Nowość Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych na temat wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności (Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu)
Dz.U.UE.C.2023.89.10
Akt nienormatywnyStreszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych na temat wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności
(2023/C 89/05)
7 grudnia 2022 r. Komisja Europejska opublikowała wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności. Celem wniosku jest ustanowienie przepisów zwiększających konwergencję w pewnych aspektach prawa państw członkowskich dotyczących postępowań upadłościowych przedsiębiorstw innych niż banki.
Przedmiotową opinię Europejskiego Inspektora Ochrony Danych wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję Europejską 13 grudnia 2022 r. zgodnie z art. 42 ust. 1 EUDPR 1 . Koncentruje się ona na przepisach, które mogą mieć wpływ na podstawowe prawo do ochrony danych.
EIOD z zadowoleniem przyjmuje zabezpieczenia przewidziane dla dostępu wyznaczonych sądów państw członkowskich do informacji zawartych w krajowych scentralizowanych rejestrach rachunków bankowych.
EIOD formułuje jednak następujące zalecenia:
Po pierwsze, jeżeli chodzi o dostęp zarządców do krajowych rejestrów aktywów, EIOD zaleca określenie celu takiego dostępu nie tylko w preambule, ale również w brzmieniu przyszłej dyrektywy.
Po drugie, EIOD zaleca wprowadzenie na szczeblu UE niezbędnych zabezpieczeń dla nowego dostępu zarządców ustanowionego we wniosku, do danych osobowych zawartych w rejestrach beneficjentów rzeczywistych i krajowych rejestrach aktywów.
Ponadto w odniesieniu do wzajemnego połączenia platform aukcyjnych EIOD zaleca wyjaśnienie, że podstawą prawną tych wzajemnych połączeń będzie przyszła dyrektywa, a nie akty wykonawcze Komisji.
EIOD zaleca ponadto dopilnowanie, aby akty wykonawcze Komisji, które mają zostać przyjęte w celu ustanowienia tej integracji, były wprowadzane w życie w momencie rozpoczęcia obowiązywania przyszłej dyrektywy i przepisów państw członkowskich transponujących ją.
Ponadto w odniesieniu do łączności elektronicznej EIOD zaleca wyjaśnienie, w zależności od przypadku, czy przyszłe rozporządzenie w sprawie cyfryzacji współpracy sądowej i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i karnych o charakterze transgranicznym będzie opierało się na łączności elektronicznej, o której mowa we wniosku.
1. WPROWADZENIE
1. 7 grudnia 2022 r. Komisja Europejska opublikowała wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności ("wniosek") 2 .
2. Celem wniosku jest ustanowienie przepisów zwiększających konwergencję w pewnych aspektach prawa państw członkowskich dotyczących postępowań upadłościowych przedsiębiorstw innych niż banki 3 . Zgodnie ze sprawozdaniem z oceny skutków konsultacje z zainteresowanymi stronami ujawniły trudności związane ze śledzeniem aktywów 4 , zwłaszcza gdy aktywa znajdują się w innym państwie członkowskim niż to, w którym wszczęto postępowanie. Skuteczność śledzenia aktywów ma kluczowe znaczenie dla maksymalizacji wartości masy upadłości, ponieważ dłużnicy mają motywację do usuwania aktywów z masy upadłości. Środki, jakimi dysponują zarządcy w celu śledzenia i zamrażania aktywów wchodzących w skład masy upadłości w innym państwie członkowskim, są niewystarczające lub nieodpowiednie, co często prowadzi do wyzbywania się tych aktywów w momencie podjęcia działań. Podstawowe informacje do celów śledzenia aktywów są zawarte w rejestrach krajowych, ale rejestry te są albo niedostępne albo niezrozumiałe dla zarządców (ze względu na bariery językowe). Ponadto każde państwo członkowskie posiada własne przepisy i powierza zarządcom różne uprawnienia w zakresie śledzenia aktywów. Nieistniejące lub uciążliwe możliwości śledzenia aktywów ograniczają zdolność sądów, zarządców lub innych stron mających prawnie uzasadniony interes do określenia i zlokalizowania aktywów, zbadania przychodów generowanych przez często nieuczciwe działania oraz śledzenia ich przebiegu 5 .
3. Tytuł III wniosku dotyczący śledzenia aktywów wchodzących w skład masy upadłości stanowi:
- dostęp specjalnie wyznaczonych właściwych sądów krajowych 6 do krajowego scentralizowanego rejestru rachunków bankowych 7 ustanowionego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 8 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu ("dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy"), a w szczególności do informacji o rachunkach bankowych wymienionych w jej art. 32a ust. 3 9 . Dostęp byłby przyznawany na wniosek zarządcy 10 powołanego w toczącym się postępowaniu upadłościowym, jeżeli jest to konieczne do celów identyfikacji i śledzenia aktywów wchodzących w skład masy upadłości dłużnika w tym postępowaniu, w tym składników będących przedmiotem pozwów o stwierdzenie bezskuteczności czynności. Przyszła dyrektywa nakładałaby na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby takie wyznaczone sądy były uprawnione do dostępu do informacji znajdujących się w innym państwie członkowskim za pośrednictwem pojedynczego punktu dostępu do rejestrów rachunków bankowych, który zostałby ustanowiony na mocy nowej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy po jej przyjęciu 11 (art. 13-16);
- pośredni dostęp zarządców do tych informacji poprzez zwrócenie się do wyznaczonych sądów w państwie członkowskim o udostępnienie i przeprowadzenie wyszukiwania (motyw 16);
- bezpośredni dostęp zarządców do informacji o beneficjentach rzeczywistych (art. 17);
- bezpośredni dostęp zarządców do krajowych rejestrów aktywów, o ile są one dostępne (art. 18).
4. Ponadto we wniosku (art. 40) zobowiązano państwa członkowskie do zapewnienia, aby - w ramach uproszczonych procedur likwidacji niewypłacalnych mikroprzedsiębiorstw - wszelka komunikacja między właściwym organem oraz, w stosownych przypadkach, zarządcą z jednej strony, a stronami takiego postępowania z drugiej strony mogła być prowadzona za pomocą środków elektronicznych zgodnie z art. 28 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 12 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości) 13 .
5. Ponadto wniosek przewiduje ustanowienie i utrzymanie przez państwa członkowskie co najmniej jednej platformy aukcyjnej elektronicznej na potrzeby sprzedaży aktywów wchodzących w skład masy upadłości w uproszczonym postępowaniu likwidacyjnym (art. 50) oraz ich wzajemne połączenia przez Komisję w drodze aktów wykonawczych (art. 51).
6. Inicjatywa ta, zapowiedziana we wrześniu 2020 r., jest jednym z priorytetów Komisji w zakresie rozwoju unii rynków kapitałowych 14 , która jest kluczowym projektem dalszej integracji finansowej i gospodarczej w Unii Europejskiej 15 .
7. Niniejszą opinię EIOD wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję Europejską 13 grudnia 2022 r. zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia UE o ochronie danych. EIOD z zadowoleniem przyjmuje odniesienie się do tych konsultacji w motywie 63 wniosku. W tym względzie EIOD z zadowoleniem zauważa, że uprzednio przeprowadzono już z nim nieformalne konsultacje, zgodnie z motywem 60 EUDPR.
5. WNIOSKI
22. W świetle powyższego EIOD wydaje następujące zalecenia:
(1) doprecyzowanie w brzmieniu przyszłej dyrektywy, że dostęp zarządców do krajowych rejestrów aktywów jest dozwolony tylko wtedy, gdy jest to konieczne do identyfikacji i śledzenia aktywów wchodzących w skład masy upadłości dłużnika w toczącym się postępowaniu upadłościowym;
(2) wprowadzenie na szczeblu UE niezbędnych zabezpieczeń dla nowego dostępu zarządców, ustanowionego we wniosku, do danych osobowych zawartych w rejestrach beneficjentów rzeczywistych i krajowych rejestrach aktywów;
(3) wyjaśnienie, że przyszła dyrektywa ustanowiłaby wzajemne połączenie krajowych systemów aukcji elektronicznych;
Artykuł 28
Korzystanie z elektronicznych środków komunikacji: "Państwa członkowskie zapewniają, aby w postępowaniach dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów strony postępowania, nadzorca oraz organ sądowy lub administracyjny mieli możliwość dokonania przy użyciu środków komunikacji elektronicznej - w tym także w sytuacjach transgranicznych - co najmniej następujących czynności:
(a) zgłaszanie roszczeń;
(b) przedstawianie planów restrukturyzacji lub planów spłat wierzycieli;
(c) powiadomienia wierzycieli;
(d) wnoszenie skarg i odwołań".
(4) zapewnienie, aby akty wykonawcze, które mają zostać przyjęte przez Komisję w celu ustanowienia wzajemnego połączenia systemów aukcji elektronicznych, były stosowane w momencie wejścia w życie przepisów krajowych transponujących dyrektywę, tak aby gwarancje ochrony danych, które należy określić za pomocą tych aktów wykonawczych, były również stosowane;
(5) wyjaśnienie, w zależności od przypadku, czy przyszłe rozporządzenie w sprawie cyfryzacji współpracy sądowej i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i karnych o charakterze transgranicz- nym będzie miało zastosowanie do łączności elektronicznej, o której mowa we wniosku.
Bruksela, 6 lutego 2023 r.