Roczne sprawozdania Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju za rok 2007 (2008/2155(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.117E.147
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0185
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 marca 2009 r. w sprawie rocznych sprawozdań Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju za rok 2007 (2008/2155(INI))
(2010/C 117 E/25)
(Dz.U.UE C z dnia 6 maja 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając sprawozdanie roczne Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) za 2007 r.,
– uwzględniając sprawozdanie roczne Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) za 2007 r.,
– uwzględniając art. 9, 266 i 267 traktatu WE i protokół nr 11 dotyczący statutu EBI,
– uwzględniając Umowę ustanawiającą Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) z dnia 29 maja 1990 r.,
– uwzględniając art. 230 i 232 traktatu WE dotyczące roli Trybunału Sprawiedliwości,
– uwzględniając art. 248 traktatu WE dotyczące roli Trybunału Obrachunkowego,
– uwzględniając decyzję Rady 2006/1016/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty(1),
– uwzględniając orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 listopada 2008 r. dotyczące podstawy prawnej decyzji 2006/1016/WE(2),
– uwzględniając decyzję Rady 2008/847/WE z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie kwalifikowalności krajów Azji Środkowej na mocy decyzji Rady 2006/1016/WE w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty(3),
– uwzględniając decyzję Rady 97/135/WE z dnia 17 lutego 1997 r. przewidującą, że Wspólnota Europejska winna subskrybować dodatkowe akcje w wyniku podjęcia decyzji o podwojeniu środków finansowych dla Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju(4),
– uwzględniając obecny przegląd zasobów kapitałowych (CRR3) EBOiR-u w roku 2006 obejmujący lata 2006-2010,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działalności Wspólnot Europejskich w 2007 r. w zakresie zaciągania i udzielania pożyczek (COM(2008)0590),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 kwietnia 2008 r. w sprawie rocznego sprawozdania Europejskiego Banku Inwestycyjnego za rok 2006(5),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie rocznego sprawozdania Europejskiego Banku Inwestycyjnego za rok 2005(6),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2003 r. w sprawie działań Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR)(7),
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 24 czerwca 2008 r. w sprawie Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju jako kluczowego partnera umożliwiającego zmiany w państwach w okresie transformacji,
– uwzględniając umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z drugiej strony, podpisaną w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r.(8) (umowa z Kotonu),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w ramach Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji w sprawie polityki rozwojowej Unii Europejskiej: "Konsensus europejski"(9),
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 14 maja 2008 r. dotyczące ramowej strategii inwestycyjnej dla Bałkanów Zachodnich: wzmacnianie spójności istniejących instrumentów finansowania regionu w celu wsparcia wzrostu i stabilności,
– uwzględniając wniosek Komisji z dnia 21 maja 2008 r. dotyczący rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1638/2006 z dnia 24 października 2006 r. określające przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (COM(2008)0308),
– uwzględniając orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 2003 r., dotyczące kompetencji dochodzeniowych Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) względem EBI(10),
– uwzględniając porozumienie trójstronne zawarte między Trybunałem Obrachunkowym, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Komisją Europejską w sprawie metod kontroli stosowanych przez Trybunał Obrachunkowy, o którym mowa w art. 248 ust. 3 traktatu WE, a które odnowiono w lipcu 2007 r.,
– uwzględniając protokół ustaleń zawarty między Komisją, EBI i EBOiR-em w dniu 15 grudnia 2006 r. dotyczący współpracy w Europie Wschodniej i na Kaukazie Południowym oraz w Rosji i Azji Środkowej,
– uwzględniając protokół ustaleń podpisany w dniu 27 maja 2008 r. między Komisją Europejską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w celu zwiększenia koordynacji strategii politycznych w zakresie pożyczek zewnętrznych Unii Europejskiej,
– uwzględniając protokół podpisany w dniu 16 września 2008 r. między EBI, Komisją i właściwymi władzami krajowymi w sprawie uczestnictwa w działaniach Europejskiego specjalistycznego ośrodka ds. partnerstw publiczno-prywatnych,
– uwzględniając plan działalności EBI na lata 2008-2010 w formie zatwierdzonej przez radę administracyjną w dniu 20 listopada 2007 r.,
– uwzględniając konsultacje publiczne przeprowadzone przez EBI w sprawie jego oświadczenia dotyczącego zasad i norm środowiskowych i społecznych w 2008 r.,
– uwzględniając politykę środowiskową i społeczną EBOiR-u w postaci przyjętej przez Radę Dyrektorów w dniu 12 maja 2008 r.,
– uwzględniając politykę w dziedzinie działań energetycznych EBOiR-u w postaci przyjętej przez Radę Dyrektorów w dniu 11 lipca 2006 r.,
– uwzględniając przegląd energetyczny EBI w postaci zatwierdzonej przez radę administracyjną w dniu 31 stycznia 2006 r.,
– uwzględniając notatkę informacyjną EBI z dnia 5 czerwca 2007 r. dotyczącą zwiększonego wkładu EBI w politykę energetyczną UE w formie popartej przez Radę Gubernatorów w czerwcu 2007 r.,
– uwzględniając konkluzje z posiedzenia prezydencji Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 11-12 grudnia 2008 r. dotyczące kwestii gospodarczych i finansowych,
– uwzględniając sprawozdanie zatytułowane "Ustalenia i wnioski z konsultacji w sprawie MŚP w latach 2007/2008" przygotowane przez EBI w maju 2008 r. oraz późniejsze unowocześnienie i zwiększenie wsparcia udzielanego przez grupę EBI europejskim MŚP,
– uwzględniając Oświadczenie w sprawie zasad i norm polityki środowiskowej i społecznej EBI z dnia 18 marca 2008 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady z posiedzenia Rady ECOFIN w dniach 7 października 2008 r. oraz 2 grudnia 2008 r. dotyczące roli EBI we wsparciu udzielanym MŚP,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 października 2008 r. zatytułowany "Przezwyciężenie kryzysu finansowego i wyjście na prostą: europejskie ramy działania" (COM(2008)0706),
– uwzględniając komunikat Komisji z 26 listopada 2008 r. zatytułowany "Europejski plan naprawy gospodarczej" (COM(2008)0800),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Kontroli Budżetowej (A6-0135/2009),
A. mając na uwadze, że EBI utworzono w 1957 r. na mocy traktatu rzymskiego oraz że jego udziałowcy -państwa członkowskie - wnoszą kapitał o wysokości 165 mld euro,
B. mając na uwadze, że EBI od 1963 r. podejmuje poza Wspólnotą działania wspierające jej politykę zewnętrzną,
C. mając na uwadze, że EBOiR utworzono w 1991 r. oraz że jego udziałowcami jest 61 państw trzecich, Wspólnota Europejska i EBI, które wniosły kapitał założycielski w wysokości 20 mld euro,
D. mając na uwadze, że państwa członkowskie, Wspólnota Europejska i EBI posiadają wspólnie 63 % udziałów EBOiR-u,
E. mając na uwadze, że statutowym celem EBI jest przyczynianie się, poprzez odwołanie się do rynku kapitałowego i zasobów własnych, do zrównoważonego i stałego rozwoju rynku wewnętrznego w interesie Wspólnoty,
F. mając na uwadze, że w warunkach obecnego chaosu finansowego oraz dotkliwego braku płynności i kredytów dla przedsiębiorstw EBI powinien odgrywać ważną rolę w planach dotyczących naprawy gospodarczej na szczeblu europejskim i państw członkowskich,
G. mając na uwadze, że statutowym celem EBOiR-u jest przyczynianie się do postępu ekonomicznego i odbudowy oraz wspieranie przejścia do gospodarki wolnorynkowej i promowanie prywatnych i związanych z przedsiębiorczością inicjatyw w krajach Europy Środkowej i Wschodniej przestrzegających zasad demokracji wielopartyjnej, pluralizmu i gospodarki rynkowej,
H. mając na uwadze, że należy podkreślić i zwiększyć rolę EBI dla międzynarodowych rynków kapitałowych jako emitenta wysoko notowanych obligacji z oceną AAA,
I. mając na uwadze, że na mocy art. 11 Umowy ustanawiającej EBOiR ma on realizować co najmniej 60 % swoich inwestycji w sektorze prywatnym,
J. mając na uwadze, że Umowa ustanawiająca EBOiR przewiduje, że rada zarządzająca co najmniej co pięć lat będzie dokonywać przeglądu zasobów kapitałowych EBOiR-u, a następny przegląd planuje się na rok 2010,
K. mając na uwadze, że w dniu 1 października 2008 r. powołano komitet sterujący złożony z dziewięciu ekspertów z myślą o nadzorze nad oceną śródokresowego przeglądu upoważnienia EBI dotyczącego pożyczek zewnętrznych i zarządzaniu tą oceną, jak przewiduje decyzja 2006/1016/WE,
L. mając na uwadze, że na mocy zmienionej decyzji 2006/1016/WE ten śródokresowy przegląd należy przeprowadzić w ścisłej współpracy z Parlamentem,
M. mając na uwadze, że decyzja 2006/1016/WE o upoważnieniu EBI dotyczącym pożyczek zewnętrznych przewiduje udostępnienie pożyczek w wysokości 25,8 miliarda euro w latach 2007-2013 w następującym rozbiciu na regiony: kraje przedakcesyjne, w tym Chorwacja i Turcja: 8,7 mld euro; państwa śródziemnomorskie: 8,7 mld euro; Europa Wschodnia, Południowy Kaukaz i Federacja Rosyjska: 3,7 mld euro; Ameryka Łacińska: 2,8 mld euro; Azja: 1 mld euro; i Republika Południowej Afryki: 0,9 mld euro,
N. mając na uwadze, że pożyczki przyznane przez EBI w 2007 r. na wsparcie celów politycznych UE wyniosły 47,8 mld euro, w tym 41,4 mld przyznano w ramach Unii Europejskiej i państw zrzeszonych w ramach Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, a 6,4 mld w państwach partnerskich i kandydujących,
O. mając na uwadze, że, przyjmując podział na regiony geograficzne, w 2007 r. EBI udzielił następujących pożyczek poza terytorium UE: Azji i Ameryce Łacińskiej - 925 mln euro, w Europie Wschodniej, na Południowym Kaukazie i w Rosji - 230 mln euro, w państwach basenu Morza Śródziemnego - 1 438 mln euro, w państwach ubiegających się o członkostwo - 2 870 mln euro; w krajach AKP - 756 mln euro; a w Afryce Południowej - 113 mln euro,
P. mając na uwadze, że roczna wielkość obrotów EBOiR-u wyniosła w 2007 r. 5,6 mld euro, rozkładając się na 353 projekty w 29 krajach działania w Europie Środkowej i państwach bałtyckich(11), Europie Południowo-Wschodniej(12), zachodniej Wspólnocie Niepodległych Państw i na Kaukazie(13), Rosji i Azji Centralnej(14),
Q. mając na uwadze, że inwestycje EBOiR-u w Rosji wzrosły w 2007 r. do poziomu 2,3 miliarda euro (przy czym całkowity portfel w Rosji osiągnął 5,7 mld euro), co objęło 83 projekty i stanowiło 42 % rocznych zobowiązań EBOiR-u (w porównaniu z 38 % w 2006 r.),
R. mając na uwadze, że inwestycje w akcje EBOiR-u wzrosły z 1 miliarda euro w 2006 r. do 1,7 miliarda euro w 2007 r., a udział akcji w rocznej wielkości obrotów banku wzrósł z 20 % w 2006 r. do 30 % w 2007 r.,
S. mając na uwadze, że rada zarządzająca EBOiR-u zdecydowała w dniu 28 października 2008 r. włączyć Turcję do krajów korzystających ze środków na inwestycje przekazywanych przez EBOiR oraz że EBOiR przewiduje zainwestowanie w tym kraju 450 mln euro do końca 2010 r.,
T. mając na uwadze, że EBI finansuje projekty w Turcji od 1965 r. i zainwestował ok. 10 mld euro we wszystkich kluczowych sektorach gospodarki tego kraju,
U. mając na uwadze, że na mocy umowy z Kotonu EBI nie tylko udziela pożyczek z zasobów własnych, ale także finansuje działania w krajach AKP z instrumentu finansowania ryzykownych inwestycji, którego środki pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju,
V. mając na uwadze, że strategia EBI dotycząca finansowania powinna przyczyniać się do realizacji ogólnego celu, jakim jest rozwijanie i umacnianie demokracji i praworządności oraz do przestrzegania międzynarodowych porozumień dotyczących ochrony środowiska, których stronami są Wspólnota Europejska lub jej państwa członkowskie,
W. mając na uwadze, że Komisja, państwa członkowskie, państwa partnerskie zrzeszone w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, międzynarodowe instytucje finansowe oraz europejskie regionalne i dwustronne instytucje finansowe współpracują obecnie w ramach sąsiedzkiego funduszu inwestycyjnego (NIF) w celu udostępnienia dodatkowych środków na projekty w zakresie infrastruktury, głównie w sektorze energii, transportu i środowiska we wszystkich państwach objętych europejską polityką sąsiedztwa,
X. mając na uwadze, że grupa EBI nadal czynnie wspiera MŚP przy pomocy pożyczek oraz kapitału podwyższonego ryzyka i gwarancji udzielonych na zabezpieczenie pożyczek, przy czym te dwa ostatnie rodzaje działalności prowadzone są w przy wykorzystaniu Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego,
Cele i działania EBI
1. z zadowoleniem przyjmuje roczne sprawozdanie EBI za rok 2007, w szczególności jego działania finansowe na terytorium Unii Europejskiej skupiające się na sześciu priorytetach politycznych (zapewnieniu spójności gospodarczej i społecznej, wdrażaniu inicjatywy Innowacja 2010, rozwoju transeuropejskich sieci transportu i dostępu, wsparciu dla małych i średnich przedsiębiorstw, ochronie i poprawie stanu środowiska naturalnego oraz zapewnieniu trwałej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii), a także w odniesieniu do upoważnienia EBI dotyczącego pożyczek zewnętrznych w krajach trzecich;
2. z zadowoleniem przyjmuje cel EBI, jakim jest zajęcie się - w ramach operacji finansowania realizowanych wewnątrz Unii Europejskiej - między innymi problemem zmiany klimatu; w związku z tym przypomina, że istnieje potrzeba opracowania przyjaznych dla środowiska naturalnego kryteriów finansowania, zgodnych ze strategicznymi celami Unii Europejskiej w zakresie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych; wzywa EBI do skoncentrowania się wyłącznie na finansowaniu projektów związany z wydajnością energetyczną, odnawialnymi źródłami energii oraz inwestycjami w badania i rozwój w tych dwóch obszarach; ponadto wzywa EBI do opracowania i upublicznienia metodologii oceny wpływu finansowanych projektów na klimat, jako zestawu kryteriów oceny umożliwiających EBI odrzucenie pewnych projektów z uwagi na ich negatywny wpływ na klimat;
3. stwierdza, że EBI jest jedyną instytucją finansową opartą na Traktacie i że większość jego operacji koncentruje się na projektach w państwach członkowskich, chociaż zgodnie z decyzją 2006/1016/WE ma on do odegrania coraz ważniejszą rolę również w krajach trzecich;
4. zauważa, że w ramach działań w krajach trzecich EBI wdrażał dotychczas cele polityczne wyznaczone przez Radę; uważa, że działalność EBI w zakresie pożyczek winna w ramach jego kompetencji cechować się spójnością w poszczególnych krajach, prostotą podejścia w odniesieniu do poszczególnych instytucji i instrumentów UE, elastycznością w odniesieniu do sposobu reagowania przez Unię Europejską na znacząco różne warunki w poszczególnych państwach, spójnością z dążeniami do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju oraz odpowiedzialnością zarówno wobec społeczeństwa, jak i Parlamentu, za wykorzystanie i wydajność pochodzących z UE wydatkowanych funduszy;
5. potwierdza swoje przekonanie, że inwestycje w transport publiczny są istotnym aspektem europejskiego planu naprawy gospodarczej; w tym kontekście ponownie wyraża przekonanie, że EBI ma potencjał, aby odegrać kluczową rolę w zakresie przyjaznego środowisku przekształcania europejskiego transportu; dlatego wzywa EBI do znacznego zwiększenia wsparcia udzielanego kolei, miejskiemu transportowi publicznemu, transportowi intermodalnemu oraz zarządzaniu transportem;
6. stoi na stanowisku, że działalność EBI powinna również odzwierciedlać cele i zobowiązania przyjęte przez Unię Europejską w kontekście Organizacji Narodów Zjednoczonych (takich jak protokół z Kioto); wzywa zatem EBI do przedstawiania Parlamentowi corocznych sprawozdań z wdrażania celów UE i ONZ w operacjach prowadzonych przez nie w krajach rozwijających się;
7. z zadowoleniem zauważa prowadzone systematycznie w ostatnich latach działania EBI w odpowiedzi na zalecenia Parlamentu; zaleca publiczne udostępnianie wyników tych działań w ramach rocznego sprawozdania EBI;
8. wzywa EBI do lepszego monitorowania oraz wyjaśniania charakteru i docelowego przeznaczenia globalnych pożyczek udzielanych przezeń na wsparcie MŚP;
9. w odniesieniu do nadzoru nad EBI:
(a) przypomina, że EBI, którego zadania mają charakter polityczny, nie podlega tradycyjnemu nadzorowi ostrożnościowemu; jest zdania, że nadzór nad metodami pracy EBI jest jednak konieczny;
(b) proponuje wzmocnienie komisji rewizyjnej EBI poprzez uzupełnienie składu tej komisji wynoszącego trzech członków i trzech członków zastępczych dwoma członkami zatrudnionymi przez krajowe organy nadzorcze;
(c) z zadowoleniem przyjmuje techniczną współpracę między EBI a krajowym organem nadzorczym w Luksemburgu, zwraca się jednak o wzmocnienie tej współpracy;
(d) zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zbadanie możliwości szerszego przeglądu postanowień dotyczących nadzoru operacji finansowych EBI, którego dokonać można by w ramach przyszłego europejskiego systemu nadzoru ostrożnościowego z myślą o sprawdzeniu jakości sytuacji finansowej EBI przy zapewnieniu rzetelności wyników tego przeglądu i przestrzeganiu zasad prawidłowego postępowania w tej dziedzinie;
10. z zadowoleniem przyjmuje opracowanie i publikację w 2007 r. sektorowej strategii operacyjnej EBI w zakresie sektorów energetyki i transportu oraz sektora wodnego, uznając je za ważny krok w kierunku zwiększenia przejrzystości operacji udzielania pożyczek przez EBI;
11. wyraża zadowolenie z faktu, że EBI w przeglądzie polityki udostępniania informacji uwzględnił odpowiednie przepisy rozporządzenia w sprawie Konwencji z Aarhus(15); z zadowoleniem przyjmuje publikację sprawozdania EBI z przeglądu oceny operacji za rok 2007 i zachęca EBI do dalszego zwiększania zakresu działań jego departamentu ds. oceny operacji;
12. z zadowoleniem przyjmuje przegląd Oświadczenia w sprawie zasad i norm polityki środowiskowej i społecznej EBI; stoi na stanowisku, że EBI powinien przeznaczyć wystarczające środki na wdrożenie zmienionego oświadczenia i przygotować sprawozdanie w sprawie jego funkcjonowania;
13. podkreśla, że EBI powinien w dalszym ciągu prowadzić politykę "zero tolerancji" wobec nadużyć finansowych i korupcji, i w związku z tym przyjmuje z zadowoleniem informację o przeglądzie polityki banku w zakresie zwalczania nadużyć i korupcji, prania brudnych pieniędzy oraz finansowania terroryzmu; wyraża jednak niepokój, że polityka ta wydaje się pozostawać zdecydowanie pasywna; ponawia apel do EBI, by przy przyjmowaniu strategii i procedur w zakresie zwalczania nadużyć uwzględnił on środki przewidujące:
(a) mechanizm administracyjnego wykluczenia przedsiębiorstw, które zostały uznane za winne korupcji przez Europejski Bank Inwestycyjny lub inne banki rozwoju wielostronnego,
(b) przepisy chroniące pracowników ujawniających nielegalne działania ich pracodawców (tzw. "whistleb-lower protection") oraz
(c) wzmocnienie funkcji dochodzeniowych oraz prewencyjny i śledczy charakter tych funkcji;
14. wyraża zadowolenie z istnienia komitetu ad hoc ds. etyki (zajmujący się głownie zagadnieniami związanymi z okresem następującym po wykorzystaniu środków) oraz niezależnego urzędnika ds. zgodności; zwraca się jednak o informowanie go o statusie tego urzędnika i wykonywanych przez niego pracach;
15. wyraża uznanie dla EBI, że został jednym z sygnatariuszy deklaracji programowej dotyczącej zarządzania przedsiębiorstwami na rynkach wschodzących podpisanej w Waszyngtonie w październiku 2007 r.; zauważa, że ta deklaracja programowa została także podpisana przez instytucje finansowe wspierające rozwój i czyni ona z zarządzania pierwszoplanowy przedmiot działalności tych instytucji na rzecz zrównoważonego rozwoju w krajach wschodzących;
16. wyraża zadowolenie z faktu zatwierdzenia przez Komitet Zarządzający EBI strategii Banku w zakresie mechanizmu rozpatrywania skarg; wzywa jednak ponownie EBI do przeprowadzenia przeglądu swoich wewnętrznych mechanizmów dotyczących rozpatrywania skarg i przedstawienia nowych wytycznych w zakresie mechanizmu odwoławczego, który objąłby wszystkie działania finansowane przez EBI;
17. odnotowuje pozytywne wyniki audytu zewnętrznego oraz wnioski z rocznego sprawozdania komitetu weryfikacyjnego; w obliczu obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego ponawia swój apel do EBI o stosowanie tych samych zasad ostrożnościowych, jakich przestrzegają instytucje kredytowe, oraz rzeczywistej kontroli ostrożnościowej;
Cele i działania EBOiR-u
18. z zadowoleniem przyjmuje roczne sprawozdanie EBOiR-u za rok 2007, a w szczególności ze względu na fakt, że działania inwestycyjne EBOiR-u skupione były na krajach na wczesnym lub średnim etapie transformacji, a ponadto wyraża zadowolenie w związku z postępami tego banku w finansowaniu projektów w ramach inicjatywy poświęconej zrównoważonej i trwałej energii, w związku z którą winno się traktować priorytetowo korzystne dla UE projekty energetyczne;
19. zaznacza, że EBOiR działa głównie w krajach trzecich, jednak niektóre operacje pozostają kluczowe także w państwach członkowskich;
20. zauważa ponadto, że rola, jaką odgrywa EBOiR w kontekście międzynarodowym i regionalnym różni się obecnie w znacznym stopniu od odgrywanej w roku 1991, a mandat EBOiR-u powinien być stosowany w tym nowym środowisku, w którym EBOiR dostosowuje się do potrzeb rynku i rozszerza swoje działania na Południe i Wschód;
21. przyznaje też, że warunki działania stają się coraz trudniejsze wraz z pogorszeniem się klimatu biznesowego ze względu na malejące doświadczenie partnerów lokalnych i coraz częstsze obawy związane z wiarygodnością;
22. uważa, że EBOiR musi zwiększyć pomoc techniczną i działalność konsultacyjną w celu promowania standardów dobrego sprawowania rządów oraz zapewnienia właściwego zarządzania projektami na szczeblu lokalnym w krajach sąsiadujących z UE;
23. z zadowoleniem przyjmuje postępy dokonane w 2008 r. przez EBOiR w zakresie wprowadzania równouprawnienia płci; wzywa oba banki do nasilenia działań w zakresie wprowadzania równouprawnienia płci w ich strukturach instytucjonalnych i polityce zewnętrznej;
Współpraca między EBI i EBOiR-em a innymi międzynarodowymi, regionalnymi i krajowymi instytucjami finansowymi
24. zauważa, że EBI i EBOiR coraz częściej finansują działania w tych samych regionach geograficznych poza Unią Europejską, np. w Europie Wschodniej, na Południowym Kaukazie, w Rosji, na Bałkanach Zachodnich i w niedalekiej przyszłości w Turcji;
25. zaznacza, że w krajach, w których realizowane są wspólne działania, istnieją obecnie trzy różne typy współpracy miedzy EBI a EBOiR-em: protokół ustaleń dla Europy Wschodniej przewidujący wiodącą rolę EBOiR-u i zasadę wspólnych inwestycji; na Bałkanach Zachodnich, gdzie odchodzi się od operacji konkurencyjnych lub równoległych na rzecz nowych rodzajów współpracy poprzez wspólne mobilizowanie funduszy oraz ostatnio umowa oparta na definicji odrębnych i wspólnych stref kompetencji (gdzie bank pełniający rolę przywódczą wybierany jest osobno dla każdego przypadku), tak jak w przypadku porozumień o współpracy w Turcji;
26. zauważa, że między celami, doświadczeniem i sposobem działania obu banków istnieją różnice oraz nie da się prosto rozróżnić między pożyczkami dla sektora publicznego i prywatnego; wskazuje, że coraz częściej można wyodrębnić wspólne dziedziny, w których oba banki się specjalizują, np. finansowanie MŚP, energia i zmiany klimatyczne oraz projekty w ramach partnerstw publiczno-prywatnych (PPP); podkreśla w związku z tym konieczność ściślejszej współpracy;
27. jest zdania, że działania EBI i EBOiR-u w krajach wspólnej aktywności nie powinny ze sobą współzawodniczyć, ale się dopełniać w oparciu o zasadę stosunkowej przewagi w odniesieniu do każdego banku oraz unikać podwajania ponoszonych kosztów z myślą o kliencie;
28. z myślą o prowadzeniu lepiej zorganizowanej współpracy między EBI a EBOiR-em w krajach wspólnej aktywności zaleca zatem, by:
(a) obydwa banki poprawiły faktyczny podział pracy, zmierzając do większej specjalizacji, tak aby skupić się na właściwym dla każdego z nich potencjale i mocnych stronach;
(b) EBI specjalizował się w większym stopniu w finansowaniu na dużą skalę prywatnej i publicznej infrastruktury i projektów, w tym inwestycji w ramach partnerstw publiczno-prywatnych, a także bezpośrednich inwestycji zagranicznych przedsiębiorstw UE; EBOiR specjalizował się natomiast w inwestycjach na mniejszą skalę, budowaniu instytucji, prywatyzacji, ułatwianiu wymiany handlowej, rynkach finansowych i bezpośrednich kapitałowych instrumentach inwestycyjnych, tak aby promować normy zbiorowego zarządzania;
(c) określić typy projektów, sektory i produkty, którymi mogłyby się interesować obydwa banki i dzięki którym mogłyby one rozszerzyć zakres wspólnej ekspertyzy i pomnożyć zasoby (takie jak finansowanie MŚP i poprawa inwestycji na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi, np. w promowanie energii ze źródeł odnawialnych i zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych); w obszarach interesujących obie instytucje przyjąć pragmatyczne podejście i prowadzić osobną analizę każdego przypadku, przy czym jedna z instytucji obejmowałaby przywództwo nad każdym ze współfinansowanych projektów w celu uniknięcia powielania oraz zgodnie z procedurami wzajemnej uznawalności w charakterze warunku wstępnego; w tym kontekście uwzględniać normy UE przy finansowanych projektach, na przykład w odniesieniu do walki ze zmianami klimatu czy do poszanowania praw społecznych, niezależnie od tego, czy ich prowadzenie przejmie EBI czy EBOiR;
(d) wdrażać w każdej z instytucji przejrzyste mechanizmy współpracy, zarówno przez odgórne zarządzanie, jak i działania w terenie;
(e) obydwa banki przedstawiły konkretną propozycję w sprawie bardziej spójnej współpracy, w tym refleksję na temat wspólnych norm z korzyścią dla ich udziałowców, zainteresowanych stron i państw-beneficjentów;
(f) obydwa banki składały regularne sprawozdania Komisji na temat ich współpracy;
(g) Komisja składała coroczne sprawozdanie dla Parlamentu i Rady w sprawie oceny oddziaływania i skuteczności operacji finansowych EBI i EBOiR-u, a także wkładu każdego z nich w dążenie do celów w zakresie polityki zewnętrznej Unii Europejskiej, a także w sprawie współpracy obydwu banków i ich współpracy z innymi instytucjami finansowymi; oraz
(h) Parlament organizował coroczne posiedzenia prezesów obydwu banków wraz z komisarzem ds. gospodarczych i monetarnych;
29. zaleca, aby w dłuższej perspektywie udziałowcy EBI wzięli pod uwagę zwiększenie udziału EBI w kapitale EBOiR-u, zwłaszcza w przypadku zwiększenia kapitału lub, gdy jeden z udziałowców EBOiR-u rozważa wycofanie swojego udziału w banku; uważa, że w dłuższej perspektywie może to lepiej służyć spójności polityki i specjalizacji obu banków, zarówno z funkcjonalnego, jak i geograficznego punktu widzenia;
30. jest zdania, że należy unikać wszelkiego pokrywania się liczby instrumentów pomocy zewnętrznej Unii Europejskiej; zwraca się o wzmocnienie współpracy z instytucjami lub agencjami zajmującymi się rozwojem regionalnym i krajowym w Unii Europejskiej, tak aby zaoferować skuteczne finansowanie poprzez unikanie pokrywania się i powielania realizowanych zadań oraz zapewnić spójne podejście i lepszą widoczność skutków działań UE; popiera w tym kontekście możliwość wzajemnego przekazywania i uznawalności procedur;
31. przypomina o znaczeniu przewidzianej w "Konsensusie europejskim" umowy, która przewiduje wzmocnienie synergii między programami wspieranymi przez EBI i inne instytucje finansowe a programami finansowanymi przez Wspólnotę, a to w celu zagwarantowania maksymalnego oddziaływania na państwa-beneficjentów; podkreśla, że jako główną wytyczną należy przy tym przyjąć interes beneficjentów;
32. uznaje, że EBI i EBOiR winny współpracować z innymi międzynarodowymi lub regionalnymi instytucjami finansowymi, takimi jak Bank Światowy, Azjatycki Bank Rozwoju i Afrykański Bank Rozwoju, tak aby wzmocnić swe oddziaływanie w regionach oddalonych od Unii Europejskiej i uniknąć niepożądanych przypadków pokrywania się i powielania działań dotyczących finansowania; uważa jednak, że wśród wielonarodowych banków i instytucji zajmujących się rozwojem EBI powinien odgrywać dominującą rolę w zakresie promowania środowiskowych, społecznych i rozwojowych celów Unii Europejskiej;
33. zauważa, że te wielonarodowe banki i instytucje wywierają korzystny wpływ na państwa rozwijające się; uważa za konieczne dalsze badanie tego wpływu i rozważenie kolejnych działań w świetle celów i operacji Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR); proponuje, by udostępnianie środków na zakup gruntów można było kwalifikować jako koszty inwestycyjne pod warunkiem zgodności z celami środowiskowymi i społecznymi i w ramach mandatu zewnętrznego EBI, ponieważ ma ono kluczowe znaczenie dla rozwoju wewnętrznego, zwłaszcza w krajach afrykańskich;
Globalny kryzys finansowy i jego skutki dla EBI i EBOiR
34. podkreśla ważną rolę, jaką wyznacza EBI europejski plan naprawy gospodarczej, zwłaszcza w odniesieniu do większego finansowania MŚP, energii ze źródeł odnawialnych i ekologicznego transportu; z zadowoleniem przyjmuje decyzję EBI o zwiększeniu wysokości udzielanych przezeń pożyczek o około 30 % (czyli o 15 miliardów euro) zarówno w roku 2009, jak i w roku 2010 oraz decyzję o zwiększeniu o około 67 mld euro subskrybowanego kapitału EBI do poziomu 232 mld euro zgodnie ze strategią lizbońską; wzywa jednakże państwa członkowskie do dalszego zwiększania kapitału EBI w taki sposób by zagwarantować, że EBI dzięki wystarczającej zdolności kredytowej zaspokoi średniookresowe potrzeby finansowe sektorów gospodarki oraz przedsiębiorstw, w których wspieranie miejsc pracy przyjaznych środowisku oraz stałych miejsc pracy jest konieczne; podkreśla, że te dodatkowe fundusze powinny służyć osiągnięciu długoterminowych celów; jest zdania, że większe zobowiązania wymagają zarówno odpowiednich zasobów finansowych i większej przejrzystości, a także odpowiedzialności EBI za podejmowane działania;
35. zachęca do wprowadzania lepszych uzgodnień dotyczących podziału ryzyka między bankami komercyjnymi a EBI przy oferowaniu finansowania dla MŚP; wzywa jednak do zwrócenia należytej uwagi na sposób wykorzystania przez banki komercyjne pożyczek otrzymanych z EBI i apeluje o przyjęcie przez banki komercyjne i EBI kodeksu postępowania w tym zakresie; zauważa także, że należy zaktualizować wykaz banków bezpośrednich EBI;
36. jest zdania, że EBI i Komisja powinny przyspieszyć wdrażanie projektów w państwach członkowskich oraz w sektorach, które najbardziej odczuły skutki kryzysu; w związku z tym w celu przyspieszenia podziału wsparcia strukturalnego dostrzega konieczność wykorzystania doświadczeń płynących z programów pomocy technicznej, takich jak Jaspers, Jeremie, Jessica i Jasmine;
37. zauważa, że w reakcji na kryzys finansowy Unia Europejska wystąpiła do EBI o szybsze udzielenie wsparcia projektom z zakresu PPP; wzywa EBI i EBOiR do realizowania takich projektów jedynie wtedy, gdy są one przystępne i przynoszą faktyczne korzyści; uważa w związku z tym, że potrzebna jest poprawa praktyk w zakresie udostępniania informacji, najkorzystniejszej relacji jakości do ceny i oceny przystępności;
38. wzywa państwa członkowskie do pełnego wykorzystania instrumentów z zakresu kapitału podwyższonego ryzyka, globalnych pożyczek oraz mikrokredytów oferowanych przez programy i ułatwienia dostępne w ramach EBI;
39. odnotowuje, że działalność EBI związana z zaciąganiem i udzielaniem pożyczek zarówno wewnątrz UE, jak i poza nią, stopniowo się nasilała i stanowi dziś główne narzędzie w zakresie zaciągania oraz udzielania pożyczek na szczeblu UE; zaznacza ponadto, że odnotowano duży popyt na emisję obligacji EBI, w tym ze strony Azji; wzywa zatem EBI - jako bank kierujący się polityką publiczną - i jego gubernatorów do maksymalizowania tego potencjału w zakresie zaciągania pożyczek poprzez dalszą emisję obligacji na rynku światowym - zwłaszcza obligacji z przewagą euro - by wesprzeć długoterminowe cele i złagodzić gospodarcze spowolnienie wewnątrz UE i w państwach sąsiadujących;
40. wzywa zdecydowanie Komisję i EBI do wspólnego zbadania, jak można pokonać zapaść kredytową w realnej gospodarce przy pomocy nowych innowacyjnych instrumentów finansowych;
41. z zadowoleniem przyjmuje decyzję EBOiR-u o zwiększeniu w 2009 r. rocznej wielkości obrotów banku o około 20 % do około 7 miliardów EUR w celu złagodzenia obecnego kryzysu finansowo-gospodarczego i zauważa, że połowa z 1 miliarda EUR dodatkowych wydatków na 2009 r. przeznaczona jest dla Europy Środkowej i Wschodniej;
42. podkreśla, że obecnie w okresie restrykcyjnych warunków udzielania kredytów rola obydwu banków ulega zwiększeniu zarówno na terenie Unii Europejskiej, jak i poza nią; wzywa oba banki do dotrzymywania zobowiązań wobec krajów trzecich nawet w trudnych ekonomicznie czasach;
43. proponuje, by po starannym zbadaniu skutków kryzysu finansowego dla realnej gospodarki zwrócić się do EBI o zwiększenie wsparcia dla nowych państw członkowskich; ponadto wskazuje na znaczenie udziału sektora prywatnego w przywróceniu stabilności gospodarki tych państw; z zadowoleniem przyjmuje poprawę działań EBOiR-u w nowych państwach członkowskich i niedawny Wspólny plan działania międzynarodowych instytucji finansowych na rzecz wsparcia systemów bankowych i systemów udzielania pożyczek w realnej gospodarce w Europie Środkowej i Wschodniej stworzony przez EBOiR, EBI, Europejski Fundusz Inwestycyjny oraz grupę Banku Światowego z myślą o wsparciu systemu bankowego i realnej gospodarki w Europie Środkowej i Wschodniej; zaleca jednak, by w należytym czasie zmienić definicję państw "w okresie transformacji" i dokonać oceny wycofania się EBOiR-u z działań na terenie Unii Europejskiej;
44. zauważa z zadowoleniem, że EBI i EBOiR są raczej w ograniczonym stopniu narażone na skutki kryzysu finansowego, nawet jeśli w 2008 r. EBOiR mógłby zaksięgować swoje pierwsze straty w tej dekadzie w wyniku upadku rynków kapitałowych;
Wpływ orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości na mandat zewnętrzny EBI
45. z zadowoleniem przyjmuje orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 listopada 2008 r. dotyczące podstawy prawnej decyzji 2006/1016/WE,
46. zaleca, by po wydaniu tego orzeczenia Parlament, Rada i Komisja szybko zawarły porozumienie w celu zagwarantowania pełnego poszanowania uprawnień Parlamentu i ciągłości zewnętrznych operacji finansowych EBI; podkreśla zatem, że szybkie zawarcie tego porozumienia stanowi tymczasowe rozwiązanie o konkretnej dacie zakończenia - do przeglądu śródokresowego w 2010 r.;
47. jest zdania, że przyjęcie decyzji zastępującej decyzję 2006/1016/WE w przewidzianym terminie zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości jest kluczowe i uznaje, że prowadzony obecnie śródokresowy przegląd działalności zewnętrznej EBI w zakresie zaciągania i udzielania pożyczek oraz umów o współpracy, który ma się zakończyć w 2010 r., powinien umożliwić prawdziwą, szeroką debatę na temat celów Unii oraz środków, jakie oddaje ona do dyspozycji EBI na realizację tych celów, w czym Parlament jako współprawodawca powinien mieć odpowiedni udział; zwraca się do Komisji o całkowite uwzględnienie zaleceń zawartych w tej rezolucji przy sporządzaniu nowego wniosku dotyczącego decyzji w sprawie upoważnienia EBI dotyczącego pożyczek zewnętrznych po dokonaniu przeglądu śródokresowego;
48. zaleca, by komitet sterujący zakończył prace na początku 2010 r. i zwraca się do przewodniczącego komitetu o złożenie zaraz potem do Parlamentu i Rady sprawozdania w sprawie przyjętych konkluzji; oczekuje na konkluzje komitetu sterującego i zwraca się do komitetu o uwzględnienie zaleceń zawartych w tej rezolucji i we wcześniejszych rezolucjach Parlamentu; wzywa komitet sterujący do regularnego informowania Parlamentu o postępie prac;
*
**
49. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu, Europejskiemu Bankowi Odbudowy i Rozwoju oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
______
(1) Dz.U. L 414 z 30.12.2006, s. 95.
(2) Sprawa C-155/07, Parlament Europejski przeciwko Radzie Unii Europejskiej, dotychczas niepublikowana w Zbiorze Orzeczeń.
(3) Dz.U. L 301 z 12.11.2008, s. 13.
(4) Dz.U. L 52 z 22.2.1997, s. 15.
(5) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0132.
(6) Dz.U. C 287 E z 29.11.2007, s. 544.
(7) Dz.U. C 38 E z 12.2.2004, s. 313.
(8) Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3.
(9) Dz.U. C 46 z 24.2.2006, s. 1.
(10) Sprawa C-15/00, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu [2003] ECR I-7281.
(11) Bułgarii, Republice Czeskiej, Estonii, na Węgrzech, Łotwie, Litwie, w Polsce, Rumunii, Słowacji i Słowenii.
(12) Albanii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, Czarnogórze, Rumunii i Serbii.
(13) Armenii, Azerbejdżanie, na Białorusi, w Gruzji, Mołdawii i na Ukrainie.
(14) Kazachstanie, Republice Kirgiskiej, Mongolii, Tadżykistanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie.
(15) Rozporządzenie (WE) nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie zastosowania postanowień Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty (Dz.U. L 264 z 25.9.2006, s. 13).