Sekcja 7 - Węzły miejskie - Rozporządzenie 2024/1679 w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, zmieniające rozporządzenia (UE) 2021/1153 i (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1315/2013

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1679

Akt obowiązujący

Wersja od: 28 czerwca 2024 r.

SEKCJA  7

Węzły miejskie

Artykuł  40

Elementy węzłów miejskich

1. Węzeł miejski składa się w szczególności z:

a) infrastruktury transportowej w węźle miejskim, która jest częścią transeuropejskiej sieci transportowej, w tym tras objazdowych; oraz

b) punktów dostępu do transeuropejskiej sieci transportowej, które są otwarte w sposób niedyskryminujący dla wszystkich operatorów i użytkowników, zwłaszcza portów, portów lotniczych oraz stacji kolejowych, terminali autobusowych i multimodalnych terminali towarowych.

2. Miasta będące centrum poszczególnych węzłów miejskich transeuropejskiej sieci transportowej wymieniono w załączniku II. Aby węzeł miejski stanowił część transeuropejskiej sieci transportowej i został wymieniony w załączniku II, liczba jego mieszkańców musi wynosić co najmniej 100 000 lub, w przypadku braku takiego węzła miejskiego w regionie NUTS 2, musi on być głównym węzłem tego regionu NUTS 2.

Artykuł  41

Wymogi dotyczące węzłów miejskich

1. Aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie całej sieci bez wąskich gardeł, podczas rozwijania transeuropejskiej sieci transportowej w węzłach miejskich państwa członkowskie zapewniają:

a) dostępność infrastruktury służącej do ładowania i tankowania paliw alternatywnych, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2023/1804;

b) do dnia 31 grudnia 2027 r.:

(i) przyjęcie i monitorowanie planu zrównoważonej mobilności miejskiej (SUMP) dla każdego węzła miejskiego, który to plan obejmuje między innymi środki mające na celu integrację różnych rodzajów transportu i przejście na zrównoważoną mobilność, promowanie efektywnej mobilności bezemisyjnej i niskoemisyjnej, w tym logistyki miejskiej, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i zanieczyszczenia hałasem, a także w stosownych przypadkach ocenę dostępności transportu dla użytkownika; oraz

(ii) gromadzenie i przedkładanie Komisji danych dotyczących mobilności w miastach w podziale na węzły miejskie, w obszarze zrównoważoności, bezpieczeństwa i dostępności, na podstawie wskaźników i metodyki, o których mowa w ust. 2;

c) do dnia 31 grudnia 2030 r. - rozwój multimodalnych pasażerskich węzłów przesiadkowych w celu ułatwienia połączeń "pierwszej mili" i "ostatniej mili", w tym ułatwianie dostępu do infrastruktury transportu publicznego i aktywnej mobilności, które to węzły są wyposażone w co najmniej jedną stację ładowania zdefiniowaną w art. 2 pkt 52 rozporządzenia (UE)2023/1804 przeznaczoną do obsługi autobusów i autokarów; państwa członkowskie analizują także możliwość wyposażenia takich węzłów w stację tankowania paliwa zdefiniowaną w art. 2 pkt 59 tego rozporządzenia (UE) wykorzystywaną do tankowania wodoru i przeznaczoną do obsługi autobusów i autokarów; oraz

d) do dnia 31 grudnia 2040 r. - rozwój, z zastrzeżeniem analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych, co najmniej jednego multimodalnego terminalu towarowego, jeżeli taki terminal jeszcze nie istnieje, zapewniającego wystarczającą zdolność przeładunkową w obrębie węzła miejskiego lub w jego sąsiedztwie.

Jeden multimodalny terminal towarowy może obsługiwać szereg węzłów miejskich i znajdować się w samym węźle miejskim lub w jego sąsiedztwie. Państwa członkowskie informują o tym Komisję.

2. Przyjmując i monitorując SUMP, organy lokalne, w stosownych przypadkach we współpracy z organami krajowymi, dokładają wszelkich możliwych starań w celu zapewnienia, aby SUMP były zgodne z wytycznymi zawartymi w załączniku V, przy jednoczesnym uwzględnieniu transeuropejskich przepływów transportowych na duże odległości.

Nie później niż dnia 19 lipca 2025 r. Komisja przyjmuje akt wykonawczy:

a) definiujący ograniczoną liczbę wskaźników, które mają być stosowane do celów gromadzenia danych przewidzianego w ust. 1 lit. b) niniejszego artykułu;

b) ustanawiający metodykę gromadzenia i przedkładania danych na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu; oraz

c) określający indywidualne terminy przedkładania takich danych.

Terminy te ustala się na trzy do pięciu lat.

Akt wykonawczy zostaje przygotowany w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi oraz ich organami regionalnymi i lokalnymi i podczas przygotowań uwzględnia się dostępność danych na szczeblu lokalnym danych oraz istniejące plany mobilności miejskiej.

Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 61 ust. 3.

3. Nie później niż dnia 19 lipca 2025 r. Komisja ustanawia również interfejs internetowy umożliwiający właściwym organom przedkładanie SUMP i wskaźników, o których mowa w ust. 1 lit. b), i umożliwiający państwom członkowskim zapewnienie przedłożenia SUMP i wskaźników.

4. Do dnia 19 lipca 2025 r. państwa członkowskie, bez uszczerbku dla art. 8 ust. 5, wyznaczają krajowy punkt kontaktowy SUMP i ustanawiają krajowy program realizacji SUMP w celu wspierania węzłów miejskich w przyjmowaniu i realizacji SUMP, o których mowa w ust. 1 lit. b) ppkt (i) niniejszego artykułu.

Artykuł  42

Dodatkowe priorytety w zakresie węzłów miejskich

Promując projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania dotyczące węzłów miejskich, oprócz priorytetów ogólnych określonych w art. 12 i 13 zwraca się uwagę na następujące kwestie:

a) połączenia "pierwszej mili" i "ostatniej mili", takie jak metro lub tramwaje, między punktami dostępu do transeuropejskiej sieci transportowej, o których mowa w art. 40 ust. 1 lit. b), i z tymi punktami dostępu - w celu zwiększenia wydajności transeuropejskiej sieci transportowej;

b) niezakłócone wzajemne połączenia między infrastrukturą transeuropejskiej sieci transportowej a infrastrukturą zrównoważonego transportu regionalnego i lokalnego, które mogą obejmować:

(i) w odniesieniu do pasażerów - możliwość dostępu do informacji, robienia rezerwacji i opłacenia podróży oraz otrzymania biletów za pośrednictwem usług cyfrowych w zakresie mobilności multimodalnej, po to by optymalizować trasy pojazdów w celu poprawy zarządzania przepływami ruchu i bezpieczeństwa drogowego, a także ograniczenia zatorów komunikacyjnych i zanieczyszczenia powietrza; oraz

(ii) w odniesieniu do towarów - miejskie obiekty logistyczne w celu wzmocnienia konsolidacji dostaw na obszarach miejskich, takich jak mikrowęzły i rowerowe centra logistyczne, w szczególności te związane z infrastrukturą transportu kolejowego i wodnego;

c) zrównoważone, niezakłócone i bezpieczne wzajemne połączenia infrastruktury przewozu osób między infrastrukturą kolejową, drogową, oraz, w stosownych przypadkach, wodną śródlądową, lotniczą i morską, w tym integracja infrastruktury aktywnych rodzajów transportu, zwłaszcza podczas budowy lub modernizacji infrastruktury transportowej;

d) zrównoważone, niezakłócone i bezpieczne wzajemne połączenia infrastruktury przewozu towarów między infrastrukturą kolejową, drogową, oraz, w stosownych przypadkach, wodną śródlądową, lotniczą i morską, a także odpowiednie połączenia z platformami logistycznymi i obiektami logistycznymi;

e) zmniejszenie narażenia obszarów miejskich na negatywny wpływ przebiegającego przez nie transportu kolejowego i drogowego;

f) promowanie efektywnych i charakteryzujących się niskim poziomem hałasu i bezemisyjnych rodzajów transportu i mobilności, w tym ekologicznych flot miejskich dla pasażerów i towarów;

g) w stosownych przypadkach - zwiększenie udziału transportu publicznego i aktywnych rodzajów transportu dzięki zastosowaniu środków ukierunkowujących mobilność pasażerów przede wszystkim na te rodzaje transportu, w tym bezpieczna i chroniona infrastruktura aktywnych rodzajów transportu;

h) wspieranie charakteryzujących się niską emisją hałasu i dwutlenku węgla, efektywnych miejskich systemów dostarczania towarów;

i) w stosownych przypadkach - zwiększenie dostępności obszarów miejskich i wiejskich oraz połączeń między nimi, a także dostępu do inteligentnego, zrównoważonego i przystępnego cenowo transportu; oraz

j) przyjęcie konkretnych środków wspierających szersze wdrożenie narzędzi ICT i inteligentnych systemów transportowych (ITS), z otwartym dostępem dla wszystkich operatorów, po to by optymalizować trasy pojazdów w celu poprawy zarządzania przepływami ruchu, ograniczenia zatorów komunikacyjnych i zanieczyszczenia powietrza oraz poprawy bezpieczeństwa drogowego i informowania w czasie rzeczywistym na temat dostępności infrastruktury paliw alternatywnych.