Rozporządzenie 2021/1173 w sprawie ustanowienia Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali i uchylające rozporządzenie (UE) 2018/1488
Dz.U.UE.L.2021.256.3
Akt obowiązującyROZPORZĄDZENIE RADY (UE) 2021/1173
z dnia 13 lipca 2021 r.
w sprawie ustanowienia Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali i uchylające rozporządzenie (UE) 2018/1488
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 187 i art. 188 akapit pierwszy, art. 187 i art. 188 akapit pierwszy,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego 1 ,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
(1) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 3 ustanowiono program "Horyzont Europa" - program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji ("Horyzont Europa"). Część programu "Horyzont Europa" można realizować w ramach partnerstw europejskich z partnerami z sektora prywatnego lub publicznego w celu osiągnięcia możliwie największego oddziaływania finansowania unijnego i najskuteczniejszego udziału w realizacji celów polityki Unii.
(2) Zgodnie z rozporządzeniem(UE) 2021/695 można przyznać wsparcie wspólnym przedsięwzięciom ustanowionym w ramach programu "Horyzont Europa". Partnerstwa takie należy wdrażać wyłącznie w przypadku, gdy inne części programu "Horyzont Europa", w tym inne formy partnerstw europejskich, nie doprowadziłyby do osiągnięcia jego celów lub nie przyniosłyby niezbędnych oczekiwanych skutków oraz jeżeli jest to uzasadnione długoterminową perspektywą i wysokim stopniem integracji. Warunki, na których tworzone są takie partnerstwa, określono w tym rozporządzeniu.
(3) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/694 4 ustanawia się program "Cyfrowa Europa". Program "Cyfrowa Europa" wspiera realizację projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, ukierunkowanych na nabywanie, uruchamianie i eksploatację światowej klasy infrastruktury obliczeń superkomputerowych, obliczeń kwantowych i danych, federację i wzajemne połączenie oraz szersze wykorzystywanie usług w zakresie obliczeń superkomputerowych i rozwój kluczowych umiejętności.
(4) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 5 ustanawia się instrument "Łącząc Europę". Instrument "Łącząc Europę" umożliwia przygotowanie i realizację projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w ramach polityki w zakresie transeuropejskich sieci - w sektorach transportu, telekomunikacji i energii. W szczególności instrument "Łącząc Europę" wspiera realizację tych projektów będących przedmiotem
wspólnego zainteresowania, które służą opracowaniu i budowie nowych infrastruktur i usług lub modernizacji istniejącej infrastruktury i usług, w sektorach transportu, telekomunikacji i energii. Instrument "Łącząc Europę" przyczynia się do wspierania infrastruktur łączności cyfrowej będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, przynosząc istotne korzyści społeczne.
(5) W komunikacie Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. zatytułowanym "Europejska strategia w zakresie danych" przedstawiono strategię Europy dotyczącą środków politycznych i inwestycji, które przez najbliższe pięć lat mają wspierać gospodarkę opartą na danych. Położono w nim nacisk na stworzenie europejskich publicznych wspólnych przestrzeni danych, które będą stymulować wzrost gospodarczy i tworzyć wartość. Wsparcie dla tworzenia takich wspólnych europejskich przestrzeni danych i sfederowanych, bezpiecznych infrastruktur chmury zapewni dostępność większej ilości danych do wykorzystania w gospodarce i społeczeństwie, a jednocześnie pozwoli zachować kontrolę nad przedsiębiorstwami i osobami, które generują dane. Obliczenia wielkiej skali i obliczenia kwantowe są kluczowymi elementami niezakłóconego dostarczania zasobów obliczeniowych o różnej charakterystyce wydajności, które są niezbędne do maksymalnego zwiększenia wzrostu i wykorzystania europejskich publicznych wspólnych przestrzeni danych oraz sfederowanych, bezpiecznych infrastruktur chmury przeznaczonych do zastosowań publicznych, przemysłowych i naukowych.
(6) W komunikacie Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. zatytułowanym "Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy" przedstawiono europejską strategię cyfrową i skoncentrowano się na kluczowych celach mających zapewnić, aby rozwiązania cyfrowe pomogły Europie w dążeniu własną drogą ku transformacji cyfrowej korzystnej dla wszystkich. Kluczowe działania zaproponowane w komunikacie obejmują inwestycje w tworzenie i rozwijanie najnowocześniejszych wspólnych zdolności cyfrowych, w tym technologii obliczeń superkomputerowych i technologii kwantowych, oraz zwiększanie zdolności Europy w zakresie obliczeń superkomputerowych w celu opracowania innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie medycyny, transportu i środowiska.
(7) W komunikacie Komisji z dnia 10 marca 2020 r. zatytułowanym "Nowa strategia przemysłowa dla Europy" przedstawiono ambitną strategię przemysłową, która ma sprawić, że Europa będzie liderem dwojakiej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej oraz przywództwa cyfrowego. W komunikacie podkreślono między innymi wsparcie na rzecz opracowywania kluczowych technologii prorozwojowych mających strategiczne znaczenie dla przyszłości europejskiego przemysłu, w tym obliczeń wielkiej skali i technologii kwantowych.
(8) W komunikacie Komisji z dnia 27 maja 2020 r. zatytułowanym "Decydujący moment dla Europy: naprawa i przygotowanie na następną generację" określono szereg strategicznych zdolności i możliwości cyfrowych obejmujących komputery do obliczeń wielkiej skali i technologie kwantowe stanowiące priorytet w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Programu InvestEU i Instrumentu na rzecz Inwestycji Strategicznych.
(9) Wiodąca rola Europy w gospodarce opartej na danych, jej doskonałość naukowa i siła przemysłowa w coraz większym stopniu zależą od jej zdolności do opracowywania kluczowych technologii obliczeń wielkiej skali, a także do zapewnienia dostępu do światowej klasy infrastruktur obliczeń superkomputerowych i infrastruktur danych oraz do utrzymania obecnej pozycji lidera w zakresie zastosowań obliczeń wielkiej skali. Obliczenia wielkiej skali to technologia wpisująca się w główny nurt cyfrowej transformacji gospodarki europejskiej, umożliwiająca wielu tradycyjnym sektorom przemysłowym wprowadzenie innowacji w zakresie produktów i usług o wyższej wartości. W połączeniu z innymi zaawansowanymi technologiami cyfrowymi, takimi jak sztuczna inteligencja, duże zbiory danych i technologie chmury, obliczenia wielkiej skali torują drogę do innowacyjnych zastosowań społecznych i przemysłowych w obszarach mających krytyczne znaczenie dla Europy, takich jak medycyna personalizowana, prognozowanie pogody i zmiana klimatu, inteligentny i ekologiczny rozwój i transport, nowe materiały z zakresu czystej energii, projektowanie leków i testowanie wirtualne, rolnictwo zrównoważone lub inżynieria i produkcja.
(10) Obliczenia wielkiej skali są zasobem strategicznym służącym do kształtowania polityki, są podstawą zastosowań zapewniających środki do zrozumienia i projektowania skutecznych rozwiązań w celu sprostania wielu złożonym wyzwaniom światowym, a także do zarządzania kryzysowego. Obliczenia wielkiej skali przyczyniają się do realizacji kluczowych strategii, takich jak Europejski Zielony Ład, za pomocą modeli i narzędzi służących przekształceniu ros- nącej liczby złożonych wyzwań środowiskowych w możliwości dla innowacji społecznych i wzrostu gospodarczego. Przykładem jest inicjatywa "Kierunek Ziemia" ogłoszona w komunikacie Komisji zatytułowanym "Europejski Zielony Ład" z dnia 11 grudnia 2019 r. oraz w komunikatach zatytułowanych "Europejska strategia w zakresie danych" i "Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy" z dnia 19 lutego 2020 r.
(11) Wydarzenia o zasięgu ogólnoświatowym, takie jak pandemia COVID-19, pokazały, jak ważne są inwestycje w służące modelowaniu platformy i narzędzia w zakresie obliczeń wielkiej skali związane ze zdrowiem, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w walce z pandemią, często w połączeniu z innymi technologiami cyfrowymi, takimi jak duże zbiory danych i sztuczna inteligencja. Obliczenia wielkiej skali są wykorzystywane w celu przyspieszenia określania i opracowywania metod leczenia, w tym szczepionek, przewidywania procesu rozprzestrzeniania się wirusa, pomocy w planowaniu dystrybucji środków i zasobów medycznych oraz w celu symulacji działań podejmowanych po pandemii, aby ocenić różne scenariusze. Służące modelowaniu platformy i narzędzia w zakresie obliczeń wielkiej skali są kluczowymi narzędziami w przypadku obecnej i przyszłych pandemii oraz będą odgrywać zasadniczą rolę w dziedzinie zdrowia i medycyny personalizowanej.
(12) Rozporządzeniem Rady (UE) 2018/1488 6 ustanowiono Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali (zwane dalej "Wspólnym Przedsięwzięciem EuroHPC"), którego misją jest rozwijanie, uruchomienie, rozszerzanie i utrzymywanie w Unii zintegrowanej, światowej klasy infrastruktury danych i obliczeń superkomputerowych oraz rozwijanie i wspieranie wysoce konkurencyjnego i innowacyjnego ekosystemu obliczeń wielkiej skali.
(13) W świetle rozwoju w dziedzinie obliczeń wielkiej skali zmiana rozporządzenia (UE) 2018/1488 mająca na celu zapewnienie dalszej realizacji inicjatywy jest konieczna, aby określić nową misję i nowe cele Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC, z uwzględnieniem analizy kluczowych społeczno-gospodarczych i technologicznych czynników wpływających na przyszły rozwój infrastruktur, technologii i zastosowań w zakresie obliczeń wielkiej skali i danych w Unii oraz na całym świecie, a także wniosków wyciągniętych z bieżącej działalności Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC. Wprowadzenie zmian pozwoliłoby również na dostosowanie przepisów dotyczących Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC do nowych ram prawnych, w szczególności do rozporządzenia (UE) 2021/695, a także do rozporządzeń (UE) 2021/694 i (UE) 2021/1153.
(14) Aby wyposażyć Unię w zdolności obliczeniowe potrzebne do utrzymania jej czołowej pozycji w dziedzinie potencjału badawczego i przemysłowego, należy koordynować inwestycje państw członkowskich w obszarze obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych oraz wzmacniać przemysłowe i rynkowe zastosowania technologii obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Unia powinna zwiększyć skuteczność przekształcania osiągnięć technologicznych w ukierunkowane na popyt i zorientowane na zastosowania systemy europejskich obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych najwyższej jakości przez ustanowienie skutecznego powiązania między podażą technologii, współprojektowaniem z użytkownikami i wspólnym zamawianiem systemów światowej klasy oraz przez tworzenie światowej klasy ekosystemu technologii i zastosowań w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych w całej Europie. Jednocześnie Unia powinna zapewnić swojej branży dostaw szansę skorzystania z efektu dźwigni wywołanego takimi inwestycjami, co doprowadziłoby do wdrażania tych technologii i zastosowań w wielkoskalowych i nowo powstających obszarach zastosowań, takich jak medycyna personalizowana, zmiana klimatu, technologie kierowania pojazdami zintegrowanymi z siecią lub pojazdami zautomatyzowanymi lub na innych rynkach pionierskich opartych na sztucznej inteligencji, technologiach blockchain, najnowocześniejszych technologiach obliczeniowych czy, w szerszym ujęciu, na cyfryzacji europejskiego przemysłu.
(15) Aby osiągnąć pozycję lidera w zakresie kluczowych technologii cyfrowych, takich jak obliczenia wielkiej skali i obliczenia kwantowe, Unia i jej państwa członkowskie powinny inwestować w następną generację energooszczędnych technologii obliczeń superkomputerowych o niskim zużyciu energii, innowacyjne oprogramowanie i zaawansowane systemy obliczeń superkomputerowych do obliczeń eksaskalowych i ponadeksaskalowych oraz obliczeń kwantowych, a także w innowacyjne zastosowania obliczeń superkomputerowych i danych. Powinno to umożliwić europejskiej branży dostaw intensywny rozwój w wielu kluczowych obszarach technologii i zastosowań, które wykraczają poza obliczenia wielkiej skali i obliczenia kwantowe, a w dłuższej perspektywie, zasilenie szerszych rynków ICT takimi technologiami. Takie działania wspierałyby również naukę w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych oraz sektor użytkowników w transformacji cyfrowej i zwiększaniu potencjału innowacyjnego.
(16) Realizacja wspólnej strategicznej wizji Unii w dziedzinie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych ma zasadnicze znaczenie dla realizacji ambicji Unii i państw członkowskich dotyczących zapewnienia wiodącej roli w gospodarce cyfrowej. Celem byłoby stworzenie w Europie ekosystemu światowej klasy, hiperpołączonej, sfederowanej i bezpiecznej infrastruktury danych i usług w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, a także umożliwienie produkcji innowacyjnych i konkurencyjnych systemów obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych w oparciu o łańcuch dostaw, który będzie bardziej odporny i zapewni dostępność komponentów, technologii i wiedzy, ograniczając w ten sposób ryzyko wystąpienia zakłóceń.
(17) Wspólne Przedsięwzięcie stanowi najlepsze narzędzie umożliwiające realizację strategicznej wizji UE w dziedzinie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, zapewniające Unii światowej klasy zdolności w zakresie obliczeń superkomputerowych, obliczeń kwantowych i danych zgodnie z jej potencjałem gospodarczym, na miarę potrzeb użytkowników europejskich. Wspólne Przedsięwzięcie jest najlepszym narzędziem pozwalającym przezwyciężyć obecne ograniczenia, zapewniając jednocześnie największe oddziaływanie gospodarcze, społeczne i środowiskowe oraz najlepsze zabezpieczenie interesów Unii w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych. Wspólne Przedsięwzięcie może połączyć zasoby Unii, państw członkowskich i państw trzecich, stowarzyszonych w ramach programu "Horyzont Europa", programu "Cyfrowa Europa" lub instrumentu "Łącząc Europę" oraz sektora prywatnego. Może wdrażać ramy udzielania zamówień i eksploatować światowej klasy systemy obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych. Może inicjować programy z zakresu badań naukowych i innowacji na potrzeby opracowywania europejskich technologii i ich późniejszego włączania w światowej klasy systemy obliczeń superkomputerowych.
(18) Wspólne Przedsięwzięcie będzie częścią portfela zinstytucjonalizowanych partnerstw w ramach programu "Hory- Horyzont Europa", które powinny dążyć do wzmocnienia potencjału naukowego Unii w celu: stawienia czoła pojawiającym się zagrożeniom i przyszłym wyzwaniom w ramach wzmocnionej europejskiej przestrzeni badawczej; zapewnienia unijnych łańcuchów wartości ukierunkowanych na zrównoważony rozwój oraz strategicznej autonomii Unii; oraz usprawnienia wdrażania innowacyjnych rozwiązań dotyczących klimatu, środowiska, zdrowia i innych globalnych wyzwań społecznych zgodnie ze strategicznymi priorytetami Unii, w tym osiągnięcia neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r.
(19) Wspólne Przedsięwzięcie powinno być finansowane z programów unijnych w ramach wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 ("WRF na lata 2021-2027"). Powinno zostać ustanowione w 2021 r. i działać do dnia 31 grudnia 2033 r., aby wyposażyć Unię w światowej klasy, sfederowaną, bezpieczną i hiperpołączoną infrastrukturę obliczeń superkomputerowych oraz aby opracować technologie, zastosowania i umiejętności potrzebne do uzyskania zdolności eksaskalowych około 2022-2024 r. i ponadeksaskalowych około 2025-2027 r., przy jednoczesnym propagowaniu światowej klasy ekosystemu innowacji w zakresie europejskich obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych. Zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (UE) 2021/695 wspólne przedsięwzięcia mają stosować wyraźne podejście oparte na cyklu życia. W celu odpowiedniej ochrony interesów finansowych Unii należy ustanowić Wspólne Przedsięwzięcie na okres kończący się dnia 31 grudnia 2033 r., aby umożliwić mu wykonywanie obowiązków związanych z realizacją dotacji do czasu zakończenia ostatnich rozpoczętych działań pośrednich oraz w odniesieniu do finalizacji działalności związanej z eksploatacją superkomputerów EuroHPC.
(20) Partnerstwo publiczno-prywatne w formie Wspólnego Przedsięwzięcia powinno łączyć środki finansowe i techniczne konieczne do zapanowania nad złożonością stale narastającego tempa innowacji w przedmiotowym obszarze. Z tego powodu uczestnikami Wspólnego Przedsięwzięcia powinny być: Unia, państwa członkowskie oraz państwa trzecie, stowarzyszone w ramach programu "Horyzont Europa", programu "Cyfrowa Europa" lub instrumentu "Łącząc Europę" zgadzające się co do wspólnej europejskiej inicjatywy w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, jak również stowarzyszenia reprezentujące podmioty wchodzące w ich skład, a także inne organizacje zaangażowane wyraźnie i aktywnie w prace na rzecz uzyskania wyników badań i stworzenia innowacji, rozwijanie i wdrażanie zdolności w zakresie obliczeń wielkiej skali lub obliczeń kwantowych bądź przyczyniające się do rozwiązania problemów związanych z niedoborem kwalifikacji oraz zatrzymania w Europie know-how z dziedziny obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych. Wspólne Przedsięwzięcie powinno być otwarte dla owych uczestników.
(21) Zgodnie z załącznikiem III do rozporządzenia (UE) 2021/695 wkłady finansowe członków innych niż Unia powinny wynosić co najmniej 50 % i powinny mieć możliwość stanowienia maksymalnie 75 % łącznych zobowiązań budżetowych Wspólnego Przedsięwzięcia. Analogicznie wkład Unii, w tym wszelkie dodatkowe środki z państw trzecich, stowarzyszonych z programem "Horyzont Europa", programem "Cyfrowa Europa" lub instrumentem "Łącząc Europę" nie powinien przekraczać 50 % łącznych zobowiązań budżetowych Wspólnego Przedsięwzięcia.
(22) Wkład Unii powinien pokrywać administracyjne koszty Wspólnego Przedsięwzięcia.
(23) Zgodnie z art. 10 ust. 1 lit. c) rozporządzenia (UE) 2021/695 w ramach podejścia opartego na koordynacji we Wspólnym Przedsięwzięciu stosowane powinno być centralne zarządzanie wszystkimi wkładami finansowymi. W związku z tym każde państwo uczestniczące powinno zawrzeć ze Wspólnym Przedsięwzięciem jedną lub więcej umów administracyjnych określających mechanizm koordynacji w zakresie wpłacania wkładów na rzecz wnioskodawców mających siedzibę w tym państwie uczestniczącym oraz składania sprawozdań na temat tych wkładów. W celu zapewnienia spójności z krajowymi priorytetami strategicznymi należy państwom uczestniczącym zapewnić prawo weta w odniesieniu do wykorzystania ich krajowych wkładów finansowych na rzecz wnioskodawców mających siedzibę w tych państwach uczestniczących. Aby zminimalizować obciążenie administracyjne dla beneficjentów, dokonać uproszczenia i zapewnić skuteczniejsze wdrażanie, każde państwo uczestniczące powinno dążyć do zsynchronizowania jego harmonogramu płatności, sprawozdawczości i audytów z harmonogramem płatności, sprawozdawczością i audytami Wspólnego Przedsięwzięcia oraz do zharmonizowania kwalifikowalności kosztów z zasadami programu "Horyzont Europa". Beneficjenci mający siedzibę w państwach uczestniczących, które powierzyły działania płatnicze Wspólnemu Przedsięwzięciu, powinni podpisać jedną umowę o udzielenie dotacji ze Wspólnym Przedsięwzięciem zgodnie z zasadami programu "Horyzont Europa".
(24) Z myślą o odzyskaniu wiodącej pozycji w zakresie technologii obliczeń wielkiej skali oraz o stworzeniu pełnego ekosystemu obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych dla Unii, zainteresowane strony z sektora przemysłowego i badawczego, wchodzące w skład stowarzyszenia Europejskiej Platformy Technologicznej na rzecz Wysokowydaj- nych Systemów Obliczeniowych (ETP4HPC), utworzyły w 2014 r. umowne partnerstwo publiczno-prywatne z Unią. Jego misją jest budowanie łańcucha wartości europejskiej, światowej klasy technologii obliczeń wielkiej skali, która byłaby konkurencyjna w skali światowej, i wspieranie efektów synergii między trzema głównymi elementami ekosystemu obliczeń wielkiej skali, tj. rozwojem technologii, zastosowaniami i infrastrukturą obliczeń superkomputerowych. Z racji posiadanej wiedzy fachowej, a także roli w skupianiu stosownych zainteresowanych stron z sektora prywatnego w dziedzinie obliczeń wielkiej skali, ETP4HPC powinno kwalifikować się do uczestnictwa we Wspólnym Przedsięwzięciu.
(25) Mając na celu wzmocnienie łańcucha wartości danych, wsparcie budowy społeczności wokół danych i stworzenie w Unii podstaw dobrze funkcjonującej gospodarki opartej na danych, w 2014 r. zainteresowane strony z sektorów przemysłowego i badawczego wchodzące w skład stowarzyszenia Big Data Value Association (BDVA) utworzyły umowne partnerstwo publiczno-prywatne z Unią. W 2020 r. BDVA zmieniło nazwę na Data, AI and Robotics (DAIRO). Z racji posiadanej wiedzy fachowej, a także roli w skupianiu stosownych zainteresowanych stron z sektora prywatnego w dziedzinie dużych zbiorów danych, DAIRO powinno kwalifikować się do uczestnictwa we Wspólnym Przedsięwzięciu.
(26) Prywatne stowarzyszenia ETP4HPC oraz DAIRO wyraziły na piśmie chęć uczestnictwa w tworzeniu wieloletniego programu strategicznego Wspólnego Przedsięwzięcia oraz wniesienia swojej wiedzy fachowej na potrzeby realizacji jego celów. Zasadne jest, by statut określony w załączniku do niniejszego rozporządzenia został zaakceptowany przez te stowarzyszenia prywatne w formie pisma zatwierdzającego.
(27) Wspólne Przedsięwzięcie powinno zajmować się precyzyjnie określonymi zagadnieniami, które umożliwiłyby szeroko rozumianym europejskim środowiskom akademickim i przemysłowym projektowanie, tworzenie i wykorzystywanie najbardziej innowacyjnych technologii w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych oraz ustanowienie zintegrowanej, sfederowanej, bezpiecznej sieciowej infrastruktury w obrębie Unii, dysponującej światowej klasy zdolnościami w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, szybką łącznością oraz najnowocześniejszymi zastosowaniami oraz usługami w zakresie danych i oprogramowania dla naukowców i innych głównych użytkowników z sektorów przemysłowych, w tym małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), i sektora publicznego. Celem Wspólnego Przedsięwzięcia powinien być rozwój i wykorzystywanie najwyższej klasy technologii i infrastruktur spełniających wysokie wymagania europejskich użytkowników z sektora naukowego, przemysłowego i publicznego.
(28) Misja Wspólnego Przedsięwzięcia powinna opierać się na jednym filarze administracyjnym i sześciu filarach technicznych obejmujących odpowiednio: działalność w zakresie infrastruktury, działalność federującą usługi w zakresie obliczeń superkomputerowych, działalność związaną z technologią, działalność związaną z zastosowaniami obliczeń superkomputerowych, działalność mającą na celu zwiększenie wykorzystania i umiejętności oraz działalność w zakresie współpracy międzynarodowej. Program "Cyfrowa Europa" powinien być wykorzystywany do finansowania filaru dotyczącego infrastruktury, elementu filaru dotyczącego federacji usług w zakresie obliczeń superkomputerowych oraz filaru dotyczącego szerszego wykorzystania i umiejętności. Do finansowania pozostałych rodzajów działalności w ramach filaru dotyczącego federacji usług w zakresie obliczeń superkomputerowych, tj. wzajemnych połączeń między zasobami obliczeń wielkiej skali, obliczeń kwantowych i zasobami danych, a także wzajemnych połączeń ze wspólnymi europejskimi przestrzeniami danych i bezpiecznymi infrastrukturami chmury w Unii powinien być wykorzystywany instrument "Łącząc Europę". Program "Horyzont Europa" powinien być wykorzystywany do finansowania filaru technologicznego, filaru zastosowań i filaru współpracy międzynarodowej.
(29) Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość współpracowania z partnerstwem na rzecz zaawansowanych technologii obliczeniowych w Europie (PRACE) w zakresie udzielania dostępu do sfederowanych i wzajemnie połączonych infrastruktur i usług w zakresie obliczeń superkomputerowych i danych oraz w zakresie zarządzania takim dostępem, a także w sferze obiektów szkoleniowych i możliwości rozwoju umiejętności. Powinno także mieć możliwość współpracy z siecią GÉANT w zakresie łączności między superkomputerami Wspólnego Przedsięwzięcia oraz z innymi europejskimi infrastrukturami obliczeń superkomputerowych i danych.
(30) Wspólne Przedsięwzięcie powinno przyczynić się do zmniejszenia w Unii niedoboru kwalifikacji poprzez zaangażowanie się w działania w zakresie podnoszenia świadomości i wspieranie budowy nowego kapitału wiedzy i kapitału ludzkiego. Obejmuje to opracowywanie i wspieranie konkretnych działań edukacyjnych i szkoleniowych w ścisłej współpracy z odpowiednimi podmiotami publicznymi i prywatnymi.
(31) Zgodnie z celami polityki zewnętrznej i zobowiązaniami międzynarodowymi Unii Wspólne Przedsięwzięcie powinno ułatwić współpracę między Unią a podmiotami międzynarodowymi przez określenie strategii współpracy, w tym określenie i promowanie obszarów współpracy w zakresie badań naukowych i rozwoju oraz rozwoju umiejętności, a także przez realizację działań przynoszących obopólne korzyści, jak również przez zapewnienie polityki dostępu do odpowiednich zdolności i zastosowań w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, opartej głównie na wzajemności.
(32) Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć na celu propagowanie wykorzystania w Unii wszelkich związanych z nim technologii w zakresie obliczeń wielkiej skali. Jego celem powinno być również zabezpieczenie inwestycji w nabywane superkomputery. Czyniąc to, Wspólne Przedsięwzięcie powinno wdrożyć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa łańcucha dostaw nabytych technologii, których zakres powinien objąć cały cykl życia tych superkomputerów.
(33) Wspólne Przedsięwzięcie powinno stworzyć podwaliny długoterminowej wizji i zbudować pierwszą hybrydową infrastrukturę obliczeń wielkiej skali w Europie, łączącej klasyczną architekturę obliczeniową z kwantowymi urządzeniami obliczeniowymi. Ustrukturyzowane i skoordynowane wsparcie finansowe na poziomie europejskim jest niezbędne, aby pomóc zespołom badawczym i gałęziom europejskiego przemysłu w osiąganiu wyników światowej klasy, aby zapewnić szybkie i szerokie przemysłowe wykorzystywanie europejskich badań naukowych i technologii w całej Unii w sposób przynoszący istotne korzyści dla społeczeństwa, a także aby umożliwić wspólne ponoszenie ryzyka oraz łączenie wysiłków poprzez dostosowanie strategii i inwestycji we wspólnym europejskim interesie.
(34) Aby osiągnąć cel w zakresie projektowania, rozwijania i wykorzystywania najbardziej innowacyjnych technologii w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, Wspólne Przedsięwzięcie powinno udzielać wsparcia finansowego, głównie w formie dotacji oraz zamówień w ramach otwartych i konkurencyjnych zaproszeń do składania wniosków i zaproszeń do składania ofert wynikających z rocznych programów prac. Takie wsparcie finansowe powinno być zwłaszcza ukierunkowane na udowodnione niedoskonałości rynku, które uniemożliwiają rozwój danego programu, nie powinno wypierać inwestycji prywatnych i powinno działać jako impuls do zmiany zachowania podmiotu otrzymującego wsparcie.
(35) Aby osiągnąć cel w zakresie zwiększenia potencjału innowacyjnego przemysłu, w szczególności MŚP, przyczynienia się do zmniejszania luki w zakresie konkretnych umiejętności, wspierania wzrostu wiedzy i kapitału ludzkiego oraz zwiększenia zdolności w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, Wspólne Przedsięwzięcie powinno wspierać tworzenie krajowych centrów kompetencji w zakresie obliczeń wielkiej skali na terenie państw uczestniczących, a zwłaszcza tworzenie ich sieci kontaktów i koordynację prac tych centrów. Wspomniane centra kompetencji powinny oferować usługi z zakresu obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych na zlecenie przemysłu, ośrodków akademickich i administracji publicznej. Centra te powinny przede wszystkim propagować i umożliwiać dostęp do innowacyjnych ekosystemów obliczeń wielkiej skali, ułatwiać dostęp do superkomputerów i komputerów kwantowych, reagować w związku ze znacznym niedoborem wykwalifikowanych ekspertów technicznych poprzez prowadzenie działalności informacyjnej, oferowanie szkoleń i realizowanie działalności popularyzatorskiej oraz angażować się w działalność służącą tworzeniu sieci kontaktów z zainteresowanymi stronami i innymi krajowymi centrami kompetencji w zakresie obliczeń wielkiej skali w celu rozwijania innowacji na szerszą skalę, na przykład poprzez wymianę i propagowanie najlepszych praktyk w zakresie przypadków użycia lub doświadczeń w zakresie zastosowań, udostępnianie swoich obiektów szkoleniowych i wiedzy szkoleniowej, ułatwianie współprogramowa- nia i wymiany kodów równoległych, bądź poprzez wspieranie wymiany innowacyjnych zastosowań i narzędzi dla użytkowników publicznych i prywatnych, w szczególności dla MŚP.
(36) Wspólne Przedsięwzięcie powinno zapewnić zorientowane na popyt i potrzeby użytkowników ramy oraz powinno umożliwić podejście oparte na współprojektowaniu w celu pozyskania dla Unii zintegrowanej, światowej klasy, sfe- derowanej, bezpiecznej i hiperpołączonej infrastruktury danych i usług w zakresie obliczeń superkomputerowych i obliczeń kwantowych, aby wyposażyć użytkowników w strategiczne zasoby obliczeniowe potrzebne do opracowania nowych, innowacyjnych rozwiązań oraz sprostać wyzwaniom społecznym, środowiskowym i gospodarczym oraz wyzwaniom w obszarze bezpieczeństwa. W tym celu, Wspólne Przedsięwzięcie powinno przyczynić się do nabywania światowej klasy superkomputerów. Superkomputery Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym komputery kwantowe, należy zainstalować w państwie uczestniczącym będącym państwem członkowskim.
(37) Aby w ramach racjonalnej pod względem kosztów realizacji misji Wspólnego Przedsięwzięcia w Unii możliwe było rozwijanie, uruchomienie, rozszerzanie i utrzymywanie światowej klasy ekosystemu w zakresie obliczeń superkomputerowych, Wspólne Przedsięwzięcie powinno wykorzystać możliwość modernizacji superkomputerów będących jego własnością, w stosownych przypadkach. W związku z tym modernizacje powinny prowadzić do wydłużenia okresu eksploatacji superkomputerów, zwiększyć ich wydajność operacyjną oraz zapewnić nowe funkcje w celu zaspokojenia zmieniających się potrzeb użytkowników. W celu modernizacji superkomputerów Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość ogłoszenia zaproszenia do wyrażenia zainteresowania w ramach filaru dotyczącego infrastruktury. W zaproszeniach do wyrażenia zainteresowania należy określić szczegółowe warunki kwalifiko- walności mające zastosowanie do jednostki przyjmującej, która już przyjęła superkomputer EuroHPC.
(38) Wspólne Przedsięwzięcie powinno zapewnić hiperłączność wszystkich infrastruktur superkomputerów i danych, których jest właścicielem lub współwłaścicielem, z najnowocześniejszymi technologiami tworzenia sieci kontaktów, czyniąc je szeroko dostępnymi w Unii, a także powinno wzajemnie połączyć i sfederować swoją infrastrukturę danych w zakresie obliczeń superkomputerowych i obliczeń kwantowych, jak również krajowe, regionalne i inne infrastruktury obliczeniowe, ze wspólną platformą. Wspólne Przedsięwzięcie powinno również zapewnić wzajemne połączenie sfederowanych, bezpiecznych infrastruktur danych i usług w zakresie obliczeń superkomputerowych i obliczeń kwantowych ze wspólnymi europejskimi przestrzeniami danych, w tym europejską chmurą dla otwartej nauki, i sfederowanymi, bezpiecznymi infrastrukturami chmury, zapowiedzianymi w komunikacie Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. zatytułowanym "Europejska strategia w zakresie danych", w celu sprawnego świadczenia usług na rzecz szerokiego grona użytkowników publicznych i prywatnych w całej Europie.
(39) Program "Horyzont Europa" i program "Cyfrowa Europa" powinny przyczyniać się do, odpowiednio, zniwelowania różnic w badaniach naukowych i innowacjach w obrębie Unii oraz rozwijania szeroko zakrojonych zdolności w zakresie obliczeń superkomputerowych przez promowanie synergii z Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskim Funduszem Społecznym Plus (EFS+), Europejskim Funduszem Morskim, Rybackim i Akwakultury (EFMRA) i Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), a także Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF). Wspólne Przedsięwzięcie powinno więc dążyć do rozwinięcia bliskich interakcji z tymi funduszami, które mogą szczególnie pomóc w zwiększaniu lokalnych, regionalnych i krajowych zdolności w zakresie badań naukowych i innowacji.
(40) Wspólne Przedsięwzięcie powinno zapewnić państwom uczestniczącym będącym państwami członkowskimi korzystne ramy, by mogły one wykorzystywać przyznane im wkłady finansowe w ramach programów współfinansowanych z EFRR, EFS+, EFMRA i EFRROW na zakup infrastruktur obliczeń wielkiej skali, obliczeń kwantowych oraz danych, a także do celów ich wzajemnych połączeń. Wykorzystywanie tych wkładów finansowych w działalności Wspólnego Przedsięwzięcia ma kluczowe znaczenie dla tworzenia w Unii zintegrowanej, sfederowanej, bezpiecznej i hiperpołączonej, światowej klasy infrastruktury danych i usług w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych, ponieważ korzyści z takiej infrastruktury znacznie wykraczają poza korzyści dla użytkowników z państw członkowskich. Jeśli państwa członkowskie decydują się na wykorzystanie tych wkładów finansowych na działalność Wspólnego Przedsięwzięcia, wkłady te należy uznać za krajowe wkłady państw uczestniczących będących państwami członkowskimi do budżetu Wspólnego Przedsięwzięcia, pod warunkiem przestrzegania art. 106 i innych mających zastosowanie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 7 oraz rozporządzeń dotyczących poszczególnych funduszy.
(41) Wspólne Przedsięwzięcie może ułatwiać państwom uczestniczącym będącym państwami członkowskimi korzystanie z funduszy IRRF. Fundusze RRF mogą uzupełniać działania finansowane przez Wspólne Przedsięwzięcie, pod warunkiem że wsparcie z RRF ma charakter dodatkowy względem wsparcia udzielanego przez Wspólne Przedsięwzięcie z funduszy unijnych i nie pokrywa tych samych kosztów. Wykorzystywanie RRF nie powinno być rozliczane jako krajowy wkład do budżetu Wspólnego Przedsięwzięcia, w szczególności w odniesieniu do usług w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych oraz infrastruktur danych, a także projektów w zakresie technologii, zastosowań i rozwoju umiejętności.
(42) Wkład Unii ze środków programu "Cyfrowa Europa" powinien częściowo pokryć koszty nabycia superkomputerów wysokiej klasy, komputerów kwantowych, superkomputerów klasy przemysłowej i superkomputerów średniej klasy, zgodnie z celem Wspólnego Przedsięwzięcia polegającym na przyczynianiu się do gromadzenia zasobów na rzecz wyposażenia Unii w najwyższej klasy superkomputery i komputery kwantowe. Koszty uzupełniające tych superkomputerów i komputerów kwantowych powinny być ponoszone przez państwa uczestniczące, uczestników prywatnych lub konsorcja partnerów prywatnych. Udział w przynależnym Unii czasie dostępu do tych superkomputerów lub komputerów kwantowych powinien być wprost proporcjonalny do wkładu finansowego Unii przeznaczonego na nabycie tych superkomputerów i komputerów kwantowych i nie powinien przekraczać 50 % całkowitego czasu dostępu do tych superkomputerów lub komputerów kwantowych.
(43) Wspólne Przedsięwzięcie powinno być właścicielem pozyskanych przez siebie superkomputerów wysokiej klasy i komputerów kwantowych. Eksploatacja każdego superkomputera wysokiej klasy lub komputera kwantowego powinna być powierzona jednostce przyjmującej. Jednostka przyjmująca powinna być w stanie reprezentować pojedyncze państwo uczestniczące będące państwem członkowskim lub konsorcjum przyjmujące państw uczestniczących. Jednostka przyjmująca powinna być w stanie przedstawić właściwe oszacowanie i zweryfikować koszty eksploatacyjne superkomputera, zapewniając, na przykład, funkcjonalne i - w jak największym zakresie - fizyczne oddzielenie superkomputerów wysokiej klasy lub komputerów kwantowych należących do Wspólnego Przedsięwzięcia od wszelkich obsługiwanych przez siebie krajowych lub regionalnych systemów obliczeniowych. Jednostka przyjmująca powinna zostać wybrana przez Radę Zarządzającą Wspólnego Przedsięwzięcia (zwaną dalej "Radą Zarządzającą") w następstwie zaproszenia do wyrażenia zainteresowania, ocenionego przez niezależnych ekspertów. Po wybraniu jednostki przyjmującej państwo uczestniczące, w którym ma siedzibę jednostka przyjmująca, lub konsorcjum przyjmujące powinno móc zdecydować o wystosowaniu zaproszenia do innych państw uczestniczących do przyłączenia się i wniesienia wkładu na rzecz sfinansowania superkomputera wysokiej klasy lub komputera kwantowego, który ma zostać zainstalowany w wybranej jednostce przyjmującej. Jeżeli do wybranego konsorcjum przyjmującego dołączą dodatkowe państwa uczestniczące, powinno to odbywać się bez uszczerbku dla czasu dostępu Unii do superkomputerów. Wkłady na rzecz superkomputera lub komputera kwantowego dokonywane przez państwa uczestniczące w konsorcjum przyjmującym powinny zostać' przeliczone na udziały w czasie dostępu do tego superkomputera lub komputera kwantowego. Państwa uczestniczące powinny uzgodnić między sobą, jak rozdzielić przynależny im czas dostępu do superkomputera lub komputera kwantowego.
(44) Wspólne Przedsięwzięcie powinno pozostać właścicielem nabytych przez siebie superkomputerów lub komputerów kwantowych do momentu ich całkowitego zamortyzowania. Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość przeniesienia tego prawa własności na jednostkę przyjmującą w celu wycofania z eksploatacji, zbycia lub innego zastosowania. W przypadku przeniesienia prawa własności na jednostkę przyjmującą lub w przypadku likwidacji Wspólnego Przedsięwzięcia jednostka przyjmująca powinna zwrócić Wspólnemu Przedsięwzięciu kwotę odpowiadającą wartości końcowej superkomputera lub komputera kwantowego.
(45) Wspólne Przedsięwzięcie powinno nabyć wspólnie z państwami uczestniczącymi superkomputery średniej klasy. Eksploatacja każdego superkomputera średniej klasy powinna zostać powierzona jednostce przyjmującej. Jednostka przyjmująca powinna być w stanie reprezentować pojedyncze państwo uczestniczące będące państwem członkowskim lub konsorcjum przyjmujące państw uczestniczących. Wspólne Przedsięwzięcie powinno być właścicielem takiego superkomputera w części odpowiadającej udziałowi Unii we wkładzie finansowym, pochodzącym ze środków programu "Cyfrowa Europa", w koszty nabycia. Jednostka przyjmująca powinna zostać wybrana przez Radę Zarządzającą w następstwie zaproszenia do wyrażenia zainteresowania, ocenionego przez niezależnych ekspertów. Udział w przynależnym Unii czasie dostępu do każdego superkomputera średniej klasy powinien być bezpośrednio proporcjonalny do wkładu finansowego Unii pochodzącego ze środków programu "Cyfrowa Europa" w koszty nabycia tego superkomputera średniej klasy. Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość przeniesienia prawa własności na jednostkę przyjmującą najwcześniej po upływie pięciu lat od zakończenia przez Wspólne Przedsięwzięcie z pomyślnym wynikiem testu lub w przypadku likwidacji Wspólnego Przedsięwzięcia. Jednostka przyjmująca powinna zwrócić Wspólnemu Przedsięwzięciu kwotę odpowiadającą wartości końcowej superkomputera.
(46) Aby sprzyjać sprawiedliwemu i równomiernemu rozmieszczeniu superkomputerów EuroHPC w całej Unii oraz wykształceniu ekosystemowego podejścia do infrastruktury sfederowanej, w zaproszeniach do wyrażenia zainteresowania superkomputerem EuroHPC należy określać warunki kwalifikowalności mające zastosowanie do państwa uczestniczącego, które już przyjęło superkomputer EuroHPC.
(47) Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość nabywania superkomputerów klasy przemysłowej wraz z konsorcjum partnerów prywatnych. Eksploatacja każdego takiego superkomputera powinna zostać powierzona istniejącej jednostce przyjmującej. Jednostka przyjmująca powinna mieć możliwość podjęcia współpracy z konsorcjum partnerów prywatnych w celu nabycia i eksploatacji takiego superkomputera. Wspólne Przedsięwzięcie powinno być właścicielem takiego superkomputera w części odpowiadającej udziałowi Unii we wkładzie finansowym, pochodzącym ze środków programu "Cyfrowa Europa", w koszty nabycia. Jednostka przyjmująca i współpracujące z nią konsorcjum partnerów prywatnych powinni zostać wybrani przez Radę Zarządzającą w następstwie zaproszenia do wyrażenia zainteresowania, ocenionego przez niezależnych ekspertów. Udział w przynależnym Unii czasie dostępu do takiego superkomputera powinien być bezpośrednio proporcjonalny do wkładu finansowego Unii pochodzącego ze środków programu "Cyfrowa Europa" w koszty nabycia tego superkomputera klasy przemysłowej. Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość zawarcia porozumienia z konsorcjum partnerów prywatnych w sprawie sprzedaży takiego superkomputera innemu podmiotowi lub wycofania go z eksploatacji. Ewentualnie Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość przeniesienia praw własności do takiego superkomputera na konsorcjum partnerów prywatnych. W takim przypadku lub w przypadku likwidacji Wspólnego Przedsięwzięcia konsorcjum partnerów prywatnych powinno zwrócić Wspólnemu Przedsięwzięciu kwotę odpowiadającą udziałowi Unii w wartości końcowej superkomputera. W przypadku gdy Wspólne Przedsięwzięcie i konsorcjum partnerów prywatnych podejmą decyzję o przystąpieniu do wycofania superkomputera z eksploatacji po jego pełnej amortyzacji, koszty takie powinno ponieść konsorcjum partnerów prywatnych.
(48) W przypadku superkomputerów klasy przemysłowej Wspólne Przedsięwzięcie powinno uwzględnić szczególne potrzeby użytkowników z sektora przemysłowego, np. procedury dostępu, jakość i rodzaj usług, ochronę danych, ochronę innowacji przemysłowych oraz własność intelektualną, użyteczność, zaufanie i inne wymogi w zakresie poufności i bezpieczeństwa.
(49) Przy projektowaniu i eksploatacji superkomputerów utrzymywanych przez Wspólne Przedsięwzięcie należy uwzględniać efektywność energetyczną i zrównoważenie środowiskowe przez stosowanie np. technologii o niskim zużyciu energii, dynamicznych technik oszczędzania energii i ponownego wykorzystania, takich jak zaawansowane chłodzenie i recykling ciepła.
(50) Superkomputery Wspólnego Przedsięwzięcia powinny być wykorzystywane przede wszystkim do zastosowań cywilnych przez użytkowników publicznych i prywatnych mających miejsce zamieszkania bądź siedzibę lub znajdujących się w państwie członkowskim lub państwie trzecim, stowarzyszonym w ramach programu "Cyfrowa Europa" lub programu "Horyzont Europa", co obejmuje zastosowania w dziedzinie cyberbezpieczeństwa o potencjalnie podwójnym zastosowaniu. Przynależny Unii udział w czasie dostępu powinien być przydzielany użytkownikom zgodnie z zasadami polityki dostępu określonymi przez Radę Zarządzającą. Wykorzystanie tych superkomputerów powinno być również zgodne z umowami międzynarodowymi zawartymi przez Unię.
(51) Przydzielanie użytkownikom czasu dostępu do superkomputerów Wspólnego Przedsięwzięcia powinno być bezpłatne w przypadku użytkowników publicznych. Powinno ono być również bezpłatne dla użytkowników prywatnych w odniesieniu do ich zastosowań związanych z działalnością w zakresie badań naukowych i innowacji finansowaną z budżetu programu "Horyzont Europa" lub programu "Cyfrowa Europa", a także - w stosownych przypadkach - w odniesieniu do prywatnej działalności MŚP w zakresie innowacji. Przydzielanie czasu dostępu powinno opierać się przede wszystkim na opublikowanych przez Wspólne Przedsięwzięcie otwartych zaproszeniach do wyrażenia zainteresowania i na ocenie odnośnych zgłoszeń przez niezależnych ekspertów. Z wyjątkiem użytkowników będących MŚP podejmujących prywatne działania w zakresie innowacji, wszyscy użytkownicy korzystający z bezpłatnego czasu dostępu do superkomputerów Wspólnego Przedsięwzięcia powinni przyjąć otwarte podejście naukowe i rozpowszechniać wiedzę uzyskaną dzięki temu dostępowi, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/695. Przydzielanie użytkownikom czasu dostępu na potrzeby działalności gospodarczej innej niż prywatna dotycząca innowacji działalność MŚP, które borykają się ze szczególnymi niedoskonałościami rynku, powinno odbywać się na zasadzie "płacenia w miarę użytkowania" (pay-per-use) w oparciu o ceny rynkowe. Należy zezwolić na przydzielanie czasu dostępu na potrzeby takiej działalności gospodarczej, ale ograniczyć go, a Rada Zarządzająca powinna ustalić wysokość należnej opłaty. Prawa dostępu należy przydzielać w sposób przejrzysty. W stosownych przypadkach Rada Zarządzająca powinna określić szczegółowe zasady nieodpłatnego przydzielania czasu dostępu, niewymagające zaproszenia do wyrażenia zainteresowania, na potrzeby inicjatyw uznawanych za strategiczne dla Unii. Reprezentatywne przykłady inicjatyw strategicznych Unii obejmują: inicjatywę "Kierunek Ziemia", flagowy projekt "Human Brain Project", inicjatywę "1+ Million Genomes", wspólne europejskie przestrzenie danych działające w dziedzinach interesu publicznego, a w szczególności przestrzeń danych dotyczących zdrowia, centra doskonałości w dziedzinie obliczeń wielkiej skali i krajowe centra kompetencji w zakresie obliczeń wielkiej skali oraz ośrodki innowacji cyfrowych.
Na wniosek Unii Wspólne Przedsięwzięcie powinno przydzielić tymczasowo lub na stałe bezpośredni czas dostępu na potrzeby inicjatyw strategicznych oraz istniejących lub przyszłych platform zastosowań, które uzna za kluczowe dla zapewnienia usług związanych z ochroną zdrowia lub innych kluczowych usług wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych dla dobra publicznego, na potrzeby sytuacji nadzwyczajnych i zarządzania kryzysowego lub w przypadkach uznawanych przez Unię za kluczowe dla jej bezpieczeństwa i obrony. Wspólnemu Przedsięwzięciu należy zezwolić na prowadzenie w pewnym ograniczonym zakresie działalności gospodarczej w celach zarobkowych. Dostęp należy przydzielić użytkownikom mającym miejsce zamieszkania bądź siedzibę lub znajdującym się w państwie członkowskim lub państwie trzecim, stowarzyszonym w ramach programu "Cyfrowa Europa" lub "Horyzont Europa". Prawa dostępu należy przydzielać każdemu użytkownikowi na godziwych warunkach i w sposób przejrzysty. Rada Zarządzająca powinna określić i monitorować prawa dostępu do przynależnego Unii udziału w czasie dostępu w odniesieniu do każdego superkomputera.
(52) Użytkownikom mającym siedzibę w Unii lub w państwie trzecim, stowarzyszonym w ramach programu "Horyzont 2020" należy nadal udzielać dostępu do przynależnego Unii udziału w czasie dostępu do prekursorów superkomputerów eksaskalowych i petaskalowych nabytych przez Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC ustanowione na mocy rozporządzenia (UE) 2018/1488.
(53) Superkomputery Wspólnego Przedsięwzięcia powinny być eksploatowane i obsługiwane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 8 , dyrektywami Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/58/WE 9 oraz (UE) 2016/943 10 .
(54) Zarządzanie Wspólnym Przedsięwzięciem powinny zapewniać dwa organy: Rada Zarządzająca oraz Rada Konsultacyjna do Spraw Przemysłowych i Naukowych. Rada Zarządzająca powinna składać się z przedstawicieli Unii i państw uczestniczących. Rada Zarządzająca powinna być odpowiedzialna za podejmowanie decyzji strategicznych i decyzji finansowych związanych z działalnością Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym za wszelkie działania związane z zamówieniami publicznymi. W skład Rady Konsultacyjnej do Spraw Przemysłowych i Naukowych powinni wchodzić przedstawiciele środowiska akademickiego oraz przemysłu jako użytkownicy i dostawcy technologii. Rada ta powinna zapewniać Radzie Zarządzającej niezależne doradztwo w odniesieniu do Strategicznego programu badań naukowych i innowacji oraz w kwestiach nabywania i eksploatacji superkomputerów, które są własnością Wspólnego Przedsięwzięcia, a także w odniesieniu do programu działalności w zakresie budowania zdolności i szerszego wykorzystywania oraz programu działalności w zakresie federacji, łączności i współpracy międzynarodowej.
(55) W odniesieniu do ogólnych administracyjnych zadań Wspólnego Przedsięwzięcia prawa głosu państw uczestniczących powinny być rozdzielone między nimi po równo. W odniesieniu do zadań związanych z opracowaniem tej części programu prac, która dotyczy nabywania superkomputerów i komputerów kwantowych, wyboru jednostki przyjmującej oraz działalności Wspólnego Przedsięwzięcia w zakresie federacji, łączności, badań naukowych i innowacji, prawa głosu państw uczestniczących będących państwami członkowskimi powinny być oparte na zasadzie większości kwalifikowanej. Państwa uczestniczące będące państwami trzecimi, stowarzyszonymi w ramach programu "Horyzont Europa", programu "Cyfrowa Europa" lub instrumentu "Łącząc Europę" również powinny mieć prawo głosu w odniesieniu do odpowiednich działań wspieranych z puli środków budżetowych każdego z tych programów. W odniesieniu do zadań związanych z nabywaniem i eksploatacją superkomputerów i komputerów kwantowych prawo głosu powinny mieć jedynie państwa uczestniczące i Unia, które wnoszą wkład w realizację tych zadań.
(56) Wkładem finansowym Unii należy zarządzać zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz zgodnie z odpowiednimi zasadami zarządzania pośredniego, określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 11 . Mające zastosowanie zasady inicjowania przez Wspólne Przedsięwzięcie procedury zamówień publicznych należy określić w jego przepisach finansowych.
(57) Aby rozwijać innowacyjny i konkurencyjny ekosystem europejskich obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych o uznanej doskonałości w całej Europie, Wspólne Przedsięwzięcie powinno we właściwy sposób wykorzystywać instrumenty zamówień i dotacji, w tym zamówienia wspólne, zamówienia przedkomercyjne i zamówienia publiczne na innowacyjne rozwiązania. Celem jest stworzenie powiązań między technologiami opracowanymi przede wszystkim w Unii, współprojektowanie z użytkownikami oraz nabycie pierwszych w swoim rodzaju, światowej klasy systemów obliczeń superkomputerowych i obliczeń kwantowych.
(58) Podczas oceny ogólnego oddziaływania Wspólnego Przedsięwzięcia należy wziąć pod uwagę inwestycje uczestników prywatnych w działania pośrednie jako wkłady niepieniężne składające się z kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez nich w związku z realizacją działań po odliczeniu wkładów Wspólnego Przedsięwzięcia, państw uczestniczących lub jakiegokolwiek innego wkładu Unii w te koszty. Podczas oceny ogólnego oddziaływania Wspólnego Przedsięwzięcia należy wziąć pod uwagę inwestycje uczestników prywatnych w inne działania jako wkłady niepieniężne składające się z kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez nich w związku z realizacją działań po odliczeniu wkładów Wspólnego Przedsięwzięcia, państw uczestniczących lub jakiegokolwiek innego wkładu Unii w te koszty.
(59) Aby utrzymać równe warunki dla wszystkich przedsiębiorstw działających na rynku wewnętrznym, finansowanie w ramach programów unijnych powinno być zgodne z przepisami w zakresie pomocy państwa, tak aby zapewnić skuteczność wydatków publicznych oraz zapobiegać zakłóceniom na rynku, takim jak wypieranie finansowania prywatnego, tworzenie nieskutecznych struktur rynkowych, utrzymywanie niewydajnych przedsiębiorstw lub tworzenie kultury opartej na dotacjach.
(60) Uczestnictwo w działaniach pośrednich finansowanych przez Wspólne Przedsięwzięcie powinno być zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/695. Wspólne Przedsięwzięcie powinno ponadto zapewniać spójne stosowanie tych zasad w oparciu o odpowiednie środki przyjęte przez Komisję. W celu zapewnienia odpowiedniego współfinansowania działań pośrednich przez państwa uczestniczące, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/695, państwa uczestniczące powinny wnieść wkład w wysokości co najmniej równej kwocie zwrotu wypłacanej przez Wspólne Przedsięwzięcie z tytułu kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjentów w trakcie realizacji działań. W tym celu Rada Zarządzająca powinna odpowiednio ustalić maksymalne stawki finansowania określone w rocznym programie prac Wspólnego Przedsięwzięcia zgodnie z art. 34 rozporządzenia (UE) 2021/695.
(61) Aby zapewnić właściwą równowagę między udziałem zainteresowanych stron w działaniach finansowanych przez Wspólne Przedsięwzięcie, konieczne jest odstępstwo od art. 34 rozporządzenia (UE) 2021/695, aby umożliwić zróżnicowanie stawek zwrotu kosztów w zależności od rodzaju uczestnika, w szczególności w odniesieniu do MŚP, a także od rodzaju działania; te zróżnicowane stawki powinny być stosowane zawsze w odniesieniu do beneficjentów ze wszystkich państw uczestniczących. W przypadku działań finansowanych w ramach programu "Cyfrowa Europa" Wspólne Przedsięwzięcie powinno dopuszczać stosowanie stawek zwrotu kosztów uzależnionych od rodzaju uczestnika, w szczególności w odniesieniu do MŚP, a także od rodzaju działania, zawsze w odniesieniu do beneficjentów ze wszystkich państw uczestniczących.
(62) Zapewnianie wsparcia finansowego działalności w ramach programu "Cyfrowa Europa" powinno być zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/694. W szczególności w odniesieniu do informacji niejawnych działania finansowane w ramach programu "Cyfrowa Europa" powinny być zgodne z art. 12 ust. 1 tego rozporządzenia.
(63) Zapewnianie wsparcia finansowego działalności w ramach instrumentu "Łącząc Europę" powinno być zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/1153.
(64) Beneficjenci z państw trzecich, stowarzyszonych w ramach programu "Horyzont Europa", programu "Cyfrowa Europa" lub instrumentu "Łącząc Europę" będących państwami uczestniczącymi powinni kwalifikować się do uczestnictwa w działaniach wyłącznie w przypadku, gdy dane państwo uczestniczące jest państwem trzecim, stowarzyszonym w ramach jednego lub więcej programów związanych z tym działaniem.
(65) Interesy finansowe Unii i pozostałych podmiotów uczestniczących we Wspólnym Przedsięwzięciu należy chronić w ciągu całego cyklu wydatków za pomocą proporcjonalnych środków, w tym przez przeciwdziałanie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i wyjaśnianie takich nieprawidłowości, odzyskiwanie straconych, niewłaściwie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych środków, a także, w stosownych przypadkach, przez nakładanie kar administracyjnych i finansowych, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046.
(66) Wspólne Przedsięwzięcie powinno działać w otwarty i przejrzysty sposób pozwalający mu terminowo udostępniać wszelkie stosowne informacje, jak również promować swoją działalność, w tym działalność informacyjną i upowszechniającą, wśród ogółu społeczeństwa. Regulamin wewnętrzny organów Wspólnego Przedsięwzięcia powinien być dostępny publicznie.
(67) W celu uproszczenia należy zmniejszyć obciążenia administracyjne dla wszystkich stron. Należy unikać podwójnych audytów i nieproporcjonalnej ilości dokumentacji oraz sprawozdań.
(68) Audytor wewnętrzny Komisji powinien wykonywać w stosunku do Wspólnego Przedsięwzięcia te same uprawnienia co w stosunku do Komisji.
(69) Komisja, Wspólne Przedsięwzięcie, Trybunał Obrachunkowy, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Prokuratura Europejska (EPPO) powinny mieć dostęp do wszystkich niezbędnych informacji i pomieszczeń, aby prowadzić audyty i dochodzenia dotyczące dotacji, umów i porozumień podpisanych przez Wspólne Przedsięwzięcie.
(70) Wszystkie zaproszenia do składania wniosków i zaproszenia do składania ofert na podstawie niniejszego rozporządzenia, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, powinny uwzględniać czas trwania, stosownie do przypadku, programu "Horyzont Europa", programu "Cyfrowa Europa" oraz instrumentu "Łącząc Europę". Procedury udzielania zamówień dotyczące nabywania superkomputerów i komputerów kwantowych w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia powinny być zgodne z mającymi zastosowanie przepisami programu "Cyfrowa Europa". W należycie uzasadnionych przypadkach związanych z dostępnością pozostałego budżetu wynikającego z WRF na lata 2021-2027 Wspólne Przedsięwzięcie powinno mieć możliwość ogłaszania zaproszeń do składania wniosków lub zaproszeń do składania ofert do dnia 31 grudnia 2028 r.
(71) Komisja powinna przeprowadzić, z pomocą niezależnych ekspertów, śródokresową i końcową ocenę Wspólnego Przedsięwzięcia. W duchu przejrzystości, odnośne sprawozdania niezależnych ekspertów należy podać do wiadomości publicznej, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.
(72) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wzmocnienie zdolności w sferze badań naukowych i innowacji, opracowanie działalności w zakresie budowania zdolności w dziedzinie obliczeń superkomputerowych i szerszego ich wykorzystywania, federacja, łączność i współpraca międzynarodowa oraz nabywanie superkomputerów światowej klasy, a także dostęp do infrastruktury danych i usług w zakresie obliczeń wielkiej skali i obliczeń kwantowych w całej Unii poprzez realizację Wspólnego Przedsięwzięcia, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na konieczność zapobieżenia powielaniu działań, zachowania masy krytycznej oraz zapewnienia optymalnego wykorzystania środków publicznych możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
| W imieniu Rady | |
| A. ŠIRCELJ | |
| Przewodniczący |