Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego...

1.

uznaje, że komunikat Komisji należy do serii deklaracji politycznych, dzięki którym społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest obecnie szerzej propagowana, uwzględniona w polityce UE i stanie się utrwaloną zasadą europejskich działań; zwraca się do Komisji i do państw członkowskich, aby przy przyjmowaniu konkretnych środków mających zachęcać przedsiębiorstwa do zaangażowania się w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw opierały się na strategii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na lata 2014-2020;

2.

podkreśla, że aktywna postawa w kwestii odpowiedzialności społecznej sprawia, że przedsiębiorstwa cieszą się większym zaufaniem i akceptacją społeczną;

3.

zgadza się jednak z przedstawioną w komunikacie analizą, według której stosowanie praktyk społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw nadal w znacznej mierze ogranicza się do mniejszości dużych przedsiębiorstw pomimo bezpośrednich apeli w komunikatach Komisji z 2001 i 2006 r., by więcej przedsiębiorstw przyjęło zasady odpowiedzialności społecznej; uważa jednakże, że przedsiębiorstwa angażują się na rzecz społeczeństwa, w którym prowadzą działalność, oraz że społeczna odpowiedzialność może być wprowadzona w przedsiębiorstwach każdej wielkości; zauważa również potrzebę zaangażowania MŚP w debatę na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, bo wiele z nich wprowadza ją w oparciu o bardziej nieformalne i intuicyjne podejście, które wymaga minimalnego obciążenia administracyjnego i nie zwiększa kosztów;

4.

przypomina o strategicznej roli MŚP, które dzięki bliskim związkom z terenem, na którym działają, mogą ułatwić rozpowszechnianie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje do Komisji o rozwijanie - w porozumieniu z organami krajowymi i wielostronnymi platformami - form współpracy sektorowej między MŚP, które umożliwiłyby im zbiorowe stawianie czoła problemom społecznym i środowiskowym;

5.

ubolewa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw opiera się w głównej mierze na normach środowiskowych ze szkodą dla norm społecznych, które mają przecież podstawowe znaczenie w tworzeniu klimatu społecznego sprzyjającego wzrostowi gospodarczemu i spójności społecznej;

6.

uważa, że światowy kryzys finansowy niesie ze sobą realne ryzyko, że decydenci polityczni, również w Unii, odczują skutki własnej zgubnej krótkowzroczności, polegającej na skupianiu się wyłącznie na środkach dotyczących wąsko rozumianej przejrzystości i rozliczalności na rynkach finansowych przy pominięciu pilnej potrzeby zintegrowanego rozwiązywania przez sektor finansowy i sektory przemysłowe palących i nadrzędnych problemów, do których należy niszczenie środowiska i dezintegracja społeczna;

7.

przestrzega, że w przyszłości przedsiębiorstwa mogą być zrównoważone tylko pod warunkiem, że będą funkcjonować w zrównoważonej gospodarce, oraz że może nie być alternatywy wobec dostosowania się do gospodarki niskoemisyjnej obejmującej również ochronę społecznego i przyrodniczego kapitału na świecie, przy czym w procesie tym społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi odgrywać decydującą rolę;

8.

jest przekonany, że należy wzmocnić społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw za pomocą: zwiększania roli globalnych instrumentów dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; nowej dynamiki popularyzowania tej koncepcji przez wiodące przedsiębiorstwa wśród innych przedsiębiorstw; ujawniania przez przedsiębiorstwa informacji dotyczących kwestii społecznych i środowiskowych; stosowania odpowiednich wytycznych; wsparcia udzielanego przez administrację publiczną dla tworzenia odpowiednich warunków do współpracy na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz dostarczania odpowiednich narzędzi i instrumentów takich jak np. system zachęt; solidnej oceny skutków istniejących inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wsparcia nowych inicjatyw społecznych; dostosowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do potrzeb MŚP; zwiększonego uznania, zarówno w środowisku przedsiębiorstw, jak i ogólnie w społeczeństwie, olbrzymiej skali wyzwań społecznych i środowiskowych, przed którymi stoi Europa i cały świat;

9.

popiera Komisję w jej zamiarze pogłębienia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w Europie przez opracowanie wytycznych i popieranie inicjatyw wielostronnych w poszczególnych sektorach przemysłu, a także apeluje do wiodących przedsiębiorstw i stowarzyszeń o przyłączenie się do tej inicjatywy;

10.

ponownie zauważa, że w społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw nacisk musi przenieść się z procesów na wyniki;

11.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że przedstawiona w komunikacie Komisji definicja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która odzwierciedla nowe podejście przyjęte po raz pierwszy przez Komisję podczas forum wielostronnego w 2009 r., stwarza niezbędną szansę na włączenie społeczne i budowanie konsensu oraz właściwie odzwierciedla nowy konsens osiągnięty w tej sprawie przez przedsiębiorstwa i inne zainteresowane strony dzięki jednomyślnemu uzgodnieniu wytycznych ONZ i innych instrumentów, takich jak norma ISO 26000 dotycząca odpowiedzialności społecznej; z zadowoleniem przyjmuje uwzględnianie kwestii społecznych, środowiskowych, etycznych i tych związanych z prawami człowieka w działaniach przedsiębiorstw; kładzie nacisk na fakt, że Komisja musi wprowadzić większe rozróżnienie między: (1) działalnością charytatywną przedsiębiorstw; (2) społeczną działalnością przedsiębiorstw, której podstawą są ustawy, przepisy i normy międzynarodowe; oraz 3) aspołeczną działalnością przedsiębiorstw, która narusza ustawy, przepisy i normy międzynarodowe oraz prowadzi do wyzysku, np. w przypadku pracy dzieci lub pracy pod przymusem, co powinno zostać surowo potępione;

12.

podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi również obejmować ich działania w krajach trzecich oraz wobec tych krajów;

13.

z zainteresowaniem odnotowuje, że Komisja zaczęła umieszczać odniesienia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w unijnych umowach handlowych; uważa, biorąc pod uwagę podstawową rolę, jaką odgrywają duże przedsiębiorstwa, ich filie i łańcuchy zaopatrzenia w handlu międzynarodowym, że odpowiedzialność społeczna i środowiskowa przedsiębiorstw musi stać się nieodłączną częścią rozdziału dotyczącego zrównoważonego rozwoju umieszczanego w umowach handlowych zawieranych przez Unię Europejską; wzywa Komisję do opracowania konkretnych wniosków w sprawie wdrożenia zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do polityki handlowej;

14.

uważa, że społeczna odpowiedzialność powinna obejmować również poszanowanie podstawowych zasad i praw, takich jak zasady i prawa określone przez MOP, w tym zwłaszcza wolność zrzeszania się, prawo do układów zbiorowych, zakaz pracy przymusowej, zniesienie pracy dzieci i wyeliminowanie dyskryminacji w miejscu pracy;

15.

wyraża wysokie uznanie dla wkładu komisarzy ds. zatrudnienia, przedsiębiorczości i rynku wewnętrznego oraz ich pracowników w dalekosiężne i konstruktywne podejście zawarte w komunikacie Komisji; uznaje wkład innych służb Komisji za pośrednictwem międzyresortowej grupy ds. społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; niemniej wzywa przewodniczącego Komisji, by osobiście objął przewodnictwo nad działaniami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz zapewnił pełne poczucie odpowiedzialności za zaangażowanie Komisji w tej dziedzinie, zwłaszcza w DG ds. Środowiska i w dyrekcjach zajmujących się stosunkami zewnętrznymi;

16.

wyraża przekonanie, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw musi obejmować środki o charakterze społecznym, zwłaszcza w zakresie szkoleń zawodowych, godzenia życia zawodowego i rodzinnego, odpowiednich warunków pracy; ponownie wyraża przekonanie co do korzyści związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, lecz powtarza, że jeżeli korzyści te nie występują w perspektywie krótkoterminowej w danej sytuacji lub w danym przedsiębiorstwie, nie można nigdy wykorzystać tego jako usprawiedliwienia dla podejmowania nieodpowiedzialnych i aspołecznych decyzji; uważa, że przeprowadzono wystarczająco dużo badań wykazujących zasadność ekonomiczną społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i należy priorytetowo potraktować upowszechnianie tych badań; apeluje, by nowe badania dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw były poświęcone ocenie łącznych skutków zmiany zachowań biznesowych w wyniku przyjęcia zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, wyrażających się w podejmowaniu ogólnych europejskich i światowych wyzwań, takich jak emisje CO₂, wzrost kwasowości wód, skrajne ubóstwo, praca dzieci czy też nierówności, oraz by wnioski z tych badań wykorzystano jako przyszły europejski wkład w opracowywanie światowych inicjatyw w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

17.

uznaje, że poważny problem związany z inicjatywami dotyczącymi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw pojawia się w sytuacji, w której przedsiębiorstwom twierdzącym, iż stosują zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, udaje się uniknąć kontaktów z najważniejszymi grupami interesu lub drażliwych kwestii mających znaczenie dla ich działalności; wzywa Komisję, aby we współpracy z władzami finansowymi wykorzystała wcześniejsze prace "laboratoriów" społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w celu lepszego określenia, w jaki sposób przedsiębiorstwa i ich podmioty mogą obiektywnie ustalić kwestie społeczne i środowiskowe, które mają istotne znaczenie dla danego przedsiębiorstwa, a także apeluje o sprawiedliwy i wyważony dobór podmiotów angażowanych w inicjatywy przedsiębiorstwa dotyczące społecznej odpowiedzialności;

18.

uważa, że konsumenci coraz bardziej skupiają się na działalności przedsiębiorstw charakteryzującej się odpowiedzialnością społeczną, dlatego zachęca przedsiębiorstwa do przejrzystości, zwłaszcza w odniesieniu do operacji wiążących się z obawami etycznymi, społecznymi czy środowiskowymi;

19.

podkreśla, że o społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw można mówić tylko wówczas, gdy przestrzega się obowiązujących przepisów prawa i lokalnych układów zbiorowych zawartych między partnerami społecznymi;

20.

uważa, że przy ocenie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa należy uwzględnić postępowanie przedsiębiorstw obecnych w łańcuchu dostaw oraz ewentualnych podwykonawców;

Tr wałe ożywienie gospodarcze

21.

popiera fakt, że w komunikacie Komisji uznano, iż "pomoc w łagodzeniu skutków społecznych obecnego kryzysu gospodarczego" oraz poszukiwanie zrównoważonych modeli biznesowych jest elementem społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję i państwa członkowskie do udzielenia przedsiębiorstwom pomocy- we współpracy z przedstawicielami pracowników - w angażowaniu się w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw; wzywa przedsiębiorstwa do rozważenia inicjatyw na rzecz utrzymania i tworzenia miejsc pracy, w szczególności dla młodzieży i kobiet, we wszystkich obszarach działalności (jak np. zarządzanie i organizacja, rynek, pracownicy, środowisko, społeczeństwo), ze szczególnym uwzględnieniem ludzi, których sytuację utrudnia kilka czynników, np. Romów i osób niepełnosprawnych, zatrudniania nie tylko szeregowych pracowników, ale również wyższej kadry kierowniczej z lokalnego rynku pracy, a także wprowadzenia np. systemu umożliwiającego absolwentom wyższych uczelni odbywanie staży w celu zdobycia doświadczenia zawodowego wymaganego przez pracodawców w sektorze prywatnym;

22.

uważa, że przedsiębiorstwa powinny angażować się w rozwiązywanie problemów społecznych, które pogłębia kryzys gospodarczy, np. problemu braku mieszkań i problemu ubóstwa, a także w rozwój społeczności, w których funkcjonują;

23.

uznaje fakt, że kryzysowi gospodarczemu towarzyszy wzrost liczby osób pracujących dorywczo, zwłaszcza kobiet, różniące się od siebie warunki pracy, które częściowo powstają z powodu zlecania podwykonawstwa, wymuszona praca w niepełnym wymiarze godzin w przypadku wielu osób chcących pracować w pełnym wymiarze, wzrost liczby przypadków zatrudniania opartego czasami na wyzysku, a także odrodzenie się sektora nieformalnego; wzywa Komisję i europejskie forum wielostronne, by szczegółowo zbadały wzrost podwykonawstwa; apeluje, by prace te inspirowały wytyczne ONZ stosowane do łańcucha dostaw, a zwłaszcza do koncepcji oceny skutków niezależnie od miejsca dostawcy w łańcuchu;

24.

zauważa, że przestrzeganie przepisów prawa w zakresie warunków prac fizycznych, opracowanie procedur i polityki dotyczącej zatrudniania i zwalniania, ochrona danych i prywatności pracownika, terminowe płatności wynagrodzeń i innych świadczeń również stanowią element społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i wzywa do ich przestrzegania;

25.

przyznaje, że kryzys ma wpływ na strukturę społeczną; z zadowoleniem przyjmuje różnorodne podjęte przez przedsiębiorstwa działania mające na celu włączenie do społeczeństwa czynnego zawodowo grup szczególnie wrażliwych oraz grup w niekorzystnej sytuacji; apeluje do przedsiębiorstw o kontynuowanie tego rodzaju inicjatyw; uznaje jednak, że zamykanie przedsiębiorstw i redukcja kosztów stwarzają niebezpieczeństwo utraty niektórych korzyści osiągniętych dzięki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, takich jak zatrudnianie grup szczególnie wrażliwych, a zwłaszcza osób niepełnosprawnych, lepsze szkolenie i poprawa statusu tych pracowników, propagowanie innowacyjnych form społecznie użytecznej produkcji i usług, np. spółdzielni kredytowych, propagowanie nowych modeli zatrudnienia w przedsiębiorstwach społecznych i spółdzielniach oraz w ramach sprawiedliwego handlu; uważa w związku z tym, że należy określić normy w zakresie środków o charakterze społecznym; wzywa Komisję do przeprowadzenia poważnej analizy społecznego wpływu kryzysu na te inicjatywy, uwzględniającej problematykę płci i skupiającej się na krajach Europy Południowej, oraz do prowadzenia pełnych konsultacji na temat wyników tej analizy z partnerami społecznymi i stronami zainteresowanymi społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw;

26.

uważa, że działania przedsiębiorstw charakteryzujące się społeczną odpowiedzialnością nie tylko przynoszą korzyść społeczeństwu jako całości, ale również przyczyniają się do poprawy wizerunku przedsiębiorstwa i większego docenienia go przez potencjalnych konsumentów, co pomaga mu w uzyskaniu rentowności w dłuższej perspektywie;

27.

zauważa, że tworzenie programów rozwoju umiejętności i kształcenia ustawicznego dla pracowników, regularne indywidualne oceny pracowników oraz program zarządzania talentami, jak również ustalanie indywidualnych celów biznesowych i rozwojowych dla pracowników jest źródłem wzrostu motywacji i ich zaangażowania oraz stanowi istotny element społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

28.

wskazuje, że szczególnie w czasach kryzysu przedsiębiorstwa działające zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw powinny przyczyniać się do rozwijania zdolności innowacyjnych swojego regionu poprzez wprowadzanie innowacyjnych i przyjaznych dla środowiska rozwiązań technologicznych w zakładach produkcyjnych oraz poprzez nowe inwestycje i modernizacje; podkreśla, że włączenie w działalność przedsiębiorstw zagadnień środowiskowych, takich jak różnorodność biologiczna, zmiany klimatu, wydajne korzystanie z zasobów i stan środowiska, przyniesie możliwości wspierania trwałego ożywienia gospodarczego;

29.

uważa, że kryzys finansowy w niektórych przypadkach może mieć wpływ na zaufanie pracowników do przedsiębiorstw w kwestii ich zobowiązań do zapewnienia długoterminowych prywatnych uprawnień emerytalnych, biorąc pod uwagę różnorodność systemów emerytalnych w UE; zachęca odpowiedzialne przedsiębiorstwa do zajęcia się tym problemem we współpracy z Komisją i partnerami społecznymi, w tym przez wprowadzenie jawnych, obejmujących wszystkich i opartych na przepisach ustaleń w kwestii zarządzania inwestycjami emerytalnymi, będących elementem szerszego wyzwania, jakim jest podjęcie w ramach społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw problemu starzenia się społeczeństwa w epoce zmian demograficznych; uważa, że przywrócenie zaufania między pracownikami a przedsiębiorstwami jest kluczowe dla trwałego ożywienia gospodarczego;

Organizacja międzynarodowa i wielostronne sposoby podejścia

30.

wyraża wysokie uznanie dla faktu, że w komunikacie Komisji położono nacisk na zaostrzenie i wdrożenie standardów międzynarodowych oraz - biorąc pod uwagę aktualizację wytycznych OECD w 2011 r. i uzgodnienie wytycznych ONZ - uważa, że działania UE muszą obecnie głównie skupiać się na wspieraniu oraz realizacji tych wytycznych i zasad w europejskich przedsiębiorstwach; podkreśla, że powyższe wytyczne OECD zostały zdefiniowane i zatwierdzone na szczeblu międzynarodowym z myślą o stworzeniu i utrzymaniu równych szans dla wszystkich przy jednoczesnym wspieraniu otwartych, uczciwych i odpowiedzialnych praktyk gospodarczych na całym świecie; sugeruje, aby Komisja co roku przedkładała Parlamentowi i Radzie sprawozdanie z wdrażania tych wytycznych OECD;

31.

podkreśla znaczenie prowadzenia polityki unijnej dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w sposób uzupełniający do rozwoju przepisów międzynarodowych, aby uniknąć rozbieżnej interpretacji czy też ryzyka powstania korzystnej lub niekorzystnej sytuacji w zakresie konkurencji na szczeblu krajowym bądź międzynarodowym;

32.

kładzie nacisk na fakt, że każde z 27 państw członkowskich musi przyspieszyć przegląd krajowych planów działania dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także opracowywanie krajowych planów wdrażania odpowiednich wytycznych OECD i wytycznych ONZ, które powinny zostać ukończone najpóźniej do grudnia 2013 r.; uważa, że państwa członkowskie powinny dopilnować, by plany te były przygotowywane z udziałem wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, społeczeństwa obywatelskiego, związków zawodowych, organizacji pracodawców i krajowych instytucji praw człowieka; wzywa UE do ułatwiania czerpania nauk z doświadczeń tych państw członkowskich, które są obecnie zaangażowane w ten proces; zachęca państwa członkowskie do inspirowania się wytycznymi zawartymi w normie ISO 26000, najnowszymi wytycznymi Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej oraz wytycznymi przygotowanymi przez Europejską Grupę Krajowych Instytucji Praw Człowieka;

33.

wzywa do większej spójności polityki na szczeblu UE przez dostosowanie zamówień publicznych, kredytów eksportowych, dobrego rządzenia, konkurencji, rozwoju, handlu, inwestycji i innych dziedzin polityki oraz porozumień do międzynarodowych norm w dziedzinie praw człowieka, socjalnych i środowiskowych zawartych w odpowiednich wytycznych i zasadach OECD i ONZ; w związku z tym wzywa do podejmowania działań na rzecz współpracy z organami reprezentującymi pracowników, pracodawców i konsumentów oraz do wykorzystywania odpowiedniego doradztwa krajowych instytucji praw człowieka, jak "Propozycja Europejskiej Grupy dla WE w sprawie praw człowieka i przetargów"; wzywa do przeprowadzania konstruktywnych i odpowiednich ocen skutków wniosków ustawodawczych pod względem ewentualnych niespójności z wytycznymi ONZ oraz kładzie nacisk na koordynację z grupą roboczą ONZ ds. biznesu i praw człowieka w celu uniknięcia rozbieżnych i niespójnych interpretacji wytycznych ONZ;

34.

z zadowoleniem przyjmuje w szczególności włączenie sektora technologii informacyjno-komunikacyjnych do specjalnych europejskich wytycznych dotyczących biznesu i praw człowieka; uznaje autentyczne dylematy wynikające z konieczności ochrony prywatności i zwalczania nielegalnych treści z jednej strony, a z drugiej strony z celu, jakim jest obrona wolności słowa, czego przykładem są niedawne kontrowersje wokół antyislamskiego nagrania wideo umieszczonego na portalu YouTube; apeluje, by wiele więcej europejskich przedsiębiorstw zaangażowało się w czołową wielostronną inicjatywę w tej dziedzinie, czyli Global Network Initiative (GNI), w której uczestniczą obecnie przede wszystkim przedsiębiorstwa z siedzibą w USA;

35.

podkreśla z naciskiem, że wszystkie "środki finansowe na handel i rozwój" oferowane podmiotom sektora prywatnego w ramach instrumentów inwestycyjnych UE, a także te oferowane przez Europejski Bank Inwestycyjny oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju powinny być opatrzone klauzulami umownymi wymagającymi zgodności z wytycznymi OECD dotyczącymi przedsiębiorstw ponadnarodowych i wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, a towarzyszyć im powinny przepisy dotyczące rozliczalności oraz jasny mechanizm składania skarg; ponownie wzywa państwa członkowskie, by zastosowały te same zasady do przyznawania przedsiębiorstwom kredytów eksportowych;

36.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą krajowych planów działania na rzecz realizacji wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do odgrywania większej roli we wspieraniu ich realizacji na wysokim szczeblu oraz zachęcaniu do skutecznego monitorowania i sprawozdawczości; apeluje o wprowadzenie "procesu wzajemnej oceny" między państwami członkowskimi w celu poczynienia postępów w realizacji; wzywa Komisję i ESDZ do przeprowadzenia oceny wdrażania planów działań i działań podjętych na szczeblu Unii oraz do przedstawienia sprawozdania Radzie Europejskiej i Parlamentowi przed końcem 2014 r.;

37.

dostrzega fakt, że przedsiębiorstwa coraz częściej funkcjonują w państwach podatnych na zagrożenia oraz że ich obowiązkiem jest dbanie o ochronę pracowników przed konfliktami, terroryzmem i zorganizowaną przestępczością; podkreśla jednak z naciskiem, że przedsiębiorstwa mają również obowiązek dopilnowania, by ustalenia dotyczące bezpieczeństwa nie szkodziły pokojowi ani bezpieczeństwu innych osób w miejscu prowadzenia działalności, co mogłoby narazić je na oskarżenia o współudział w łamaniu praw człowieka; wzywa Komisję i państwa członkowskie by zapewniły znacznie powszechniejsze stosowanie międzynarodowych dobrowolnych zasad bezpieczeństwa oraz by dążyły do porozumienia w sprawie międzynarodowych ram prawnych dotyczących regulowania i monitorowania działalności prywatnych agencji wojskowych i agencji ochrony, a także nadzoru nad nią;

38.

wzywa przedsiębiorstwa i inne zainteresowane strony do konstruktywnego zaangażowania się w prowadzony przez Komisję proces opracowywania sektorowych wytycznych dotyczących praw człowieka oraz do stosowania powstałych w tym procesie wytycznych;

39.

wzywa Komisję, a zwłaszcza jej DG ds. Sprawiedliwości, do przedstawienia wniosków jeszcze bardziej ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sądach UE w najbardziej skrajnych, oczywistych przypadkach łamania praw człowieka lub praw pracowniczych przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w Europie, ich jednostki zależne, podwykonawców lub partnerów biznesowych, zgodnie z zaleceniem specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ ds. biznesu i praw człowieka;

40.

zauważa również potrzebę opracowania i stworzenia mechanizmów zgłaszania naruszeń dotyczących praw człowieka w ramach indywidualnych przedsiębiorstw;

41.

uważa, że badanie zatytułowane "Green Matters" ostatecznie udowadnia pozytywny związek między stosowaniem przez przedsiębiorstwa zasad społecznej odpowiedzialności a uzyskiwaniem lepszych wyników finansowych przy wychodzeniu z kryzysu; popiera koncepcję odpowiedzialnej konkurencyjności i podkreśla, że potencjalny rynek społecznie i środowiskowo użytecznych towarów i usług nadal stanowi podstawową szansę rynkową dla przedsiębiorstw oraz dla zaspokajania potrzeb społecznych;

42.

podziela pogląd przedsiębiorstw wskazany w "Global CEO Survey 2012", zgodnie z którym trwały wzrost przedsiębiorstw wymaga ścisłej współpracy z miejscową społecznością, lokalnymi organami władzy i partnerami biznesowymi oraz inwestowania we wspólnoty lokalne; popiera intensyfikację inicjatyw przedsiębiorstw dotyczących tworzenia miejsc pracy, szkolenia, udziału w zarządzaniu ograniczonymi zasobami oraz w stosowaniu zdrowych rozwiązań, a także wzywa do intensyfikacji tego rodzaju działań;

43.

wzywa Komisję, a zwłaszcza jej DG ds. Handlu, do przejścia od biernego do aktywnego podejścia do wytycznych OECD, m.in. poprzez przyjęcie deklaracji OECD w sprawie międzynarodowych inwestycji i przedsiębiorstw wielonarodowych, przez propagowanie i stałe poparcie wytycznych OECD w delegaturach UE w krajach trzecich, finansowanie inicjatyw budowania potencjału z udziałem przedsiębiorstw, związków zawodowych i społeczeństwa obywatelskiego w krajach trzecich z myślą o wdrożeniu wspomnianych wytycznych, zapewnianie wyraźnego wzmiankowania wytycznych we wszystkich nowych porozumieniach między Unią a państwami trzecimi, w tym we wszystkich umowach o handlu i inwestycjach; uważa, że Unia powinna czynić większe starania na polu dyplomacji, by na arenie międzynarodowej przekonać więcej państw do ich podpisania oraz - we współpracy z państwami członkowskimi - w konkretnej formie popierać grupy społeczeństwa obywatelskiego sygnalizujące konkretne przypadki rzekomych naruszeń;

44.

uważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest istotnym narzędziem pomagającym Unii we wspieraniu wdrażania konwencji MOP na arenie międzynarodowej; wzywa Komisję do udzielenia wsparcia europejskim organizacjom i związkom zawodowym pragnącym przeprowadzić projekty dotyczące wytycznych OECD i innych międzynarodowych standardów w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w celu tworzenia potencjału w krajach trzecich; wzywa Komisję do wyznaczenia konkretnego celu dotyczącego wynegocjowania i uzgodnienia nowych umów ramowych w sprawach dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz do zachęcenia partnerów społecznych do zawierania takich umów w ramach ich nowego, sektorowego podejścia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; zachęca Komisję, a w szczególności DG ds. Zatrudnienia, do włączenia norm pracy do zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przez realizację projektów pilotażowych dotyczących godnej pracy z udziałem rządów krajów trzecich;

45.

zgadza się z komunikatem Komisji "Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw", w którym mówi się, że "poszanowanie dla mającego zastosowanie prawodawstwa, a także dla układów zbiorowych pomiędzy partnerami społecznymi jest warunkiem wstępnym wypełniania zobowiązań wynikających z [...] odpowiedzialności [społecznej przedsiębiorstw]"; jest zdania, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna uzupełniać ustawodawstwo, układy zbiorowe i dialog z pracownikami zrzeszonymi w związkach zawodowych, ale w żadnym przypadku ich nie zastępować, a przedsiębiorstwa powinny zobowiązać się do omawiania z pracownikami i ich przedstawicielami polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i takich elementów, jak roczne sprawozdanie przedsiębiorstwa na temat społecznych i środowiskowych skutków prowadzonej działalności; jest przekonany, że fakultatywne ramy zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw należy przyjąć w oparciu o ewentualną treść takich ram, zgodnie z opisem w dokumencie roboczym Komisji w tej sprawie;

46.

wzywa UE, a zwłaszcza Komisję:

47.

wyraża uznanie dla tych przedsiębiorstw, które wykorzystały szczyt ONZ "Rio+20" do wyrażenia poparcia dla nowej światowej konwencji dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w systemie ONZ; jest zdania, że chociaż przyjęcie takiej konwencji jest prawdopodobnie kwestią lat, to jednak UE powinna konstruktywnie zaangażować się w debatę; mimo to uważa, że debata taka nie może odwrócić uwagi decydentów w przedsiębiorstwach i organach rządowych od wdrażania dotychczasowych instrumentów z dziedziny społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, co jest pilnie potrzebne; zwraca uwagę na fakt, że poza systemem ONZ istnieją różne modele potencjalnych sposobów powstawania nowych form światowego zarządzania w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, np. dzięki propagowaniu wytycznych OECD w państwach niebędących członkami tej organizacji lub dzięki niezależnej inicjatywie rządów o podobnym nastawieniu; wzywa Unię, Komisję i państwa członkowskie do opracowania i upowszechniania specjalnych propozycji dotyczących konkretnych i sprawdzalnych działań przedsiębiorstw, które zostaną uzgodnione w ramach proponowanych przez ONZ celów trwałego rozwoju na okres po 2015 r.;

Polityka publiczna na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

48.

popiera pogląd, zawarty już w sprawozdaniu forum wielostronnego z czerwca 2004 r., że władze publiczne mogą wnieść znaczący wkład poprzez wykorzystanie funkcji zrzeszania, motywowania i funkcji regulacyjnych w celu zwiększenia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, również przy udzielaniu zamówień publicznych, oraz wzywa państwa członkowskie do stworzenia znacznego nowego bodźca do tych wysiłków;

49.

domaga się, by spójność z wytycznymi i zasadami OECD oraz ONZ była priorytetem tam, gdzie UE lub państwa członkowskie są partnerami biznesowymi (np. w kontekście zamówień publicznych, w przedsiębiorstwach państwowych, spółkach joint venture, przedsiębiorstwach społecznych, przy gwarancjach kredytów eksportowych czy przy projektach na dużą skalę w krajach trzecich), co powinno znaleźć odzwierciedlenie w specjalnych klauzulach powodujących konsekwencje dla przedsiębiorstw otwarcie naruszających standardy społeczne, środowiskowe oraz związane z prawami człowieka;

50.

podkreśla znaczenie dokumentu ramowego ONZ pt. "Ochrona, poszanowanie, naprawa" i uważa, że trzy wymienione w nim filary, a mianowicie odpowiedzialność państwa za ochronę przed naruszeniami praw człowieka, spoczywający na przedsiębiorstwach obowiązek poszanowania praw człowieka oraz konieczność zapewnienia skuteczniejszego systemu odszkodowań powinny być przedmiotem odpowiednich środków umożliwiających ich stosowanie;

51.

podkreśla, że przedsiębiorstwa europejskie i ich spółki zależne oraz podwykonawcy, z uwagi na ich znaczenie w międzynarodowej wymianie handlowej, odgrywają zasadniczą rolę w promowaniu i upowszechnianiu norm społecznych oraz norm pracy na świecie; przyznaje, że skargi na firmy unijne działające za granicą są częściej rozwiązywane w bardziej skuteczny sposób na miejscu; poleca krajowe punkty kontaktowe OECD jako zlokalizowane w poszczególnych państwach pozaprawne instrumenty, które mogą pośredniczyć w szeregu sporów dotyczących biznesu i praw człowieka; wzywa jednak do dołożenia przez firmy większych starań w związku z rozwijaniem instrumentów poświęconych skargom, dostosowanych do kryteriów skuteczności określonych w wytycznych ONZ i do poszukiwania dalszych miarodajnych wskazówek w uznanych na świecie zasadach i wytycznych, zwłaszcza niedawno aktualizowanych wytycznych OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych, dziesięciu zasadach inicjatywy ONZ "Global Compact", wytycznych zawartych w normie ISO 26000 dotyczącej odpowiedzialności społecznej, Trójstronnej deklaracji zasad MOP dotyczącej przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej;

52.

apeluje o opracowanie skuteczniejszych standardów przejrzystości i odpowiedzialności dla unijnych firm technologicznych w związku z eksportem technologii, które mogą być wykorzystane do łamania praw człowieka lub działania wbrew interesom bezpieczeństwa UE;

53.

apeluje o stosowanie zasady "know your end user" (poznaj użytkownika końcowego) w celu zapewnienia większej kontroli i zapobiegania łamaniu praw człowieka zarówno na początku, jak i na końcu łańcucha zaopatrzenia, produkcji czy też obiegu rynkowego;

54.

uważa, że państwa członkowskie powinny rozliczać przedsiębiorstwa z przyjmowania zasad i aktywnej polityki zapobiegania dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu, wspierania równouprawnienia płci i poszanowania praw podstawowych wszystkich ludzi;

55.

mając na względzie wielostronne podejście do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, zachęca Komisję i państwa członkowskie do rozważenia szerszego udziału obserwatorów w odbywających się dwa razy w roku posiedzeniach grupy wysokiego szczebla, by włączyć do ich grona obu sprawozdawców z właściwych komisji Parlamentu Europejskiego, przedstawicieli Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, Rady Praw Człowieka ONZ i Międzynarodowej Organizacji Pracy, a także po jednym obserwatorze wyznaczonym przez europejskie środowisko biznesowe, związki zawodowe i społeczeństwo obywatelskie w porozumieniu z komitetem koordynacyjnym forum wielostronnego;

56.

przyznaje, że apel dotyczący wskazanej w deklaracji z Laeken z 2001 r. konieczności zbliżenia instytucji Unii do obywateli jest aktualny; popiera formalne rozważenie propozycji "Solidarité" dotyczącej międzyinstytucjonalnego programu na rzecz zasobów ludzkich w instytucjach UE i mającej ułatwiać zaangażowanie się personelu i stażystów instytucji w działania na rzecz społeczności w formie dobrowolnej działalności humanitarnej i pozytywnych działań społecznych, zarówno w ramach szkoleń dla personelu, jak i dobrowolnych akcji; podkreśla, że proponowany program przewiduje oszczędne gospodarowanie i dużą wartość dodaną oraz przyczyniłby się do realizacji strategii i programów UE; apeluje do wszystkich państw członkowskich o włączenie wolontariatu pracowniczego do krajowych planów działań; wzywa do podpisania porozumienia za pośrednictwem Europejskiego Centrum Wolontariatu z myślą o zaangażowaniu organizacji społeczeństwa obywatelskiego z całej Europy we włączanie biznesu w realizację tego celu;

57.

wzywa przedsiębiorstwa do zachęcania swoich pracowników do międzynarodowego wolontariatu, aby ułatwiać powstawanie synergii między sektorem publicznym a sektorem prywatnym w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju; apeluje do Komisji o wsparcie zmierzających w tym kierunku inicjatyw przedsiębiorstw za pomocą przyszłego europejskiego korpusu wolontariuszy w dziedzinie pomocy humanitarnej;

58.

jest zdania, że państwa członkowskie powinny zachęcać przedsiębiorstwa do opracowywania polityki i wdrażania środków dotyczących konieczności poszanowania życia prywatnego i rodzinnego wszystkich pracowników; jest przekonany, że ta polityka i te środki powinny być zgodne z zasadą równości i obejmować negocjacje na temat długości i organizacji czasu pracy oraz poziomu wynagrodzenia, dostępności dla pracowników pewnych praktycznych udogodnień i elastycznych warunków pracy, łącznie z charakterem umów o pracę i możliwościami korzystania z przerw w karierze;

59.

zauważa, że wskaźniki społeczne nie nadążają za wskaźnikami środowiskowymi, jeśli chodzi o ocenę ekonomiczną i ogólną specyfikę wielu inicjatyw z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wbrew przewodnikowi po społecznie odpowiedzialnych zamówieniach uważa, że sama Unia ma zbyt wiele ograniczeń w tej dziedzinie; apeluje o podniesienie analizy oceny kapitału społecznego do rangi szeroko zakrojonej, prowadzonej przez Europę debaty na temat lepszego włączania wpływu społecznego w zrównoważone zarządzanie przedsiębiorstwem; popiera finansowanie projektów pilotażowych dotyczących opracowania wskaźników społecznych, społecznych agencji ratingowych i praktyki audytu społecznego stosowanego w niektórych państwach członkowskich i sektorach gospodarki;

60.

z zadowoleniem przyjmuje uznanie roli, jaką muszą odgrywać zamówienia publiczne w praktycznym propagowaniu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, łącznie z dostępem do możliwości dalszego kształcenia, równouprawnienia, uczciwego handlu, a także integracją pracowników znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz osób niepełnosprawnych, co może być impulsem do większego zaangażowania społecznego ze strony przedsiębiorstw; uważa jednak, że nie ma jasnego rozeznania, w jakiej mierze kolejne zmiany zasad regulujących udzielanie zamówień publicznych w Unii zostały istotnie przejęte przez organy publiczne i jaki uzyskano całościowy skutek w formie poprawy środowiskowych lub społecznych wyników przedsiębiorstw oraz zachęcania do stosowania zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje, by kolejne badania i oceny skutków prowadziły do opracowania jasnych zaleceń dotyczących wprowadzania zrozumiałych zachęt dla przedsiębiorstw; wzywa, by badania te obejmowały analizę coraz powszechniejszej praktyki włączania klauzul społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do zakupów "prywatnych", czyli umów między przedsiębiorstwami, i zwraca się o wskazanie dobrych praktyk w tej dziedzinie;

61.

zachęca do korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych i mediów społecznościowych do przyciągania osób z całego świata zainteresowanych bardziej aktywnym udziałem w konsultacjach wielostronnych;

62.

pochwala wiele państw członkowskich za znaczne wysiłki na rzecz opracowania i realizacji krajowych planów działania dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w konsultacji z wielostronnymi platformami w wielu krajach UE; wyraża jednak zaniepokojenie faktem, że znaczna liczba środków polityki publicznej nie przyniosła jeszcze wyraźnych i widocznych skutków postaci zwiększania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje o więcej badań i ocen środków publicznej polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na szczeblu europejskim; wzywa Komisję, by sama dała przykład, jak być odpowiedzialnym pracodawcą, i opublikowała własne sprawozdanie na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zgodnie z wydanym przez Globalną Inicjatywę Sprawozdawczą dodatkiem dotyczącym sektora publicznego, przyznała swoim pracownikom czas wolny na realizację inicjatyw pracowniczych na zasadzie wolontariatu oraz dokonała przeglądu inwestycji w fundusze emerytalne na podstawie kryteriów etycznych;

63.

apeluje, by Europejski Rok Obywateli (2013) obejmował specjalny wątek dotyczący postaw obywatelskich w biznesie, zachęcający przedsiębiorców i środowisko biznesu do zaangażowania w dotychczasowe inicjatywy z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w państwach członkowskich i na szczeblu Unii, by propagować i rozwijać pojęcie "dobrego obywatela-członka przedsiębiorstwa";

64.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza oprzeć nowy system nagród na dotychczasowych praktykach w tej dziedzinie; jest zdania, że nagrody mogą zachęcać do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, ale tylko pod warunkiem, że zwycięzcy będą naprawdę reprezentować najlepsze praktyki na szczeblu krajowym, europejskim i światowym; zachęca Komisję do powołania niezależnej grupy ekspertów mającej oceniać ten aspekt oraz regularnie audytować system w tym roku i w latach kolejnych; apeluje, by promocja nagród odzwierciedlała rzeczywistą złożoność podejmowanych wyzwań i podkreślała wnioski, jakie powinny wyciągnąć wszystkie przedsiębiorstwa, a nie tylko zwycięzcy;

65.

uważa, że sprawą podstawowej wagi jest jak najszybsze opracowanie przez Komisję zapowiedzianej wspólnej metodologii pomiaru efektywności środowiskowej opartej na kosztach ponoszonych przez cały cykl życia produktu; jest przekonany, że taka metodologia byłaby przydatna zarówno z punktu widzenia przejrzystości informacji dostarczanych przez przedsiębiorstwa, jak i dokonywanej przez władze publiczne oceny efektywności środowiskowej przedsiębiorstw;

66.

wzywa Komisję do przyspieszenia działań zmierzających do przedstawienia w jej programie prac nowych wniosków służących wypełnieniu luk w zarządzaniu w odniesieniu do międzynarodowych standardów dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, jak zalecono w zamówionym przez nią "badaniu edynburskim";

67.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz poprawy skuteczności polityki promującej społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw m.in. przez wprowadzenie wynagradzania za odpowiedzialne zachowania przedsiębiorstw w formie zachęt w ramach polityki inwestycyjnej i w dostępie do inwestycji publicznych;

68.

wyraża uznanie dla planów Komisji dotyczących postępów w inicjatywach na rzecz odpowiedzialnej produkcji i konsumpcji; uważa, że Unia może korzystać z doświadczeń zdobytych w ramach inicjatyw z dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w których przeprowadzono specjalne szkolenia i działania z zakresu tworzenia potencjału dla pracowników przedsiębiorstw odpowiedzialnych za zakupy; jest zdania, że planowana inicjatywa dotycząca przejrzystości może być ważną siłą napędową ruchu etycznej konsumpcji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia wykonalności i zasadności utworzenia europejskiego społecznego znaku jakości przyznawanego wszystkim przedsiębiorstwom zaangażowanym w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, by zapewnić lepszą widoczność ich starań w tym zakresie w oczach konsumentów i inwestorów oraz do stałego propagowania - w oparciu o istniejące inicjatywy dotyczące etykietowania - współpracy oddolnej pod auspicjami Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Społecznej i Ekologicznej Akredytacji i Etykietowania (ISEAL); proponuje, aby przedsiębiorstwa, które otrzymają taki europejski znak jakości, były regularnie monitorowane pod względem ich zgodności z postanowieniami o charakterze społecznym należącymi do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a określonymi w kryteriach znaku jakości;

Powiązanie społecznie odpowiedzialnych inwestycji z ujawnianiem informacji

69.

zauważa, że głównym motorem rynku społecznie i trwale odpowiedzialnych inwestycji jest zapotrzebowanie inwestorów instytucjonalnych, lecz zapotrzebowanie to nie może opierać się głównie na aspektach środowiskowych; zauważa również, że ujawnianie informacji inwestorom i konsumentom jest głównym czynnikiem warunkującym społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw i musi opierać się na łatwych do stosowania i mierzalnych zasadach społecznych i środowiskowych; z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji na rzecz zaangażowania się wraz ze społecznością inwestorów w prace dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; apeluje, by zaangażowanie to zdecydowanie bazowało na poparciu dla zasad ONZ dotyczących odpowiedzialnego inwestowania oraz zasady zintegrowanej sprawozdawczości;

70.

zauważa, że w interesie beneficjentów inwestycji długoterminowych, takich jak fundusze emerytalne, leży zrównoważony zwrot z inwestycji i odpowiedzialne zachowania przedsiębiorstw; jest zdania, że zachęty dla agentów inwestycyjnych powinny być rzeczywiście zgodne z interesami beneficjentów i nie ograniczały się do wąskiej interpretacji tych interesów, skupiającej się wyłącznie na maksymalizacji zysków krótkoterminowych; popiera ramy prawne wspierające ten cel; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja opracowuje wnioski dotyczące inwestycji długoterminowych oraz ładu korporacyjnego, które przyczynią się do rozwiązania tych problemów;

71.

popiera Komisję, która zamierza przedstawić wniosek w sprawie ujawniania informacji niefinansowych przez przedsiębiorstwa; wyraża uznanie dla faktu, że wniosek ten opiera się na szerokich konsultacjach społecznych oraz na serii warsztatów z udziałem zainteresowanych stron; zwraca uwagę, że zastosowanie terminu "inne niż finansowe" nie powinno ukrywać rzeczywistych konsekwencji finansowych, jakie dla przedsiębiorstw mają czynniki społeczne, środowiskowe i czynniki dotyczące praw człowieka; jest przekonany, że wniosek ten da UE możliwość zalecenia, aby przedsiębiorstwa europejskie stosowały zasady przewodnie ONZ dotyczące działalności gospodarczej i praw człowieka oraz inicjatywę ONZ Global Compact, a także aby zasady te zostały zharmonizowane z zasadami zintegrowanej sprawozdawczości, opracowywanymi obecnie przez Międzynarodową Radę ds. Sprawozdawczości Zintegrowanej (IIRC); podkreśla, iż wszelkie ewentualne rozwiązania powinny być elastyczne i nie powinny powodować nadmiernych obciążeń administracyjnych i wydatków,

72.

zauważa, że w celu zwiększenia wiarygodności podejmowanych działań przez przedsiębiorstwo należy zapewnić weryfikację raportu społecznego przez instytucję zewnętrzną;

Przyszłość społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

73.

potwierdza dalszą wiodącą rolę europejskiego wielostronnego forum we wspieraniu realizacji propozycji określonych w komunikacie Komisji; przypomina, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw lepiej dostosowana do możliwości MŚP pozwoli na zapewnienie jej większego rozpowszechnienia na poziomie europejskim; wzywa wszystkich uczestników, by przyjęli elastyczne, otwarte i konsensualne podejście do prac forum, w prawdziwym duchu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

74.

kładzie nacisk na fakt, że prawa i swobody związków zawodowych oraz reprezentowanie demokratycznie wybranych organów przedstawicielskich pracowników znajdują się w centrum każdej strategii w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wyraża uznanie dla rozległych unijnych ram branżowego i międzybranżowego dialogu społecznego oraz wzywa do pełnego i czynnego zasięgania opinii oraz angażowania organizacji przedstawicielskich i związków zawodowych, zwłaszcza przy opracowywaniu, wykonywaniu i monitorowaniu procesów i struktur społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, we współpracy z pracodawcami w ramach prawdziwie partnerskiego podejścia; wzywa Komisję do traktowania związków zawodowych i przedstawicieli pracowników, którzy są ważnymi podmiotami, jak partnerów w dialogu na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, na równi z przedsiębiorstwami i innymi zainteresowanymi stronami; uważa, że partnerzy społeczni mogą odgrywać ważną rolę w propagowaniu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która - co należy podkreślić - przyczynia się do dialogu społecznego i ułatwia go;

75.

domaga się, by strategie polityczne z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw obejmowały specjalne środki mające na celu uporanie się z bezprawną praktyką wpisywania pracowników na czarne listy i odmawiania im dostępu do zatrudnienia często w związku z ich członkostwem i działalnością w związkach zawodowych oraz rolą przedstawicieli ds. zdrowia i bezpieczeństwa pracy;

76.

podkreśla z naciskiem, że każde przedsiębiorstwo, które sporządza czarne listy pracowników lub łamie prawa człowieka i prawa pracownicze, powinno być wykluczone z otrzymywania unijnych dotacji i środków finansowych oraz z udziału w przetargach na zamówienia publiczne na szczeblu Unii, państwa członkowskiego lub organu publicznego;

77.

zauważa, że polityka społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw musi być przestrzegana nie tylko przez główne przedsiębiorstwa czy kontrahentów, ale również przez wszystkich podwykonawców i podmioty należące do wykorzystywanych łańcuchów dostaw towarów, pracowników czy usług, niezależnie od tego, czy mają one siedzibę w Unii, czy w państwie trzecim, co zapewni równe warunki w oparciu o zasadę uczciwej płacy i godnych warunków pracy oraz zagwarantuje prawa i swobody związkowe;

78.

popiera dyrektywę Komisji w sprawie norm minimalnych w zakresie praw ofiar i apeluje, by polityka społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w określonych sektorach (np. w przewozie pasażerów, ubezpieczeniach, zakwaterowaniu i telekomunikacji) obejmowała pozytywne i praktyczne strategie i struktury wspierania ofiar przestępstw i ich rodzin w czasie kryzysu, a także by opracowano specjalną politykę obejmującą wszystkich pracowników będących ofiarami przestępstw, zarówno w miejscu pracy, jak i poza nim;

79.

zgadza się, że niemożliwe jest przyjęcie uniwersalnego podejścia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, lecz uznaje, że wielość inicjatyw, nawet przynoszących większą świadomość znaczenia polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, może powodować dodatkowe koszty i stanowić barierę w realizacji, zagrażając zaufaniu i sprawiedliwym warunkom; jest przekonany, że należy zadbać o wystarczającą elastyczność przy wdrażaniu zasad przewodnich społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw z myślą o specyficznych wymaganiach poszczególnych państw członkowskich i regionów, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości małych i średnich przedsiębiorstw; z zadowoleniem przyjmuje jednakże czynną współpracę Komisji przy udziale Parlamentu i Rady z innymi podmiotami międzynarodowymi z myślą o doprowadzeniu w perspektywie długoterminowej do konwergencji inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz wymianę i pobudzanie dobrych praktyk biznesowych dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także działania na rzecz wytycznych zapisanych w międzynarodowej normie ISO 26000, by zapewnić na całym świecie jednolitą, spójną i przejrzystą definicję społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję, by skutecznie wspomagała prowadzenie i koordynowanie polityki państw członkowskich UE, ograniczając tym samym ryzyko dodatkowych kosztów, jakie w wyniku rozbieżnych podejść mogą ponosić przedsiębiorstwa działające w kilku państwach członkowskich;

80.

uważa, że pogląd, iż społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw do "towar luksusowy" popierany przez przedsiębiorstwa tylko w czasach dobrej koniunktury, został ostatecznie obalony przez stale wysoki poziom zaangażowania przedsiębiorstw na rzecz społecznej odpowiedzialności; jest zdania, że było to przestarzałe założenie, w którym pominięto znaczenie reputacji oraz poziomu zewnętrznych zagrożeń dla rentowności współczesnych przedsiębiorstw; wzywa wszystkich europejskich decydentów, by sami stosowali zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na wszystkich szczeblach polityki gospodarczej, w tym przez umocnienie pozycji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w strategii "Europa 2020";

81.

zaznacza, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna obowiązywać dla całego światowego łańcucha dostaw na wszystkich poziomach podwykonawstwa oraz obejmować postanowienia mające na celu objęcie ochroną migrantów, pracowników tymczasowych i pracowników delegowanych - odnoszące się zarówno do dostawy towarów, jak i do delegowania pracowników czy świadczenia usług - a także powinna opierać się na zasadach sprawiedliwej płacy i godnych warunków pracy oraz gwarantować poszanowanie praw związków zawodowych i wolności; jest zdania, że koncepcja odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw rozumiana jako mechanizm zapewniający społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw wymaga doprecyzowania;

82.

pochwala podejmowane w niektórych szkołach biznesu działania propagujące społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, lecz uznaje, że stanowią one jedynie mniejszość; wzywa grupę wysokiego szczebla i państwa członkowskie by we współpracy z Komisją, a w stosownych przypadkach również z uniwersytetami, rozważyły sposoby powszechnego uwzględnienia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, odpowiedzialnego zarządzania i odpowiedzialnych postaw obywatelskich w kształceniu i szkoleniu zawodowym w zakresie zarządzania przyszłych kadr kierowniczych, aby społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw stała się elementem strategicznego zarządzania przedsiębiorstwem, a także poprawiła świadomość w zakresie zrównoważonej konsumpcji; jest zdania, że mogłoby to objąć uczniów angażowanych w programy przedsiębiorczości dla młodzieży; wzywa Komisję do zapewniania dalszego wsparcia finansowego dla projektów z zakresu kształcenia i szkolenia dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w ramach unijnego programu "Uczenie się przez całe życie" i "Młodzież w działaniu";

83.

ponownie wyraża przekonanie, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw powinna być stosowana w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw w celu stworzenia uczciwych warunków i równych szans; podkreśla jednak, że sposób funkcjonowania przemysłu wydobywczego w krajach rozwijających się wymaga wyjścia poza podejście dobrowolne; podkreśla, że inwestycje przemysłu naftowego w Nigerii są dobrym przykładem ograniczeń społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w formie, w jakiej jest ona obecnie wdrażana, gdyż odnośne przedsiębiorstwa nie podjęły inicjatyw społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw mających na celu stworzenie zrównoważonych praktyk biznesowych lub przyczynienie się do rozwoju krajów przyjmujących; zdecydowanie popiera wniosek ustawodawczy w sprawie przedstawiania odrębnych sprawozdań w odniesieniu do poszczególnych państw, w oparciu o normy Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI), obejmujących sprzedaż i zyski, a także podatki i dochody, w celu powstrzymania korupcji i w celu zapobieżenia unikaniu opodatkowania; wzywa europejskie przedsiębiorstwa wydobywcze działające w krajach rozwijających się do dawania przykładu społecznej odpowiedzialności oraz do propagowania godnej pracy;

84.

wzywa do wprowadzenia wymogów dotyczących należytej staranności w zakresie praw człowieka i łańcuchów dostaw na szczeblu UE, które spełnią m.in. wymogi określone w wytycznych OECD dotyczących należytej staranności i odpowiedzialności za łańcuchy dostaw surowców pochodzących z obszarów ogarniętych konfliktem lub wysoce zagrożonych wybuchem konfliktu, a także do zajęcia się m.in. obszarami o potencjalnie dużym negatywnym lub pozytywnym wpływie na prawa człowieka, takimi jak globalne i lokalne łańcuchy dostaw, konflikty na tle surowców mineralnych, zlecanie wykonawstwa na zewnątrz, konfiskaty ziemi oraz regiony, w których prawo pracy i ochrona pracowników nie są wystarczające, czy obszary wytwarzania produktów niebezpiecznych dla środowiska i zdrowia; wyraża zadowolenie z programów realizowanych już obecnie przez UE, zwłaszcza programu Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) w dziedzinie leśnictwa, oraz ze wsparcia inicjatyw prywatnych takich jak Inicjatywa Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI);

85.

wzywa Komisję do podejmowania dalszych działań zmierzających do odblokowania i wzmocnienia potencjału społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu (poprzez powiązanie jej z efektywnym gospodarowaniem zasobami i z efektywnością energetyczną), np. w procesie nabywania surowców przez przedsiębiorstwa;

86.

podkreśla, że pomoc UE oferowana rządom państw trzecich we wdrażaniu regulacji społecznych i środowiskowych oraz skuteczne systemy kontroli są niezbędnym uzupełnieniem rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw europejskiego biznesu na całym świecie;

87.

sugeruje rządom państw członkowskich, aby zwróciły się do Europejskiego Banku Inwestycyjnego o uwzględnianie klauzuli dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w prowadzonych przez niego działaniach;

88.

wzywa Komisję do propagowania odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw na forach wielostronnych poprzez wspieranie ściślejszej współpracy między WTO a innymi wielostronnymi forami zajmującymi się społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, takimi jak MOP i OECD;

89.

domaga się wprowadzenia systemu ponadnarodowej współpracy prawnej pomiędzy UE a krajami trzecimi będącymi sygnatariuszami dwustronnych umów handlowych w celu zapewnienia skutecznego dostępu ofiar do wymiaru sprawiedliwości w krajach, w których dochodzi do naruszania przepisów społecznych lub środowiskowych przez korporacje wielonarodowe lub w przypadku nieprzestrzegania przez nie zasad odpowiedzialności społecznej; oraz w celu wspierania opracowywania międzynarodowych procedur sądowych gwarantujących nałożenie w stosownych przypadkach sankcji za naruszanie prawa przez przedsiębiorstwa;

90.

domaga się przeprowadzania ocen wpływu nowych technologii na prawa człowieka już na etapie prowadzenia badań i opracowywania ich, w tym również analiz możliwego przebiegu wydarzeń i rozważań dotyczących uznawania praw człowieka w normach projektowych;

91.

zauważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jest mechanizmem, za pośrednictwem którego pracodawcy mogą wspierać swoich pracowników i społeczności lokalne w krajach rozwijających się, że poszanowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i norm pracowniczych może pozwolić takim krajom na czerpanie korzyści z rozszerzania handlu międzynarodowego oraz że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może zagwarantować sprawiedliwy podział korzyści w celu sprzyjania trwałemu dobrobytowi gospodarczemu i społecznemu oraz wydźwignięciu większej liczby osób z ubóstwa, w szczególności w czasach kryzysu finansowego;

92.

zachęca UE do odegrania aktywnej roli w podnoszeniu poziomu wiedzy na temat korzyści, jakie przedsiębiorstwa mogą przynieść społeczeństwu w dziedzinie kultury, edukacji, sportu i młodzieży dzięki ich społecznej odpowiedzialności;

93.

zachęca przedsiębiorstwa medialne, by włączały do polityki odpowiedzialności społecznej przejrzyste normy dziennikarstwa, w tym gwarancję ochrony źródeł informacji i praw osób zgłaszających zachowania nieetyczne;

94.

wzywa Komisję do ochrony uznanych, dobrze funkcjonujących inicjatyw z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przez wprowadzenie testu w tej dziedzinie, oceniającego wpływ planowanych inicjatyw ustawodawczych i administracyjnych na środki z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, oraz do uwzględniania stosownych wyników przy opracowywaniu wniosków;

95.

z zadowoleniem przyjmuje zrównoważone zobowiązania uczestników rynku i wzywa Komisję do monitorowania inicjatyw w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i do dokonywania ich oceny;

o

o o

96.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu (2012/2097(INI)).

Dz.U.UE.C.2016.24.33

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu (2012/2097(INI))