Nowość Rozporządzenie 2024/1143 w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1151/2012
Dz.U.UE.L.2024.1143
Akt oczekującyROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2024/1143
z dnia 11 kwietnia 2024 r.
w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1151/2012
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 43 ust. 2 i art. 118 akapit pierwszy,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
(1) Na przestrzeni lat Unia ustanowiła systemy jakości produktów o określonych specyficznych cechach, obejmujące oznaczenia geograficzne wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych, w tym środków spożywczych, a także gwarantowane tradycyjne specjalności i określenia jakościowe stosowane fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, w tym środków spożywczych.
(2) Europejski Zielony Ład, wprowadzony przez Komisję w komunikacie z 11 grudnia 2019 r., zawiera projekt dotyczący sprawiedliwego, zrównoważonego, zdrowszego, dostępnego dla wszystkich i bardziej przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego ("od pola do stołu") wśród strategii mających na celu przekształcenie unijnej gospodarki pod kątem zrównoważonej przyszłości.
(3) Oznaczenia geograficzne mogą odgrywać istotną rolę dla zrównoważonego rozwoju, w tym w gospodarce o obiegu zamkniętym, a tym samym zwiększać swoje znaczenie dla dziedzictwa kulturowego i swoje znaczenie w polityce krajowej i regionalnej zmierzającej do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu.
(4) W komunikacie Komisji z 20 maja 2020 r. pt. "Strategia »od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego", w którym wzywano do transformacji w kierunku zrównoważonych systemów żywnościowych, wezwano również do wzmocnienia ram prawodawczych w zakresie oznaczeń geograficznych oraz uwzględnienia szczegółowych kryteriów zrównoważoności. W komunikacie Komisja zobowiązała się - we współpracy z innymi instytucjami - do wzmocnienia pozycji producentów produktów posiadających oznaczenie geograficzne, ich spółdzielni i organizacji producentów w łańcuchu dostaw żywności. Należy skoncentrować się na małych producentach, zwłaszcza tych, którzy najlepiej zachowują tradycyjne umiejętności i wiedzę fachową.
(5) W swoim komunikacie z 25 listopada 2020 r. pt. "Pełne wykorzystanie potencjału innowacyjnego UE - Plan działania w zakresie własności intelektualnej wspierający odbudowę i odporność UE" Komisja zobowiązała się do zbadania możliwości wzmocnienia, unowocześnienia, usprawnienia i lepszego egzekwowania oznaczeń geograficznych produktów rolnych, wina i napojów spirytusowych.
(6) Jakość i różnorodność unijnej produkcji wina, napojów spirytusowych oraz produktów rolnych i spożywczych stanowią jeden z jej istotnych atutów, dając producentom unijnym przewagę konkurencyjną i przyczyniając się znacznie do utrzymania żywego dziedzictwa kulturalnego i kulinarnego Unii. Cechy te są owocem umiejętności i determinacji unijnych producentów, którzy zachowują tradycje i różnorodność tożsamości kulturowych jako część unijnego dziedzictwa, uwzględniając jednocześnie najnowsze zmiany w metodach produkcji i surowcach, dzięki którym tradycyjne produkty unijne stały się symbolem jakości.
(7) Wśród obywateli i konsumentów w Unii wzrasta zapotrzebowanie na tradycyjne i dostępne produkty wysokiej jakości, które mają szczególne zalety i cechy związane zarówno z ich pochodzeniem, jak i sposobem produkcji. Obywatele i konsumenci zwracają także uwagę na zachowanie różnorodności i bezpieczeństwa dostaw produkcji rolnej i spożywczej w Unii. Rodzi to popyt na wino, napoje spirytusowe i produkty rolne, w tym środki spożywcze, o określonych specyficznych cechach, w szczególności związanych z ich pochodzeniem geograficznym. Obywatele i konsumenci są coraz bardziej świadomi warunków produkcji, które ukształtowały renomę i tożsamość takich produktów.
(8) Produkty wysokiej jakości stanowią jeden z największych atutów Unii, zarówno dla jej gospodarki, jak i dla tożsamości kulturowej. Produkty te są najsilniejszą reprezentacją rozpoznawalnej na całym świecie marki "made in the EU", generują wzrost gospodarczy i pomagają zachować unijne dziedzictwo. Wina, napoje spirytusowe i produkty rolne, w tym środki spożywcze, to unijne atuty, które należy nadal wspierać i chronić.
(9) Obywatele i konsumenci oczekują, że wszelkie oznaczenia geograficzne i systemy jakości będą poparte solidnym systemem sprawdzania i kontroli, niezależnie od tego, czy produkt pochodzi z Unii czy z państwa trzeciego.
(10) Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych jest jednym z praw podstawowych. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 4 określa przepisy w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych. Do przetwarzania danych osobowych przez państwa członkowskie w ramach odpowiednich procedur zastosowanie ma rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 5 . Rola Komisji i państw członkowskich w przetwarzaniu danych osobowych w ramach procedur, w przypadku których są właściwe, powinna zostać jasno określona w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony.
(11) Co do zasady i aby ograniczyć do minimum ujawnianie danych osobowych, dokumenty, które należy przedłożyć w trakcie odpowiednich procedur, nie powinny zawierać danych osobowych. Jeżeli nie jest to możliwe, informacje, które mogłyby zawierać dane osobowe, takie jak dane kontaktowe osób fizycznych, powinny być przekazywane w określonych, odrębnych dokumentach.
(12) Do celów niniejszego rozporządzenia imiona i nazwiska osób fizycznych oraz powiązane dane kontaktowe mogą pojawić się w dokumentach przetwarzanych przez Komisję i państwa członkowskie w trakcie procedur określonych w niniejszym rozporządzeniu. Dane osobowe mogą pojawić się, choć rzadko, w procedurach rejestracji, zmiany lub cofnięcia rejestracji oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności. Może to mieć miejsce zarówno na szczeblu państwa członkowskiego, jak i Komisji, jeżeli nazwa danej grupy producentów lub podmiotu wnoszącego sprzeciw zawiera imię i nazwisko osoby fizycznej. Dane osobowe mogą również znaleźć się w nazwach uznanych grup producentów. Takie dane są przetwarzane w związku z wyznaczaniem tych grup i włączaniem ich nazw do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych. Dane osobowe mogą również pojawić się jako część nazw jednostek upoważnionych i jednostek certyfikujących produkty oraz osób fizycznych, którym przekazano niektóre zadania związane z kontrolami urzędowymi. Takie dane są przetwarzane w kontekście procedur kontrolnych oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności, zarówno na szczeblu państw członkowskich,
jak i Komisji. Z drugiej strony istnieje większe prawdopodobieństwo, że dane osobowe pojawią się jako część nazw podmiotów gospodarczych, którym przyznano okres przejściowy w procesie rejestracji lub zmiany oznaczenia geograficznego lub gwarantowanej tradycyjnej specjalności, zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i Komisji. Dane osobowe mogą również znaleźć się w nazwach producentów umieszczonych w wykazie podmiotów gospodarczych oraz w narzędziu dostarczającym poświadczenie zgodności ze specyfikacją produktu, które to nazwy są przetwarzane przez państwa członkowskie w ramach procedur kontrolnych dotyczących oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności. W związku z tym Komisja i państwa członkowskie mogłyby być zobowiązane do przetwarzania informacji zawierających dane osobowe, w szczególności imion i nazwisk osób fizycznych i ich danych kontaktowych.
(13) W każdym przypadku gdy Komisja i państwa członkowskie uznają, że przetwarzanie danych osobowych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem jest konieczne, takie przetwarzanie jest uzasadnione interesem publicznym. Właściwe przeprowadzenie procedur rejestracji, zmiany lub cofnięcia rejestracji oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności oraz procedur kontrolnych w ramach niniejszego rozporządzenia oraz rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 6 i (UE) 2019/787 7 jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności. Procedury te mają charakter publiczny. Informacje na temat zainteresowanych podmiotów są niezbędne do określenia ich obowiązków w ramach tych procedur oraz do zapewnienia uczciwej konkurencji i równych warunków działania dla operatorów. Ponadto w niektórych przypadkach przetwarzanie nazw producentów i grup producentów jest konieczne, aby mogli oni realizować swoje interesy lub korzystać ze swoich praw. Przetwarzanie danych osobowych może mieć miejsce w związku z przyznaniem okresu przejściowego przez państwa członkowskie lub Komisję w trakcie procedury rejestracji lub zmiany oznaczenia geograficznego lub gwarantowanej tradycyjnej specjalności, w związku z wyznaczeniem uznanych grup producentów i włączeniem ich nazw do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych, a także w związku ze sporządzeniem prowadzonego przez państwa członkowskie wykazu producentów produktów noszących oznaczenie geograficzne oraz w związku z ustanowieniem i funkcjonowaniem systemu, który dostarcza poświadczenie zgodności ze specyfikacją produktu. We wszystkich tych przypadkach przetwarzanie danych osobowych odbywa się w interesie publicznym, a w niektórych przypadkach również w interesie osoby, której dane dotyczą.
(14) Ogólnie rzecz biorąc, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem informacje, które mogą zawierać dane osobowe, są zazwyczaj przetwarzane w formie dokumentów cyfrowych lub papierowych, które mogą być wymieniane między państwami członkowskimi a Komisją lub między państwami członkowskimi a odnośnymi producentami lub osobami, lub które mogą być archiwizowane. Informacje takie nie są ani ujawniane osobom trzecim, ani publikowane. Jednakże w przypadku procedur sprzeciwu, aby umożliwić wnioskodawcy i podmiotowi wnoszącemu sprzeciw nawiązanie kontaktu w celu rozpoczęcia konsultacji i osiągnięcia porozumienia, Komisja przekazuje im wzajemne dane kontaktowe. W przypadku gdy wnioskodawca lub podmiot wnoszący sprzeciw zostaną zidentyfikowani na podstawie nazwy zawierającej imię i nazwisko osoby fizycznej, to imię i nazwisko oraz dane kontaktowe traktuje się jako dane osobowe, które należy przekazać osobie trzeciej. Ponadto, aby prawidłowo osiągnąć cele procedury sprzeciwu, wnioskodawca powinien zostać poinformowany o wszystkich informacjach przekazanych przez podmiot wnoszący sprzeciw w celu uzasadnienia sprzeciwu wobec rejestracji, zmiany lub cofnięcia rejestracji. Dodatkowo nazwy wnioskodawców ubiegających się o zmianę rejestracji, osób wnioskujących o cofnięcie rejestracji, grup producentów, pojedynczych producentów i beneficjentów okresu przejściowego są publikowane lub podawane do wiadomości publicznej. Jeżeli dane osobowe stanowią część tych nazw, należy je również opublikować. W przypadku procedur zatwierdzania zmiany na poziomie Unii nazwę wnioskodawcy publikuje się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, aby umożliwić potencjalnemu podmiotowi wnoszącemu sprzeciw zakwestionowanie interesu w składaniu wniosku o zmianę na poziomie Unii. W przypadku procedur cofnięcia rejestracji, jeżeli wniosek o cofnięcie rejestracji składa osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim, należy opublikować imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwę osoby prawnej wnioskującej o cofnięcie rejestracji, by móc zidentyfikować osoby, które uruchomiły procedurę cofnięcia rejestracji, oraz umożliwić potencjalnemu podmiotowi wnoszącemu sprzeciw zakwestionowanie prawnie uzasadnionego interesu w składaniu wniosku o cofnięcie rejestracji. W przypadku procedur dotyczących zmiany standardowej, jeżeli o zmianie standardowej powiadamia osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim, imię i nazwisko lub nazwę tej osoby należy opublikować lub podać do wiadomości publicznej. Przy wprowadzaniu informacji do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych nazwę uznanej grupy producentów należy podać w tym rejestrze do wiadomości publicznej ze względu na przejrzystość oraz by umożliwić tej grupie wykazanie swojego statusu uznanej grupy producentów w odniesieniu do danego oznaczenia geograficznego. W przypadku publikacji przez państwa członkowskie nazw jednostek upoważnionych oraz imion i nazwisk osób fizycznych, którym przekazano zadania związane z kontrolami urzędowymi w odniesieniu do oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności pochodzących z terytorium tych państw, oraz w przypadku publikacji przez Komisję nazw jednostek certyfikujących produkty w odniesieniu do oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności pochodzących z państw trzecich, te nazwy lub imiona i nazwiska podaje się do wiadomości publicznej w celu zapewnienia pełnej przejrzystości procedur kontrolnych. W przypadku przyjęcia rozporządzenia Komisji lub aktu krajowego, które przyznają producentowi okres przejściowy w celu zezwolenia na stosowanie oznaczenia geograficznego lub gwarantowanej tradycyjnej specjalności, nazwę tego producenta należy podać w odnośnym rozporządzeniu Komisji lub akcie krajowym i podać do wiadomości publicznej, aby umożliwić temu producentowi korzystanie z przyznanych mu praw oraz zapewnić równe warunki działania. W tych ramach oraz w celu właściwego wdrożenia procedur przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu oraz zgodnie z rozporządzeniami (UE) 2016/679 i (UE) 2018/1725 państwa członkowskie i Komisja powinny mieć możliwość ujawniania takich danych osobowych osobom trzecim lub ich publikowania.
(15) Dokumentację dotyczącą rejestracji oznaczenia geograficznego i gwarantowanej tradycyjnej specjalności, w formie cyfrowej lub papierowej, należy przechowywać przez okres 10 lat po cofnięciu rejestracji, aby zapewnić zachowanie danych historycznych i umożliwić porównanie z ewentualnymi kolejnymi wnioskami dotyczącymi tych samych lub podobnych nazw. Jeżeli dane osobowe stanowią część tej dokumentacji, dane te powinny być również przechowywane.
(16) Do celów stosowania rozporządzenia (UE) 2018/1725 Komisja jest organem, względem którego osoby, których dane dotyczą, mogą wykonywać powiązane prawa poprzez przesłanie uwag, zgłoszenie pytań lub wątpliwości lub złożenie skargi dotyczącej gromadzenia i wykorzystywania danych osobowych. Należy zatem wyjaśnić, że Komisję uznaje się za administratora w rozumieniu rozporządzenia (UE) 2018/1725 w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych w ramach procedur, za które odpowiada na podstawie niniejszego rozporządzenia, rozporządzeń (UE) nr 1308/2013 i (UE) 2019/787 oraz przepisów przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia i tych rozporządzeń. Przy prowadzeniu i aktualizowaniu unijnego rejestru oznaczeń geograficznych Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) powinien działać jako podmiot przetwarzający dane. EUIPO nie powinien mieć żadnej swobody decyzyjnej w zakresie wywierania wpływu na cel i istotne elementy przetwarzania danych osobowych.
(17) Do celów stosowania rozporządzenia (UE) 2016/679 właściwymi organami państw członkowskich są organy, względem których osoby, których dane dotyczą, mogą wykonywać powiązane prawa poprzez przesłanie uwag, zgłoszenie pytań lub wątpliwości lub złożenie skargi dotyczącej gromadzenia i wykorzystywania danych osobowych. Należy zatem wyjaśnić, że państwa członkowskie uznaje się za administratorów w rozumieniu rozporządzenia (UE) 2016/679 w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych w ramach procedur, za które odpowiadają na podstawie niniejszego rozporządzenia, rozporządzeń (UE) nr 1308/2013 i (UE) 2019/787 oraz przepisów przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia i tych rozporządzeń.
(18) Zapewnienie jednolitego uznawania i ochrony na terytorium całej Unii praw własności intelektualnej związanych z chronionymi w Unii nazwami jest priorytetem, który można skutecznie zrealizować jedynie na szczeblu unijnym. W unijnym prawodawstwie należy zatem przewidzieć jednolity i kompletny system oznaczeń geograficznych. Oznaczenia geograficzne są prawem grupowym przysługującym wszystkim kwalifikującym się producentom na wyznaczonym obszarze, którzy są gotowi do przestrzegania specyfikacji produktu.
(19) Producenci działający wspólnie mają większą siłę przebicia niż indywidualni producenci i przyjmują na siebie zbiorowe obowiązki, aby zarządzać swoimi oznaczeniami geograficznymi, w tym odpowiadać na społeczne zapotrzebowanie na produkty pochodzące ze zrównoważonej produkcji. Podobnie zbiorowa organizacja producentów produktów noszących oznaczenie geograficzne może skuteczniej zapewnić sprawiedliwy podział wartości dodanej między podmiotami w łańcuchu dostaw oraz zagwarantować producentom godziwy dochód, który pokrywa ich koszty i pozwala na dalsze inwestowanie w jakość i zrównoważony charakter produktów. Używanie oznaczeń geograficznych w pewnym stopniu wynagradza producentów za pracę włożoną w produkcję różnorodnych produktów o wysokiej jakości. Jednocześnie może to przynieść korzyść gospodarce wiejskiej, a w szczególności obszarom z ograniczeniami naturalnymi lub innymi specyficznymi ograniczeniami, takim jak tereny górskie i regiony oddalone, w tym regiony najbardziej oddalone, gdzie sektor rolny ma znaczący udział w gospodarce, a koszty produkcji są wysokie. W ten sposób systemy jakości mogą wnieść wkład w politykę rozwoju obszarów wiejskich oraz w politykę wsparcia dochodu i politykę rynkową w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR). W szczególności mogą przyczynić się do zmian w sektorze rolnym, zwłaszcza na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. W komunikacie z 30 czerwca 2021 r. pt. "Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE - W kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r." Komisja uznaje kluczową rolę oznaczeń geograficznych pośród sztandarowych inicjatyw na rzecz promowania obszarów wiejskich ze względu na wkład tych oznaczeń w zapewnianie dobrobytu, dywersyfikację gospodarczą i rozwój obszarów wiejskich oraz odzwierciedlanie silnego związku pomiędzy produktem a jego miejscem pochodzenia. Unijne ramy ochrony oznaczeń geograficznych, przewidujące wpisywanie ich do rejestru na szczeblu unijnym, ułatwiają rozwój sektora rolnego, ponieważ wynikające z nich spójniejsze podejście gwarantuje uczciwą konkurencję między producentami produktów opatrzonych tymi oznaczeniami i zwiększa wiarygodność samych produktów z perspektywy konsumentów. System oznaczeń geograficznych ma na celu umożliwienie konsumentom podejmowania bardziej świadomych decyzji zakupowych i - poprzez etykietowanie i reklamowanie - wsparcie ich w zakresie poprawnego identyfikowania ich produktów na rynku.
(20) Jednolity i kompletny system oznaczeń geograficznych powinien znacząco przyczynić się do zwiększenia wiedzy, rozpoznawalności i zrozumienia wśród konsumentów, zarówno w Unii, jak i w państwach trzecich, w odniesieniu do symboli, oznaczeń i skrótów świadczących o przynależności do unijnych systemów jakości oraz powiązanej wartości dodanej. System ten, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1144/2014, mógłby wzmocnić i ułatwić promocję produktów objętych oznaczeniami geograficznymi 8 .
(21) Jako rodzaj prawa własności intelektualnej oznaczenia geograficzne pomagają podmiotom gospodarczym i przedsiębiorstwom w waloryzacji ich wartości niematerialnych i prawnych. Aby nie dopuścić do stworzenia nieuczciwych warunków konkurencji oraz aby wspierać rynek wewnętrzny, każdy producent, w tym producent z państwa trzeciego, powinien mieć możliwość korzystania z zarejestrowanej nazwy i wprowadzania do obrotu produktów noszących oznaczenia geograficzne w całej Unii i w handlu elektronicznym, pod warunkiem że dany produkt spełnia wymogi stosownej specyfikacji, a producent ten został objęty systemem kontroli. W świetle doświadczeń zebranych podczas wdrażania rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 i (UE) 2019/787 oraz rozporządzenia (UE) nr 1151/2012 9 , istnieje potrzeba, aby rozwiązać określone kwestie prawne, objaśnić i uprościć niektóre przepisy oraz usprawnić procedury.
(22) Do celów regulacji oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych należy zdefiniować dane produkty rolne i środki spożywcze w taki sposób, aby uwzględnić międzynarodowe ramy regulacyjne, a mianowicie porozumienie Światowej Organizacji Handlu (WTO) w sprawie rolnictwa, przy jednoczesnym uwzględnieniu zakresu produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Dlatego należy odnieść się do Nomenklatury scalonej ustanowionej rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 10 . Produkty rolne i środki spożywcze powinny zatem obejmować produkty objęte zakresem rozdziałów 1-23 Nomenklatury scalonej, w tym produkty wymienione w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.
(23) Unijna polityka jakości powinna przyczyniać się do umożliwienia przejścia na zrównoważony system żywnościowy i odpowiadać na społeczne zapotrzebowanie na metody produkcji, które byłyby zrównoważone, przyjazne dla środowiska i klimatu, zapewniające dobrostan zwierząt, zasobooszczędne oraz społecznie i etycznie odpowiedzialne. Producentów produktów noszących oznaczenia geograficzne należy zachęcać do przestrzegania praktyk z zakresu zrównoważonego rozwoju obejmujących cele środowiskowe, społeczne i gospodarcze, które wykraczają poza obowiązkowe normy. Takie praktyki należy określać w specyfikacji produktu lub w ramach odrębnej inicjatywy. Praktyki w zakresie zrównoważonego rozwoju zawarte w specyfikacji produktu powinny odnosić się do co najmniej jednego z trzech głównych rodzajów zrównoważonego rozwoju, tj. środowiskowego, społecznego i gospodarczego.
(24) Praktyki z zakresu zrównoważonego rozwoju powinny przyczyniać się do osiągnięcia jednego lub większej liczby celów środowiskowych, społecznych lub gospodarczych. Takie cele środowiskowe powinny obejmować łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej, ochronę i zrównoważone użytkowanie gleb, krajobrazów, wody i zasobów naturalnych, zachowanie różnorodności biologicznej oraz ochronę rzadkich nasion, lokalnych ras zwierząt i odmian roślin, promowanie krótkich łańcuchów dostaw oraz zarządzanie dobrostanem zwierząt i wspieranie ich dobrostanu. Cele społeczne powinny obejmować poprawę warunków pracy i zatrudnienia, rokowań zbiorowych, ochrony socjalnej i norm bezpieczeństwa, przyciąganie i wspieranie zarówno młodych, jak i nowych producentów produktów objętych oznaczeniem geograficznym, tak aby ułatwić wymianę pokoleń oraz wspierać
solidarność i przekazywanie wiedzy z pokolenia na pokolenie. Cele gospodarcze powinny obejmować zapewnienie producentom produktów noszących oznaczenie geograficzne stabilnych i godziwych dochodów oraz silnej pozycji w całym łańcuchu wartości, poprawę wartości ekonomicznej produktów noszących oznaczenie geograficzne i redystrybucji wartości dodanej w całym łańcuchu wartości oraz przyczynianie się do zróżnicowania gospodarki wiejskiej i rozwoju lokalnego, w tym zatrudnienia w rolnictwie, a także do zachowania obszarów wiejskich.
(25) Aby wyeksponować wysiłki producentów produktów noszących oznaczenia geograficzne w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju, grupy producentów lub uznane grupy producentów mogą sporządzać sprawozdania z zakresu zrównoważonego rozwoju, w których informują o praktykach z zakresu zrównoważonego rozwoju stosowanych przy produkcji danego produktu. Sprawozdania te powinny być podawane do wiadomości publicznej przez Komisję.
(26) Od pewnego czasu Unia stara się uprościć ramy regulacyjne WPR. Procedury zmiany specyfikacji produktów noszących oznaczenie geograficzne zostały już uproszczone i usprawnione w odniesieniu do wina i produktów rolno-spożywczych w ramach przeglądu WPR, w szczególności poprzez rozszerzenie systemu "zmian standardowych", który wcześniej miał zastosowanie w sektorze wina i napojów spirytusowych, na sektor produktów rolnych. Ogranicza to liczbę etapów zatwierdzania zmian, które nie dotyczą istotnych elementów specyfikacji produktu ani nie mają wpływu na interesy osób trzecich mających siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie pochodzenia danego oznaczenia geograficznego. W celu dodatkowego uproszczenia czasochłonnych procedur dotyczących rejestracji, zmiany i cofnięcia należy ustanowić - jednym instrumentem prawnym - zharmonizowane przepisy proceduralne dotyczące oznaczeń geograficznych w odniesieniu do win, napojów spirytusowych i produktów rolnych, przy jednoczesnym utrzymaniu przepisów szczegółowych dotyczących poszczególnych produktów w odniesieniu do wina przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 1308/2013, w odniesieniu do napojów spirytusowych przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2019/787 oraz w odniesieniu do produktów rolnych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu. Procedury rejestracji, unijne zmiany specyfikacji produktu i cofnięcia rejestracji odnoszące się do oznaczeń geograficznych pochodzących z Unii, w tym procedury sprzeciwu, powinny być prowadzone przez państwa członkowskie i Komisję. Państwa członkowskie i Komisja powinny odpowiadać za odrębne etapy poszczególnych procedur. Jednak w odniesieniu do zatwierdzania zmian standardowych państwa członkowskie powinny być wyłącznie odpowiedzialne za zarządzanie procedurą i przyjmowanie ostatecznej decyzji. Państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za pierwszy etap procedury, który polega na otrzymaniu wniosku od grupy producentów, jego ocenie, w tym przeprowadzeniu krajowej procedury sprzeciwu, oraz, po uzyskaniu wyników oceny, złożeniu wniosku do Komisji. Komisja powinna odpowiadać za rozpatrzenie wniosku na drugim etapie procedury, w tym za przeprowadzenie ogólnoświatowej procedury sprzeciwu, oraz za podejmowanie decyzji w sprawie przyznania ochrony w postaci oznaczenia geograficznego. Należy określić terminy składania sprzeciwu, aby zapewnić pełne wykonanie prawa sprzeciwu bez opóźniania procesu rejestracji. W trakcie konsultacji z wnioskodawcą podmiot wnoszący sprzeciw powinien mieć możliwość dodania dalszych szczegółów do podstaw określonych w sprzeciwie. Oznaczenia geograficzne powinny być rejestrowane wyłącznie na szczeblu unijnym. Niemniej ze skutkiem od dnia przedłożenia Komisji wniosku o rejestrację na szczeblu unijnym państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyznawania na szczeblu krajowym tymczasowej ochrony, która nie będzie miała wpływu na rynek wewnętrzny ani na handel międzynarodowy. Ochrona przysługująca na mocy niniejszego rozporządzenia od momentu dokonania rejestracji powinna być dostępna na zasadach równości w odniesieniu do oznaczeń geograficznych państw trzecich, które spełniają stosowne kryteria oraz zostały objęte ochroną w danym kraju pochodzenia. Komisja powinna przeprowadzać odpowiednie procedury w odniesieniu do oznaczeń geograficznych produktów pochodzących z państw trzecich.
(27) Aby umożliwić państwom członkowskim, państwom trzecim i osobom fizycznym lub prawnym mającym siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim zgłaszanie Komisji wszelkich błędów lub dodatkowych informacji związanych z wnioskiem o rejestrację, należy przewidzieć możliwość złożenia zawiadomienia zawierającego uwagi.
(28) Celem zapewnienia spójnego i skutecznego procesu decyzyjnego w odniesieniu do wniosków o objęcie ochroną i sądowych środków zaskarżenia w tym zakresie, wniesionych w postępowaniu krajowym, Komisja powinna być systematycznie i we właściwym czasie informowana o wszczęciu postępowań przed sądami krajowymi lub innymi organami w sprawie wniosku o rejestrację przekazanego przez państwo członkowskie Komisji oraz o ich ostatecznym rozstrzygnięciu. Z tego samego powodu, gdy państwo członkowskie uważa, że decyzja krajowa stanowiąca podstawę wniosku o objęcie ochroną zostanie prawdopodobnie unieważniona wskutek krajowego postępowania sądowego, powinno poinformować Komisję o takiej ocenie. Jeżeli państwo członkowskie wnosi o zawieszenie rozpatrywania wniosku na szczeblu unijnym, Komisja powinna być zwolniona z obowiązku dochowania określonego w niniejszym rozporządzeniu terminu rozpatrzenia wniosku. Aby ochronić wnioskodawcę przed uciążliwymi działaniami prawnymi oraz zachować prawo wnioskodawcy do ochrony nazwy w rozsądnym terminie, zwolnienie należy ograniczyć do przypadków, w których wniosek o rejestrację został unieważniony na poziomie krajowym na mocy natychmiast wiążącego, ale nieprawomocnego orzeczenia sądowego, lub w których zdaniem państwa członkowskiego skarga mająca na celu zakwestionowanie ważności wniosku opiera się na uzasadnionych podstawach.
(29) Aby umożliwić podmiotom gospodarczym, na których interesy wpływa rejestracja nazwy, kontynuowanie korzystania z tej nazwy przez ograniczony okres czasu, nawet gdy użycie tej nazwy stanowiłoby naruszanie systemu ochrony ustanowionego w niniejszym rozporządzeniu, należy udzielić specjalnych odstępstw na potrzeby korzystania z nazw w formie okresów przejściowych. Należy również dopuścić korzystanie z takich okresów, aby pokonać przejściowe trudności i osiągnąć długoterminowy cel, jakim jest zagwarantowanie przestrzegania specyfikacji produktu przez wszystkich producentów.
(30) Aby zapewnić przejrzystość i jednolitość we wszystkich państwach członkowskich, konieczne jest ustanowienie i prowadzenie jednego elektronicznego unijnego rejestru oznaczeń geograficznych, zarejestrowanych jako chronione nazwy pochodzenia lub chronione oznaczenia geograficzne. Regularnie aktualizowany rejestr powinien dostarczać konsumentom i podmiotom uczestniczącym w handlu informacji na temat wszystkich rodzajów oznaczeń geograficznych wpisanych do tego rejestru. Rejestr powinien stanowić publicznie dostępną elektroniczną bazę danych przechowywaną w systemie informatycznym. EUIPO, opierając się na swoich doświadczeniach w zarządzaniu innymi rejestrami praw własności intelektualnej, powinien prowadzić i aktualizować unijny rejestr w odniesieniu do rejestracji, zmian i cofnięć oznaczeń geograficznych.
(31) Unia negocjuje ze swoimi partnerami handlowymi umowy międzynarodowe, w tym umowy zwiększające ochronę nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych. Aby ułatwiać informowanie opinii publicznej o tym, które nazwy korzystają z ochrony na mocy tych umów międzynarodowych, a w szczególności, aby zapewnić ochronę nazw i kontrolę nad sposobem ich wykorzystania, nazwy te mogą być wpisywane do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych. Nazwy te należy wpisywać do rejestru jako chronione oznaczenia geograficzne, chyba że w takich umowach międzynarodowych zostaną one wyraźnie oznaczone jako nazwy pochodzenia.
(32) Z punktu widzenia optymalnego funkcjonowania rynku wewnętrznego ważne jest, aby producenci i inne zainteresowane podmioty gospodarcze, organy i konsumenci mogli w szybki i łatwy sposób uzyskać dostęp do odpowiednich informacji dotyczących zarejestrowanej chronionej nazwy pochodzenia lub zarejestrowanego chronionego oznaczenia geograficznego. Informacje te powinny obejmować w stosownych przypadkach informacje dotyczące tożsamości uznanej na poziomie krajowym grupy producentów.
(33) Należy przyznać ochronę nazwom wpisanym do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych, tak aby zapewnić uczciwe korzystanie z tych nazw i zapobiec praktykom, które mogłyby wprowadzić konsumentów w błąd. Aby wzmocnić ochronę oznaczeń geograficznych i skuteczniej zwalczać naruszenia, ochrona nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych powinna mieć zastosowanie do wszystkich nazw domen, które są dostępne w Unii, niezależnie od miejsca ustanowienia odpowiednich rejestrów.
(34) Aby ustalić, czy produkty są porównywalne z produktami noszącymi oznaczenie geograficzne, należy uwzględnić wszystkie istotne czynniki. Czynniki te powinny obejmować ustalenie, czy produkty posiadają wspólne obiektywne właściwości, takie jak metoda produkcji, wygląd zewnętrzny lub wykorzystanie tego samego surowca; w jakich okolicznościach wykorzystuje się te produkty z punktu widzenia odpowiednich odbiorców; czy produkty są często dystrybuowane za pomocą tych samych kanałów oraz czy podlegają one podobnym zasadom wprowadzania do obrotu.
(35) W oparciu o utrwalone orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przywołanie oznaczenia geograficznego może mieć miejsce w szczególności wtedy, gdy w odczuciu przeciętnego konsumenta europejskiego, który jest właściwie poinformowanego, dostatecznie uważny i rozsądny, występuje związek z produktem objętym zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym, w tym z odniesieniem do terminu, znaku lub innego środka etykietowania lub pakowania.
(36) W świetle praktyk handlowych oraz orzecznictwa unijnego wymagana jest jasność w kwestii korzystania z oznaczenia geograficznego w nazwie handlowej produktu przetworzonego, którego składnikiem jest produkt noszący oznaczenie geograficzne. Należy zapewnić, aby stosowanie było zgodne z uczciwymi praktykami handlowymi i nie prowadziło do osłabiania lub umniejszania renomy produktu noszącego to oznaczenie geograficzne ani nie działało na szkodę tej renomy. W tym celu należy dodać warunki dotyczące właściwości przypisywanych za pośrednictwem oznaczenia geograficznego w odniesieniu do składnika przetworzonej żywności.
Ponadto producenci żywności opakowanej powinni powiadomić uznaną grupę producentów, jeżeli taka grupa istnieje, przed rozpoczęciem stosowania oznaczenia geograficznego w nazwie żywności opakowanej. Takie podejście jest zgodne z celami zwiększenia ochrony oznaczeń geograficznych i wzmocnienia roli uznanych grup producentów. Aby osiągnąć te cele, państwa członkowskie powinny mieć możliwość utrzymania lub wprowadzenia dodatkowych krajowych przepisów proceduralnych mających zastosowanie do sytuacji wewnętrznych, w których producent żywności opakowanej i uznana grupa producentów mają siedzibę na terytorium tego państwa członkowskiego, zgodnie z Traktatami i orzecznictwem oraz bez ograniczania swobodnego przepływu towarów i swobody przedsiębiorczości. Ponadto, z poszanowaniem zasady swobody zawierania umów, uznana grupa producentów i producent żywności opakowanej mogą zawrzeć między sobą porozumienie w sprawie konkretnych elementów technicznych i wizualnych prezentacji oznaczenia geograficznego składnika w nazwie żywności opakowanej.
(37) Przepisy dotyczące ciągłości korzystania z terminów rodzajowych należy uściślić, tak aby terminy rodzajowe podobne do nazwy lub określenia, których dotyczy ochrona, albo stanowiące ich część, zachowały swój status terminu rodzajowego.
(38) Należy doprecyzować zakres ochrony przyznawanej na mocy niniejszego rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do ograniczeń w zakresie rejestracji nowych znaków towarowych ustanowionych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 11 i w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 12 , w przypadku których zachodzi konflikt z rejestracją oznaczeń geograficznych. Takie doprecyzowanie jest także niezbędne w odniesieniu do właścicieli wcześniej nabytych praw własności intelektualnej, w szczególności tych, które dotyczą znaków towarowych i nazw homonimicznych zarejestrowanych jako oznaczenia geograficzne.
(39) Związek między znakami towarowymi a oznaczeniami geograficznymi należy wyjaśnić w odniesieniu do kryteriów dotyczących odrzucania zgłoszeń znaków towarowych, unieważniania znaków towarowych oraz współistnienia znaków towarowych i oznaczeń geograficznych.
(40) Oznaczenia geograficzne mogą być również rejestrowane jako znaki towarowe w przypadkach, gdy nie narusza to postanowień niniejszego rozporządzenia. W tym celu niniejsze rozporządzenie nie ma wpływu na przepisy krajowe dotyczące wyceny księgowej tych znaków towarowych i ich włączania do bilansu rocznego producentów i grup producentów.
(41) Grupy producentów odgrywają kluczową rolę w procesie składania wniosku o rejestrację oznaczeń geograficznych, a także w zarządzaniu ich oznaczeniami geograficznymi. Podczas przygotowywania swoich wniosków grupy producentów mogą korzystać z pomocy zainteresowanych stron, takich jak władze regionalne i lokalne. Grupy producentów powinny dysponować środkami umożliwiającymi lepszą identyfikację oraz lepsze spieniężanie szczególnych właściwości ich produktów. Należy zatem wyraźnie określić rolę grup producentów.
(42) Ponieważ producenci produktów objętych oznaczeniami geograficznymi to głównie małe lub średnie przedsiębiorstwa, mierzą się oni z konkurencją ze strony innych podmiotów gospodarczych w całym łańcuchu dostaw żywności, co może prowadzić do nieuczciwej konkurencji między lokalnymi producentami a producentami prowadzącymi działalność na szerszą skalę. W tym kontekście w interesie wszystkich zainteresowanych producentów niezbędne jest umożliwienie jednej grupie producentów prowadzenia konkretnych działań w imieniu producentów. W tym celu należy ustanowić kategorię uznanej grupy producentów. Oprócz przepisów ogólnych dotyczących grup producentów, które to przepisy powinny mieć także zastosowanie odpowiednio do uznanych grup producentów, należy określić kryteria kwalifikowania się jako uznana grupa producentów oraz powiązane konkretne dodatkowe prawa, w szczególności w celu zapewnienia uznanym grupom producentów odpowiednich narzędzi do skuteczniejszego wykonywania przysługujących im praw własności intelektualnej w przypadku nieuczciwych i obniżających wartość praktyk. W związku z tym uznane grupy producentów powinny mieć możliwość reprezentowania wszystkich producentów danych produktów objętych oznaczeniami geograficznymi i działania w ich imieniu. Powinno się także powierzyć im wykonywanie pewnych określonych zadań wymienionych w niniejszym rozporządzeniu, w szczególności ze względu na fakt, że skutek lub skala tych zadań dotyczy wszystkich tych producentów. W tym celu podział między szczeblem krajowym, regionalnym i lokalnym jest rozumiany zgodnie ze strukturą konstytucyjną i prawem krajowym państw członkowskich. Przepisy dotyczące uznanych grup producentów są inspirowane działającymi od wielu lat systemami w szeregu państw członkowskich. Te istniejące systemy pokazują, że uznana grupa producentów w znaczący sposób przyczynia się do wzmacniania zbiorowego zarządzania oznaczeniami geograficznymi i ich zbiorowej ochrony, które należy utrzymać. W związku z tym niniejsze rozporządzenie powinno zapewnić niezbędne narzędzia regulacyjne państwom członkowskim pragnącym w dowolnym momencie ustanowić takie systemy.
(43) Należy również uznać pojedynczą grupę producentów - za zgodą zainteresowanych państw członkowskich - w przypadku oznaczeń geograficznych, których obszar geograficzny rozciąga się na więcej niż jedno państwo członkowskie. W świetle Protokołu w sprawie Irlandii i Irlandii Północnej do Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej 13 to samo powinno mieć zastosowanie w przypadku terytorium Irlandii Północnej.
(44) Biorąc pod uwagę cenny i stały wkład stowarzyszeń grup producentów w promowanie i popularyzację systemu oznaczeń geograficznych, należy określić rolę i funkcje takich stowarzyszeń.
(45) Aby poprawić egzekwowanie oznaczeń geograficznych na rynku, należy wyjaśnić związek między nazwami domen internetowych a ochroną oznaczeń geograficznych, a ściślej mówiąc zakres stosowania działań naprawczych, uznawanie oznaczeń geograficznych w ramach rozstrzygania sporów oraz uczciwe korzystanie z nazw domeny. Alternatywne systemy rozstrzygania sporów w rejestrach nazw krajowych domen najwyższego poziomu w całej Unii powinny uznawać prawo do powoływania się na oznaczenia geograficzne podczas takich sporów.
(46) Aby nie dopuścić do stworzenia nieuczciwych warunków konkurencji, każdy podmiot gospodarczy, w tym podmiot gospodarczy z państwa trzeciego, powinien mieć możliwość korzystania z zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, pod warunkiem że dany produkt spełnia warunki odpowiedniej specyfikacji produktu. System ustanowiony przez państwa członkowskie powinien również gwarantować podmiotom gospodarczym przestrzegającym przepisów prawo do podlegania kontroli zgodności ze specyfikacją produktu.
(47) Symbole, oznaczenia i skróty oznaczające zarejestrowane oznaczenie geograficzne oraz związane z nimi prawa należące do kompetencji Unii powinny być chronione zarówno w Unii, jak i w państwach trzecich, aby zagwarantować, że stosowane są w odniesieniu do autentycznych produktów, a konsumenci nie są wprowadzani w błąd co do właściwości tych produktów.
(48) Etykietowanie napojów spirytusowych i produktów rolnych powinno podlegać ogólnym przepisom ustanowionym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 14 , a w szczególności przepisom służącym zapobieganiu etykietowania mogącego dezorientować konsumentów lub wprowadzać ich w błąd.
(49) Należy wprowadzić obowiązek stosowania unijnych symboli na opakowaniu (na etykietach i w materiałach reklamowych) produktów rolnych noszących oznaczenie geograficzne, tak aby przybliżyć konsumentom tę kategorię produktów i związane z nimi gwarancje oraz umożliwić zwiększenie rozpoznawalności tych produktów na rynku, ułatwiając w ten sposób kontrole. Zważywszy na ich szczególny charakter, należy zachować przepisy szczególne dotyczące etykietowania napojów spirytusowych. Korzystanie z unijnych symboli lub oznaczeń powinno pozostać dobrowolne w przypadku oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia z państw trzecich w odniesieniu do produktów rolnych. W rozporządzeniu (UE) nr 1308/2013 należy utrzymać przepisy dotyczące etykietowania chronionych nazw pochodzenia (ChNP) i chronionych oznaczeń geograficznych (ChOG) w sektorze wina, wyjaśniając jednocześnie, że na etykiecie można również dodać skróty "ChNP" i "ChOG".
(50) W celu zapewnienia widoczności producentom produktów noszących oznaczenia geograficzne należy wprowadzić obowiązek umieszczania na etykiecie nazwy producenta lub, w przypadku produktów rolnych, nazwy podmiotu gospodarczego.
(51) Wartość dodana oznaczeń geograficznych opiera się na zaufaniu konsumentów. System oznaczeń geograficznych w znacznym stopniu polega na samokontroli, staranności i indywidualnej odpowiedzialności producentów, podczas gdy rolą właściwych organów i państw członkowskich jest podjęcie niezbędnych działań w celu przeciwdziałania lub położenia kresu stosowaniu nazw produktów naruszających przepisy dotyczące oznaczeń geograficznych. Rolą Komisji jest kontrola państw członkowskich w oparciu o analizę ryzyka. Oznaczenia geograficzne należy objąć systemem kontroli urzędowych zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 15 , który powinien obejmować system kontroli prowadzonych na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji. Każdy podmiot gospodarczy należy objąć systemem sprawdzania zgodności ze specyfikacją produktu. Biorąc pod uwagę, że wino podlega szczególnym kontrolom określonym w rozporządzeniu (UE) nr 1308/2013, niniejsze rozporządzenie powinno ustanawiać kontrole dotyczące wyłącznie napojów spirytusowych i produktów rolnych.
(52) Aby właściwe organy wyznaczone do prowadzenia kontroli zgodności ze specyfikacją produktu dawały gwarancję bezstronności i skuteczności, powinny one spełniać szereg kryteriów operacyjnych. Należy przewidzieć przepisy umożliwiające przekazywanie jednostkom upoważnionym i jednostkom certyfikującym produkty oraz osobom fizycznym określonych zadań związanych z kontrolami urzędowymi w celu ułatwienia organom kontrolnym ich działań oraz zwiększenia skuteczności systemu. Należy podać do wiadomości publicznej informacje dotyczące właściwych organów, jednostek upoważnionych i jednostek certyfikujących produkty oraz osób fizycznych celem zapewnienia przejrzystości oraz umożliwienia zainteresowanym stronom skontaktowania się z nimi.
(53) W zakresie akredytacji jednostek upoważnionych i jednostek certyfikujących produkty należy wykorzystać normy europejskie opracowane przez Europejski Komitet Normalizacyjny oraz normy międzynarodowe opracowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, a jednostki te powinny stosować wspomniane normy w swoich działaniach. Akredytacja tych organów powinna być dokonywana zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 16 .
(54) Egzekwowanie oznaczeń geograficznych na rynku, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/625, jest istotne dla przeciwdziałania oszukańczym i wprowadzającym w błąd praktykom i umożliwienia skutecznej walki z podrabianiem produktów; w ten sposób gwarantuje, że producenci uzyskują odpowiednie wynagrodzenie za wartość dodaną związaną z ich produktami noszącymi oznaczenie geograficzne oraz że osoby nielegalnie korzystające z takich oznaczeń geograficznych nie mogą sprzedawać swoich produktów. Kontrole na rynku należy prowadzić w oparciu o ocenę ryzyka lub o zgłoszenia podmiotów gospodarczych lub właściwych organów, aby zapewnić zgodność ze specyfikacją produktu lub z jednolitym dokumentem lub jego odpowiednikiem, takim jak streszczenie specyfikacji produktu. Aby przeciwdziałać lub położyć kres stosowaniu nazw produktów lub usług, które nie zapewniają poszanowania chronionych oznaczeń geograficznych lub je naruszają, należy podejmować odpowiednie skuteczne i proporcjonalne kroki administracyjne i prawne.
(55) Ponadto, biorąc pod uwagę coraz częstsze korzystanie z internetowych usług pośrednich, na szczególną uwagę zasługuje egzekwowanie ochrony oznaczeń geograficznych przed ich stosowaniem w nazwach domen, które naruszają tę ochronę. Konieczne jest wyposażenie właściwych organów krajowych w narzędzia umożliwiające właściwe reagowanie na określone na mocy niniejszego rozporządzenia naruszenie ochrony oznaczenia geograficznego za pośrednictwem zarejestrowanej nazwy domeny. W związku z tym podczas wykonywania swoich zadań związanych z kontrolami urzędowymi organy te powinny mieć możliwość podejmowania odpowiednich kroków w celu uniemożliwienia dostępu z terytorium zainteresowanego państwa członkowskiego do nazw domen zarejestrowanych z naruszeniem ochrony oznaczeń geograficznych, z uwzględnieniem zasady
proporcjonalności oraz praw i interesów zainteresowanych stron. Takie kroki powinny być zgodne z innymi odpowiednimi przepisami prawa Unii, takimi jak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 17 .
(56) Usługi pośrednie, w szczególności platformy internetowe, zaczęły być coraz powszechniej wykorzystywane do sprzedaży produktów, w tym noszących oznaczenia geograficzne, a w niektórych przypadkach mogą one stanowić przestrzeń o istotnym znaczeniu dla przeciwdziałania oszustwom. Informacje związane z reklamą, promocją i sprzedażą towarów, które naruszają ochronę oznaczeń geograficznych, należy uznać za treści nielegalne na podstawie rozporządzenia (UE) 2022/2065. W tym względzie niniejsze rozporządzenie przewiduje identyfikację takich nielegalnych treści oraz ewentualne środki, które mają podjąć organy krajowe.
(57) Zważywszy, że produkt objęty oznaczeniem geograficznym wyprodukowany w jednym państwie członkowskim może być sprzedawany w innym państwie członkowskim, należy zagwarantować pomoc administracyjną między państwami członkowskimi celem umożliwienia skutecznych kontroli, a także uregulować praktyczny zakres tej pomocy administracyjnej.
(58) Dla optymalnego funkcjonowania rynku wewnętrznego ważne jest, aby producenci mogli szybko i łatwo wykazać w kilku kontekstach, że są upoważnieni do stosowania chronionej nazwy, np. podczas kontroli przeprowadzanych przez służby celne lub inspekcje rynku, lub na żądanie podmiotów prowadzących działalność handlową. W tym celu podmiotowi gospodarczemu należy udostępnić poświadczenie zgodności ze specyfikacją produktu.
(59) W świetle obowiązującej praktyki należy utrzymać dwa odrębne instrumenty określające związek między produktem a obszarem geograficznym jego pochodzenia, mianowicie nazwę pochodzenia i oznaczenie geograficzne. Należy doprecyzować przepisy i definicje dotyczące odmian roślin i ras zwierząt, aby umożliwić lepsze zrozumienie ich powiązania z oznaczeniami geograficznymi na wypadek konfliktu. Przepisy dotyczące pochodzenia paszy i surowców powinny pozostać niezmienione.
(60) W przypadku chronionych nazw pochodzenia związek między środowiskiem geograficznym a określoną jakością lub cechą charakterystyczną produktu, które co do zasady lub wyłącznie wynikają z tego środowiska, składa się zasadniczo z kilku elementów. Tymczasowe zmiany zawieszające na ograniczony okres wymóg pozyskiwania minimalnego progu 50 % paszy z danego obszaru geograficznego powinny zostać przyjęte tylko wtedy, gdy nie wpływają one na cały związek z danym obszarem geograficznym, ponieważ powodowałoby to nieważność i umożliwiłoby wprowadzanie do obrotu pod chronioną nazwą produktów całkowicie pozbawionych szczególnej jakości lub cech charakterystycznych związanych z obszarem geograficznym.
(61) Produkt noszący oznaczenie geograficzne powinien spełniać pewne warunki przewidziane w specyfikacji produktu. Aby tego rodzaju informacje były łatwe do zrozumienia również dla zainteresowanych stron, specyfikację produktu należy streścić w jednolitym dokumencie.
(62) Szczególnym celem systemu gwarantowanych tradycyjnych specjalności jest wspieranie producentów produktów tradycyjnych w informowaniu konsumentów o cechach stanowiących wartość dodaną ich produktów. Aby nie dopuścić do stworzenia nieuczciwych warunków konkurencji, każdy producent, w tym producent z państwa trzeciego, powinien mieć możliwość korzystania z zarejestrowanej nazwy gwarantowanej tradycyjnej specjalności, pod warunkiem że dany produkt spełnia wymogi stosownej specyfikacji, a producent ten został objęty systemem kontroli.
(63) Wobec braku ogólnego międzynarodowego obowiązku uznawania systemów gwarantowanych tradycyjnych specjalności, które mogą istnieć w państwach trzecich, oraz ponieważ niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie wyłącznie w Unii, tradycyjne praktyki dotyczące sposobu produkcji, przetwarzania lub składu oraz tradycyjne zastosowania surowców lub składników produktu oznaczonego nazwą kwalifikującą się do rejestracji jako gwarantowana tradycyjna specjalność należy rozumieć jako odnoszące się do takich praktyk lub zastosowań w Unii. Powinno to mieć również zastosowanie do wniosków pochodzących z państw trzecich.
(64) W swoim obecnym kształcie system gwarantowanych tradycyjnych specjalności nie wykorzystuje swojego potencjału, ponieważ zarejestrowano jedynie kilka nazw. Należy zatem poprawić, wyjaśnić i uściślić obowiązujące przepisy, tak aby sam system stał się bardziej zrozumiały, funkcjonalny i atrakcyjny dla potencjalnych wnioskodawców. Aby zapewnić, że rejestrowane będą nazwy prawdziwych produktów tradycyjnych, należy dostosować kryteria i warunki rejestracji nazw, w szczególności poprzez usunięcie warunku, zgodnie z którym gwarantowane tradycyjne specjalności muszą mieć specyficzny charakter.
(65) Aby zapewnić zgodność gwarantowanych tradycyjnych specjalności ze specyfikacją oraz ich jednorodny charakter, grupy producentów powinny same określać cechy produktu w specyfikacji. Producenci z państw trzecich powinni mieć możliwość zarejestrowania nazwy jako gwarantowanej tradycyjnej specjalności.
(66) Celem zapewnienia przejrzystości należy wpisywać gwarantowane tradycyjne specjalności do unijnego rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności.
(67) W przypadku gwarantowanej tradycyjnej specjalności produkowanej na terytorium Unii, na etykiecie powinien widnieć unijny symbol pozwalający na jednoznaczne skojarzenie z oznaczeniem "gwarantowana tradycyjna specjalność". Stosowanie nazw, unijnego symbolu oraz oznaczenia powinno zostać odpowiednio uregulowane, aby zapewnić spójne podejście na całym rynku wewnętrznym.
(68) Gwarantowane tradycyjne specjalności powinny być objęte skuteczną ochroną na rynku, tak aby ich producenci uzyskiwali odpowiednie wynagrodzenie za wartość dodaną związaną z ich produktami oraz aby osoby nielegalnie korzystające z oznaczeń gwarantowanych tradycyjnych specjalności nie mogły sprzedawać swoich produktów.
(69) Aby uniknąć wprowadzania konsumentów w błąd, zarejestrowane gwarantowane tradycyjne specjalności powinny być chronione przed wszelkiego rodzaju niewłaściwym stosowaniem lub imitacją, w tym w odniesieniu do produktów wykorzystywanych jako składniki, oraz przed wszelkimi innymi praktykami, które mogłyby wprowadzać konsumentów w błąd. W tym samym celu należy ustanowić przepisy dotyczące konkretnych sposobów wykorzystania gwarantowanych tradycyjnych specjalności, w szczególności jeśli chodzi o stosowanie terminów mających charakter rodzajowy w Unii, etykietowanie zawierające lub obejmujące nazwę odmiany rośliny lub rasy zwierzęcia oraz znaki towarowe.
(70) Procedury rejestracji, zmiany specyfikacji produktu i cofnięcia rejestracji odnoszące się do gwarantowanych tradycyjnych specjalności pochodzących z Unii, w tym procedury sprzeciwu, powinny być prowadzone przez państwa członkowskie i Komisję. Państwa członkowskie i Komisja powinny odpowiadać za odrębne etapy poszczególnych procedur. Państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za pierwszy etap procedury, który polega na otrzymaniu wniosku od grupy producentów, jego ocenie, w tym przeprowadzeniu krajowej procedury sprzeciwu, oraz, po uzyskaniu wyników oceny, złożeniu wniosku o rejestrację na etapie unijnym do Komisji. Komisja powinna odpowiadać za rozpatrzenie wniosku, w tym za przeprowadzenie ogólnoświatowej procedury sprzeciwu, oraz za podejmowanie decyzji w sprawie przyznania ochrony w postaci gwarantowanej tradycyjnej specjalności. Ochrona przysługująca na mocy niniejszego rozporządzenia od momentu dokonania rejestracji powinna być dostępna na zasadach równości dla gwarantowanych tradycyjnych specjalności państw trzecich, które spełniają stosowne kryteria oraz zostały objęte ochroną w ich kraju pochodzenia. Komisja powinna również przeprowadzać odpowiednie procedury w odniesieniu do gwarantowanych tradycyjnych specjalności pochodzących z państw trzecich.
(71) System określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie wprowadzono rozporządzeniem (UE) nr 1151/2012. Odnosi się on do konkretnych cech horyzontalnych, dotyczących co najmniej jednej kategorii produktów, metody produkcji rolnej lub właściwości procesu przetwarzania, stosowanych w konkretnych dziedzinach. Określenie jakościowe stosowane fakultatywnie "produkt górski" spełniło warunki przewidziane dla określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie i zostało ustanowione wyżej wspomnianym rozporządzeniem. Tym określeniem zapewniono producentom z terenów górskich skuteczny instrument ułatwiający wprowadzenie na rynek ich produktów i zmniejszenie ryzyka dezorientacji konsumenta co do tego, czy produkty dostępne na rynku rzeczywiście pochodzą z terenów górskich. Należy utrzymać możliwość korzystania z określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie przez producentów, ponieważ w państwach członkowskich system ten nie osiągnął jeszcze w pełni potencjału.
(72) Należy zmienić przepisy dotyczące oznaczeń geograficznych wina określone w rozporządzeniu (UE) nr 1308/2013 oraz dotyczące napojów spirytusowych określone w rozporządzeniu (UE) 2019/787 w celu dostosowania ich do wspólnych przepisów dotyczących rejestracji, zmiany, sprzeciwu, cofnięcia, ochrony i egzekwowania oznaczeń geograficznych oraz, w odniesieniu do napojów spirytusowych, dotyczących kontroli określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(73) W przypadku wina konieczne są dodatkowe zmiany w definicji chronionych oznaczeń geograficznych handlowych aspektów w celu dostosowania jej do Porozumienia WTO w sprawie praw własności intelektualnej (TRIPS), które nie definiuje jako wyjątkowego przypadku oznaczenia geograficznego o obszarze geograficznym odpowiadającym całemu terytorium danego kraju. Chociaż nie ma już potrzeby uzasadniania jako wyjątkowego przypadku chronionego oznaczenia geograficznego w sektorze wina obejmującego cały obszar kraju, takie oznaczenie zasługuje jednak na staranne rozpatrzenie w kontekście warunków rejestracji, w szczególności w odniesieniu do bardzo dużych obszarów. Dostosowanie do definicji oznaczenia geograficznego zawartej w TRIPS nie powinno prowadzić do rejestracji wymyślnych lub fikcyjnych nazw w sektorze wina. Nazwę należy uznać za kwalifikującą się do rejestracji, jeżeli, choć nie zawiera żadnego terminu geograficznego, ujawnia ona w sposób dorozumiany miejsce, region lub kraj, z którego pochodzi produkt.
(74) Należy zmienić rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1753 18 dotyczące wdrożenia w Unii Aktu genewskiego Porozumienia lizbońskiego w sprawie nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych (zwanego "aktem genewskim"), aby zwiększyć rolę uznanej grupy producentów w procedurze rejestracji oznaczeń geograficznych Unii w rejestrze międzynarodowym na mocy aktu genewskiego. Należy również dostosować rozporządzenie (UE) 2019/1753, aby umożliwić rejestrację na podstawie aktu genewskiego nazw pochodzenia z tych siedmiu państw członkowskich, które już są stronami porozumienia lizbońskiego, w odniesieniu do produktów, które nie są objęte zakresem rozporządzenia (UE) nr 1151/2012, ale wchodzą w zakres niniejszego rozporządzenia.
(75) W celu uzupełnienia lub zmiany niektórych innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do: określania szczegółowych procedur i terminów dotyczących procedury sprzeciwu; ustanawiania przepisów dotyczących zmian na poziomie Unii w specyfikacji produktu noszącego oznaczenie geograficzne, dla których nie opublikowano jednolitego dokumentu, przepisów dotyczących dopuszczalności wniosków o zmiany na poziomie Unii, przepisów dotyczących związku między zmianami na poziomie Unii a zmianami standardowymi oraz przepisów dotyczących zmian standardowych; ustanawiania dodatkowych przepisów dotyczących używania oznaczeń geograficznych w nazwie produktów przetworzonych w odniesieniu do wykorzystywania porównywalnych składników i kryteriów nadawania produktom przetworzonym podstawowych właściwości; powierzenia EUIPO misji utworzenia systemu informacji i ostrzeżeń o nazwach domen i prowadzenia tego systemu; ustanawiania ograniczeń i odstępstw związanych z ubojem zwierząt lub pochodzeniem surowców; ustanawiania przepisów określających stosowanie nazw odmian roślin lub ras zwierząt; ustanawiania przepisów ograniczających zakres informacji zawartych w specyfikacjach produktu dotyczących oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności; dodatkowego uszczegóławiania kryteriów kwalifikowalności dotyczących gwarantowanych tradycyjnych specjalności; uzupełniania przepisów dotyczących procedury sprzeciwu w odniesieniu do gwarantowanych tradycyjnych specjalności w celu ustanowienia szczegółowych procedur i terminów; uzupełniania przepisów dotyczących procesu składania wniosków o zmianę w odniesieniu do gwarantowanych tradycyjnych specjalności; uzupełniania przepisów dotyczących używania gwarantowanych tradycyjnych specjalności w nazwie produktów przetworzonych w odniesieniu do wykorzystywania porównywalnych składników i kryteriów nadawania produktom przetworzonym podstawowych właściwości; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących kryteriów dla określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie; zastrzegania dodatkowego określenia jakościowego stosowanego fakultatywnie, z określeniem warunków jego stosowania; ustanawiania odstępstw od używania określenia "produkt górski" i ustanawiania metod produkcji i innych kryteriów istotnych dla stosowania tego określenia jakościowego stosowanego fakultatywnie, w szczególności ustanawiania warunków, na jakich dozwolone jest, by surowce lub pasze pochodziły spoza obszarów górskich. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 19 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(76) W wykonywaniu ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu przepisów dotyczących oznaczeń geograficznych, gwarantowanych tradycyjnych specjalności i stosowanych fakultatywnie określeń jakościowych Komisję powinien wspomagać komitet złożony z przedstawicieli państw członkowskich.
(77) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do następujących kwestii:
- do oznaczeń geograficznych: określania technicznego sposobu przedstawienia klasyfikacji produktów noszących oznaczenie geograficzne zgodnie z Nomenklaturą scaloną oraz dostępu online do tej klasyfikacji; określania formatu i sposobu przedstawiania dokumentów towarzyszących za pośrednictwem internetu oraz przewidywania wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących procedur, formy i przedstawiania wniosków o rejestrację na etapie unijnym, w tym wniosków dotyczących terytorium więcej niż jednego państwa; określania formatu i przedstawiania sprzeciwów oraz przewidywania wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych; określania formatu i sposobu przedstawiania zawiadomień zawierających uwagi; przyznawania okresu przejściowego, aby umożliwić korzystanie z zarejestrowanej nazwy wraz z innymi nazwami, które w innym wypadku stałyby w sprzeczności z zarejestrowaną nazwą, oraz przedłużania takiego okresu przejściowego; odrzucania wniosku; decydowania o rejestracji oznaczenia geograficznego w przypadku, gdy nie zostało osiągnięte porozumienie; rejestrowania oznaczeń geograficznych odnoszących się do produktów państw trzecich chronionych w Unii na mocy umów międzynarodowych, w których Unia uczestniczy jako umawiająca się strona; określania treści i sposobu przedstawiania unijnego rejestru oznaczeń geograficznych; określania formatu i sposobu przedstawiania wyciągów z unijnego rejestru oznaczeń geograficznych za pośrednictwem internetu oraz przewidywania wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących procedur, formy i przedstawiania wniosków o zmianę na poziomie Unii oraz procedur, formy i zgłaszania Komisji zmiany standardowej; cofania rejestracji oznaczenia geograficznego; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących procedur i form cofania rejestracji oraz przedstawiania wniosków o cofnięcie rejestracji; usunięcia z rejestru unijnego wszelkich oznaczeń geograficznych zarejestrowanych z naruszeniem przepisów dotyczących homonimicznych nazw; określania parametrów technicznych symboli oraz przepisów technicznych dotyczących ich stosowania oraz stosowania oznaczenia oraz skrótu na produktach wprowadzanych do obrotu jako zarejestrowane oznaczenia geograficzne, włącznie z określeniem wersji językowych; określania informacji, które państwa trzecie mają przekazywać Komisji; określania uzgodnień co do monitorowania weryfikacji działania objętego specyfikacją produktu; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących charakteru i rodzaju wymienianych informacji oraz metod wymiany informacji w ramach wzajemnej pomocy do celów kontroli i egzekwowania; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących formy i treści poświadczenia zgodności i wyciągu, form, w jakich poświadczenia i wykazy są udostępniane przez podmioty gospodarcze i handlowców do celów kontroli lub w ramach prowadzenia działalności, oraz warunków, na jakich podobne poświadczenia są wymagane i ich formy, w odniesieniu do produktów pochodzących z państw trzecich; ustanawiania przepisów dotyczących formy specyfikacji produktu dotyczącej produktów rolnych objętych oznaczeniem geograficznym; określania formatu i sposobu przedstawiania jednolitego dokumentu dotyczącego oznaczeń geograficznych produktów rolnych za pośrednictwem internetu oraz przewidywania wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych,
- do gwarantowanych tradycyjnych specjalności: ustanawiania przepisów dotyczących formy specyfikacji produktu; określania treści i sposobu przedstawiania unijnego rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności; określania parametrów technicznych unijnych symboli oraz przepisów technicznych dotyczących ich stosowania i stosowania oznaczenia oraz skrótu na produktach wprowadzanych do obrotu jako gwarantowana tradycyjna specjalność, w tym wersji językowych; ustanawiania wymogów proceduralnych dotyczących ochrony gwarantowanych tradycyjnych specjalności; ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących procedur, formy i przedstawiania wniosków o rejestrację, w tym wniosków dotyczących terytorium więcej niż jednego kraju, i wniosków o zmiany w specyfikacji produktu oraz wniosków o cofnięcie rejestracji; określania formatu i sposobu przedstawiania sprzeciwów i przewidywania wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych; przyznawania okresów przejściowych w stosowaniu gwarantowanych tradycyjnych specjalności; odrzucania wniosku o rejestrację; decydowania o rejestracji gwarantowanej tradycyjnej specjalności w przypadku, gdy nie zostało osiągnięte porozumienie; cofania rejestracji gwarantowanej tradycyjnej specjalności; określania sposobu informowania Komisji przez państwa trzecie o właściwych organach i jednostkach certyfikujących produkty odpowiedzialnych za kontrole; ustanawiania szczegółowych przepisów określania dotyczących charakteru i rodzaju informacji, które mają być wymieniane między państwami członkowskimi, oraz metod wymiany tych informacji do celów kontroli i egzekwowania; oraz ustanawiania szczegółowych przepisów dotyczących formy i treści poświadczenia zgodności i wyciągu, oraz warunków, na jakich muszą być udostępnione, i ich form, przez podmioty gospodarcze lub handlowców do celów kontroli lub w ramach prowadzenia działalności, w tym w przypadku produktów pochodzących z państw trzecich,
- do określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie: określania szczegółów technicznych niezbędnych do powiadamiania o określeniach jakościowych stosowanych fakultatywnie; oraz ustanawiania przepisów dotyczących form, procedur lub innych niezbędnych szczegółów technicznych dotyczących stosowania określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie,
- do nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych w sektorze wina na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 - formy specyfikacji produktu, definiowania formatu i sposobu przedstawiania dokumentów towarzyszących za pośrednictwem internetu oraz wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych; informowania Komisji przez państwa członkowskie, przepisów obowiązujących organ odpowiedzialny za weryfikację zgodności ze specyfikacjami produktów dotyczących chronionej nazwy pochodzenia lub chronionego oznaczenia geograficznego, w tym w przypadku gdy obszar geograficzny znajduje się w państwie trzecim, oraz przeprowadzania kontroli w celu skontrolowania zgodności ze specyfikacją produktu, które mają być przeprowadzane przez państwa członkowskie, w tym badań,
- do określeń tradycyjnych w sektorze wina na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 - informowania Komisji przez państwa członkowskie, przepisów obowiązujących organ odpowiedzialny za weryfikację zgodności z definicją określeń tradycyjnych oraz, w stosownych przypadkach, warunków stosowania określeń tradycyjnych, działań, jakie mają zostać podjęte przez państwa członkowskie w celu zapobiegania niezgodnemu z prawem stosowaniu chronionych określeń tradycyjnych oraz przeprowadzenia kontroli w celu skontrolowania zgodności, które mają być przeprowadzane przez państwa członkowskie; stwierdzenia nieważności i usunięcia z rejestru chronionych określeń tradycyjnych wszelkich określeń tradycyjnych zarejestrowanych z naruszeniem niniejszego rozporządzenia,
- do napojów spirytusowych na mocy rozporządzenia (UE) 2019/787 - formy specyfikacji produktu, definiowania formatu i sposobu przedstawiania dokumentów towarzyszących za pośrednictwem internetu oraz wyłączenia lub anonimizacji danych osobowych,
- do stosowania aktu genewskiego w Unii na mocy rozporządzenia (UE) 2019/1753 - upoważnienia państwa członkowskiego będącego stroną porozumienia lizbońskiego, które chce zarejestrować swoje nazwy pochodzenia na podstawie aktu genewskiego, do wprowadzenia niezbędnych zmian i powiadomienia o tym Biura Międzynarodowego Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (zwanego dalej "Biurem Międzynarodowym").
Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 20 .
(78) Należy powierzyć Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów wykonawczych bez stosowania rozporządzenia (UE) nr 182/2011 w odniesieniu do: rejestrowania nazwy, jeżeli nie ma żadnego dopuszczalnego sprzeciwu lub w przypadku dopuszczalnego sprzeciwu, jeżeli osiągnięto porozumienie w sprawie oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności, oraz, w stosownych przypadkach, zmiany opublikowanych informacji, o ile nie są to istotne zmiany; sporządzania i prowadzenia publicznie dostępnego elektronicznego rejestru oznaczeń geograficznych i elektronicznego rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności; przyznawania okresu przejściowego w stosowaniu oznaczeń geograficznych po wniesieniu sprzeciwu w ramach procedury krajowej; oraz określania środków, przy pomocy których podaje się do wiadomości publicznej nazwy i adresy właściwych organów i jednostek upoważnionych w odniesieniu do gwarantowanych tradycyjnych specjalności.
(79) Należy w związku z tym odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylić rozporządzenie (UE) nr 1151/2012.
(80) Chronione nazwy pochodzenia, chronione oznaczenia geograficzne i gwarantowane tradycyjne specjalności już zarejestrowane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1151/2012, chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne już zarejestrowane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 oraz oznaczenia geograficzne już zarejestrowane na podstawie rozporządzenia (UE) 2019/787 powinny nadal podlegać ochronie na podstawie niniejszego rozporządzenia i być automatycznie włączone do danego rejestru.
(81) Należy przewidzieć odpowiedni mechanizm zapewniający sprawne zaprzestanie krajowej ochrony oznaczeń geograficznych, które nie wchodzą w zakres stosowania rozporządzenia (UE) nr 1151/2012, ale wchodzą w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia. Jednocześnie należy ułatwić rejestrację tych oznaczeń geograficznych na mocy niniejszego rozporządzenia poprzez wyłączenie ich z krajowego etapu procedury rejestracji. Konieczne jest również zapewnienie, aby w przypadku, gdy takie oznaczenia geograficzne zostały zarejestrowane na mocy porozumienia lizbońskiego, mogły one zostać zarejestrowane na podstawie aktu genewskiego bez utraty praw pierwszeństwa.
(82) Należy ustanowić przepisy zapewniające odpowiednie rozwiązania, aby ułatwić płynne przejście od przepisów ustanowionych w rozporządzeniach (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 1308/2013 i (UE) 2019/787 do przepisów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.
(83) Należy ustanowić przepisy zapewniające płynne przejście od systemu ustanowionego rozporządzeniem (UE) nr 1151/2012 do systemu ustanowionego w niniejszym rozporządzeniu, w tym w odniesieniu do aktów delegowanych i wykonawczych. Przepisy te mają na celu zapewnienie pewności prawa, tak aby organy państw członkowskich, producenci i grupy producentów, a także inne zainteresowane osoby lub podmioty były w stanie jednoznacznie ustalić, jakie są ich prawa i obowiązki, i podjąć odpowiednie kroki.
(84) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie stworzenie jednolitej ochrony oznaczeń geograficznych, a także ustanowienie systemu ochrony gwarantowanych tradycyjnych specjalności i stosowanych fakultatywnie określeń jakościowych, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na zakres i skutki niniejszego rozporządzenia możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(85) Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 18 lipca 2022 r.,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: