Art. 36. - Pomoc inwestycyjna na ochronę środowiska, w tym obniżenie emisyjności  378 - Rozporządzenie 651/2014 uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2014.187.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 lipca 2023 r.

Artykuł  36

Pomoc inwestycyjna na ochronę środowiska, w tym obniżenie emisyjności  ³⁷⁸

1. 379  Pomoc inwestycyjna na ochronę środowiska, w tym pomoc na ograniczenie i likwidację emisji gazów cieplarnianych, jest zgodna z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu art. 107 ust. 3 Traktatu i wyłączona z obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. 108 ust. 3 Traktatu, jeżeli spełnione są warunki ustanowione w niniejszym artykule i w rozdziale I.

1a. 380  Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do środków, dla których określono bardziej szczegółowe przepisy w art. 36a, 36b oraz 38-48. Niniejszy artykuł nie ma również zastosowania do inwestycji w sprzęt, maszyny i zakłady produkcji przemysłowej wykorzystujące paliwa kopalne, w tym te wykorzystujące gaz ziemny. Pozostaje to bez uszczerbku dla możliwości przyznania pomocy na instalację dodatkowych komponentów podnoszących poziom ochrony środowiska w przypadku istniejącego sprzętu, istniejących maszyn i zakładów produkcji przemysłowej, w którym to przypadku inwestycja nie może powodować ani zwiększenia mocy produkcyjnych, ani wyższego zużycia paliw kopalnych.

1b. 381  Niniejszy artykuł ma również zastosowanie do inwestycji w sprzęt i maszyny wykorzystujące oraz w infrastrukturę transportującą wodór w zakresie, w jakim wykorzystywany lub transportowany wodór kwalifikuje się jako wodór odnawialny. Ma on również zastosowanie do inwestycji w sprzęt i maszyny wykorzystujące paliwa wodoropochodne, których wartość energetyczna pochodzi ze źródeł odnawialnych innych niż biomasa i które zostały wyprodukowane zgodnie z metodyką określoną dla odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego w dyrektywie (UE) 2018/2001 oraz w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy.

Niniejszy artykuł ma również zastosowanie do pomocy na inwestycje w instalacje, sprzęt i maszyny produkujące lub wykorzystujące oraz w infrastrukturę dedykowaną, o której mowa w art. 2 pkt 130 zdanie ostatnie, transportującą wodór wyprodukowany przy użyciu energii elektrycznej, który nie kwalifikuje się jako wodór odnawialny, w zakresie, w jakim można wykazać, że produkowany, wykorzystywany lub transportowany wodór elektrolityczny pozwala na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia w wysokości co najmniej 70 % w porównaniu z odpowiednikiem kopalnym wynoszącym 94 g CO₂eq/MJ. W celu określenia ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia na podstawie niniejszego akapitu wielkość emisji gazów cieplarnianych związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej wykorzystanej do produkcji wodoru określa się na podstawie krańcowej jednostki wytwórczej na obszarze rynkowym, w której znajduje się elektrolizer, w okresach rozliczania niezbilansowania, gdy elektrolizer zużywa energię elektryczną z sieci.

W przypadkach, o których mowa w akapitach pierwszym i drugim, w całym cyklu życia inwestycji może być wykorzystywany, transportowany lub - w stosownych przypadkach - produkowany wyłącznie wodór spełniający warunki określone w tych akapitach. Państwo członkowskie uzyskuje stosowne zobowiązanie.

2. Inwestycja spełnia jeden z następujących warunków:

a) 382  umożliwia realizację projektu prowadzącego do podniesienia poziomu ochrony środowiska w ramach działalności beneficjenta w zakresie wykraczającym poza obowiązujące normy unijne, niezależnie od istnienia obowiązkowych norm krajowych, które są bardziej rygorystyczne niż normy unijne; w przypadku projektów związanych z infrastrukturą dedykowaną lub wykorzystujących infrastrukturę dedykowaną, o której mowa w art. 2 pkt 130 zdanie ostatnie, dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO₂, lub zakładających połączenie z infrastrukturą energetyczną dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO₂ podniesienie poziomu ochrony środowiska może również wynikać z działalności innego podmiotu uczestniczącego w łańcuchu infrastruktury; lub

b) 383  umożliwia realizację projektu prowadzącego do podniesienia poziomu ochrony środowiska w ramach działalności beneficjenta w przypadku braku norm unijnych; w przypadku projektów związanych z infrastrukturą dedykowaną lub wykorzystujących infrastrukturę dedykowaną, o której mowa w art. 2 pkt 130 zdanie ostatnie, dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO₂, lub zakładających połączenie z infrastrukturą energetyczną dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO₂ podniesienie poziomu ochrony środowiska może również wynikać z działalności innego podmiotu uczestniczącego w łańcuchu infrastruktury; lub

c) 384  umożliwia realizację projektu prowadzącego do podniesienia poziomu ochrony środowiska w ramach działalności beneficjenta w celu dostosowania do norm unijnych, które zostały przyjęte, ale jeszcze nie obowiązują; w przypadku projektów związanych z infrastrukturą dedykowaną lub wykorzystujących infrastrukturę dedykowaną, o której mowa w art. 2 pkt 130 zdanie ostatnie, dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO₂, lub zakładających połączenie z infrastrukturą energetyczną dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO₂ podniesienie poziomu ochrony środowiska może również wynikać z działalności innego podmiotu uczestniczącego w łańcuchu infrastruktury.

2a. 385  Inwestycje w wychwytywanie i transport CO₂ muszą spełniać łącznie następujące warunki:

a) wychwytywanie lub transport CO₂, w tym poszczególne elementy łańcucha CCS lub CCU, są włączone do całego łańcucha CCS lub CCU;

b) wartość bieżąca netto projektu inwestycyjnego w ciągu jego cyklu życia jest ujemna. W celu obliczenia wartości bieżącej netto projektu uwzględnia się nieponiesione koszty emisji CO₂;

c) kosztami kwalifikowalnymi są wyłącznie dodatkowe koszty inwestycyjne wynikające z wychwytywania CO₂ z instalacji emitującej CO₂ (instalacji przemysłowej lub elektrowni) lub bezpośrednio z powietrza atmosferycznego, a także wynikające z buforowego składowania i transportu wychwyconych emisji CO₂.

2b. 386  Jeżeli celem pomocy jest ograniczenie lub unikanie emisji bezpośrednich, pomoc nie może polegać jedynie na przenoszeniu tych emisji z jednego sektora do innego, lecz musi prowadzić do ogólnej redukcji tych emisji; w szczególności, jeżeli celem pomocy jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, pomoc nie może polegać jedynie na przenoszeniu tych emisji z jednego sektora do innego, lecz musi prowadzić do ich ogólnej redukcji.

3. 387  Pomoc nie jest przyznawana w przypadku, gdy inwestycje są realizowane wyłącznie w celu zapewnienia przestrzegania przez przedsiębiorstwa obowiązujących norm unijnych. Pomoc umożliwiająca przedsiębiorstwom przestrzeganie przyjętych, ale jeszcze nieobowiązujących norm unijnych może zostać przyznana na podstawie niniejszego artykułu, jeżeli inwestycja, na którą przyznaje się pomoc, zostanie zrealizowana i zakończona co najmniej 18 miesięcy przed datą wejścia w życie danej normy.

4. 388  Kosztami kwalifikowalnymi są dodatkowe koszty inwestycji określane w drodze porównania kosztów inwestycji z kosztami scenariusza alternatywnego, który wystąpiłby w przypadku braku pomocy, w następujący sposób:

a) w przypadku gdy scenariusz alternatywny polega na przeprowadzeniu inwestycji mniej przyjaznej środowisku odpowiadającej normalnym praktykom handlowym w danym sektorze lub dla danej działalności, koszty kwali- fikowalne stanowią różnicę między kosztami inwestycji, na którą przyznano pomoc państwa, i kosztami inwestycji mniej przyjaznej środowisku;

b) w przypadku gdy scenariusz alternatywny polega na przeprowadzeniu tej samej inwestycji w późniejszym terminie, koszty kwalifikowalne stanowią różnicę między kosztami inwestycji, na którą przyznano pomoc państwa, i wartością bieżącą netto kosztów późniejszej inwestycji, dyskontowaną do wartości na moment, w którym inwestycja objęta pomocą zostałaby przeprowadzona;

c) w przypadku gdy scenariusz alternatywny polega na utrzymaniu działania istniejącej instalacji i istniejącego sprzętu, koszty kwalifikowalne stanowią różnicę między kosztami inwestycji, na którą przyznano pomoc państwa, i wartością bieżącą netto inwestycji w konserwację, naprawę i modernizację istniejącej instalacji i istniejącego sprzętu, dyskontowaną do wartości na moment, w którym inwestycja objęta pomocą zostałaby przeprowadzona;

d) w przypadku sprzętu będącego przedmiotem umowy leasingu koszty kwalifikowalne stanowią różnicę wartości bieżącej netto między kwotą leasingu sprzętu, na który przyznano pomoc państwa, i kwotą leasingu sprzętu mniej przyjaznego środowisku, który zostałby wzięty w leasing w przypadku braku pomocy; koszty leasingu nie obejmują kosztów związanych z eksploatacją sprzętu lub instalacji (koszty paliwa, ubezpieczenia, konserwacji, innych materiałów eksploatacyjnych), niezależnie od tego, czy wchodzą one w skład umowy leasingu.

We wszystkich sytuacjach wymienionych w pierwszym akapicie, w lit. a)-d) scenariusz alternatywny musi stanowić inwestycję o porównywalnej zdolności produkcyjnej i porównywalnym cyklu życia, zgodną z już obowiązującymi normami unijnymi. Scenariusz alternatywny musi być wiarygodny w kontekście wymogów prawnych, warunków rynkowych i bodźców stworzonych przez unijny system handlu emisjami.

W przypadku gdy inwestycja, na którą przyznano pomoc państwa, polega na instalacji dodatkowych komponentów w już istniejącym zakładzie, dla którego nie istnieje inwestycja alternatywna mniej przyjazna dla środowiska, kosztami kwalifikowalnymi są całkowite koszty inwestycji.

W przypadku gdy inwestycja, na którą przyznano pomoc państwa, polega na budowie infrastruktury dedykowanej, o której mowa w art. 2 pkt 130 zdanie ostatnie, dla wodoru w rozumieniu ust. 1b, ciepła odpadowego lub CO2, która jest niezbędna, aby umożliwić podniesienie poziomu ochrony środowiska, o którym mowa w ust. 2 i 2a, kosztami kwalifikowalnymi są całkowite koszty inwestycji. Koszty budowy lub modernizacji obiektów do magazynowania, z wyjątkiem obiektów do magazynowania wodoru odnawialnego i wodoru objętego przepisami ust. 1b akapit drugi, nie są kwalifikowalne.

Kosztów, które nie są bezpośrednio związane z osiągnięciem wyższego poziomu ochrony środowiska, nie uznaje się za kwalifikowalne.

5. 389  Intensywność pomocy nie może przekraczać 40 % kosztów kwalifikowalnych. W przypadku gdy inwestycja, z wyjątkiem inwestycji opartych na wykorzystaniu biomasy, prowadzi do 100 % redukcji bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych, intensywność pomocy może wynieść 50 %.

6. 390  W przypadku inwestycji związanych z CCS lub CCU intensywność pomocy nie może przekraczać 30 % kosztów kwalifikowalnych

7. Intensywność pomocy można zwiększyć o 10 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego przedsiębiorstwa i o 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz małego przedsiębiorstwa.

8. Intensywność pomocy można zwiększyć o 15 punktów procentowych dla inwestycji usytuowanych na obszarach objętych pomocą, które spełniają warunki określone w art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu, oraz o 5 punktów procentowych dla inwestycji usytuowanych na obszarach objętych pomocą, które spełniają warunki określone w art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu.

9. 391  Intensywność pomocy może wynieść 100 % kosztów inwestycji, w przypadku gdy pomoc jest przyznawana w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, która oprócz warunków określonych w art. 2 pkt 38 spełnia wszystkie poniższe warunki:

a) przyznawanie pomocy jest oparte na obiektywnych, jasnych, przejrzystych i niedyskryminacyjnych kryteriach kwalifikacji i wyboru, określonych ex ante i podlegających publikacji co najmniej 6 tygodni przed terminem składania wniosków, aby umożliwić skuteczną konkurencję;

b) jeżeli wszyscy oferenci biorący udział w procedurze przetargowej otrzymują pomoc, wówczas w trakcie wdrażania programu schemat tej procedury jest korygowany, aby przywrócić skuteczną konkurencję w kolejnych procedurach przetargowych, na przykład przez zmniejszenie budżetu lub wolumenu zamówień;

c) wyklucza się korekty ex post wyniku procedury przetargowej (w tym późniejsze negocjacje wyników przetargu);

d) co najmniej 70 % wszystkich kryteriów wyboru stosowanych w rankingu ofert, a później przy przyznawaniu pomocy w procedurze przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, określa się w kategoriach pomocy w odniesieniu do wkładu projektu w realizację celów środowiskowych środka, na przykład wnioskowanej pomocy na jednostkę ochrony środowiska, która ma zostać zrealizowana.

10. 392  Alternatywnie do ust. 4-9 kwota pomocy nie przekracza różnicy między kosztami inwestycji bezpośrednio związanymi z osiągnięciem wyższego poziomu ochrony środowiska a zyskiem operacyjnym z inwestycji. Zysk operacyjny odlicza się od kosztów kwalifikowalnych ex ante na podstawie rozsądnych prognoz i weryfikuje ex post przy użyciu mechanizmu wycofania.

11. 393  Na zasadzie odstępstwa od ust. 4, akapit pierwszy, lit. a) do d) i ust. 9 i 10 koszty kwalifikowalne można określić bez określania scenariusza alternatywnego i w przypadku braku procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji. W takim przypadku kosztami kwalifikowalnymi są koszty inwestycji bezpośrednio związane z osiągnięciem wyższego poziomu ochrony środowiska, a mające zastosowanie poziomy intensywności pomocy i premie określone w ust. 5-8 zmniejsza się o 50 %.

³⁷⁸ Art. 36 tytuł zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. a rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁷⁹ Art. 36 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. a rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁰ Art. 36 ust. 1a dodany przez art. 1 pkt 29 lit. b rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸¹ Art. 36 ust. 1b dodany przez art. 1 pkt 29 lit. c rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸² Art. 36 ust. 2 lit. a) zmieniona przez art. 1 pkt 29 lit. d ppkt i rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸³ Art. 36 ust. 2 lit. b) zmieniona przez art. 1 pkt 29 lit. d ppkt i rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁴ Art. 36 ust. 2 lit. c) dodana przez art. 1 pkt 29 lit. d ppkt ii rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁵ Art. 36 ust. 2a dodany przez art. 1 pkt 29 lit. e rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁶ Art. 36 ust. 2b dodany przez art. 1 pkt 29 lit. e rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁷ Art. 36 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. f rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁸ Art. 36 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. f rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁸⁹ Art. 36 ust. 5 zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. f rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁹⁰ Art. 36 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. f rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁹¹ Art. 36 ust. 9 dodany przez art. 1 pkt 29 lit. g rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁹² Art. 36 ust. 10 dodany przez art. 1 pkt 29 lit. g rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁹³ Art. 36 ust. 11 dodany przez art. 1 pkt 29 lit. g rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.