Strategia w sprawie regionów najbardziej oddalonych: osiągnięcia i plany na przyszłość (2008/2010(INI)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2009.279E.12

Akt nienormatywny
Wersja od: 19 listopada 2009 r.

Strategia w sprawie regionów najbardziej oddalonych: osiągnięcia i plany na przyszłość

P6_TA(2008)0210

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 maja 2008 r. w sprawie strategii w sprawie regionów najbardziej oddalonych: osiągnięcia i plany na przyszłość (2008/2010(INI))

(2009/C 279 E/03)

(Dz.U.UE C z dnia 19 listopada 2009 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 września 2007 r. zatytułowany "Strategia w sprawie regionów najbardziej oddalonych: osiągnięcia i plany na przyszłość" (COM(2007)0507) oraz komunikaty z dnia 12 maja 2004 r. (COM(2004)0343) i z 23 sierpnia 2004 r. (COM(2004)0543) zatytułowane "Wzmocnienie partnerstwa z najbardziej oddalonymi regionami",

– uwzględniając art. 299 ust. 2 Traktatu WE, który po wejściu w życie traktatu lizbońskiego zostanie zastąpiony artykułami 349 i 355 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącymi specyfiki regionów peryferyjnych, oraz art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając ust. 60 konkluzji prezydencji Rady Europejskiej zebranej w Brukseli w dniu 14 grudnia 2007 r.,

– uwzględniając deklarację końcową XIII Konferencji Prezydentów Regionów Najbardziej Oddalonych podpisaną na Maderze w dniu 5 października 2007 r.,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2000 r. w sprawie sprawozdania Komisji dotyczącego środków służących wdrażaniu art. 299 ust. 2: regiony peryferyjne Unii Europejskiej(1), swoje stanowisko z dnia 7 lipca 2005 r. w sprawie projektu rozporządzenia Rady dotyczącego szczególnych działań w dziedzinie rolnictwa na rzecz regionów peryferyjnych Unii Europejskiej(2) oraz swoją rezolucję z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wzmocnionego partnerstwa na rzecz regionów peryferyjnych(3),

– uwzględniając art. 45 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinię Komisji Rybołówstwa (A6-0158/2008)

A. mając na uwadze, że cechą charakterystyczną Azorów, Wysp Kanaryjskich, Gwadelupy, Gujany, Madery Martyniki i Reunion są ciągłe, intensywne i kumulujące się utrudnienia, takie jak bardzo duże oddalenie od kontynentu europejskiego, położenie wyspiarskie lub niedostępność, trudna topografia i klimat oraz niewielkie rozmiary na rynku,

B. mając na uwadze, że Saint-Martin i Saint-Barthélemy wydzielone z terytorium Gwadelupy pod względem administracyjnym i politycznym, zostały wymienione w art. 349 i 311a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (traktatu WE zmienionego traktatem lizbońskim) jako nowe regiony najbardziej oddalone (RNO),

C. mając na uwadze strukturę gospodarki regionów najbardziej oddalonych charakteryzującą się ścisłym powiązaniem z rolnictwem i rybołówstwem które wraz z usługami (w szczególności turystyką) są sektorami działalności gospodarczej stanowiącymi niezmiernie ważne źródło miejsc pracy w tych regionach,

D. mając na uwadze, że ze społeczno-ekonomicznego punktu widzenia RNO są zależne od zasobów rybackich swoich wyłącznych stref ekonomicznych (WSE) oraz że ich obszary połowowe charakteryzują się znaczną wrażliwością z biologicznego punktu widzenia,

E. mając na uwadze, że bezpośrednie środowisko geograficzne regionów najbardziej oddalonych oferuje bardzo ograniczone szanse rynkowe, jednocześnie jednak rynki regionów najbardziej oddalonych są niezwykle atrakcyjne dla wszystkich sąsiednich państw trzecich,

F. mając na uwadze, że RNO są całkowicie zależne od środków transportu oraz że dodatkowe koszty związane z transportem osób i towarów, niedostateczna częstotliwość dowozu lub brak dostatecznej obsługi dowozu, wysoki poziom cen, trudności z wprowadzeniem lub utrzymaniem usług transportowych na szczeblu regionalnym stanowią istotne przeszkody dla rozwoju gospodarczego i dla dostępności RNO,

G. mając na uwadze, że RNO w ciągu ostatnich trzech lat pozostawały pod bezpośrednim wpływem ważnych reform wspólnotowych, takich jak reforma perspektywy finansowej, polityki regionalnej na lata 2007-2013, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), subwencji państwowych, reformy wspólnej organizacji rynku cukru i bananów oraz programów szczególnych opcji na rzecz regionów oddalonych i wyspiarskich (POSEI) przeznaczonych na wsparcie rolnictwa i rybołówstwa, a także że zmiany te często niosły ze sobą poważne konsekwencje dla tych regionów;

H. mając na uwadze, że polityczne priorytety Unii Europejskiej, które muszą być spójne z coraz bardziej wiążącymi zobowiązaniami międzynarodowymi narzucanymi przez globalizację, w szczególności wobec WTO, pozostają czasami w sprzeczności ze środkami specjalnymi ustanawianymi na rzecz RNO,

I. mając na uwadze znaczne zmniejszenie relatywnego wpływu regionów najbardziej oddalonych w Unii Europejskiej po rozszerzeniu z 12 do 27 państw członkowskich,

J. mając na uwadze, że dla wizerunku RNO często uważanych za regiony, w które wpompowuje się środki wspólnotowe lub krajowe bez widocznych pozytywnych skutków tego finansowania, słabą przeciwwagą jest prawdziwa wartość dodana, jaką stanowią dla Unii pod względem środowiskowym, kulturowym lub geostrategicznym, a także w dziedzinie astronautyki, gdyż atuty te nie są widoczne na pierwszy rzut oka,

K. mając na uwadze, że RNO mają wartościowe położenie dla Europy w sercu Karaibów, w sąsiedztwie Wspólnego Rynku Południa (Mercosur), wzdłuż Afryki na Oceanie Indyjskim i Atlantyckim, dzięki któremu UE może szczycić się prawem do największego obszaru morskiego na świecie obejmującego 25 milionów km2 wyłącznej strefy ekonomicznej bogatej we wszelkiego rodzaju zasoby naturalne,

Bilans wzmocnienia partnerstwa z najbardziej oddalonymi regionami

1. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że trzy lata po opublikowaniu tak ambitnych dokumentów politycznych jak wyżej wymienione komunikaty dotyczące "wzmocnienia partnerstwa z najbardziej oddalonymi regionami" Komisja przedstawia nowy komunikat na ten temat;

2. ze względu na zakres omawianej tematyki i złożoność danych strategii politycznych zwraca się o utrzymanie w ramach Komisji działu ds. regionów najbardziej oddalonych w DG ds. Polityki Regionalnej i o znaczne zwiększenie liczby personelu tego działu w celu zagwarantowania mu środków niezbędnych do kontynuowania zadań;

3. zauważa, że komunikat zawiera nadzwyczaj pozytywny bilans działań Komisji, mimo że liczba działań, którymi szczyci się Komisja, odpowiada jedynie w części potrzebom RNO (w szczególności w dziedzinie transportu i dostępności, badań, rybołówstwa albo współpracy regionalnej), i że w komunikacie nie pojawia się żadna wzmianka o napotykanych trudnościach oraz wysiłkach podjętych przez RNO, np. związanych z odnowieniem przepisów dotyczących subwencji państwowych;

4. stwierdza, że interwencje funduszy strukturalnych nadal w dużym stopniu wspierają rozwój RNO; pragnie jednak, aby poziom spójności osiągniętej w tych regionach był badany za pomocą innych wskaźników niż własne PKB w odniesieniu do średniej wspólnotowej oraz aby polityka spójności była lepiej skoordynowana z innymi obszarami polityki wspólnotowej w celu zwiększenia efektów synergii; wzywa Komisję do większej elastyczności i do lepszego dostosowywania swojej aktualnej i przyszłej polityki do rzeczywistej sytuacji regionów najbardziej oddalonych, zgodnie z art. 299 ust. 2 traktatu WE;

5. przyjmuje do wiadomości zadowalające wyniki uzyskane w ramach programów POSEI (rolnictwo i rybołówstwo) oraz w odniesieniu do sektorów trzciny cukrowej, rumu i bananów; pragnie rzeczywistego uwzględnienia konsekwencji finansowych, które mogłyby wynikać dla tych rolniczych sektorów z toczących się międzynarodowych negocjacji i działań podejmowanych w ramach WTO; z uwagą przygląda się kwestii zbliżającego się śródokresowego przeglądu programów POSEI i oceny zróżnicowanych systemów podatkowych;

6. uważa, że specyfika RNO wymaga strategii opartej na politykach i działaniach, które nie będą podlegać kryteriom przejściowym ani koniunkturalnym wahaniom poziomu dobrobytu i które będą dostosowane do różnych potrzeb każdego z tych regionów i będą stanowiły odpowiedź na stałe, właściwe nim ograniczenia;

7. zwraca się do Komisji, aby w swym planie zawarła środki wsparcia dla sektora rybołówstwa w RNO, uznając z jednej strony ich specyfikę i różnice między nimi, a z drugiej strony rolę, jaką odgrywają one w europejskiej zintegrowanej polityce morskiej; uważa, że Komisja będzie musiała zapewnić flotom rybackim RNO pozytywną dyskryminację w dostępie do zasobów rybnych występujących u ich wybrzeży oraz ze szczególną uwagą chronić trwały charakter rybołówstwa tradycyjnego;

Faza dojrzewania wzmocnionego partnerstwa z najbardziej oddalonymi regionami

8. ubolewa nad tym, że propozycje wysunięte przez Komisję w ramach fazy dojrzewania dotyczą głównie środków już istniejących lub właśnie finalizowanych (Transeuropejska Sieć Transportowa, Transeuropejska Sieć Energetyczna, siódmy program ramowy na rzecz badań i rozwoju, program ramowy na rzecz innowacji i konkurencyjności lub polityki regionalnej); oczekuje wyjaśnień w sprawie konkretnych i operacyjnych środków oferowanych RNO w celu wykorzystania tych możliwości;

9. wyraża zaniepokojenie faktem, że Komisja przykłada nieprzerwanie rosnącą wagę do narzędzi oceny strategii politycznych i instrumentów wspólnotowych na rzecz regionów najbardziej oddalonych oraz do oceny skutków ilościowych utrudnień w tych regionach w celu opracowania metody rekompensat za dodatkowe koszty związane ze specyfiką regionów najbardziej oddalonych;

10. życzy sobie, by ta tendencja, polegająca na braniu pod uwagę coraz bardziej arytmetycznych uzasadnień w odniesieniu do środków, nie stanowiła pretekstu do kwestionowania części polityki Unii w odniesieniu do RNO lub do zniechęcania podmiotów instytucjonalnych i gospodarczych regionów najbardziej oddalonych poprzez stawianie im wymogów zbyt trudnych do spełnienia;

11. ubolewa, że DG ds. Handlu najpierw nie była zainteresowana wzięciem pod uwagę specyfiki regionów najbardziej oddalonych podczas negocjowania umów o partnerstwie gospodarczym (UPG) i wzywa Komisję do dalszego poszukiwania kompromisu uwzględniającego interesy danych RNO w ramach ostatecznych umów, które zostaną zawarte z krajami AKP;

12. życzy sobie, aby Komisja dostarczyła dowodów na rzeczywisty zamiar promowania integracji regionalnej RNO, by potwierdzić "plan działania na rzecz szerszego sąsiedztwa", który zapowiedziała w 2004 r;

13. wyraża zaniepokojenie z powodu niektórych środków zaproponowanych przez Komisję w dziedzinie transportu, w szczególności z powodu oceny specyficznych potrzeb lub uwzględniania ekologicznych efektów zewnętrznych; ponownie potwierdza konieczność odmiennego traktowania w tej kwestii RNO, przede wszystkim w odniesieniu do włączenia lotnictwa cywilnego do wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji (system obrotu uprawnieniami do emisji, ETS), by nie kwestionować wysiłków podjętych w celu zrekompensowania ich słabej dostępności;

14. uważa, że interwencje wspólnotowe powinny przyspieszać podejmowanie inicjatyw, aby rozwijać w RNO, szczególnie w ramach partnerstw publiczno-prywatnych, centra doskonałości w oparciu o sektory, które wykorzystują swoje atuty i swój know-how, takie jak zarządzenie odpadami, energia odnawialna, samowystarczalność energetyczna, różnorodność biologiczna, mobilność studentów, badania w dziedzinie klimatu lub zarządzanie sytuacjami kryzysowymi;

15. przypomina, że liczne działania i programy, które zostaną zapoczątkowane i będą kontynuowane na rzecz RNO, powinny wnieść znaczący wkład w realizację priorytetowych celów wspólnotowych i międzynarodowych, zwłaszcza w takich dziedzinach jak ocieplenie klimatu, ochrona różnorodności biologicznej, odnawialne źródła energii, zdrowie w krajach rozwijających się, gospodarka żywnościowa, zróżnicowanie działalności gospodarczej i produkcyjnej; z zadowoleniem przyjmuje zwłaszcza uruchomienie programu NET-BIOME (sieć badawcza nad bioróżnorodnością tropikalną i subtropikalną w najbardziej oddalonych regionach Europy w ramach wsparcia zrównoważonego rozwoju), który stanowi znaczący przykład potencjału RNO w dziedzinie badań naukowych; zastanawia się jednak nad faktem, że pomimo licznych bieżących projektów oraz znacznego potencjału RNO są one tylko w niewielkim stopniu włączone do Europejskiej Przestrzeni Badawczej;

16. zwraca się o kontynuację podjętych do tej pory starań na rzecz regionów najbardziej oddalonych w celu zwiększenia liczby lokalnych narzędzi badawczych, odpowiadających istniejącemu potencjałowi oraz w celu wsparcia rozwoju atrakcyjnych, osiągających wyniki i dysponujących realnymi środkami uniwersytetów, których poziom odpowiadałby poziomowi uniwersytetów znajdujących się na pozostałym terytorium Unii;

Debata nad przyszłością strategii Unii Europejskiej w sprawie regionów najbardziej oddalonych

17. gratuluje Komisji inicjatywy wszczęcia debaty nad przyszłością strategii na rzecz RNO w formie konsultacji społecznych, których wyniki przyczynią się do opracowania nowego wniosku przed 2009 r.;

18. nalega jednak, aby debata nie ograniczała się jedynie do wspomnianych wyzwań (zmiany klimatyczne, rozwój demograficzny i zarządzanie przepływami migracyjnymi, rolnictwo oraz polityka morska), nawet jeżeli są to oczywiście kluczowe zagadnienia oraz uważa, że debata ta powinna koniecznie poruszyć kwestię wdrażania strategii lizbońskiej w RNO;

19. wzywa do wpisania brzmienia art. 299 ust. 2 traktatu WE (później artykułów 349 i 355 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), będącego podstawą polityki Unii na rzecz RNO oraz podstawą podejścia przyjmowanego w odniesieniu do nich przez służby Komisji, do porządku dziennego debat w celu nadania im znaczenia prawnego, instytucjonalnego i politycznego, na którą zasługują;

20. podkreśla znaczenie usług użyteczności publicznej dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej regionów najbardziej oddalonych, zwłaszcza w sektorach transportu powietrznego i morskiego, usług pocztowych, w sektorze energetycznym i sektorze komunikacji;

21. domaga się pilnego przyjęcia środków mających na celu zwalczanie trwałego bezrobocia, ubóstwa i nierówności w podziale dochodów w RNO, których wskaźniki należą do najwyższych w Unii;

22. zwraca się do Komisji, aby wspierała państwa członkowskie, które rozważałyby wprowadzenie "klauzuli pomostowej" ustanowionej w art. 355 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

23. uważa, że w kontekście aktualnej europejskiej refleksji nad zmianami klimatycznymi RNO stwarzają Unii sposobność obserwacji zmian warunków pogodowych oraz badania sposobów zapobiegania stratom, reagowania w przypadku katastrof oraz ochrony ekosystemów; zwraca się w związku z tym do Rady o przyjęcie w jak najkrótszym czasie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej, w którym zostanie ujęta specyfika regionów najbardziej oddalonych; pragnie również, by w propozycjach Komisji zmierzających do zwiększenia zdolności reagowania Unii w przypadku katastrof zostały wykorzystane wiedza i doświadczenie tych regionów związane z ich położeniem geograficznym;

24. pragnie, by przyszła wspólna polityka imigracyjna przywiązywała szczególną wagę do sytuacji RNO, których granice są zewnętrznymi granicami Unii, otoczonych mniej uprzywilejowanymi krajami trzecimi i podlegających bardzo silnej presji imigracyjnej, która w parze ze wzrostem demograficznym, wciąż często o wiele wyższym od średniej wspólnotowej, wywołuje niepokojące napięcia ekonomiczne i społeczne w tych regionach;

25. wzywa do wspólnotowego wsparcia rolnictwa RNO, na które kładziony jest mniejszy nacisk niż w przypadku innych zagadnień, a które powinno być przedmiotem szerokiej debaty odnoszącej się do określenia rzeczywistych wyzwań, konieczności przemian prowadzących ku samowystarczalności lokalnej, poziomu dochodów rolników, udzielenia wsparcia organizacjom producentów w celu wprowadzania do obrotu ich produktów, znaczenia aspektów środowiskowych i uwzględniania wpływu otwarcia handlu, które wprowadzają UPG oraz nowe umowy o wolnym handlu w wyniku rozmów z wieloma regionami Ameryki Łacińskiej;

26. jest zdania, że RNO powinny zostać umieszczone w centrum polityki morskiej UE, i nalega, by debatę nad tą kwestią ukierunkować zwłaszcza na rolę, jaką mogą one odegrać w zakresie zrównoważonej eksploatacji mórz, oceanów i stref przybrzeżnych oraz w międzynarodowym zarządzaniu obszarami morskimi;

27. wzywa Komisję, Radę i inne instytucje UE, aby w odpowiedni i skuteczny sposób przygotowały przyszłe finansowanie ze środków Wspólnoty strategii Unii na rzecz RNO oraz rekompensat za utrudnienia związane ze specyfiką związana z oddalonym położeniem;

28. zaleca, aby środki pozwalające przezwyciężyć niewielki rozmiar rynków lokalnych, coraz bardziej otwarte otoczenie konkurencyjne, trudny dostęp do zbytu na europejskim rynku kontynentalnym i w jej odpowiednich strefach geograficznych oraz poprawić finansowanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego/Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFRR/EFR) i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego/ Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (EFRR/IWR) projektów współpracy z krajami sąsiadującymi były również priorytetowym zagadnieniem rozważań, jak również rzeczywisty udział RNO w europejskiej polityce w dziedzinie innowacji i przeciwdziałania dysproporcji w zakresie dostępu do technologii cyfrowych, aby zapewnić mieszkańcom tych regionów pełny dostęp do środków komunikacji oferowanych przez nowe technologie, takich jak szerokopasmowy dostęp do Internetu;

29. nalega, by partnerstwo, tak niezbędne do sukcesu debaty, nie ograniczyło się wyłącznie do europejskich, krajowych i lokalnych instytucji publicznych, ale podobnie jak w przeszłości stworzyło okazję do włączenia do rozważań ogółu tkanki gospodarczej regionów najbardziej oddalonych, reprezentowanej przez ustrukturyzowane organizacje, na które polityka wspólnotowa wywiera na co dzień wpływ; zwraca się do Komisji, aby po organizowanej przez nią konferencji partnerskiej na temat przyszłości europejskiej strategii wobec regionów najbardziej oddalonych, która odbędzie się 14 i 15 maja 2008 r. w Brukseli, szybko wydała nowy komunikat, uwzględniając postępy osiągnięte dzięki tej konferencji;

30. uważa, że wykorzystywanie szczególnych atutów regionów najbardziej oddalonych, zwłaszcza atutu bycia najbardziej wysuniętą placówką Unii poza kontynentem europejskim, stanowi najlepszą strategię w celu zapewnienia endogenicznego i trwałego rozwoju tych regionów, w szczególności poprzez turystykę obejmującą całe bogactwo ich historii i dziedzictwa kulturowego, artystycznego, architektonicznego, które Unia ma obowiązek chronić;

*

* *

31. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Komitetowi Regionów, Komitetowi Społeczno-Ekonomicznemu, władzom krajowym, regionalnym i lokalnym RNO oraz urzędującemu przewodniczącemu Konferencji Prezydentów Regionów Najbardziej Oddalonych.

______

(1) Dz.U. C 197 z 12.7.2001, s. 197.

(2) Dz.U. C 157 E z 6.7.2006, s. 497.

(3) Dz.U. C 227 E z 21.9.2006, s. 512.

© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.