Rozdział 3 - INSTRUMENTY SZCZEGÓLNE - Rozporządzenie 2020/2093 określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2020.433I.11

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2024 r.

ROZDZIAŁ  3

INSTRUMENTY SZCZEGÓLNE

SEKCJA  1

Tematyczne instrumenty szczególne

Artykuł  8  ¹²  

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji

1. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, którego cele i zakres zostały określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/691 ¹³  nie może przekroczyć maksymalnej rocznej kwoty 30 mln EUR (w cenach z 2018 r.).

2. Środki na Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji zapisuje się w budżecie ogólnym Unii jako środki rezerwowe.

Artykuł  9  ¹⁴  

Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej

1. Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej składa się z dwóch instrumentów, które mogą być wykorzystane do finansowania, odpowiednio:

a) pomocy w celu reagowania na sytuacje nadzwyczajne wynikające z poważnych katastrof objętych Funduszem Solidarności Unii Europejskiej, którego cele i zakres określone są w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2012/2002 ¹⁵  ("europejska rezerwa solidarnościowa"); oraz

b) szybkiej reakcji na określone nadzwyczajne potrzeby w Unii lub w państwach trzecich powstałe w następstwie zdarzeń, których nie można było przewidzieć w momencie uchwalania budżetu, w szczególności na działania w sytuacjach wyjątkowych i operacje w zakresie wsparcia w następstwie klęsk żywiołowych nieobjętych zakresem stosowania lit. a), katastrof spowodowanych przez człowieka, kryzysów humanitarnych w przypadkach zagrożeń na dużą skalę dla zdrowia publicznego, zagrożeń weterynaryjnych lub fitosanitarnych, a także w sytuacjach szczególnej presji na zewnętrznych granicach Unii wynikającej z przepływów migracyjnych, w przypadku gdy okoliczności tego wymagają (»rezerwa na pomoc nadzwyczajną«).

2. Europejska rezerwa solidarnościowa nie może przekroczyć maksymalnej rocznej kwoty 1 016 mln EUR (w cenach z 2018 r.). Każda część rocznej kwoty, która nie została wykorzystana w roku n, może zostać wykorzystana do roku n+1. W pierwszej kolejności wykorzystuje się część rocznej kwoty wynikającą z roku poprzedniego. Każda część rocznej kwoty z roku n, która nie zostanie wykorzystana w roku n+1, wygasa.

W dniu 1 października każdego roku co najmniej jedna czwarta rocznej kwoty europejskiej rezerwy solidarnościowej pozostaje dostępna na zaspokojenie potrzeb, które mogą powstać do końca tego roku.

W wyjątkowych przypadkach i jeżeli pozostałe dostępne zasoby finansowe nie są wystarczające, aby pokryć kwoty uznane za niezbędne w roku wystąpienia katastrofy, o której mowa w ust. 1 lit. a), Komisja może zaproponować, aby różnica została sfinansowana z kwoty rocznej, o której mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, dostępnej w roku następnym, do maksymalnej kwoty 400 mln EUR (w cenach z 2018 r.).

3. Rezerwa na pomoc nadzwyczajną nie może przekroczyć maksymalnej rocznej kwoty 508 mln EUR (w cenach z 2018 r.). Każda część rocznej kwoty, która nie została wykorzystana w roku n, może zostać wykorzystana do roku n +1. W pierwszej kolejności wykorzystuje się część rocznej kwoty wynikającą z roku poprzedniego. Każda część rocznej kwoty z roku n, która nie zostanie wykorzystana w roku n+1, wygasa.

4. Środki na europejską rezerwę solidarnościową i rezerwę na pomoc nadzwyczajną zapisuje się w budżecie ogólnym Unii jako środki rezerwowe.

Artykuł  10

Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza

1. Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza zapewnia pomoc w celu przeciwdziałania nieprzewidzianym i negatywnym skutkom w państwach członkowskich i sektorach, które są najbardziej dotknięte wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, z zastrzeżeniem warunków określonych w stosownym instrumencie oraz zgodnie z tymi warunkami.

2. 16  Pobrexitowa rezerwa dostosowawcza nie może przekroczyć kwoty 4 491 mln EUR (w cenach z 2018 r.).

3. Środki na pobrexitową rezerwę dostosowawczą zapisuje się w budżecie ogólnym Unii jako środki rezerwowe.

Artykuł  10a  ¹⁷  

Instrument EURI

1. Od 2025 r. Instrument EURI może być wykorzystywany do finansowania, w danym roku, części kosztów z tytułu odsetek i płatności kuponowych należnych w odniesieniu do środków finansowych pożyczonych na rynkach kapitałowych zgodnie z art. 5 ust. 2 decyzji Rady (UE, Euratom) 2020/2053 ¹⁸ . Instrument EURI może zostać uruchomiony w danym roku wyłącznie w celu pokrycia - w zakresie określonym w kolejnych ustępach - kwoty tych kosztów, które przekraczają następujące kwoty (w cenach z 2018 r.):

– 2025 - 2 332 mln EUR,

– 2026 - 3 196 mln EUR,

– 2027 - 4 168 mln EUR.

2. Instrument EURI może zostać uruchomiony przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE, wyłącznie po uprzednim poszukiwaniu innych sposobów finansowania, w celu pokrycia znacznej części kwot przekraczających kwoty, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, zgodnie z mającymi zastosowanie zasadami sektorowymi i innymi zobowiązaniami prawnymi, z jednoczesnym uwzględnieniem priorytetów, ostrożnego budżetowania i należytego zarządzania finansami.

Środki na Instrument EURI udostępnia się poza pułapami WRF.

3. Instrument EURI obejmuje:

a) kwotę odpowiadającą umorzeniom środków innych niż zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, dokonanym łącznie od 2021 r., które nie zostały uruchomione w ramach tego instrumentu w poprzednich latach, z wyłączeniem kwot umorzeń ponownie udostępnionych zgodnie z przepisami art. 15 rozporządzenia finansowego i przepisami szczegółowymi dotyczącymi ponownego udostępniania środków, o czym mowa w odpowiednich aktach podstawowych. Kwotę tę wykorzystuje się w pierwszej kolejności;

b) jedynie w przypadku gdy kwota, o której mowa w lit. a) niniejszego ustępu, jest niewystarczająca - dodatkową kwotę niezbędną do pełnego sfinansowania kosztów, o których mowa w ust. 1, w danym roku.

Każdego roku, w ramach dostosowań technicznych, o których mowa w art. 4, Komisja oblicza dostępną kwotę na podstawie akapitu pierwszego lit. a) niniejszego ustępu, biorąc pod uwagę kwoty uwzględnione w tym celu w poprzednich latach.

Artykuł  10b  ¹⁹  

Rezerwa na rzecz Ukrainy

1. Rezerwa na rzecz Ukrainy może zostać uruchomiona wyłącznie w celu finansowania wydatków na podstawie rozporządzenia (UE) 2024/792.

2. Rezerwa na rzecz Ukrainy nie może przekroczyć kwoty 17 000 mln EUR w cenach bieżących na lata 2024-2027.

3. Roczna kwota uruchomiona w ramach Rezerwy na rzecz Ukrainy w danym roku nie może przekroczyć 5 000 mln EUR w cenach bieżących. Bez uszczerbku dla ogólnej kwoty określonej w ust. 2, niewykorzystana część rocznej kwoty w danym roku może zostać wykorzystana w kolejnych latach, do 2027 r.

4. Rezerwa na rzecz Ukrainy może zostać uruchomiona przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE.

SEKCJA  2

Nietematyczne instrumenty szczególne

Artykuł  11

Jednolity margines

1. Jednolity margines obejmuje:

a) począwszy od 2022 r. - kwoty odpowiadające marginesom, które są nadal dostępne poniżej pułapów WRF dla środków na zobowiązania w roku n-1 i które mają zostać udostępnione poza pułapami WRF dla środków na zobowiązania na lata 2022-2027;

b) począwszy od 2022 r. - kwoty równoważne różnicy między wykonanymi płatnościami a pułapem płatności WRF na rok n-1 w celu dostosowania w górę pułapu płatności na lata 2022-2027; oraz

c) dodatkowe kwoty, które mogą zostać udostępnione poza pułapami WRF w danym roku dla środków na zobowiązania lub środków na płatności, lub dla obu tych rodzajów środków, w zależności od przypadku, pod warunkiem że będą one w pełni kompensowane: w odniesieniu do środków na zobowiązania - w marginesach jednego lub większej liczby działów WRF na bieżący rok budżetowy lub przyszłe lata budżetowe, oraz w odniesieniu do środków na płatności - w marginesach w ramach pułapu płatności na przyszłe lata budżetowe.

Kwoty mogą być uruchamiane na podstawie akapitu pierwszego lit. c) jedynie wtedy, gdy kwoty dostępne na podstawie lit. a) i b) tego akapitu, stosownie do przypadku, są niewystarczające, a w każdym przypadku tylko w ostateczności, aby umożliwić reagowanie na nieprzewidziane okoliczności.

Zastosowanie lit. c) akapitu pierwszego nie może prowadzić do przekroczenia łącznych kwot pułapów WRF na środki na zobowiązania i środki na płatności na bieżący rok budżetowy i przyszłe lata budżetowe. Nie uruchamia się już zatem w kontekście WRF jakichkolwiek kwot kompensowanych zgodnie z tą literą.

2. Wykorzystanie jednolitego marginesu na podstawie ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i c) nie może prowadzić do przekroczenia, w każdym danym roku, łącznie:

a) 0,04 % dochodu narodowego brutto Unii w środkach na zobowiązania, obliczonego w ramach rocznego dostosowania technicznego WRF, o którym mowa w art. 4;

b) 0,03 % dochodu narodowego brutto Unii w środkach na płatności, obliczonego w ramach rocznego dostosowania technicznego WRF, o którym mowa w art. 4.

Wykorzystanie jednolitego marginesu w każdym danym roku musi być zgodne z pułapami zasobów własnych określonymi w decyzji w sprawie zasobów własnych.

3. Roczne dostosowania, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b), nie mogą przekroczyć następujących kwot maksymalnych (w cenach z 2018 r.) na lata 2025-2027 w porównaniu z pierwotnym pułapem płatności na odpowiednie lata:

– 2025 - 8 000 mln EUR,

– 2026 - 13 000 mln EUR,

– 2027 - 15 000 mln EUR.

Kwoty, o których mowa w art. 5 ust. 2 akapit drugi, mają charakter dodatkowy względem maksymalnych kwot, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu.

Wszelkie dostosowania w górę w pełni kompensuje się odpowiadającym im obniżeniem pułapu płatności na rok n-1.

3a. 20  Maksymalna kwota rocznego dostosowania, o której mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, na 2026 r., powiększona o kwotę, o której mowa w art. 5 ust. 2 akapit drugi, dostosowywana jest o kwotę równoważną do niewykorzystanej części maksymalnej kwoty na 2025 r.

4. Kwoty, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i c) niniejszego artykułu, mogą zostać uruchomione przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE, aby umożliwić finansowanie wydatków, których nie można sfinansować w ramach odpowiednich pułapów WRF dostępnych w danym roku.

Dostosowania w górę, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) niniejszego artykułu, dokonuje Komisja począwszy od 2022 r. w ramach dostosowania technicznego, o którym mowa w art. 4.

Artykuł  12  ²¹  

Instrument elastyczności

1. Instrument elastyczności może być wykorzystywany na finansowanie, w danym roku budżetowym, określonych nieprzewidzianych wydatków w środkach na zobowiązania i odpowiadających im środkach na płatności, których to wydatków nie można sfinansować w ramach pułapów dostępnych w jednym lub większej liczbie innych działów. Pułap rocznej kwoty dostępnej na rzecz instrumentu elastyczności w latach 2021-2023 wynosi 915 mln EUR (w cenach z 2018 r.). Pułap rocznej kwoty dostępnej na rzecz instrumentu elastyczności w latach 2024-2027 wynosi 1 346 mln EUR (w cenach z 2018 r.).

Każdego roku roczną kwotę dostępną na instrument elastyczności zwiększa się o kwotę odpowiadającą częściom rocznych kwot przeznaczonych na europejską rezerwę solidarnościową i rezerwę na pomoc nadzwyczajną, które to kwoty wygasły w poprzednim roku zgodnie z art. 9.

2. Niewykorzystana część rocznej kwoty instrumentu elastyczności może zostać wykorzystana do roku n+2. W pierwszej kolejności, w porządku chronologicznym wykorzystuje się dowolną część rocznej kwoty wynikającą z poprzednich lat. Każda część rocznej kwoty z roku n, która nie zostanie wykorzystana w roku n+2, wygasa.

¹² Art. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

¹³ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/691 z dnia 28 kwietnia 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji dla Zwalnianych Pracowników (EFG) oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1309/2013 (Dz.U. L 153 z 3.5.2021, s. 48).

¹⁴ Art. 9 zmieniony przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

¹⁵ Rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3).

¹⁶ Art. 10 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

¹⁷ Art. 10a dodany przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

¹⁸ Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylająca decyzję 2014/335/UE, Euratom (Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1).

¹⁹ Art. 10b dodany przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

²⁰ Art. 11 ust. 3a dodany przez art. 1 pkt 7 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

²¹ Art. 12 zmieniony przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia nr 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.765) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.