Rozporządzenie 2021/1229 w sprawie instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji
Dz.U.UE.L.2021.274.1
Akt obowiązującyROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/1229
z dnia 14 lipca 2021 r.
w sprawie instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 175 akapit trzeci oraz art. 322 akapit pierwszy,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Trybunału Obrachunkowego 1 ,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
(1) W dniu 11 grudnia 2019 r. Komisja przyjęła komunikat zatytułowany "Europejski Zielony Ład", w którym nakreśliła plan działania określający nową strategię wzrostu dla Europy i ambitne cele w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu i ochrony środowiska. Zgodnie z celem, jakim jest osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r., jak określono w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 4 , oraz osiągnięcie, najpóźniej do 2050 r., neutralności klimatycznej w Unii w skuteczny i sprawiedliwy pod względem społecznym sposób, w ramach Europejskiego Zielonego Ładu ogłoszono wprowadzenie mechanizmu sprawiedliwej transformacji, który ma zapewnić zasoby umożliwiające stawienie czoła wyzwaniom związanym z procesem transformacji w kierunku osiągnięcia długoterminowego unijnego celu klimatycznego na 2030 r. i neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r., nie pozostawiając nikogo w tyle. Najbardziej narażone na szkodliwe skutki zmiany klimatu i degradacji środowiska są regiony i osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji. Transformacja w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu jest źródłem nowych możliwości gospodarczych o znaczącym potencjale w zakresie tworzenia miejsc pracy, w szczególności na terytoriach obecnie zależnych od paliw kopalnych. Proces ten może również przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i odporności energetycznej. Jednakże transformacja ta może również pociągać za sobą krótkoterminowe koszty społeczne i gospodarcze na terytoriach, na których przeprowadzane są istotne procesy dekarbonizacji i które zostały już osłabione szkodliwymi skutkami gospodarczymi i społecznymi kryzysu związanego z COVID-19.
(2) Zarządzanie transformacją będzie wymagało znacznych zmian strukturalnych zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Aby transformacja zakończyła się sukcesem, powinna ona zmniejszyć nierówności, przynieść efekt netto pod względem zatrudnienia w postaci utworzenia nowych wysokiej jakości miejsc pracy oraz być sprawiedliwa i społecznie akceptowalna dla wszystkich, a jednocześnie podnieść konkurencyjność. W tym względzie zasadnicze znaczenie ma umożliwienie wsparcia terytoriów najbardziej dotkniętych skutkami tej transformacji, w szczególności regionów górniczych, w celu dywersyfikacji i ożywienia ich lokalnych gospodarek oraz stworzenia trwałych możliwości zatrudnienia dla osób, które straciły pracę.
(3) W dniu 14 stycznia 2020 r. Komisja przyjęła komunikat zatytułowany "Plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy. Plan inwestycyjny na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu", w którym zaproponowano mechanizm sprawiedliwej transformacji koncentrujący się na tych regionach i sektorach, które najsilniej odczuwają skutki transformacji ze względu na ich zależność od paliw kopalnych, takich jak węgiel kamienny, torf i łupki bitumiczne, lub ze względu ich zależność od procesów przemysłowych, które charakteryzują się wysoką intensywnością emisji gazów cieplarnianych, a mają mniejszą zdolność do sfinansowania niezbędnych inwestycji. Utworzenie mechanizmu sprawiedliwej transformacji potwierdzono również w konkluzjach Rady Europejskiej z dnia 21 lipca 2020 r. Mechanizm sprawiedliwej transformacji składa się z trzech filarów: Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) wdrażanego w ramach zarządzania dzielonego, specjalnego systemu sprawiedliwej transformacji w ramach InvestEU oraz instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego mającego na celu uruchamianie dodatkowych inwestycji w odnośnych regionach. Te trzy filary zapewniają wsparcie uzupełniające tym regionom, z myślą o promowaniu transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu do 2050 r.
(4) W celu lepszego programowania i wdrażania FST należy ustanowić terytorialne plany sprawiedliwej transformacji, w których zostaną ustalone główne etapy i harmonogram procesu transformacji oraz wskazane terytoria najbardziej dotknięte negatywnymi skutkami transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu, które to terytoria mają mniejszą zdolność do sprostania wyzwaniom związanym z transformacją. Terytorialne plany sprawiedliwej transformacji mają być przygotowywane wspólnie z odpowiednimi władzami lokalnymi i regionalnymi i mają angażować wszystkich odpowiednich partnerów zgodnie z art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 5 . Terytorialne plany sprawiedliwej transformacji, wraz z odpowiadającymi im programami wspieranymi z FST, mogą zostać zmienione zgodnie z art. 24 tego rozporządzenia w celu uwzględnienia nowych terytoriów, które zostałyby poważnie dotknięte transformacją w sposób, którego nie przewidziano w momencie ich pierwotnego przyjęcia.
(5) Należy ustanowić instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego (zwany dalej "Instrumentem"). Stanowi on trzeci filar mechanizmu sprawiedliwej transformacji mający na celu wspieranie inwestycji podmiotów sektora publicznego, ze względu na kluczową rolę sektora publicznego w eliminowaniu niedoskonałości rynku. Takie inwestycje powinny zaspokajać potrzeby rozwojowe wynikające z wyzwań związanych z transformacją opisanych w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji zatwierdzonych przez Komisję. Działania, które przewiduje się do objęcia wsparciem w ramach Instrumentu, powinny być spójne z działaniami wspieranymi w ramach pozostałych dwóch filarów mechanizmu sprawiedliwej transformacji i je uzupełniać. Instrument należy ustanowić na okres siedmiu lat w celu dostosowania jego czasu trwania do okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. określonych w rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) 2020/2093 6 .
(6) Aby zwiększyć spójność i dywersyfikację gospodarczą terytoriów dotkniętych skutkami transformacji, Instrument powinien obejmować szeroką gamę zrównoważonych inwestycji, pod warunkiem że takie inwestycje przyczyniają się do zaspokojenia potrzeb rozwojowych tych terytoriów wynikających z transformacji w kierunku osiągnięcia unijnych celów klimatycznych na 2030 r., jak określono w rozporządzeniu (UE) 2021/1119, oraz osiągnięcia, najpóźniej do 2050 r., neutralności klimatycznej w Unii, jak opisano w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji. Aby zwiększyć skuteczność Instrumentu, powinno być możliwe wspieranie z niego kwalifikujących się projektów, których faza wdrażania rozpoczęła się przed złożeniem przez beneficjentów wniosku o wsparcie w ramach Instrumentu. W ramach Instrumentu nie powinny być wspierane inwestycje obejmujące działania wyłączone na mocy art. 9 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 7 , ale możliwe powinno być wspieranie inwestycji w energię odnawialną oraz zieloną i zrównoważoną mobilność, w tym promowanie zielonego wodoru, w efektywne sieci ciepłownicze, publiczną działalność badawczą, cyfryzację, infrastrukturę środowiskową w zakresie inteligentnego gospodarowania odpadami i inteligentnej gospodarki wodnej, oraz możliwe powinno być wspieranie zrównoważonej energii, efektywności energetycznej oraz środków w zakresie integracji, w tym remontów i przebudowy budynków, rewitalizacji obszarów miejskich, przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, renaturalizacji i dekontaminacji terenów i ekosystemów, z uwzględnieniem zasady "zanieczyszczający płaci", różnorodności biologicznej, a także podnoszenia i zmiany kwalifikacji, szkolenia i infrastruktury społecznej, w tym placówek opieki i mieszkalnictwa socjalnego.
(7) Rozwój infrastruktury może również obejmować transgraniczne projekty i rozwiązania prowadzące do zwiększenia odporności na klęski ekologiczne, zwłaszcza te, które zostały uwypuklone w związku ze zmianą klimatu. Preferowanym wariantem powinno być kompleksowe podejście inwestycyjne, w szczególności w odniesieniu do terytoriów o znacznych potrzebach związanych z transformacją. Można również wspierać inwestycje w innych sektorach, jeżeli są zgodne z zatwierdzonymi terytorialnymi planami sprawiedliwej transformacji. Poprzez wspieranie inwestycji, które nie generują wystarczających strumieni dochodów na pokrycie swoich kosztów inwestycji, celem Instrumentu powinno być udostępnianie podmiotom sektora publicznego dodatkowych zasobów niezbędnych, aby sprostać wyzwaniom terytorialnym, społecznym, gospodarczym i środowiskowym, które będą wynikały z dostosowania do transformacji. W celu ułatwienia wskazania inwestycji, które kwalifikują się do wsparcia w ramach Instrumentu i które mają istotny korzystny wpływ na środowisko, w tym w zakresie różnorodności biologicznej, Komisja powinna uwzględnić - przeprowadzając ewaluację Instrumentu - unijną systematykę dotyczącą zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej. Wszyscy partnerzy finansowi powinni korzystać, w stosownych przypadkach, z unijnej systematyki działalności dotyczącej zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej, w tym stosować zasadę "nie czyń poważnych szkód" w celu zapewnienia przejrzystości w odniesieniu do zrównoważonych projektów.
(8) Należy - stosownie do przypadku - zapewnić poszanowanie praw podstawowych oraz przestrzeganie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności w odniesieniu do równouprawnienia płci, w całym procesie przygotowywania, ewaluacji, realizacji i monitorowania kwalifikujących się projektów w ramach Instrumentu. Podobnie, beneficjenci i Komisja powinni również zapobiegać wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną przez cały okres wdrażania Instrumentu. Cele Instrumentu powinny być realizowane zgodnie z celami Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczącymi zrównoważonego rozwoju, Europejskim filarem praw socjalnych, a także zasadą "zanieczyszczający płaci", Porozumieniem paryskim przyjętym na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 8 (zwanym dalej "Porozumieniem paryskim") i zasadą "nie czyń poważnych szkód".
(9) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 9 (zwanym dalej "rozporzą- orządzeniem finansowym") i określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu w drodze dotacji, nagród, zamówień, zarządzania pośredniego, instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych, pomocy finansowej i zwrotu kosztów poniesionych przez ekspertów zewnętrznych oraz przewidują kontrolę odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują również ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.
(10) W ramach Instrumentu powinno być udostępniane wsparcie w formie dotacji udzielanych przez Unię w połączeniu z pożyczkami udzielanymi przez partnerów finansowych zgodnie z jego zasadami, polityką udzielania pożyczek i procedurami w tym zakresie. Pula środków finansowych przeznaczona na składnik dotacyjny, realizowana przez Komisję w ramach zarządzania bezpośredniego, powinna przyjąć formę finansowania niepowiązanego z kosztami zgodnie z art. 125 rozporządzenia finansowego. Taka forma finansowania powinna pomóc zachęcić promotorów projektów do udziału i przyczynić się do osiągnięcia celów Instrumentu w efektywny sposób, z uwzględnieniem wysokości pożyczki. Składnik pożyczkowy powinien być zapewniany przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). Powinna istnieć możliwość rozszerzenia Instrumentu, aby umożliwić innym partnerom finansowym zapewnienie składnika pożyczkowego, w przypadku gdy dostępne staną się dodatkowe zasoby na potrzeby składnika dotacyjnego lub gdy jest to konieczne do właściwego wdrożenia Instrumentu. W takich przypadkach Komisja powinna poinformować państwa członkowskie i Parlament Europejski o zamiarze rozszerzenia Instrumentu i wybrania dodatkowych partnerów finansowych, z uwzględnieniem ich zdolności do realizacji celów Instrumentu, do wniesienia ich zasobów własnych i do zapewnienia odpowiedniego zasięgu geograficznego.
(11) Komisja i partnerzy finansowi powinni podpisać porozumienia administracyjne. Porozumienia te powinny zawierać ustalenia wykonawcze dotyczące ewaluacji i monitorowania projektów, a także określać odpowiednie prawa i obowiązki każdej ze stron, w tym szczegółowe ustalenia w zakresie audytu, sprawozdawczości i komunikacji. Ustalenia w zakresie komunikacji powinny w szczególności obejmować obowiązek publikowania informacji dotyczących poszczególnych projektów lub programów pożyczkowych otrzymujących wsparcie w ramach Instrumentu.
(12) Poprzez zaspokajanie potrzeb inwestycyjnych terytoriów najbardziej dotkniętych negatywnymi skutkami transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu, Instrument powinien istotnie przyczynić się do uwzględniania działań w dziedzinie klimatu. Zasoby ze składnika dotacyjnego Instrumentu przyczynią się zatem do osiągnięcia celów klimatycznych w tym samym stopniu co FST.
(13) Część składnika dotacyjnego Instrumentu wynosząca 250 000 000 EUR powinna być finansowana z budżetu Unii zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2020/2093 i powinna stanowić główną kwotę odniesienia, w rozumieniu pkt 18 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 10 , dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas corocznej procedury budżetowej.
(14) Część składnika dotacyjnego Instrumentu wynosząca 275 000 000 EUR powinna być finansowana ze spłat pochodzących z instrumentów finansowych ustanowionych w ramach programów wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia. Taki dochód pochodzi z zakończonych programów niezależnych od Instrumentu i należy go uznać za zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel na zasadzie odstępstwa od art. 21 ust. 3 lit. f) rozporządzenia finansowego na podstawie art. 322 ust. 1 TFUE.
(15) Część składnika dotacyjnego Instrumentu wynosząca 1 000 000 000 EUR powinna być finansowana z przewidywanej nadwyżki rezerw na gwarancję UE ustanowioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1017 11 . W związku z tym należy zastosować odstępstwo od art. 213 ust. 4 lit. a) rozporządzenia finansowego, w którym przewidziano obowiązek zwrócenia do budżetu każdej nadwyżki rezerwy na gwarancję budżetową, aby przekazać tę nadwyżkę na rzecz Instrumentu. Ten dochód przeznaczony na określony cel należy uznać za zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel na zasadzie odstępstwa od art. 21 ust. 3 lit. f) rozporządzenia finansowego na podstawie art. 322 ust. 1 TFUE.
(16) Zgodnie z art. 12 ust. 4 lit. c) rozporządzenia finansowego środki odpowiadające zewnętrznym dochodom przeznaczonym na określony cel można przenieść automatycznie na kolejny program lub kolejne działanie. Przepis ten umożliwia dopasowanie wieloletniego harmonogramu dochodów przeznaczonych na określony cel do ścieżki wdrażania projektów finansowanych w ramach Instrumentu.
(17) Należy również przewidzieć zasoby na rzecz wsparcia doradczego, aby promować przygotowywanie, opracowywanie i realizację kwalifikujących się projektów oraz wczesne przygotowywanie projektów przed złożeniem przez beneficjenta wniosku o wsparcie w ramach Instrumentu. Część tych zasobów powinna zostać przeznaczona na wspieranie endogennych zdolności beneficjentów w celu zapewnienia zrównoważonego charakteru kwalifikujących się projektów.
(18) W celu zapewnienia, aby wszystkie państwa członkowskie były w stanie skorzystać ze składnika dotacyjnego, należy stworzyć mechanizm służący wcześniejszemu przydzieleniu środków na udziały krajowe na pierwszym etapie, jak określono w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2021/1056. Aby jednak pogodzić ten cel z potrzebą optymalizacji skutków gospodarczych Instrumentu i jego wdrożenia, nie należy dokonywać wcześniejszego przydzielenia środków na takie udziały krajowe na okres po dniu 31 grudnia 2025 r. Po tym terminie pozostałe zasoby dostępne na potrzeby składnika dotacyjnego przekazuje się bez żadnych wcześniej przydzielonych udziałów krajowych i na konkurencyjnych zasadach na szczeblu Unii, przy jednoczesnym zapewnieniu przewidywalności inwestycji oraz zgodnie z podejściem opartym na potrzebach i konwergencji regionalnej.
(19) W programie prac i zaproszeniu do składania wniosków należy określić warunki kwalifikowalności i kryteria wyboru. Te warunki kwalifikowalności i kryteria wyboru powinny obejmować przydatność projektu w kontekście potrzeb rozwojowych opisanych w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji, ogólny cel dotyczący promowania konwergencji regionalnej i terytorialnej oraz znaczenie składnika dotacyjnego dla rentowności projektu. W programach prac powinny być również określone kryteria wyboru w przypadkach gdyby zasoby okazały się niewystarczające do wsparcia kwalifikujących się projektów. Priorytetowo należy traktować projekty zlokalizowane w regionach słabiej rozwiniętych, projekty przyczyniające się bezpośrednio do realizacji unijnych celów klimatycznych oraz projekty promowane przez podmioty sektora publicznego, które przyjęły plany dekarbonizacji, w stosownych przypadkach, zgodnie z tą odpowiednią hierarchią kryteriów. Unijne wsparcie udzielane w ramach Instrumentu należy zatem udostępnić jedynie państwom członkowskim, które posiadają co najmniej jeden zatwierdzony terytorialny plan sprawiedliwej transformacji. Program prac i zaproszenia do składania wniosków powinny również uwzględniać terytorialne plany sprawiedliwej transformacji przedłożone przez państwa członkowskie, aby zapewnić zachowanie spójności między poszczególnymi filarami mechanizmu. Aby zoptymalizować wpływ Instrumentu, poszczególne projekty wspierane w ramach Instrumentu nie powinny otrzymywać wsparcia z innych programów unijnych, z wyjątkiem wsparcia na przygotowanie projektów. Jednakże w przypadku operacji złożonych z możliwych do zidentyfikowania odrębnych projektów, projekty te mogą być wspierane z różnych programów unijnych, zgodnie z mającymi zastosowanie zasadami kwalifikowalności.
(20) Aby zoptymalizować skuteczność pomocy unijnej i zapobiec zastępowaniu potencjalnego wsparcia i inwestycji z alternatywnych zasobów, wsparcia w ramach Instrumentu należy udzielać wyłącznie projektom, które nie generują wystarczających strumieni dochodów na pokrycie swoich kosztów inwestycji. Dochody te powinny odpowiadać dochodom innym niż przesunięcia budżetowe, generowanym bezpośrednio przez działania prowadzone w ramach projektu takie jak sprzedaż, opłaty lub opłaty drogowe oraz dodatkowe oszczędności osiągane dzięki modernizacji istniejących aktywów.
(21) Ponieważ składnik dotacyjny powinien uwzględniać rozbieżne potrzeby rozwojowe regionów w państwach członkowskich, ten rodzaj wsparcia powinien być dostosowany na korzyść regionów słabiej rozwiniętych. Z uwagi na to, że podmioty sektora publicznego w regionach słabiej rozwiniętych mają na ogół mniejsze zdolności w zakresie inwestycji publicznych, stawki dotacji stosowane do pożyczek udzielanych takim podmiotom powinny być porównywalnie wyższe.
(22) Aby zapewnić skuteczne wdrażanie Instrumentu, konieczne może być udzielenie wsparcia doradczego na rzecz przygotowania, opracowania i realizacji projektów. Wsparcie takie powinno być udzielane za pośrednictwem Centrum Doradztwa InvestEU na rzecz kwalifikujących się projektów oraz na przygotowanie projektów przed złożeniem wniosków, ze zwróceniem szczególnej uwagi na beneficjentów o mniejszych zdolnościach administracyjnych lub zlokalizowanych w regionach słabiej rozwiniętych. Powinna istnieć możliwość przyznania takiego wsparcia w ramach innych programów unijnych.
(23) Aby zmierzyć skuteczność Instrumentu i jego zdolność do realizacji własnych celów oraz pomóc w przygotowaniu jego ewentualnego przedłużenia na okres po 2027 r., Komisja powinna przeprowadzić ewaluację śródokresową i końcową, w tym ocenę możliwości przyjęcia w stosownych przypadkach przepisów dotyczących oceny wpływu w aspekcie płci, oraz powinna przedłożyć sprawozdania z ewaluacji Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Zgodnie z pkt 22 i 23 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. 12 w sprawie lepszego stanowienia prawa Instrument powinien być przedmiotem ewaluacji na podstawie informacji zgromadzonych zgodnie ze szczególnymi wymogami dotyczącymi monitorowania, przy czym należy unikać obciążeń administracyjnych, w szczególności dla państw członkowskich, a także nadmiernej regulacji.
(24) Aby przyspieszyć wdrażanie oraz zapewnić terminowe wykorzystywanie zasobów, w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić szczególne zabezpieczenia, które należy zawrzeć w umowach o udzielenie dotacji. W świetle tego celu Komisja, zgodnie z zasadą proporcjonalności, powinna mieć możliwość ograniczenia unijnego wsparcia lub zakończenia jego udzielania w przypadkach znaczącego braku postępów w realizacji projektu. Do Instrumentu stosuje się rozporządzenie finansowe. Aby zapewnić spójność realizacji unijnych programów finansowania, rozporządzenie finansowe powinno mieć zastosowanie do składnika dotacyjnego i zasobów na rzecz wsparcia doradczego udzielanego w ramach Instrumentu.
(25) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 13 i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 14 , (Euratom, WE) nr 2185/96 15 i (UE) 2017/1939 16 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii. Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939, do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz do wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 17 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu i - w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939 - EPPO niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(26) W celu zmiany niektórych innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 290 TFUE Komisji należy przekazać uprawnienia do przyjęcia aktów w odniesieniu do kluczowych wskaźników efektywności służących do monitorowania wdrażania i postępów w realizacji celów Instrumentu. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(27) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania niniejszego rozporządzenia Komisji należy powierzyć uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do programów prac oraz warunków i procedur do celów wyboru partnerów finansowych innych niż EBI. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 18 .
(28) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wsparcie terytoriów najbardziej dotkniętych skutkami transformacji w kierunku neutralności klimatycznej dzięki zaspokojeniu odpowiednich potrzeb rozwojowych poprzez lewarowanie inwestycji publicznych, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez same państwa członkowskie ze względu na trudności tych podmiotów sektora publicznego związane ze wspieraniem inwestycji, które nie generują wystarczających strumieni dochodów w celu pokrycia kosztów swoich inwestycji ale, ze względu na konieczność posiadania spójnych ram wdrażania w ramach zarządzania bezpośredniego, może zostać lepiej osiągnięty na poziomie Unii, może ona przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
| W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
| D.M. SASSOLI | A. LOGAR |
| Przewodniczący | Przewodniczący |