Sposób rozwiązania problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej (2008/2074(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.9E.33
Akt nienormatywnyP6_TA(2008)0473
Rezolucja Parlamentu Europejskiego zdnia 9 października 2008 r. w sprawie sposobu rozwiązania problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej (2008/2074(INI))
(2010/C 9 E/06)
(Dz.U.UE C z dnia 15 stycznia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 lipca 2007 r. zatytułowany "Rozwiązanie problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej" (COM(2007)0414) (zwany dalej "komunikatem"),
– uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej(1) ("ramową dyrektywę wodną"),
– uwzględniając sprawozdanie z oceny wpływu, a także analizy przygotowane przez Instytut Europejskiej Polityki Ochrony Środowiska Naturalnego (IEEP) i Europejską Agencję Środowiska (EEA),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 września 2003 r. w sprawie komunikatu Komisji na temat gospodarki wodnej w krajach rozwijających się i priorytetów unijnej współpracy w dziedzinie rozwoju(2),
– uwzględniając rezolucję z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie klęsk żywiołowych (pożary, susze i powodzie) - aspekty związane z rolnictwem(3),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Rozwoju Regionalnego, jak również Komisji Rolnictwa (A6-0362/2008),
A. mając na uwadze, że zagadnienia związane z niedoborem wody i suszami nie są ograniczone geograficznie do obszaru Unii Europejskiej, lecz mają także konsekwencje międzynarodowe i stanowią problem globalny; mając na uwadze, że obecnie trwają konflikty międzynarodowe o wodę, a ryzyko ich występowania jest coraz częstsze,
B. mając na uwadze, że woda jest niezbędna do życia i stanowi wspólne dobro, którego nie można sprowadzać do rangi zwykłego towaru; mając na uwadze, że zapewnienie wszystkim, w tym przyszłym pokoleniom, sprawiedliwego dostępu do wody powinno leżeć u podstaw polityki wodnej,
C. mając na uwadze, że niedobór wody i susze stanowią poważne wyzwanie o istotnych skutkach społeczno-gospodarczych i środowiskowych w UE; mając na uwadze, że całkowity wpływ susz na gospodarkę na szczeblu UE w ciągu ostatnich 30 lat szacuje się na 100 mld euro,
D. mając na uwadze, że niedobór wody i susze występują w różnych obszarach UE, przy czym około jedna piąta ludności UE mieszka w krajach, które doświadczają deficytu zasobów wodnych,
E. mając na uwadze, że pustynnienie, które w różnym natężeniu dotyka kraje Wspólnoty, zubaża środowisko przyrodnicze oraz prowadzi do degradacji gleb i utraty przez gleby ich walorów rolniczych,
F. mając na uwadze, że niedobór wody i susza nie są tak samo odczuwalne we wszystkich regionach UE oraz że są bardziej dotkliwe w państwach członkowskich wysuniętych bardziej na południe;
G. mając na uwadze, że istnieją znaczne różnice regionalne w odniesieniu do sposobu, w jaki przejawiają się problemy wynikające z niedoboru wody i suszy; mając na uwadze, że najlepiej byłoby, gdyby środki mające na celu rozwiązywanie tych problemów były oparte na podejściu regionalnym,
H. mając na uwadze, że niedobór wody i susze występowały w ciągu ostatnich 30 lat ze wzmożoną częstotliwością i dotkliwością, a zmiany klimatyczne mogą pogorszyć sytuację, przyczyniając się do częstszych katastrof hydrologicznych w UE i poza nią, prawdopodobnie wpływając zarówno na jakość, jak i ilość zasobów wodnych,
I. mając na uwadze, że występują niezrównoważone tendencje w zużyciu wody, a w UE wciąż marnuje się 20 % wody z powodu nieskutecznego gospodarowania,
J. mając na uwadze, że intensywne susze, którym towarzyszy niższy poziom opadów, zwiększają ryzyko pożarów lasów, o czym świadczą niszczycielskie pożary, które ostatnio miały miejsce w południowej Europie,
K. mając na uwadze, że w UE nie istnieje kompleksowa oraz solidna pod względem technicznym i naukowym ocena sytuacji w zakresie ilości wody; mając na uwadze, że dane dostępne na szczeblu regionalnym i dotyczące wahań sezonowych są mocno ograniczone,
L. mając na uwadze, że niedobór wody może wynikać z przyczyn naturalnych, działalności człowieka lub interakcji obu tych czynników, w postaci nadmiernego zużycia zasobów naturalnych lub pogorszenia jakości wody; mając na uwadze, że niewłaściwe korzystanie z wody stanowi jedną z przyczyn pustynnienia;
M. mając na uwadze, że turystyka dodatkowo zwiększa zapotrzebowanie na wodę, zwłaszcza w okresie letnim i w obszarach nadmorskich w południowej Europie,
N. mając na uwadze, że podnoszenie świadomości obywateli oraz dostarczanie im rzetelnych informacji w różnych formach, np. w kampaniach informacyjno-edukacyjnych, ma kluczowe znaczenie dla ułatwienia zmiany zachowań i nawyków oraz tworzenia kultury oszczędzania i efektywnego wykorzystania wody,
O. mając na uwadze, że publiczne zaopatrzenie w wodę stanowi usługę publiczną o zasadniczym znaczeniu powiązaną ze zdrowiem publicznym, której świadczenie nie powinno być zakłócane,
P. mając na uwadze, że niedobór wody i susze stanowią złożoną kwestię środowiskową, która powinna jako taka być regulowana przy uwzględnieniu innych kwestii środowiskowych i w bliskim powiązaniu z nimi;
Q. mając na uwadze, że rolnictwo jako sektor produkcyjny odczuwa obecnie skutki niedoboru wody oraz suszy, odgrywając jednocześnie ważną rolę w zrównoważonym zarządzaniu dostępnymi zasobami wodnymi,
R. mając na uwadze, że wielofunkcyjne rolnictwo odgrywa ważna rolę w zachowaniu krajobrazu, różnorodności biologicznej oraz czystości wód w UE i dlatego też potrzebuje wsparcia finansowego na niektóre środki oraz doradztwo naukowe w zakresie zarządzania wodą,
S. mając na uwadze, że niedobór wody i susza stanowią istotny czynnik wzrostu cen surowców rolnych; mając na uwadze, że konieczne jest zapewnienie stałych dostaw żywności
T. mając na uwadze, że rolnictwo, które potrzebuje dużych ilości wody, w związku z czym jest uzależnione od zaopatrzenia w wodę, powinno uczestniczyć jako odpowiedzialny podmiot w zintegrowanych regionalnych systemach zarządzania wodą w odniesieniu do zrównoważonego wykorzystania wód, zaprzestania ich marnotrawienia, dostosowania krajobrazu oraz planowania upraw, a także ochrony wód od zanieczyszczeń,
U. mając na uwadze, że susza sprzyja również mnożeniu się określonych plag fitosanitarnych, co powoduje znacznie zmniejszenie zbiorów,
V. mając na uwadze, że czwarte sprawozdanie Komisji w sprawie spójności gospodarczej i społecznej (COM(2007)0273) wskazuje na zmiany klimatyczne, w szczególności na suszę i niedobór wody, jako na jedno z nowych wyzwań, którego wpływ ma duży zasięg terytorialny, a które to wyzwanie powinna podejmować polityka spójności i które do dnia dzisiejszego wywarło wpływ na 11 % ludności w Europie i 17 % terytorium Unii Europejskiej,
1. przyjmuje komunikat z zadowoleniem oraz popiera zaproponowany pierwszy pakiet strategii działań politycznych; ubolewa jednak, że jego zakres ogranicza się jedynie do szczebla UE i państw członkowskich; przypomina, że niedobór wody i susze są problemem o wymiarze międzynarodowym, dlatego konieczne jest podjęcie odpowiednich działań;
2. podkreśla, że międzyregionalny i transgraniczny charakter dorzeczy może mieć poważny transgraniczny wpływ na regiony znajdujące się w dolnym i górnym biegu rzeki, w związku z czym nieodzowne jest, by państwa członkowskie, jak również organy szczebla regionalnego i lokalnego współpracowały w kwestii niedoboru wody i susz, zapewniając zrównoważone i sprawiedliwe korzystanie z zasobów wodnych; uważa, że specyfika problemu niedoboru wody i susz wymaga skoordynowanego działania na szczeblu UE i państw członkowskich oraz na szczeblu władz regionalnych i lokalnych;
3. ubolewa, że komunikat ogranicza się do promowania ogólnych celów, proponując jedynie ograniczoną liczbę szczegółowych działań i nie przedstawiając konkretnego harmonogramu ich wdrożenia w regionach narażonych na niedobór wody i susze; wyraża ubolewanie z powodu braku realistycznych celów i ram czasowych dla ich osiągnięcia, a także z powodu braku nacisku na potrzebę ścisłej współpracy z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi; wzywa Komisję do przedstawienia stałego programu, w szczególności sprawozdania z postępów w 2009 r. oraz przeglądu i rozwoju strategii Unii Europejskiej;
4. podkreśla znaczenie regionów jako siły napędowej innowacji technologicznych w dziedzinie wody, zwłaszcza że racjonalizacja zużycia wody będzie coraz ważniejszym czynnikiem decydującym o konkurencyjności; wzywa zatem władze regionalne do rozważenia możliwości krajowej i międzynarodowej współpracy międzyregionalnej, wymiany informacji i partnerstw strategicznych w celu zorganizowania wydajnej regionalnej gospodarki wodnej;
5. zwraca się do władz regionalnych i lokalnych, by korzystały ze znacznych możliwości, jakie oferują fundusze strukturalne, i by inwestowały w poprawę lub modernizację istniejących infrastruktury i technologii (w szczególności w regionach, gdzie zasoby wodne są marnotrawione w związku z przeciekami w wodociągach), w tym zwłaszcza w ekologiczne technologie, które wspierają wydajne wykorzystanie wody i które można połączyć ze zintegrowanym zarządzaniem zasobami wodnymi, w szczególności w celu podjęcia wyzwania, jakim jest racjonalizacja zużycia wody (pod względem oszczędności i ponownego wykorzystania) w sektorach przemysłu i rolnictwa, jak również w udziale gospodarstw domowych;
6. w związku z tym podkreśla z naciskiem, że przyznawanie środków na infrastrukturę powinno być ukierunkowane na podejmowanie działań zmierzających do poprawy gospodarowania wodą i do zaopatrzenia w wodę dobrej jakości, zgodnie z istniejącymi potrzebami;
7. przypomina, że w gospodarce zasobami wodnymi należy preferować podejście regulujące popyt; wyraża jednak opinię, że UE powinna przyjąć podejście całościowe, łączące środki kontroli popytu, środki mające na celu optymalizację istniejących zasobów w ramach cyklu wodnego, a także środki mające na celu tworzenie nowych zasobów oraz jest zdania, że podejście to musi łączyć kwestie środowiskowe, społeczne i gospodarcze;
8. zauważa, że środki regulujące podaż powinny być także brane pod uwagę, aby wypracować rozwiązanie najbardziej efektywne ekonomicznie i środowiskowo, zapewniające jak najlepszą równowagę między popytem i podażą oraz gwarantujące niezakłócone publiczne zaopatrzenie w wodę, w tym w warunkach suszy, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; jest zdania, że należy zachęcać do podejmowania działań w celu ustanowienia efektywnej hierarchii sposobów wykorzystywania wody oraz że budowanie zapór zmieniających bieg rzeki w celu transportu wody na dalekie odległości nie powinno stanowić rozwiązania problemu niedoboru wody; podkreśla jednakże znaczenie, jakie środki regulujące podaż mogą mieć dla regionów w największym stopniu dotkniętych niedoborem wody i suszą, które mogą przyjąć formę tradycyjnych działań, takich jak budowa infrastruktury regulującej bieg wód, lub alternatywnych i innowacyjnych rozwiązań, takich jak zrównoważone powtórne wykorzystanie ścieków lub odsalanie wody;
9. podkreśla rolę, jaką spełnia europejska ludność wiejska w zakresie zwalczania erozji gleby i pustynnienia oraz zwraca się o uznanie zasadniczej roli producentów europejskich w utrzymaniu pokrycia roślinnością regionów dotkniętych trwałymi suszami lub którym zagrażają ruchome piaski; podkreśla korzyści, jakie przynoszą w szczególności stałe uprawy, sady i winnice, użytki zielone, łąki i uprawy leśne dla poboru wody;
10. podkreśla znaczenie kwestii zarządzania wodą na obszarach górskich i wzywa Komisję do zachęcenia lokalnych i regionalnych organów władzy do rozwinięcia poczucia solidarności między użytkownikami górnych i dolnych odcinków rzek;
11. przypomina o związku między zmianami klimatycznymi, niedoborem wody i suszami oraz zintegrowanymi działaniami terytorialnymi mającymi na celu utrzymanie i ochronę lokalnych zasobów wodnych; jest poważnie zaniepokojony możliwymi skutkami dla zdrowia publicznego; wzywa do uwzględnienia ich wpływu na zasoby wodne podczas sporządzania strategii mających na celu walkę ze zmianami klimatycznymi; zwraca się o przeprowadzenie szczegółowego badania wzajemnych zależności między wytwarzaniem biopaliw a dostępnością zasobów wodnych; wzywa także do przeprowadzenia szczegółowej oceny instalacji, które wykazują się wysokim poziomem zużycia zasobów wodnych; podkreśla potrzebę włączenia problematyki wody w główny nurt wszelkich strategii politycznych oraz opracowania prawdziwie zintegrowanego podejścia do omawianej kwestii, obejmującego wszystkie instrumenty finansowe i prawne UE; podkreśla, że proces ten musi przebiegać na wszystkich szczeblach politycznych (krajowym, regionalnym i lokalnym);
12. jest zdania, że należy ustanowić związek pomiędzy niedoborem wody, suszami i zmianami klimatycznymi a dotyczącymi ich szczegółowymi strategiami, pamiętając, że obawy w odniesieniu do dostosowania się do zmian klimatycznych muszą zostać włączone jako priorytety podczas wdrażania ramowej dyrektywy wodnej;
13. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o uznanie wylesiania i niepowstrzymanej rozbudowy infrastruktury miejskiej za procesy przyczyniające się do rosnącego niedoboru wody; wzywa państwa członkowskie i właściwe organy do uwzględniania problematyki wody przy planowaniu zagospodarowania terenu, zwłaszcza w odniesieniu do rozwoju działalności gospodarczej we wrażliwych dorzeczach, w tym na wyspach i w regionach peryferyjnych; podkreśla, że każda dostawa wody, niezależnie od celu jej zużycia, musi odpowiadać zasadzie sprawiedliwej taryfikacji wody, w ten sposób zachęcając przedsiębiorstwa do bardziej racjonalnego z niej korzystania;
14. podkreśla, że przy przeglądzie priorytetów budżetu wspólnotowego należy zwrócić większą uwagę na środki ochrony środowiska, a w szczególności politykę zwalczania skutków zmian klimatycznych, które obejmują niedobór wody i suszę, poprzez zapewnienie dodatkowych środków;
15. zwraca się do Komisji o wzięcie pod uwagę międzysektorowego związku między społecznym i gospodarczym wpływem zmian klimatycznych na użytkowanie gruntów a kosztami energetycznymi związanymi ze zmianami klimatycznymi; zachęca UE do tego, by prowadziła wszelkie oceny w zakresie oszczędnego gospodarowania wodą, stosując obiektywne i ekonomiczne wskaźniki;
16. uznaje, że niedobór wody i susze mają bezpośredni wpływ na spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną; utrzymuje, że powinno się to odpowiednio uwzględniać przy opracowywaniu przyszłej polityki spójności i że powinny zostać uwolnione wszystkie dostępne do tego celu środki budżetowe oraz inne instrumenty;
17. zwraca uwagę, że o sytuacji gospodarczej regionu, jego konkurencyjności i możliwościach w zakresie rozwoju decydują złożone kwestie środowiskowe, o których mowa w komunikacie;
18. uznaje znaczenie ramowej dyrektywy wodnej, stanowiącej ramy dla uzyskania "dobrego stanu" wszystkich wód europejskich i promującej współpracę międzyregionalną, zrównoważone zużycie wody oraz ochronę dostępnych zasobów wodnych przy jednoczesnym przyczynianiu się do zminimalizowania skutków powodzi i susz, a także wzywa Komisję i wszystkie państwa członkowskie do pełnego wdrożenia postanowień tej dyrektywy oraz do zagwarantowania, że środki na wypadek niedoboru wody i suszy nie będą miały negatywnego wpływu na cele w zakresie jakości wody;
19. podkreśla konieczność wyjaśnienia definicji "przedłużającej się suszy" (w kontekście ramowej dyrektywy wodnej) oraz jej implikacji w odniesieniu do osiągnięcia celów środowiskowych ramowej dyrektywy wodnej w okresach suszy i po takich okresach; zaznacza, że niedobór wody i susze to powiązane, lecz różne kwestie wymagające zastosowania zróżnicowanych strategii;
20. zaznacza, że istnieje ścisły związek pomiędzy suszą, erozją gleby, pustynnieniem i pożarami lasów;
21. jest zdania, że plany zagospodarowania wód w dorzeczach, wymagane na mocy ramowej dyrektywy wodnej, powinny także obejmować działania na wypadek suszy i innych katastrof hydrometeorologicznych oraz stworzyć mechanizm zarządzania kryzysowego, dostosowanego do konkretnych potrzeb dorzeczy zagrożonych niedoborem wody i suszami, w tym koordynację transgraniczną, udział społeczeństwa i systemy wczesnego ostrzegania na różnych szczeblach, tj. na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym; podkreśla potrzebę unikania tworzenia barier dla naturalnego przebiegu rzek, co ma zmniejszyć zalewanie, zachęca również do prowadzenia bardziej wyczerpujących ocen oddziaływania, jeśli chodzi o hamowanie naturalnego biegu rzek;
22. podkreśla rolę lasów w cyklu wodnym i znaczenie zrównoważonego połączenia lasów, użytków zielonych i ziem uprawnych dla zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi; w szczególności podkreśla rolę gleb o wysokim stężeniu materii organicznej oraz dostosowanego płodozmianu; ostrzega, że rosnące zużycie ziemi stanowi zagrożenie dla rolnictwa, bezpieczeństwa żywności i zrównoważonej gospodarki wodnej;
23. przypomina, że pustynnienie wiąże się ściśle z gospodarką leśną; wzywa do większego wykorzystania zalesień w celu retencjonowania i łagodzenia ekstremalnych stanów przepływu wód powierzchniowych i gruntowych, oraz do przeciwdziałania degradacji i erozji gleb;
24. zaleca, aby wspólnotowy mechanizm obrony ludności przewidywał interweniowanie w sytuacjach kryzysowych powodowanych przez ekstremalne susze;
25. podkreśla znaczenie ponownej oceny dostępnych ilości wód podziemnych w UE oraz zasad ich wykorzystania, co ma przede wszystkim na celu zapewnienie racjonalnego wykorzystania zasobów wód podziemnych zgodnie z potrzebami poszczególnych krajów;
26. zauważa, że w komunikacie nie zajęto się występującymi w wielu regionach problemami związanymi z nieoczyszczaniem ścieków;
27. podkreśla, że nie należy zapominać o potrzebie ochrony zasobów wody powierzchniowej, jeżeli mają one zostać włączone do ogólnego gospodarowania zasobami wodnymi;
28. zwraca się do Rady, państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych o uwzględnianie w polityce sektorowej w innych dziedzinach uwag zawartych w komunikacie, by w dziedzinie ochrony zasobów wodnych uniknąć skutków przeciwnych do zamierzonych;
29. podkreśla, że doświadczenie światowe wykazało, iż zmiana biegu rzek prowadzi do nieodwracalnego zniszczenia warunków ekologicznych i hydromorfologicznych i może oznaczać zmuszenie ludzi do opuszczenia swoich domów i przeniesienia przedsiębiorstw, powodując zakłócenie spójności społecznej i gospodarczej; wzywa państwa członkowskie, aby zapobiegały pogorszeniu jakości swych dorzeczy i w pełni przestrzegały wymogów określonych w art. 1 i 4 ramowej dyrektywy wodnej, wzywa Komisję do udzielania finansowania ze środków UE tylko takim projektom, które w pełni spełniają te wymogi;
30. zdecydowanie nalega, by Rada przyjęła bez dalszej zwłoki decyzję w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia ustanawiającego Fundusz Solidarności UE COM(2005)0108) w celu lepszego określenia kryteriów i kwalifikowalnych zdarzeń obejmujących okresy suszy, aby w ten sposób skuteczniej, elastyczniej i właściwiej przeciwdziałać skutkom klęsk żywiołowych, pamiętając przy tym, że Parlament przyjął już swoje stanowisko 18 maja 2006 r.(4);
31. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że oszczędność wody stanowi główny priorytet Komisji w odpowiedzi na niedobór wody i susze; wzywa w związku z tym Komisję do zapewnienia, by wykorzystanie funduszy strukturalnych nie stało w sprzeczności z tym priorytetem, do uznania właściwego gospodarowania wodą za kryterium, jakim muszą sprostać projekty, oraz do uzyskania dowodów wykorzystywania zaoszczędzonej wody przez organy władzy lokalnej i regionalnej, a także przestrzegania przez nie wymogów ramowej dyrektywy wodnej, zanim zostanie im udzielone dofinansowanie z funduszy strukturalnych;
32. uważa, że w przypadku, gdy dany ciek wodny przebiega przez kilka państw członkowskich, niezbędne jest ustanowienie międzyregionalnej i międzykrajowej współpracy w zakresie zintegrowanego zarządzania ciekiem wodnym, w szczególności w dziedzinie rolnictwa;
33. przypomina, że w UE z powodu nieskutecznego gospodarowania traci się prawie 20 % wody i podkreśla konieczność znacznych inwestycji w postęp techniczny we wszystkich sektorach gospodarki (koncentrując się na najbardziej intensywnych zastosowaniach wody i sektorach, w których potencjał w zakresie oszczędzania wody jest największy); zauważa, że słaba gospodarka wodna stanowi problem, który ma wpływ na niedobór wody i który może mieć większy negatywny wpływ w okresach suszy, ale że nie jest ona ich powodem, ponieważ susze są zjawiskiem przyrodniczym;
34. proponuje Komisji, aby - w związku ze ścisłym powiązaniem problemu niedoboru wody i susz z szeregiem kwestii dotyczących marnotrawstwa wody - kryterium gospodarnego wykorzystania wody zostało włączone do systemu warunków przyznawania dotacji z funduszy UE;
35. zachęca UE do wspierania mniej wodochłonnych i energochłonnych technologii i innowacji, których celem jest bardziej oszczędna gospodarka wodna, a także do wymiany dobrych praktyk w tym zakresie;
36. wzywa Komisję do rozważenia możliwości promowania sieci miast, aby zachęcać do zrównoważonego zużycia wody w celu wymiany dobrych praktyk, takich jak powtórne wykorzystanie, oszczędzanie i bardziej oszczędna gospodarka wodna oraz wspólnego przeprowadzania projektów pilotażowych, mając na uwadze fakt, że straty spowodowane wyciekami z publicznej sieci wodociągowej w ośrodkach miejskich mogą przekraczać 50 %; wzywa także władze lokalne do poprawy stanu sieci wodociągowych służących do dystrybucji wody, które są przestarzałe;
37. podkreśla, że możliwe jest zaoszczędzenie 40 % wody zużywanej w UE; wzywa do podjęcia konkretnych działań i wprowadzenia zachęt finansowych w celu promowania bardziej oszczędnego i zrównoważonego zużycia wody; wzywa także do powszechnego instalowania urządzeń pomiarowych w celu pomiaru zużycia wody, aby zachęcać do oszczędzania, powtórnego wykorzystania oraz oszczędnej i racjonalnej gospodarki wodnej; zachęca najbardziej dotknięte państwa członkowskie do wykorzystania części z ich funduszy strukturalnych na realizację projektów mających na celu lepsze wykorzystanie i większą oszczędność wody; zachęca organy właściwe dla dorzeczy do przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści związanych z alternatywnymi środkami w zakresie gospodarki wodnej we wszystkich sektorach;
38. zaznacza konieczność walki z marnotrawieniem wody i zapewnienia zrównoważonego wykorzystywania wody, w szczególności poprzez powtórne wykorzystanie wody, mając na uwadze jej różnorodne wartości: biologiczne, społeczne, środowiskowe, kulturowe oraz odnoszące się do krajobrazu i turystyki;
39. przypomina, że art. 9 ust. 1 ramowej dyrektywy wodnej stanowi, iż "państwa członkowskie uwzględniają zasadę zwrotu kosztów usług wodnych (...) w szczególności zgodnie z zasadą »zanieczyszczający płaci«" oraz że "[d]o końca 2010 r. państwa członkowskie zapewnią, że polityki opłat za wodę przewidują [przewidywać będą] odpowiednie działania zachęcające użytkowników do wykorzystywania zasobów wodnych efektywnie (...) [i że] odpowiedni jest [będzie] wkład różnych użytkowników wody (...) do zwrotu kosztów usług wodnych";
40. jest zdania, że chociaż polityka w dziedzinie gospodarki wodnej musi być oparta na zasadzie "zanieczyszczający płaci", powinny jej także towarzyszyć środki, które pozwolą położyć kres znacznym stratom związanym z wadliwym sprzętem oraz nieodpowiednimi uprawami i systemami rolnymi;
41. podkreśla, że w sektorze rolnictwa można osiągnąć znaczny postęp, jeżeli chodzi o bardziej oszczędne zużycie wody; wyraża nadzieję, że w ramach oceny stanu wspólnej polityki rolnej problem ten zostanie uwzględniony oraz zaproponowane zostaną konkretne działania promujące bardziej zrównoważone zużycie wody poprzez zachęcanie do wprowadzania najlepszych z dostępnych praktyk i technologii, w szczególności poprzez wsparcie rozwoju obszarów wiejskich, poprzez współzależność, stosowanie zasad "zanieczyszczający płaci" i "użytkownik płaci" oraz programy rozwoju obszarów wiejskich; jest zdania, że Unia Europejska powinna wspierać środki mające na celu poprawę gospodarki wodnej w rolnictwie, promując modernizację systemów nawadniania, aby zmniejszyć zużycie wody, oraz pobudzając badania w tej dziedzinie;
42. podkreśla rolę, jaką odgrywają programy ochrony środowiska w ramach drugiego filaru WPR przy zachęcaniu do stosowania metod rolniczych chroniących zrównoważony rozwój i czystość zasobów wodnych;
43. podkreśla fakt, że produkcja biopaliw zwiększy zapotrzebowanie na duże ilości wody, oraz podkreśla potrzebę uważnego monitorowania stosowania biopaliw oraz regularnego dokonywania przeglądu polityki Unii Europejskiej i państw członkowskich w zakresie biopaliw;
44. zaznacza, że duzi użytkownicy wody (tacy jak elektrownie) nie zużywają wody, ale uwalniają ją do cyklu wody po wykorzystaniu jej w swoich procesach; podkreśla, że tym samym mają poważny wpływ na dostępność wód powierzchniowych, ekosystemy i zdrowie publiczne, ponieważ podwyższają temperaturę wody; podkreśla potrzebę uwzględnienia tego wpływu;
45. przypomina, że jeżeli chcemy osiągnąć zrównoważone zużycie wody w UE, istotną rolę muszą odegrać konsumenci, dlatego wzywa UE do rozpoczęcia publicznej kampanii informacyjnej i edukacyjnej w celu uświadomienia obywatelom tego zagadnienia oraz zachęcenia ich do podjęcia konkretnych działań;
46. wskazuje Komisji na fakt, że poprzez opracowanie skutecznej polityki w zakresie cen wody odzwierciedlającej jej prawdziwą wartość może zachęcać konsumentów do bardziej oszczędnego użycia wody;
47. podkreśla pierwszoplanową rolę władz regionalnych i lokalnych oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego w kampaniach podnoszenia świadomości i organizowaniu działań edukacyjnych;
48. wzywa Komisję i regiony oraz miasta państw członkowskich do wspierania rozwoju kultury oszczędzania wody w UE poprzez propagowanie zlewni wód deszczowych oraz organizowanie wśród mieszkańców kampanii uświadamiających dotyczących oszczędzania wody, np. za pośrednictwem odpowiednich programów edukacyjnych; wzywa Komisję do zachęcania regionów, miast i organizacji społeczeństwa obywatelskiego do wymiany dobrych wzorców, koncentrując się na środkach dotyczących oszczędzania wody (w tym uzdatniania deszczówki i ścieków), poprawy racjonalnego jej zużycia oraz zarządzania ryzykiem suszy;
49. uważa, że należy wspierać kampanie informacyjne, uświadamiające i szkoleniowe skierowane do producentów, aby aktywnie przyczyniali się oni do zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi;
50. jest zdania, że system etykietowania dotyczący zużycia wody przez produkty, który istnieje już w przypadku wydajności energetycznej, stanowiłby właściwe narzędzie osiągnięcia bardziej zrównoważonego zużycia wody, podkreśla jednak, że:
a) system taki powinien mieć charakter dobrowolny oraz
b) należy uwzględnić istniejące etykiety i systemy etykietowania, aby nie dezorientować konsumentów nadmierną ilością informacji;
51. apeluje, by kryteria w zakresie racjonalnego wykorzystywania wody w miarę możliwości wchodziły w skład norm konstrukcyjnych budynków;
52. zachęca wszystkie zainteresowane podmioty do opracowania dobrowolnego projektu etykietowania dotyczącego zrównoważonej gospodarki wodnej oraz do stworzenia dobrowolnych programów z zakresu oszczędzania wody w różnych sektorach gospodarki (np. rolnictwo, turystyka, produkcja przemysłowa);
53. uważa, że woda powinna pozostać dobrem publicznym i podstawowym elementem suwerenności krajów, dostępnym dla wszystkich po uczciwych, "socjalnych i ekologicznych" cenach, biorąc w szczególności pod uwagę specyficzną sytuację każdego kraju i różnorodne systemy rolne oraz społeczną rolę, jaką odgrywa działalność rolnicza;
54. wzywa Komisję do rozważenia finansowania w 2009 r. projektu pilotażowego obejmującego badania naukowe, ekspertyzy i monitorowanie, służące opracowaniu działań zapobiegających pustynnieniu i stepowieniu w Europie, a tym samym zapobiegających erozji, deflacji, stratom w rolnictwie i utracie różnorodności biologicznej, zwiększających ochronę i żyzność gleby oraz jej zdolności retencyjne, a także zdolność sekwestracji węgla; podkreśla znaczenie ustanowienia wiarygodnych i przejrzystych danych, tak by polityka mogła być naprawdę skuteczna;
55. z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie Europejskiego Obserwatorium ds. Susz i systemu wczesnego ostrzegania; podkreśla znaczenie poszerzonej dyskusji na temat ich podstawowych celów, budżetu i organizacji;
56. zwraca się do Komisji Europejskiej o działanie na rzecz zainicjowania działalności przez Europejskie Obserwatorium ds. Susz w ramach Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska i podkreśla, że powinno ono działać na rzecz uzupełniania danych krajowych standardowymi regionalnymi i lokalnymi informacjami sezonowymi na temat opadów i zużycia międzysektorowego, tak aby decyzje mogły być podejmowane w sposób bardziej solidny i strategiczny;
57. podkreśla znacznie, jakie ma dla zarządzania wodą duża zawartość próchnicy w glebie, odpowiedni system płodozmianu i równowaga między lasami, użytkami zielonymi i gruntami uprawnymi; ostrzega przed faktem, że rosnące zajmowanie gruntów stanowi zagrożenie dla rolnictwa, bezpieczeństwa dostaw żywności i zarządzania wodą;
58. zwraca się do Komisji o wspieranie państw członkowskich przy ponownym zalesianiu obszarów cyklicznie dotykanych suszą i pożarami, w oparciu o poszanowanie bioklimatu i ekologicznych właściwości tych obszarów i pragnie, aby zwrócono szczególną uwagę na przywracanie krajobrazu wiejskiego i miejskiego przy należytym uwzględnieniu specyficznych cech lokalnych;
59. uważa, że niedobór wody i cykliczne susze pogorszyły plagę pożarów i ich dotkliwość, pogarszając delikatną sytuację i groźbę wyginięcia wielu gatunków charakterystycznych dla lasów krajów Europy południowej, dla których lasy stanowią w wielu przypadkach główny zasób naturalny;
60. podkreśla, że przy planowaniu modelu rolnictwa europejskiego należy uwzględnić najczęściej występujące i najpoważniejsze zagrożenia dla środowiska naturalnego, takie jak niedobór wody i susza, w związku z czym zasadniczym elementem europejskiej WPR powinien być skuteczny mechanizm zarządzania kryzysowego.
61. uważa, że należy podkreślić wartość lasów i produkcji rolnej z punktu widzenia ochrony środowiska w kontekście zmian klimatycznych, kiedy to należy przeciwdziałać wzrostowi poziomu emisji gazów cieplarnianych poprzez zwiększenie powierzchni lasów, których działanie polegające na pochłanianiu dwutlenku węgla należy uwzględnić w polityce mającej na celu zmniejszenie poziomu emisji gazów cieplarnianych;
62. popiera ciągłe zaangażowanie Komisji w podkreślanie wyzwania, jakim jest niedobór wody i susze na szczeblu międzynarodowym, w szczególności w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie walki z pustynnieniem oraz Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu;
63. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
______
(1) Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1.
(2) Dz.U. C 76 E z 25.3.2004, s. 430.
(3) Dz.U. C 297 E z 7.12.2006, s. 363.
(4) Dz.U. C 297 E z 7.12.2006, s. 331.