Art. 3. - Definicje - Rozporządzenie 2024/1689 w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/2008, (UE) nr 167/2013, (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828 (akt w sprawie sztucznej inteligencji)Tekst mający znaczenie dla EOG

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1689

Akt oczekujący

Wersja od: 12 lipca 2024 r.

Artykuł  3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1) "system AI" oznacza system maszynowy, który został zaprojektowany do działania z różnym poziomem autonomii po jego wdrożeniu oraz który może wykazywać zdolność adaptacji po jego wdrożeniu, a także który - na potrzeby wyraźnych lub dorozumianych celów - wnioskuje, jak generować na podstawie otrzymanych danych wejściowych wyniki, takie jak predykcje, treści, zalecenia lub decyzje, które mogą wpływać na środowisko fizyczne lub wirtualne;

2) "ryzyko" oznacza połączenie prawdopodobieństwa wystąpienia szkody oraz jej dotkliwości;

3) "dostawca" oznacza osobę fizyczną lub prawną, organ publiczny, agencję lub inny podmiot, które rozwijają system AI lub model AI ogólnego przeznaczenia lub zlecają rozwój systemu AI lub modelu AI ogólnego przeznaczenia oraz które - odpłatnie lub nieodpłatnie - pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym wprowadzają do obrotu lub oddają do użytku system AI;

4) "podmiot stosujący" oznacza osobę fizyczną lub prawną, organ publiczny, agencję lub inny podmiot, które wykorzystują system AI, nad którym sprawują kontrolę, z wyjątkiem sytuacji, gdy system AI jest wykorzystywany w ramach osobistej działalności pozazawodowej;

5) "upoważniony przedstawiciel" oznacza osobę fizyczną lub prawną znajdującą się lub mającą siedzibę w Unii, która otrzymała i przyjęła pisemne pełnomocnictwo od dostawcy systemu AI lub modelu AI ogólnego przeznaczenia do, odpowiednio, spełnienia w jego imieniu obowiązków i przeprowadzania procedur ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu;

6) "importer" oznacza osobę fizyczną lub prawną znajdującą się lub mającą siedzibę w Unii, która wprowadza do obrotu system AI opatrzony nazwą lub znakiem towarowym osoby fizycznej lub prawnej mającej siedzibę w państwie trzecim;

7) "dystrybutor" oznacza osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, inną niż dostawca lub importer, która udostępnia system AI na rynku Unii;

8) "operator" oznacza dostawcę, producenta produktu, podmiot stosujący, upoważnionego przedstawiciela, importera lub dystrybutora;

9) "wprowadzenie do obrotu" oznacza udostępnienie po raz pierwszy systemu AI lub modelu AI ogólnego przeznaczenia na rynku Unii;

10) "udostępnianie na rynku" oznacza dostarczanie systemu AI lub modelu AI ogólnego przeznaczenia w celu jego dystrybucji lub wykorzystania na rynku Unii w ramach działalności handlowej, odpłatnie lub nieodpłatnie;

11) "oddanie do użytku" oznacza dostarczenie systemu AI do pierwszego użycia bezpośrednio podmiotowi stosującemu lub do użytku własnego w Unii, zgodnie z jego przeznaczeniem;

12) "przeznaczenie" oznacza zastosowanie, do jakiego system AI został przeznaczony przez jego dostawcę, w tym konkretny kontekst i warunki wykorzystywania, określone w informacjach dostarczonych przez dostawcę w instrukcji obsługi, materiałach promocyjnych lub sprzedażowych i oświadczeniach, jak również w dokumentacji technicznej;

13) "dające się racjonalnie przewidzieć niewłaściwe wykorzystanie" oznacza wykorzystanie systemu AI w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem, które może wynikać z dającego się racjonalnie przewidzieć zachowania człowieka lub interakcji z innymi systemami, w tym z innymi systemami AI;

14) "związany z bezpieczeństwem element" oznacza element produktu lub systemu AI, który spełnia funkcję bezpieczeństwa w przypadku tego produktu lub systemu AI lub którego awaria bądź nieprawidłowe działanie zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu osób lub mienia;

15) "instrukcja obsługi" oznacza informacje podane przez dostawcę w celu poinformowania podmiotu stosującego o, w szczególności, przeznaczeniu i właściwym użytkowaniu systemu AI;

16) "wycofanie systemu AI z użytku" oznacza dowolny środek mający na celu doprowadzenie do zwrotu do dostawcy systemu AI udostępnionego podmiotom stosującym lub do wyłączenia takiego systemu z eksploatacji lub uniemożliwienia korzystania z niego;

17) "wycofanie systemu AI z rynku" oznacza dowolny środek mający na celu uniemożliwienie udostępnienia na rynku systemu AI znajdującego się w łańcuchu dostaw;

18) "skuteczność działania systemu AI" oznacza zdolność systemu AI do działania zgodnie ze swoim przeznaczeniem;

19) "organ notyfikujący" oznacza organ krajowy, który odpowiada za opracowanie i stosowanie procedur koniecznych do oceny, wyznaczania i notyfikowania jednostek oceniających zgodność oraz za ich monitorowanie;

20) "ocena zgodności" oznacza proces wykazania, czy spełniono wymogi ustanowione w rozdziale III sekcja 2 w odniesieniu do systemu AI wysokiego ryzyka;

21) "jednostka oceniająca zgodność" oznacza jednostkę, która wykonuje czynności z zakresu oceny zgodności przeprowadzanej przez stronę trzecią, w tym testowanie, certyfikację i inspekcję;

22) "jednostka notyfikowana" oznacza jednostkę oceniającą zgodność, którą notyfikowano zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i innym stosownym unijnym prawodawstwem harmonizacyjnym;

23) "istotna zmiana" oznacza modyfikację w systemie AI po jego wprowadzeniu do obrotu lub oddaniu do użytku, która nie została przewidziana lub zaplanowana przy początkowej ocenie zgodności przeprowadzonej przez dostawcę i która ma wpływ na zgodność systemu AI z wymogami ustanowionymi w rozdziale III sekcja 2, lub która powoduje zmianę przeznaczenia, w odniesieniu do którego oceniono system AI;

24) "oznakowanie CE" oznacza oznakowanie, za pomocą którego dostawca wskazuje, że system AI spełnia wymogi ustanowione w rozdziale III sekcja 2 i innych mających zastosowanie unijnych przepisach harmonizacyjnych, przewidujących umieszczanie takiego oznakowania;

25) "system monitorowania po wprowadzeniu do obrotu" oznacza wszelkie działania prowadzone przez dostawców systemów AI służące gromadzeniu i przeglądowi doświadczeń zdobytych w wyniku wykorzystania systemów AI, które wprowadzają oni do obrotu lub oddają do użytku, w celu stwierdzenia ewentualnej konieczności natychmiastowego zastosowania niezbędnych działań naprawczych lub zapobiegawczych;

26) "organ nadzoru rynku" oznacza organ krajowy prowadzący działania i stosujący środki zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2019/1020;

27) "norma zharmonizowana" oznacza normę zharmonizowaną określoną w art. 2 pkt 1 lit. c) rozporządzenia (UE) nr 1025/2012;

28) "wspólna specyfikacja" oznacza zbiór specyfikacji technicznych zgodnie z definicją w art. 2 pkt 4 rozporządzenia (UE) nr 1025/2012, zapewniający środki umożliwiające zgodność z niektórymi wymogami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu;

29) "dane treningowe" oznaczają dane wykorzystywane do trenowania systemu AI poprzez dopasowanie jego parametrów podlegających uczeniu;

30) "dane walidacyjne" oznaczają dane wykorzystywane do oceny trenowanego systemu AI oraz do dostrajania jego parametrów niepodlegających uczeniu oraz procesu uczenia, między innymi w celu zapobiegania niedostatecznemu wytrenowaniu lub przetrenowaniu;

31) "zbiór danych walidacyjnych" oznacza oddzielny zbiór danych lub część zbioru danych treningowych, w którym to przypadku udział tego podzbioru w zbiorze danych treningowych może być stały lub zmienny;

32) "dane testowe" oznaczają dane wykorzystywane do przeprowadzenia niezależnej oceny systemu AI w celu potwierdzenia oczekiwanej skuteczności działania tego systemu przed wprowadzeniem go do obrotu lub oddaniem go do użytku;

33) "dane wejściowe" oznaczają dane dostarczone do systemu AI lub bezpośrednio przez niego pozyskiwane, na podstawie których system ten generuje wynik;

34) "dane biometryczne" oznaczają dane osobowe będące wynikiem specjalnego przetwarzania technicznego, które dotyczą cech fizycznych, fizjologicznych lub behawioralnych osoby fizycznej, takich jak wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne;

35) "identyfikacja biometryczna" oznacza zautomatyzowane rozpoznawanie fizycznych, fizjologicznych, behawioralnych lub psychologicznych cech ludzkich w celu ustalenia tożsamości osoby fizycznej przez porównanie danych biometrycznych tej osoby z danymi biometrycznymi osób fizycznych przechowywanymi w bazie danych;

36) "weryfikacja biometryczna" oznacza zautomatyzowaną weryfikację typu jeden-do-jednego, w tym uwierzytelnianie, tożsamości osób fizycznych przez porównanie ich danych biometrycznych z wcześniej przekazanymi danymi biometrycznymi;

37) "szczególne kategorie danych osobowych" oznaczają kategorie danych osobowych, o których mowa w art. 9 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/679, art. 10 dyrektywy (UE) 2016/680 i art. 10 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725;

38) "wrażliwe dane operacyjne" oznaczają dane operacyjne związane z działaniami w zakresie zapobiegania przestępstwom, ich wykrywania, prowadzenia postępowań przygotowawczych w ich sprawie lub ich ścigania, których ujawnienie mogłoby zagrozić integralności postępowania karnego;

39) "system rozpoznawania emocji" oznacza system AI służący do identyfikacji lub wywnioskowania emocji lub zamiarów osób fizycznych na podstawie danych biometrycznych tych osób;

40) "system kategoryzacji biometrycznej" oznacza system AI służący do przypisywania osób fizycznych do określonych kategorii na podstawie danych biometrycznych tych osób, oprócz przypadków, gdy taki system pełni funkcję pomocniczą w stosunku do innej usługi komercyjnej i jest bezwzględnie konieczny z obiektywnych względów technicznych;

41) "system zdalnej identyfikacji biometrycznej" oznacza system AI służący do identyfikacji osób fizycznych bez ich aktywnego udziału, zwykle na odległość, poprzez porównanie danych biometrycznych danej osoby fizycznej z danymi biometrycznymi zawartymi w referencyjnej bazie danych;

42) "system zdalnej identyfikacji biometrycznej w czasie rzeczywistym" oznacza system zdalnej identyfikacji biometrycznej, w którym zbieranie danych biometrycznych, ich porównywanie i identyfikacja odbywają się bez znacznego opóźnienia, i który obejmuje nie tylko natychmiastową identyfikację, ale także ograniczone krótkie opóźnienia w celu uniknięcia obchodzenia przepisów;

43) "system zdalnej identyfikacji biometrycznej post factum" oznacza system zdalnej identyfikacji biometrycznej inny niż system zdalnej identyfikacji biometrycznej w czasie rzeczywistym;

44) "przestrzeń publiczna" oznacza miejsce fizyczne, będące własnością prywatną lub publiczną, dostępne dla nieokreślonej liczby osób fizycznych, niezależnie od tego, czy mogą mieć zastosowanie określone warunki dostępu, oraz niezależnie od potencjalnych ograniczeń pojemności;

45) "organ ścigania" oznacza:

a) organ publiczny właściwy w zakresie zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania lub ścigania czynów zabronionych lub wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom; lub

b) inny organ lub podmiot, któremu na podstawie prawa państwa członkowskiego powierzono sprawowanie władzy publicznej i wykonywanie uprawnień publicznych do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych lub wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom;

46) "ściganie przestępstw" oznacza działania prowadzone przez organy ścigania lub w ich imieniu w celu zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania lub ścigania czynów zabronionych lub wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom;

47) "Urząd ds. AI" oznacza zadanie Komisji polegające na przyczynianiu się do wdrażania, monitorowania i nadzorowania systemów AI i modeli AI ogólnego przeznaczenia oraz zarządzania AI, określone w decyzji Komisji z dnia 24 stycznia 2024 r.; zawarte w niniejszym rozporządzeniu odesłania do Urzędu ds. AI odczytuje się jako odesłania do Komisji;

48) "właściwy organ krajowy" oznacza organ notyfikujący lub organ nadzoru rynku; w odniesieniu do systemów AI oddanych do użytku lub wykorzystywanych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii, zawarte w niniejszym rozporządzeniu odesłania do właściwych organów krajowych i organów nadzoru rynku odczytuje się jako odesłania do Europejskiego Inspektora Ochrony Danych;

49) "poważny incydent" oznacza incydent lub nieprawidłowe działanie systemu AI, które bezpośrednio lub pośrednio prowadzą do któregokolwiek z poniższych zdarzeń:

a) śmierci osoby lub poważnego uszczerbku na zdrowiu osoby;

b) poważnego i nieodwracalnego zakłócenia w zarządzaniu infrastrukturą krytyczną lub jej działaniu;

c) naruszenia obowiązków przewidzianych w prawie Unii, których celem jest ochrona praw podstawowych;

d) poważnej szkody na mieniu lub poważnej szkody dla środowiska;

50) "dane osobowe" oznaczają dane osobowe zdefiniowane w art. 4 pkt 1 rozporządzenia (UE) 2016/679;

51) "dane nieosobowe" oznaczają dane inne niż dane osobowe zdefiniowane w art. 4 pkt 1 rozporządzenia (UE) 2016/679;

52) "profilowanie" oznacza profilowanie zdefiniowane w art. 4 pkt 4 rozporządzenia (UE) 2016/679;

53) "plan testów w warunkach rzeczywistych" oznacza dokument opisujący cele, metodykę, zasięg geograficzny, populacyjny i czasowy, monitorowanie, organizację i przeprowadzanie testów w warunkach rzeczywistych;

54) "plan działania piaskownicy" oznacza dokument uzgodniony między uczestniczącym dostawcą a właściwym organem opisujący cele, warunki, ramy czasowe, metodykę i wymogi dotyczące działań prowadzonych w ramach piaskownicy;

55) "piaskownica regulacyjna w zakresie AI" oznacza kontrolowane ramy ustanowione przez właściwy organ, umożliwiające dostawcom lub potencjalnym dostawcom systemów AI możliwość rozwoju, trenowania, walidacji i testowania - w stosownych przypadkach w warunkach rzeczywistych - innowacyjnych systemów AI, w oparciu o plan działania piaskownicy, w ograniczonym czasie i pod nadzorem regulacyjnym;

56) "kompetencje w zakresie AI" oznaczają umiejętności, wiedzę oraz zrozumienie, które pozwalają dostawcom, podmiotom stosującym i osobom, na które AI ma wpływ - z uwzględnieniem ich odnośnych praw i obowiązków w kontekście niniejszego rozporządzenia - w przemyślany sposób wdrażać systemy sztucznej inteligencji oraz mieć świadomość, jakie możliwości i ryzyka wiążą się z AI oraz jakie potencjalne szkody może ona wyrządzić;

57) "testy w warunkach rzeczywistych" oznaczają ograniczone w czasie testy systemu AI dotyczące jego przeznaczenia prowadzone w warunkach rzeczywistych - poza środowiskiem laboratoryjnym lub środowiskiem symulowanym innego typu - w celu zgromadzenia wiarygodnych i solidnych danych oraz w celu oceny i weryfikacji spełnienia przez system AI z wymogów niniejszego rozporządzenia i które nie są kwalifikowane jako wprowadzanie systemu AI do obrotu lub oddawanie go do użytku w rozumieniu niniejszego rozporządzenia, o ile spełnione są wszystkie warunki określone w art. 57 lub 60;

58) "uczestnik" do celów testów w warunkach rzeczywistych oznacza osobę fizyczną, która uczestniczy w testach tego typu;

59) "świadoma zgoda" oznacza swobodne, konkretne, jednoznaczne i dobrowolne wyrażenie przez uczestnika zgody na uczestnictwo w określonych testach w warunkach rzeczywistych, po uzyskaniu informacji o wszystkich aspektach testów, które są istotne dla decyzji o uczestnictwie podejmowanej przez uczestnika;

60) "deepfake" oznacza wygenerowane przez AI lub zmanipulowane przez AI obrazy, treści dźwiękowe lub treści wideo, które przypominają istniejące osoby, przedmioty, miejsca, podmioty lub zdarzenia, które odbiorca mógłby niesłusznie uznać za autentyczne lub prawdziwe;

61) "powszechne naruszenie" oznacza działanie lub zaniechanie sprzeczne z prawem Unii chroniącym interesy osób fizycznych, które:

a) szkodzi lub może zaszkodzić zbiorowym interesom osób fizycznych zamieszkałych w co najmniej dwóch państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie, w którym:

(i) działanie lub zaniechanie miały swoje źródło lub miejsce;

(ii) znajduje się lub siedzibę ma dany dostawca lub, w stosownych przypadkach, jego upoważniony przedstawiciel; lub

(iii) siedzibę ma podmiot stosujący, jeżeli naruszenie zostało popełnione przez ten podmiot;

b) wyrządziło, wyrządza lub może wyrządzić szkodę zbiorowym interesom osób fizycznych i ma cechy wspólne, w tym dotyczy tej samej bezprawnej praktyki lub naruszenia tego samego interesu, oraz ma miejsce jednocześnie w co najmniej trzech państwach członkowskich, a jego sprawcą jest ten sam operator;

62) "infrastruktura krytyczna" oznacza infrastrukturę krytyczną zdefiniowaną w art. 2 pkt 4 dyrektywy (UE) 2022/2557;

63) "model AI ogólnego przeznaczenia" oznacza model AI, w tym model AI trenowany dużą ilością danych z wykorzystaniem nadzoru własnego na dużą skalę, który wykazuje znaczną ogólność i jest w stanie kompetentnie wykonywać szeroki zakres różnych zadań, niezależnie od sposobu, w jaki model ten jest wprowadzany do obrotu, i który można zintegrować z różnymi systemami lub aplikacjami niższego szczebla - z wyłączeniem modeli AI, które są wykorzystywane na potrzeby działań w zakresie badań, rozwoju i tworzenia prototypów przed wprowadzeniem ich do obrotu;

64) "zdolności dużego oddziaływania" oznaczają zdolności, które dorównują zdolnościom zapisanym w najbardziej zaawansowanych modelach AI ogólnego przeznaczenia lub je przewyższają;

65) "ryzyko systemowe" oznacza ryzyko, które jest charakterystyczne dla modeli AI ogólnego przeznaczenia posiadających zdolności dużego oddziaływania i ma znaczący wpływ na rynek Unii ze względu na zasięg tych modeli lub rzeczywiste lub dające się racjonalnie przewidzieć negatywne skutki dla zdrowia publicznego, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, praw podstawowych lub całego społeczeństwa, mogące rozprzestrzenić się na dużą skalę w całym łańcuchu wartości;

66) "system AI ogólnego przeznaczenia" oznacza system AI oparty na modelu AI ogólnego przeznaczenia, który to system może służyć różnym celom, nadający się zarówno do bezpośredniego wykorzystania, jak i do integracji z innymi systemami AI;

67) "operacja zmiennoprzecinkowa" oznacza operację matematyczną lub zadanie z wykorzystaniem liczb zmiennoprzecinkowych, które stanowią podzbiór liczb rzeczywistych zwykle przedstawianych na komputerach przez liczbę całkowitą o stałej dokładności przeskalowaną przez całkowity wykładnik stałej podstawy systemu liczbowego;

68) "dostawca niższego szczebla" oznacza dostawcę systemu AI, w tym systemu AI ogólnego przeznaczenia, rozwiniętego w drodze integracji modelu AI, niezależnie od tego, czy ten model AI jest dostarczany przez tego samego dostawcę i zintegrowany pionowo czy dostarczany przez inny podmiot na podstawie stosunków umownych.