Sprawozdanie w sprawie stosowania i skutków dyrektywy w sprawie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży (2001/84/WE) (2012/2038(INI)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2015.419.17

Akt nienormatywny

Wersja od: 16 grudnia 2015 r.

Stosowanie dyrektywy w sprawie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży

P7_TA(2012)0421

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 listopada 2012 r. dotyczące sprawozdania w sprawie stosowania i skutków dyrektywy w sprawie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży (2001/84/WE) (2012/2038(INI))

(2015/C 419/04)

(Dz.U.UE C z dnia 16 grudnia 2015 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając dyrektywę 2001/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w sprawie prawa autora do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży oryginalnego egzemplarza dzieła sztuki (zwaną dalej "dyrektywą") ¹ ,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie stosowania i skutków dyrektywy w sprawie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży (2001/84/WE) (COM(2011)0878),

- uwzględniając art. 48 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej i opinię Komisji Kultury i Edukacji (A7-0326/2012),

A. mając na uwadze, że prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży to prawo autorskie zapisane w art. 14b Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych;

B. mając na uwadze, że dyrektywa wsparła harmonizację podstawowych warunków stosowania prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży celem usunięcia potencjalnych przeszkód przy realizacji rynku wewnętrznego;

C. mając na uwadze, że przyjęcie dyrektywy miało istotne znaczenie dla artystów z uwagi nie tylko na ich inicjatywy służące zyskaniu uznania i uczciwego traktowania artystów jako osób kreatywnych, ale również z uwagi na ich rolę jako autorów wartości kulturowych; mając na uwadze, że utrzymują się jednak wątpliwości dotyczące wpływu na europejski rynek dzieł sztuki, w szczególności na liczne mniejsze i wyspecjalizowane domy aukcyjne i pośredników w UE;

D. mając na uwadze, że dyrektywa została całkowicie wprowadzona w życie we wszystkich państwach członkowskich dopiero w dniu 1 stycznia 2012 r.;

E. mając na uwadze, że w ciągu kilku ostatnich lat znacznie zmniejszył się globalny udział UE w rynku dzieł żyjących artystów;

F. mając na uwadze, że twórczość artystyczna przyczynia się do ciągłego rozwoju życia i dziedzictwa kulturowego UE;

G. mając na uwadze znaczący wkład rynku sztuki i antyków na rzecz gospodarki światowej, w tym wspieranych przez niego przedsiębiorstw, szczególnie tych z branży twórczej;

H. mając na uwadze, że za pomocą dyrektywy nakłada się obciążenia administracyjne na pośredników i stawia się pośredników z UE w niekorzystnej pozycji handlowej w odniesieniu do podmiotów z państw trzecich;

Tendencje na rynku europejskim i na światowym rynku dzieł sztuki

1. odnotowuje, że rok 2011 to rekordowy rok dla rynku dzieł sztuki oraz że roczne dochody ze sprzedaży wyniosły 11,57 mld USD, co stanowi wzrost o ponad 2 mld USD w odniesieniu do roku 2010 ² ; zaznacza, że rynek dzieł sztuki i antyków wnosi znaczący wkład w gospodarkę światową, w tym w przedsiębiorstwa, które dzięki niemu mogą funkcjonować, zwłaszcza te z branży twórczej;

2. zwraca uwagę, że w 2011 r. europejski rynek dzieł sztuki odnotował znaczny wzrost; Wielka Brytania zachowuje udział w rynku światowym na poziomie 19,4 % i odnotowuje wzrost wolumenu sprzedaży o 24 %; udział Francji w rynku wynosi 4,5 %, przy czym wielkość obrotów wzrosła o 9 %; Niemcy zaś, których udział w rynku wynosi 1,8 %, odnotowały wzrost sprzedaży o 23 % ³ ;

3. odnotowuje, że w 2011 r. Chiny zdobyły 41,4 % rynku światowego, wyprzedzając Stany Zjednoczone, które straciły 3 % obrotów i 6 % udziału w rynku i przeszły od 29,5 % w 2010 r. do 23,5 % w 2011 r. ⁴ ;

4. podkreśla ogromne postępy Chin; zauważa jednak, że ten rynek dzieł sztuki ogranicza się obecnie jedynie do artystów pochodzących z tego kraju;

5. stwierdza, że ogólna tendencja przenoszenia środka ciężkości rynku dzieł sztuki ku krajom wschodzącym jest związana z globalizacją, rozwojem Azji i pojawieniem się nowych kolekcjonerów w tych krajach;

6. z zadowoleniem odnotowuje, że państwa trzecie planują wprowadzenie do prawa krajowego prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży; w szczególności zauważa, że w Stanach Zjednoczonych dnia 12 grudnia 2011 r. złożono propozycję ustawy mającej na celu wprowadzenie 7-procentowego prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży dzieł sztuki współczesnej; zauważa, że w Chinach projekt ustawy o prawie autorskim również przewiduje wprowadzenie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży (art. 11 ust. 13);

Wykonanie dyrektywy

7. przypomina, że wysokość opłat za prawa do reprodukcji i wystawiania ma względnie nieduże znaczenie w przypadku sztuk graficznych i plastycznych, w przypadku których dochody pochodzą ze sprzedaży lub odsprzedaży dzieł sztuki;

8. nalega na fakt, że prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży gwarantuje ciągłość wynagrodzenia dla artystów, którzy bardzo często oddają swoje dzieła za niską cenę na początku swojej kariery;

9. odnotowuje, że sprawozdanie Komisji w sprawie stosowania i skutków dyrektywy oraz statystyki pochodzące z tego sektora nie sugerują, by prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży miało negatywny wpływ na rynek dzieł sztuki w Europie;

10. wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny skutków funkcjonowania rynku dzieł sztuki w ogóle, w tym trudności administracyjnych, z jakimi borykają się mniejsze i wyspecjalizowane domy aukcyjne oraz pośrednicy;

11. odnotowuje, że kilka postanowień dyrektywy zapewnia zrównoważone stosowanie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży, z uwzględnieniem interesów wszystkich zainteresowanych stron, w szczególności postanowienia dotyczące stopniowego zmniejszania się stosowanych stawek, ograniczenia honorarium do kwoty 12 500 EUR, wykluczenia z zakresu stosowania prawa sprzedaży po niewielkiej cenie i odsprzedaży w przypadku pierwszego nabywcy; zaznacza jednak, że ta dyrektywa nakłada obciążenia administracyjne na pośredników;

12. zauważa, że prawo do wynagrodzenia dla żyjącego autora oryginalnego dzieła sztuki z tytułu odsprzedaży tego dzieła może być przydatnym narzędziem przeciwdziałania dyskryminacji artystów;

Podsumowanie

13. przypomina, że wartość rynku dzieł sztuki oszacowano w 2010 r. na 10 mld USD, a w 2012 r. na prawie 12 mld USD, z czego prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży stanowi jedynie 0,03 %; uznaje to za duży rynek, z którego artyści i ich spadkobiercy powinni otrzymywać odpowiednie wynagrodzenie;

14. stwierdza, że badania i statystyki dotyczące rynku dzieł sztuki nie wskazują, by prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży miało negatywny wpływ na lokalizację rynku dzieł sztuki i na poziom obrotów;

15. zauważa, że dyrektywa została całkowicie wprowadzona w życie we wszystkich państwach członkowskich dopiero w dniu 1 stycznia 2012 r., chociaż prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży jest w licznych państwach członkowskich uznawane od kilku dziesięcioleci;

16. zwraca uwagę na znaczenie wsparcia proaktywnego udzielanego artystom lokalnym, w tym najmłodszym z nich;

17. uważa, że przeprowadzenie nowej analizy dyrektywy już w 2014 r., jak proponuje Komisja, jest przedwczesne, i proponuje, aby analizy tej dokonać w 2015 r. (czyli 4 lata po ocenie zrealizowanej w grudniu 2011 r.);

18. zachęca Komisję do ponownego przeanalizowania w swoim następnym sprawozdaniu z oceny stosowności stosowanych stawek, progów oraz kategorii beneficjentów dyrektywy;

19. wzywa Komisję do bliskiej współpracy z zainteresowanymi stronami celem umocnienia pozycji europejskiego rynku dzieł sztuki i zaradzenia pewnym trudnościom, takim jak "efekt domina", a także trudnościom administracyjnym napotykanym przez mniejsze i wyspecjalizowane domy aukcyjne oraz pośredników;

20. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy podjęte przez państwa trzecie celem wprowadzenia prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży i nalega, aby Komisja na forach wielostronnych kontynuowała starania na rzecz wzmocnienia pozycji europejskiego rynku dzieł sztuki na świecie;

o o o

21. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

¹ Dz.U. L 272 z 13.10.2001, s. 32.

² Artprice, Art Market Trends 2011 (Tendencje na rynku dzieł sztuki w 2011 r.), http://imgpublic.artprice.com/pdf/trends2011_en. pdf

³ Idem.

⁴ Idem.