Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych dotyczącej skutecznego wdrażania społeczeństwa cyfrowego i gospodarki cyfrowej.
Dz.U.UE.C.2016.463.8
Akt nienormatywnyStreszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych dotyczącej skutecznego wdrażania społeczeństwa cyfrowego i gospodarki cyfrowej
(2016/C 463/09)
(Dz.U.UE C z dnia 13 grudnia 2016 r.)
Przetwarzanie danych osobowych jest niezbędnym elementem realizacji usług sieciowych. W unijnej strategii jednolitego rynku cyfrowego zwrócono uwagę na potencjał technologii i usług opartych na danych w zakresie pobudzania wzrostu gospodarczego. Wspomniane usługi świadczone przez internet bazują na nierzadko ukrytym śledzeniu osób, które są na ogół nieświadome charakteru i zakresu śledzenia. Przedsiębiorstwa dominujące na przedmiotowych rynkach mają możliwość wykluczania nowych podmiotów z konkurencji w zakresie czynników korzystnych dla praw i interesów osób fizycznych oraz mogą narzucać nieuczciwe warunki służące nadużyciom wobec konsumentów. Wyraźnie zwiększająca się nierównowaga między dostawcami usług sieciowych a konsumentami może przyczynić się do ograniczenia wyboru, innowacji i jakości środków ochrony prywatności. Ta nierównowaga może się również przyczynić do wzrostu ceny rzeczywistej - uwzględniającej ujawnianie danych osobowych - znacznie ponad poziom przewidywany na w pełni konkurencyjnych rynkach.
W 2014 r. EIOD wydał wstępną opinię dotyczącą prywatności i konkurencyjności w erze dużych zbiorów danych. Zaobserwowaliśmy tendencję, że pomimo oczywistych efektów synergii, na przykład w zakresie przejrzystości, odpowiedzialności, możliwości wyboru i ogólnego dobrobytu przepisy UE dotyczące ochrony danych, ochrony konsumentów i wdrażania zasad antymonopolowych oraz kontroli połączeń są stosowane jako wydzielone pakiety. Dlatego rozpoczęliśmy debatę o tym, jak można stosować cele i standardy UE w sposób bardziej całościowy. We wspomnianej nowej opinii dowodzi się, że strategia jednolitego rynku cyfrowego stanowi szansę na przyjęcie jednolitego podejścia; uaktualnia ona również wstępną opinię z 2014 r. o pewne praktyczne zalecenia dla instytucji UE w zakresie sposobów naprawy sytuacji. Odnosi się ona również do pogłębiającego się problemu możliwych szkodliwych skutków koncentracji na rynkach cyfrowych dla interesów osób fizycznych, w tym konsumentów i osób, których dane dotyczą.
Wdrażając prawo UE, instytucje i organy UE oraz organy krajowe muszą stać na straży praw i wolności określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Kilka zapisów ujętych w Karcie, w tym prawo do prywatności, prawo do ochrony danych osobowych, wolność słowa i niedyskryminacja, jest zagrożonych wskutek zachowań normatywnych i standardów panujących obecnie w cyberprzestrzeni. UE dysponuje już dostatecznymi narzędziami radzenia sobie z zakłóceniami funkcjonowania rynków niekorzystnymi dla interesów osób fizycznych i ogółu społeczeństwa. Szereg praktyk na rynkach cyfrowych może naruszać co najmniej dwa obowiązujące systemy prawne, z których każdy opiera się na pojęciu "sprawiedliwości/uczciwości". Podobnie jak w kilku opracowaniach z ostatnich miesięcy, wzywamy do większego dialogu, wykorzystywania doświadczeń a nawet współpracy między organami nadzoru postępowania w środowisku cyfrowym. Podkreślamy również, że UE musi stworzyć w internecie i poza nim warunki krzewienia praw i wolności określonych w Karcie.
W przedmiotowej opinii zaleca się zatem ustanowienie cyfrowej platformy koordynacyjnej służącej egzekwowaniu przepisów w sektorze cyfrowym UE; byłaby to dobrowolna sieć organów regulacyjnych mająca na celu wymianę informacji, na zasadzie dobrowolności i w ramach swoich właściwych kompetencji, o możliwych nadużyciach w ekosystemie cyfrowym oraz najskuteczniejszych sposobach radzenia sobie z nimi. Uzupełnieniem powinny być wytyczne dotyczące sposobów spójnego stosowania przez organy regulacyjne przepisów w zakresie ochrony osób fizycznych. Zalecamy również, aby instytucje UE wraz z ekspertami zewnętrznymi przeanalizowały stworzenie wspólnego obszaru - przestrzeni w internecie, w której zgodnie z zapisami Karty osoby fizyczne będą mogły prowadzić interakcje bez bycia śledzonymi. Zalecamy wreszcie aktualizację przepisów dotyczących sposobów skuteczniejszego stosowania przez władze środków kontroli połączeń przedsiębiorstw, tak aby chronić prywatność, dane osobowe i wolność słowa online.