Standardy w zakresie praw człowieka, standardy społeczne i środowiskowe w międzynarodowych umowach handlowych (2009/2219 (INI)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2012.99E.31

Akt nienormatywny

Wersja od: 3 kwietnia 2012 r.

Standardy w zakresie praw człowieka, standardy społeczne i środowiskowe w międzynarodowych umowach handlowych

P7_TA(2010)0434

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych (2009/2219 (INI))

(2012/C 99 E/07)

(Dz.U.UE C z dnia 3 kwietnia 2012 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając art. 2, 3, 6 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej,

– uwzględniając art. 153, 191, 207 i 218 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając art. 12, 21, 28, 29, 31 i 32 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka (1948) i inne instrumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych w dziedzinie praw człowieka, w szczególności Pakt praw obywatelskich i politycznych (1966), Pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (1966), Konwencję w sprawie zniesienia wszelkich form dyskryminacji rasowej (1965), Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (1979) oraz Konwencję o prawach dziecka (1989), Deklarację praw ludów tubylczych ONZ (2007) oraz dokument dotyczący wyników milenijnego szczytu ONZ, który odbył się w dniach 20-22 września 2010 r. w Nowym Jorku,

– uwzględniając porozumienie z Marrakeszu ustanawiające Światową Organizację Handlu (WTO) oraz deklarację przyjętą przez Czwartą Konferencję Ministerialną, która odbyła się w listopadzie 2001 r. w Ad-Dausze, w szczególności jej ustęp 31,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 września 1996 r. w sprawie komunikatu Komisji na temat uwzględniania przestrzegania zasad demokracji i praw człowieka w umowach zawieranych przez Wspólnotę z państwami trzecimi (COM(1995)0216)⁽¹⁾ oraz swoją rezolucję z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie klauzuli dotyczącej praw człowieka i demokracji w umowach zawieranych przez Unię Europejską⁽²⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2001 r. w sprawie otwartości i demokracji w handlu międzynarodowym⁽³⁾ żądającą przestrzegania przez WTO podstawowych norm socjalnych Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) oraz uznania przez Unię Europejską decyzji MOP, w tym ewentualnych wezwań do nałożenia sankcji, związanych z poważnym naruszeniem podstawowych norm socjalnych,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego dotyczącego roli Unii Europejskiej w propagowaniu praw człowieka i demokratyzacji w krajach trzecich (COM(2001)0252)⁽⁴⁾,

– uwzględniając komunikat Komisji "Społeczny wymiar globalizacji - wkład polityki unijnej w rozszerzenie korzyści na wszystkich" (COM(2004)0383),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie społecznego wymiaru globalizacji⁽⁵⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2005 r. w sprawie wykorzystywania dzieci i pracy dzieci w krajach rozwijających się ze szczególnym zwróceniem uwagi na pracę dzieci⁽⁶⁾,

– uwzględniając konkluzje Rady na temat pracy dzieci z dnia 14 czerwca 2010 r.⁽⁷⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie sprawiedliwego handlu i rozwoju⁽⁸⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 maja 2007 r. w sprawie Europy w czasach globalizacji: zewnętrznych aspektów konkurencyjności⁽⁹⁾ w odpowiedzi na komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego na temat globalnego wymiaru Europy - konkurowanie na światowym rynku i wkład w strategię wzrostu gospodarczego i zatrudnienia UE (COM(2006)0567),

– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Upowszechnianie godnej pracy dla wszystkich - wkład Unii w realizację programu godnej pracy na świecie" (COM(2006)0249),

– uwzględniając deklarację ministerialną Rady Gospodarczo-Społecznej ONZ w sprawie pełnego zatrudnienia i godnej pracy z 2006 r., uznającej pełne i produktywne zatrudnienie oraz godną pracę dla wszystkich za kluczowy element zrównoważonego rozwoju,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie upowszechniania godnej pracy dla wszystkich⁽¹⁰⁾, domagającą się uwzględniania norm socjalnych tytułem upowszechniania godnej pracy w umowach handlowych zawieranych przez Unię Europejską, w szczególności w umowach dwustronnych,

– uwzględniając program działań na rzecz godnej pracy i globalny pakt na rzecz miejsc pracy MOP, przyjęte na podstawie globalnego konsensusu dnia 19 czerwca 2009 r. na Międzynarodowej Konferencji Pracy, a także deklarację MOP z 2008 r. dotyczącą sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji,

– uwzględniając konwencję brukselską z 1968 r. w wersji ujednoliconej w rozporządzeniu Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych⁽¹¹⁾,

– uwzględniając ogólny system preferencji obowiązujący od 1 stycznia 2006 r. przewidujący zwiększenie liczby produktów zwolnionych z opłat celnych lub podlegających zmniejszonym opłatom, jak również nową zachętę dla szczególnie narażonych państw o specyficznych potrzebach handlowych, finansowych lub rozwojowych,

– uwzględniając umowy zawarte przez Unię Europejską z państwami trzecimi,

– uwzględniając umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) a Unią Europejską podpisaną w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r. oraz zmiany do tej umowy z 2005 i 2010 r.,

– uwzględniając swoje rezolucje w sprawie umów o partnerstwie gospodarczym z krajami i regionami AKP, szczególnie rezolucje z 26 września 2002 r.⁽¹²⁾, 23 maja 2007 r.⁽¹³⁾ i 12 grudnia 2007 r.⁽¹⁴⁾,

– uwzględniając międzynarodowe konwencje dotyczące środowiska, takie jak Protokół montrealski dotyczący substancji niszczących warstwę ozonową (1987), Konwencja bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (1989), Protokół z Kartaginy o bezpieczeństwie biologicznym (2000) czy Protokół z Kioto (1997),

– uwzględniając rozdział XIII umowy o wolnym handlu zawartej w październiku 2009 r. między Unią Europejską a Koreą Południową,

– uwzględniając zakończenie negocjacji pomiędzy UE a Kolumbią i Peru w sprawie wielostronnego porozumienia handlowego,

– uwzględniając wysłuchanie na temat "Stosowanie norm społecznych oraz w zakresie ochrony środowiska w negocjacjach handlowych" zorganizowane przez Parlament Europejski dnia 14 stycznia 2010 r.,

– uwzględniając art. 48 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego i opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7-0312/2010),

A. mając na uwadze, że związek między wymianą handlową, prawami człowieka i normami społecznymi i środowiskowymi stał się kluczowym elementem stosunków gospodarczych i handlowych oraz stanowi zasadniczą część negocjacji umów o wolnym handlu,

B. mając na uwadze, że coraz częściej pojawiają się zakłócenia konkurencji i ryzyko dumpingu środowiskowego i socjalnego, ze szkodą - szczególnie - dla pracowników i przedsiębiorstw znajdujących się w Unii Europejskiej, których obowiązują bardziej rygorystyczne normy społeczne, środowiskowe i fiskalne,

C. mając na uwadze, że UE - w stosunkach z krajami trzecimi - powinna przyjąć strategię handlową opartą na wzajemności, lecz zróżnicowaną ze względu na poziom rozwoju jej partnerów, zarówno jeśli chodzi o wymogi społeczne i środowiskowe, jak i w odniesieniu do liberalizacji handlu, w celu stworzenia warunków dla sprawiedliwej i uczciwej konkurencji międzynarodowej,

D. mając na uwadze, że fora dwustronne stały się głównym miejscem osiągania celów politycznych, tym bardziej że perspektywy ustanowienia wielostronnych zasad regulujących stosunki między wymianą handlową, pracą i środowiskiem w WTO nie są zbyt obiecujące,

E. mając na uwadze, że jest jednak bardzo ważne, by dążyć do ponownego osiągnięcia równowagi między prawem handlowym a prawami podstawowymi oraz do wzmożenia dialogu między głównymi organizacjami międzynarodowymi, w szczególności między MOP a WTO, w celu większej spójności międzynarodowych strategii politycznych i lepszego globalnego zarządzania,

F. mając na uwadze, że przyczyny wprowadzania postanowień dotyczących praw człowieka i norm społecznych i środowiskowych do międzynarodowych umów handlowych są różnorakie, od pragnienia ustanawiania sprawiedliwego i uczciwego handlu oraz zapewniania równych warunków w wymianie handlowej ("level playing field") do pobudek bardziej natury normatywnej - obrony uniwersalnych wartości uznawanych przez Unię Europejską i realizacji spójnych europejskich strategii politycznych,

G. przypomina, że Deklaracja Narodów Zjednoczonych o prawie do rozwoju z roku 1986 potwierdza, iż "prawo do rozwoju jest niezbywalnym prawem człowieka, na mocy którego każdy człowiek i wszystkie narody mają prawo do przyczyniania się do i korzystania z rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturowego oraz do uczestniczenia w nim", uważa w związku z tym, że UE ma obowiązek przestrzegania tego prawa, a nawet włączania go do międzynarodowych umów i traktowania jako wytycznej europejskich strategii politycznych,

H. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony potwierdza, że działania zewnętrzne Unii Europejskiej, a wymiana handlowa jest ich integralną częścią, powinny być prowadzone według tych samych zasad, które leżały u podstaw utworzenia Unii; mając na uwadze, że europejski model społeczny, łączący zrównoważony wzrost gospodarczy i lepsze warunki pracy i życia, może być także wzorem dla innych partnerów; mając na uwadze, że umowy handlowe powinny między innymi być spójne z innymi zobowiązaniami i umowami międzynarodowymi, których państwastrony podjęły się przestrzegać, zgodnie z ich prawem wewnętrznym,

I. mając na uwadze znaczenie zachowania poziomu norm społecznych i środowiskowych obowiązujących w Unii Europejskiej oraz przestrzegania ich przez przedsiębiorstwa spoza UE działające na jednolitym rynku europejskim,

J. mając na uwadze, że uwzględnianie praw człowieka i norm społecznych i środowiskowych w umowach handlowych może stanowić wartość dodaną w takich umowach, pozwalając także na większą interakcję społeczeństwa obywatelskiego, większe wsparcie stabilności politycznej i społecznej, co tworzy klimat bardziej sprzyjający wymianie handlowej,

K. mając na uwadze, że dziedzina handlu i ochrona praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych mają istotne znaczenie dla zapewnienia pokoju i dobrobytu na świecie, nie mogą jednak stanowić rozwiązania wszystkich problemów między państwami świata; mając na uwadze, że impas polityczny można przełamać poprzez wzmocnienie relacji handlowych, ustanawiając tym samym definicję wspólnych interesów, zwłaszcza w dziedzinie ochrony środowiska, jako sposób rozwiązywania konfliktów,

L. mając na uwadze, że inne kraje dały pozytywny przykład włączania norm społecznych do umów handlowych,

M. mając na uwadze, że ogólny system preferencji jest uwarunkowany przestrzeganiem zasad międzynarodowych konwencji o prawach człowieka i podstawowych standardów pracy przez kraje będące beneficjentami oraz obejmuje specjalny system dodatkowych preferencji taryfowych służących wspieraniu ratyfikowania i skutecznego wdrażania podstawowych konwencji międzynarodowych odnoszących się do praw człowieka i praw związanych z pracą, do ochrony środowiska i do dobrego sprawowania rządów, mając na uwadze, że nieprzestrzeganie warunków może pociągać za sobą zawieszenie systemu handlu,

1. w związku z tym oczekuje, aby w przyszłej strategii handlowej Unii Europejskiej handlu nie traktowano jak celu samego w sobie, ale jak narzędzie umożliwiające wspieranie europejskich wartości i interesów handlowych, a także jak narzędzie uczciwej wymiany, umożliwiające upowszechnianie rzeczywistego włączania i wdrażania norm społecznych i środowiskowych w stosunkach ze wszystkimi partnerami handlowymi UE; jest zdania, że zasadą Unii w negocjacjach powinno być podejście pozytywne, ale zarazem prawnie wiążące; podkreśla, że uwzględnianie postanowień dotyczących zrównoważonego rozwoju, szczególnie w umowach dwustronnych, jest z korzyścią dla wszystkich stron;

2. przypomina, że polityka handlowa jest narzędziem służącym realizacji ogólnych celów Unii Europejskiej i że w myśl art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej polityka handlowa Unii Europejskiej prowadzona jest "zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii", a w myśl art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej ma się ona przyczyniać m.in. do "trwałego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów Zjednoczonych";

Prawa człowieka oraz normy społeczne i środowiskowe w wielostronnych stosunkach handlowych

3. zachęca do zacieśnienia współpracy wielostronnej między WTO i głównymi instytucjami ONZ w dziedzinie praw człowieka; jest zdania, że szczególnie korzystne dla zapewnienia wielostronnych ram handlowych przyczyniających się do przestrzegania praw człowieka byłyby ściślejsze powiązania z Wysokim Komisarzem ONZ ds. Praw Człowieka oraz z procedurami specjalnymi; uważa ponadto, że należy skorzystać z fachowej wiedzy Wysokiego Komisarza w panelach WTO i organu odwoławczego w przypadku stwierdzenia przypadków poważnych naruszeń praw człowieka;

4. ocenia, że powszechny okresowy przegląd praw człowieka w Radzie Praw Człowieka mógłby być przydatnym narzędziem do monitorowania przestrzegania postanowień międzynarodowych umów handlowych dotyczących praw człowieka;

5. podkreśla, że zasadnicze znaczenie ma zacieśnienie współpracy z MOP, organem właściwym do określania i negocjowania międzynarodowych norm prawa pracy i nadzorowania ich stosowania w prawie i w praktyce, podobnie jak pełne uczestnictwo MOP w pracach WTO;

a) wzywa do przyznania w tym celu MOP statusu obserwatora w WTO i prawa zabierania głosu podczas konferencji ministerialnych WTO;

b) proponuje utworzenie komitetu handlu i godnej pracy w WTO, na wzór komitetu handlu i środowiska; nalega, aby oba komitety miały jasno określony zakres kompetencji i mogły wywierać konkretny wpływ;

c) proponuje, by przedstawiać MOP i Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Praw Człowieka, odpowiednie sprawy, w których podczas sporu handlowego pojawia się naruszenie międzynarodowych konwencji pracy;

d) proponuje, by istniała droga odwoławcza w MOP, w przypadku gdy państwo należące do WTO uważa decyzję organu rozstrzygania sporów za kwestionowanie decyzji MOP w sprawie naruszenia konwencji pracy;

6. potwierdza, że cele polegające z jednej strony na utrzymaniu i zachowaniu otwartego i niedyskryminującego wielostronnego systemu handlowego, a z drugiej na działaniu na rzecz ochrony środowiska i promowaniu zrównoważonego rozwoju powinny się nawzajem wzmacniać; podkreśla, że zgodnie z art. 20 układu GATT państwa członkowskie mogą podejmować środki handlowe mające na celu ochronę środowiska pod warunkiem niestosowania tych środków w sposób stanowiący arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację; zachęca państwa członkowskie do pełnego wykorzystywania tego przepisu;

7. z zadowoleniem przyjmuje istnienie Komitetu WTO ds. Handlu i Środowiska, który powinien być istotnym forum działania na rzecz dalszej integracji i zacieśnienia związku między środowiskiem i handlem; wyraża nadzieję, że rola i prace komitetu będą się rozwijać w celu pozytywnego podejścia do najistotniejszych wyzwań handlowych i środowiskowych, przed jakimi stoi wspólnota międzynarodowa;

8. podkreśla znaczenie lepszego dostępu do produktów i technologii ekologicznych dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju i zachęca wszystkie strony uczestniczące w negocjacjach do zwielokrotnienia wysiłków na rzecz rychłego zakończenia negocjacji w sprawie ograniczenia lub likwidacji barier taryfowych i pozataryfowych w odniesieniu do towarów i usług związanych ze środowiskiem, aby wesprzeć nowe formy polityki zatrudnienia i tworzenie miejsc pracy odpowiadających standardom godnej pracy MOP oraz sposobności rozwoju dla wszystkich gałęzi przemysłu europejskiego;

9. podkreśla konieczność postępów w negocjacjach nad pozostałymi punktami art. 31 deklaracji dauhańskiej, dotyczącymi powiązań między obecnymi zasadami WTO i szczegółowymi zobowiązaniami handlowymi podjętymi w wielostronnych umowach w sprawie środowiska (MEA), oraz potrzebę wspierania ściślejszej współpracy między sekretariatami obsługującymi te umowy i komitetami WTO, stanowiącej istotny czynnik zapewnienia spójnej ewolucji systemu handlowego i systemu środowiskowego;

10. uważa, że najlepszym instrumentem zagwarantowania internalizacji negatywnych środowiskowych efektów zewnętrznych w odniesieniu do CO₂ byłaby umowa wielostronna w sprawie klimatu, ale sądzi, że nie ma dużych szans na zawarcie takiej umowy w najbliższej przyszłości; uważa w związku z tym, że Unia Europejska powinna kontynuować analizę możliwości wdrożenia - w sektorach przemysłowych rzeczywiście narażonych na przenoszenie wysokoemisyjnej produkcji poza UE - odpowiednich instrumentów środowiskowych, stanowiących uzupełnienie systemu aukcji uprawnień do emisji CO₂ w EU ETS, a zwłaszcza "mechanizmu uwzględniającego koszty emisji dwutlenku węgla" w poszanowaniu zasad WTO, gdyż mechanizm ten umożliwiłby zwalczanie ryzyka transferów emisji CO₂ do krajów trzecich;

11. proponuje, by po wynegocjowaniu i podpisaniu międzynarodowego porozumienia w sprawie klimatu można było stworzyć prawdziwą Światową Organizację Środowiska, która czuwałaby nad wypełnianiem podjętych zobowiązań i przestrzeganiem standardów środowiskowych; przykładowo do tej przyszłej organizacji obowiązkowo odwoływano by się w zakresie dumpingu środowiskowego;

Prawa człowieka oraz normy społeczne i środowiskowe w dwustronnych umowach handlowych

12. zdecydowanie popiera praktykę włączania prawnie wiążących klauzul dotyczących praw człowieka do umów międzynarodowych Unii Europejskiej, lecz przypomina, że nadal dużym wyzwaniem są działania następcze i wdrażanie tych klauzul; powtarza, że klauzule te muszą również być włączane do wszystkich umów handlowych i sektorowych, wraz z czytelnym i precyzyjnym mechanizmem konsultacji na wzór art. 96 umowy z Kotonu; z zadowoleniem stwierdza w związku z tym, że taka klauzula została włączona do umów o wolnym handlu nowej generacji;

13. podkreśla, że takie samo podejście polegające na systematycznym wprowadzaniu klauzuli powinno również być stosowane do umów dwustronnych na poziomie rozdziałów dotyczących zrównoważonego rozwoju;

14. stwierdza, że podczas zawierania przyszłych umów handlowych należałoby uwzględniać obecny kryzys finansowy; jest zdania, że nie może to jednak prowadzić do zaniedbywania norm społecznych i środowiskowych, szczególnie w zakresie emisji gazów cieplarnianych i gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, z myślą o osiągnięciu innych celów;

15. przy uwzględnieniu wspomnianych powyżej celów zwraca się do Komisji Europejskiej o systematyczne włączanie do wszystkich umów o wolnym handlu negocjowanych przez nią z państwami trzecimi szeregu norm społecznych i środowiskowych obejmującego:

a) wykaz minimalnych standardów, których powinni przestrzegać wszyscy partnerzy handlowi UE; w kwestiach socjalnych standardy te powinny odpowiadać ośmiu podstawowym konwencjom MOP (podstawowe normy pracy) wymienionym w deklaracji MOP dotyczącej podstawowych zasad i praw w pracy (1998); w krajach uprzemysłowionych do tych ośmiu konwencji należy dodać cztery konwencje priorytetowe MOP; w kwestiach środowiskowych i w kwestii poszanowania praw człowieka minimalne standardy powinny odpowiadać wykazowi konwencji dotyczących środowiska i zasad dobrego rządzenia, który przewidziano w europejskim rozporządzeniu w sprawie ogólnego systemu preferencji;

b) wykaz dodatkowych konwencji, które należy wdrażać stopniowo i elastycznie z uwzględnieniem rozwoju sytuacji gospodarczej, kwestii socjalnych i środowiskowych u danego partnera; w kwestiach socjalnych ostatecznym celem powinno być pełne i całkowite wdrożenie programu MOP na rzecz godnej pracy;

16. podkreśla, że przez przestrzeganie tych norm należy rozumieć zarówno ich ratyfikację i przeniesienie na grunt prawa krajowego, jak i ich rzeczywiste wdrażanie na całym obszarze kraju;

17. wzywa do umieszczania we wszystkich przyszłych umowach handlowych zakazu wykorzystywania pracy dzieci, zwłaszcza przy wydobywaniu i obróbce minerałów, oraz do włączenia do tych umów jednolitego europejskiego systemu certyfikacji, który zagwarantuje, że wwożone minerały i ich produkty uzyskano bez wykorzystywania pracy dzieci w rozumieniu konwencji MOP 182, co da się wykazać w całym łańcuchu wartości;

18. podkreśla, że w ramach umów o wolnym handlu można by było rozważyć warunkową liberalizację, obejmującą skrócenie harmonogramu znoszenia ceł lub dostęp do dodatkowego rynku, w przypadku przestrzegania norm środowiskowych i społecznych;

19. podkreśla znaczenie stałego monitorowania wdrażania umowy w ramach otwartego i integracyjnego podejścia na wszystkich etapach:

a) odnotowuje wykorzystywanie badań wpływu na zrównoważony rozwój, lecz uważa, że powinny one być również przeprowadzane przed negocjacjami, w ich trakcie i po ich zakończeniu, aby zapewnić stałą ocenę tego wpływu; podkreśla również znaczenie działania w pełnej zgodności z ich ustaleniami; uważa również, że negocjatorzy powinni w większej mierze uwzględniać priorytety i obawy wynikające z tych badań wpływu;

b) zwraca się do Komisji, by przeprowadziła badania wpływu na prawa człowieka w celu uzupełnienia badań wpływu na zrównoważony rozwój czytelnymi wskaźnikami handlowymi, opartymi na prawach człowieka oraz normach środowiskowych i społecznych;

c) wzywa obie strony do systematycznego przedstawiania sprawozdań z ogólnych postępów w wypełnianiu wszelkich zobowiązań podjętych w ramach umowy;

d) zwraca się do Komisji o zadbanie o to, aby parlamenty krajów partnerskich brały udział w negocjacjach handlowych, z myślą o wzmocnieniu zarządzania i demokratycznej kontroli w krajach rozwijających się;

e) podkreśla wagę zaangażowania obywateli na wszystkich etapach negocjacji oraz podczas monitorowania wdrażania umowy i zwraca się w związku z tym o stworzenie forów zrównoważonego rozwoju lub grup konsultacyjnych służących do przeprowadzania konsultacji z partnerami społecznymi i przedstawicielami niezależnego społeczeństwa obywatelskiego;

20. wzywa do tego, aby umowy handlowe zawierane przez UE skutecznie zapewniały najwyższe poziomy przejrzystości, surowe normy w zakresie zamówień publicznych oraz przedstawianie sprawozdań przez przedsiębiorstwa w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, z podziałem na kraje, z myślą o zwalczaniu nielegalnego wywozu kapitału;

21. usilnie nalega, żeby Unia podnosiła prawo dostępu do zasobów naturalnych w negocjacjach umów międzynarodowych i dochodziła praw ludności autochtonicznej i tubylczej w odniesieniu do dostępu do głównych zasobów naturalnych; wzywa Komisję, żeby w negocjacje i międzynarodowe umowy handlowe włączała problematykę zakupu i własności gruntów w krajach trzecich, w szczególności w krajach najsłabiej rozwiniętych i rozwijających się;

22. uznaje, że rozdział obecnie negocjowanych dwustronnych umów dotyczący zrównoważonego rozwoju jest wiążący, lecz że mógłby być bardziej rygorystyczny, gdyby przewidywał:

a) procedurę składania skarg dostępną dla partnerów społecznych;

b) odwoływanie się w celu szybkiego i skutecznego rozwiązywania sporów dotyczących problemów społecznych lub środowiskowych do niezależnej instancji - takiej jak grupa ekspertów, wybranych przez obie strony na podstawie ich fachowej wiedzy z zakresu praw człowieka, prawa pracy i prawa w dziedzinie ochrony środowiska; zalecenia tej instancji powinny stanowić element dokładnie zdefiniowanego procesu, wraz z przepisami regulującymi ich wdrażanie;

c) odwoływanie się do mechanizmu rozwiązywania sporów, na równi z pozostałymi stronami umowy, przewidującego kary mające na celu poprawę sytuacji w danych sektorach lub przynajmniej częściowe zawieszenie niektórych korzyści handlowych przewidzianych w umowie w razie poważniejszego naruszania wymienionych standardów;

23. podkreśla znaczenie uzupełnienia umów o środki towarzyszące, w tym instrumenty pomocy technicznej i programy współpracy, mające na celu poprawę zdolności w zakresie wdrażania, a w szczególności o najważniejsze konwencje z zakresu praw człowieka oraz o normy społeczne i środowiskowe;

Prawa człowieka oraz normy społeczne i środowiskowe w jednostronnych stosunkach handlowych: GSP i GSP +

24. uważa, że 27 konwencji, których ratyfikacja i skuteczne wdrożenie są wymagane, by móc korzystać z GSP +, stanowi jedyne w swoim rodzaju połączenie konwencji w zakresie praw człowieka, prawa pracy, środowiska i dobrego rządzenia; podkreśla, że dotychczas system GSP + miał widoczny pozytywny wpływ z uwagi na ratyfikację tych konwencji, lecz w mniejszym stopniu jeśli chodzi o ich wprowadzanie w życie, a zatem pragnie położyć większy nacisk na środki towarzyszące mające posłużyć poprawie zdolności wdrażania konwencji; ponadto uważa, że w celu zapewnienia wiarygodności systemu GSP + Komisja powinna wszcząć dochodzenia, jeżeli dane jednoznacznie wskazują, że niektóre kraje nie wdrażają wspomnianych 27 konwencji, i w odpowiednim przypadku anulować preferencje;

25. uważa, że można by było ustalić ściślejsze powiązanie między klauzulami dotyczącymi praw człowieka i systemem GSP + w umowach Unii Europejskiej z krajami trzecimi, w szczególności w odniesieniu do działań następczych;

26. zachęca Komisję, by w procesie przeglądu systemu GSP uczyniła go korzystnym przede wszystkim dla państw, które tego najbardziej potrzebują, oraz by uprościła zasady pochodzenia, by kraje korzystające z inicjatywy "Wszystko oprócz broni" i z systemu GSP + mogły uzyskiwać większe korzyści z przyznanych im preferencji; wnosi o opracowanie elementów porównawczych, mechanizmów i kryteriów przejrzystości zarówno udzielania, jak i cofania preferencji w ramach tego systemu; domaga się także pełnego udziału Parlamentu Europejskiego we wszystkich etapach tego procesu, zwłaszcza w odniesieniu do wniosku Rady dotyczącego wykazu krajów beneficjentów, do wszczynania dochodzeń czy też do tymczasowego zawieszania systemu GSP +;

27. wzywa Komisję do przedłożenia w możliwie krótkim terminie wniosku dotyczącego rozporządzenia zakazującego przywozu do Unii towarów wytwarzanych w warunkach współczesnych form niewolnictwa, pracy przymusowej, zwłaszcza pracy przymusowej grup szczególnie narażonych, przy braku poszanowania podstawowych standardów w zakresie praw człowieka;

28. wzywa Komisję, aby na podstawie porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim a Komisją zawsze kompleksowo informowała Parlament o wszelkich istotnych zagadnieniach podczas negocjacji dotyczących międzynarodowych umów handlowych;

29. wzywa Komisję do zagwarantowania skutecznego przepływu informacji w świetle poszerzonych uprawnień Parlamentu wynikających z traktatu lizbońskiego oraz do przyznania Parlamentowi statusu stałego obserwatora poprzez oddelegowanych przedstawicieli, gwarantując tym samym stały dostęp do wszelkich istotnych posiedzeń i dokumentów;

*

**

30. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 320 z 28.10.1996, s. 261.

⁽²⁾ Dz.U. C 290 E z 29.11.2006, s. 107.

⁽³⁾ Dz.U. C 112 E z 9.5.2002, s. 326.

⁽⁴⁾ Dz.U. C 131 E z 5.6.2003, s. 147.

⁽⁵⁾ Dz.U. C 280 E z 18.11.2006, s. 65.

⁽⁶⁾ Dz.U. C 157 E z 6.7.2006, s. 84.

⁽⁷⁾ Konkluzje Rady na temat pracy dzieci z dnia 14.6.2010 r., 10937/1/10.

⁽⁸⁾ Dz.U. C 303 E z 13.12.2006, s. 865.

⁽⁹⁾ Dz.U. C 102 E z 24.4.2008, s. 128.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. C 102 E z 24.4.2008, s. 321.

⁽¹¹⁾ Dz.U. L 12 z 16.1.2001, s. 1.

⁽¹²⁾ Dz.U. C 273 E z 14.11.2003, s. 305.

⁽¹³⁾ Dz.U. C 102E z 24.4.2008, s. 301.

⁽¹⁴⁾ Dz.U. C 323 E z 18.12.2008, s. 361.