Sprawozdanie o postępach Chorwacji w 2008 r.
Dz.U.UE.C.2010.87E.135
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0133
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie sprawozdania o postępach Chorwacji w 2008 r.
(2010/C 87 E/27)
(Dz.U.UE C z dnia 1 kwietnia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając decyzję Rady z dnia 3 października 2005 r. o otwarciu negocjacji akcesyjnych z Chorwacją,
– uwzględniając rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie sprawozdania o postępach Chorwacji w 2007 r.(1),
– uwzględniając sprawozdanie o postępach Chorwacji w 2008 r. opublikowane przez Komisję dnia 5 listopada 2008 r. (SEC(2008)2694),
– uwzględniając art. 103 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Chorwacja poczyniła znaczne postępy we wszystkich trzech dziedzinach objętych kryteriami kopenhaskimi,
B. mając na uwadze, że te niebanalne osiągnięcia należy utrwalić oraz że powinny im towarzyszyć tej samej miary wytężone starania na rzecz przyjęcia i wdrożenia reform, o których mowa w sprawozdaniu Komisji oraz w niniejszej rezolucji,
C. mając na uwadze, że UE podjęła kroki na rzecz poprawy jakości procesu rozszerzenia,
D. mając na uwadze, że w komunikacie Komisji z dnia 6 listopada 2007 r. zatytułowanym "Strategia rozszerzenia i główne wyzwania w latach 2007 - 2008" (COM(2007)0663) już od najwcześniejszego etapu negocjacji akcesyjnych kładzie się wielki nacisk na praworządność i dobre zarządzanie, ze szczególnym odniesieniem do walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną, do reformy administracyjnej i wymiaru sprawiedliwości oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego,
E. mając na uwadze, że zamknięcie negocjacji akcesyjnych z Chorwacją do 2009 r. musi pozostać wspólnym celem wszystkich zaangażowanych stron,
F. mając na uwadze, że zabójstwa i ataki, które miały miejsce w 2008 r., zwróciły uwagę na konieczność poważnego i sprawnego zajęcia się korupcją i przestępczością zorganizowaną w Chorwacji,
G. mając na uwadze mianowanie nowego ministra spraw wewnętrznych, nowego ministra sprawiedliwości oraz nowego szefa policji, którym powierzono zadanie zajęcia się tymi sprawami,
Uwagi ogólne
1. pochwala dobre wyniki, jakie Chorwacja osiągnęła w 2008 r. w zakresie przyjmowania ustawodawstwa i przeprowadzania wymaganych reform uprawniających do starania się o członkostwo w UE;
2. ze szczególnym uznaniem zauważa, że wysiłki legislacyjne i administracyjne zostały nareszcie poparte staraniami na rzecz wzmocnienia i poprawy potencjału administracyjnego wymaganymi do wdrożenia takich reform;
3. jest przekonany, że cel zakończenia negocjacji w 2009 r. zgodnie z orientacyjnym planem działań opublikowanym przez Komisję może zostać osiągnięty pod warunkiem, że rząd Chorwacji dołoży większych starań, by zająć się w szczególności bardziej sensytywnymi kwestiami związanymi z procesem akcesyjnym, w tym walką z przestępczością zorganizowaną i korupcją, i ostatecznie zrealizuje cele określone dla tych dziedzin, a także pod warunkiem możliwości gotowości Rady do niezwłocznego otwarcia wszystkich rozdziałów negocjacji;
4. z zadowoleniem przyjmuje zalecenie Komisji, aby Rada utworzyła techniczną grupę roboczą ad hoc odpowiedzialną za sporządzenie traktatu akcesyjnego; zaleca również, aby prace tej grupy przebiegały równolegle z negocjacjami i rozpoczęły się w związku z tym w pierwszej połowie 2009 r.; ponadto z zadowoleniem przyjmuje zamiar przedstawienia przez Komisję w 2009 r. komunikatu zawierającego szczegółowe informacje na temat finansowego wpływu przystąpienia Chorwacji do UE;
Kryteria polityczne
5. wyraża zadowolenie z postępów osiągniętych w przyjmowaniu kluczowych dokumentów i najważniejszego prawodawstwa w niektórych dziedzinach, zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji, praw kobiet, praw mniejszości i powrotu uchodźców; stwierdza, że kolejnym kluczowym krokiem jest teraz szybkie i skuteczne wdrożenie ich;
6. wskazuje jednakże na potrzebę kontynuowania reformy administracji publicznej poprzez wprowadzenie nowej siatki płac oraz przeprowadzenie całościowej reformy procedur administracyjnych w celu zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności oraz odpolitycznienia chorwackiej służby cywilnej; wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na administrację szczebla regionalnego i lokalnego, ponieważ to właśnie jej zdolność do podjęcia nowych obowiązków ma kluczowe znaczenie dla powodzenia procesu decentralizacji;
7. podkreśla znaczenie zagwarantowania inwestorom zagranicznym pewności prawnej i równości wobec prawa i w tym kontekście nalega, aby władze chorwackie niezwłocznie zajęły się zaległymi sprawami dotyczącymi zwrotu mienia, zgodnie z odpowiednimi wyrokami chorwackiego trybunału konstytucyjnego;
8. jest zdania, że konieczne są sumienniejsze działania w sektorze sądowym w celu zajęcia się przyczynami leżącymi u podstaw zaległości dochodzeniowych i nadmiernie długich procedur sądowych, rozpoczęcia poważnej i całościowej racjonalizacji sądownictwa, obejmującej wszystkie typy sądów, wprowadzenia obiektywnej i przejrzystej procedury wyboru sędziów oraz indywidualnych kryteriów ich oceny i awansu, zagwarantowania traktowania zbrodni wojennych zgodnie ze wspólnymi standardami, niezależnie od tożsamości etnicznej, a także w celu wypracowania metody postępowania w przypadku wyroków i procesów zaocznych, w szczególności poprzez wzmocnioną współpracę regionalną;
9. odnotowuje oświadczenie wygłoszone przez Prokuratora Naczelnego Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii (MTKJ) przed Radą Bezpieczeństwa ONZ w dniu 12 grudnia 2008 r., w którym zauważył on, że Chorwacja odpowiedziała na większość wniosków o pomoc, z którymi wystąpiło biuro prokuratora, zwracając jednocześnie uwagę na brak pewnych kluczowych dokumentów wojskowych dotyczących sprawy Ante Gotoviny; wzywa rząd Chorwacji do zwiększenia starań w celu niezwłocznego udostępnienia tych dokumentów trybunałowi;
10. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że rząd chorwacki ostatecznie podjął środki zmierzające do likwidacji korupcji i przestępczości zorganizowanej; podkreśla, że nasilonym działaniom dochodzeniowym i prokuratorskim Urzędu ds. Zwalczania Korupcji i Przestępczości Zorganizowanej (USKOK) muszą towarzyszyć równie usilne starania policji i wymiaru sprawiedliwości, jeżeli działania te mają przynieść wymierne skutki; jest zdania, że zasada zerowej tolerancji musi być stosowana na wszystkich szczeblach, a wyroki muszą być wydawane i wykonywane, łącznie z zajmowaniem majątku; w tym kontekście przyjmuje z zadowoleniem przyjęcie przepisów prawnych dotyczących tymczasowego zamrożenia aktywów wszystkich osób oskarżonych o korupcję i przestępczość zorganizowaną;
11. z zadowoleniem przyjmuje do wiadomości oficjalne otwarcie w czterech różnych sądach wydziałów zajmujących się w szczególności walką z korupcją i zorganizowaną przestępczością, a także weryfikację sześćdziesięciu sędziów przydzielonych do tych wydziałów, którzy będą otrzymywać znaczące zachęty finansowe odzwierciedlające złożoność i newralgiczny charakter powierzonych im zadań;
12. apeluje w tym kontekście do rządu chorwackiego o zagwarantowanie policji i wymiarowi sprawiedliwości swobody i niezależności działań oraz zasobów ludzkich i finansowych potrzebnych do wykonywania ich mandatu w walce z korupcją i przestępczością zorganizowaną;
13. jest usatysfakcjonowany wolnością prasy w Chorwacji, zwraca jednak uwagę na niedawne przypadki zastraszania, a nawet zabójstw dziennikarzy badających sprawy korupcji i przestępczości zorganizowanej; wzywa policję i wymiar sprawiedliwości do podjęcia zdecydowanych działań śledczych i prowadzenia postępowań w tych sprawach, aby przywrócić pozytywny klimat w samym kraju oraz zagwarantować stałe przestrzeganie politycznych kryteriów dotyczących przystąpienia do UE; podkreśla w związku z tym potrzebę pełnej ochrony praw człowieka, które nie podlegają negocjacjom politycznym;
14. jest zadowolony z przyjęcia przez rząd Chorwacji planu działania w zakresie wdrażania prawa konstytucyjnego dotyczącego mniejszości oraz z podwyższenia finansowania; domaga się, aby władze chorwackie wdrażały ten plan w konsultacji z organizacjami pozarządowymi reprezentującymi społeczności mniejszościowe; podkreśla ponadto konieczność skupienia się na ekonomicznych i społecznych prawach mniejszości, a zwłaszcza ich dostępie do zatrudnienia, oraz potrzebę opracowania długoterminowej strategii na rzecz zatrudniania przedstawicieli mniejszości w administracji publicznej i wymiarze sprawiedliwości; wzywa ponadto do przyznania radom mniejszości narodowych autonomii budżetowej wobec władz lokalnych, którym mają doradzać, aby mogły one sprawować swój mandat w pełnej niezależności;
15. z zadowoleniem przyjmuje osiągnięcia Chorwacji w sferze polityki wobec mniejszości, w szczególności zagwarantowanie mniejszościom zamieszkującym ten kraj zarówno możliwości edukacji, jak i reprezentacji w parlamencie;
16. z zadowoleniem przyjmuje ciągły postęp w zakresie kształcenia mniejszości; wyraża jednak zaniepokojenie, że obecne struktury raczej podtrzymują segregację, niż mają na celu integrację różnych grup etnicznych (np. za pomocą wspólnych klas); wyraża również zaniepokojenie, szczególnie w przypadku Romów, że środki te mogą spowodować niższy poziom nauczania niż w klasach ogólnych;
17. zauważa, że pomimo, iż osiągnięto konkretne wyniki pod względem tworzenia warunków do powrotu uchodźców, wiele pozostaje jeszcze do zrobienia w zakresie warunków mieszkaniowych, szczególnie w odniesieniu do byłych dzierżawców w strefach miejskich, a także w zakresie integracji i dostępu do rynku pracy, aby powroty te były powrotami na stałe; podkreśla potrzebę realizacji programów dotyczących powrotu uchodźców w sposób spójny z innymi programami socjalnymi i programami w zakresie zatrudnienia;
18. z zadowoleniem odnosi się ponadto do przyjęcia obszernego prawodawstwa antydyskryminacyjnego i przykłada wielką wagę do skutecznego wprowadzenia w życie jego przepisów; wzywa władze krajowe i lokalne do stosowania zasady zerowej tolerancji wobec objawów nienawiści na tle rasowym i wszelkich innych form nienawiści oraz do zagwarantowania ścigania ich sprawców; nawołuje ponadto władze krajowe do ochrony praw mniejszości seksualnych;
Kryteria gospodarcze
19. jest podbudowany wzrostem zatrudnienia oraz trwałym wzrostem gospodarczym odnotowanym w Chorwacji; wskazuje jednak na utrzymujące się wysokie wskaźniki bezrobocia wśród ludzi młodych i mniejszości oraz na wpływ wyższych cen żywności i ogólnie inflacji na warunki życia zwykłych obywateli;
20. podkreśla konieczność zajęcia się rosnącym deficytem handlowym i deficytem rachunków bieżących, a także długiem zagranicznym, które sprawiają, że chorwacka gospodarka jest bardziej narażona na ryzyko i podatna na nie; zaznacza, że w celu utrzymania obecnego poziomu wzrostu gospodarczego oraz w celu umożliwienia Chorwacji dorównania państwom członkowskim UE konieczne będzie przyspieszenie tempa reform strukturalnych;
21. zwraca uwagę na konieczność wspierania polityki łączącej gwarancję dostaw energii z trwałym rozwojem, w bliskiej konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami; wzywa władze Chorwacji do przestrzegania ustaleń pakietu klimatycznego UE oraz do nadania priorytetu kwestii wydajnego wykorzystania energii oraz odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza na obszarach przybrzeżnych; przypomina Chorwacji o możliwościach finansowania w tym względzie oferowanych obszarom śródziemnomorskim przez UE; z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie planu działania dotyczącego wdrożenia protokołu z Kioto i wzywa władze do podjęcia wszelkich właściwych kroków w celu skutecznego obniżenia emisji zanieczyszczeń przemysłowych;
Zdolność do przyjęcia zobowiązań wynikających z członkostwa
22. zasadniczo wyraża zadowolenie z ogólnego tempa dostosowania legislacyjnego; uważa jednak, że należy zwrócić większą uwagę na jakość prawodawstwa; zachęca władze Chorwacji do kontynuowania starań na rzecz rozwijania potencjału administracyjnego wymaganego, by wprowadzić w życie wspólnotowy dorobek prawny;
23. z zadowoleniem odnosi się do postępów w trwającym procesie prywatyzacji przemysłu stalowego i telekomunikacyjnego oraz do decyzji władz chorwackich dotyczącej kontynuacji przetargów na prywatyzację chorwackich stoczni, które powinny zakończyć się w 2009 r., i podkreśla, że sprzedaż stoczni musi odbyć się przy zachowaniu pełnej przejrzystości oraz w zgodzie z normami konkurencji obowiązującymi w UE; przy wsparciu ze strony Komisji Europejskiej apeluje do rządu chorwackiego o podjęcie specjalnych środków równoważących społeczne koszty restrukturyzacji; wzywa Komisję i Radę, aby uwzględniły obecny kryzys gospodarczy i finansowy w przeglądzie postępów poczynionych przez Chorwację we wdrażaniu niezbędnych reform;
24. zauważa, że postępy w sektorze rolnym są nierówne, kwestie polityki jakości i rolnictwa ekologicznego są bardzo zaawansowane, podczas gdy poprawy wymaga potencjał absorbowania funduszy rozwoju obszarów wiejskich; podkreśla, że zwiększony potencjał administracyjny i reforma systemu pomocy rolnej są konieczne w celu płynnego przejścia do systemu wspólnej polityki rolnej UE oraz dla minimalizacji społecznego oddziaływania takiego przejścia;
25. zachęca władze Chorwacji do wykazania się dobrą absorpcją unijnych funduszy przedakcesyjnych oraz do przygotowania na wszystkich szczeblach - centralnym, regionalnym i lokalnym - struktur i wiedzy wymaganej do korzystania z funduszu strukturalnego i funduszu spójności UE;
Współpraca regionalna
26. głęboko ubolewa nad faktem skutecznego zablokowania negocjacji akcesyjnych przez długi okres czasu z powodu kwestii dwustronnych;
27. podkreśla, że kwestie te nie powinny stanowić przeszkody dla postępów w negocjacjach akcesyjnych, pod warunkiem że negocjacje te nie są wykorzystywane w celu uprzedzenia ostatecznego rozstrzygnięcia tych kwestii; apeluje zatem do rządu chorwackiego oraz do rządów państw sąsiadujących o bezzwłoczne rozwiązanie nierozstrzygniętych kwestii spornych;
28. podkreśla, że dobre stosunki sąsiedzkie są głównym elementem procesu integracji Europy i zachęca Chorwację oraz jej sąsiadów do aktywnego wspierania współpracy w regionie oraz do inwestowania w większą liczbę projektów współpracy transgranicznej;
29. przypomina o nieformalnym porozumieniu osiągniętym w dniu 26 sierpnia 2007 r. przez premierów Chorwacji i Słowenii w sprawie przekazania sporu granicznego pomiędzy tymi państwami organowi międzynarodowemu; przyjmuje z zadowoleniem gotowość Chorwacji i Słowenii do przyjęcia propozycji mediacji ze strony Komisji i uważa, że mediacja ta powinna opierać się na prawie międzynarodowym; w tym kontekście oczekuje szybkiego postępu w negocjacjach w sprawie akcesji;
*
**
30. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządowi i parlamentowi Chorwacji.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0120.