Sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2007 (2008/2158(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.15E.80
Akt nienormatywnyP6_TA(2008)0524
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2008 r. w sprawie sprawozdania rocznego z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2007 (2008/2158(INI))
(2010/C 15 E/17)
(Dz.U.UE C z dnia 21 stycznia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2007,
– uwzględniając art. 195 Traktatu WE,
– uwzględniając art. 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i warunków ogólnych regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(1),
– uwzględniając rezolucję z dnia 6 września 2001 r. zmieniającą art. 3 przepisów i warunków ogólnych regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(2),
– uwzględniając umowę ramową w sprawie współpracy, zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim i Rzecznikiem Praw Obywatelskich w dniu 15 marca 2006 r., która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 października 2005 r. zatytułowany "Uprawnienia w zakresie przyjmowania i przekazywania komunikatów do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz upoważniania urzędników służby cywilnej do występowania przed Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich" (SEC(2005)1227),
– uwzględniając pismo Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do przewodniczącego Parlamentu Europejskiego z lipca 2006 r. w sprawie wszczęcia procedury zmiany Statutu Rzecznika Praw Obywatelskich,
– uwzględniając projekt decyzji z dnia 22 kwietnia 2008 r.(3) oraz rezolucję z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego zmieniającej decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(4),
– uwzględniając wcześniejsze rezolucje w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,
– uwzględniając art. 195 ust. 2 zdanie drugie i trzecie Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A6-0358/2008),
A. mając na uwadze, że sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za rok 2007 zostało formalnie przedłożone przewodniczącemu Parlamentu w dniu 10 marca 2008 r., a także mając na uwadze, że w dniu 19 maja 2008 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Nikiforos Diamandouros przedstawił to sprawozdanie Komisji Petycji w Strasburgu,
B. mając na uwadze, że ogłoszona pierwotnie w grudniu 2000 r. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej została podpisana w dniu 12 grudnia 2007 r. i ponownie potwierdzona przez przewodniczących Parlamentu, Komisji i Rady, a także mając na uwadze, że zobowiązanie do przestrzegania postanowień prawnie wiążącej karty, zawarte w traktacie z Lizbony, będącym w trakcie ratyfikacji, odzwierciedla wzrost świadomości, że obywatele powinni być w centrum zainteresowania przejrzystej i dostępnej Europy, z którą można się kontaktować i która jest świadoma trosk swoich obywateli,
C. mając na uwadze, że art. 41 karty stanowi: "Każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii",
D. mając na uwadze, że art. 43 karty stanowi: "Każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w państwie członkowskim ma prawo zwracać się do Rzecznika Praw Obywatelskich Unii w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Wspólnoty, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji wykonujących swoje funkcje sądowe",
E. mając na uwadze, że konieczne jest, aby instytucje i organy Unii Europejskiej w pełni wykorzystywały środki konieczne w celu wypełnienia ich obowiązku zagwarantowania, że obywatele otrzymują natychmiastowe i merytoryczne odpowiedzi na swoje zapytania, skargi i petycje,
F. mając na uwadze, że choć od przyjęcia wyżej wymienionej rezolucji Parlamentu z dnia 6 września 2001 r. zatwierdzającej kodeks dobrego postępowania administracyjnego Rzecznika Praw Obywatelskich minęło siedem lat, inne podstawowe instytucje nie spełniły jeszcze żądania Parlamentu o dostosowanie swoich praktyk do postanowień tego kodeksu,
G. mając na uwadze, że liczba otrzymanych skarg w 2007 r. była o około 16 % niższa niż w 2006 r., ale liczba dopuszczalnych skarg wzrosła w 2007 r. zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i względnych, z 449 (12 % skarg ogółem) do 518 (16 % skarg ogółem),
H. mając na uwadze, że wyniki 348 zakończonych postępowań, z których 341 związanych było ze skargami, a siedem stanowiło postępowania z inicjatywy własnej, wskazują, iż w 95 sprawach (odpowiadających 25,7 % rozpatrzonych skarg) niemożliwe było stwierdzenie wystąpienia niewłaściwego administrowania,
I. mając na uwadze, że w 2007 r. podwoiła się liczba skarg dotyczących niewłaściwego administrowania rozstrzygniętych przez samą instytucję lub organ w następstwie skargi skierowanej do Rzecznika Praw Obywatelskich (129 przypadków), co odzwierciedla wzrost gotowości ze strony instytucji i organów do postrzegania skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich jako możliwości naprawy zaistniałych błędów i podjęcia współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich dla dobra obywateli,
J. mając na uwadze, że w 2007 r. pięć spraw zostało zakończonych w wyniku polubownego rozstrzygnięcia sporu, a pod koniec 2007 r. rozpatrywano nadal 31 wniosków o polubowne rozstrzygnięcie sporu,
K. mając na uwadze, że w 2007 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zaczął wykorzystywać w szerszym zakresie nieformalne procedury w celu rozstrzygnięcia problemów w elastyczny sposób i będzie kontynuował rozwijanie tego podejścia w przyszłości, co jest dowodem na gotowość Rzecznika Praw Obywatelskich i odnośnych instytucji do udzielania pomocy obywatelom,
L. mając na uwadze, że w 2007 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zamknął 55 postępowań, wysuwając uwagi krytyczne, a także mając na uwadze, że uwaga krytyczna stanowi dla zgłaszającego skargę potwierdzenie, że jego skarga jest uzasadniona, i wskazuje zainteresowanej instytucji lub organowi popełniony błąd, po to aby pomóc im uniknąć niewłaściwego administrowania w przyszłości,
M. mając na uwadze, że w 2007 r. sporządzono osiem zaleceń wstępnych, siedem zaleceń wstępnych z 2006 r. skutkowało podjęciem decyzji w 2007 r., a jedna sprawa doprowadziła do przedłożenia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania specjalnego,
N. mając na uwadze, że ani uwagi krytyczne zawarte w decyzjach dotyczących zakończenia spraw odnoszących się do niewłaściwego administrowania, w przypadku których niemożliwe było podjęcie skutecznego środka naprawczego, ani zalecenia czy sprawozdania specjalne Rzecznika Praw Obywatelskich nie mają mocy wiążącej, ponieważ uprawnienia rzecznika nie obejmują prawa do podjęcia bezpośrednich środków naprawczych w odniesieniu do niewłaściwego administrowania, ale mają na celu zachęcanie instytucji i organów Unii Europejskiej do samoregulacji,
O. mając na uwadze, że niewłaściwe administrowanie oznacza naruszenie przez instytucję lub stosowny inny organ obowiązujących norm lub zasad prawnych, również w przypadku gdy są one związane z podjętym przez instytucję lub organ zobowiązaniem nieprzewidzianym na mocy traktatów lub przepisów prawa wtórnego,
P. mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich za priorytetowy cel uznał potrzebę wspierania dobrej administracji w instytucjach i organach UE oraz potrzebę popierania podejmowanych w tym celu wysiłków wykraczających poza zwykłe zapobieganie nielegalnym praktykom,
Q. mając na uwadze, że w 2007 r. Rzecznik Praw Obywatelskich przedłożył Parlamentowi Europejskiemu jedno sprawozdanie specjalne, a także mając na uwadze, że przedłożenie Parlamentowi sprawozdania specjalnego stanowi wartościową metodę, dzięki której Rzecznik Praw Obywatelskich może zabiegać o polityczne wsparcie Parlamentu i jego Komisji Petycji w celu zaspokojenia potrzeb obywateli, których prawa zostały naruszone, a także wspierać podniesienie standardów administracji Unii Europejskiej,
R. mając na uwadze, że od czasu wejścia w życie traktatu z Nicei Parlament ma takie samo prawo jak państwa członkowskie, Rada i Komisja Europejska do wszczęcia postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej z powodu braku właściwości, naruszenia istotnego wymogu proceduralnego, naruszenia traktatu WE lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem, lub nadużycia uprawnień,
S. mając na uwadze, że krytyczne uwagi dotyczące niewłaściwego administrowania zawarte przez Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawozdaniu z 2007 r. (uwagi krytyczne, zalecenia wstępne i sprawozdania specjalne) mogą stanowić podstawę unikania powtarzania w przyszłości błędów i wadliwych działań dzięki wdrożeniu odpowiednich środków przez instytucje i inne organy Unii Europejskiej,
T. mając na uwadze, że współpraca ustanowiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich funkcjonuje od ponad dziesięciu lat jako elastyczny system wymiany informacji i najlepszych wzorców oraz jako droga kierowania zgłaszających skargi do rzeczników praw obywatelskich lub innych podobnych organów mających największą możliwość udzielenia im pomocy,
U. mając na uwadze, że rola Rzecznika Praw Obywatelskich w zapewnianiu obywatelom Unii Europejskiej ochrony ewoluowała przez 12 lat od czasu utworzenia tego urzędu, dzięki niezależności Rzecznika Praw Obywatelskich i demokratycznej kontroli przejrzystości działalności rzecznika ze strony Parlamentu,
V. mając na uwadze, że działania Rzecznika Praw Obywatelskich i Komisji Petycji muszą pozostać odrębne oraz - z myślą o unikaniu konfliktów w zakresie ich odpowiednich prerogatyw - powinny zasadniczo odzwierciedlać zasadę ostatecznego przekazywania sobie wzajemnie do rozpatrzenia odpowiednich spraw,
1. przyjmuje sprawozdanie roczne za rok 2007 przedstawione przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i akceptuje formę, w której sprawozdanie to zostało przedstawione, łącząc krótki przegląd działań podjętych w tym roku oraz analizę tematyczną decyzji Rzecznika Praw Obywatelskich i kwestii podniesionych na poszczególnych etapach procedury; uważa jednak, że niezbędne jest podjęcie dalszych działań w celu poprawienia sposobu prezentacji informacji w tabelach statystycznych, w których zestawienie danych liczbowych i procentowych może być dezorientujące;
2. wzywa do zapewnienia wszystkim instytucjom i organom Unii Europejskiej niezbędnych środków budżetowych i zasobów ludzkich w celu zapewnienia, że obywatele otrzymują natychmiastowe i merytoryczne odpowiedzi na swoje zapytania, skargi i petycje;
3. uważa, że Rzecznik Praw Obywatelskich nadal wykonywał swoje uprawnienia w aktywny i zrównoważony sposób, zarówno jeżeli chodzi o rozpatrywanie skarg i zajmowanie się nimi oraz prowadzenie i zamykanie postępowań, jak i w zakresie utrzymywania konstruktywnych stosunków z instytucjami i organami Unii Europejskiej oraz zachęcania obywateli do korzystania ze swoich praw wobec tych instytucji i organów;
4. wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do kontynuowania swoich wysiłków i promowania swoich działań skutecznie, przejrzyście i elastycznie, tak aby w instytucjach i organach Unii Europejskiej można było stworzyć rzeczywistą kulturę świadczenia usług na rzecz obywatela;
5. uważa, że wyrażenie "niewłaściwe administrowanie" powinno być szeroko interpretowane w celu objęcia nie tylko czynności administracyjnych naruszających normy i zasady prawne określone na mocy traktatów lub przepisów prawa wtórnego, ale także na przykład przypadków, w których władze administracyjne podjęły zobowiązania np. przyjmując kodeks dobrego postępowania administracyjnego lub przypadków gdy przyjęta strategia polityczna lub deklaracje natury politycznej wzbudziły słuszne i uzasadnione oczekiwania obywateli;
6. popiera wysiłki podejmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz wspierania dobrej administracji, polegające na kierowaniu do instytucji i organów dodatkowych uwag lub sugestii, nawet jeżeli stosowne postępowania nie wykazały przesłanek niewłaściwego administrowania, jednakże w świetle celu, którym jest stworzenie przyjaznej dla obywatela i nastawionej na świadczenie usług kultury w administracji UE, uważa, że konieczne są dalsze ulepszenia;
7. uważa rolę Rzecznika Praw Obywatelskich w zwiększaniu otwartości i jawności w procesach podejmowania decyzji i administracji Unii Europejskiej za istotny wkład w Unię, w której decyzje podejmowane są "z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli", jak stanowi art. 1 ust. 2 traktatu o Unii Europejskiej, we współpracy z urzędami rzeczników praw obywatelskich poszczególnych państw członkowskich, tak aby UE była w bliższym kontakcie z obywatelami Europy;
8. ponawia swoje wezwanie, wyrażone we wcześniejszych rezolucjach, aby wszystkie instytucje i organy Unii Europejskiej przyjęły wspólne podejście w odniesieniu do kodeksu dobrego postępowania administracyjnego;
9. zwraca uwagę, że zaproponowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich kodeks dobrego postępowania administracyjnego, zatwierdzony przez Parlament w wyżej wymienionej rezolucji z dnia 6 września 2001 r., obejmuje swoim zakresem stosowania urzędników wszystkich instytucji i organów Wspólnoty, a także że w przeciwieństwie do innych kodeksów kodeks ten jest stale uaktualniany i publikowany na stronie internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich;
10. podkreśla potrzebę dalszego wzmocnienia publicznej pozycji Rzecznika Praw Obywatelskich, którego celem jest udostępnianie informacji obywatelom, przedsiębiorstwom, organizacjom pozarządowym i innym podmiotom, a ponadto uważa, że informacje wysokiej jakości mogą przyczynić się do zmniejszenia liczby skarg niewchodzących w zakres kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich; jednocześnie wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do niezwłocznego przekazywania właściwym organom skarg niewchodzących w zakres jego kompetencji poprzez najbardziej odpowiednią sieć na szczeblu krajowym i lokalnym;
11. uznaje wzrost bezwzględnej liczby skarg dopuszczalnych, lecz sądzi, że ich liczba (16 %) wciąż jest niezadowalająca; w związku z tym zaleca przeprowadzenie wzmocnionej kampanii informacyjnej wśród obywateli Europy, której celem będzie zwiększenie ich świadomości w zakresie funkcji i kompetencji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;
12. z zadowoleniem przyjmuje na ogół konstruktywną współpracę pomiędzy Rzecznikiem Praw Obywatelskich a instytucjami i organami Unii Europejskiej oraz popiera go w roli mechanizmu kontroli zewnętrznej, a ponadto jako wartościowe źródło stałej poprawy administracji europejskiej;
13. wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do zapewnienia, że Komisja właściwie korzysta z prawa swobodnego wszczynania postępowań w sprawie naruszenia przepisów prawa na mocy art. 226 traktatu WE lub proponowania sankcji na mocy art. 228 traktatu WE, wykazując się należytą dbałością w unikaniu opóźnień lub nieuzasadnionych przypadków niepodjęcia natychmiastowych działań, co jest niezgodne z uprawnieniami Komisji w zakresie sprawowania nadzoru nad stosowaniem prawa Unii Europejskiej;
14. uważa, że jeżeli instytucja odmówi zastosowania się do zalecenia zawartego w sprawozdaniu specjalnym Rzecznika Praw Obywatelskich pomimo przyjęcia tego zalecenia przez Parlament, Parlament mógłby zasadnie skorzystać ze swojego prawa do wszczęcia postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości w sprawie działania lub zaniechania będącego przedmiotem zalecenia Rzecznika Praw Obywatelskich;
15. zwraca uwagę, że Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił sprawozdanie specjalne krytykujące Komisję za niezajęcie się skargą dotyczącą europejskiej dyrektywy w sprawie czasu pracy, w której to sprawie Parlament przyjął rezolucję w dniu 3 września 2008 r.(5);
16. uważa, że kiedy Rzecznik Praw Obywatelskich i Komisja Petycji, działając w ramach swoich odpowiednich mandatów i kompetencji, badają pokrywające się kwestie, takie jak - odpowiednio - sposób, w jaki Komisja prowadzi postępowania w sprawie naruszenia przepisów prawa, oraz samo rzekome naruszenie, mogą osiągnąć korzystną synergię dzięki bliskiej współpracy;
17. przyjmuje z zadowoleniem relacje w ramach instytucjonalnych pomiędzy Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Komisją Petycji, jeżeli chodzi o wzajemne poszanowanie uprawnień i prerogatyw;
18. uznaje przydatny wkład wnoszony przez Europejską Sieć Rzeczników Praw Obywatelskich, zgodnie z zasadą pomocniczości, w zapewnianie pozasądowych środków odwoławczych; z zadowoleniem przyjmuje współpracę pomiędzy Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich i rzecznikami praw obywatelskich oraz podobnymi organami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w państwach członkowskich, a ponadto wzywa do dalszego zwiększenia wymiany najlepszych wzorców umożliwiającego ich harmonizację między państwami członkowskimi;
19. z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie oświadczenia Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich w październiku 2007 r. jako ważny wkład w celu podniesienia poziomu wiedzy na temat wymiaru pracy rzeczników związanego z Unią Europejską (UE) oraz wyjaśnienia, jaką obsługę zapewniają oni osobom składającym skargi dotyczące spraw wchodzących w zakres prawa UE;
20. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich związane z promowaniem zarówno jego własnej pracy, jak i pracy wykonywanej przez rzeczników krajowych, oraz zaleca, aby rzecznik kontynuował wysiłki na rzecz podnoszenia świadomości obywateli;
21. zachęca Rzecznika Praw Obywatelskich do dalszego przywiązywania znacznej wagi do wydarzeń dotyczących obywateli, a tym samym ewentualnych osób zgłaszających skargi, ponieważ oczywiste jest, że podział obowiązków i odrębność procesów podejmowania decyzji na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym są ciągle jeszcze zbyt trudne do zrozumienia dla wielu obywateli i przedsiębiorstw;
22. z zadowoleniem odnosi się do wzmocnionej kampanii informacyjnej promowanej w przyjętej przez Rzecznika Praw Obywatelskich strategii komunikacji, która prowadzi zarówno do wzrostu świadomości praw obywatelskich i kompetencji Wspólnoty, jak i zrozumienia zakresu kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich; wzywa jednak rzecznika, w świetle ciągle jeszcze znacznej liczby skarg niewchodzących w zakres jego kompetencji, do wzmożenia wysiłków mających na celu przedstawianie szerszych informacji dotyczących tych kompetencji z większą częstotliwością;
23. biorąc pod uwagę, że każda instytucja posiada swoją własną stronę internetową umożliwiającą składanie skarg, petycji itp., oraz biorąc pod uwagę, iż konieczność rozróżniania poszczególnych instytucji jest frustrująca dla obywateli, z zadowoleniem przyjmuje opracowanie interaktywnego podręcznika, którego zadaniem jest pomaganie obywatelom w identyfikowaniu najwłaściwszego forum dla rozwiązania ich problemów;
24. aby ograniczyć liczbę niedopuszczalnych skarg kierowanych do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, sugeruje dalsze rozwinięcie tego pomysłu oraz utworzenie wspólnej strony internetowej instytucji europejskich, która byłaby pomocna dla obywateli i kierowałaby ich bezpośrednio do instytucji właściwej dla zajęcia się ich skargą;
25. proponuje, aby rzecznik podjął kroki mające na celu ograniczenie liczby skarg w tych przypadkach, w których żadne działanie nie jest możliwe;
26. wzywa Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do zaangażowania się - po uzyskaniu zgody zainteresowanego składającego petycję - w bezpośrednie przekazywanie każdej skargi, która wchodzi zakres kompetencji rzecznika krajowego lub regionalnego;
27. w celu świadczenia lepszych i skuteczniejszych usług obywatelom proponuje, aby rzecznik w dalszym ciągu informował ich o wewnętrznych procedurach i terminach dotyczących rozpatrywania skarg, a także o kryteriach podejmowania decyzji na poszczególnych etapach rozpatrywania skargi;
28. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, a także rządom i parlamentom państw członkowskich oraz ich rzecznikom praw obywatelskich lub podobnym właściwym organom.
______
(1) Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15.
(2) Dz.U. C 72 E z 21.3.2002, s. 336.
(3) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0129.
(4) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0301.
(5) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0398.