Sprawozdanie dotyczące napromieniowania żywności za rok 2005.
Dz.U.UE.C.2007.122.3
Akt nienormatywny(2007/C 122/03)
(Dz.U.UE C z dnia 2 czerwca 2007 r.)
STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1), państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
– wyników kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek, oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
W 2005 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu, ilości i dawek przekazało osiem państw członkowskich. W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej napromieniowaniu w UE w 2005 r. nie jest znana.
Siedemnaście państw członkowskich przedłożyło sprawozdania dotyczące kontroli żywności wprowadzanej do obrotu. Ogółem w 2005 r. kontroli poddano 7011 próbek żywności. Stwierdzono, że około 4 % produktów na rynku zostało poddanych promieniowaniu, ale nie posiadało odpowiedniego oznakowania. Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji. Tylko sześć spośród 287 próbek, co do których stwierdzono napromieniowanie spełniały wymogi rozporządzenia.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
1. PODSTAWA PRAWNA I KONTEKST
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:
- wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych napromieniowaniu oraz stosowanych dawek, oraz
- wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Komisja publikuje wyniki w formie sprawozdań rocznych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2005 r.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniowania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromieniowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność może być poddawana promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie (art. 7 ust. 1).
Wykaz upoważnionych jednostek w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3).
1.2. Napromieniowana żywność
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)) Ponadto sześć państw członkowskich zawiadomiło Komisję, że utrzymują one krajowe zezwolenia dla niektórych rodzajów żywności zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 1999/2/WE na wszelkiej napromieniowanej żywności lub składnikach żywności złożonej umieszcza się wyrazy "napromieniowane" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu".
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH W JEDNOSTKACH PRZEPROWADZAJĄCYCH NAPROMIENIOWANIE
Szczegółowe informacje dotyczące jednostek w państwach członkowskich znajdują się na stronie internetowej Komisji:
http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
2.1. Belgia
Inspekcja wykonana przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie IBA Mediris S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE. Firma została jednakże poproszona o ustanowienie procedury, by zagwarantować i dowieść, że środki spożywcze dla których nie jest dozwolone w Belgii poddawanie napromieniowaniu są wywożone.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t)(*) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Krewetki | 541,4 | 5 |
| Żabie udka | 3.225,7 | 5 |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 217,8 | 6-9 |
| Warzywa mrożone | 56,1 | 3 |
| Jaja | 665,1 | 2-3 |
| Drób/dziczyzna | 883,9 | 3-5 |
| Mięso | 213,7 | 3-5 |
| Ryby | 118,2 | 3-7 |
| Owoce suszone | 0,5 | 6-9 |
| Skrobia | 93,0 | 3 |
| Plazma | 46,4 | 6-9 |
| Dania gotowe | 75,3 | 3 |
| Warzywa suszone | 112,8 | 6-9 |
| Guma arabska | 0,5 | 5 |
| Pozostałe | 931,2 | 2-25 |
| Ogółem | 7.279,2 | |
| (*) W sprawozdaniu jednostką masy były kilogramy. | ||
2.2. Republika Czeska
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Artim spol.s.r.o. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t) | Całkowita średnia zaabsorbowana dawka promieniowania (KGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne | 85,3 | 4-7 |
| Ogółem | 85,3 |
2.3. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działały cztery zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa suszone | 50,9 | < 10 |
| Zioła i przyprawy | 169,0 | < 10 |
| Inne środki spożywcze (nasiona guarany) | 0,1 | < 0 |
| Ogółem | 220,0 |
Z całkowitej ilości napromieniowanej żywności 101,5 tony wywieziono do państw trzecich.
b) Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Wiehl
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Surowy materiał roślinny (koper, seler, papryka) | 6,46 | 4-10 |
| Warzywa suszone | 27,83 | 6-8 |
| Ogółem | 34,29 |
Całość żywności poddanej napromieniowaniu została wywieziona do państw trzecich.
c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła | 180,4 | 7-9 |
| Przyprawy | 37,07 | 7-9 |
| Ogółem | 217,47 |
Całość żywności poddanej napromieniowaniu została wywieziona do państw trzecich.
d) Gamma-Service GmbH&Co KG, Bruchsal
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2005 r.
2.4. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tych jednostkach.
2.5. Francja
We Francji istnieje sześć zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie. Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostki przeprowadzające napromieniowanie spełniają wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła, przyprawy i warzywa suszone | 134,3 | 10 |
| Guma arabska | 133,7 | 3 |
| Kazeina | 43,5 | 6 |
| Drób | 1.849,2 | 5 |
| Mrożone żabie udka | 939,8 | 5 |
| Krewetki | 10,5 | 5 |
| Ogółem | 3.111 |
2.6. Węgry
Na Węgrzech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie. Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy | 34,6 | 4-8 |
| Suszone warzywa i owoce | 11,3 | 3-6 |
| Zioła | 64,9 | 3-8 |
| Ogółem | 110,8 |
2.7. Włochy
We Włoszech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.8. Niderlandy
W 2005 r. nie przeprowadzono urzędowych kontroli w dwóch jednostkach niderlandzkich. W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tych jednostkach w 2005 r.
| Produkty w 2005 r. | Ilość (t)(*) |
| Przyprawy/zioła | 1.141,1 |
| Warzywa liofilizowane | 880,8 |
| Mięso drobiowe (mrożone) | 52,8 |
| Krewetki (chłodzone) | 36 |
| Krewetki (mrożone) | 32,8 |
| Części żab | 124 |
| Białko jaj (chłodzone) | 0,8 |
| Żywność(**) | 698,4 |
| Próbki żywności | 32 |
| Ogółem | 3.299,2 |
| (*) W sprawozdaniu ilość produktów została określona w "transzach"; średnia waga transzy wynosiła 800 kg. | |
| (**) Produkty przeznaczone na wywóz do państw trzecich. | |
2.9. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie:
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanych napromieniowaniu w tych jednostkach w 2005 r.
a) Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy, warzywa suszone | 584,0 | 7-10 |
| Grzyby suszone | 79,6 | 5-10 |
| Ogółem | 663,6 |
b) Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła | 23,4 | 7 |
| Ogółem | 23,4 |
2.10. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Jednostka ta w 2005 r. nie poddała napromieniowaniu żadnej żywności w ramach swojego zezwolenia i nie została w 2005 r. poddana kontroli.
2.11. Podsumowanie sytuacji w UE
W dziesięciu państwach członkowskich istnieją jednostki zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE.
Osiem państw członkowskich przesłało Komisji wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie.
W związku z powyższym dokładne określenie ilości środków spożywczych poddanych promieniowaniu w Unii nie jest możliwe.
3. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH NA ETAPIE WPROWADZANIA PRODUKTÓW DO OBROTU HANDLOWEGO I METOD STOSOWANYCH DO WYKRYWANIA NAPROMIENIOWANEJ ŻYWNOŚCI
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
3.1. Austria
Sto piętnaście próbek poddano kontroli sprawdzającej, czy zostały one poddane działaniu promieniowania jonizującego. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 115 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Bazylia | 3 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Chili | 1 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Curry | 1 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Kurkuma | 1 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Majeranek | 2 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Oregano | 3 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Papryka | 7 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Pieprz | 6 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Rozmaryn | 2 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Tymianek | 4 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Cynamon | 1 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Herbaty ziołowe | 47 | 0 | EN 1788 EN 13751 |
| Kurczak | 13 | 0 | EN 1786 |
| Kaczka | 15 | 0 | EN 1786 |
| Gęś | 9 | 0 | EN 1786 |
| Razem | 115 | 0 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.2. Belgia
Ogółem zbadano 148 próbek. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 148 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane (pochodzenie) | ||
| Krewetki mrożone obrane lub bez głów | 15 | 0 | EN 1785 or EN 1788 |
| Suszone zioła i przyprawy | 5 | 0 | EN 1785 or EN 1788 |
| Żabie udka | 14 | 0 | EN 1785 or EN 1788 |
| Świeże truskawki | 14 | 0 | EN 1785 or EN 1788 |
| Tarty ser | 100 | 0 | EN 1785 or EN 1788 |
| Razem | 148 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.3. Cypr
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.4. Republika Czeska
Ogółem zbadano 78 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 8 próbek, które nie były prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 78 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Przyprawy | 28 | 2 | EN 1788 |
| Herbaty ziołowe | 20 | 3 | EN 1788 |
| Suplementy diety | 7 | 3 | EN 1788 |
| Makaron instant | 2 | 0 | EN 1788 |
| Świeże owoce | 9 | 0 | EN 1788 |
| Drób | 2 | 0 | EN 1788 |
| Kakao w proszku | 2 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 70 | 8 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 90 | 10 | |
3.5. Niemcy
Zbadano 3.945 próbek. Sto czterdzieści jeden z nich, czyli 3,6 % nie spełniało wymogów: Niewłaściwie oznakowano 93 próbki, w przypadku 48 z nich stwierdzono, że zostały one poddane promieniowaniu nielegalnie.
Dwie próbki zostały poddane napromieniowaniu legalnie i właściwie oznakowane.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w bardzo różnym stopniu. W grupie "azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji" 42 z 113 próbek (37 %) zostało poddanych promieniowaniu i/lub zostało oznakowanych w niewłaściwy sposób. To samo dotyczyło 32 % zup i sosów.
Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 3.945 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: Napromieniowane, ale bez zezwolenia i/lub nieprawidłowo oznakowane | ||
| Mleko/przetwory mleczne | 52 | 0 | EN 1788 EN 1787 |
| Ser z ziołami | 56 | 0 | EN 1788 EN 1784 EN 1787 EN 13751 |
| Masło z ziołami | 32 | 0 | EN 1787 EN 1788 EN 1788 mod. |
| Jaja, produkty z jaj | 5 | 0 | EN 1784 mod. |
| Mięso (w tym mięso mrożone z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) | 23 | 0 | EN 1784 mod. EN 1786 |
| Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) | 39 | 0 | EN 1784 EN 1784 mod. EN 1786 |
| Kiełbasy | 65 | 0 | EN 1786 EN 1788 EN 1787 |
| Drób | 151 | 0 | EN 1786 |
| Dziczyzna | 6 | 0 | EN 1786 EN 1784 |
| Ryby i produkty rybne | 133 | 9 | EN 1786 EN 1788 |
| Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane | 225 | 6 | EN 1786 EN 1788.L 12.01-1 |
| Nasiona roślin strączkowych | 27 | 0 | EN 1788 |
| Zupy, sosy | 96 | 47 | EN 1375 EN 1787 EN 1788 EN 13751 |
| Zboża i produkty zbożowe | 54 | EN 1787 EN 1788 | |
| Nasiona oleiste | 103 | 0 | EN 1787 EN 1788 |
| Orzechy | 148 | 0 | EN 1375 EN 1784 EN 1787 EN 1788 |
| Ziemniaki, części roślin o wysokiej zawartości skrobi | 19 | 0 | EN 1787 EN 1788 |
| Świeże warzywa, sałata | 53 | 0 | EN 1787 EN 1788 EN 13751 |
| Suszone warzywa i produkty warzywne | 70 | 0 | EN 1375 EN 1787 EN 1788 EN 13751 (Metoda przesiewowa) L 00.00-42 ESR |
| Świeże grzyby | 20 | 0 | EN 1788 EN 1375 |
| Grzyby suszone lub produkty z grzybów | 173 | 2 | EN 1375 EN 1787 EN 1788 EN 13751 (Metoda przesiewowa) |
| Świeże owoce | 169 | 0 | EN 1787; EN 1788; PSL |
| Suszone owoce lub produkty z owoców | 101 | 0 | EN 1787 EN 13708 |
| Kakao w proszku | 24 | 0 | |
| herbaty, produkty herbatopodobne | 161 | 8 | EN 1788 EN 1787; EN 13751 EN 13751 (Metoda przesiewowa) |
| Potrawy gotowe do podania | 35 | 4 | EN 1786 EN 1787 EN 1788 EN 13751 (Metoda przesiewowa) |
| Przyprawy, w tym preparaty i sól z dodatkiem przypraw | 1.385 | 8 | EN 1784 EN 1787 EN 1788 EN 1375 EN 13751 (Metoda przesiewowa) EN 13788 |
| Zioła | 133 | 0 | EN 1787 EN 1788 |
| Suche gotowe dania | 52 | 3 | EN 1787 EN 1788 |
| Azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji | 71 | 42 | EN 1787 EN 1788 |
| Suplementy diety | 99 | 9 | EN 1375 EN 1787 EN 1788 EN 13751 EN 13751 + EN 1788 |
| Inne | 18 | 3 | EN 1787 EN 1788 |
| Ogółem | 3.798 | 141 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 96,4 | 3,6 | |
3.6. Dania
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.7. Estonia
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.8. Grecja
Ogółem zbadano 54 próbki. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 54 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | ||
| Suszone zioła i przyprawy | 32 | 0 | |
| Herbata | 12 | 0 | |
| Ryby i małże | 10 | 0 | |
| Ogółem | 54 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.9. Hiszpania
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.10. Finlandia
Ogółem zbadano 274 próbki. Ogółem zbadano 246 próbek suszonych przypraw i ziół. Stwierdzono napromieniowanie w 6 z nich. Spośród 21 przebadanych próbek suplementów diety, stwierdzono napromieniowanie 7 z nich.
Żadne z próbek, które dały wynik dodatni, nie były właściwie oznakowane, a jednostki przeprowadzające napromieniowanie nie były zatwierdzone przez UE.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 274 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Suszone przyprawy i zioła | 240 | 6 | EN 13751 EN 1788 |
| Suplementy diety | 14 | 7 | EN 13751 EN 1788 |
| Owoce i jagody | 7 | 0 | |
| Ogółem | 261 | 13 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 95 | 5 | |
3.11. Francja
Ogółem zbadano 86 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 6 próbek ziół, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 86 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | ||
| Przyprawy i zioła | 22 | 0 | |
| Suplementy diety | 21 | 0 | |
| Herbaty i napary ziołowe | 11 | 0 | |
| Grzyby suszone | 9 | 1 | |
| Krewetki | 10 | 0 | |
| Owoce i warzywa | 7 | 0 | |
| Żabie udka | 5 | 5 | |
| Ogółem | 80 | 6 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 93 | 7 | |
Próbki zbadano metodą przesiewową pod kątem rażąco niskiego stopnia skażenia mikrobiologicznego i w takim przypadku badane metodą CEN 1788.
3.12. Węgry
Ogółem zbadano 141 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 7 próbek ziół, z których 4 zostały prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 141 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Zioła | 38 | 0 | EN 1788 |
| Herbata | 96 | 3 | EN 1788 |
| Ogółem | 134 | 3 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 95 | 2 | |
3.13. Irlandia
Ogółem w 2005 r. zbadano 459 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 20 próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 459 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Makaron | 61 | 14 | Metoda EN 13751 do badania przesiewowego, potwierdzenie metodą EN 1788 |
| Krewetki | 4 | 0 | |
| Sosy, musztardy i zupy | 28 | 3 | |
| Przyprawy/zapasy | 22 | 1 | |
| Świeże owoce | 13 | 0 | |
| Zioła i przyprawy | 169 | 2 | |
| Kawa i herbata (w tym napary ziołowe) | 41 | 0 | |
| Nasiona | 29 | 0 | |
| Suszone owoce i warzywa | 6 | 0 | |
| Środki aromatyzujące | 9 | 0 | |
| Suplementy diety | 44 | 0 | |
| Różne | 13 | 0 | |
| Ogółem | 439 | 20 | |
| % wszystkich zbadanych próbek | 96 | 4 | |
3.14. Włochy
Ogółem zbadano 112 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 5 próbek ziół, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 112 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Przyprawy, zioła i ekstrakty warzywne | 107 | 5 | EN 13784/2002 EN 13751 EN 1788 |
| Ogółem | 107 | 5 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100 | 5 | |
3.15. Łotwa
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.16. Litwa
Ogółem zbadano 12 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 40 | Zastosowana metoda | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | ||
| Przyprawy i zioła | 5 | 0 | LST EN 13783:2004 |
| Herbata | 7 | 0 | LST EN 13783:2004 |
| Ogółem | 12 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.17. Luksemburg
Ogółem zbadano 40 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 40 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | ||
| Przyprawy | 10 | 0 | EN 1788 |
| Ziemniaki | 10 | 0 | EN 1788 |
| Herbata | 10 | 0 | EN 1788 |
| Cebula | 10 | 0 | EN 1788 |
| Ogółem | 40 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.18. Malta
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.19. Niderlandy
Ogółem zbadano 792 próbek żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku 31 z nich. Żadna z napromieniowanych próbek nie została prawidłowo oznakowana jako poddana napromieniowaniu.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 792 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | ||
| Produkty zbożowe | 72 | 0 | EN 13751 EN 1788 |
| Warzywa suszone | 53 | 0 | EN 13751 EN 1788 |
| Suszone warzywa strączkowe | 43 | 0 | EN 13751 EN 1788 |
| Suszone owoce | 215 | 0 | EN 13751 EN 1788 |
| Nasiona | 5 | 0 | EN 13751 EN 1788 |
| Krewetki | 54 | 0 | EN 13751 EN 1788 |
| Mieszanki ziół | 20 | 2 | EN 13751 EN 1788 |
| Zioła i przyprawy | 199 | 3 | EN 13751 EN 1788 |
| Suplementy diety | 100 | 26 | EN 13751 EN 1788 |
| Ogółem | 761 | 31 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 96 | 4 | |
3.20. Polska
Ogółem zbadano 120 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 4 próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 120 | Zastosowana metoda CEN | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | ||
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 48 | 4 | EN 1788 |
| Ziemniaki | 10 | 0 | EN 1788 |
| Cebula i czosnek | 16 | 0 | EN 1788 |
| Drób | 4 | 0 | EN 1788 |
| Orzechy niełuskane | 25 | 0 | EN 1788 |
| Krewetki, ryby | 13 | 0 | EN 1788 |
| Ogółem | 116 | 4 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 97 | 3 | |
3.21. Portugal
W 2005 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne.
3.22. Szwecja
W 2005 r. zbadano 6 próbek, głównie mięsa drobiowego. Metoda zastosowana do badania napromieniowanej żywności była zgodna z EN 1784.
Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z 6 zbadanych próbek.
3.23. Słowacja
Ogółem zbadano 56 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z
nich.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 40 | Zastosowana metoda | |
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | ||
| Pistacje, różne rodzaje orzechów | 43 | 0 | GC |
| Sery | 9 | 0 | GC |
| Kaczka | 4 | 0 | GC |
| Ogółem | 56 | 0 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.24. Słowenia
W 2005 r. zbadano 10 próbek ziół i przypraw, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich
3.25. Zjednoczone Królestwo
Agencja Norm Żywności została powiadomiona o 657 produktach, z których lokalne organy kontroli Zjednoczonego Królestwa pobrały próbki w 2005 r. i poddały je analizie, stosując standardowe metody wykrywania napromieniowanej żywności. Spośród tych próbek wykryto napromieniowanie u 42 z nich (6 %). Sto jeden próbek określonych w sprawozdaniu jako "niejednoznaczne" zostało oznaczonych jako pośrednie przy pomocy metody CEN EN 13751:2002 i nie były dalej analizowane; lub były próbkami o "niskiej czułości" tzn. frakcja ziarna mineralnego tych próbek była zbyt mała, aby przeprowadzić dokładną analizę.
| Żywność poddana analizie | Liczba zbadanych próbek 657 | Zastosowana metoda CEN | ||
| Wynik: nienapromieniowane | Wynik: niejednoznaczne | Wynik: napromieniowane | ||
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 267 | 36 | 20 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Kuskus i suche przyprawy | 3 | 0 | 0 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Suche mieszanki do zup | 23 | 2 | 0 | EN 13751:2002 |
| Makaron typu azjatyckiego i suche przyprawyA | 84 | 9 | 10 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Ryż i suche przyprawy | 2 | 0 | 0 | EN 13751:2002 |
| Makaron i suche przyprawy | 2 | 0 | 0 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Pieczarki i grzyby jadalne (suszone i świeże) | 4 | 0 | 0 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Suszone owoce | 16 | 0 | 0 | EN 13751:2002 |
| Świeże owoce | 22 | 1 | 0 | EN 13751:2002 |
| Warzywa, w tym cebula | 19 | 3 | 1 | EN 13751:2002 |
| Herbaty ziołowe | 5 | 0 | 2 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Owoce morza, tzn. małże, krewetki i ryby | 16 | 11 | 3 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Składniki żywności suszonej | 28 | 12 | 1 | EN 13751:2002 |
| Orzechy | 1 | 0 | 0 | EN 13751:2002 |
| Suplementy diety | 18 | 27 | 5 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| RóżneB | 4 | 0 | 0 | EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Ogółem | 514 | 101 | 42 | |
| Ogółem w % zbadanych próbek | 78 | 16 | 6 | |
3.26. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie | Liczba nienapromieniowanych próbek | Liczba napromieniowanych próbek | % próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
| AT | 115 | 0 | 0 |
| BE | 148 | 0 | 0 |
| CY | BKA | BKA | BKA |
| CZ | 70 | 8 | 10 |
| DE | 3.798 | 143(*) | 3,6 |
| DK | BKA | BKA | BKA |
| EE | BKA | BKA | BKA |
| EL | 54 | 0 | 0 |
| ES | BD | BD | BD |
| FI | 264 | 13 | 5 |
| FR | 80 | 6 | 7 |
| HU | 134 | 7(*) | 2 |
| IE | 439 | 20 | 4 |
| IT | 107 | 5 | 5 |
| LV | BKA | BKA | BKA |
| LT | 12 | 0 | 0 |
| LU | 40 | 0 | 0 |
| MT | BKA | BKA | BKA |
| NL | 761 | 31 | 4 |
| PL | 116 | 6 | 4 |
| PT | BKA | BKA | BKA |
| SE | 6 | 0 | 0 |
| SK | 56 | 0 | 0 |
| SI | 10 | 0 | 0 |
| UK | 514(**) | 42 | 6 |
| Ogółem | 6.724 | 281 | 4,0 |
| BD: brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji | |||
| BKA: brak kontroli analitycznych - w 2005 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne. | |||
| (*) Niemcy i Węgry wykryły odpowiednio 2 i 4 próbki, który były legalnie napromieniowane i prawidłowo oznakowane. | |||
| (**) Zjednoczone Królestwo określiło 101 próbek jako niejednoznacznych. | |||
4. WNIOSKI
4.1. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Zgodnie z dyrektywą 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do informowania Komisji o wynikach kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, o kategoriach i ilości żywności poddanej promieniowaniu oraz o średnich zastosowanych dawkach.
W 2005 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich.
Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu przekazało osiem z dziesięciu państw członkowskich.
W związku z brakiem niektórych sprawozdań dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2005 r. nie jest znana.
4.2. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego
W 2005 r. szesnaście państw członkowskich przeprowadziło kontrole analityczne i przedłożyło wymagane dane. Cztery państwa członkowskie poinformowały Komisję, że w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem nie przeprowadzały one kontroli analitycznych.
Z przekazanych informacji wynika, że w 2005 r. 4 % próbek zostało nielegalnie poddanych promieniowaniu i/lub niewłaściwie oznakowanych. Spośród 287 próbek, co do których stwierdzono napromieniowanie, tylko 6 było legalnie poddanych promieniowaniu i prawidłowo oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Dotyczą jednak w szczególności produktów przywożonych z Azji, zwłaszcza makaronu typu azjatyckiego i suplementów diety. Ponadto należy zauważyć, że w 2005 r. w Azji nie było jednostek zatwierdzonych przez Wspólnotę Europejską.
Komisja oczekuje, że państwa członkowskie będą dalej skupiać się w swoich kontrolach na tych produktach oraz że podejmą odpowiednie środki.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
4.3. Ostateczny termin przekazania wyników kontroli dla celów sporządzenia sprawozdania za rok 2006
Ostatecznym terminem przekazania Komisji wyników kontroli przeprowadzonych w 2006 r., wymaganych na mocy art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE jest 30 kwietnia 2007 r.
______
(1) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 16. Zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1).
(2) http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm.
(3) Dz.U. C 187 z 7.8.2003, str. 13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 24.
(5) Dz.U. C 112 z 12.5.2006, str. 6.