Sprawozdanie EBI za rok 2009 (2010/2248(INI)).

1.

z zadowoleniem przyjmuje zmiany wprowadzone traktatem lizbońskim zapewniające więcej elastyczności w finansowaniu EBI, w tym: udziały kapitałowe jako uzupełnienie normalnej działalności banku; możliwość tworzenia podmiotów zależnych i innych podmiotów celem uregulowania tak zwanych działań specjalnych i zapewnienia szerszych usług z zakresu pomocy technicznej i wzmocnienie Komitetu Kontroli i Audytu;

2.

przywołuje zmiany wprowadzone traktatem lizbońskim precyzujące cele w zakresie finansowania z EBI w krajach trzecich, które to cele muszą popierać nadrzędne zasady określone w art. 3 ust. 5 TUE, jakimi UE kieruje się w stosunkach z partnerami zewnętrznymi, i które w ramach gwarancji muszą popierać cele działań zewnętrznych UE określone w art. 21 TUE;

3.

jest świadomy wniosków wysuwanych przez niektóre państwa członkowskie o to, aby EBI podejmował więcej ryzyka w ramach operacji finansowych, ale zwraca uwagę na fakt, że nie powinno to niekorzystnie wpływać na rating AAA posiadany przez EBI, który stanowi jeden z kluczowych czynników umożliwiających EBI udzielanie pożyczek na najlepszych warunkach;

4.

przypomina, że zadaniem EBI jest wspieranie celów politycznych UE oraz że instytucja ta jest odpowiedzialna przed Trybunałem Obrachunkowym, OLAF-em i państwami członkowskimi UE, jak również, na zasadzie dobrowolności, przed Parlamentem Europejskim;

5.

zaleca jednak rozważenie propozycji polegającej na wprowadzeniu ostrożnościowego nadzoru regulacyjnego dotyczącego kondycji finansowej EBI, dokładnego pomiaru wyników jego działań i zgodności z zasadami dobrej praktyki zawodowej;

6.

proponuje, aby nadzór regulacyjny był prowadzony:

7.

domaga się od Komisji przedłożenia Parlamentowi do dnia 30 listopada 2011 r. analizy prawnej dotyczącej potencjalnych możliwości objęcia EBI nadzorem ostrożnościowym;

8.

proponuje, aby Komisja, we współpracy z EBI - z uwagi na jakość jego zasobów ludzkich oraz doświadczenie w finansowaniu dużych projektów infrastrukturalnych - uczestniczyła w procesie strategicznej oceny finansowania inwestycji, bez wykluczania jakiejkolwiek z następujących możliwości: dotacje, uwolnienie kwot wpłaconych przez państwa członkowskie na poczet kapitału EBI, udziały Unii Europejskiej w kapitale EBI, pożyczki, instrumenty innowacyjne, inżynieria finansowa przystosowana do projektów długoterminowych nieprzynoszących natychmiastowego zysku, rozwój systemów gwarancyjnych, utworzenie sekcji inwestycji w budżecie Unii Europejskiej, konsorcja finansowe między europejskimi, krajowymi i lokalnymi organami władzy, partnerstwa publiczno-prywatne itp.;

9.

niemniej jednak przypomina o swych ostrzeżeniach i obawach dotyczących faktu, iż część zarządzanych przez EBI europejskich programów i funduszy została wykluczona z procedury udzielania absolutorium, co stwarza szczególne wymagania w odniesieniu do koordynacji pomiędzy Komisją i EBI oraz utrudnia uzyskanie pełnego przeglądu osiągniętych wyników; domaga się, by EBI przedkładał pełne informacje o wynikach, tzn. o wyznaczonych i osiągniętych celach, powodach ewentualnych braków i wynikach przeprowadzonych ocen; wzywa Komisję do przedłożenia szczegółowych informacji dotyczących procedur koordynacji z EBI i ich skuteczności;

10.

wzywa Komisję do zobowiązania EBI do wydania oświadczenia dotyczącego działań o dużych efektach mnożnikowych, które finansowane są z budżetu UE;

11.

podkreśla, że na koniec 2009 r. gwarancje budżetowe UE dla pożyczek udzielonych przez EBI osiągnęły kwotę 19.2 mld EUR; podkreśla że kwota ta jest nie bez znaczenia dla budżetu UE i oczekuje szczegółowych wyjaśnień dotyczących wiążącego się z tym ryzyka; uważa, że EBI powinien również wyjaśnić przeznaczenie odsetek od pożyczek pochodzących z tych dużych gwarancji;

12.

domaga się szczegółowego wyjaśnienia opłaty administracyjnej, którą EBI otrzymał z budżetu UE;

13.

potwierdza swą propozycję, której celem jest to, by Unia Europejska mogła stać się członkiem EBI;

14.

z zadowoleniem odnosi się do skupienia działań EBI na trzech obszarach, które najbardziej ucierpiały w Europie z powodu kryzysu, tj. małych i średnich przedsiębiorstwach, regionach konwergencji i działaniach związanych ze zmianą klimatu;

15.

dostrzega istotną rolę, jaką EBI odgrywa we wspieraniu MŚP, zwłaszcza w czasach kryzysu finansowego i spowolnienia gospodarczego, oraz apeluje do EBI o ułatwienie powiązania systemu pożyczek globalnych EBI z dotacjami z funduszy strukturalnych;

16.

podkreśla znaczenie MŚP dla europejskiej gospodarki i dlatego z zadowoleniem przyjmuje zwiększenie finansowania oferowanego MŚP przez EBI w okresie od 2008 do 2010 r., którego łączna kwota wyniosła 30.8 mld EUR, jak również uznaje, że kwota ta przekracza roczną kwotę docelową na ten okres w wysokości 7.5 mld EUR; z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie w marcu 2010 r. europejskiego instrumentu mikrofinansowego Progress dysponującego środkami finansowymi w wysokości ok. 200 mln EUR pochodzącymi z Komisji i EBI; podkreśla jednak trudności napotykane przez MŚP przy ubieganiu się o kredyt i wzywa w tym kontekście EBI do dalszego zwiększania przejrzystości kredytowania przez pośredników finansowych; wzywa w tym celu do ustanowienia jasnych warunków finansowania i surowszych kryteriów skuteczności kredytowej dla pośredników finansowych; apeluje o ustanowienie obowiązku, by EBI składał coroczne sprawozdania dotyczące kredytowania MŚP, wraz z oceną dostępności i skuteczności tego kredytowania oraz środków mających na celu zwiększenie liczby kredytobiorców;

17.

zaleca, by rola EBI była bardziej ukierunkowana, selektywna i efektywna oraz nakierowana na wyniki; uważa, że przy ukierunkowaniu na małe i średnie przedsiębiorstwa EBI powinien współpracować zwłaszcza z działającymi w sposób przejrzysty i odpowiedzialny pośrednikami finansowymi powiązanymi z lokalną gospodarką; uważa, że w odniesieniu do udzielania kredytów MŚP, EBI powinien aktywnie ujawniać informacje na swych stronach internetowych, w szczególności dotyczące kwoty pożyczki, liczby przyznanych dotychczas pożyczek oraz regionów i sektorów przemysłu, które takie pożyczki otrzymały; uważa, że należy również podać informacje dotyczące warunków, jakie muszą spełniać pośrednicy finansowi;

18.

z zadowoleniem przyjmuje uzgodnienie dostępu EBI do płynności EBC za pośrednictwem Banku Centralnego Luksemburga celem usprawnienia programów kredytowych EBI oraz zarządzania płynnością;

19.

zauważa, że jednym z głównych celów EBI jest cel konwergencji polityki spójności UE; podkreśla dodatkową wartość działań podejmowanych przez EBI wspólnie z Komisją w dziedzinie pomocy technicznej (JASPERS), które stanowią dodatkowe wsparcie i dźwignię dla interwencji wykorzystujących fundusze strukturalne;

20.

zachęca EBI do dalszego zapewniania regionom objętym celem konwergencji pomocy technicznej i współfinansowania, których potrzebują, aby móc podjąć większą część środków im udostępnionych, w szczególności z przeznaczeniem na projekty w sektorach priorytetowych, takich jak sektor infrastruktury transportowej, oraz inne projekty wspierające rozwój i zwiększanie zatrudnienia, a także projekty wchodzące w zakres strategii Europa 2020, zgodnie z wysokimi normami społecznymi oraz standardami w zakresie przejrzystości i ochrony środowiska;

21.

wzywa EBI do pełnego dostosowania swoich operacji do celu UE polegającego na szybkim przejściu na gospodarkę niskoemisyjną oraz do przyjęcia planu stopniowego wycofania pożyczek na projekty z zakresu paliw kopalnych, w tym pożyczek udzielanych elektrowniom zasilanym węglem, a także do zdwojenia wysiłków mających na celu zwiększenie poziomu transferu technologii w zakresie energii odnawialnej oraz technologii energooszczędnych;

22.

wyraża zaniepokojenie ciągłym brakiem przejrzystości w zakresie sposobu udzielania i monitorowania "pożyczek globalnych" pod względem polityki podatkowej i w związku z tym uważa, że należy koniecznie zagwarantować, że pożyczkobiorcy nie będą korzystać z usług rajów podatkowych ani stosować innych praktyk w celu uchylania się od zobowiązań podatkowych;

23.

domaga się większej spójności pomiędzy działaniami EBI i EFI, zwłaszcza w celu ukierunkowania EFI w większym stopniu na cele strategii Europa 2020, i zwraca się w tym kontekście o optymalizację podziału zadań pomiędzy podmioty oraz wykorzystania ich poszczególnych zestawień bilansowych;

24.

pozytywnie ocenia decyzję grupy EBI o ściślejszej współpracy z Komisją w ramach polityki spójności w odniesieniu do trzech wspólnych inicjatyw: JESSICA, JEREMIE i JASMINE, które mają na celu zwiększenie wydajności i skuteczności polityki spójności oraz wzmocnienie funkcji dźwigni funduszy strukturalnych; przyznaje, że współpraca ta okazała się pożyteczna i korzystna, zwłaszcza w kontekście kryzysu gospodarczego;

Finansowanie ze środków EBI po 2013 r.

25.

uważa, że nadszedł czas na znaczne zwiększenie długoterminowych inwestycji strategicznych w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem kluczowych obszarów europejskiej infrastruktury i spójności; w związku z tym domaga się:

26.

zachęca EBI do opracowania strategii operacyjnej po roku 2013 r. zgodnie ze strategią Europa 2020;

27.

uważa, że strategia Europa 2020 podchodzi w sposób interesujący i pozytywny do instrumentów finansowych; celem wzmocnienia ich wydajności zwraca się do EBI i Komisji o uwzględnienie następujących celów: uproszczenia procedur i maksymalizacji czynników mnożnikowych oraz efektu katalitycznego grupy EBI w celu przyciągnięcia inwestorów prywatnych i publicznych;

28.

zwraca się do EBI, aby nadal przypisywał inicjatywom realizowanym wspólnie z Komisją priorytetowe znaczenie w kontekście dwustronnej współpracy, w szczególności w zakresie polityki spójności; uznaje rolę, jaką inicjatywy te odgrywają w ułatwianiu dalszego rozwoju, między innymi w odniesieniu do przygotowania następnego okresu programowania po roku 2013;

29.

zachęca EBI, aby w odniesieniu do swoich projektów inwestycyjnych ustalił kolejność priorytetów, stosując przy tym metodologię taką jak analiza kosztów i korzyści, w celu osiągnięcia możliwie najwyższego efektu mnożnikowego PKB;

30.

wspiera podmioty finansujące wysokiej jakości inwestycje, do których należy EBI, głównie ze względu na jego wiedzę fachową w zakresie stosowania instrumentów innowacyjnych, takich jak program finansowania strukturalnego, mechanizm finansowania oparty na podziale ryzyka i europejski program ekologicznego transportu;

31.

zachęca do szerszego łączenia dotacji UE i pożyczek EBI, co stanowi sposób na zwiększenie dźwigni dostępnych zasobów, o ile nowe instrumenty finansowe będą inteligentne, zintegrowane i elastyczne;

32.

uważa, że rozległe doświadczenie w zakresie tworzenia i stosowania instrumentów finansowych w bieżącym okresie programowania powinno pozwolić Komisji i EBI na wyjście poza obecny zakres i obecne stosowanie tych instrumentów oraz na innowacyjność poprzez rozszerzenie gamy oferowanych produktów;

33.

jest zdania, że w przypadku obligacji EBI emitowanych celem samofinansowania, jak również przyszłych obligacji na finansowanie projektów potrzebne są jasne i odrębne cele oraz ramy prawne;

34.

zwraca uwagę na fakt, że EBI sam się finansuje poprzez skuteczną emisję wspólnych obligacji wspieraną przez wszystkie państwa członkowskie UE;

35.

z zadowoleniem przyjmuje koncepcję obligacji na finansowanie projektów, których celem jest zwiększenie ratingu kredytowego obligacji emitowanych przez same przedsiębiorstwa w ramach strategii Europa 2020 oraz finansowanie europejskiej infrastruktury transportowej, energetycznej oraz infrastruktury technologii informacyjnych, jak też ekologizacji gospodarki; uważa, że taka emisja obligacji na finansowanie projektów pozytywnie wpłynęłaby na dostępność kapitału przeznaczonego na trwałe inwestycje wspierające rozwój i tworzenie miejsc pracy oraz uzupełniłaby inwestycje ze środków krajowych i z Funduszu Spójności; uważa, że ten instrument powinien zwiększyć rating kredytowy wybranych projektów oraz przyciągnąć środki prywatne stanowiące uzupełnienie inwestycji ze środków krajowych i z Funduszu Spójności;

36.

zwraca się zatem do Komisji i EBI o przedstawienie konkretnych propozycji celem stworzenia obligacji na finansowanie projektów; podkreśla, że Parlament winien być w pełni zaangażowany w tworzenie takich instrumentów i zwraca się o rozważenie możliwości wykorzystania w przyszłych wieloletnich ramach finansowych budżetu UE jako pierwszego ograniczonego bufora ryzyka w przypadku strat, z EBI jako podporządkowanym podmiotem finansującym;

37.

uważa, że istnieje wyraźna potrzeba dodatkowego wsparcia ze strony EBI w następujących obszarach: MŚP, przedsiębiorstwa o średniej kapitalizacji oraz projekty infrastrukturalne lub inne kluczowe projekty wspierające rozwój i tworzenie miejsc pracy będące częścią strategii Europa 2020;

38.

wzywa EBI do inwestowania w europejski sektor kolejowego transportu towarów oraz w inne transeuropejskie sieci transportu towarów, z naciskiem na porty śródziemnomorskie, czarnomorskie i bałtyckie, aby połączyć je na stałe z rynkami europejskimi;

39.

apeluje do EBI o większe wsparcie budowy sieci TEN-T w celu osiągnięcia efektu dźwigni sprzyjającego większym inwestycjom zarówno ze strony sektora publicznego, jak i prywatnego; uważa, że również w tym przypadku "obligacje na finansowanie projektów" mogą stanowić instrument uzupełniający obok budżetu z funduszu TEN-T; wzywa do koncentracji przyszłych inwestycji na transgranicznych odcinkach sieci TEN-T, by w optymalny sposób wykorzystać wytworzoną europejską wartość dodaną;

40.

domaga się, aby EBI zainwestował w gazociąg Nabucco i inne ważne projekty TEN-E, które pozwolą na zaspokojenie przyszłego popytu na energię w UE, dywersyfikując jednocześnie europejską pulę krajów będących dostawcami, poprawiając zestaw strategii politycznych UE i pomagając wypełnić zobowiązania Unii w dziedzinie ochrony środowiska;

41.

uważa, że w ramach swojej działalności w krajach przystępujących EBI powinien w większym stopniu skupić się na środkach na rzecz wydajności energetycznej, energii odnawialnej, infrastrukturze środowiskowej, sieciach TEN, TEN-E i partnerstwach publiczno-prywatnych zgodnie z wysokimi normami społecznymi i standardami w zakresie przejrzystości i ochrony środowiska oraz jest zdania, że zgodnie z celami klimatycznymi UE, EBI powinien traktować priorytetowo zrównoważone rodzaje transportu, w szczególności kolej;

42.

uważa, że EBI powinien zapewnić pomoc techniczną krajom przystępującym, zgodnie z postanowieniami nowego art. 18 Statutu EBI;

Rola EBI w dziedzinie rozwoju

43.

z zadowoleniem przyjmuje zmiany wprowadzone traktatem lizbońskim w art. 209 WE, w powiązaniu z art. 208 WE, wedle których EBI przyczynia się, na warunkach przewidzianych w jego Statucie, do realizacji środków niezbędnych do wdrażania celów polityki Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju;

44.

przypomina, że strategia i operacje finansowania EBI powinny wnosić wkład w stosowanie ogólnych zasad leżących u podstaw polityki zewnętrznej UE, o których mowa w art. 21TUE, w realizację celu rozwoju i utrwalania demokracji oraz rządów prawa, celu poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz przestrzegania międzynarodowych umów w zakresie środowiska naturalnego, których Unia Europejska lub jej państwa członkowskie są stronami; przypomina, że na poszczególnych odpowiednich etapach realizowania projektów EBI powinien zapewnić zgodność z postanowieniami Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska;

45.

z zadowoleniem przyjmuje wnioski komitetu sterującego złożonego z ekspertów, że należy rozważyć możliwość utworzenia "platformy UE na rzecz współpracy zewnętrznej i rozwoju"; jednak wzywa EBI oraz inne europejskie instytucje, by dokładnie rozważyły możliwość wprowadzenia tego nowego podejścia oraz jego długofalowy wpływ na skuteczność ogólnych działań zewnętrznych UE, aby uniknąć sytuacji, w której ogólne strategie i cele rozwojowe ulegną rozmyciu w wyniku utworzenia instrumentów bez dokonania wstępnej oceny priorytetów i celów, którym będą one służyć;

46.

pozytywnie odnosi się do zaproponowanej nowej decyzji, która wzmocniłaby możliwości EBI w zakresie wspierania celów rozwoju UE, zastępowania celów regionalnych celami horyzontalnymi wyższego szczebla i opracowywania wytycznych operacyjnych dla każdego regionu w ramach mandatu do prowadzenia działalności zewnętrznej; przypomina o potrzebie ustalenia jasnych priorytetów obejmujących m.in. energię odnawialną, infrastrukturę miejską, rozwój gmin i instytucje finansowe będące własnością podmiotów lokalnych;

47.

celem wzmocnienia roli EBI w dziedzinie rozwoju zaleca następujące działania:

48.

zaleca, aby EBI skoncentrował się na inwestycjach w projekty w dziedzinie odnawialnych źródeł energii w krajach rozwijających się, w szczególności w Afryce subsaharyjskiej;

Współpraca pomiędzy EBI a instytucjami finansowymi na szczeblu międzynarodowym, regionalnym i krajowym

49.

uważa, że należy zwiększyć współpracę pomiędzy EBI a wielostronnymi bankami rozwoju, bankami rozwoju obszarów wiejskich, europejskimi agencjami rozwoju dwustronnego oraz publicznymi i prywatnymi instytucjami finansowymi z krajów rozwijających się w celu wspierania polityki UE;

50.

uważa, że konieczna jest szersza, oparta na wzajemności współpraca na tych samych warunkach z regionalnymi i krajowymi instytucjami finansowymi celem zapewnienia bardziej skutecznego wykorzystania zasobów i ukierunkowania na konkretne potrzeby lokalne;

51.

zachęca do podpisania protokołu ustaleń, będącego obecnie przedmiotem negocjacji pomiędzy EBI, EBOR i Komisją, tak aby zacieśnić współpracę we wszystkich krajach spoza UE, w których instytucje te prowadzą działania, czemu przyświeca dwojaki cel: zapewnienie spójności samych udzielanych przez nie pożyczek oraz spójności tych pożyczek z celami polityki UE takimi jak spójność społeczna i ochrona środowiska;

Centra finansowe offshore

52.

wzywa EBI do ustanowienia jasnych warunków finansowych dla pośredników finansowych oraz do informowania o postępach w odniesieniu do przejrzystości i zwiększonej odpowiedzialności, szczególnie jeśli chodzi o kredytowanie przez pośredników finansowych; uważa, że EBI powinien zaktualizować swoją politykę dotyczącą ośrodków finansowych typu offshore i uczynić ją bardziej surową oraz wychodzić poza istniejące równe warunki obejmujące wykazy OECD, uwzględniając wszystkie systemy prawne, które mogą umożliwiać unikanie opodatkowania i uchylanie się od niego;

53.

jest zdania, że poleganie na liście centrów finansowych offshore przygotowanej przez OECD nie jest wystarczające i że do czasu opracowania przez UE własnej listy należy korzystać ze wszystkich list uznanych na szczeblu międzynarodowym; jest jednak zdania, że EBI powinien przeprowadzić własną niezależną ocenę i własny niezależny monitoring odpowiednich jurysdykcji odmawiających współpracy oraz regularnie podawać do wiadomości publicznej ich wyniki, które stanowiłyby uzupełnienie analiz znajdujących się w międzynarodowych i unijnych wykazach referencyjnych;

54.

jest zdania, że EBI nie powinien brać udziału w jakichkolwiek operacjach realizowanych przez odmawiającą współpracy jurysdykcję wskazaną przez OECD, Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy oraz inne właściwe organizacje międzynarodowe oraz że EBI powinien przeprowadzać niezależną ocenę i niezależny monitoring;

55.

uważa, że EBI powinien stosować swoją uaktualnioną i opublikowaną politykę na temat jurysdykcji odmawiających współpracy i centrów finansowych offshore w sposób bardzo rygorystyczny, tak aby upewnić się, że prowadzone przez Bank operacje finansowania nie przyczyniają się do jakiejkolwiek formy unikania opodatkowania lub prania pieniędzy;

56.

zwraca się do EBI, aby w swoim rocznym sprawozdaniu przedkładanym PE zawierał szczegóły dotyczące realizacji swojej polityki w zakresie centrów finansowych offshore, w szczególności poprzez podawanie informacji na temat liczby wniosków odrzuconych z powodu niezgodności z przepisami oraz liczby wniosków o przeniesienie i zrealizowanych przeniesień w celu zgodności z przepisami;

57.

wzywa EBI do dalszej poprawy w zakresie aktywnego i terminowego ujawniania informacji o projektach, w tym własnych ocen dotyczących wpływu projektu na środowisko, kwestie społeczne, prawa człowieka i rozwój, a także sprawozdań z monitoringu i sprawozdań z oceny ex post;

58.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu, Grupie Banku Światowego, wszystkim regionalnym bankom rozwoju oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

Sprawozdanie EBI za rok 2009 (2010/2248(INI)).

Dz.U.UE.C.2012.296E.130