Dyrektywa 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów
Dz.U.UE.L.1994.135.5
Akt utracił mocDYREKTYWA 94/19/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 30 maja 1994 r.
w sprawie systemów gwarancji depozytów
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 57 ust. 2 zdanie pierwsze i trzecie,
uwzględniając wniosek Komisji 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
działając zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 189b Traktatu 3 ,
zgodnie z celami Traktatu, należy promować harmonijny rozwój działalności instytucji kredytowych na obszarze całej Wspólnoty, znosząc wszelkie ograniczenia prawa przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług, wzmacniając równocześnie stabilność systemu bankowego oraz ochronę oszczędzających;
jeżeli ograniczenia działalności instytucji kredytowej zostaną zniesione, to wskazane jest, aby rozważyć sytuację, jaka może powstać w przypadku niedostępności wkładów w instytucji kredytowej, która ma swoje oddziały w innych państwach członkowskich; konieczne jest, aby został zapewniony minimalny zharmonizowany poziom gwarancji depozytów bez względu na to, gdzie znajdowałaby się lokalizacja depozytów wewnątrz Wspólnoty; dla zakończenia procesu kształtowania się jednolitego rynku międzybankowego zabezpieczenie depozytów jest tak samo ważne, jak przepisy zabezpieczające; 4
w przypadku zamknięcia niewypłacalnej instytucji kredytowej deponenci z oddziałów znajdujących się w Państwie Członkowskim innym niż to, w którym znajduje się siedziba instytucji kredytowej, powinni być chronieni przez taki sam system gwarancji, jak inni deponenci tej instytucji;
koszty narosłe z racji uczestnictwa w systemie gwarancji dla instytucji kredytowej nie pozostają w jakiejkolwiek relacji z kosztami, jakie spowodowałoby masowe wycofywanie depozytów bankowych nie tylko w instytucji kredytowej mającej trudności, ale także w stabilnych instytucjach - w następstwie utraty zaufania deponentów w stabilność systemu bankowego;
uwzględnienie przez Państwa Członkowskie zalecenia Komisji 87/63/EWG z dnia 22 grudnia 1986 r. dotyczącej wprowadzenia na obszarze Wspólnoty systemu gwarancji depozytów 5 , nie pozwoliło na całkowite osiągnięcie zamierzonego celu; sytuacja ta może się okazać niekorzystana dla dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego;
Druga dyrektywa Rady 89/646/EWG z dnia 15 grudnia 1989 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania oraz prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe, zmieniająca dyrektywę 77/780/EWG 6 , która przewiduje system jednolitego zezwolenia dla instytucji kredytowych oraz ich kontrolowanie przez organy Państwa Członkowskiego pochodzenia, jest stosowana od dnia 1 stycznia 1993 r.;
zniesienie zezwolenia dla oddziałów w Państwach Członkowskich przyjmujących, z racji nadania jednolitego, , zezwolenia ważnego w zasięgu wspólnotowym, jak też kontrola ich wypłacalności przeprowadzana przez kompetentne władze Państwa Członkowskiego pochodzenia, uzasadniają objęcie wszystkich oddziałów, utworzonych na obszarze Wspólnoty z tej samej instytucji kredytowej jednolitym systemem gwarancji; system ten może być tylko tym systemem, który istnieje dla tej kategorii instytucji w Państwie Członkowskim, w którym znajduje się siedziba spółki, w szczególności z racji związku istniejącego między kontrolą wypłacalności oddziału a jego przynależnością do systemu gwarancji depozytów;
harmonizacja musi się ograniczać do zasadniczych aspektów dotyczących systemów gwarancji depozytów i powinna zapewniać w jak najkrótszym terminie zapłatę odszkodowania z gwarantowanego depozytu, obliczoną w zależności do minimalnego zharmonizowanego pokrycia;
systemy gwarancji depozytów muszą działać, skoro tylko depozyty będą niedostępne; 7
w szczególności należałoby wykluczyć z zabezpieczenia depozyty, które instytucje kredytowe przyjmują w swym własnym imieniu i na swój własny rachunek; prawo, jakie posiadają systemy gwarancji depozytów, nie powinno przez to zostać naruszone, aby przedsięwziąć niezbędne kroki do ratowania instytucji kredytowej, która znajduje się w trudnej sytuacji;
harmonizacja systemów gwarancji depozytów na obszarze Wspólnoty jako taka nie kwestionuje istnienia systemów już funkcjonujących, których celem jest ochrona instytucji kredytowych, gwarantując w szczególności ich wypłacalność oraz ich płynność, aby uniknąć sytuacji, w której depozyty złożone w tych instytucjach, łącznie z ich oddziałami znajdującymi się w innym państwie członkowskim, mogłyby stać się niedostępne; te alternatywne systemy, których celem jest odmienna ochrona, mogą być w pewnych warunkach uważane przez właściwe organy za spełniające cele niniejszej dyrektywy; właściwe organy mają obowiązek sprawdzić, czy te warunki będą spełnione; 8
kilka Państw Członkowskich dysponuje systemami gwarancji depozytów, które podlegają organizacjom zawodowym; inne Państwa Członkowskie dysponują systemami, które przewidziane są ustawowo i są zarządzane, a niektóre z tych systemów, choć powstały w drodze umów, są częściowo regulowane przez ustawę; ta zróżnicowana forma prawna tych systemów prowadzi jednak do problemów dotyczących tylko obowiązkowego członkostwa instytutów i ich wykluczenia z systemu gwarancji depozytów; dlatego muszą zostać uchwalone przepisy ograniczające uprawnienia systemów w tej kwestii;
zachowanie systemów, które oferują deponentom zabezpieczenie na wyższym poziomie, niż zharmonizowane minimalne pokrycie, może doprowadzić na tym samym terytorium do różnej wysokości odszkodowań i do zróżnicowanych warunków konkurencji, z jednej strony - dla instytucji krajowych, z drugiej zaś dla oddziałów instytucji z innych Państw Członkowskich; aby temu zaradzić, byłoby właściwe włączenie oddziałów do systemu Państwa Członkowskiego przyjmującego, aby pozwolić im na zaoferowanie swoim deponentom takiego samego zabezpieczenia, jak to, jakie oferuje system państwa osiedlenia; Komisja powinna po kilku latach sporządzić sprawozdanie, wskazujące, w jakiej mierze oddziały korzystały z tego prawa i jakie trudności wystąpiły bądź u nich, bądź w systemie zabezpieczenia przy wdrażaniu tych przepisów; nie jest wykluczone, że system Państwa Członkowskiego pochodzenia sam zaoferuje takie dodatkowe pokrycie, na warunkach przez niego ustalonych;
funkcjonowanie rynku mogłoby być zakłócone przez oddziały niektórych instytucji kredytowych, które oferują pokrycie wyższe niż instytucje kredytowe mające zezwolenie w Państwie Członkowskim przyjmującym; nie można dopuścić do sytuacji, aby wysokość oraz zakres pokrycia oferowane przez systemy gwarancji stały się instrumentem konkurencji; przynajmniej w okresie początkowym należy przewidzieć, by wysokość oraz zakres pokrycia zaoferowane deponentom z oddziałów mających siedzibę w innym Państwie Członkowskim przez system Państwa Członkowskiego pochodzenia nie przekraczały maksymalnej wysokości oraz maksymalnego zakresu zaoferowanego pokrycia przez odpowiedni system w Państwie Członkowskim przyjmującym; po kilku latach, w wyniku zdobytych doświadczeń i rozwoju sektora bankowego należałoby podjąć się zbadania ewentualnych zakłóceń powstałych na rynku;
niniejsza dyrektywa w zasadzie przewiduje, by wszystkie instytucje kredytowe przyłączyły się do systemu gwarancji depozytów; dyrektywy w sprawie dopuszczenia instytutów kredytowych, które mają swoją siedzibę w państwach trzecich, w szczególności pierwsza dyrektywa Rady 77/780/EWG z dnia 12 grudnia 1977 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe 9 , pozwalają Państwom Członkowskim decydować o tym, czy i na jakich warunkach zezwolą oddziałom tych instytucji kredytowych prowadzić działalność na ich terytorium; tego rodzaju oddziały nie skorzystają ze swobodnego świadczenia usług według przepisów art. 59 ust. 2 Traktatu i nie mogą korzystać z prawa przedsiębiorczości w Państwie Członkowskim innym niż to ich założenia; Państwo Członkowskie, które dopuszcza takie oddziały, powinno więc zadecydować, w jaki sposób zastosować zasady zawarte w niniejszej dyrektywie, w zgodności z przepisami art. 9 ust. 1 dyrektywy 77/780/EWG i w zgodności z koniecznością ochrony deponentów i utrzymania nienaruszonego systemu finansowego; ma to zasadnicze znaczenie, tak aby deponenci tych oddziałów byli w pełnym zakresie poinformowani o obowiązujących środkach zabezpieczających;
z jednej strony, minimalny poziom pokrycia ustalony w niniejszej dyrektywie powinien zostać tak określony, aby nie tylko w interesie ochrony konsumenta, lecz także w interesie stabilności systemu finansowego obejmował możliwie dużą sumę depozytów; z drugiej strony, byłoby niewłaściwe wyznaczać w całej Wspólnocie poziom ochrony, który w pewnych przypadkach mógłby wspierać niesolidne zarządzanie instytucjami kredytowymi; koszty finansowe dla tych systemów powinny zostać uwzględnione; wydaje się celowe ustalenie zharmonizowanej minimalnej kwoty pokrycia na 20.000 ECU; w ograniczonym zakresie, postanowienia przejściowe mogą być konieczne, aby zezwolić systemom, których to dotyczy, na utrzymanie tej wartości;
niektóre Państwa Członkowskie oferują deponentom wyższe zabezpieczenie depozytów, niż przewidziany w niniejszej dyrektywie zharmonizowany poziom minimalny; nie wydaje się właściwe wymagać, aby te systemy, z których niektóre zostały utworzone dopiero niedawno na podstawie zalecenia 87/63/EWG, zostały zmienione w tym akapicie;
jeżeli dane Państwo Członkowskie uważa, że niektóre kategorie depozytów lub deponentów, które muszą zostać wyraźnie nazwane, nie potrzebują szczególnej ochrony, powinno ono mieć możliwość wykluczenia ich z systemu zabezpieczenia oferowanego przez systemy gwarancji depozytowych;
w niektórych państwach członkowskich za niedostępne depozyty nie jest płacone żadne odszkodowanie w całej ich wysokości, aby skłonić deponentów do dokładnego sprawdzenia jakości instytutów kredytowych; należy ograniczyć te praktyki w stosunku do depozytów mniejszych niż zharmonizowana minimalna kwota; 10
zharmonizowana minimalna kwota obowiązuje zasadniczo od deponenta, a nie od depozytu; należy więc uwzględnić również depozyty od deponentów, którzy nie są posiadaczami rachunku lub nie są jego wyłącznymi posiadaczami; wartość progowa obowiązuje więc każdego możliwego do zidentyfikowania deponenta; zbiorowe fundusze inwestycyjne, wobec których obowiązują specjalne przepisy dotyczące ochrony i które nie znajdują żadnego zastosowania wobec wyżej wymienionych depozytów, powinny być w każdym razie wyłączone z tej regulacji;
informowanie deponentów jest zasadniczym elementem ich ochrony i dlatego też powinno być to uregulowane odpowiednimi minimalnymi przepisami, które byłyby wiążące; nieskonsultowana reklama z informacjami dotyczącymi kwoty odszkodowania i zakresu systemu gwarancji depozytów mogłaby w każdym razie zaszkodzić stabilności systemu bankowego lub zakłócić zaufanie deponentów; Państwa Członkowskie powinny więc wydać przepisy w celu ograniczenia tego rodzaju informacji;
w pojedynczych przypadkach, w określonych Państwach Członkowskich, w których nie istnieje system gwarancji depozytów dla określonych kategorii instytucji kredytowych przyjmujących tylko małą część depozytów, wprowadzenie takiego systemu może wymagać więcej czasu niż czas przewidywany na zrealizowanie niniejszej dyrektywy; w takich przypadkach tymczasowe odstępstwo od wymogu przynależności do systemu gwarancji depozytów może być uzasadnione; jeżeli jednak zainteresowane instytucje kredytowe prowadziłyby działalność gospodarczą zagranicą, to zainteresowane Państwa Członkowskie byłyby uprawnione, aby żądać od nich przystąpienia do systemu gwarancji depozytów przez nie utworzonego;
w niniejszej dyrektywie nie ma bezwzględnego warunku, aby procedury finansowania systemów gwarancji depozytów lub instytucji kredytowych harmonizować samemu, ponieważ, z jednej strony, koszty tego finansowania muszą być zasadniczo ponoszone przez instytucje kredytowe, a z drugiej - zdolność finansowania tych systemów musi pozostawać w odpowiednim stosunku do ich zobowiązań; jednakże nie powinno to zagrozić stabilności systemu bankowego w Państwie Członkowskim, którego to dotyczy;
Państwa Członkowskie lub ich odpowiednie organy nie mogą na podstawie niniejszej dyrektywy czynić siebie odpowiedzialnymi za deponentów, jeżeli troszczyły się o utworzenie, bądź urzędowe uznanie jednego lub kilku systemów, które same zabezpieczają depozyty, bądź instytucje kredytowe i zapewniają zapłatę odszkodowań oraz ochronę deponentów stosownie do postanowień niniejszej dyrektywy;
gwarancja depozytów jest ważnym aspektem zakończenia procesu tworzenia rynku wewnętrznego i na podstawie solidarności, która go wśród instytutów kredytowych rynku finansowego przy równoczesnej niezdolności płatniczej instytutu, tworzy - niezbędnym uzupełnieniem systemu nadzoru bankowego,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
E. KLEPSCH | G. ROMEOS |
Przewodniczący | Przewodniczący |