Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniania żywności za rok 2007.
Dz.U.UE.C.2009.242.2
Akt nienormatywny(2009/C 242/02)
(Dz.U.UE C z dnia 9 października 2009 r.)
1. PODSTAWA PRAWNA I KONTEKST
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1) państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
- wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromienianie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości żywności oraz składników żywności poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek
oraz
- wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metod stosowanych do wykrywania, czy produkt został poddany promieniowaniu jonizującemu.
Artykuł 7 ust. 4 tej dyrektywy nakłada również na Komisję obowiązek opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej:
- szczegółowych danych dotyczących zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich, a także wszelkich zmian ich statusu,
- sprawozdania sporządzonego w oparciu o informacje dostarczane przez krajowe organy nadzoru.
Niniejsze sprawozdanie dotyczy okresu od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. Zawiera ono kompilację informacji przekazanych Komisji przez 25 państw członkowskich.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromienianie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność i składniki żywności mogą być poddawane promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie (art. 7 ust. 1).
Napromienianie żywności i składników żywności może być przeprowadzone wyłącznie za pomocą następujących źródeł:
- promieni gamma pochodzących z nuklidów promieniotwórczych 60Co lub 137Cs,
- promieni rentgenowskich wytwarzanych przez urządzenia obsługiwane na poziomie energii nominalnej (maksymalnej energii kwantowej) wynoszącej 5 MeV lub poniżej tego poziomu,
- elektronów wytwarzanych przez urządzenia obsługiwane na poziomie energii nominalnej (maksymalnej energii kwantowej) wynoszącej 10 MeV lub poniżej tego poziomu.
Wykaz zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3) w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i jest on dostępny na stronie:
http://ec.europa.eu/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf1.2. Napromieniona żywność oraz składniki żywności
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)).
Ponadto siedem państw członkowskich zawiadomiło Komisję o utrzymaniu krajowych zezwoleń dla niektórych rodzajów żywności oraz składników żywności, zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Wszelką napromienioną żywność oraz żywność lub żywność wieloskładnikową zawierającą jeden lub więcej napromienionych składników należy opatrzyć napisem "napromienione" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu". W przypadku produktów sprzedawanych luzem, wyrazy te umieszcza się łącznie z nazwą produktu na wywieszce lub jako napis powyżej lub obok pojemnika, w którym umieszczono produkty.
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. WYNIKI KONTROLI DOKONANYCH W JEDNOSTKACH PRZEPROWADZAJĄCYCH NAPROMIENIANIE
Niniejsza sekcja sprawozdania przedstawia wyniki kontroli dokonanych w jednostkach przeprowadzających napromienianie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek.
Państwa członkowskie przedłożyły następujące informacje dotyczące zatwierdzonych jednostek i kontroli w nich przeprowadzonych.
2.1. Belgia
Inspekcje przeprowadzone przez właściwe organy w 2007 r. potwierdziły, że jednostka przeprowadzająca napromienianie Sterigenics S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych promieniowaniu w tej jednostce w 2007 r.
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Żabie udka | 1.521 | 5 |
| Mięso | 445 | 6-8 |
| Drób | 282 | 5 |
| Ryby, skorupiaki, mięczaki, szkarłupnie | 258 | 3-5 |
| Zioła i przyprawy korzenne | 139 | 6-9 |
| Sucha krew | 16 | 6-9 |
| Warzywa | 12 | 6 |
| Skrobia | 11 | 3 |
| Sproszkowane jaja | 7 | 3 |
| Pozostałe | 108 | 0-10 |
| Ogółem | 2.799 |
2.2. Bułgaria
Bułgaria nie przekazała żadnych informacji.
2.3. Republika Czeska
Inspekcje przeprowadzone przez właściwe organy w 2007 r. potwierdziły, że jednostka przeprowadzająca napromienianie Artim Spol S.R.O. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych promieniowaniu w tej jednostce w 2007 r.
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne | 55 | 1-10 |
| Ogółem | 55 |
2.4. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działały cztery zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromienianie. Inspekcje przeprowadzone przez właściwe organy w 2007 r. potwierdziły, że jednostki przeprowadzające napromienianie spełniają wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych promieniowaniu w każdej jednostce w 2007 r. W 2007 r. w trzech jednostkach przeprowadzających napromienianie w Niemczech poddano promieniowaniu łącznie 331 ton produktów.
a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy korzenne i zioła | 206 | < 10 |
| Warzywa suszone | 24 | < 10 |
| Ogółem | 230 |
Z całkowitej ilości napromienionych produktów 121 ton wywieziono do krajów trzecich.
b) BGS/BETA-Gamma Service GmbH & Co. KG, Wiehl
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy korzenne i zioła | 21 | 10-13 |
| Warzywa suszone | 18 | 10-32 |
| Ogółem | 39 |
Wszystkie produkty poddane promieniowaniu zostały wywiezione do krajów trzecich.
c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa | 61 | 5-10 |
| Przyprawy korzenne i zioła | 1 | 5-10 |
| Ogółem | 62 |
Wszystkie produkty poddane promieniowaniu zostały wywiezione do krajów trzecich.
d) Beta-Gamma-Service Gmbh & Co. KG, Bruchsal
W 2007 r. w wymienionej jednostce nie poddano promieniowaniu żadnych produktów.
2.5. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromienianie żywności oraz składników żywności. Inspekcje przeprowadzone przez właściwe organy w 2007 r. potwierdziły, że jednostki przeprowadzające napromienianie spełniają wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
a) Ionmed Esterilización, S.A.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych promieniowaniu w tej jednostce w 2007 r.
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne | 216 | < 10 |
| Ogółem | 216 |
b) Aragogamma, SA,
W 2007 r. w wymienionej jednostce nie poddano promieniowaniu żadnych produktów.
2.6. Francja
We Francji istnieje sześć zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie żywności. Inspekcje przeprowadzone przez właściwe organy w 2007 r. potwierdziły, że pięć z tych jednostek spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE. W stosunku do jednej z nich wysunięto uwagi dotyczące kontroli dawek promieniowania i statusu produktów przed napromienianiem i po nim.
W jednostce Ionisos SA, Domaine de Corbeville, 91400 Orsay (numer identyfikacyjny 91471 F) w 2007 r. nie poddano promieniowaniu żywności ani składników żywności. Jednostka ta została zamknięta.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych promieniowaniu w jednostkach w 2007 r.
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Drób | 1.239 | 5 |
| Mrożone żabie udka | 687 | 5 |
| Guma arabska | 131 | 3 |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywa suszone | 60 | 10 |
| Kazeina | 22 | 6 |
| Ogółem | 2.139 |
2.7. Węgry
Na Węgrzech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromienianie. Urzędowa inspekcja przeprowadzona przez właściwy organ (Węgierski Urząd ds. Rolnictwa) w 2007 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromienianie AGROSTER Besugárzó Rt. (Budapest, Jászberényi út 5.) spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2007 r.
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy korzenne, ostra papryka | 5,9 | 4-6 |
| Produkty liofilizowane | 0,5 | 3-4 |
| Zioła | 14,5 | 3-6 |
| Ogółem | 20,9 |
2.8. Włochy
Kontrola przeprowadzona w jedynej jednostce przeprowadzającej napromienianie we Włoszech, Gammard Italia Spa, zakończyła się wynikiem pozytywnym. W jednostce tej w 2007 r. nie poddano promieniowaniu żadnej żywności ani składników żywności.
2.9. Niderlandy
Właściwe organy potwierdziły, że w 2007 r. jednostki przeprowadzające napromienianie spełniały wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
Od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. Isotron NL przeprowadził napromienianie 2.323 ton żywności i składników żywności w swoich dwóch jednostkach, w miastach Ede i Etten-Leur. W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych promieniowaniu w tych dwóch jednostkach w 2007 r.
a) Isotron NL - jednostka przeprowadzająca napromienianie w Ede
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy korzenne i zioła | 753 | BD |
| Żabie udka | 197 | BD |
| Mięso drobiowe (mrożone) | 154 | BD |
| Warzywa liofilizowane | 88 | BD |
| Białko jaj | 70 | BD |
| Krewetki (mrożone) | 45 | BD |
| Próbki żywności | 10 | BD |
| Ogółem | 1.317 | |
| (BD: brak danych dotyczących tej pozycji). |
b) Isotron NL - jednostka przeprowadzająca napromienianie w Etten-Leur
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa suszone | 791 | BD |
| Żabie udka | 146 | BD |
| Przyprawy korzenne i zioła | 48 | BD |
| Mięso drobiowe (mrożone) | 21 | BD |
| Ogółem | 1.006 | |
| (BD: brak danych dotyczących tej pozycji). | ||
2.10. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromienianie. W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w jednej z tych jednostek w 2007 r.
a) Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Kategoria produktów | Ilość (t) poddana promieniowaniu | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Suche przyprawy korzenne, suche zioła aromatyczne, przyprawy warzywne | 269 | 7-10 |
| Ogółem | 269 |
b) Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
Nie przekazano żadnej informacji dotyczącej tej jednostki przeprowadzającej napromienianie.
2.11. Portugalia
Portugalia nie przekazała żadnych informacji.
2.12. Rumunia
W Rumunii istnieje tylko jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromienianie, którą jest IRASM Center przy Krajowym Instytucie Fizyki i Inżynierii Jądrowej im. Horii Hulubei. Źródłem promieniowania jonizującego są promienie gamma 60Co. Jednostka ta została zatwierdzona przez Krajową Komisję Działań Jądrowych. W 2007 r. w jednostce IRASM nie dokonano napromieniania żywności ani składników żywności.
2.13. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromienianie żywności. Jednostka ta w 2007 r. nie poddała promieniowaniu żadnej żywności w ramach swojego zezwolenia.
2.14. Tabela podsumowująca sytuację w UE
Poniższa tabela podsumowuje ilość żywności (w tonach) poddanej promieniowaniu jonizującemu w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w Unii Europejskiej.
| Kategorie produktów | BE | CZ | DE | ES | FR | HU | NL | PL | Ogółem | % |
| Kazeina | 0 | 0 | 0 | 0 | 22 | 0 | 0 | 0 | 22 | 0,27 |
| Sucha krew | 16 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 16 | 0,20 |
| Sproszkowane jaja | 7 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 7 | 0,09 |
| Białko jaj | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 70 | 0 70 | 0,86 | |
| Ryby,skorupiaki, mięczaki, szkarłupnie | 258 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 45 | 0.303 | 3,72 | |
| Próbki żywności | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 10 | 0 | 10 | 0,12 |
| Żabie udka/części | 1.521 | 0 | 0 | 0 | 687 | 0 | 343 | 0 | 2.551 | 31,29 |
| Guma arabska | 0 | 0 | 0 | 0 | 131 | 0 | 0 | 0 | 131 | 1,61 |
| Zioła, przyprawy korzenne | 139 | 55 | 228 | 216 | 60 | 21 | 801 | 269 | 1.789 | 21,94 |
| Mięso | 445 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 445 | 5,46 |
| Drób | 282 | 0 | 0 | 0 | 1.239 | 0 | 175 | 0 | 1.696 | 20,80 |
| Skrobia | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 11 | 0,13 |
| Warzywa | 12 | 0 | 103 | 0 | 0 | 0 | 879 | 0 | 994 | 12,19 |
| Inne | 108 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 109 | 1,34 |
| Ogółem | 2.799 | 55 | 331 | 216 | 2.139 | 22 | 2.323 | 269 | 8.154 | |
| % całości | 34,33 | 0,67 | 4,06 | 2,65 | 26,23 | 0,27 | 28,49 | 3,30 | 100,00 |
3. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH NA ETAPIE WPROWADZANIA PRODUKTÓW DO OBROTU I METODY STOSOWANE DO WYKRYWANIA, CZY PRODUKT ZOSTAŁ PODDANY PROMIENIOWANIU JONIZUJĄCEMU
Odnośnie do wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metod stosowanych do wykrywania, czy produkt został poddany promieniowaniu jonizującemu, państwa członkowskie przedstawiły następujące informacje:
3.1. Austria
Ogółem zbadano 115 próbek. W żadnej z tych próbek nie wykazano poddania ich promieniowaniu jonizującemu.
| Liczba próbek: 115 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Zioła i przyprawy korzenne | 39 | 0 | 0 | EN 1788, EN 13751 |
| Herbaty ziołowe | 38 | 0 | 0 | EN 1788, EN 13751 |
| Drób | 38 | 0 | 0 | EN 1786 |
| Ogółem | 115 | 0 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 00,00 % | 00,00 % | |
3.2. Belgia
Ogółem zbadano 89 próbek. Stwierdzono, że jedna z nich została napromieniona.
| Liczba próbek: 89 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Makaron instant | 21 | 0 | 1 | EN 1788(*) |
| Skorupiaki i mięczaki | 15 | 0 | 0 | |
| Zioła mrożone | 15 | 0 | 0 | |
| Krewetki | 15 | 0 | 0 | |
| Warzywa suszone | 11 | 0 | 0 | |
| Owoce | 11 | 0 | 0 | |
| Ogółem | 88 | 0 | 1 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 98,88 % | 00,00 % | 1,12 % | |
| (*) W celu wykrycia napromieniania użyto termoluminescencji EN 1788. | ||||
3.3. Bułgaria
Bułgaria nie przekazała żadnych informacji dotyczących kontroli w zakresie napromieniania żywności w 2007 r.
3.4. Cypr
W 2007 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne odnośnie do napromieniania żywności.
3.5. Republika Czeska
Ogółem zbadano 60 próbek. Okazało się, że dwie próbki nie były zgodne z wymogami (pozytywny wynik napromieniania i nieodpowiednie oznaczenie).
| Liczba próbek: 60 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Świeże owoce | 15 | 0 | 0 | EN 1788/EN 1785 |
| Przyprawy korzenne | 12 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Suplementy diety | 8 | 0 | 1 | EN 1788 |
| Ryby, skorupiaki, mięczaki, szkarłupnie | 7 | 0 | 0 | EN 1785 |
| Herbaty ziołowe | 5 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Makaron instant | 3 | 0 | 1 | EN 1788/EN 1785 |
| Drób | 6 | 0 | 0 | EN 1785 |
| Krewetki | 2 | 0 | 0 | EN 1785 |
| Ogółem | 58 | 0 | 2 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 96,67 % | 00,00 % | 3,33 % | |
3.6. Niemcy
Ogółem zbadano 3.744 próbki żywności, z których 77 było napromienionych. Dwie próbki były napromienione i spełniały wymogi dyrektyw UE: 1 próbka należąca do kategorii "Przyprawy korzenne i zioła" oraz 1 próbka należąca do kategorii "Zupy, sosy, makarony instant". Pozostałe 75 napromienionych próbek nie było zgodnych z wymogami:
- 21 próbek należących do kategorii, dla których napromienianie jest dozwolone, ale których oznakowanie nie było zgodne z wymogami,
- 34 próbki należące do kategorii, dla których napromienianie nie jest dozwolone,
- 20 próbek (głównie makaron i zupy w proszku) zostało napromienionych, jednak nie można było określić, które ze składników tej żywności wieloskładnikowej zostały napromienione, aby wykryć, czy napromienianie ich było dozwolone.
Kategorie produktów, w których stwierdzono największy odsetek niezgodnych z wymogami próbek, to suplementy diety (16 %) oraz zupy i sosy (11 %).
| Liczba próbek: 3744 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Przyprawy korzenne i zioła | 1.022 | 0 | 2 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Herbaty, produkty herbatopodobne | 328 | 3 | 0 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Przyprawy | 288 | 0 | 2 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Zupy, sosy, makarony instant | 239 | 12 | 17 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Skorupiaki, mięczaki, szkarłupnie, inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane | 180 | 1 | 2 | EN 1786, EN 1788, EN 13751 (*) |
| Świeże owoce | 174 | 0 | 2 | EN 1784, EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Jadalne nasiona roślin strączkowych, orzechy, nasiona oleiste | 162 | 0 | 0 | EN 1784, EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Grzyby suszone lub produkty z grzybów | 149 | 0 | 5 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Suplementy diety | 147 | 4 | 23 | EN 1786, EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Suszone owoce lub produkty z owoców | 134 | 0 | 0 | EN 1788, EN 13708(*) |
| Ryby i produkty gospodarki rybnej | 130 | 0 | 0 | EN 1786, EN 1788 |
| Zboża i produkty zbożowe | 93 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Suszone warzywa i produkty warzywne | 88 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788, EN 13751(*) |
| Drób | 75 | 0 | 0 | EN 1784, EN 1786, EN 1788 |
| Potrawy gotowe do podania | 72 | 0 | 1 | EN 1786, EN 1788, EN 13751 |
| Kiełbasy | 67 | 0 | 0 | EN 1784, EN 1786, EN 1787, EN 1788 |
| Świeże warzywa | 52 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Świeże grzyby | 47 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Ser z ziołami | 46 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788 |
| Ziemniaki, części roślin o wysokiej zawartości skrobi | 42 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) | 41 | 0 | 0 | EN 1784, EN 1786 |
| Mięso (z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) | 15 | 0 | 1 | EN 1786 |
| Ser bez ziół | 12 | 0 | 0 | (*) |
| Masło z ziołami | 10 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788 |
| Kakao | 10 | 0 | 0 | EN 1787 |
| Jaja, produkty z jaj | 9 | 0 | 0 | EN 1784, EN 1785 |
| Mleko i produkty mleczne | 8 | 0 | 0 | EN 1787 |
| Kawa | 1 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Inne | 28 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788 |
| Ogółem | 3.669 | 20 | 55 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 98,00 % | 0,53 % | 1,47 % | |
| (*) Do wykrycia napromieniania wykorzystuje się też inne metody (np. elektronowy rezonans paramagnetyczny). | ||||
3.7. Dania
W 2007 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli analitycznych dotyczących napromieniania żywności na etapie wprowadzania produktów do obrotu.
Przedsiębiorstwa duńskie są jednak zobowiązane do przeprowadzania kontroli we własnym zakresie, aby zagwarantować zgodność z wymogami. Urząd ds. weterynaryjnych i żywnościowych Danii sprawdził te działania w zakresie samokontroli za pomocą kontroli dokumentów.
3.8. Estonia
W 2007 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne odnośnie do napromieniania żywności.
W 2007 r. w Estonii nie przeprowadzono żadnych kontroli analitycznych w zakresie napromieniania żywności na etapie wprowadzania produktów do obrotu.
3.9. Grecja
Ogółem zbadano 92 próbki żywności; w przypadku żadnej z nich nie stwierdzono napromienienia.
| Liczba próbek: 92 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Zioła i przyprawy korzenne | 81 | 0 | 0 | EN 13751 (PPSL) |
| Kakao | 8 | 0 | 0 | EN 13751 (PPSL) |
| Zboża | 2 | 0 | 0 | EN 13751 (PPSL) |
| Zupy w proszku | 1 | 0 | 0 | EN 13751 (PPSL) |
| Ogółem | 92 | 0 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 00,00 % | 00,00 % | |
3.10. Hiszpania
Ogółem zbadano 130 próbek żywności; w przypadku trzech z nich stwierdzono napromienienie. W przypadku wszystkich próbek, które nie spełniały wymogów, chodziło o żabie udka.
| Liczba próbek: 130 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Zioła i przyprawy korzenne | 88 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788 |
| Owoce suszone | 25 | 0 | 0 | EN 1786, EN 13708 |
| Ryby, skorupiaki i inne zwierzęta wodne | 9 | 0 | 3 | EN 1786 |
| Warzywa | 5 | 0 | 0 | EN 1787, EN 1788 |
| Ogółem | 127 | 0 | 3 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 97,70 % | 00,00 % | 2,30 % | |
3.11. Finlandia
Ogółem zbadano 94 próbki. Napromienienie stwierdzono w przypadku 5 próbek, które nie były oznakowane.
Żadna z próbek, które dały wynik dodatni, nie była właściwie oznakowana, a jednostki przeprowadzające napromienianie nie były zatwierdzone przez UE.
| Liczba próbek: 94 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Suszone przyprawy korzenne i zioła | 73 | 0 | 1 | EN 1788, EN 13751 |
| Suplementy diety | 17 | 0 | 4 | EN 1788, EN 13751 |
| Jagody | 4 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Ogółem | 89 | 0 | 5 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 94,68 % | 00,00 % | 5,32 % | |
3.12. Francja
Ogółem zbadano 117 próbek, z których 6 zostało napromienionych i nie było prawidłowo oznakowanych.
| Liczba próbek: 117 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Owoce suszone | 19 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Ziemniaki | 12 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Zupy i sosy w proszku | 11 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Warzywa | 10 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Makaron instant | 9 | 0 | 3 | EN 1788 |
| Orzechy | 9 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Skorupiaki, mięczaki, szkarłupnie | 7 | 0 | 1 | EN 1788 |
| Kasztany | 6 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny | 6 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Mrożone żabie udka | 5 | 0 | 2 | EN 1788 |
| Herbata | 5 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Płatki zbożowe dla produktów nabiałowych | 4 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Imbir | 4 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Suszone ryby | 2 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Przyprawy korzenne | 2 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Ogółem | 111 | 0 | 6 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 94,87 % | 00,00 % | 5,13 % | |
3.13. Węgry
Ogółem zbadano 139 próbek żywności, napromienienie stwierdzono w przypadku jednej z nich.
| Liczba próbek: 139 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Przyprawy korzenne | 49 | 10 | 0 | EN 1788 |
| Herbata | 43 | 2 | 1(*) | |
| Suplementy diety | 26 | 8 | 0 | |
| Ogółem | 118 | 20 | 1 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 84,89 % | 14,39 % | 0,72 % | |
| (*) Napromieniona próbka herbaty została oznaczona jako taka, choć napromienianie herbaty nie jest na Węgrzech dozwolone. | ||||
3.14. Irlandia
W 2007 r. zbadano 580 próbek żywności, z których 21 było napromienionych, ale nie nosiło wymaganego oznakowania.
| Liczba próbek: 580 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Zioła i przyprawy korzenne | 217 | 0 | 5 | EN 13751 (metoda przesiewowa), potwierdzona metodą EN 1788 |
| Kawy i herbaty | 115 | 0 | 0 | |
| Makaron | 66 | 0 | 4 | |
| Owoce i warzywa | 42 | 0 | 2 | |
| Zupy i sosy | 25 | 0 | 0 | |
| Przyprawy i buliony | 22 | 0 | 2 | |
| Produkty z jagód Goji (kolcowoju) | 14 | 0 | 4 | |
| Nasiona | 13 | 0 | 0 | |
| Suplementy diety | 12 | 0 | 1 | |
| Produkty zbożowe i piekarnicze | 7 | 0 | 1 | |
| Różne | 26 | 0 | ||
| Ogółem | 559 | 0 | 21 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 96,38 % | 00,00 % | 3,62 % | |
3.15. Włochy
Zbadano 105 próbek. Nie stwierdzono napromienienia żadnej z nich. W 11 przypadkach wyniki nie były jednoznaczne.
| Liczba próbek: 105 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Przyprawy korzenne, zioła aromatyczne i ekstrakty warzywne | 79 | 11 | 0 | EN 13783, EN 1788 |
| Warzywa cebulowe | 7 | 0 | 0 | EN 13783 |
| Owoce suszone | 2 | 0 | 0 | EN 13783 |
| Owoce różne | 2 | 0 | 0 | EN 13783 |
| Mieszanki ziołowe | 2 | 0 | 0 | EN 13783 |
| Orzechy | 2 | 0 | 0 | EN 13783 |
| Ogółem | 94 | 11 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 89,52 % | 10,48 % | 0,00 % | |
3.16. Łotwa
Pobrano dwie próbki; obydwie były zgodne z przepisami wspólnotowymi.
| Liczba próbek: 2 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Błyskawiczne zupy w proszku | 1 | 0 | 0 | EN 1788 |
| Herbaty ziołowe | 1 | 0 | 0 | |
| Ogółem | 2 | 0 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 0,00 % | 0,00 % | |
3.17. Litwa
Zbadano 89 próbek, z których wszystkie okazały się zgodne z wymogami.
| Liczba próbek: 89 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Suche zioła aromatyczne, próbki herbaty, próbki przypraw | 89 | 0 | 0 | EN 13783:2004 |
| Ogółem | 89 | 0 0 | ||
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 00,00 % | 00,00 % | |
3.18. Luksemburg
Ogółem zbadano 20 próbek suplementów diety. Stwierdzono napromienienie sześciu z nich. W 6 przypadkach wyniki nie były jednoznaczne.
| Liczba próbek: 20 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Suplementy diety | 8 | 6 | 6 | EN 1788 |
| Ogółem | 8 | 6 | 6 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 40,00 % | 30,00 % | 30,00 % | |
3.19. Malta
Zbadano ogółem 25 próbek ziół i przypraw korzennych. Stwierdzono, że 21 próbek zostało napromienionych, ale nie zostały one oznaczone jako takie.
| Liczba próbek: 25 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Zioła i przyprawy korzenne | 4 | 0 | 21 | EN 13751 |
| Ogółem | 4 | 0 | 21 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 16,00 % | 0,00 % | 84,00 % | |
3.20. Niderlandy
Ogółem w 2007 r. pobrano i zbadano 416 próbek. Stwierdzono napromienienie 33 próbek. Trzy z nich, wszystkie z kategorii suplementy diety, były prawidłowo oznakowane jako takie.
| Liczba próbek: 416 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Suplementy diety | 201 | 0 | 29 | EN 1788, EN 13751 |
| Zioła i przyprawy korzenne | 185 | 0 | 1 | EN 1788, EN 13751 |
| Ogółem | 386 | 0 | 30 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 92,79 % | 00,00 % | 7,21 % | |
3.21. Polska
Ogółem zbadano 150 próbek. Stwierdzono napromienienie 1 próbki, która nie była prawidłowo oznakowana.
| Liczba próbek: 150 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 66 | 0 | 0 | EN 1786, EN 1787, EN 1788, EN 13751 |
| Orzechy, w tym orzeszki ziemne | 25 | 0 | 0 | EN 1786, EN 1787, EN 1788 |
| Warzywa | 20 | 0 | 1 | EN 1786, EN 1787, EN 1788 |
| Owoce | 19 | 0 | 0 | EN 1786, EN 1787, EN 1788 |
| Ryby, skorupiaki, mięczaki, szkarłupnie | 13 | 0 | 0 | EN 1786, EN 1787, EN 1788 |
| Drób i produkty z drobiu, jaja i produkty z jaj | 7 | 0 | 0 | EN 1786, EN 1787, EN 1788 |
| Ogółem | 149 | 0 | 1 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 99,33 % | 00,00 % | 0,67 % | |
3.22. Portugalia
Portugalia nie przekazała żadnych informacji.
3.23. Rumunia
W 2007 r. przeprowadzono kontrolę dokumentów (w tym kontrolę oznakowania) żywności (suchych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych) w 2014 sklepach. Cała zbadana żywność nie była oznakowana jako napromieniona. W 2007 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne w zakresie napromieniania żywności.
3.24. Szwecja
W 2007 r. zbadano ogółem 6 próbek: mięso bizona, pardwy, żabie, krokodyle i dwa różne rodzaje sera. Metoda zastosowana do badania napromienionej żywności była zgodna z EN 1784. Żadna z próbek nie była napromieniona.
| Liczba próbek: 6 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Mięso | 4 | 0 | 0 | EN 1784 |
| Sery | 2 | 0 | 0 | EN 1784 |
| Ogółem | 6 | 0 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 00,00 % | 00,00 % | |
3.25. Słowacja
W 2007 r. na Słowacji zbadano 41 próbek, z których żadna nie była napromieniona.
| Liczba próbek: 41 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Orzeszki ziemne i inne orzechy | 25 | 0 | 0 | EN 1784 |
| Sery | 12 | 0 | 0 | EN 1784 |
| Mięso (kurczaka i kacze) | 3 | 0 | 0 | EN 1784 |
| Mak | 1 | 0 | 0 | EN 1784 |
| Ogółem | 41 | 0 0 | ||
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 00,00 % | 00,00 % | |
3.26. Słowenia
Zbadano 20 próbek pod kątem poddania ich działaniu promieniowania jonizującego. Żadna z próbek nie była napromieniona.
| Liczba próbek: 20 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Przyprawy korzenne | 10 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Suplementy diety | 10 | 0 | 0 | EN 1788, EN 13751 |
| Ogółem | 20 | 0 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100,00 % | 00,00 % | 00,00 % | |
3.27. Zjednoczone Królestwo
Ogółem w 2007 r. zbadano 407 próbek. Wiele z nich zostało zbadanych jako oddzielne składniki (np. makaron i dołączona do niego torebka z przyprawami) i każdy składnik był traktowany jako indywidualna próbka. Ogółem zbadano zatem 429 próbek, napromienienie stwierdzono w przypadku 48 z nich. Próbki określone w sprawozdaniu jako "niejednoznaczne" zostały oznaczone jako pośrednie przy pomocy metody CEN EN 13751:2002 i nie były dalej analizowane lub były próbkami o "niskiej czułości" tzn. frakcja ziarna mineralnego tych próbek była zbyt mała, aby przeprowadzić dokładną analizę.
| Liczba próbek poddanych badaniu: 407 Liczba zbadanych próbek: 429 | ||||
| Żywność poddana analizie | Zgodnych z wymogami | Niejednoznacznych | Niezgodnych z wymogami | Zastosowana metoda CEN |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 163 | 18 | 6 | EN 13751, EN 1778 |
| Suplementy diety | 83 | 7 | 31 | EN 13751, EN 1778 |
| Makaron i azjatyckie potrawy liofilizowane | 30 | 2 | 4 | EN 13751, EN 1778 |
| Świeże i konserwowane (inne niż suszone) zioła i przyprawy korzenne | 27 | 0 | 0 | EN 13751, EN 1778 |
| Owoce (w tym świeże i suszone) | 23 | 0 | 1 | EN 13751, EN 1778 |
| Herbaty | 14 | 0 | 3 | EN 13751, EN 1778 |
| Grzyby | 7 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Ryby lub owoce morza (suszone krewetki) | 2 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Sosy (płynne lub mrożone) | 2 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Suszone mięso | 1 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Miód i inne produkty pszczelarskie | 1 | 0 | 3 | EN 13751, EN 1778 |
| Warzywa (cebula suszona) | 1 | 0 | 0 | EN 13751 |
| Ogółem | 354 | 27 | 48 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 82,52 % | 6,29 % | 11,19 % | |
3.28. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie | Próbki zgodne z wymogami | Niejednoznaczne | Próbki niezgodne z wymogami | Ogółem | % w ogólnej liczbie próbek UE |
| AT | 115 | 0 | 0 | 115 | 1,78 |
| BE | 88 | 0 | 1 | 89 | 1,38 |
| BG | BD | BD | BD | BD | BD |
| CY | BKA | BKA | BKA | BKA | BKA |
| CZ | 58 | 0 | 2 | 60 | 0,93 |
| DE | 3.669 | 20 | 55 | 3.744 | 57,93 |
| DK | BKA | BKA | BKA | BKA | BKA |
| EE | BKA | BKA | BKA | BKA | BKA |
| EL | 92 | 0 | 0 | 92 | 1,42 |
| ES | 127 | 0 | 3 | 130 | 2,01 |
| FI | 89 | 0 | 5 | 94 | 1,45 |
| FR | 111 | 0 | 6 | 117 | 1,81 |
| HU | 118 | 20 | 1 | 139 | 2,15 |
| IE | 559 | 0 | 21 | 580 | 8,97 |
| IT | 94 | 11 | 0 | 105 | 1,62 |
| LV | 2 | 0 | 0 | 2 | 0,03 |
| LT | 89 | 0 | 0 | 89 | 1,38 |
| LU | 8 | 6 | 6 | 20 | 0,31 |
| MT | 4 | 0 | 21 | 25 | 0,39 |
| NL | 383 | 0 | 33 | 416 | 6,44 |
| PL | 149 | 0 | 1 | 150 | 2,32 |
| PT | BD | BD | BD | BD | BD |
| RO | BKA | BKA | BKA | BKA | BKA |
| SE | 6 | 0 | 0 | 6 | 0,09 |
| SK | 41 | 0 | 0 | 41 | 0,63 |
| SI | 20 | 0 | 0 | 20 | 0,31 |
| UK | 354 | 27 | 48 | 429 | 6,64 |
| OGÓŁEM W UE | 6.176 | 84 | 203 | 6.463 | |
| w % | 95,56 | 1,30 | 3,14 | ||
| BD: Brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji. BKA: Brak kontroli analitycznych - w 2007 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne. | |||||
4. STRESZCZENIE
Niniejsze sprawozdanie dotyczy okresu od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. Zawiera ono kompilację informacji przekazanych Komisji przez 25 państw członkowskich.
Na podstawie otrzymanych informacji stwierdzono, że w 11 państwach członkowskich działały 22 jednostki przeprowadzające napromienianie, zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE. Jedna zatwierdzona jednostka została zamknięta. W 2007 r. nie zatwierdzono żadnych nowych jednostek przeprowadzających napromienianie, ale jedna jednostka została dodana do wykazu w następstwie przystąpienia Rumunii i Bułgarii. W 2007 r. w sześciu jednostkach nie dokonano napromieniania żywności ani składników żywności. Nie przekazano informacji o jednej z jednostek.
W 2007 r. w 16 zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w 8 państwach członkowskich poddano działaniu promieniowania jonizującego 8.154 tony produktów. 89,29 % zostało poddane napromienianiu w trzech państwach członkowskich: Belgii (34,33 %), Niderlandach (28,49 %) i Francji (26,23 %). Wśród produktów poddanych napromienianiu największą część stanowiły żabie udka (31,29 %), zioła i przyprawy korzenne (21,94 %) oraz drób (20,80 %).
25 z 27 państw członkowskich przekazało informacje dotyczące kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu. 4 państwa członkowskie nie wykonały żadnych kontroli analitycznych w ramach kontroli i inspekcji urzędowych. Jedno z tych państw członkowskich zaznaczyło, że w ramach prawodawstwa krajowego podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze powinny przeprowadzać kontrole we własnym zakresie, aby zapewnić zgodność z wymogami napromieniania żywności.
21 państw członkowskich pobrało ogółem 6.463 próbki. 6.176 próbek (95,56 %) było zgodnych z przepisami dyrektyw. 203 próbki (3,14 %) nie były zgodne. Najczęstszym powodem niezgodności próbek z wymogami było nieprawidłowe oznakowanie oraz napromienianie kategorii, dla których napromienianie nie jest dozwolone. 84 próbki (1,30 %) dały niejednoznaczne wyniki. Głównie chodziło o mieszanki składników, w których czasem niemożliwe było stwierdzenie, które ze składników zostały napromienione, aby określić, czy napromienianie było dozwolone.
______
(1) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 16.
(2) http://ec.europa.eu/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm
(3) Dz.U. C 187 z 7.8.2003, s. 13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 24.
(5) Dz.U. C 112 z 12.5.2006, s. 6.