Stosowanie art. 92 i 93 Traktatu do krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.1997.281.4

Akt utracił moc

Wersja od: 20 kwietnia 2012 r.

KOMUNIKAT KOMISJI DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ZGODNIE Z ART. 93 UST. 1 TRAKTATU WE DOTYCZĄCY STOSOWANIA ART. 92 I 93 TRAKTATU DO KRÓTKOTERMINOWEGO UBEZPIECZENIA KREDYTÓW EKSPORTOWYCH

(97/C 281/03)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Dz.U.UE L z dnia 17 września 1997 r.)

1. Wstęp

1.1. Państwa Członkowskie prowadzą aktywną politykę na rzecz wspierania eksportu. Spośród całkowitych dopłat Państw Członkowskich do przemysłu przetwórczego w latach 1992-1994 7 % było przeznaczone na wsparcie eksportu, głównie w formie preferencyjnych warunków dla kredytów eksportowych i ubezpieczenia kredytów eksportowych⁽¹⁾.

1.2. Subsydia eksportowe mają bezpośredni wpływ na konkurencję na rynku pomiędzy rywalizującymi potencjalnymi dostawcami towarów i usług. Uznając ich szkodliwe skutki, Komisja - jako strażnik konkurencji w ramach Traktatu - zawsze surowo potępiała pomoc eksportową w handlu wewnątrz Wspólnot⁽²⁾. Jednakże pomimo że wsparcie Państw Członkowskich na rzecz eksportu poza Wspólnotę może również wpływać na konkurencję we Wspólnocie⁽³⁾, Komisja nie interweniowała systematycznie w tej dziedzinie w ramach przepisów dotyczących dopłat państwa zawartych w art. 92, 93 i 94 Traktatu. Działo się tak z kilku przyczyn. Po pierwsze, dziedzinę tę określają częściowo postanowienia Traktatu odnoszące się do handlu zagranicznego, art. 112 i 113, a art. 112 w istocie przewiduje harmonizację pomocy eksportowej. Po drugie, dopłaty do eksportu poza Wspólnotę mają wpływ nie tylko konkurencję w obrębie Wspólnoty, ale również na konkurencyjność eksporterów Wspólnoty w stosunku to tych partnerów handlowych Wspólnoty, którzy udzielają podobnych dopłat. Wreszcie nie osiągnięto postępu w ograniczaniu dopłat w ramach postanowień handlowych Traktatu ani w ramach OECD i WTO.

1.3. Podczas gdy Komisja powstrzymywała się dotychczas od wykonywania swych uprawnień związanych z kontrolą dopłat państwa w zakresie kredytów eksportowych i ubezpieczenia kredytów eksportowych, prace Rady Grupy ds. Kredytów Eksportowych⁽⁴⁾ oraz sprawy wniesione przed Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich⁽⁵⁾ wykazały, że przynajmniej w jednej dziedzinie, tj. krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych obecne lub potencjalne zakłócenia konkurencji we Wspólnocie mogą uzasadnić działania podejmowane przez Komisję w ramach przepisów o dopłatach państwa bez czekania na postęp na innych frontach. Zakłócenia konkurencji mogą wystąpić nie tylko wśród eksporterów w różnych Państwach Członkowskich w ich handlu wewnątrz Wspólnoty i poza nią, lecz również wśród ubezpieczycieli kredytów eksportowych oferujących swe usługi we Wspólnocie.

1.4. Celem niniejszego komunikatu jest wyeliminowanie takich zakłóceń wiążących się z dopłatami państwa w tym sektorze ubezpieczeń kredytów eksportowych, w którym istnieje konkurencja pomiędzy publicznymi lub wspieranymi ze źródeł publicznych ubezpieczycielami kredytów eksportowych a prywatnymi ubezpieczycielami kredytów eksportowych. Komercyjny sektor ubezpieczeń kredytów eksportowych jest związany z ubezpieczeniem krótkoterminowego ryzyka kredytów eksportowych w handlu wewnątrz Wspólnoty, jak i z wieloma innymi krajami poza nią. Takie ryzyko jest zwane ryzykiem "rynkowym" i jest zdefiniowane w rozdziale 2 poniżej. Definicja obejmuje obecnie jedynie tzw. ryzyko "handlowe" w przeciwieństwie do "politycznego" w handlu w obrębie Wspólnoty i z większością krajów OECD wymienionych w załączniku. Podczas gdy Państwa Członkowskie dokonały znaczących wysiłków w celu wyeliminowania dopłat z komercyjnego sektora ubezpieczeń kredytów eksportowych w oczekiwaniu na działania Wspólnoty, Jednolity Rynek wymaga ochrony, aby zapewnić równe boisko do gry we wszystkich okolicznościach.

Niniejszy Komunikat nie zajmuje się ubezpieczeniem średnio- i długoterminowego ryzyka kredytów eksportowych, które w obecnym czasie jest w przeważnie nierynkowe. W tej dziedzinie czynniki, które doprowadziły Komisję do powstrzymania się od szerokiego wykorzystania swych uprawnień dotyczących kontroli dopłat państwa, nadal przeszkadzają w podjęciu takiego działania. W zamian za to podejmowane są wysiłki na rzecz harmonizacji warunków ubezpieczenia kredytów eksportowych, składek i polisy pokrywającej kraj, biorąc pod uwagę programy w krajach trzecich, tak aby nie podważać konkurencyjności eksporterów Wspólnoty.

1.5. Rozdział 2 niniejszego komunikatu opisuje strukturę rynku ubezpieczeniowego kredytów eksportowych i rozróżnia sektor komercyjny czy też rynkowy, w którym działają prywatni ubezpieczyciele i który jest objęty niniejszym komunikatem oraz prywatnych i publicznych lub wspieranych ze środków publicznych ubezpieczycieli kredytów eksportowych i wyjaśnia, dlaczego i w jakim zakresie stosują się artykuły Traktatu dotyczące dopłat państwa. Na koniec w rozdziale 4 Komisja określa, jakie działanie uważa za konieczne, aby zagwarantować, że wszelkie pozostałe rodzaje dopłat wymienione w rozdziale 3 zostały usunięte z sektora rynkowego oraz prosi Państwa Członkowskie, zgodnie z artykułem 93.1 Traktatu, o podjęcie takiego działania, jeśli jest wymagane.

2. Sektory rynkowe i nierynkowe krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych

2.1. Sprawozdanie Rady Grupy ds. Kredytów Eksportowych (zwane dalej "Sprawozdaniem"), skargi wnoszone przez prywatnych ubezpieczycieli kredytów eksportowych oraz sprawy wnoszone przed Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich pokazały, że w niektórych Państwach Członkowskich te same "urzędowe" agencje kredytów eksportowych, które ubezpieczają przed średnio- i długoterminowym ryzykiem eksporterów w imieniu lub z gwarancją⁽⁶⁾ państwa działają również w imieniu lub z gwarancją państwa w pewnych segmentach rynku krótkoterminowego

ubezpieczenia kredytów eksportowych, gdzie konkurują z prywatnymi ubezpieczycielami kredytów eksportowych, którzy nie mają takich powiązań z państwem. Wspomniane "urzędowe" agencje kredytów eksportowych mogą być departamentami rządowymi, państwowymi lub kontrolowanymi przez państwo firmami albo firmami całkowicie prywatnymi lub kontrolowanymi przez właścicieli prywatnych. Dla celów niniejszego komunikatu agencje te będą zwane "publicznymi lub wspieranymi ze środków publicznych ubezpieczycielami kredytów eksportowych". Tak jak "urzędowe" agencje działające zarówno w dziedzinie średnio-, długo-, jak i krótkoterminowej niektórzy prywatni i kontrolowani przez właścicieli prywatnych ubezpieczyciele kredytów eksportowych, którzy udzielają tylko ubezpieczenia krótkoterminowego, mogą być wspierani przez swoje rządy poprzez gwarancje i równoważne umowy reasekuracyjne w niektórych segmentach ich działalności. Również ci ubezpieczyciele muszą być sklasyfikowani jako "publiczni lub wspierani ze środków publicznych". Z drugiej strony ubezpieczyciele kredytów eksportowych zaangażowani głównie lub wyłącznie w działalność krótkoterminową, którzy nie działają w imieniu lub z gwarancją⁽⁷⁾ państwa w jakiejkolwiek swej działalności będą zwani "prywatnymi ubezpieczycielami kredytów eksportowych".

Sprawozdanie pokazało, że kiedy publiczni lub wspierani ze środków publicznych ubezpieczyciele działali w imieniu lub z gwarancją państwa w tych segmentach rynku krótkoterminowego, gdzie konkurowali z ubezpieczycielami prywatnymi, to mieli pewne korzyści finansowe, które mogły zakłócić konkurencję w stosunku do prywatnych ubezpieczycieli. W żadnym kraju publiczni lub wspierani ze środków publicznych ubezpieczyciele kredytów eksportowych nie mieli monopolu na działalność krótkoterminową.

Jedną z najtrudniejszych dziedzin, którą zajmowało się Sprawozdanie było udzielanie reasekuracji przez państwo zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Sprawozdanie zidentyfikowało postanowienia o reasekuracji, które dają 100 % pokrycie i są równoważne z gwarancjami tak jak subsydium. Obecnie uznaje się, że udogodnienia reasekuracyjne, poprzez które państwo jedynie uczestniczy lub uzupełnia umowę o reasekuracji sektora prywatnego, może również dawać korzystającym z nich ubezpieczycielom przewagę w stosunku do ubezpieczycieli prywatnych nieotrzymujących takiego pokrycia, zakłócając tym samym sposób konkurencję.

2.2. Pomimo ostatnio wprowadzonych udoskonaleń - przy czym publiczni lub wspierani ze środków publicznych ubezpieczyciele kredytów eksportowych w coraz większym stopniu przekazują swoją działalność krótkoterminową osobnym firmom lub wprowadzają osobną księgowość - stwierdzono powyżej, że nadal potrzebne są działania w celu utworzenia upragnionego równego boiska do gry. Pierwszym zadaniem jest określenie sektora, w którym istnieje konkurencyjny rynek. Decydującym kryterium rozróżniania sektora rynkowego stosowanym w raporcie był fakt, czy prywatne ubezpieczenie jest ogólnie dostępne a nie tylko w indywidualnych przypadkach. Zaobserwowano, że generalnie odpowiedź była twierdząca dla rodzajów ryzyka handlowego dla niepublicznych nabywców, lecz dla rodzajów ryzyka politycznego (w tym ryzyka dla nabywców publicznych, ryzyka związanego z przekazami walut oraz ryzyka niehandlowego wiążącego się z katastrofami) dostępne zdolności były tak niewystarczające, że pokrycie ubezpieczeniowe dla takiego ryzyka miało być uważane za działalność rynkową. Na podstawie analizy prywatnego rynku reasekuracji poprzez odniesienie się do trzech kryteriów: czasu trwania, lokalizacji i charakteru ubezpieczonych rodzajów ryzyka sprawozdanie stwierdziło, że ryzyko "rynkowe obejmuje rodzaje ryzyka handlowego, przy czym okres ryzyka wynosi zazwyczaj maksymalnie trzy lata dla eksportu ogólnoświatowego."

2.3. Późniejsze uwagi Państw Członkowskich, stowarzyszeń gospodarczych i ubezpieczycieli wskazywały, że ogólnie rzecz biorąc definicja ta była zbyt szeroka. Większość z tych argumentów zgadzała się z Sprawozdaniem, że ryzyko polityczne nie powinno być uwzględniane, ponieważ prywatny rynek reasekuracji nie był wystarczająco duży, a oni woleli maksymalnie 2-letni okres ryzyka dla ryzyka handlowego. Okazało się również, że trudna jest reasekuracja na prywatnym rynku ryzyka handlowego wiążącego się z przedłużającym się niewywiązywania się z płatności w krajach niebędących członkami OECD.

2.4. Z uwagi na bliskie związki pomiędzy przedłużającym się niewywiązywaniem z płatności a niewypłacalnością - przy czym przedłużające się niewywiązywanie się z płatności może doprowadzić do niewypłacalności - i wynikającą z tego potrzebę klasyfikacji obydwu rodzajów ryzyka w ramach tej samej kategorii (rynkowego i nierynkowego), rozważną rzeczą jest wyłączenie wszelkich rodzajów ryzyka handlowego w stosunku do państw nienależących do OECD z definicji ryzyka rynkowego i na razie z zakresu niniejszego komunikatu. W końcu wydaje się, że obecnie nadal istnieją trudności w uzyskaniu prywatnej reasekuracji ryzyka handlowego w niektórych krajach OECD.

2.5. 1 Wobec powyższego ryzyko "rynkowe" definiuje się dla potrzeb niniejszego komunikatu jako ryzyko handlowe i polityczne związane z publicznymi i niepublicznymi dłużnikami z siedzibami w krajach wymienionych w Załączniku. W przypadku tego ryzyka maksymalny okres ryzyka (to znaczy okres produkcji plus kredytowania, przy normalnym punkcie wyjścia stosowanym przez Unię Berneńską i zwykłym terminie kredytowania) wynosi poniżej dwóch lat. Wszelkie inne ryzyko (tj. ryzyko katastrofy⁽⁸⁾ oraz ryzyko handlowe i polityczne związane z krajami niewymienionymi w Załączniku) uznaje się za jeszcze nierynkowe.

Niezależnie od definicji "ryzyka handlowego" zawartej w pierwszym zdaniu poprzedniego akapitu, jeżeli w danym Państwie Członkowskim nie istnieje prywatny rynek ubezpieczeniowego, ryzyko komercyjne i polityczne ponoszone z tytułu długu publicznego i niepublicznego ustanowionego w krajach wymienionych w Załączniku uznaje się za tymczasowo niehandlowe, jeśli obciąża ono małe i średnie przedsiębiorstwa według definicji UE⁽⁹⁾, których całkowity roczny obrót eksportowy nie przekracza kwoty 2 mln EUR⁽¹⁰⁾. W takich okolicznościach dostawca ubezpieczenia kredytu eksportowego będący podmiotem publicznym lub wspierany ze środków publicznych, dostosowuje w największym możliwym zakresie kwoty stawek ubezpieczeniowych z tytułu takiego "ryzyka niehandlowego" do stawek pobieranych gdzie indziej przez ubezpieczycieli kredytów eksportowych z tytułu tego rodzaju ryzyka, uwzględniając ograniczoną liczbę kupców zagranicznych, cechy charakterystyczne ubezpieczanego przedsiębiorstwa i koszty dodatkowe. Państwa Członkowskie, które mają zamiar zgłosić Komisji stosowanie tej klauzuli zostają objęte procedurą i warunkami określonymi w pkt 4.4 poniżej w odniesieniu do "klauzuli zwalniającej". Komisja zastrzega sobie prawo zawieszenia tej klauzuli lub zmiany warunków jej stosowania po konsultacji z Państwami Członkowskimi, jeżeli uzna, że możliwości prywatnego rynku ubezpieczeniowego w tym segmencie uległy zmianie w okresie obowiązywania niniejszego komunikatu.

"Rodzaje ryzyka handlowego" są określone dla celów niniejszego komunikatu jako:

– arbitralne odrzucenie kontraktu przez dłużnika, tzn. wszelkie arbitralne decyzje dłużnika niepublicznego co do przerwania lub zakończenia kontraktu bez uzasadnionej przyczyny,

– arbitralna odmowa przez dłużnika niepublicznego akceptacji towarów objętych kontraktem bez uzasadnionej przyczyny,

– niewypłacalność niepublicznego dłużnika lub jego gwaranta,

– niezapłacenie przez dłużnika niepublicznego lub gwaranta długu wynikającego z kontraktu, tzn. przedłużające się niewywiązywanie się z płatności.

2.6. 2 Zdolność prywatnego rynku reasekuracji jest zmienna. Oznacza to, że definicja ryzyka handlowego nie jest stała i może ulegać zmianom w czasie. Dlatego też definicja ta może zostać poddana przeglądowi, szczególnie w momencie upływu okresu obowiązywania niniejszego komunikatu. Komisja zasięgnie opinii przedstawicieli Państw Członkowskich posiadających odpowiednie doświadczenie w tym obszarze, jak również innych zainteresowanych stron w sprawie takich przeglądów. W stopniu, w jakim będzie to konieczne, zmiany definicji będą musiały uwzględnić zakres prawodawstwa wspólnotowego regulującego kwestię ubezpieczenia kredytów eksportowych, aby uniknąć wszelkich sprzeczności i niepewności prawnej.

3. Czynniki zakłócające konkurencję pomiędzy prywatnymi a publicznymi lub wspieranymi ze środków publicznych ubezpieczycielami kredytów eksportowych

3.1 Czynniki, które mogą zakłócać konkurencję na rzecz publicznych lub wspieranych ze źródeł publicznych ubezpieczycieli kredytów eksportowych zajmujących się ubezpieczaniem ryzyka rynkowego obejmują⁽¹¹⁾:

– gwarancje państwa de jure lub de facto dla pożyczek i strat. Takie gwarancje umożliwiają ubezpieczycielom branie pożyczek o stopie niższej niż normalna stopa rynkowa lub w ogóle umożliwiają im pożyczanie pieniędzy. Co więcej, powodują one, że ubezpieczyciele mogą się obejść bez potrzeby reasekuracji na rynku prywatnym,

– wszelkie różnice w obowiązkach w porównaniu do prywatnych ubezpieczycieli w celu utrzymania odpowiednich rezerw. Należy zauważyć, że kiedy dyrektywa Rady nr 73/239/EWG⁽¹²⁾ została zmieniona dyrektywą 87/343/WE⁽¹³⁾ zrozumiano, że wyłączenie operacji ubezpieczenia kredytów eksportowych w imieniu państwa lub przezeń gwarantowanych (art. 2.2d pierwotnej dyrektywy) nie uwzględnia operacji dotyczących krótkoterminowego ryzyka handlowego, którym zajmowali się ubezpieczyciele publiczni lub wspierani ze środków publicznych na własny rachunek bez gwarancji państwa⁽¹⁴⁾. Oznacza to, że w celu ubezpieczenia krótkoterminowego ryzyka handlowego ubezpieczyciele publiczni lub wspierani ze środków publicznych muszą mieć pewną ilość własnych środków (marża wypłacalności, w tym fundusz gwarancyjny) oraz postanowienia techniczne (głównie rezerwę wyrównawczą) i uzyskali upoważnienie zgodnie z art. 6 i następnymi z dyrektywy nr 73/239/EWG,

– ulgi lub zwolnienia z normalnie płaconych podatków (takich jak podatki od spółek i podatki obciążające polisy ubezpieczeniowe),

– przyznanie dopłaty lub dostarczanie kapitału przez państwo. Jeśli chodzi o to ostatnie, to należy przestrzegać zasady, że o ile państwo nie działa tak jakby to robił prywatny inwestor w gospodarce rynkowej, zastrzyki kapitałowe obejmują dopłaty państwa⁽¹⁵⁾; świadczenie przez państwo usług rzeczowych, takich jak dostęp i wykorzystanie infrastruktury państwa, udogodnień lub uprzywilejowanych informacji (np. informacji na temat dłużników zbieranych przez ambasady) na warunkach nieodzwierciedlających ich kosztów; oraz bezpośrednia lub pośrednia reasekuracja państwa poprzez publicznego lub wspieranego ze źródeł publicznych ubezpieczyciela kredytów eksportowych na warunkach bardziej korzystnych niż warunki proponowane przez prywatny rynek reasekuracji, co prowadzi zarówno do zaniżania cen reasekuracji, jak i sztucznego kreowania zdolności, które nie nadeszłyby ze strony rynku prywatnego.

3.2. Rodzaje traktowania wymienione w punkcie 3.1 dają lub mogą dawać przewagę finansową ubezpieczycielom, którzy je uzyskują, nad innymi ubezpieczycielami kredytów eksportowych. Takie przewagi finansowe udzielane pewnym przedsiębiorstwom zakłócają konkurencję i stanowią dopłaty państwa w rozumieniu artykułu 92.1 Traktatu.

Artykuł 92 ust. 1 stosuje się do wszystkich środków, które przyznają przewagę finansową lub ekonomiczną pewnym przedsiębiorstwom lub produktom i pociągają za sobą obciążenie lub utratę środków publicznych - obecną lub potencjalną - i za które nic lub niewiele się wymaga od zainteresowanego beneficjenta, o ile środki te mają wpływ na handel pomiędzy Państwami Członkowskimi i zakłócają lub grożą zakłóceniem konkurencji faworyzując pewne przedsięwzięcia lub produkcję pewnych towarów⁽¹⁶⁾.

Przewagi finansowe wymienione w punkcie 3.1 w odniesieniu do ryzyka rynkowego zgodnie z definicją w punkcie 2.5 wpływają na handel usługami wewnątrz Wspólnoty. Co więcej prowadzą one do różnic w pokryciu ubezpieczeniowym dostępnym dla ryzyka rynkowego w różnych państwach członkowskich, zakłócając tym samym konkurencję pomiędzy firmami w Państwach Członkowskich i powodując drugorzędne skutki dla handlu wewnątrz Wspólnoty niezależnie od tego, czy w grę wchodzi eksport wspólnotowy poza granice Wspólnoty⁽¹⁷⁾. Warunki przewidywane w art. 92 Traktatu nie stosują się do dopłat do ubezpieczenia ryzyka rynkowego. Zniekształcające efekty takich dopłat we Wspólnocie przeważają nad jakimkolwiek ewentualnym interesem kraju lub Wspólnoty we wspieraniu eksportu. Pogląd ten znalazł potwierdzenie w wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie nr C-63/89, która bezpośrednio dotyczyła zagadnienia poruszanego w niniejszym komunikacie. Trybunał utrzymywał, iż pomimo że dyrektywa dotycząca częściowej harmonizacji rezerw wyrównawczych dla firm ubezpieczeniowych - która zwalniała działania związane z ubezpieczaniem kredytów eksportowych dokonywane w imieniu państwa lub przezeń gwarantowanych - nie była bezprawna, to czynniki zniekształcające konkurencję między prywatnymi a publicznymi lub wspieranymi ze środków publicznych ubezpieczycielami kredytów eksportowych "mogłyby uzasadnić odwołanie się do postępowania prawnego w celu ukarania naruszenia postanowień (art. 92)"⁽¹⁸⁾. W swym wyroku w sprawie C-44/93⁽¹⁹⁾ Trybunał Sprawiedliwości zakładał, że omawiane przewagi stanowią dopłaty państwa i potwierdził, że Komisja mogłaby podjąć działania w celu zabezpieczenia ich wycofania.

4. Działania wymagane w celu wyeliminowania zakłóceń konkurencji w krótkoterminowych ubezpieczeniach kredytów eksportowych w odniesieniu do rodzajów ryzyka rynkowego.

4.1. Rodzaje dopłat państwa wymienione w punkcie 3.1, z których korzystają wspierani ze środków publicznych ubezpieczyciele kredytów eksportowych w odniesieniu do ryzyka rynkowego zdefiniowanego w punkcie 2.5, mogą zakłócać konkurencję i dlatego też nie będą się kwalifikować do zwolnienia w ramach przepisów o dopłatach państwa Traktatu.

4.2. Dlatego też Państwa Członkowskie są proszone w artykule 93 ust.1 Traktatu o zmianę w razie potrzeby swych systemów ubezpieczania kredytów eksportowych dotyczących ryzyka rynkowego w taki sposób, aby zakończyło się w ciągu jednego roku od ogłoszenia niniejszego Komunikatu udzielanie dopłat państwowych, wymienionych poniżej, dla publicznych lub wspieranych ze środków publicznych ubezpieczycieli kredytów eksportowych w odniesieniu do takiego ryzyka:

a) gwarancje państwa dla pożyczek lub strat;

b) zwolnienie z wymogu tworzenia odpowiednich rezerw i innych wymogów wymienionych w drugim akapicie punktu 3.1;

c) ulgi lub zwolnienia podatkowe lub zwolnienia z innych zazwyczaj płaconych opłat;

d) udzielanie dopłat lub przydzielanie kapitału lub innych form środków finansowych w okolicznościach, w których inwestor prywatny działający w normalnych warunkach rynkowych nie inwestowałby w firmę lub na warunkach, jakich prywatny inwestor nie zaakceptowałby;

e) świadczenie przez państwo usług rzeczowych, takich jak dostęp i wykorzystanie infrastruktury państwowej, udogodnień lub uprzywilejowanych informacji (np. informacji o dłużnikach zbieranych przez ambasady) na warunkach nie odzwierciedlających ich kosztów; oraz

f) reasekuracja państwa zarówno bezpośrednia, jak i pośrednia poprzez publicznego lub wspieranego ze środków publicznych ubezpieczyciela kredytów eksportowych na warunkach bardziej korzystnych niż warunki proponowane przez prywatny rynek reasekuracji, co prowadzi zarówno do zaniżania cen reasekuracji, jak i sztucznego kreowania zdolności, które nie przyszłyby ze strony rynku prywatnego.

Jednakże do czasu wyniku przeglądu, o którym mowa w punkcie 4.3, obecne uzupełniające ustalenia państwa w sprawie reasekuracji są dozwolone w okresie przejściowym, pod warunkiem że:

– reasekuracja państwa stanowi element mniejszościowy w całościowym pakiecie reasekuracyjnym ubezpieczyciela,

– gdzie umowy reasekuracyjne ubezpieczyciela łączą ryzyko rynkowe i nierynkowe, a więc wszelka reasekuracja ze strony państwa jest w nieunikniony sposób związana z ryzykiem rynkowym, poziom reasekuracji państwa nie może przekraczać poziomu, który byłby dostępny ze strony rynku prywatnej reasekuracji, jeśli starano by się o reasekurację dla tego typu ryzyka osobno,

– reasekuracja państwa nie funkcjonuje tak, aby umożliwić ubezpieczycielowi ubezpieczenie biznesu dla indywidualnych nabywców poza limit wyznaczony przez uczestniczące firmy reasekuracyjne rynku prywatnego,

– składka na reasekurację przez państwo wyraźnie odzwierciedla ryzyko, jest obliczana przy użyciu komercyjnych technik rynkowych i - gdy dostępna jest równoważna składka rynkowa - jest przynajmniej równa tej stawce,

– reasekuracja państwa dla ryzyka rynkowego jest otwarta dla wszystkich ubezpieczycieli kredytowych, którzy są w stanie spełnić zwyczajowe kryteria kwalifikowania się.

4.3. W celu przestrzegania punktu 4.2 publiczni lub wspierani ze środków publicznych ubezpieczyciele kredytów eksportowych będą musieli prowadzić co najmniej osobne zarządzanie i osobną księgowość dla ubezpieczenia ryzyka rynkowego i nierynkowego w imieniu lub z gwarancją państwa, pokazując, że nie korzystają z dopłat państwa przy ubezpieczaniu ryzyka rynkowego. Rachunki dla działalności ubezpieczonej na własny rachunek ubezpieczyciela powinny być prowadzone zgodnie z dyrektywą Rady nr 91/674/WE⁽²⁰⁾.

Ponadto jakiekolwiek Państwo Członkowskie udzielające pokrycia reasekuracyjnego dla ubezpieczyciela kredytów eksportowych poprzez uczestnictwo lub zaangażowanie w umowy reasekuracyjne sektora prywatnego pokrywające zarówno ryzyko rynkowe, jak i nierynkowe będzie musiało zademonstrować, że jego postanowienia nie obejmują dopłat państwa w rozumieniu punktu 4.2f.

W tym celu Komisja w bliskiej współpracy z Państwami Członkowskimi będzie stale - począwszy od ogłoszenia niniejszego komunikatu - monitorować takie postanowienia na podstawie 6-miesięcznych sprawozdań składanych przez zainteresowane Państwa Członkowskie, a na koniec 1998 r. przeprowadzą pełen przegląd tych postanowień. Przegląd weźmie pod uwagę całą wiedzę i doświadczenie zdobyte do tej pory odnośnie do funkcjonowania rynku krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych oraz interwencji na nim Państw Członkowskich, ze sprawozdań na temat wdrażania dostarczanych zgodnie z punktem 4.5, z pierwszego spośród corocznych przeglądów podejmowanych zgodnie z punktem 4.6 oraz z jakiejkolwiek klauzuli zwalniającej od odpowiedzialności zgodnie z punktem 4.4. Jeśli wynikiem przeglądu będzie stwierdzenie, że postanowienia Państwa Członkowskiego obejmują dopłaty państwa, wówczas państwo to będzie musiało je zakończyć najpóźniej w końcu 1999 r.

4.4. W okolicznościach opisanych poniżej można odstąpić od zasady, że ubezpieczanie kredytu eksportowego od ryzyka rynkowego powinno być świadczone przez publicznych lub wspieranych publicznie ubezpieczycieli kredytów eksportowych tylko wtedy, gdy przewagi finansowe wymienione w punkcie 4.2 są im odebrane.

W niektórych krajach pokrycie ubezpieczeniowe dla ryzyka rynkowego kredytów eksportowych może być tymczasowo niedostępne ze strony prywatnych ubezpieczycieli kredytów eksportowych albo ze strony publicznych lub wspieranych ze środków publicznych ubezpieczycieli kredytów eksportowych działających na własny rachunek ze względu na brak możliwości ubezpieczania bądź reasekuracji. Dlatego też te rodzaje ryzyka są tymczasowo uważane za ryzyko nierynkowe.

W takich okolicznościach to tymczasowe ryzyko nierynkowe może być przyjęte na rachunek publicznego lub wspieranego ze środków publicznych ubezpieczyciela kredytów eksportowych dla ryzyka nierynkowego ubezpieczonego na rachunek lub z gwarancją państwa. Tak dalece jak to możliwe, ubezpieczyciel powinien zbliżyć swoje stawki składek dotyczące tego ryzyka do składek pobieranych gdzie indziej przez prywatnych ubezpieczycieli kredytów eksportowych w odniesieniu do tego ryzyka.

Jakiekolwiek Państwo Członkowskie mające zamiar skorzystać z tej klauzuli zwalniającej od odpowiedzialności powinno niezwłocznie powiadomić Komisję o projekcie swej decyzji. Powiadomienie to powinno zawierać sprawozdanie rynkowe ukazujące brak dostępu do pokrycia ubezpieczeniowego dla ryzyka na prywatnym rynku ubezpieczeniowym, przedstawiając dowód tego na przykładzie dwóch dużych znanych międzynarodowych prywatnych ubezpieczycieli kredytów eksportowych oraz krajowego ubezpieczyciela kredytów, uzasadniając w ten sposób wykorzystanie klauzuli zwalniającej od odpowiedzialności. Powinno ponadto zawierać opis warunków, które publiczny lub wspierany ze środków publicznych ubezpieczyciel kredytów eksportowych ma zamiar stosować w odniesieniu do takiego ryzyka.

W ciągu dwóch miesięcy od otrzymania takiego powiadomienia Komisja zbada, czy wykorzystanie klauzuli zwalniającej od odpowiedzialności jest zgodne z powyższymi warunkami i z Traktatem.

Jeśli Komisja stwierdzi, że warunki wykorzystania klauzuli zwalniającej odpowiedzialności są spełnione, jej decyzja co do zgodności jest ograniczona do dwóch lat od daty podjęcia decyzji, pod warunkiem że warunki rynkowe uzasadniające wykorzystanie klauzuli zwalniającej od odpowiedzialności nie zmieniły się w tym okresie.

Ponadto Komisja może w porozumieniu z innymi Państwami Członkowskimi dokonać rewizji warunków wykorzystania klauzuli zwalniającej od odpowiedzialności; może również zadecydować o jej zaprzestaniu lub o tym, że na jej miejsce należy wprowadzić właściwy system.

4.5. 3 Niniejszy komunikat stosuje się do dnia 31 grudnia 2012 r.

4.6 We współpracy z Państwami Członkowskimi i zainteresowanymi stronami Komisja dokona przeglądu definicji ryzyka rynkowego oraz funkcjonowania niniejszego komunikatu w świetle rozwoju sytuacji rynkowej i ewentualnie prawodawstwa Wspólnoty. Wszelkie informacje, które otrzymuje Komisja od Państw Członkowskich i zainteresowanych stron w związku z tymi przeglądami będą udostępniane - za zgodą dostarczyciela tych informacji - wszystkim innym uczestnikom przeglądu.

______

⁽¹⁾ Źródło: Piąta ankieta na temat dopłat państwa we Wspólnocie Europejskiej, Komisja WE, 1997, str. 20. Począwszy od roku 1992 cięcia w subsydiowanych kredytach eksportowych uzgodnionych w pakiecie helsińskim prawdopodobnie zmniejszą tę wielkość.

⁽²⁾ W swym siódmym raporcie na temat polityki dotyczącej konkurencji (1977), pkt 242, Komisja stwierdziła, że dopłaty eksportowe w handlu wewnątrzwspólnotowym "nie mogą kwalifikować się do uchylenia niezależnie od ich intensywności, formy, podstaw lub celu".

⁽³⁾ Patrz wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 21 marca 1990 r. w sprawie C-142/87 Belgia przeciwko Komisji, Zb. Orz. str. I-959. Patrz również wyrok z dnia 9 kwietnia 1994 r. w sprawie C-44/93 Assurances du Credit przeciwko OND i Belgii Zb. Orz. str. I-3829, pkt 30.

⁽⁴⁾ Sprawozdanie "L assurance credit et le marche uniqe 1992 (courtterme)" przedstawił grupie koordynacyjnej sprawozdawca P. Callut.

⁽⁵⁾ Patrz wyroki Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 kwietnia 1991 r. w sprawie C-63/89 Asurance du Credit i Cobac przeciwko Radzie i Komisji, Zb. Orz. str. I-1799 oraz w sprawie C-44/93 Assurances du Credit przeciwko OND i Belgii, Zb. Orz. str. I-3829.

⁽⁶⁾ W niektórych przypadkach, takich jak Holandii, działalność średnioi długoterminowa jest prowadzona nie w ramach gwarancji, lecz w ramach wszechstronnej umowy o reasekuracji z rządem.

⁽⁷⁾ Lub z ekwiwalentnymi umowami o reasekuracji.

⁽⁸⁾ To znaczy wojny, rewolucji, klęski żywiołowej, awarii nuklearnych itd., niebędące tzw. ryzykiem handlowym katastrofy (katastroficzne nagromadzenie strat z tytułu indywidualnych odbiorców lub krajów), które może być pokryte reasekuracją nadwyżki strat i stanowi ryzyko handlowe.

⁽⁹⁾ Zalecenie Komisji 2003/361/WE z dnia 6.5.2003 r. dotyczące definicji małych i średnich przedsiębiorstw, Dz.U. L 124 z 20.5.2003, str. 36, z ewentualnymi przyszłymi zmianami.

⁽¹⁰⁾ Obliczenia rocznego obrotu eksportowego będą wykonywane zgodnie z art. 4 załącznika I zalecenia Komisji Commission nr 2003/361/WE z 6 maja 2003 r. z ewentualnymi przyszłymi zmianami. Przepisy określone w art. 4 ust. 2 załącznika i będą miały zastosowanie mutatis mutandis w odniesieniu do rocznego obrotu eksportowego danego przedsiębiorstwa.

⁽¹¹⁾ Wiązanie przez ubezpieczyciela publicznego lub wspieranego ze środków publicznych ubezpieczenia ryzyka nierynkowego z akceptacją pokrycia ubezpieczeniowego od ryzyka rynkowego może stanowić naruszenie art. 86 Traktatu WE. Takie działania mogłyby być zarówno przedmiotem postępowania Komisji, jak i kwestionowane w sądach i przed krajowymi władzami ds. konkurencji.

⁽¹²⁾ Pierwsza dyrektywa Rady nr 73/239/EWG z dnia 24 lipca 1973 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 228 z 16.8.1973, str. 3).

⁽¹³⁾ Dyrektywa Rady nr 87/343/EWG z dnia 22 czerwca 1987 r. zmieniająca dyrektywę nr 73/239/EWG w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 185 z 4.7.1987, str. 22).

⁽¹⁴⁾ Patrz wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 kwietnia 1991 r. w sprawie C-63/89 Assurance du Credit and Cobac przeciwko Radzie i Komisji, cytowane w przypisie 5, str. 1848 (pkt 22).

⁽¹⁵⁾ Patrz komunikat Komisji do Państw Członkowskich dotyczący pakietu udziałów władz publicznych w kapitale firmy (Biuletyn WE 9-1984) oraz komunikat Komisji w sprawie stosowania art. 92 i 93 Traktatu WE do przedsięwzięć publicznych w sektorze wytwórczym (Dz.U. C 307 z 13.11.1993, str. 3).

⁽¹⁶⁾ Patrz: wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 1961 r. w sprawie 30/59 Steenkolenmijnen przeciwko High Authority, Zb. Orz. str. 1- 19; wyrok z dnia 2 lipca 1974 r. w sprawie 173/73 Włochy przeciwko Komisji, Zb. Orz. str. 709, wyrok z dnia 17 września 1980 r. w sprawie 730/79 Philip Morris przeciwko Komisji, Zb. Orz. str. 2671.

⁽¹⁷⁾ W swym wyroku w sprawie C-142/87 Belgia przeciw Komisji, cytowanym w przypisie nr 3, Trybunał utrzymywał, że nie tylko dopłaty do eksportu w obrębie Wspólnoty, ale również dopłaty do eksportu poza Wspólnotę mogą mieć wpływ na konkurencję i handel w obrębie Wspólnoty. Obydwa rodzaje operacji są ubezpieczone przez ubezpieczycieli kredytów eksportowych i dlatego też dopłaty do obydwu mogą mieć wpływ na konkurencję i handel wewnątrz Wspólnoty.

⁽¹⁸⁾ Cytowany w przypisie 5; patrz: punkt 24. Adwokat Generalny p. Tesauro w swej opinii dotyczącej sprawy uważał, że kiedy istnieje konkurencja pomiędzy ubezpieczycielami prywatnymi a ubezpieczycielami publicznymi lub wspieranymi ze środków publicznych:"bardzo wątpliwe jest, czy Państwa Członkowskie będą mogły w sposób prawnie uzasadniony udzielać wsparcia finansowego dla podmiotów publicznych. Interwencja tego rodzaju mogłaby być niezgodna z przepisami w sprawie subsydiów publicznych". Zb.Orz. z 1991 r. str. I-1835, pkt 15.

⁽¹⁹⁾ Cytowanym w przypisie 3; patrz: zwłaszcza pkt 34.

⁽²⁰⁾ Dyrektywa Rady nr 91/674/EWG z dnia 19 grudnia 1991 r. w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń (Dz.U. L 374 z 31.12.1991, str. 7).

ZAŁĄCZNIK  ⁴

Lista krajów o ryzyku rynkowym

Unia Europejska

wszystkie państwa członkowskie oprócz Grecji

państwa będące członkami OECD

Australia

Kanada

Islandia

Japonia

Nowa Zelandia

Norwegia

Szwajcaria

Stany Zjednoczone Ameryki

¹ Pkt 2.5:

- zmieniony przez komunikat z dnia 2 sierpnia 2001 r. (Dz.U.UE.C.01.217.2) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2002 r.

- zmieniony przez komunikat z dnia 22 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.C.05.325.22) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2006 r.

² Pkt 2.6:

- zmieniony przez komunikat z dnia 2 sierpnia 2001 r. (Dz.U.UE.C.01.217.2) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2002 r.

- zmieniony przez komunikat z dnia 22 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.C.05.325.22) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2006 r.

³ Pkt 4.5:

- zmieniony przez komunikat z dnia 2 sierpnia 2001 r. (Dz.U.UE.C.01.217.2) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2002 r.

- zmieniony przez komunikat z dnia 22 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.C.05.325.22) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2006 r.

- zmieniony przez pkt 2 informacji z dnia 7 grudnia 2010 r. (Dz.U.UE.C.10.329.6) zmieniającej nin. komunikat z dniem 7 grudnia 2010 r.

⁴ Załącznik:

- zmieniony przez komunikat z dnia 2 sierpnia 2001 r. (Dz.U.UE.C.01.217.2) zmieniający nin. komunikat z dniem 1 stycznia 2002 r.

- zmieniony przez komunikat z dnia 21 kwietnia 2012 r. (Dz.U.UE.C.12.117.1) zmieniający nin. komunikat z dniem 20 kwietnia 2012 r.