Sprawozdanie specjalne Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich skierowane do Parlamentu Europejskiego w związku z projektem...

A.

mając na uwadze, że na mocy art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania od każdego obywatela Unii skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub organów Unii,

B.

mając na uwadze, że skargi składane przez obywateli UE stanowią ważne źródło informacji na temat możliwych naruszeń prawa UE,

C.

mając na uwadze, iż zgodnie z art. 41 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej każdy ma prawo, "aby jego sprawy były załatwiane przez instytucje, organy, biura i agencje Unii bezstronnie, rzetelnie i w rozsądnym terminie",

D.

mając na uwadze, że w dniu 1 marca 2007 r. organizacja międzyrządowa działająca w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego zwróciła się do Komisji o dostęp do posiadanych przez Dyrekcję Generalną ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu oraz byłego wiceprzewodniczącego Komisji odpowiedzialnego za przedsiębiorstwa i przemysł informacji i dokumentów, dotyczących spotkań między Komisją a przedstawicielami producentów samochodów, na których dyskutowano o podejściu Komisji do emisji dwutlenku węgla przez samochody,

E.

mając na uwadze, że Komisja zapewniła dostęp do 15 z 18 pism wysłanych do ówczesnego komisarza Güntera Verheugena, ale odmówiła dostępu do trzech pism wysłanych przez niemieckiego producenta samochodów Porsche, uzasadniając, że ich ujawnienie zagroziłoby interesom handlowym przedsiębiorstwa,

F.

mając na uwadze, że art. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji⁽⁴⁾ stanowi, że celem tego rozporządzenia jest zapewnienie jak najszerszego dostępu do dokumentów Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji oraz mając na uwadze, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą być restrykcyjnie interpretowane,

G.

mając na uwadze, że Komisja odmówiła skarżącemu dostępu do odnośnych pism przedsiębiorstwa Porsche AG na podstawie art. 4 ust 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, który stanowi, że "instytucje odmówią dostępu do dokumentu, jeśli ujawnienie go naruszyłoby ochronę [...] interesów handlowych osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej",

H.

mając na uwadze, że przedmiotowe pisma zostały wystosowane przez przedsiębiorstwo Porsche AG w kontekście przeprowadzanych przez Komisję konsultacji z głównymi podmiotami, dotyczących przeglądu wspólnotowej strategii na rzecz ograniczenia emisji dwutlenku węgla z samochodów osobowych; mając na uwadze, że w związku z tym potencjalnie pisma te zawierały informacje na temat stosunków biznesowych przedsiębiorstwa Porsche AG i dlatego Komisja mogła uznać je za wchodzące w zakres stosowania wyjątków, o których mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001,

I.

mając na uwadze, że służby rzecznika skontrolowały trzy przedmiotowe pisma od przedsiębiorstwa Porsche AG, a także wymianę wiadomości elektronicznych między Komisją i przedsiębiorstwem, w której Komisja poinformowała Porsche AG, że nie zamierza ujawnić odnośnych pism, oraz mając na uwadze, że rzecznik na podstawie tej kontroli stwierdził, iż Komisja niesłusznie odmówiła pełnego dostępu do trzech pism przedsiębiorstwa Porsche AG w oparciu o art. 42 ust. 2, a także częściowego dostępu w oparciu o art. 4 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001⁽⁵⁾, co stanowi przypadek niewłaściwego administrowania,

J.

mając na uwadze, że w dniu 27 października 2008 r. rzecznik sporządził projekt zalecenia dla Komisji, w którym zawarł szczegóły swojej analizy faktyczno-prawnej i stwierdził, że Komisja powinna zapewnić dostęp do przedmiotowych trzech pism od przedsiębiorstwa Porsche AG do byłego komisarza Güntera Verheugena w całości lub rozważyć ich częściowe ujawnienie,

K.

mając na uwadze, że rzecznik, powołując się na art. 195 Traktatu WE (obecny art. 228 TFUE), zwrócił się do Komisji o dostarczenie szczegółowej opinii w przeciągu trzech miesięcy, tj. do 31 stycznia 2009 r.,

L.

mając na uwadze, że Komisja nie przedstawiła swojej opinii w przewidzianym przez art. 228 TFUE trzymiesięcznym terminie, natomiast występowała sześciokrotnie o przedłużenie terminu na przedstawienie szczegółowej opinii w sprawie projektu zalecenia rzecznika, a także mając na uwadze, że w lipcu, a potem we wrześniu 2009 r. rzecznik poinformował sekretariat Komisji o zamiarze przedstawienia specjalnego sprawozdania Parlamentowi w razie nieotrzymania odpowiedzi na swój projekt zalecenia,

M.

mając na uwadze, że Komisja w nowym składzie po rozpoczęciu urzędowania przyznała rzeczywiście dostęp do pism, ale nastąpiło to przeszło 15 miesięcy po sporządzeniu projektu zalecenia, a nie po trzech miesiącach, o których mowa w statucie rzecznika oraz w art. 228 TFUE,

N.

mając na uwadze, że Komisja, zwlekając z odpowiedzią na projekt zalecenia przez 15 miesięcy, nie dopełniła obowiązku współpracowania z rzecznikiem szczerze i w dobrej wierze podczas jego śledztwa w sprawie 676/2008/RT, a także mając na uwadze, że jest to szkodliwe nie tylko dla dialogu międzyinstytucjonalnego, ale także dla publicznego wizerunku UE,

O.

mając na uwadze, że rzecznik stwierdził opóźnienia Komisji w kolejnej sprawie dotyczącej dostępu do dokumentów (355/2007(TN)FOR), w której Komisja powinna była przedstawić szczegółową opinię na temat projektu zalecenia rzecznika do 31 października 2009 r., ale dotychczas tego nie zrobiła,

P.

mając na uwadze, że Komisja dotrzymała pierwotnych terminów na udzielenie odpowiedzi skarżącym jedynie w czterech z 22 przypadków dotyczących dostępu do dokumentów, jakimi zajmował się rzecznik w roku 2009; mając na uwadze, że w 14 przypadkach ze wspomnianych 22 przedstawiła ona swoją odpowiedź z ponad 30-dniowym opóźnieniem, a w sześciu - z przynajmniej 80-dniowym,

Q.

mając na uwadze, że Parlament jako jedyna instytucja UE pochodząca z wyborów powszechnych ma obowiązek utrzymania i ochrony niezależności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w pełnieniu przez niego obowiązków wobec obywateli UE, a także monitorowania, w jaki sposób realizowane są jego zalecenia,

1.

popiera krytyczne uwagi Rzecznika Praw Obywatelskich odnoszące się do Komisji oraz jego zalecenia dla Komisji w związku ze skargą 676/2008/RT;

2.

przyznaje, że nadmierne opóźnienia w udzielaniu rzecznikowi odpowiedzi w tej sprawie stanowią naruszenie przez Komisję obowiązku lojalnej współpracy, jak przewiduje to Traktat;

3.

jest bardzo zaniepokojony ogólną praktyką opóźniania i blokowania przez Komisję dochodzeń prowadzonych przez rzecznika w przypadkach dotyczących dostępu do dokumentów;

4.

przypomina, że w kontekście konsultacji przewidzianych w art. 4 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Komisja musi podać termin odpowiedzi dla będącej autorem dokumentu strony trzeciej, i podkreśla, że Komisja powinna wykorzystywać te uprawnienia w sposób umożliwiający jej przestrzeganie własnych terminów⁽⁶⁾;

5.

przypomina stosowne orzecznictwo dotyczące zasady lojalnej współpracy (art. 4 ust. 3 TUE), zgodnie z którym instytucje Unii mają obowiązek współpracować w dobrej wierze ze sobą, a także zauważa, że obowiązek ten jest jasno sformułowany w nowym art. 13 ust. 2 TUE;

6.

jest zdania, że brak współpracy ze strony Komisji w tym i innych przypadkach pociąga za sobą ryzyko osłabienia zaufania obywateli do Komisji, a także podważenia zdolności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i Parlamentu Europejskiego do stosownego i skutecznego nadzorowania Komisji, a co za tym idzie, jest wbrew rzeczywistej zasadzie praworządności, na której spoczywa Unia Europejska;

7.

żąda, żeby Komisja zobowiązała się wobec Parlamentu Europejskiego do spełniania w przyszłości obowiązku lojalnej współpracy z Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich;

8.

uważa, że jeżeli Komisja nie podejmie takiego zobowiązania i/lub nadal będzie działać bez chęci współpracy z rzecznikiem, Parlament będzie mógł nałożyć na nią sankcje, które mogą obejmować umieszczenie w rezerwie części budżetu Komisji przeznaczonego na wydatki administracyjne;

9.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

Sprawozdanie specjalne Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich skierowane do Parlamentu Europejskiego w związku z projektem zalecenia dla Komisji Europejskiej w sprawie skargi 676/2008/RT (2010/2086 (INI)).

Dz.U.UE.C.2012.99E.43