Tytuł 3 - PRZEPISY FINANSOWE - Rozporządzenie 2021/696 ustanawiające Unijny program kosmiczny i Agencję Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 912/2010, (UE) nr 1285/2013 i (UE) nr 377/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2021.170.69

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2021 r.

TYTUŁ  III

PRZEPISY FINANSOWE

ROZDZIAŁ  I

Zamówienia

Artykuł  14

Zasady udzielania zamówień

1. W postępowaniach o udzielenie zamówienia na potrzeby Programu instytucja zamawiająca działa zgodnie z następującymi zasadami:

a) propagowanie we wszystkich państwach członkowskich w całej Unii i w całym łańcuchu dostaw możliwie jak najszerszego i otwartego udziału podmiotów gospodarczych, a w szczególności przedsiębiorstw typu startup, nowych podmiotów, MŚP, w tym w przypadku korzystania z podwykonawstwa przez oferentów;

b) zapewnienie skutecznej konkurencji i, w miarę możliwości, unikanie polegania na jednym dostawcy, w szczególności w odniesieniu do urządzeń i usług o krytycznym znaczeniu, z jednoczesnym uwzględnieniem celów, jakimi są niezależność technologiczna i ciągłość świadczenia usług;

c) na zasadzie odstępstwa od art. 167 rozporządzenia finansowego, korzystanie, w stosownych przypadkach, z wielu źródeł zaopatrzenia w celu zapewnienia lepszej ogólnej kontroli nad wszystkimi komponentami Programu, ich kosztami i harmonogramem;

d) przestrzeganie zasad otwartego dostępu i uczciwej konkurencji na wszystkich etapach przemysłowego łańcucha dostaw poprzez prowadzenie postępowań o udzielenie zamówienia na podstawie przejrzystych i aktualnych informacji, przekazywanie jasnych informacji na temat mających zastosowanie zasad i procedur udzielania zamówień, kryteriów wyboru i udzielania zamówień oraz wszelkich innych istotnych informacji umożliwiających zapewnienie równych szans wszystkim potencjalnym oferentom, w tym MŚP i przedsiębiorstwom typu startup;

e) wzmacnianie autonomii Unii, w szczególności pod względem technologicznym;

f) spełnianie wymogów bezpieczeństwa komponentów Programu i przyczynianie się do ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich;

g) wpieranie ciągłości i niezawodności usług;

h) spełnienie odpowiednich kryteriów społecznych i środowiskowych.

2. Rada ds. zamówień publicznych, będąca częścią Komisji, kontroluje procedurę udzielania zamówień związanych z wszystkimi komponentami Programu oraz monitoruje zgodne z umową wykonanie budżetu Unii przez podmioty, którym powierzono to zadanie. W stosownych przypadkach zaprasza się przedstawiciela każdego z podmiotów, którym powierzono wykonanie budżetu.

Artykuł  15

Zamówienia w transzach warunkowych

1. W odniesieniu do działań operacyjnych i związanych z infrastrukturą instytucja zamawiająca może udzielić zamówienia w formie zamówienia w transzach warunkowych zgodnie z niniejszym artykułem.

2. Dokumenty zamówienia w transzach warunkowych odnoszą się do szczególnych cech zamówień w transzach warunkowych. W szczególności w dokumentach tych określa się przedmiot zamówienia, cenę lub warunki jej określania oraz warunki wykonania robót, realizacji dostaw i świadczenia usług w ramach każdej transzy.

3. Zamówienie w transzach warunkowych obejmuje:

a) transzę stałą, z której wynika wiążące zobowiązanie do wykonania robót, realizacji dostaw lub świadczenia usług przewidzianych w zamówieniu w ramach tej transzy; oraz

b) co najmniej jedną transzę, która jest warunkowa zarówno w zakresie budżetu, jak i wykonania.

4. Obowiązki w ramach transzy stałej oraz obowiązki w ramach każdej transzy warunkowej muszą być częścią spójnej całości, z uwzględnieniem obowiązków w ramach wcześniejszych lub następnych transz.

5. Realizacja każdej transzy warunkowej stanowi przedmiot decyzji instytucji zamawiającej, o której powiadamia się wykonawcę zgodnie z zamówieniem.

Artykuł  16

Umowy o zwrot kosztów

1. Instytucja zamawiająca może zdecydować się na wariant zamówienia opłacanego w całości lub częściowo na podstawie umowy o zwrot kosztów na warunkach określonych w ust. 3.

2. Cena należna na podstawie umowy o zwrot kosztów obejmuje zwrot:

a) wszystkich kosztów bezpośrednich faktycznie poniesionych przez wykonawcę z tytułu realizacji zamówienia, takich jak wydatki na siłę roboczą, materiały, materiały zużywalne oraz eksploatację urządzeń i elementów infrastruktury niezbędnych do realizacji zamówienia;

b) kosztów pośrednich;

c) ustalonego zysku; oraz

d) odpowiedniej premii motywacyjnej uzależnionej od osiągnięcia celów dotyczących wyników i harmonogramu realizacji.

3. Instytucja zamawiająca może zdecydować się na wariant zamówienia opłacanego w całości lub częściowo na podstawie umowy o zwrot kosztów, jeżeli dokładne określenie ceny stałej jest trudne lub niewłaściwe z uwagi na element niepewności nieodłącznie związany z realizacją zamówienia, ponieważ:

a) zamówienie obejmuje elementy bardzo złożone lub wymagające zastosowania nowych technologii i tym samym wiąże się z wieloma rodzajami ryzyka natury technicznej; lub

b) działania będące przedmiotem zamówienia trzeba, ze względów operacyjnych, rozpocząć natychmiast, mimo że nie jest jeszcze w pełni możliwe dokładne ustalenie ceny stałej z uwagi na występowanie znacznego ryzyka lub na fakt, że realizacja zamówienia zależy częściowo od realizacji innych zamówień.

4. W umowach o zwrot kosztów określa się cenę maksymalną. Cena maksymalna zamówienia opłacanego w całości lub częściowo na podstawie umowy o zwrot kosztów jest maksymalną ceną należną. Cenę można modyfikować zgodnie z art. 172 rozporządzenia finansowego.

Artykuł  17

Podwykonawstwo

1. Aby zachęcić do udziału nowe podmioty, MŚP oraz przedsiębiorstwa typu startup oraz do podejmowania przez nie aktywności transgranicznej, a także zapewnić możliwie jak największy zasięg geograficzny, chroniąc przy tym autonomię Unii, instytucja zamawiająca nakłada na oferenta wymóg zlecenia realizacji części zamówienia w ramach podwykonawstwa w trybie przetargu konkurencyjnego, na stosownych poziomach podwykonawstwa, przedsiębiorstwom innym niż przedsiębiorstwa należące do grupy oferenta.

2. Oferent musi uzasadnić wszelkie odstępstwa od wymogu przewidzianego w ust. 1.

3. W przypadku zamówień o wartości powyżej 10 mln EUR instytucja zamawiająca dąży do zapewnienia, aby co najmniej 30 % wartości zamówienia było zlecane w ramach podwykonawstwa w trybie przetargu konkurencyjnego na różnych poziomach podwykonawstwa przedsiębiorstwom spoza grupy głównego oferenta, w szczególności w celu umożliwienia podjęcia przez MŚP aktywności transgranicznej. Komisja informuje komitet ds. Programu, o którym mowa w art. 107 ust. 1, o osiągnięciu tego celu w odniesieniu do umów podpisanych po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia.

ROZDZIAŁ  II

Dotacje, nagrody i działania łączone

Artykuł  18

Dotacje i nagrody

1. Unia może pokrywać do 100 % kosztów kwalifikowalnych, bez uszczerbku dla zasady współfinansowania.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. 181 ust. 6 rozporządzenia finansowego w przypadku stosowania stawek ryczałtowych właściwy urzędnik zatwierdzający może zezwolić na finansowanie kosztów pośrednich beneficjenta lub nałożyć wymóg takiego finansowania, maksymalnie do wysokości 25 % łącznych kwalifikowalnych bezpośrednich kosztów działania.

3. Niezależnie od ust. 2 niniejszego artykułu koszty pośrednie można deklarować w postaci płatności ryczałtowej lub kosztów jednostkowych, jeżeli takie formy zostały przewidziane w programie prac, o którym mowa w art. 100.

4. Na zasadzie odstępstwa od art. 204 rozporządzenia finansowego maksymalna kwota wsparcia finansowego, jaką można wypłacić osobie trzeciej, nie może przekraczać 200 000 EUR.

Artykuł  19

Wspólne zaproszenia do składania wniosków o dotacje

1. Komisja lub podmiot, któremu powierzono zadania w ramach Programu, mogą opublikować wspólne zaproszenie do składania wniosków razem z podmiotami, organami lub osobami, o których mowa w art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia finansowego.

2. W przypadku wspólnego zaproszenia, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu:

a) stosuje się zasady, o których mowa w tytule VIII rozporządzenia finansowego;

b) procedury oceny przewidują udział zróżnicowanej grupy ekspertów wyznaczonych przez każdą ze stron; oraz

c) komitety oceniające przestrzegają art. 150 rozporządzenia finansowego.

3. Umowa o udzielenie dotacji określa zasady mające zastosowanie do praw własności intelektualnej.

Artykuł  20

Dotacje na przedkomercyjne zamówienia publiczne i zamówienia publiczne na innowacyjne rozwiązania

1. Jednym z celów lub podstawowym celem działań mogą być przedkomercyjne zamówienia publiczne lub zamówienia publiczne na innowacyjne rozwiązania udzielane przez beneficjentów, którymi są instytucje zamawiające lub podmioty zamawiające zdefiniowane w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE ⁴⁰ , 2014/25/UE ⁴¹  i 2009/81/WE ⁴² .

2. Postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na innowacyjne rozwiązania:

a) prowadzi się zgodnie z zasadami przejrzystości, niedyskryminacji, równego traktowania, należytego zarządzania finansami i proporcjonalności oraz zgodnie z regułami konkurencji;

b) w przypadku przedkomercyjnych zamówień publicznych mogą przewidywać określone warunki, takie jak ograniczenie miejsca wykonania zamówionych działań do terytorium państw członkowskich lub państw trzecich uczestniczących w Programie;

c) mogą zezwalać na udzielenie wielu zamówień w ramach tego samego postępowania (postępowanie z możliwością składania ofert częściowych); oraz

d) przewidują zawarcie umowy w sprawie zamówienia na podstawie najkorzystniejszej ekonomicznie oferty lub najkorzystniejszych ekonomicznie ofert, przy jednoczesnym zapewnieniu braku konfliktów interesów.

3. Wykonawcy uzyskującemu rezultaty w ramach przedkomercyjnych zamówień publicznych przysługują przynajmniej prawa własności intelektualnej związane z tymi rezultatami. Instytucjom zamawiającym przysługuje przynajmniej nieodpłatne prawo dostępu do rezultatów na własny użytek oraz prawo do udzielania lub domagania się od wykonawcy udzielania licencji niewyłącznych osobom trzecim do celów wykorzystania rezultatów na potrzeby instytucji zamawiającej, na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach, bez prawa do udzielania sublicencji. Jeżeli wykonawca nie wykorzysta komercyjnie rezultatów we wskazanym w odnośnej umowie okresie po udzieleniu przedkomercyjnego zamówienia publicznego, instytucje zamawiające mogą domagać się od wykonawcy przeniesienia na nie prawa własności tych rezultatów.

Artykuł  21

Działania łączone

Działania łączone przyjęte w ramach Programu realizowane są zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/523 oraz tytułem X rozporządzenia finansowego.

ROZDZIAŁ  III

Inne przepisy finansowe

Artykuł  22

Finansowanie skumulowane i alternatywne

1. Działanie, które otrzymało wkład w ramach Programu, może również otrzymać wkład z innego programu Unii, pod warunkiem że wkłady te nie pokrywają tych samych kosztów. Zasady odnośnego programu Unii mają zastosowanie do odpowiedniego wkładu w działanie. Finansowanie skumulowane nie może przekraczać łącznych kosztów kwalifikowalnych działania. Wsparcie w ramach poszczególnych programów Unii może być obliczane proporcjonalnie, zgodnie z dokumentami określającymi warunki wsparcia.

2. Na działania, którym przyznano znak "pieczęci doskonałości" w ramach Programu, można przyznać wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, zgodnie z art. 73 ust. 4 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, jeżeli spełniają następujące łączne warunki:

a) zostały ocenione w ramach zaproszenia do składania wniosków w ramach Programu;

b) spełniają minimalne wymagania jakościowe określone w tym zaproszeniu do składania wniosków;

c) nie mogą być finansowane w ramach tego zaproszenia do składania wniosków z uwagi na ograniczenia budżetowe.

Artykuł  23

Wspólne udzielanie zamówień

1. W uzupełnieniu przepisów art. 165 rozporządzenia finansowego Komisja lub Agencja mogą prowadzić wspólne postępowania o udzielenie zamówienia z ESA lub z innymi organizacjami międzynarodowymi zaangażowanymi w realizację komponentów Programu.

2. Przepisy dotyczące udzielania zamówień obowiązujące na mocy art. 165 rozporządzenia finansowego stosuje się przez analogię, pod warunkiem że w każdym przypadku stosuje się przepisy proceduralne mające zastosowanie do instytucji Unii.

Artykuł  24

Warunki kwalifikowalności i uczestnictwa na rzecz ochrony bezpieczeństwa, integralności i odporności unijnych systemów operacyjnych

1. Komisja stosuje warunki kwalifikowalności i uczestnictwa określone w ust. 2 do zamówień, dotacji lub nagród objętych niniejszym tytułem, jeżeli uzna, że jest to konieczne i właściwe do ochrony bezpieczeństwa, integralności i odporności unijnych systemów operacyjnych, z uwzględnieniem celu, jakim jest promowanie strategicznej autonomii Unii, w szczególności pod względem technologii we wszystkich kluczowych technologiach i łańcuchach wartości, przy zachowaniu otwartej gospodarki.

Przed zastosowaniem warunków kwalifikowalności i uczestnictwa zgodnie z akapitem pierwszym niniejszego ustępu Komisja informuje komitet ds. Programu, o którym mowa w art. 107 ust. 1 lit. e), i w największym stopniu uwzględnia opinie państw członkowskich na temat zakresu stosowania i uzasadnienia tych warunków kwalifikowalności i uczestnictwa.

2. Warunki kwalifikowalności i uczestnictwa są następujące:

a) kwalifikujący się podmiot prawny ma siedzibę oraz swoje struktury zarządzania wykonawczego w państwie członkowskim;

b) kwalifikujący się podmiot prawny zobowiązuje się do prowadzenia wszelkich stosownych działań w jednym lub kilku państwach członkowskich; oraz

c) kwalifikujący się podmiot prawny nie podlega kontroli państwa trzeciego ani podmiotu z państwa trzeciego.

Do celów niniejszego artykułu "kontrola" oznacza zdolność do wywierania decydującego wpływu na podmiot prawny, bezpośrednio lub pośrednio, poprzez co najmniej jeden pośredniczący podmiot prawny.

Do celów niniejszego artykułu "struktury zarządzania wykonawczego" oznaczają organ podmiotu prawnego wyznaczony zgodnie z prawem krajowym, który, w stosownych przypadkach, podlega głównemu urzędnikowi wykonawczemu lub innej osobie posiadającej porównywalne uprawnienia decyzyjne, i który jest upoważniony do określania strategii, celów i ogólnego kierunku działalności podmiotu prawnego oraz nadzoruje proces podejmowania decyzji przez kierownictwo i je monitorujący.

3. Komisja może odstąpić od warunków określonych w ust. 2 akapit pierwszy lit. a) lub b) w odniesieniu do konkretnego podmiotu prawnego po dokonaniu oceny na podstawie następujących kryteriów stosowanych łącznie:

a) w odniesieniu do konkretnych technologii, towarów lub usług potrzebnych do działań, o których mowa w ust. 1, w państwach członkowskich nie są łatwo dostępne żadne substytuty;

b) podmiot prawny ma siedzibę oraz swoje struktury zarządzania wykonawczego w państwie, które jest członkiem EOG lub EFTA i które zawarło z Unią umowę międzynarodową, o której mowa w art. 7, a działania związane z udzielaniem zamówień, dotacji lub nagród są prowadzone w tym państwie lub w co najmniej jednym takim państwie; oraz

c) wdrożono wystarczające środki w celu zapewnienia ochrony EUCI zgodnie z art. 43 oraz integralności, bezpieczeństwa i odporności komponentów Programu, ich funkcjonowania i usług.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego lit. b) niniejszego ustępu, Komisja może odstąpić od warunków określonych w ust. 2 akapit pierwszy lit. a) lub b) w odniesieniu do podmiotu prawnego mającego siedzibę w państwie trzecim niebędą- cym członkiem EOG ani EFTA, jeżeli w państwach będących członkami EOG lub EFTA nie są łatwo dostępne żadne substytuty i spełnione zostały kryteria określone w akapicie pierwszym lit. a) i c).

4. Komisja może odstąpić od warunku określonego w ust. 2 akapit pierwszy lit. c), jeżeli podmiot prawny mający siedzibę w państwie członkowskim przedstawi następujące gwarancje:

a) kontrola nad podmiotem prawnym nie jest sprawowana w sposób ograniczający lub zmniejszający jego zdolność do:

(i) prowadzenia działań w zakresie udzielania zamówień, dotacji lub nagród; oraz

(ii) dostarczania rezultatów, w szczególności poprzez obowiązki sprawozdawcze;

b) sprawujące kontrolę państwo trzecie lub podmiot z państwa trzeciego zobowiązują się do powstrzymania się od wykonywania w odniesieniu do podmiotu prawnego jakichkolwiek praw kontrolnych lub od nakładania na niego jakichkolwiek obowiązków sprawozdawczych w odniesieniu do zamówień, dotacji lub nagród; oraz

c) podmiot prawny spełnia wymogi art. 34 ust. 7.

5. Właściwe organy państwa członkowskiego, w którym podmiot prawny ma siedzibę, oceniają, czy podmiot prawny spełnia kryteria określone w ust. 3 lit. c) i gwarancje, o których mowa w ust. 4. Komisja stosuje się do tej oceny.

6. Komisja przekazuje komitetowi ds. Programu, o którym mowa w art. 107 ust. 1 lit. e), następujące informacje:

a) zakres stosowania warunków kwalifikowalności i uczestnictwa, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu;

b) szczegółowe informacje i uzasadnienie dotyczące odstąpienia dokonanego zgodnie z niniejszym artykułem; oraz

c) ocenę, która stanowiła podstawę odstąpienia, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 niniejszego artykułu, bez ujawniania szczególnie chronionych informacji handlowych.

7. Warunki określone w ust. 2, kryteria określone w ust. 3 i gwarancje określone w ust. 4 zawiera się w dokumentach dotyczących odpowiednio danego zamówienia lub danej dotacji lub nagrody, a w przypadku zamówienia mają one zastosowanie do całego cyklu życia zamówienia udzielonego w wyniku danego postępowania.

8. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla decyzji nr 1104/2011/UE i decyzji delegowanej Komisji z dnia 15.9.2015 r. ⁴³ , rozporządzenia (UE) 2019/452, decyzji 2013/488/UE i decyzji (UE, Euratom) 2015/444, oraz postępowania sprawdzającego przeprowadzanego przez państwa członkowskie w odniesieniu do podmiotów prawnych zaangażowanych w działalność wymagającą dostępu do EUCI z zastrzeżeniem mających zastosowanie krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych.

Jeżeli umowy wynikające ze stosowania niniejszego artykułu są niejawne, warunki kwalifikowalności i uczestnictwa stosowane przez Komisję zgodnie z ust. 1 pozostają bez uszczerbku dla kompetencji krajowych organów bezpieczeństwa.

Niniejszy artykuł nie może kolidować z jakąkolwiek istnieją procedurą dotyczącą świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego i poświadczenia bezpieczeństwa osobowego w państwie członkowskim, nie może jej zmieniać ani stać z nią w sprzeczności.

Artykuł  25

Ochrona interesów finansowych Unii

W przypadku gdy państwo trzecie uczestniczy w Programie na podstawie decyzji przyjętej na mocy umowy międzynarodowej lub na podstawie jakiegokolwiek innego instrumentu prawnego, przyznaje ono właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, OLAF i Trybunałowi Obrachunkowemu prawa i dostęp niezbędne do wykonywania w pełni ich odpowiednich kompetencji. W przypadku OLAF takie prawa obejmują prawo do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, przewidzianych w rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 883/2013.

⁴⁰ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65).

⁴¹ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243).

⁴² Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz.U. L 216 z 20.8.2009, s. 76).

⁴³ Decyzja delegowana Komisji z dnia 15.9.2015 r. uzupełniająca decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1104/2011/UE w odniesieniu do wspólnych minimalnych norm, których muszą przestrzegać organy odpowiedzialne za PRS C(2015) 6123.