuti dallo Stato

Pflegefachfrau, Pflegefachmann

Infirmière, infirmier

Infermiera, infermiere

30 września 2011 r."

j. W pkt 5.3.2 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Zaświadczenie dołączone do dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji

Tytuł zawodowy

Data odniesienia

Szwajcaria

Eidgenössisches Zahnarztdiplom

Diplôme fédéral de médecin-dentiste

Diploma federale di medico-dentista

Eidgenössisches Departement des Innern

Département fédéral de l'intérieur

Dipartimento federale dell'interno

Zahnarzt

Médecin-dentiste

Medico-dentista

1 czerwca 2002 r."

k. W pkt 5.3.3 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

Ortodoncja
"Kraj	Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji	Organ wydający dokument	Data odniesienia
Szwajcaria	Diplom für Kieferorthopädie Diplôme fédéral d'orthodontiste Diploma di ortodontista	Eidgenössisches Departement des Innern und Schweizerische Zahnärzte Gesellschaft Département fédéral de l'intérieur et Société suisse d'odonto-stomatologie Dipartimento federale dell'interno e Società Svizzera di Odontologia e Stomatologia	1 czerwca 2002 r.
Chirurgia stomatologiczna
Kraj	Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji	Organ wydający dokument	Data odniesienia
Szwajcaria	Diplom für Oralchirurgie Diplôme fédéral de chirurgie orale Diploma di chirurgia orale	Eidgenössisches Departement des Innern und Schweizerische ZahnärzteGesellschaft Département fédéral de l'intérieur et Société suisse d'odonto-stomatologie Dipartimento federale dell'interno e Società Svizzera di Odontologia e Stomatologia	30 kwietnia 2004 r."

l. W pkt 5.4.2 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Zaświadczenie dołączone do dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji

Data odniesienia

Szwajcaria

Eidgenössisches Tierarztdiplom

Diplôme fédéral de vétérinaire

Diploma federale di veterinario

Eidgenössisches Departement des Innern

Département fédéral de l'intérieur

Dipartimento federale dell'interno

1 czerwca 2002 r."

m. W pkt 5.5.2 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Tytuł zawodowy

Data odniesienia

Szwajcaria

Diplomierte Hebamme

Sage-femme diplômée

Levatrice diplomata

Schulen, die staatlich anerkannte Bildungsgänge durchführen

Ecoles qui proposent des filières de formation reconnues par l' État

Scuole che propongono dei cicli di formazione riconosciuti dallo Stato

Hebamme

Sage-femme

Levatrice

1 czerwca 2002 r."

n. W pkt 5.6.2 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj

Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji

Organ wydający dokument

Zaświadczenie dołączone do dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji

Data odniesienia

Szwajcaria

Eidgenössisches Apothekerdiplom

Diplôme fédéral de pharmacien

Diploma federale di farmacista

Eidgenössisches Departement des Innern

Département fédéral de l'intérieur

Dipartimento federale dell'interno

1 czerwca 2002 r."

o. W pkt 5.7.1 załącznika V do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj	Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji	Organ wydający dokument	Zaświadczenie dołączone do dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji	Akademicki rok odniesienia
Szwajcaria	Diploma di architettura (Arch. Dipl. USI)	Accademia di Architettura dell'Università della Svizzera Italiana		1996-1997
	Master of art. BFH/HES-SO en architecture, Master of art. BFH/HES-SO in Architecture	Haute école spécialisée de Suisse occidentale (HES-SO) we współpracy z Berner Fachhochschule (BFH)	-	2007-2008
	Master of art. BFH/HES-SO in Architektur, Master of art. BFH/HES-SO in Architecture	Haute école spécialisée de Suisse occidentale (HES-SO) we współpracy z Berner Fachhochschule (BFH)		2007-2008
	Master of art. FHNW in Architektur	Fachhochschule Nordwestschweiz FHNW	-	2007-2008
	Master of art. FHZ in Architektur	Fachhochschule Zentralschweiz (FHZ)	-	2007-2008
	Master of art. ZFH in Architektur	Zürcher Fachhochschule (ZFH), Zürcher Hochschule für Angewandte Wissenschaften (ZHAW), Departement Architektur, Gestaltung und Bauingenieurwesen	-	2007-2008
	Master of Science MSc in Architecture, Architecte (arch. dipl. EPF)	Ecole Polytechnique Fédérale deLausanne		2007-2008
	Master of Science ETH in Architektur, MSc ETH Arch	Eidgenössische Technische Hochschule Zurich		2007-2008"

p. W załączniku VI do dyrektywy dodaje się tekst w brzmieniu:

"Kraj	Dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji	Akademicki rok odniesienia
Szwajcaria	1. Dipl. Arch. ETH, arch. dipl. EPF, arch. dipl. PF	2004-2005
	2. Architecte diplômé EAUG	2004-2005
	3. Architekt REG A Architecte REG A Architetto REG A	2004-2005"

2a. 377 L 0249: Dyrektywa Rady 77/249/EWG z dnia 22 marca 1977 r. mająca na celu ułatwienie skutecznego korzystania przez prawników ze swobody świadczenia usług (Dz.U. L 78 z 26.3.1977, s. 17),

zmieniona przez:

- 1 79 H: Akt dotyczący warunków przystąpienia Republiki Greckiej oraz dostosowań w Traktatach (Dz.U. L 291 z 19.11.1979, s. 91),

- 1 85 I: Akt dotyczący warunków przystąpienia Królestwa Hiszpanii i Republiki Portugalskiej oraz dostosowań w Traktatach (Dz.U. L 302 z 15.11.1985, s. 160),

- decyzję Rady Unii Europejskiej 95/1/WE, Euratom, EWWiS z dnia 1 stycznia 1995 r. dostosowującą dokumenty dotyczące przystąpienia nowych państw członkowskich do Unii Europejskiej (Dz.U. L 1 z 1.1.1995, s. 1),

- 1 2003 T: Akt dotyczący warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U. L 236 z 23.9.2003, s. 33),

- dyrektywę Rady 2013/25/UE z dnia 13 maja 2013 r. dostosowującą niektóre dyrektywy w dziedzinie prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług w związku z przystąpieniem Republiki Chorwacji (Dz.U. L 158 z dnia 10 czerwca 2013 r., s. 368), załącznik, część B pkt 1.

b. Do celów niniejszej Umowy dyrektywę 77/249/EWG dostosowuje się w następujący sposób:

1) w art. 1 ust. 2 dodaje się, co następuje:

"Szwajcaria:

Advokat, Rechtsanwalt, Anwalt, Fürsprecher, Fürsprech

Avocat

Avvocato";

2) art. 8 nie ma zastosowania. Koordynator wyznaczony przez Szwajcarię zgodnie z art. 56 dyrektywy 2005/36/WE informuje jednak Komisję, wraz z kopią doWspólnego Komitetu, o przepisach przyjętych na podstawie dyrektywy 77/249/EWG.

3a. 398 L 0005: Dyrektywa 98/5/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. mająca na celu ułatwienie stałego wykonywania zawodu prawnika w państwie członkowskim innym niż państwo uzyskania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 77 z 14.3.1998, s. 36),

zmieniona przez:

- 1 2003 T: Akt dotyczący warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U. L 236 z 23.9.2003, s. 33),

b. Do celów niniejszej Umowy dyrektywę 98/5/WE dostosowuje się w następujący sposób:

1) w art. 1 ust. 2 lit. a) dodaje się, co następuje:

"Szwajcaria:

Advokat, Rechtsanwalt, Anwalt, Fürsprecher, Fürsprech

Avocat

Avvocato";

2) art. 16 i 17 nie mają zastosowania. Koordynator wyznaczony przez Szwajcarię zgodnie z art. 56 dyrektywy 2005/36/WE informuje jednak Komisję, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu, o przepisach przyjętych na podstawie dyrektywy 98/5/WE;

3) art. 14 wprowadza się w życie w następujący sposób:

Komisja informuje państwa członkowskie o właściwych organach wyznaczonych przez Szwajcarię, po tym jak Szwajcaria prześle Komisji stosowne informacje, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu.

4a. 374 L 0556: Dyrektywa Rady 74/556/EWG z dnia 4 czerwca 1974 r. ustanawiająca szczegółowe przepisy dotyczące środków przejściowych odnoszących się do handlu i dystrybucji produktów toksycznych i działalności w tym zakresie, związanych z profesjonalnym wykorzystaniem tych produktów, z działalnością pośredników włącznie (Dz.U. L 307 z 18.11.1974, s. 1).

b. Do celów niniejszej Umowy dyrektywę 74/556/EWG dostosowuje się w następujący sposób:

1) art. 4 ust. 3 wprowadza się w życie w następujący sposób:

Komisja informuje państwa członkowskie o właściwych organach wyznaczonych przez Szwajcarię, po tym jak Szwajcaria prześle Komisji stosowne informacje, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu.

2) art. 7 nie ma zastosowania. Koordynator wyznaczony przez Szwajcarię zgodnie z art. 56 dyrektywy 2005/36/WE informuje jednak Komisję, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu, o przepisach przyjętych na podstawie dyrektywy 74/556/EWG.

5a. 374 L 0557: Dyrektywa Rady 74/557/EWG z dnia 4 czerwca 1974 r. w sprawie osiągnięcia swobody przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług w odniesieniu do działalności osób pracujących na własny rachunek oraz pośredników zajmujących się handlem i dystrybucją produktów toksycznych (Dz.U. L 307 z 18.11.1974, s. 5),

zmieniona przez:

- dyrektywę Rady 2006/101/WE z dnia 20 listopada 2006 r. dostosowującą dyrektywy 73/239/EWG, 74/557/EWG i 2002/83/WE w dziedzinie swobodnego świadczenia usług, w związku z przystąpieniem Bułgarii i Rumunii (Dz.U. L 363 z 20.12.2006, s. 238),

b. Do celów niniejszej Umowy dyrektywę 74/557/EWG dostosowuje się w następujący sposób:

1) w Szwajcarii:

Wszystkie produkty i substancje toksyczne wyszczególnione w ustawie o truciznach (usystematyzowany zbiór przepisów federalnych (CC 813.1), a w szczególności produkty i substancje wymienione w związanych z tą ustawą rozporządzeniach (CC 813) oraz w rozporządzeniach o substancjach trujących dla środowiska (CC 814 812.31, 814 812.32 i 814 812.33);

2) art. 7 ust. 5 wprowadza się w życie w następujący sposób:

Komisja informuje państwa członkowskie o właściwych organach wyznaczonych przez Szwajcarię, po tym jak Szwajcaria prześle Komisji stosowne informacje, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu.

3) art. 8 nie ma zastosowania. Koordynator wyznaczony przez Szwajcarię zgodnie z art. 56 dyrektywy 2005/36/WE informuje jednak Komisję, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu, o przepisach przyjętych na podstawie dyrektywy 74/557/EWG.

6a. 386 L 0653: Dyrektywa Rady 86/653/EWG z dnia 18 grudnia 1986 r. w sprawie koordynacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek (Dz.U. L 382 z 31.12.1986, s. 17).

b. Do celów niniejszej Umowy dyrektywę 86/653/EWG dostosowuje się w następujący sposób:

Artykuł 22 nie ma zastosowania. Koordynator wyznaczony przez Szwajcarię zgodnie z art. 56 dyrektywy 2005/36/WE informuje jednak Komisję, wraz z kopią do Wspólnego Komitetu, o przepisach przyjętych na podstawie dyrektywy 86/653/EWG.

SEKCJA B: AKTY PRAWNE, KTÓRE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY BIORĄ POD UWAGĘ

Umawiające się strony biorą pod uwagę treść następującego aktu:

7. 389 X 0601: Zalecenie Komisji 89/601/EWG z dnia 8 listopada 1989 r. dotyczące szkolenia personelu medycznego w zakresie nowotworów (Dz.U. L 346 z 27.11.1989, s. 1).

PROTOKÓŁ W SPRAWIE DRUGICH DOMÓW W DANII

Umawiające się Strony postanawiają, że protokół 1 do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską dotyczący nabywania nieruchomości w Danii ma również zastosowanie do niniejszej Umowy w zakresie nabywania przez obywateli szwajcarskich drugich domów w Danii.

PROTOKÓŁ DOTYCZĄCY WYSP ALANDZKICH

Umawiające się Strony postanawiają, że protokół 2 do Aktu przystąpienia Finlandii do Unii Europejskiej dotyczący Wysp Alandzkich ma również zastosowanie do niniejszej Umowy.

AKT KOŃCOWY

Pełnomocnicy

KRÓLESTWA BELGII,

KRÓLESTWA DANII,

REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC,

REPUBLIKI GRECKIEJ,

KRÓLESTWA HISZPANII,

REPUBLIKI FRANCUSKIEJ,

IRLANDII,

REPUBLIKI WŁOSKIEJ,

WIELKIEGO KSIĘSTWA LUKSEMBURGA,

KRÓLESTWA NIDERLANDÓW,

REPUBLIKI AUSTRII,

REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ,

REPUBLIKI FINLANDII,

KRÓLESTWA SZWECJI,

ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I PÓŁNOCNEJ IRLANDII,

WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ,

z jednej strony, oraz

KONFERDERACJI SZWAJCARSKIEJ,

z drugiej strony,

spotykając się dnia 21 czerwca 1999 roku w Luksemburgu w celu podpisania Umowy między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób, przyjęli wymienione poniżej wspólne deklaracje i dołączyli je do niniejszego Aktu końcowego:

–

deklarację w sprawie szwajcarskiej obecności w komitetach.

Sporządzono w Luksemburgu dnia dwudziestego pierwszego czerwca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku.

WSPÓLNA DEKLARACJA

w sprawie ogólnej liberalizacji w świadczeniu usług

Umawiające się Strony zobowiązują się rozpocząć w najkrótszym możliwym terminie negocjacje w sprawie ogólnej liberalizacji w świadczeniu usług na podstawie acquis communautaire.

WSPÓLNA DEKLARACJA

w sprawie emerytur byłych pracowników instytucji Wspólnot Europejskich zamieszkujących w Szwajcarii

Komisja Wspólnot Europejskich i Szwajcaria zobowiązują się poszukiwać odpowiedniego rozwiązania dla problemu podwójnego opodatkowania emerytur byłych pracowników instytucji Wspólnot Europejskich zamieszkujących w Szwajcarii.

WSPÓLNA DEKLARACJA

w sprawie stosowania Umowy

Umawiające się Strony podejmą niezbędne środki dla stosowania acquis communautaire w stosunku do obywateli innej Umawiającej się Strony zgodnie z zawartą między nimi Umową.

WSPÓLNA DEKLARACJA

w sprawie dalszych negocjacji

Wspólnota Europejska i Konfederacja Szwajcarska deklarują swój zamiar podjęcia negocjacji w celu zawarcia porozumień w obszarach wspólnego zainteresowania, takich jak uaktualnienie protokołu 2 do Porozumienia o Wolnym Handlu z 1972 r. i szwajcarskie uczestnictwo w niektórych wspólnotowych programach szkoleniowych, młodzieżowych, dotyczących środków masowego komunikowania się, statystycznych i środowiskowych. Prace przygotowawcze do tych negocjacji powinny postępować szybko po zakończeniu bieżących negocjacji dwustronnych.

DEKLARACJA SZWAJCARII

w sprawie odnowienia Umowy

Szwajcaria deklaruje, że podejmie decyzję w sprawie odnowienia Umowy w okresie siódmego roku od jego zastosowania, na podstawie mających zastosowanie procedur wewnętrznych.

DEKLARACJA SZWAJCARII

w sprawie polityki migracyjnej i azylowej

Szwajcaria potwierdza swoje pragnienie wzmocnienia współpracy z UE i jej Państwami Członkowskimi w zakresie migracji i polityki azylowej. W tym celu Szwajcaria chce uczestniczyć w systemie UE koordynującym wnioski o przyznanie azylu i proponuje, by rozpocząć negocjacje w celu zawarcia konwencji równoległej do konwencji dublińskiej (Konwencja określająca państwa odpowiedzialne za badanie wniosków azylowych składanych w jednym z Państw Członkowskich Wspólnot Europejskich, podpisana w Dublinie dnia 15 czerwca 1990 r.).

DEKLARACJA SZWAJCARII

w sprawie uznawania dyplomów architektów

Szwajcaria zaproponuje Wspólnemu Komitetowi Umowy w sprawie swobodnego przepływu osób, z chwilą jego utworzenia, by została podjęta decyzja o włączeniu dyplomów architektów przyznawanych przez szwajcarskie uniwersytety nauk stosowanych do załącznika III do Umowy w sprawie swobodnego przepływu osób, zgodnie z przepisami dyrektywy 85/384/EWG z dnia 10 czerwca 1986 r.

DEKLARACJA WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ I JEJ PAŃSTW CZŁONKOWSKICH

w sprawie art. 1 i 17 załącznika I

Wspólnota Europejska i jej Państwa Członkowskie deklarują, że art. 1 i 17 załącznika I do Umowy nie naruszają acquis communautaire w odniesieniu do warunków zatrudniania pracowników będących obywatelami krajów trzecich w kontekście transgranicznego świadczenia usług.

DEKLARACJA

w sprawie obecności szwajcarskiej w komitetach

Rada zgadza się, by przestawicie Szwajcarii mogli, w zakresie spraw dla nich interesujących, być obecni na spotkaniach następujących komitetów i grup roboczych ekspertów w charakterze obserwatorów:

1 Autorzy:

- zmienieni przez art. 2 lit. a) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

- zmienieni przez art. 2 pkt 1 protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

- zmienieni przez art. 2 lit. a protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 stycznia 2017 r.

2 Art. 10 ust. 1a dodany przez art. 2 lit. b) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

3 Art. 10 ust. 1b dodany przez art. 2 pkt 2 lit. a) protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

4 Art. 10 ust. 1c dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

5 Art. 10 ust. 2a dodany przez art. 2 lit. b) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

6 NACE: Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 z dnia 9 października 1990 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej (Dz.U. L 293 z 24.10.1990, str. 1), ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (WE) nr 29/2002 z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz.U. L 6 z 10.1.2002, str. 3).

7 Pracownicy mogą składać wnioski o krótkoterminowe zezwolenia na pobyt w ramach limitów wymienionych w ust. 3a, nawet na okres krótszy niż cztery miesiące.

8 Art. 10 ust. 2b dodany przez art. 2 pkt 2 lit. b) protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

9 NACE: rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 z dnia 9 października 1990 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej (Dz.U. L 293 z 24.10.1990, s. 1). Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 września 2003 r. (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, s. 1).

10 Pracownicy mogą składać wnioski o krótkoterminowe zezwolenia na pobyt w ramach limitów wymienionych w akapicie 3b, nawet na okres nieprzekraczający czterech miesięcy.

11 Art. 10 ust. 2c dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

12 NACE: Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 z dnia 9 października 1990 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej (Dz.U. L 293 z 24.10.1990, s. 1).

13 Pracownicy mogą składać wnioski o krótkoterminowe zezwolenia na pobyt w ramach limitów wymienionych w ust. 3c, nawet na okres nieprzekraczający czterech miesięcy.

14 Zezwolenia te będą przyznawane obok limitów wymienionych w art. 10 Umowy zarezerwowanych dla pracowników najemnych i osób pracujących na własny rachunek, będących obywatelami Państw Członkowskich w momencie podpisania Umowy (21 czerwca 1999 r.) lub obywatelami Republiki Cypryjskiej lub Republiki Malty. Zezwolenia te również obowiązują obok zezwoleń przyznawanych na podstawie istniejących umów dwustronnych dotyczących wymiany stażystów.

15 Art. 10 ust. 3b dodany przez art. 2 pkt 2 lit. c) protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

16 Pozwolenia te będą przyznawane obok limitów wymienionych w art. 10 Umowy zarezerwowanych dla osób zatrudnionych i prowadzących działalność na własny rachunek, będących obywatelami państw członkowskich w momencie podpisywania Umowy (21 czerwca 1999 r.) oraz państw członkowskich, które stały się umawiającymi się stronami do tej Umowy w Protokole z 2004 r. Pozwolenia te również obowiązują obok pozwoleń przyznawanych na podstawie istniejących umów dwustronnych między Szwajcarią i nowymi państwami członkowskimi.

17 Art. 10 ust. 3c dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

18 Pozwolenia te będą przyznawane oprócz limitów, o których mowa w art. 10 niniejszej Umowy, zarezerwowanych dla osób zatrudnionych i prowadzących działalność na własny rachunek, będących obywatelami państw członkowskich w momencie podpisywania niniejszej Umowy (21 czerwca 1999 r.) oraz państw członkowskich, które stały się Umawiającymi się Stronami tej Umowy na mocy protokołów z 2004 i z 2008 r. Pozwolenia te wydawane są również oprócz pozwoleń przyznawanych na podstawie istniejących umów dwustronnych między Szwajcarią i nowymi państwami członkowskimi dotyczących wymiany stażystów.

19 Art. 10 ust. 3d dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

20 Art. 10 ust. 4a dodany przez art. 2 lit. b) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

21 Art. 10 ust. 4b dodany przez art. 2 lit. b) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

22 Art. 10 ust. 4c dodany przez art. 2 pkt 2 lit. d) protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

23 Art. 10 ust. 4d dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

24 Art. 10 ust. 4e dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

25 Art. 10 ust. 5a dodany przez art. 2 lit. b) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

26 Art. 10 ust. 5b dodany przez art. 2 pkt 2 lit. e) protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

27 Art. 10 ust. 5c dodany przez art. 2 lit. b protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

28 Z dniem 1 czerwca 2009 r. od stosowania załącznika I art. 25 wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 3 protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53).

Z dniem 1 stycznia 2017 r. od stosowania załącznika I art. 25 wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 3 protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3).

29 Załącznik I art. 27 ust. 2:

- zmieniony przez art. 2 lit. c) protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r.

- zmieniony przez art. 2 pkt 3 protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r.

- zmieniony przez art. 2 lit. c protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

30 Załącznik II:

- zmieniony przez art. 1 decyzji nr 2006/652/WE z dnia 6 lipca 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.270.67) zmieniającej nin. umowę z dniem 1 stycznia 2004 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze względu na swą bezprzedmiotowość.

- zmieniony przez art. 1 decyzji nr 2006/652/WE z dnia 6 lipca 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.270.67) zmieniającej nin. umowę z dniem 1 czerwca 2004 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze względu na swą bezprzedmiotowość.

- zmieniony przez art. 5 protokołu z dnia 26 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.06.89.30) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2006 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze względu na swą bezprzedmiotowość.

- zmieniony przez art. 1 decyzji nr 2006/652/WE z dnia 6 lipca 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.270.67) zmieniającej nin. umowę z dniem 6 lipca 2006 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze względu na swą bezprzedmiotowość.

- zmieniony przez art. 4 ust. 1 protokołu z dnia 27 maja 2008 r. (Dz.U.UE.L.09.124.53) zmieniającego nin. umowę z dniem 1 czerwca 2009 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze względu na swą bezprzedmiotowość.

- zmieniony przez art. 1 decyzji nr 2012/195/UE z dnia 31 marca 2012 r. (Dz.U.UE.L.12.103.51) zmieniającej nin. umowę z dniem 1 kwietnia 2012 r.

- zmieniony przez art. 4 protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

31 Załącznik III:

- zmieniony przez art. 1 decyzji nr 2011/702/UE z dnia 30 września 2011 r. (Dz.U.UE.L.11.277.20) zmieniającej nin. umowę międzynarodową z dniem 1 listopada 2011 r.

- zmieniony przez art. 4 protokołu z dnia 4 marca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2017.31.3) zmieniającego nin. umowę międzynarodową z dniem 1 stycznia 2017 r.

© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Szwajcaria-Wspólnota Europejska. Umowa w sprawie swobodnego przepływu osób. Luksemburg.1999.06.21.

Dz.U.UE.L.2009.353.71

UMOWA między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób

I. POSTANOWIENIA PODSTAWOWE

II. POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK I SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

II. PRACOWNICY NAJEMNI

III. OSOBY PRACUJĄCE NA WŁASNY RACHUNEK

IV. ŚWIADCZENIE USŁUG

V. OSOBY NIEPROWADZĄCE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

VI. NABYWANIE NIERUCHOMOŚCI

VII. POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I ROZWÓJ UMOWY

ZAŁĄCZNIK II 30 KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

PROTOKÓŁ do załącznika II do umowy

ZAŁĄCZNIK III 31 WZAJEMNE UZNAWANIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

UMOWA

między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób

I.

POSTANOWIENIA PODSTAWOWE

II.

POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIK I

SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB

I.

POSTANOWIENIA OGÓLNE

II.

PRACOWNICY NAJEMNI

III.

OSOBY PRACUJĄCE NA WŁASNY RACHUNEK

IV.

ŚWIADCZENIE USŁUG

V.

OSOBY NIEPROWADZĄCE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

VI.

NABYWANIE NIERUCHOMOŚCI

VII.

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I ROZWÓJ UMOWY

ZAŁĄCZNIK II 30

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

PROTOKÓŁ

do załącznika II do umowy

ZAŁĄCZNIK III 31

WZAJEMNE UZNAWANIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH