Rozporządzenie 600/2014 w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012
Dz.U.UE.L.2014.173.84
Akt obowiązującyROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 600/2014
z dnia 15 maja 2014 r.
w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego 1 ,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
(1) Kryzys finansowy ujawnił niedociągnięcia w zakresie przejrzystości rynków finansowych, które mogą mieć szkodliwe skutki społeczno-gospodarcze. Zwiększenie przejrzystości jest jedną ze wspólnych zasad służących wzmocnieniu systemu finansowego, co zostało potwierdzone w oświadczeniu przywódców państw G-20 w Londynie dnia 2 kwietnia 2009 r. Aby zwiększyć przejrzystość i udoskonalić funkcjonowanie wewnętrznego rynku instrumentów finansowych, należy stworzyć nowe ramy ustanawiające jednolite wymogi w zakresie przejrzystości transakcji na rynkach instrumentów finansowych. Ramy te powinny zawierać kompleksowe normy dla szerokiego zakresu instrumentów finansowych. Powinny one uzupełniać wymogi w zakresie przejrzystości zleceń i transakcji w odniesieniu do akcji ustanowione dyrektywą 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 4 .
(2) Grupa wysokiego szczebla ds. nadzoru finansowego w UE pod przewodnictwem Jacquesa de Larosière'a wezwała Unię do opracowania bardziej zharmonizowanego zbioru regulacji finansowych. W kontekście przyszłego kształtu europejskiego systemu nadzoru na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniach 18-19 czerwca 2009 r. podkreślono potrzebę opracowania jednolitego zbioru przepisów europejskich obowiązującego wszystkie instytucje finansowe na rynku wewnętrznym.
(3) Nowe prawodawstwo powinno więc składać się z dwóch różnych instrumentów prawnych: dyrektywy i niniejszego rozporządzenia. Oba instrumenty prawne powinny razem tworzyć ramy prawne regulujące wymogi mające zastosowanie do firm inwestycyjnych, rynków regulowanych oraz dostawców usług polegających na zgłaszaniu danych. Niniejsze rozporządzenie należy więc odczytywać razem z dyrektywą. Potrzeba ustanowienia wspólnego zbioru przepisów dla wszystkich instytucji w zakresie określonych wymogów oraz przeciwdziałania potencjalnemu arbitrażowi regulacyjnemu, jak również zapewnienia większej pewności prawnej i mniejszej złożoności przepisów regulacyjnych dla uczestników rynku uzasadnia zastosowanie podstawy prawnej umożliwiającej stworzenie rozporządzenia. Celem zlikwidowania utrzymujących się barier dla handlu oraz znaczących zakłóceń konkurencji wynikających z różnic między przepisami krajowymi, jak również celem zapobieżenia prawdopodobnym przyszłym barierom i znaczącym zakłóceniom konkurencji, jakie mogą wyniknąć z takich różnic, konieczne jest przyjęcie rozporządzenia ustanawiającego jednolite przepisy obowiązujące we wszystkich państwach członkowskich. Ten mający bezpośrednie zastosowanie akt prawny powinien przyczynić się w sposób decydujący do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego, a tym samym powinien on opierać się na art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), interpretowanych zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
(4) Dyrektywa 2004/39/WE ustanowiła zasady zapewniania przejrzystości obrotu akcjami dopuszczonymi do obrotu na rynku regulowanym w aspekcie przed- i posttransakcyjnym oraz zasady zgłaszania właściwym organom transakcji w instrumentach finansowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym. Przekształcenie dyrektywy staje się konieczne celem należytego uwzględnienia zmian na rynkach finansowych oraz naprawienia niedociągnięć i zamknięcia luk, które między innymi zostały ujawnione w czasie kryzysu na rynkach finansowych.
(5) Przepisy dotyczące wymogów w zakresie przejrzystości obrotu i przejrzystości regulacyjnej muszą przyjąć postać bezpośrednio stosowanego prawa mającego zastosowanie do wszystkich firm inwestycyjnych, które powinny przestrzegać jednolitych zasad na wszystkich rynkach Unii, aby zapewnić jednolite stosowanie wspólnych ram regulacyjnych, wzmocnić zaufanie do przejrzystości rynków w całej Unii, ograniczyć złożoność przepisów regulacyjnych oraz zmniejszyć koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez firmy inwestycyjne, zwłaszcza w przypadku instytucji finansowych prowadzących działalność transgraniczną, a także przyczynić się do wyeliminowania zakłóceń konkurencji. Przyjęcie rozporządzenia zapewniającego bezpośrednie stosowanie przepisów jest najlepszym sposobem osiągnięcia tych celów regulacyjnych i zapewnienia jednolitych warunków poprzez zapobiegnięcie zróżnicowaniu wymogów krajowych w wyniku transpozycji dyrektywy.
(6) Ważne jest zapewnienie, by obrót instrumentami finansowymi był w największym możliwym stopniu w ramach zorganizowanych systemów obrotu i by wszystkie takie systemy były odpowiednio regulowane. Na mocy dyrektywy 2004/39/WE powstał szereg systemów obrotu, które nie były odpowiednio uwzględnione w systemie regulacyjnym. Każdy system obrotu instrumentami finansowymi, jak na przykład podmioty znane obecnie jako sieci brokerów, w przyszłości powinien być odpowiednio regulowany i dysponować zezwoleniem w ramach jednego z rodzajów wielostronnych systemów obrotu lub jako podmiot systematycznie internalizujący transakcje zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i w dyrektywie 2014/65/UE 5 .
(7) Należy wyjaśnić definicje rynku regulowanego i wielostronnej platformy obrotu (MTF) oraz utrzymać ich bliskie powiązanie, aby uwzględnić fakt, że rzeczywiście reprezentują one tę samą funkcjonalność obrotu. Z definicji należy wyłączyć systemy dwustronne, w ramach których firma inwestycyjna zawiera każdą transakcję na własny rachunek, nawet jako nieponoszący ryzyka kontrahent znajdujący się między nabywcą a zbywcą. Rynkom regulowanym i MTF nie powinno się zezwalać na wykonywanie zleceń klientów w oparciu o kapitał własny. Termin "system" oznacza wszystkie rynki obejmujące zbiór zasad oraz platformę obrotu, jak również rynki funkcjonujące jedynie na podstawie zbioru zasad. Rynki regulowane i MTF nie mają obowiązku prowadzenia "technicznego" systemu dla kojarzenia zleceń i powinny móc obsługiwać inne protokoły obrotu, w tym systemy, za pomocą których użytkownicy mogą dokonywać transakcji w oparciu o kwotowania, o które zapytują wielu dostawców. Rynek składający się jedynie ze zbioru zasad określających aspekty dotyczące członkostwa, dopuszczania instrumentów do obrotu, obrotu między członkami, sprawozdawczości oraz, gdzie jest to stosowne, obowiązków w zakresie przejrzystości, jest rynkiem regulowanym lub MTF w rozumieniu niniejszego rozporządzenia, a transakcje zawierane zgodnie z tymi zasadami są uznawane za zawarte w systemach rynku regulowanego lub MTF. Określenie "deklaracje gotowości kupna i sprzedaży" należy rozumieć w szerokim sensie obejmującym zlecenia, kwotowania i deklaracje zainteresowania.
Jeden z ważnych wymogów odnosi się do obowiązku kojarzenia w systemie deklaracji gotowości na podstawie nieuznaniowych zasad ustalonych przez podmiot prowadzący dany system. Wymóg ten oznacza, że są one kojarzone zgodnie z zasadami systemu lub na podstawie protokołów systemu bądź wewnętrznych procedur operacyjnych, w tym wbudowanych procedur działających w ramach oprogramowania komputerowego. Określenie "nieuznaniowe zasady" oznacza zasady, które nie pozostawiają regulowanemu rynkowi ani operatorowi rynku, ani firmie inwestycyjnej prowadzącej MTF żadnej swobody w zakresie sposobu wzajemnych interakcji między deklaracjami gotowości. Zgodnie z wymogami definicji, deklaracje gotowości powinny być kojarzone w taki sposób, aby doprowadzić do zawarcia umowy, co dzieje się, kiedy realizacja ma miejsce zgodnie z zasadami działania systemu lub na podstawie protokołów systemu bądź wewnętrznych procedur operacyjnych.
(8) Celem zapewnienia większej przejrzystości i skuteczności na unijnych rynkach finansowych i wyrównania reguł gry dla różnych systemów oferujących wielostronne usługi w zakresie obrotu, konieczne jest wprowadzenie nowej kategorii systemu obrotu - zorganizowanej platformy obrotu (OTF) - dla obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji oraz instrumentów pochodnych oraz zapewnienie, aby była ona odpowiednio regulowana i aby stosowała niedyskryminacyjne zasady dostępu do platformy. Ta nowa kategoria została zdefiniowana w sposób ogólny, aby mogła objąć - obecnie oraz w przyszłości - wszystkie typy zorganizowanych realizacji zleceń i organizacji obrotu, które nie odpowiadają funkcjonalnościom ani specyfikacjom regulacyjnym istniejących systemów. W związku z tym należy zastosować właściwe wymogi organizacyjne i zasady przejrzystości sprzyjające sprawnemu ujawnianiu cen. Ta nowa kategoria obejmuje systemy umożliwiające obrót instrumentami pochodnymi kwalifikującymi się do rozliczania i posiadającymi dostateczną płynność.
Nie powinna ona obejmować platform, w ramach których w systemie nie dochodzi do rzeczywistej realizacji obrotu ani organizacji, takich jak tablice ogłoszeń wykorzystywane do ogłaszania chęci zakupu lub sprzedaży, inne podmioty dokonujące agregacji lub zbierające deklaracje chęci zakupu i sprzedaży, elektroniczne serwisy potwierdzające dokonanie zawartej transakcji lub kompresja portfela, która zmniejsza ryzyko niezwiązane z rynkiem dotyczące obecnych portfeli instrumentów pochodnych bez zmiany ryzyka rynkowego portfeli. Kompresji portfela może dokonywać szereg firm, które nie są regulowane jako takie na mocy niniejszego rozporządzenia lub dyrektywy 2014/65/UE, np. centralni kontrahenci (CCPs), repozytoria transakcji oraz firmy inwestycyjne lub operatorzy rynku. Należy wyjaśnić, że jeżeli kompresji portfela dokonują firmy inwestycyjne i operatorzy rynku, niektóre przepisy niniejszego rozporządzenia i dyrektywy 2014/65/UE nie mają zastosowania w odniesieniu do kompresji portfela. Zważywszy, że centralne depozyty papierów wartościowych (CDPW) będą podlegały tym samym wymogom co firmy inwestycyjne w przypadku świadczenia usług inwestycyjnych lub prowadzenia określonego rodzaju działalności inwestycyjnej, te przepisy niniejszego rozporządzenia i dyrektywy 2014/65/UE, nie powinny mieć do nich zastosowania przy dokonywaniu kompresji portfela.
(9) Ta nowa kategoria OTF będzie stanowić uzupełnienie istniejących rodzajów systemów obrotu. O ile rynki regulowane i MTF mają nieuznaniowe zasady dotyczące realizacji transakcji, to operator OTF powinien realizować zlecenia w sposób uznaniowy, z zastrzeżeniem - w odpowiednich przypadkach - wymogów przejrzystości przedtransakcyjnej oraz obowiązków w zakresie jak najlepszej realizacji zleceń. W związku z tym zasady prowadzenia działalności, obowiązki w zakresie jak najlepszej realizacji zleceń oraz obsługi zleceń klientów powinny mieć zastosowanie do transakcji zawieranych na OTF prowadzonych przez firmę inwestycyjną lub operatora rynku. Ponadto każdy operator rynku posiadający zezwolenie na prowadzenie OTF powinien zapewniać zgodność z rozdziałem 1 dyrektywy 2014/65/UE w odniesieniu do warunków i procedur wydawania zezwoleń firmom inwestycyjnym. Firma inwestycyjna lub operator rynku prowadzący OTF powinny móc działać uznaniowo na dwóch różnych poziomach: po pierwsze, podejmując decyzje o złożeniu zlecenia na OTF lub o wycofaniu go oraz, po drugie, podejmując decyzję, by nie kojarzyć konkretnego zlecenia ze zleceniami dostępnymi w systemie w określonym momencie, pod warunkiem że jest to zgodne ze szczegółowymi poleceniami otrzymanymi od klientów i ze zobowiązaniami dotyczącymi najlepszej realizacji.
W przypadku systemu, który krzyżuje zlecenia klientów, operator powinien mieć możliwość postanowienia, czy, kiedy i do jakiego stopnia chce skojarzyć w systemie dwa zlecenia lub większą ich liczbę. Zgodnie z art. 20 ust. 1, 2, 4 i 5 dyrektywy 2014/65/UE oraz nie naruszając art. 20 ust. 3 dyrektywy 2014/65/UE firma powinna mieć możliwość ułatwienia negocjacji między klientami, aby połączyć dwa lub większą liczbę potencjalnie zgodnych gotowości zawarcia transakcji w jedną transakcję. Na obu poziomach uznaniowości podmiot prowadzący OTF musi mieć wzgląd na swoje obowiązki na mocy art. 18 i 27 dyrektywy 2014/65/UE. Operator rynku lub firma inwestycyjna prowadząca OTF powinna objaśnić użytkownikom systemu obrotu, w jaki sposób będzie realizować uznaniowość. Ponieważ OTF stanowi autentyczną platformę obrotu, podmiot prowadzący taką platformę powinien zachowywać neutralność. Dlatego firma inwestycyjna lub operator rynku prowadzący OTF powinien podlegać wymogom związanym z niedyskryminacyjną realizacją transakcji i ani firma inwestycyjna lub operator rynku prowadzący OTF, ani żaden podmiot będący częścią tej samej grupy lub osobą prawną rozumianą jako firma inwestycyjna lub operator rynku nie powinien mieć możliwości realizowania zleceń klientów w ramach OTF w oparciu o swój kapitał.
W celu ułatwiania realizacji zleceń klienta lub klientów dotyczących obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji oraz instrumentów pochodnych, które nie zostały zgłoszone na mocy obowiązku rozliczania zgodnie z art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 6 , operator OTF ma prawo prowadzić obrót polegający na zestawianiu zleceń w rozumieniu dyrektywy 2014/65/UE, pod warunkiem że klient wyraził na to zgodę. W przypadku instrumentów długu państwowego, dla których nie istnieje płynny rynek, firma inwestycyjna lub operator rynku prowadzący OTF powinni mieć możliwość angażowania się w transakcje na własny rachunek inne niż obrót polegający na zestawianiu zleceń. W przypadku stosowania obrotu polegającego na zestawianiu zleceń konieczne jest spełnianie wszelkich wymogów dotyczących przejrzystości przed- i posttransakcyjnej oraz obowiązków w zakresie jak najlepszej realizacji zleceń. Operator OTF lub podmiot będący częścią tej samej grupy lub osobą prawną rozumianą jako firma inwestycyjna lub operator rynku nie powinien występować w roli podmiotu systematycznie internalizującego transakcje w ramach prowadzonego przez niego OTF. W związku z tym podmiot prowadzący OTF powinien podlegać takim samym obowiązkom jak MTF w odniesieniu do prawidłowego zarządzania potencjalnymi konfliktami interesu.
(10) Cały obrót zorganizowany powinien odbywać się w systemach regulowanych i być w pełni przejrzysty, zarówno w aspekcie przed-, jak i posttransakcyjnym. Odpowiednio zróżnicowane wymogi w zakresie przejrzystości muszą więc stosować się do wszystkich rodzajów systemów obrotu oraz do wszystkich instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu w tych systemach.
(11) Aby zapewnić większą liczbę transakcji w ramach regulowanych systemów obrotu i podmiotów systematycznie internalizujących transakcje, w niniejszym rozporządzeniu wobec firm inwestycyjnych należy wprowadzić obowiązek obrotu w odniesieniu do akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub będących przedmiotem obrotu w systemie obrotu. Obowiązek ten wymaga od firm inwestycyjnych podejmowania się wszelkich transakcji, w tym transakcji realizowanych na własny rachunek, jak i transakcji realizowanych w ramach wykonywania zleceń klientów na rynku regulowanym, MTF, za pomocą podmiotów systematycznie internalizujących transakcje lub równoważnych systemów obrotów z państw trzecich. Należy jednak przewidzieć możliwość wyłączenia z tego obowiązku, jeżeli istnieje uzasadniony powód takiego zwolnienia. Przykładem takich uzasadnionych powodów są transakcje niesystematyczne, ad-hoc, nieregularne i nieczęste bądź transakcje techniczne, takie jak transakcje w imieniu innego brokera (give-up), które nie prowadzą do ustalania poziomu cen rynkowych na podstawie czynników podaży i popytu. Takie wyłączenie z obowiązku obrotu nie powinno być wykorzystywane, aby obejść ograniczenia nałożone na stosowanie zwolnienia dotyczącego kursu odniesienia i zwolnienia dotyczącego ceny wynegocjowanej, ani by prowadzić sieć brokerów lub inny podobny system.
Opcja realizacji transakcji przez podmiot systematycznie internalizujący transakcje nie stanowi uszczerbku dla zasad funkcjonowania podmiotu systematycznie internalizującego transakcje określonych w niniejszym rozporządzeniu. Intencja jest taka, że jeżeli firma inwestycyjna sama spełnia odnośne kryteria wyszczególnione w niniejszym rozporządzeniu wystarczające do uznania za podmiot systematycznie internalizujący transakcje w odniesieniu do konkretnej danej akcji, transakcja może być w taki sposób traktowana; natomiast, jeżeli nie jest ona uznana za podmiot systematycznie internalizujący transakcje w odniesieniu do konkretnej danej akcji, firma inwestycyjna może powinna mieć możliwość realizowania tej transakcji za pośrednictwem innego podmiotu systematycznie internalizującego transakcje, jeżeli jest to zgodne z ciążącymi na nim obowiązkami w zakresie jak najlepszej realizacji zleceń, a opcja taka jest dla niego otwarta. Ponadto w celu zapewnienia, że obrót wielostronny w odniesieniu do akcji, kwitów depozytowych, funduszy inwestycyjnych typu ETF, certyfikatów i innych podobnych instrumentów finansowych jest odpowiednio regulowany, firma inwestycyjna prowadząca wewnętrzny system kojarzenia zleceń na zasadzie wielostronnej powinna dysponować zezwoleniem jako MTF. Należy wyjaśnić, że przepisy dotyczące jak najlepszej realizacji zleceń określone w dyrektywie 2014/65/UE powinny mieć zastosowanie w taki sposób, by nie wpływać negatywnie na zobowiązania w zakresie obrotu określone w niniejszym rozporządzeniu.
(12) Obrót kwitami depozytowymi, funduszami inwestycyjnymi typu ETF, certyfikatami, podobnymi instrumentami finansowymi i akcjami innymi niż te dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym odbywa się zasadniczo w ten sam sposób i służy prawie identycznemu celowi gospodarczemu jak obrót akcjami dopuszczonymi do obrotu na rynku regulowanym. Należy więc objąć te instrumenty finansowe przepisami w zakresie przejrzystości mającymi zastosowanie do akcji dopuszczonych do obrotu na rynkach regulowanych.
(13) Uznając zasadniczo potrzebę istnienia systemu zwolnień z obowiązku przejrzystości przedtransakcyjnej celem wspierania efektywnego funkcjonowania rynków, należy dokonać weryfikacji istniejących w tym zakresie przepisów dla akcji, stosowanych na podstawie dyrektywy 2004/39/WE i rozporządzenia Komisji (WE) nr 1287/2006 7 pod kątem ich dalszej zasadności pod względem zakresu i stosowanych warunków. Aby zapewnić jednolite stosowanie zwolnień z obowiązku zachowania przejrzystości przedtransakcyjnej dla akcji, a ostatecznie również dla innych podobnych instrumentów i produktów niereprezentujących kapitału własnego, dla szczególnych modeli rynku oraz rodzajów i wielkości zleceń, Europejski Urząd Nadzoru (Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 8 (EUNGiPW) powinien oceniać indywidualne wnioski o zastosowanie zwolnienia pod kątem zgodności z zasadami określonymi w niniejszym rozporządzeniu oraz w przyszłych aktach delegowanych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu. Ocena EUNGiPW powinna przyjąć formę opinii zgodnej z art. 29 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010. Ponadto EUNGiPW powinien we właściwym czasie przeprowadzić przegląd dotychczasowych zwolnień dla akcji i, postępując zgodnie z tą samą opisaną wyżej procedurą, ocenić, czy są one nadal zgodne z przepisami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i w aktach delegowanych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu.
(14) Kryzys finansowy ujawnił szczególne słabości w sposobie udostępniania uczestnikom rynku informacji o możliwościach handlowych i cenach instrumentów finansowych innych niż akcje, a mianowicie w zakresie momentu udostępniania informacji, stopnia ich szczegółowości, zasady równego dostępu i rzetelności. Należy w związku z tym wprowadzić we właściwym czasie wymogi przejrzystości przed- i posttransakcyjnej uwzględniające różne cechy i strukturę rynku konkretnych typów instrumentów finansowych innych niż akcje i zróżnicować je dla różnych systemów obrotu, w tym systemów sesyjnych prowadzonych w oparciu o arkusze zleceń i systemów kierowanych kwotowaniami cen, jak również systemów hybrydowych, systemów okresowego notowania i głosowych systemów obrotu. Aby zapewnić solidne ramy przejrzystości dla wszystkich odnośnych instrumentów finansowych, należy zastosować je do obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji i instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu w systemie obrotu. W związku z tym skorzystanie z odstępstw od wymogów przejrzystości przedtransakcyjnej i dostosowań wymogów w stosunku do odroczenia publikacji powinno być możliwe jedynie w niektórych określonych przypadkach.
(15) Konieczne jest wprowadzenie odpowiedniego poziomu przejrzystości obrotu na rynkach obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych i instrumentów pochodnych, aby ułatwić wycenę produktów oraz podnieść efektywność kształtowania cen. Do strukturyzowanych produktów finansowych należy w szczególności zaliczyć papiery wartościowe oparte na aktywach, określone w art. 2 ust. 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 809/2004 9 , obejmujące między innymi zobowiązania dłużne zabezpieczone innymi instrumentami.
(16) Aby zapewnić stosowanie jednolitych warunków dla różnych systemów obrotu, w przypadku systemów różnego typu należy stosować te same wymogi w zakresie przejrzystości przed- i posttransakcyjnej. Wymogi w zakresie przejrzystości należy zróżnicować w zależności od typów instrumentów finansowych, w tym akcji, obligacji oraz instrumentów pochodnych, uwzględniając przy tym interesy inwestorów i emitentów, w tym emitentów obligacji rządowych, a także płynność rynku. Wymogi te należy zróżnicować w zależności od rodzajów obrotu, w szczególności systemów sesyjnych prowadzonych w oparciu o arkusze zleceń i systemów kierowanych kwotowaniami cen, takich jak zapytania ofertowe, jak również hybrydowych i głosowych systemów maklerskich, a ponadto należy uwzględnić wielkość transakcji, łącznie z obrotem, oraz inne istotne kryteria.
(17) Aby uniknąć jakiegokolwiek negatywnego wpływu na proces kształtowania się cen, należy wprowadzić stosowny mechanizm pułapu wolumenu dotyczący zleceń składanych w systemach opartych na takiej metodzie obrotu, w której cenę określa się zgodnie z kursem odniesienia i w stosunku do pewnych transakcji negocjowanych. W mechanizmie tym powinien istnieć podwójny pułap: jeden pułap wolumenu stosuje się w odniesieniu do każdego systemu obrotu wykorzystującego te zwolnienia, tak że w każdym systemie obrotu można prowadzić tylko pewną część obrotu, a poza tym stosowany jest pułap ogólny, którego przekroczenie skutkuje zawieszeniem stosowania tych zwolnień w całej Unii. W odniesieniu do transakcji negocjowanych pułap powinien mieć zastosowanie wyłącznie do transakcji, które są realizowane w ramach bieżącego spreadu ważonego wolumenem odzwierciedlonego w arkuszu zleceń lub kwotowaniach animatorów rynku systemu obrotu prowadzącego dany system. Powinny być wyłączone wszelkie transakcje negocjowane zawierane na niepłynnych akcjach, kwitach depozytowych, funduszach inwestycyjnych typu ETF, certyfikatach lub innych podobnych instrumentach finansowych oraz transakcje, które podlegają warunkom innym niż bieżąca cena rynkowa, ponieważ nie przyczyniają się one do procesu kształtowania ceny.
(18) Aby zagwarantować, że obrót dokonywany na rynku pozagiełdowym nie stwarza zagrożenia dla efektywnego ujawniania cen ani dla przejrzystych, równych reguł gry w przypadku różnych sposobów prowadzenia obrotu, stosowne wymogi przejrzystości przedtransakcyjnej należy stosować do firm inwestycyjnych zawierających na własny rachunek transakcje w instrumentach finansowych na rynku pozagiełdowym w takim stopniu, w jakim prowadzą one obrót w charakterze podmiotu systematycznie internalizującego transakcje w odniesieniu do akcji, kwitów depozytowych, funduszy inwestycyjnych typu ETF, certyfikatów lub innych podobnych instrumentów finansowych, dla których istnieje płynny rynek, obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji oraz instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu w danym systemie obrotu i dla których istnieje płynny rynek.
(19) Firmę inwestycyjną realizującą zlecenia klientów w oparciu o własny kapitał należy uznać za podmiot systematycznie internalizujący transakcje, chyba że transakcje realizowane są poza systemem obrotu w sposób okazjonalny, doraźny i nieregularny. Dlatego podmioty systematycznie internalizujące transakcje należy definiować jako firmy inwestycyjne, które w sposób zorganizowany, często, systematycznie i w znacznych wielkościach dokonują transakcji na własny rachunek, realizując zlecenia klientów poza systemem obrotu. Wymogi wobec podmiotów systematycznie internalizujących transakcje zawarte w niniejszym rozporządzeniu powinny mieć zastosowanie do firmy inwestycyjnej wyłącznie w odniesieniu do każdego indywidualnego instrumentu finansowego, na przykład na poziomie kodu ISIN, dla którego jest ona podmiotem systematycznie internalizującym transakcje. Aby zapewnić obiektywne i skuteczne stosowanie definicji podmiotu systematycznie internalizującego transakcje wobec firm inwestycyjnych, powinien istnieć z góry określony próg systematycznej internalizacji zawierający dokładne określenie, co rozumie się jako "często, systematycznie i w znacznych wielkościach".
(20) O ile OTF jest systemem lub platformą, w ramach której kojarzone są deklaracje chęci zakupu lub sprzedaży wielu osób trzecich, o tyle podmiotowi systematycznie internalizującemu transakcje nie należy zezwalać na kojarzenie deklaracji chęci zakupu lub sprzedaży zgłaszanych przez osoby trzecie. Na przykład tak zwana platforma z udziałem jednego dealera, na której obrót zawsze odbywa się w relacji do jednej firmy inwestycyjnej, powinna zostać uznana za podmiot systematycznie internalizujący transakcje, gdyby miała zastosować się do wymogów zawartych w niniejszym rozporządzeniu. Natomiast tak zwana platforma z udziałem wielu dealerów, na której wielu dealerów wchodzi w interakcje odnośnie do tego samego instrumentu finansowego, nie powinna zostać uznana za podmiot systematycznie internalizujący transakcje.
(21) Podmioty systematycznie internalizujące transakcje powinny mieć możliwość zadecydowania na podstawie zasad własnej polityki handlowej oraz w sposób obiektywny i niedyskryminacyjny, którym klientom udostępniają swoje kwotowania, wprowadzając rozróżnienia między kategoriami klientów, oraz należy im przy tym umożliwić również uwzględnianie różnic między klientami, na przykład w zakresie ryzyka kredytowego. Podmioty systematycznie internalizujące transakcje nie powinny mieć obowiązku publikowania gwarantowanych kwotowań, realizowania zleceń klientów ani udostępniania swoich kwotowań w odniesieniu do transakcji w instrumentach udziałowych powyżej standardowej wielkości rynkowej, a w instrumentach nieudziałowych powyżej wielkości charakterystycznej dla danego instrumentu finansowego. Właściwe organy powinny kontrolować przestrzeganie przez podmioty systematycznie internalizujące transakcje nałożonych na nie wymogów oraz otrzymywać informacje umożliwiające im prowadzenie takich kontroli.
(22) Niniejsze rozporządzenie nie zmierza do ustanowienia wymogu stosowania zasad przejrzystości przedtransakcyjnej dla transakcji dokonywanych na rynku pozagiełdowym, innych niż w ramach podmiotu systematycznie internalizującego transakcje.
(23) Dane rynkowe powinny być w łatwy sposób dostępne dla użytkowników w maksymalnie zdezagregowanej postaci, aby umożliwić inwestorom oraz obsługującym ich dostawcom usług w zakresie danych maksymalne zindywidualizowanie rozwiązań w zakresie danych. W związku z tym dane dotyczące przejrzystości przed- i posttransakcyjnej należy udostępniać publicznie w postaci "niepogrupowanej", aby obniżyć koszty zakupu danych przez uczestników rynku.
(24) W odniesieniu do wymiany, przekazywania i przetwarzania danych osobowych przez państwa członkowskie i EUNGiPW do celów niniejszego rozporządzenia, w szczególności tytułu IV, pełne zastosowanie powinny mieć przepisy dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 10 oraz rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady 11 .
(25) Uwzględniając porozumienie osiągnięte przez strony szczytu G-20 w Pittsburghu dnia 25 września 2009 r. dotyczące przeniesienia obrotu standaryzowanymi instrumentami pochodnymi na rynku pozagiełdowym, gdzie jest to stosowne, na giełdy lub elektroniczne platformy obrotu, należy ustanowić formalną procedurę regulacyjną służącą jako podstawa obrotu między kontrahentami finansowymi i dużymi kontrahentami niefinansowymi w zakresie wszystkich instrumentów pochodnych kwalifikujących się do rozliczania i mających dostateczną płynność dla prowadzenia obrotu w ramach różnych systemów obrotu zgodnie z porównywalnymi regulacjami, umożliwiając uczestnikom prowadzenie obrotu z wieloma kontrahentami. Oceniając, czy poziom płynności jest dostateczny, należy uwzględniać cechy rynku na szczeblu krajowym, w tym elementy takie jak liczba i typ uczestników na danym rynku, oraz cechy transakcji takie jak wielkość i częstotliwość transakcji na tym rynku.
Płynny rynek dla danej klasy produktu instrumentów pochodnych będzie się charakteryzował dużą liczbą aktywnych uczestników rynku, w tym odpowiednią proporcją dostawców płynności i odbiorców płynności w stosunku do liczby produktów będących w obrocie, którzy często przeprowadzają transakcje na tych produktach w wielkościach poniżej wielkości, która jest na dużą skalę. O takiej aktywności rynku powinna świadczyć duża liczba ofert kupna i sprzedaży dotyczących danego instrumentu pochodnego, co prowadzi do wąskiego spreadu dla transakcji o normalnej wielkości rynkowej. Ocena, czy płynność jest wystarczająca, powinna opierać się na uznaniu, że płynność instrumentu pochodnego może się znacznie zmieniać w zależności od warunków rynkowych i jego cyklu życia.
(26) Uwzględniając porozumienie osiągnięte przez strony szczytu G-20 w Pittsburghu dnia 25 września 2009 r. dotyczące z jednej strony, gdzie jest to stosowne, przeniesienia obrotu standaryzowanymi instrumentami pochodnymi na rynku pozagiełdowym na giełdy lub elektroniczne platformy obrotu, a z drugiej strony stosunkowo niską płynność różnych instrumentów pochodnych w obrocie pozagiełdowym, właściwe jest zapewnienie odpowiedniej grupy uprawnionych systemów, w ramach których może odbywać się obrót zgodny z tym zobowiązaniem. Wszystkie uprawnione systemy powinny podlegać ściśle dostosowanym wymogom regulacyjnym pod względem aspektów organizacyjnych i operacyjnych, ustaleń służących ograniczeniu konfliktu interesów, nadzoru nad całością obrotu, zasad przejrzystości przed- i posttransakcyjnej zróżnicowanych dla poszczególnych instrumentów finansowych i rodzajów sytemu obrotu, oraz możliwości kojarzenia deklaracji zainteresowania zawarciem transakcji zgłaszanych przez wiele osób trzecich. Należy jednak dla podmiotów prowadzących systemy przewidzieć, zgodnie z tym zobowiązaniem, możliwość kojarzenia transakcji między wieloma osobami trzecimi w sposób uznaniowy, aby poprawić warunki realizacji transakcji oraz stopień płynności.
(27) Obowiązek zawierania transakcji w instrumentach pochodnych należących do klasy tych instrumentów, w stosunku do której ogłoszono obowiązek obrotu na rynku regulowanym, na MTF, OTF lub w systemach obrotu państw trzecich, nie powinien mieć zastosowania do niecenotwórczych składników usług w zakresie ograniczenia posttransakcyjnego ryzyka transakcji, które zmniejszają ryzyko niezwiązane z rynkiem dotyczące portfeli instrumentów pochodnych, w tym obecnych portfeli pozagiełdowych instrumentów pochodnych, zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012 bez zmiany ryzyka rynkowego portfeli. Ponadto choć wskazane jest ustanowienie szczegółowego przepisu dotyczącego kompresji portfela, celem niniejszego rozporządzenia nie jest uniemożliwienie korzystania z innych usług ukierunkowanych na ograniczenie ryzyka posttransakcyjnego.
(28) Obowiązek obrotu ustanowiony dla tych instrumentów pochodnych powinien umożliwiać efektywną konkurencję między uprawionymi systemami obrotu. Tym samym systemy obrotu nie powinny mieć możliwości żądania prawa wyłączności w odniesieniu do instrumentów pochodnych podlegających temu obowiązkowi obrotu, co uniemożliwiałoby innym systemom obrotu oferowanie obrotu tymi instrumentami finansowymi. Dla zapewnienia skutecznej konkurencji między systemami obrotu instrumentów pochodnych niezbędne jest zapewnienie systemom obrotu niedyskryminacyjnego i przejrzystego dostępu do CCP. Niedyskryminacyjny dostęp do CCP powinien oznaczać, że system obrotu ma prawo do niedyskryminacyjnego traktowania w tym sensie, że kontrakty będące przedmiotem obrotu na jego własnej platformie są traktowane w sposób niedyskryminacyjny pod względem wymogów dotyczących zabezpieczenia, nettingu ekonomicznie równoważnych kontraktów oraz krzyżowego naliczania zabezpieczeń i rozliczania skorelowanych kontraktów przez tego samego CCP, jak również pod względem niedyskryminacyjnych opłat z tytułu rozliczeń.
(29) Uprawnienia właściwych organów należy uzupełnić specjalnym mechanizmem wprowadzania zakazu lub ograniczenia wprowadzania do obrotu, dystrybucji i sprzedaży wszelkich instrumentów finansowych lub lokat strukturyzowanych powodujących poważne zagrożenia dla ochrony inwestorów, dla prawidłowego funkcjonowania i integralności rynków finansowych lub rynków towarowych lub dla stabilności całego systemu finansowego lub części tego systemu, wraz z odpowiednimi uprawnieniami dla EUNGiPW w zakresie koordynacji i podejmowania działań w sytuacjach awaryjnych lub w przypadku lokat strukturyzowanych - dla Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) (EUNB), ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 12 . Wykonywanie takich uprawnień przez właściwe organy, a w wyjątkowych przypadkach przez EUNGiPW lub EUNB, powinno być uwarunkowane potrzebą spełnienia szeregu szczegółowych warunków. Jeżeli te warunki są spełnione, właściwy organ lub w wyjątkowych przypadkach EUNGiPW bądź EUNB powinien mieć prawo zapobiegawczo nałożyć zakaz lub ograniczenie wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży klientom takich instrumentów finansowych lub lokat strukturyzowanych.
Uprawnienia te nie wiążą się z wymogiem wprowadzenia lub stosowania przez właściwy organ, EUNGiPW lub EUNB zatwierdzenia produktu bądź licencjonowania, ani nie zwalniają firm inwestycyjnych z obowiązku spełnienia wszystkich odpowiednich wymogów określonych w niniejszym rozporządzeniu oraz w dyrektywie 2014/65/UE. Należy uwzględnić prawidłowe funkcjonowanie i integralność rynków towarowych jako kryterium inicjowania interwencji właściwych organów w celu przeciwdziałania ewentualnym negatywnym efektom zewnętrznym na rynkach towarowych wywołanym działaniami na rynkach finansowych. Jest to uzasadnione w szczególności w odniesieniu do rolnych rynków towarowych, których celem jest zapewnienie pewnego zaopatrzenia ludności w żywność. W tych przypadkach środki powinny być koordynowane z właściwymi organami odpowiedzialnymi za dane rynki towarowe.
(30) Właściwe organy powinny powiadomić EUNGiPW o szczegółach wszystkich swoich żądań zredukowania pozycji w odniesieniu do instrumentów pochodnych, o wszystkich jednorazowych limitach, jak również o wszystkich limitach pozycji ex ante, celem lepszej koordynacji i większej jednolitości w stosowaniu tych uprawnień. Podstawowe szczegóły dotyczące limitów pozycji ex ante stosowanych przez właściwy organ należy podawać do publicznej wiadomości na stronach internetowych EUNGiPW.
(31) EUNGiPW powinien mieć możliwość zwracania się do dowolnej osoby o informacje dotyczące jej pozycji w odniesieniu do instrumentu pochodnego, możliwość zażądania zredukowania tej pozycji, jak również ograniczenia osobom możliwości przystępowania do poszczególnych transakcji obejmujących towarowe instrumenty pochodne. EUNGiPW powinien następnie powiadomić odnośne właściwe organy o proponowanych środkach oraz powinien podać te środki do publicznej wiadomości.
(32) Szczegóły transakcji w instrumentach finansowych należy zgłaszać właściwym organom, aby umożliwić im wykrywanie i badanie potencjalnych przypadków nadużyć na rynku, jak również monitorowanie uczciwego i prawidłowego funkcjonowania rynków oraz działalności firm inwestycyjnych. Zakres tego nadzoru obejmuje wszystkie instrumenty finansowe znajdujące się w obrocie w danym systemie obrotu oraz instrumenty finansowe, których bazą jest instrument finansowy będący przedmiotem obrotu w systemie obrotu lub których bazą jest wskaźnik lub koszyk złożony z instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu w systemie obrotu. Obowiązek ten powinien mieć zastosowanie niezależnie od tego, czy przedmiotowe transakcje na którymkolwiek z tych instrumentów finansowych miały miejsce w systemie obrotu. Aby uniknąć zbędnego obciążenia administracyjnego firm inwestycyjnych, instrumenty finansowe niepodatne na nadużycia powinny zostać wyłączone z obowiązku zgłaszania. W zgłoszeniach należy stosować identyfikator podmiotów prawnych zgodnie z zobowiązaniami podjętymi przez grupę G-20. EUNGiPW powinien informować Komisję o funkcjonowaniu systemu takiego zgłaszania właściwym organom, a Komisja powinna w odpowiednich przypadkach zaproponować ewentualne zmiany.
(33) Podmiot prowadzący system obrotu powinien dostarczyć właściwemu dla siebie organowi odpowiednie dane referencyjne instrumentu finansowego. Właściwe organy są zobowiązane niezwłocznie przekazywać takie powiadomienia EUNGiPW, który powinien natychmiast opublikować je na swojej stronie internetowej, aby umożliwić EUNGiPW i właściwym organom wykorzystywanie, analizę i wymianę zgłoszeń transakcji.
(34) Aby zgłoszenia transakcji mogły spełnić swój cel jako narzędzie monitorowania rynku, powinny one zawierać wskazanie osoby, która podjęła decyzję inwestycyjną, jak również tych, którzy są odpowiedzialni za jej wykonanie. Oprócz wymogów dotyczących przejrzystości zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 13 wskazywanie krótkiej sprzedaży zapewnia użyteczne dodatkowe informacje umożliwiające właściwym organom monitorowanie poziomów krótkiej sprzedaży. Właściwe organy muszą mieć pełny dostęp do zapisów na wszystkich etapach procesu realizacji zlecenia, od początkowej decyzji o przystąpieniu do transakcji aż do jej zrealizowania. Firmy inwestycyjne powinny więc przechowywać zapisy wszystkich przyjętych przez siebie zleceń i wszystkich zrealizowanych przez siebie transakcji w instrumentach finansowych, a podmioty prowadzące systemy obrotu mają obowiązek przechowywania zapisów wszystkich zleceń złożonych w ich systemach. EUNGiPW powinien koordynować wymianę informacji wśród właściwych organów celem zapewnienia im dostępu do wszystkich zapisów transakcji i zleceń, w tym również tych wprowadzonych na platformach działających poza ich terytorium, a dotyczących instrumentów finansowych objętych ich nadzorem.
(35) Należy unikać podwójnej sprawozdawczości obejmującej te same informacje. Sprawozdania składane do repozytoriów transakcji zarejestrowanych lub uznanych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012 dla odnośnych instrumentów finansowych, które zawierają wszystkie informacje wymagane do celów zgłaszania transakcji, nie powinny podlegać zgłaszaniu do właściwych organów, lecz powinny być do nich przekazywane przez repozytoria transakcji. W tym zakresie rozporządzenie (UE) nr 648/2012 powinno zostać zmienione.
(36) Każdy przypadek wymiany lub przekazywania informacji przez właściwe organy powinien być zgodny z przepisami dotyczącymi przekazywania danych osobowych ustanowionymi w dyrektywie 95/46/WE. Każdy przypadek wymiany lub przekazywania informacji przez EUNGiPW powinien być zgodny z przepisami dotyczącymi przekazywania danych osobowych ustanowionymi w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001, które powinno być w pełni stosowane do przetwarzania danych osobowych do celów niniejszego rozporządzenia.
(37) Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 określa kryteria, zgodnie z którymi klasy instrumentów pochodnych w obrocie pozagiełdowym powinny podlegać obowiązkowi rozliczania. Przeciwdziała ono zakłóceniom konkurencji dzięki ustanowieniu wymogu zapewnienia niedyskryminacyjnego dostępu do CCP oferujących rozliczanie instrumentów pochodnych w obrocie pozagiełdowym dla systemów obrotu oraz niedyskryminacyjny dostęp do strumieni danych o transakcjach wysyłanych przez systemy obrotu do CCP oferujących rozliczanie instrumentów pochodnych w obrocie pozagiełdowym. Ponieważ instrumenty pochodne w obrocie pozagiełdowym są określane jako umowy na instrumenty pochodne, których realizacja nie odbywa się na rynku regulowanym, istnieje potrzeba wprowadzenia podobnych wymogów dla rynków regulowanych na mocy niniejszego rozporządzenia. Instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych powinny również podlegać rozliczeniu centralnemu.
(38) Oprócz wymogów zawartych w dyrektywie 2004/39/WE i w dyrektywie 2014/65/UE, które uniemożliwiają państwom członkowskim bezpodstawne ograniczanie dostępu do infrastruktury posttransakcyjnej, takiej jak CCP czy systemy rozrachunku, konieczne jest, aby niniejsze rozporządzenie wyeliminowało różne inne bariery rynkowe, które mogą być wykorzystywane do wykluczania konkurencji w zakresie rozliczania instrumentów finansowych. Celem przeciwdziałania przypadkom dyskryminacji CCP powinni przyjmować do rozliczania transakcje zrealizowane w innych systemach obrotu w zakresie, w jakim systemy te spełniają wymogi operacyjne i techniczne ustanowione przez CCP, w tym wymogi w zakresie zarządzania ryzykiem. CCP powinien udzielić dostępu w przypadku, gdy są spełnione kryteria dostępu określone w regulacyjnych standardach technicznych. W odniesieniu do nowo ustanowionych CCP, którzy posiadają zezwolenie albo są podmiotami uznanymi przez okres krótszy niż trzy lata według stanu w dacie wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, w zakresie dotyczącym zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów rynku pieniężnego, powinna istnieć możliwość zatwierdzenia przez właściwe organy okresu przejściowego nieprzekraczającego dwóch i pół roku, zanim zostaną oni otwarci na pełny niedyskryminacyjny dostęp w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów rynku pieniężnego. Jeżeli jednak CCP decyduje się skorzystać z tego rozwiązania przejściowego, nie powinien on mieć możliwości korzystania z prawa dostępu do systemu obrotu na mocy niniejszego rozporządzenia przez okres trwania rozwiązania przejściowego. Ponadto żaden system obrotu posiadający bliskie powiązania z tym CCP nie powinien mieć możliwości korzystania z prawa dostępu do CCP na mocy niniejszego rozporządzenia przez okres trwania rozwiązania przejściowego.
(39) Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 określa warunki udzielania niedyskryminacyjnego dostępu między CCP a systemami obrotu w odniesieniu do instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 definiuje instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jako kontrakty pochodne, które nie są zawierane na rynku regulowanym lub na rynku państwa trzeciego uznanym za równoważny rynkowi regulowanemu zgodnie z art. 19 ust. 6 dyrektywy 2004/39/WE. Aby uniknąć luk lub dublowania się i aby zapewnić spójność między rozporządzeniem (UE) nr 648/2012 a niniejszym rozporządzeniem, wymogi ustanowione niniejszym rozporządzeniem odnośnie do niedyskryminacyjnego dostępu między CCP a systemami obrotu mają zastosowanie do instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych lub na rynkach państw trzecich uznanych za równoważne rynkom regulowanym zgodnie z dyrektywą 2014/65/UE i do wszystkich instrumentów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi.
(40) Należy ustanowić wymóg, aby systemy obrotu zapewniały dostęp, w tym strumienie danych, na niedyskryminacyjnych i przejrzystych zasadach CCP zamierzającym rozliczać transakcje zawierane w systemie obrotu. Nie powinno to jednak powodować konieczności stosowania uzgodnień interoperacyjnych do rozliczania transakcji w instrumentach pochodnych ani powodować fragmentacji płynności w sposób, który mógłby zagrozić sprawnemu i prawidłowemu funkcjonowaniu rynków. System obrotu może odmówić dostępu jedynie w przypadku, gdy nie są spełnione kryteria określone w regulacyjnych standardach technicznych. W odniesieniu do giełdowych instrumentów pochodnych nieproporcjonalne byłoby wymaganie, by mniejsze systemy obrotu, szczególnie te, które są blisko powiązane z CCP, niezwłocznie dostosowały się do wymogu dotyczącego niedyskryminacyjnego dostępu, jeżeli nie uzyskały one jeszcze zdolności technologicznej do stawiania czoła na równych warunkach większości podmiotów infrastruktury posttransakcyjnej. Dlatego systemy obrotu, które są poniżej odpowiedniego progu, powinny mieć możliwość uzyskania zwolnienia dla siebie, a tym samym dla powiązanych z nimi CCP, z wymogów dotyczących niedyskryminacyjnego dostępu w odniesieniu do instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu giełdowego na okres 30 miesięcy z możliwością jego dalszego przedłużenia. Jeżeli jednak system obrotu zdecyduje się na takie zwolnienie, nie powinien on mieć możliwości korzystania z prawa dostępu do CCP na mocy niniejszego rozporządzenia przez okres trwania tego zwolnienia.
Ponadto żaden CCP, który ma bliskie powiązania z takim systemem obrotu, nie powinien mieć możliwości korzystania z prawa dostępu do systemu obrotu na podstawie niniejszego rozporządzenia przez okres trwania tego zwolnienia. Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 stanowi, że w przypadku gdy do usług finansowych związanych z kontraktami pochodnymi mają zastosowanie prawa własności handlowej i intelektualnej, licencje powinny być dostępne na proporcjonalnych, uczciwych, rozsądnych i niedyskryminacyjnych warunkach. Dlatego dostęp do licencji oraz informacji związanych ze wskaźnikami wykorzystywanymi do określenia wartości instrumentów finansowych powinien być udzielany CCP i innym systemom obrotu na zasadach proporcjonalnych, uczciwych, racjonalnych i niedyskryminacyjnych, a licencje powinny być oparte na rozsądnych warunkach komercyjnych. Bez uszczerbku dla stosowania reguł konkurencji, w przypadku gdy opracowany został nowy wskaźnik po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia, obowiązek udzielenia licencji do korzystania z niego powinien rozpocząć się 30 miesięcy po rozpoczęciu obrotu lub po dopuszczeniu do obrotu instrumentu finansowego, który opiera się do na tym wskaźniku. Dostęp do licencji ma zasadnicze znaczenie dla ułatwiania dostępu między systemami obrotu a CCP na mocy art. 35 i 36, ponieważ w przeciwnym razie ustalenia w zakresie licencjonowania mogłyby w dalszym ciągu uniemożliwiać dostęp między systemami obrotu a CCP, o który one wystąpiły.
Wyeliminowanie barier i praktyk dyskryminacyjnych ma na celu zwiększenie konkurencji w zakresie rozliczania instrumentów finansowych i obrotu instrumentami finansowymi celem obniżenia kosztów inwestycji i finansowania zewnętrznego, wyeliminowania braku wydajności oraz promowania innowacyjności na rynkach Unii. Komisja powinna nadal ściśle monitorować rozwój infrastruktury posttransakcyjnej i w razie potrzeby powinna interweniować, aby zapobiec zakłóceniom konkurencji na rynku wewnętrznym, szczególnie jeżeli odmowa dostępu do infrastruktury lub wskaźników narusza art. 101 lub 102 TFUE. Obowiązki w zakresie licencjonowania wynikające z niniejszego rozporządzenia nie powinny naruszać ogólnego obowiązku właścicieli wskaźników wynikających w szczególności z unijnego prawa konkurencji oraz art. 101 i 102 TFUE odnośnie do dostępu do wskaźników, które są nieodzowne, by wejść na nowy rynek. Zatwierdzenia właściwych organów dotyczące niestosowania praw dostępu w okresach przejściowych nie są zezwoleniami lub zmianami zezwoleń.
(41) Świadczenie usług przez firmy z państw trzecich w Unii podlega systemom i wymogom krajowym. Systemy te są bardzo zróżnicowane, a firmy upoważnione do działania zgodnie z nimi nie cieszą się swobodą świadczenia usług i prawem przedsiębiorczości w państwach członkowskich innych niż państwo, na terytorium którego mają swoją siedzibę. Właściwe jest wprowadzenie wspólnych ram regulacyjnych na szczeblu Unii. System ten powinien harmonizować istniejące rozdrobnione ramy, zapewniać pewność i jednolite traktowanie firm z państw trzecich podejmujących działalność w Unii, zapewniać przeprowadzanie przez Komisję skutecznej oceny równoważności w odniesieniu do ram ostrożnościowych i ram prowadzenia działalności państw trzecich oraz gwarantować porównywalny poziom ochrony klientów w Unii, korzystających z usług świadczonych przez firmy z państw trzecich.
Stosując ten system, Komisja i państwa członkowskie powinny priorytetowo traktować dziedziny objęte zobowiązaniami podjętymi przez grupę G-20 oraz porozumieniami zawartymi z największymi partnerami handlowymi Unii, uwzględniać centralną rolę Unii na światowych rynkach finansowych i zapewnić, aby stosowanie wymogów właściwych państwom trzecim nie uniemożliwiło inwestorom i emitentom unijnym inwestowania w państwach trzecich lub uzyskiwania środków finansowych z tych krajów i odwrotnie, aby nie uniemożliwiało to inwestorom i emitentom z państw trzecich inwestowania, gromadzenia kapitału lub uzyskiwania innych usług finansowych na rynkach Unii, chyba że taki środek jest niezbędny z obiektywnych przyczyn ostrożnościowych popartych dowodami. Dokonując ocen, Komisja powinna uwzględniać cele i zasady regulacji papierów wartościowych Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO) oraz zalecenia w formie zmienionej i poddanej interpretacji przez IOSCO.
Jeżeli nie można podjąć decyzji określającej skuteczną równoważność, świadczenie usług przez firmy z państw trzecich w Unii podlega w dalszym ciągu systemom krajowym. Komisja powinna dokonywać oceny równoważności z własnej inicjatywy. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość sugerowania Komisji poddania określonego państwa trzeciego lub państw trzecich pod ocenę równoważności, przy czym takie sugestie nie powinny zobowiązywać Komisji do uruchomienia procesu takiej oceny. Ocena równoważności powinna być oparta na wynikach; należy w niej określić, w jakim stopniu ramy regulacyjne i nadzorcze danego państwa trzeciego pozwalają osiągać podobne i adekwatne skutki regulacyjne oraz w jakim stopniu spełniają te same cele co prawo Unii. Rozpoczynając te oceny równoważności, Komisja powinna mieć możliwość ustalenia hierarchii jurysdykcji państw trzecich, biorąc pod uwagę, jakie znaczenie ma ustalenie równoważności w stosunku do firm i klientów z Unii, istnienie porozumień o nadzorze i współpracy między danym państwem trzecim a państwami członkowskimi, istnienie efektywnego równoważnego systemu uznawania firm inwestycyjnych, które uzyskały zezwolenie w ramach obcych systemów, a także zainteresowanie i chęć państwa trzeciego, by uczestniczyć w procesie oceny równoważności. Komisja powinna monitorować wszelkie znaczące zmiany ram regulacyjnych i nadzorczych państwa trzeciego i w stosownych przypadkach dokonywać przeglądu decyzji w sprawie równoważności.
(42) Świadczenie usług bez posiadania oddziału na podstawie niniejszego rozporządzenia należy ograniczyć do uprawnionych kontrahentów i klientów profesjonalnych per se. Powinno ono podlegać rejestracji przez EUNGiPW oraz nadzorowi w państwie trzecim. Powinny istnieć właściwe postanowienia odnośnie do współpracy między EUNGiPW a właściwymi organami w państwie trzecim.
(43) Przepisy niniejszego rozporządzenia regulujące świadczenie usług lub prowadzenie działalności przez firmy mające siedzibę w państwach trzecich nie powinny mieć wpływu na możliwość otrzymywania usług inwestycyjnych przez osoby mające swoją siedzibę w Unii od firmy z państwa trzeciego ze swojej wyłącznej inicjatywy, ani możliwość otrzymywania przez firmy inwestycyjne lub instytucje kredytowe usług inwestycyjnych lub korzystania z działalności inwestycyjnej firmy z państwa trzeciego ze swojej wyłącznej inicjatywy, ani możliwość otrzymywania usług inwestycyjnych przez klienta od firmy z państwa trzeciego ze swojej wyłącznej inicjatywy na zasadzie pośrednictwa firmy inwestycyjnej lub instytucji kredytowej. Jeżeli firma z państwa trzeciego świadczy usługi wyłącznie z inicjatywy osoby mającej siedzibę w Unii, usługi nie powinny być uznawane za świadczone na obszarze Unii. Jeżeli firma z państwa trzeciego prowadzi akwizycję wśród klientów lub potencjalnych klientów w Unii lub promuje lub reklamuje usługi inwestycyjne lub działalność inwestycyjną w powiązaniu z usługami dodatkowymi w Unii, działalność tego rodzaju nie powinna być uznawana za usługę świadczoną z własnej wyłącznej inicjatywy klienta.
(44) W odniesieniu do uznawania firm z państw trzecich i zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii w ramach Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu, w tym Układu ogólnego w sprawie handlu usługami, decyzje w sprawie uznawania ram regulacyjnych i nadzorczych państw trzecich za równoważne z ramami regulacyjnymi i nadzorczymi Unii powinny być przyjmowane wyłącznie wówczas, gdy ramy prawne i nadzorcze danego państwa trzeciego przewidują skuteczny, równoważny system uznawania firm inwestycyjnych, którym udzielono zezwolenia w ramach systemów prawnych innych państw, m.in. zgodnie z ogólnymi celami i normami regulacyjnymi określonymi przez grupę G-20 we wrześniu 2009 r. dotyczącymi poprawy przejrzystości na rynkach instrumentów pochodnych, ograniczania ryzyka systemowego i ochrony rynków przed nadużyciami. System taki należy uznać za równoważny, jeżeli zapewnia on, że zasadniczy wynik mających zastosowanie ram regulacyjnych jest podobny do wymogów Unii, a za skuteczny należy go uznać, jeżeli uregulowania te są stosowane w sposób konsekwentny.
(45) Na rynkach wtórnych kasowych prowadzących obrót uprawnieniami do emisji (EUA) miały miejsce przypadki nadużyć, które mogą podważyć zaufanie do systemu handlu emisjami określonych w dyrektywie 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 14 , w związku z czym podejmowane są środki, aby wzmocnić system rejestrów EUA oraz zaostrzyć warunki otwierania rachunku na potrzeby obrotu EUA. Celem wzmocnienia integralności i ochrony sprawnego funkcjonowania tych rynków, w tym kompleksowego nadzoru nad obrotem, właściwe jest uzupełnienie środków podjętych na mocy dyrektywy 2003/87/WE poprzez pełne objęcie uprawnień do emisji zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia oraz dyrektywy 2014/65/UE, a także rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 15 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/57/UE 16 , poprzez zaklasyfikowanie ich jako instrumenty finansowe.
(46) Komisja powinna posiadać uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE. W szczególności należy przyjąć akty delegowane w odniesieniu do rozszerzenia zakresu niektórych przepisów niniejszego rozporządzenia na banki centralne państw trzecich, szczegółów dotyczących definicji, szczegółowych przepisów w zakresie kosztów dotyczących dostępności danych rynkowych, dostępu do kwotowań cen, wielkości, przy których lub poniżej których firma zawiera transakcje z dowolnym innym klientem, któremu udostępnia się przedmiotowe kwotowanie, kompresji portfela, a także dalszego ustalenia kiedy występuje istotny problem w dziedzinie ochrony inwestorów lub zagrożenie dla ochrony inwestorów, prawidłowego funkcjonowania i integralności rynków finansowych lub towarowych lub dla stabilności całego systemu finansowego Unii lub części tego systemu mogą uzasadniać podjęcie działań przez EUNGiPW, EUNB lub właściwe organy, uprawnień EUNGiPW w zakresie zarządzania pozycjami, rozszerzenia okresu przejściowego na podstawie art. 35 ust. 5 niniejszego rozporządzenia na pewien okres oraz w odniesieniu do wyłączenia na pewien okres giełdowych instrumentów pochodnych z zakresu niektórych przepisów niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(47) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze dotyczące przyjęcia decyzji w sprawie równoważności w zakresie ram prawnych i nadzorczych państwa trzeciego na potrzeby świadczenia usług przez firmy z państw trzecich lub systemów obrotu państw trzecich, do celów kwalifikowania jako systemy obrotu dla instrumentów pochodnych podlegających obowiązkowi obrotu oraz dostępu CCP z państw trzecich oraz systemów obrotu państw trzecich do systemów obrotu oraz CCP mających siedzibę w Unii. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 17 .
(48) Jako że cele tego rozporządzenia, w szczególności określenie jednolitych wymogów dotyczących instrumentów finansowych w zakresie podawania do wiadomości publicznej danych o obrocie, zgłaszania transakcji właściwym organom, obrotu instrumentami pochodnymi i akcjami w systemach zorganizowanych, niedyskryminacyjnego dostępu do CCP, systemów obrotu i wskaźników, uprawnień w zakresie interwencji produktowej, zarządzania pozycjami i limitów pozycji, świadczenia usług inwestycyjnych lub prowadzenia działalności inwestycyjnej przez firmy z państw trzecich, nie mogą być osiągnięte w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, ponieważ - mimo że krajowe właściwe organy mają większe możliwości monitorowania zmian na rynku - całościowe skutki problemów związanych z przejrzystością obrotu, zgłaszaniem transakcji, obrotem instrumentami pochodnymi oraz zakazami dotyczącymi produktów i praktyk postępowania można w pełni zrozumieć jedynie w kontekście całej Unii, natomiast, z uwagi na jego skalę i skutki, mogą być lepiej realizowane na szczeblu Unii; Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(49) Żadne działania podejmowane przez jakiekolwiek właściwe organy bądź EUNGiPW w ramach wykonywania ich obowiązków nie powinny się wiązać z bezpośrednią ani pośrednią dyskryminacją żadnego państwa członkowskiego czy grupy państw członkowskich jako miejsca świadczenia usług inwestycyjnych i działalności inwestycyjnej w jakiejkolwiek walucie. Żadne działania EUNB podejmowane w ramach wykonywania swoich zadań na podstawie niniejszego rozporządzenia nie powinny bezpośrednio lub pośrednio dyskryminować jakiegokolwiek państwa członkowskiego lub grupy państw członkowskich.
(50) Standardy techniczne usług finansowych powinny zapewnić właściwą ochronę deponentów, inwestorów i konsumentów w całej Unii. Skutecznym i właściwym krokiem jest powierzenie EUNGiPW, będącemu organem dysponującym wysokospecjalistyczną wiedzą, zadania opracowania projektów regulacyjnych standardów technicznych, które nie przewidują decyzji politycznych, celem ich przedłożenia Komisji.
(51) Komisja powinna przyjąć projekty regulacyjnych standardów technicznych opracowanych przez EUNGiPW w odniesieniu do szczegółowych wymogów w zakresie przejrzystości obrotu, w odniesieniu do operacji polityki pieniężnej, walutowej i stabilności finansowej oraz rodzajów niektórych transakcji mających znaczenie na podstawie niniejszego rozporządzenia, w odniesieniu do szczegółowych warunków udzielania zwolnień z obowiązku przejrzystości przedtransakcyjnej, w odniesieniu do ustaleń w zakresie odroczonej publikacji danych posttransakcyjnych, w odniesieniu do obowiązku rozłącznego udostępniania danych przed- i posttransakcyjnych, w odniesieniu do kryteriów warunkujących nakładanie obowiązku przejrzystości przedtransakcyjnej na podmioty systematycznie internalizujące transakcje, w odniesieniu do ujawniania informacji przez firmy inwestycyjne po zawarciu transakcji, w odniesieniu do treści i częstotliwości wniosków o udzielenie danych w związku z przekazywaniem informacji na potrzeby przejrzystości i innych wyliczeń, w odniesieniu do transakcji, które nie przyczyniają się do ustalania poziomu cen rynkowych na podstawie czynników podaży i popytu, w odniesieniu do danych zlecenia, które mają być przechowywane, w odniesieniu do treści i specyfikacji zgłoszeń transakcji, w odniesieniu do treści i specyfikacji danych referencyjnych instrumentów finansowych, w odniesieniu do rodzajów kontraktów, które powodują bezpośrednie, istotne i przewidywalne skutki w Unii, i przypadków, w których konieczny jest obowiązek obrotu względem instrumentów pochodnych, w odniesieniu do wymogów dotyczących systemów i procedur w celu zapewnienia, że transakcje na rozliczanych instrumentach pochodnych będą przedkładane i akceptowane do rozliczenia, określającym rodzaje ustaleń dotyczących rozliczeń pośrednich, w odniesieniu do instrumentów pochodnych podlegających obowiązkowi obrotu w zorganizowanych systemach obrotu, w odniesieniu do niedyskryminacyjnego dostępu do CCP, w odniesieniu do instrumentów pochodnych podlegających obowiązkowi obrotu w zorganizowanych systemach obrotu, w odniesieniu do doniedyskryminacyjnego dostępu do systemu obrotu, w odniesieniu do niedyskryminacyjnego dostępu do wskaźników oraz obowiązku ich udostępniania na prawach licencji, oraz w zakresie informacji, które firma z państwa trzeciego powinna przekazać EUNGiPW we wniosku o rejestrację. Komisja powinna przyjmować te projekty regulacyjnych standardów technicznych w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE oraz zgodnie z art. 10-14 rozporządzenia (UE) nr 1093/2010.
(52) Art. 95 dyrektywy 2014/65/UE przewiduje przejściowe wyłączenie dla niektórych instrumentów pochodnych dotyczących energii C6. W związku z tym konieczne jest, by standardy techniczne określające obowiązek rozliczania opracowane przez EUNGiPW zgodnie z art. 5 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 648/2012 uwzględniały ten fakt i nie nakładały obowiązku rozliczania na instrumenty pochodne, które następnie podlegałyby przejściowemu wyłączeniu instrumentów pochodnych dotyczących energii C6.
(53) Stosowanie wymogów zawartych w niniejszym rozporządzeniu należy odroczyć, aby dostosować stosowanie niniejszego rozporządzenia do stosowania przepisów przekształconej dyrektywy po dokonaniu ich transpozycji oraz wprowadzić wszystkie niezbędne środki wykonawcze. Cały pakiet regulacyjny należy następnie stosować od tego samego momentu. Nie należy jedynie odraczać stosowania uprawnień w zakresie środków wykonawczych, aby umożliwić jak najwcześniejsze podjęcie niezbędnych kroków zmierzających do przygotowania projektu i przyjęcia tych środków wykonawczych.
(54) Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i respektuje zasady określone w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności prawo do ochrony danych osobowych (art. 8), wolność prowadzenia działalności gospodarczej (art. 16), prawo do ochrony konsumentów (art. 38), prawo do skutecznego środka prawnego i do rzetelnego procesu sądowego (art. 47), a także zakaz ponownego sądzenia lub karania w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary (art. 50), i powinno być stosowane zgodnie z tymi prawami i zasadami,
(55) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 przeprowadzono konsultacje z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 10 lutego 2012 r. 18 ,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
| W imieniu Parlamentu Europejskieg | W imieniu Rady |
| M. SCHULZ | D. KOURKOULAS |
| Przewodniczący | Przewodniczący |
- zmieniony przez art. 4 pkt 2 lit. a ppkt iii rozporządzenia nr (UE) 2019/2175 z dnia 18 grudnia 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.334.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2022 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. f rozporządzenia nr 2024/791 z dnia 28 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.791) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 marca 2024 r.
- dodany przez art. 63 pkt 3 rozporządzenia nr 2033/2019 z dnia 27 listopada 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.314.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 2020 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 16 rozporządzenia nr 2024/791 z dnia 28 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.791) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 marca 2024 r.
- zmieniony przez art. 4 pkt 5 rozporządzenia nr 2019/2175 z dnia 18 grudnia 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.334.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2022 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 26 rozporządzenia nr 2024/791 z dnia 28 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.791) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 marca 2024 r.
- dodany przez art. 4 pkt 11 rozporządzenia nr (UE) 2019/2175 z dnia 18 grudnia 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.334.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2022 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 46 lit. b rozporządzenia nr 2024/791 z dnia 28 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.791) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 marca 2024 r.
- dodany przez art. 4 pkt 11 rozporządzenia nr (UE) 2019/2175 z dnia 18 grudnia 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.334.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2022 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 46 lit. c rozporządzenia nr 2024/791 z dnia 28 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.791) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 marca 2024 r.
- zmieniony przez sprostowanie z dnia 15 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.270.4) zmieniające nin. rozporządzenie z dniem 2 lipca 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 14 rozporządzenia nr (UE) 2016/1033 z dnia 23 czerwca 2016 r. (Dz.U.UE.L.2016.175.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2016 r.