Rezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021-2030).
Dz.U.UE.C.2021.66.1
Akt nienormatywnyRezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021-2030)
(Dz.U.UE C z dnia 26 lutego 2021 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
PRZYPOMINAJĄC,
i UZNAJĄC,
PODKREŚLA, że
UZNAJE, że
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE i ODNOTOWUJE
główne elementy, a w szczególności wizję, przedstawione w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 30 września 2020 r. w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. 3 określającym, w jaki sposób europejska współpraca może w dalszym ciągu wzbogacać jakość, włączający charakter oraz cyfrowy i ekologiczny wymiar systemów kształcenia i szkolenia w UE. W komunikacie tym proponuje się ramy umożliwiające współpracę z państwami członkowskimi i zaangażowanie z właściwymi interesariuszami, w tym strukturę sprawozdawczoanalityczną, oraz przedstawia się propozycję celów edukacyjnych, by zachęcić do reform w obszarze kształcenia i szkolenia i do ich monitorowania, z myślą o utworzeniu europejskiego obszaru edukacji do 2025 r.
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE RÓWNIEŻ
ZGADZA SIĘ, że
Aby dobrze funkcjonować w dzisiejszym świecie i radzić sobie z przyszłymi zmianami w społeczeństwie, gospodarce i na rynku pracy, każda osoba musi dysponować odpowiednią wiedzą, umiejętnościami, kompetencjami i postawami. Kształcenie i szkolenie mają kluczowe znaczenie dla rozwoju osobistego, obywatelskiego i zawodowego obywateli Europy.
Na szczeblu UE, zgodnie z wizją jakości w kształceniu i szkoleniu, podstawę przyszłego sukcesu 9 stanowi opanowanie
- przy wsparciu wysoko wykwalifikowanych i zmotywowanych nauczycieli i trenerów, a także innej kadry edukacyjnej - kompetencji kluczowych, w tym umiejętności podstawowych.
Zjawisko wczesnego kończenia nauki narażające osoby młode i dorosłych na zmniejszone możliwości społeczno-gospodarcze, mimo że w ostatnim dziesięcioleciu zostało ograniczone, nadal stanowi wyzwanie, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę spodziewane skutki pandemii COVID-19. Należy kontynuować wysiłki na rzecz obniżenia odsetka osób wcześnie kończących naukę oraz dążyć do tego, by więcej osób młodych uzyskało wykształcenie na poziomie średnim II stopnia.
Krajowe systemy kształcenia i szkolenia zdołały poprawić swoje wyniki w tych obszarach, ale nadal istnieje potrzeba określenia środków politycznych, które mogą zwiększyć sukces edukacyjny wszystkich osób uczących się.
Zapewnianie przez państwa członkowskie charakteryzującego się dobrą jakością włączającego kształcenia i szkolenia dla wszystkich zwiększa możliwości dalszego ograniczenia nierówności społecznych, gospodarczych i kulturowych. Jednak w całej Europie wśród osób osiągających słabe wyniki nadreprezentowane są osoby uczące się ze środowisk defaworyzowanych, w tym z obszarów wiejskich i oddalonych, a pandemia COVID-19 jeszcze bardziej uwypukla, jak ważne w kształceniu i szkoleniu są sprawiedliwość i włączenie.
Aby zapewnić prawdziwie włączającą edukację i równe szanse wszystkim osobom uczącym się na wszystkich poziomach i we wszystkich rodzajach kształcenia i szkolenia, należy uniezależnić poziom wykształcenia i osiągnięcia w nauce od statusu społecznego, gospodarczego i kulturowego czy innych uwarunkowań osobistych.
Dobrej jakości wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem odgrywa szczególnie ważną rolę i należy ją dalej wzmacniać jako podstawę sukcesu edukacyjnego w przyszłości.
Należy zachęcać do wszelkich innych działań na rzecz szerszego włączenia, takich jak wspieranie dostępu do charakteryzującej się dobrą jakością edukacji włączającej dla osób z niepełnosprawnościami 10 , osób o szczególnych potrzebach edukacyjnych, osób uczących się ze środowisk migracyjnych i dla innych grup szczególnie wrażliwych, wspieranie powrotu do edukacji w ramach perspektywy uczenia się przez całe życie oraz zapewnianie możliwości wejścia na rynek pracy za pośrednictwem różnych ścieżek kształcenia i szkolenia.
Włączające kształcenie i szkolenie obejmuje również rozwijanie wrażliwości na kwestie płci w procesach uczenia się i w instytucjach kształcenia i szkolenia oraz zwalczanie i eliminowanie stereotypów płciowych, zwłaszcza tych, które ograniczają wybory chłopców i dziewcząt przy podejmowaniu decyzji o kierunku nauki. Zawody tradycyjnie zdominowane przez mężczyzn lub kobiety powinny być jeszcze bardziej promowane wśród osób płci niedostatecznie reprezentowanej. Konieczne są również dalsze prace na rzecz odpowiedniej równowagi płci na stanowiskach kierowniczych w instytucjach kształcenia i szkolenia.
Technologie cyfrowe odgrywają ważną rolę w wysiłkach na rzecz tego, by środowiska uczenia się, materiały dydaktyczne i metody nauczania były dostosowane do różnych osób uczących się i odpowiadały ich potrzebom. Technologie te mogą sprzyjać prawdziwemu włączeniu, o ile równolegle przeciwdziałać się będzie problemom związanym z przepaścią cyfrową - zarówno pod względem infrastruktury, jak i umiejętności cyfrowych.
Wyzwania społeczne, technologiczne, cyfrowe, środowiskowe i gospodarcze w coraz większym stopniu wpływają na sposób życia i pracy, w tym na dystrybucję miejsc pracy oraz zapotrzebowanie na umiejętności i kompetencje. Duża liczba transformacji zawodowych, których prawdopodobnie doświadczy przeciętny obywatel europejski, w połączeniu z podnoszeniem wieku emerytalnego sprawiają, że uczenie się przez całe życie i poradnictwo zawodowe przez całe życie, także w postaci działań informacyjnych, są niezbędne do zapewnienia sprawiedliwego procesu transformacji, ponieważ poziom wykształcenia i poziom umiejętności, w tym umiejętności cyfrowych, nadal jest jednym z podstawowych czynników na rynku pracy.
Uczenie się przez całe życie stanowi nieodłączny element ogólnej wizji i celów kształcenia i szkolenia w UE i obejmuje wszystkie poziomy i rodzaje kształcenia i szkolenia, a także uczenie się pozaformalne i nieformalne, w sposób całościowy.
Wciąż potrzebne są dalsze postępy w oferowaniu wszystkim osobom uczącym się dobrej jakości uczenia się przez całe życie, w tym poprzez zapewnienie wzajemnej przenikalności i elastyczności różnych ścieżek uczenia się w różnych formach i na różnych poziomach kształcenia i szkolenia, a także walidację efektów uczenia się pozaformalnego i nieformalnego.
Systemy kształcenia i szkolenia powinny stać się bardziej elastyczne, odporne, dostosowane do przyszłych wyzwań i atrakcyjne, docierać do bardziej zróżnicowanego grona osób uczących się i oferować uznawanie wcześniejszego uczenia się i walidację jego efektów, możliwości szkolenia w celu podnoszenia i zmiany kwalifikacji, także na wyższych poziomach kwalifikacji i w ciągu całego życia zawodowego 11 , i powinny być wspierane przez inicjatywy, takie jak inicjatywa "Uniwersytety Europejskie" i inicjatywa dotycząca centrów doskonałości zawodowej realizowane w ramach programu Erasmus+.
Na rynku pracy rośnie obecnie zapotrzebowanie na odmienny zestaw umiejętności i kwalifikacji oraz zachodzą zmiany strukturalne w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego. Obie te kwestie oznaczają, że niezbędne jest zmodernizowane, skuteczne, włączające i charakteryzujące się doskonałością kształcenie i szkolenie zawodowe, wnoszące wkład w wysiłki na rzecz sprostania wyzwaniom na rynku pracy i wyzwaniom społecznym. Konieczne jest dalsze rozwijanie kształcenia i szkolenia zawodowego jako atrakcyjnej i charakteryzującej się wysoką jakością ścieżki w wymiarze zawodowym i osobistym.
Średni wskaźnik uczestnictwa osób dorosłych w uczeniu się utrzymuje się w UE na niskim poziomie, co zagraża osiągnięciu prawdziwie zrównoważonego i sprawiedliwego wzrostu gospodarczego w Unii. Innowacje w ścieżkach uczenia się, nowych podejściach edukacyjnych, w tym podejściach indywidualnych, oraz w środowiskach uczenia się we wszystkich instytucjach kształcenia i szkolenia, w tym instytucjach szkolnictwa wyższego, a także w środowisku pracy i w społecznościach, są jednym z warunków wstępnych, by lepiej uwzględniać potrzeby szerszego kręgu osób uczących się, ponieważ coraz większa liczba osób dorosłych będzie potrzebowała zmiany lub podnoszenia kwalifikacji.
Ponadto należy wzmocnić środki pozwalające osobom dorosłym nabywać umiejętności podstawowe i środki motywujące do ich nabywania, tak by można było zagwarantować równe szanse i zapewnić większy udziału w życiu społecznym, a tym samym sprzyjać całościowemu podejściu do uczenia się dorosłych.
Mobilność osób uczących się, nauczycieli, osób szkolących nauczycieli i kadry - jako jeden z niezbędnych elementów uczenia się przez całe życie i istotnych sposobów wzmacniania rozwoju osobistego, szans na zatrudnienie i zdolności dostosowawczych - powinna nadal być rozszerzana jako jeden z kluczowych elementów unijnej współpracy i jedno z narzędzi zwiększania jakości i włączenia w kształceniu i szkoleniu oraz promowania wielojęzyczności w UE. Należy starać się zapewnić równowagę przepływów w ramach mobilności, z myślą o pobudzaniu optymalnej cyrkulacji talentów, oraz monitorować tę mobilność, m.in. poprzez monitorowanie losów absolwentów.
Należy podjąć dalsze wysiłki w celu usunięcia istniejących przeszkód i barier we wszystkich rodzajach mobilności w zakresie uczenia się i nauczania, w tym problemów związanych z dostępem, poradnictwem, usługami dla studentów i uznawaniem, także w świetle wpływu wszelkich obecnych lub przyszłych ograniczeń w podróżowaniu.
Ponadto, aby wzmocnić współpracę instytucji edukacyjnych i sprzyjać mobilności, należy podejmować dalsze działania w dziedzinach takich jak automatyczne wzajemne uznawanie kwalifikacji i okresów nauki za granicą oraz zapewnianie jakości. Konieczne są ciągłe wysiłki w celu wykorzystania europejskich inicjatyw ułatwiających mobilność, w tym inicjatyw finansowanych w ramach programu Erasmus+.
Nauczyciele, trenerzy, kadra edukacyjna i pedagogiczna oraz kadra kierownicza kształcenia i szkolenia, na wszystkich poziomach, stanowią trzon kształcenia i szkolenia. Aby wspierać innowacje, włączający charakter, jakość i osiągnięcia w kształceniu i szkoleniu, edukatorzy muszą być wysoce kompetentni i zmotywowani, i w tym celu potrzebują szeregu możliwości w zakresie uczenia się, a także wsparcia przez cały okres kariery.
Bardziej niż kiedykolwiek należy zwrócić uwagę na dobrostan nauczycieli, trenerów i kadry edukacyjnej w systemach kształcenia i szkolenia, gdyż jest to także jeden z ważnych czynników jakości kształcenia i szkolenia wpływających nie tylko na zadowolenie nauczycieli, ale również na jakość nauczania.
Konieczne jest również zwiększenie atrakcyjności i zrewaloryzowanie zawodu nauczyciela, co staje się coraz istotniejsze w związku z niedoborem i starzeniem się nauczycieli w krajach UE 12 .
Ponadto przy opracowywaniu korzystnych środowisk i warunków rozwoju kompetencji i motywacji nauczycieli, trenerów i kadry edukacyjnej należy uwzględniać kluczową rolę kadry kierowniczej kształcenia i szkolenia, i tym samym zapewnić, by instytucje kształcenia i szkolenia funkcjonowały jako organizacje uczące się. Inicjatywy, takie jak europejskie akademie nauczycielskie, które zostaną uruchomione za pośrednictwem programu Erasmus+, ułatwią tworzenie sieci kontaktów, dzielenie się wiedzą i mobilność między instytucjami, zapewniając nauczycielom i trenerom możliwości uczenia się na każdym etapie kariery zawodowej, dzielenia się najlepszymi praktykami i innowacyjnymi metodami pedagogicznymi oraz umożliwiając wzajemne uczenie się na skalę europejską.
Szkolnictwo wyższe i same instytucje szkolnictwa wyższego wykazały się odpornością i zdolnością do radzenia sobie w obliczu nieprzewidzianych zmian, takich jak pandemia COVID-19. Kryzys uwypuklił wciąż istniejące wyzwania, ale stworzył również możliwości dalszego rozwoju w ramach przewidzianego programu transformacji szkolnictwa wyższego.
W ciągu kolejnego dziesięciolecia instytucje szkolnictwa wyższego będą zachęcane do poszukiwania nowych form ściślejszej współpracy, w szczególności zakładających ustanawianie międzynarodowych sojuszy, łączenie wiedzy i zasobów oraz tworzenie większych możliwości w zakresie mobilności i uczestnictwa studentów i kadry, a także w zakresie pobudzania badań naukowych i innowacji, m.in. poprzez pełne wdrożenie inicjatywy "Uniwersytety Europejskie".
Przeprowadzono już owocne prace nad tworzeniem europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego w ramach procesu bolońskiego. W przyszłości ważne będzie, by prace w ramach procesu bolońskiego były kontynuowane, a jednocześnie by tworzone były dalsze i silniejsze synergie z europejską przestrzenią badawczą bez ustanawiania równoległych lub podwójnych struktur lub instrumentów.
Transformacja ekologiczna i cyfrowa stanowią centralny punkt programu Unii na kolejne dziesięciolecie. Przejście na ekologiczną, neutralną dla klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym, jak i bardziej ucyfrowiony świat będą miały znaczące skutki społeczne, gospodarcze i w zakresie zatrudnienia. Przeprowadzenie sprawiedliwej społecznie transformacji UE nie będzie możliwe, jeżeli nie zagwarantuje się, by wszyscy obywatele nabywali wiedzę, kompetencje, umiejętności i postawy, które są niezbędne do radzenia sobie z tymi zmianami.
Konieczne jest umożliwienie gruntownej zmiany zachowań i umiejętności poszczególnych osób, a punktem wyjścia powinny być systemy i instytucje kształcenia i szkolenia odgrywające rolę katalizatorów. Instytucje kształcenia i szkolenia muszą uwzględniać wymiar ekologiczny i cyfrowy w swoim rozwoju organizacyjnym. Wymaga to inwestycji, zwłaszcza w ekosystemy edukacji cyfrowej, nie tylko w celu uwzględniania perspektywy zrównoważoności środowiskowej oraz podstawowych i zaawansowanych umiejętności cyfrowych na wszystkich poziomach i we wszystkich rodzajach kształcenia i szkolenia, ale również w celu zapewnienia, aby infrastruktury kształcenia i szkolenia były odpowiednio przygotowane do radzenia sobie z tymi zmianami i do edukowania na ich temat. Ukierunkowanie instytucji kształcenia i szkolenia na całościowe podejście ogólnoszkolne oraz na tworzenie włączających, zdrowych i zrównoważonych środowisk edukacyjnych to kwestie kluczowe, by mogły zajść zmiany niezbędne do transformacji ekologicznej i transformacji cyfrowej. Ponadto konieczne jest, by przedsiębiorstwa, władze krajowe, regionalne i lokalne oraz właściwi interesariusze rozwijali odpowiednio strategie i poczucie współodpowiedzialności. W tym kontekście istotne jest unowocześnienie dziedzin STEAM (nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii, sztuki i matematyki).
PONADTO ZGADZA SIĘ, że:
ZACHĘCA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE, ABY ZGODNIE Z UWARUNKOWANIAMI KRAJOWYMI:
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY ZGODNIE Z TRAKTATAMI I PRZY PEŁNYM POSZANOWANIU ZASADY POMOCNICZOŚCI:
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK I
ZAŁĄCZNIK II
Aby można było monitorować postępy, identyfikować wyzwania oraz przyczynić się do kształtowania polityki opartej na rzetelnych informacjach w drodze systematycznego gromadzenia i analizowania danych porównywalnych w skali międzynarodowej, nakreślonym w niniejszej rezolucji priorytetom strategicznym w latach 2021-2030 powinno towarzyszyć kilka poziomów referencyjnych wyznaczających średnie europejskie wyniki w kształceniu i szkoleniu ("cele unijne"). Powinny się one opierać wyłącznie na porównywalnych i wiarygodnych danych i uwzględniać odmienną sytuację w poszczególnych państwach członkowskich 16 . Nie należy ich postrzegać jako konkretnych celów, które każde z państw musi osiągnąć do roku 2025 lub 2030. Jak określono w niniejszej rezolucji, zachęca się państwa członkowskie, by rozważyły wyznaczenie równoważnych celów krajowych.
W związku z powyższym państwa członkowskie uzgodniły siedem celów unijnych:
Do 2030 r. odsetek 15-latków z niskimi osiągnięciami w rozumieniu tekstów, myśleniu matematycznym i naukach przyrodniczych powinien wynosić poniżej 15 %.
Do 2030 r. odsetek ósmoklasistów z niskimi osiągnięciami w kompetencjach komputerowych i informacyjnych powinien wynosić poniżej 15 %.
Do 2030 r. co najmniej 96 % dzieci w przedziale wiekowym od trzech lat do wieku obowiązku szkolnego powinno uczestniczyć we wczesnej edukacji i opiece nad dzieckiem.
Do 2030 r. odsetek osób wcześnie kończących naukę powinien wynosić poniżej 9 %.
Do 2030 r. odsetek osób w wieku 25-34 lata z wykształceniem wyższym powinien wynosić co najmniej 45 %.
Do 2025 r. odsetek niedawnych absolwentów kształcenia i szkolenia zawodowego, którzy skorzystali z uczenia się w rzeczywistych warunkach pracy w trakcie kształcenia i szkolenia zawodowego, powinien wynosić co najmniej 60 %.
Do 2025 r. odsetek osób dorosłych w wieku 25-64 lata, które w ciągu ostatnich 12 miesięcy uczestniczyły w uczeniu się, powinien wynosić co najmniej 47 %.
ZAŁĄCZNIK III
PRIORYTETOWE OBSZARY EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY W DZIEDZINIE KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA W PIERWSZYM CYKLU: 2021-2025
PRIORYTETOWE OBSZARY EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY W DZIEDZINIE KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA W PIERWSZYM CYKLU: 2021-2025
Obszary priorytetowe, o których mowa w niniejszej rezolucji, wraz z najbardziej istotnymi konkretnymi kwestiami i działaniami, odzwierciedlają potrzebę: (i) kontynuowania współpracy w obszarach, w których utrzymują się kluczowe wyzwania, i obszarach związanych z nowszymi wyzwaniami; (ii) rozwijania współpracy w obszarach uznanych za szczególnie ważne w tym cyklu roboczym.
Jeżeli państwa członkowskie uznają to za stosowne, będą mogły kontynuować prace dotyczące danego obszaru priorytetowego w kolejnych cyklach roboczych, z należytym uwzględnieniem zasady pomocniczości i uwarunkowań krajowych.
Obszar priorytetowy 1 - Jakość, sprawiedliwość, włączenie i sukces w kształceniu i szkoleniu
Konkretne kwestie i działania
Obszar priorytetowy 2 - Uczenie się przez całe życie i mobilność
Konkretne kwestie i działania
Obszar priorytetowy 3 - Nauczyciele i trenerzy
Konkretne kwestie i działania
Obszar priorytetowy 4 - Szkolnictwo wyższe
Konkretne kwestie i działania
Obszar priorytetowy 5 - Transformacja ekologiczna i transformacja cyfrowa
Konkretne kwestie i działania
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.