Sekcja 2 - Przesłuchania - Rozporządzenie 2024/1348 w sprawie ustanowienia wspólnej procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową w Unii i uchylenia dyrektywy 2013/32/UE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1348

Akt oczekujący

Wersja od: 22 maja 2024 r.

SEKCJA  II

Przesłuchania

Artykuł  11

Przesłuchanie dotyczące dopuszczalności

1. Bez uszczerbku dla art. 38 ust. 1 i art. 55 ust. 4 zanim organ rozstrzygający podejmie decyzję o niedopuszczalności wniosku zgodnie z art. 38, osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zapewnia się możliwość przesłuchania dotyczącego dopuszczalności.

2. Na przesłuchaniu dotyczącym dopuszczalności osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zapewnia się możliwość przedstawienia powodów, dla których podstawy niedopuszczalności przewidziane w art. 38 nie miałyby do tej osoby zastosowania.

Artykuł  12

Przesłuchanie dotyczące przyczyn złożenia wniosku

1. Zanim organ rozstrzygający podejmie decyzję co do istoty wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zapewnia się możliwość przesłuchania dotyczącego przyczyn złożenia wniosku. Przesłuchanie dotyczące przyczyn złożenia wniosku może być przeprowadzone w tym samym czasie co przesłuchanie dotyczące dopuszczalności, pod warunkiem że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową została uprzednio poinformowana o takiej możliwości i mogła skonsultować się z doradcą prawnym zgodnie z art. 15 lub z osobą, której powierzono świadczenie doradztwa prawnego zgodnie z art. 16.

2. Podczas przesłuchania dotyczącego przyczyn złożenia wniosku osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zapewnia się możliwość przedstawienia elementów niezbędnych do uzasadnienia swojego wniosku zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1347, a osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową możliwie najpełniej przedstawia elementy, o których mowa w art. 4 ust. 2 tego rozporządzenia. Osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zapewnia się możliwość złożenia wyjaśnień dotyczących ewentualnych brakujących elementów lub jakichkolwiek niespójności bądź sprzeczności w jej oświadczeniach.

Artykuł  13

Wymogi dotyczące przesłuchań

1. Przesłuchania, o których mowa w art. 11 i 12, przeprowadza się zgodnie z warunkami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu.

2. W przypadku gdy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje złożony zgodnie z art. 31, odpowiedzialnej osobie pełnoletniej, o której mowa w tym artykule, zapewnia się możliwość przesłuchania zgodnie z art. 11 i 12. Osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową również zapewnia się możliwość udziału w danym przesłuchaniu, pod warunkiem że nie ma zastosowania ust. 11 lit. c) niniejszego artykułu.

3. Przesłuchania prowadzone są w warunkach, które zapewniają odpowiednią prywatność i poufność oraz pozwalają osobom ubiegającym się o ochronę międzynarodową na wyczerpujące przedstawienie uzasadnienia ich wniosków.

4. Podczas przesłuchania zapewnia się obecność doradcy prawnego osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową, jeżeli osoba ta postanowiła skorzystać z pomocy prawnej zgodnie z sekcją III niniejszego rozdziału.

5. Na potrzeby przesłuchania zapewniane są usługi tłumacza ustnego, który jest w stanie zapewnić odpowiednią komunikację pomiędzy osobą ubiegającą się o ochronę międzynarodową a osobą prowadzącą przesłuchanie.

Podczas przesłuchań można zapewnić obecność mediatora kulturowego.

Państwa członkowskie preferują wybór tłumaczy ustnych i mediatorów kulturowych, którzy odbyli szkolenie, takie jak szkolenia, o których mowa w art. 8 ust. 4 lit. m) rozporządzenia (UE) 2021/2303.

Państwa członkowskie zapewniają, aby tłumacze ustni i mediatorzy kulturowi zostali poinformowani o kluczowych pojęciach i terminologii istotnych dla oceny wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, na przykład za pomocą standardowej ulotki lub przewodnika. Komunikacja odbywa się w języku preferowanym przez osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową, chyba że jest inny język, który ta osoba rozumie oraz w którym jest w stanie jasno się komunikować.

6. Przesłuchania prowadzone są przez pracowników organu rozstrzygającego.

W przypadku gdy liczba obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, którzy występują z wnioskami w tym samym okresie, jest nieproporcjonalnie duża, co uniemożliwia terminowe przeprowadzanie przesłuchań każdej osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową, organ rozstrzygający może być tymczasowo wspomagany przez pracowników innych organów tego państwa członkowskiego, którzy odbyli uprzednio odpowiednie szkolenie w celu prowadzenia takich przesłuchań, obejmujące elementy wymienione w art. 8 rozporządzenia (UE) 2021/2303, lub przez Agencję ds. Azylu zgodnie z art. 5.

7. Osoba prowadząca przesłuchanie:

a) musi posiadać kompetencje pozwalające uwzględnić osobiste i ogólne okoliczności towarzyszące złożeniu wniosku, w tym sytuację panującą w kraju pochodzenia osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową, jej pochodzenie kulturowe, wiek, płeć, tożsamość płciową, orientację seksualną, i związane z tą osobą potrzeby w zakresie szczególnego traktowania oraz szczególne potrzeby proceduralne;

b) nie może nosić munduru wojskowego ani munduru funkcjonariusza organu ścigania.

8. Personel prowadzący przesłuchania osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, w tym eksperci oddelegowani przez Agencję ds. Azylu:

a) muszą mieć ogólną wiedzę o czynnikach, które mogłyby negatywnie wpłynąć na zdolność osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową do uczestnictwa w przesłuchaniu, na przykład o oznakach, że dana osoba mogła być w przeszłości poddawana torturom lub być ofiarą handlu ludźmi;

b) muszą otrzymać uprzednio szkolenie obejmujące odpowiednie elementy spośród elementów wymienionych w art. 8 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2021/2303.

9. Na prośbę osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową i w miarę możliwości organ rozstrzygający zapewnia, aby osoby prowadzące przesłuchania i tłumacze ustni byli tej płci, którą wybiera osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową, chyba że organ rozstrzygający ma powody, by uznać, że taka prośba nie ma związku z trudnościami po stronie osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową dotyczącymi wyczerpującego przedstawienia uzasadnienia jej wniosku.

10. Na zasadzie odstępstwa, w należycie uzasadnionych okolicznościach, organ rozstrzygający może przeprowadzić przesłuchanie za pośrednictwem wideokonferencji.

W takim przypadku organ rozstrzygający zapewnia niezbędne rozwiązania w zakresie odpowiednich urządzeń, standardów proceduralnych i technicznych, pomocy prawnej i tłumaczenia ustnego, przy uwzględnieniu wytycznych Agencji ds. Azylu.

11. Odstąpienie od przesłuchania dotyczącego dopuszczalności lub przesłuchania dotyczącego przyczyn złożenia wniosku, stosownie do przypadku, jest możliwe w przypadku, gdy:

a) organ rozstrzygający jest w stanie podjąć na podstawie dostępnych dowodów pozytywną decyzję w odniesieniu do statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej, pod warunkiem że status ochrony uzupełniającej zapewnia te same prawa i korzyści co status uchodźcy na mocy prawa Unii i prawa krajowego;

b) organ rozstrzygający uznaje na podstawie dostępnych dowodów, że wniosek nie jest niedopuszczalny;

c) organ rozstrzygający uważa, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową nie jest zdolna do uczestnictwa lub nie jest w stanie uczestniczyć w przesłuchaniu z powodu utrzymujących się okoliczności, na które nie ma ona wpływu;

d) w przypadku kolejnego wniosku wstępne rozpatrzenie, o którym mowa w art. 55 ust. 4, odbywa się na podstawie pisemnego oświadczenia;

e) organ rozstrzygający uznaje wniosek za niedopuszczalny na podstawie art. 38 ust. 1 lit. c).

Odstąpienie od przesłuchania w przypadku, o którym mowa w akapicie pierwszym lit. c), nie wpływa negatywnie na decyzję organu rozstrzygającego. W przypadku odstąpienia od przesłuchania na postawie tej litery organ rozstrzygający zapewnia osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową rzeczywistą możliwość przedstawienia dalszych informacji na piśmie.

W przypadku wątpliwości co do zdolności lub możliwości osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową do bycia przesłuchanym, organ rozstrzygający konsultuje się z lekarzem w celu ustalenia, czy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową jest niezdolna do uczestnictwa lub nie jest w stanie uczestniczyć w przesłuchaniu tymczasowo, czy też jej sytuacja ma charakter trwały. Jeżeli z konsultacji z lekarzem jasno wynika, że stan zdrowia sprawiający, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową jest niezdolna do uczestnictwa lub nie jest w stanie uczestniczyć w przesłuchaniu, ma charakter przejściowy, organ rozstrzygający odkłada przesłuchanie do czasu, kiedy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową jest zdolna lub jest w stanie w nim uczestniczyć.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową nie jest w stanie wziąć udziału w przesłuchaniu z powodu szczególnych okoliczności pozostających poza jej kontrolą, organ rozstrzygający wyznacza kolejny termin przesłuchania.

12. Osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową są obecne na przesłuchaniu i wymaga się od nich osobistego odpowiadania na zadane pytania.

13. Podczas przesłuchania, w tym przesłuchania prowadzonego za pośrednictwem wideokonferencji, osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową ma możliwość uzyskania pomocy od doradcy prawnego.

Nieobecność doradcy prawnego nie uniemożliwia organowi rozstrzygającemu przeprowadzenia przesłuchania.

Państwa członkowskie mogą przewidzieć w prawie krajowym, że w przypadku gdy doradca prawny uczestniczy w przesłuchaniu, może on zabrać głos dopiero na końcu przesłuchania.

14. Z zastrzeżeniem art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 oraz pod warunkiem że dołożono wystarczających starań, by zapewnić, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową uzyskała możliwość przebycia przesłuchania, brak przesłuchania nie stanowi przeszkody dla podjęcia przez organ rozstrzygający decyzji w sprawie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Artykuł  14

Protokół i nagranie z przesłuchania

1. Organ rozstrzygający lub jakikolwiek inny organ, lub eksperci udzielający zgodnie z art. 5 i art. 13 ust. 6 pomocy temu organowi w prowadzeniu przesłuchań sporządzają szczegółowy i oparty na faktach protokół zawierający wszystkie główne elementy przesłuchania lub stenogram przesłuchania, lub stenogram nagrania z takiego przesłuchania, które należy włączyć do akt osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową.

2. Przesłuchania są rejestrowane za pomocą środków zapisu dźwięku. Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową jest z wyprzedzeniem informowana, że sporządza się takie nagranie i jaki jest jego cel. Szczególną uwagę poświęca się potrzebom ubiegających się o ochronę międzynarodową osób potrzebujących szczególnych gwarancji proceduralnych. Organ rozstrzygający umieszcza nagranie z przesłuchania w aktach osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową.

3. Osobie ubiegającej się o ochronę międzynarodową zapewnia się możliwość przedstawienia uwag lub wyjaśnień, ustnie lub pisemnie, dotyczących wszelkich niewłaściwych tłumaczeń lub pomyłek lub innych błędów merytorycznych w protokole, stenogramie przesłuchania lub w stenogramie nagrania z przesłuchania, na zakończenie przesłuchania lub w określonym terminie, zanim organ rozstrzygający podejmie decyzję. W tym celu osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową informuje się o całej treści protokołu, stenogramu przesłuchania lub stenogramu nagrania z przesłuchania, w razie potrzeby przy pomocy tłumacza ustnego.

4. Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową proszona jest o potwierdzenie, że treść protokołu lub stenogramu przesłuchania poprawnie oddaje treść przesłuchania. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową odmawia zatwierdzenia tych treści, powody tej odmowy wpisuje się do akt tej osoby. Ta odmowa nie uniemożliwia organowi rozstrzygającemu podjęcia decyzji w sprawie wniosku. W przypadku wątpliwości co do stwierdzeń poczynionych przez osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową podczas przesłuchania nagranie audio uważane jest za rozstrzygające.

5. Nie ma konieczności zwracania się do osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową o przedstawienie uwag lub wyjaśnień dotyczących protokołu lub stenogramu przesłuchania ani o potwierdzenie, że treść protokołu lub stenogramu przesłuchania poprawnie oddaje treść przesłuchania, w przypadku gdy:

a) zgodnie z prawem krajowym nagranie lub stenogram przesłuchania mogą być dopuszczone jako dowód w postępowaniu odwoławczym, lub

b) organ rozstrzygający ma jasność co do tego, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową otrzyma status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej, pod warunkiem że status ochrony uzupełniającej zapewnia te same prawa i korzyści co status uchodźcy na mocy prawa Unii i prawa krajowego.

6. Osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową, oraz, w przypadku gdy zostali wyznaczeni, ich przedstawiciele i ich doradcy prawni mają dostęp do protokołów lub stenogramów, o których mowa w ust. 1, jak najszybciej po przeprowadzeniu przesłuchania, a w każdym razie w odpowiednim czasie przed podjęciem decyzji przez organ rozstrzygający.

Dostęp do nagrania jest również zapewniany w postępowaniu odwoławczym.