Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lipca 2018 r. w sprawie wytycznych dla państw członkowskich, mających na celu zapobieganie kryminalizacji pomocy humanitarnej (2018/2769(RSP)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2020.118.130

Akt nienormatywny

Wersja od: 8 kwietnia 2020 r.

Wytyczne dla państw członkowskich mające na celu zapobieganie kryminalizacji pomocy humanitarnej

P8_TA(2018)0314

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lipca 2018 r. w sprawie wytycznych dla państw członkowskich, mających na celu zapobieganie kryminalizacji pomocy humanitarnej (2018/2769(RSP))

(2020/C 118/21)

(Dz.U.UE C z dnia 8 kwietnia 2020 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając dyrektywę Rady 2002/90/WE z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiającą definicję ułatwiania nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu ¹  ("dyrektywę w sprawie ułatwiania"),

– uwzględniając decyzję ramową Rady 2002/946/WSiSW z dnia 28 listopada 2002 r. w sprawie wzmocnienia systemu karnego w celu zapobiegania ułatwianiu nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu ²  ("decyzję ramową"),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 maja 2015 r. ustanawiający unijny plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2015-2020 (COM(2015)0285),

– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 22 marca 2017 r. w sprawie oceny REFIT ram prawnych UE służących przeciwdziałaniu ułatwiania nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu: pakiet dotyczący ułatwiania (dyrektywa 2002/90/WE i decyzja ramowa 2002/946/WSiSW) (SWD(2017)0117),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 kwietnia 2018 r. w sprawie postępów w zakresie globalnych porozumień ONZ w sprawie bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji oraz w sprawie uchodźców ³ ,

– uwzględniając badanie pt. "Celowość dyrektywy w sprawie ułatwiania a penalizacja pomocy humanitarnej świadczonej nielegalnym migrantom", opublikowane przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej w 2016 r.,

– uwzględniając badanie przeprowadzone przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej w sprawie kryminalizacji nielegalnych migrantów oraz osób zajmujących się nimi, opublikowane w 2014 r.,

– uwzględniając dokument tematyczny Komisarza Praw Człowieka Rady Europy z dnia 4 lutego 2010 r. pt. "Kryminalizacja migracji w Europie - konsekwencje dla praw człowieka",

– uwzględniając Protokół ONZ przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną, stanowiący uzupełnienie Konwencji ONZ przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i przyjęty rezolucją 55/25 z dnia 15 listopada 2000 r. podczas 55. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ ("protokół ONZ przeciwko przemytowi"),

– uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka przysługujących migrantom z dnia 24 kwietnia 2013 r. pt. "Badanie regionalne na temat zarządzania granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej i jego wpływu na prawa człowieka przysługujące migrantom",

– uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie wytycznych dla państw członkowskich, mających na celu zapobieganie kryminalizacji pomocy humanitarnej (O-000065/2018 - B8-0034/2018),

– uwzględniając projekt rezolucji Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,

– uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że w unijnym planie działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2015-2020 Komisja podkreśliła, że należy "zapewnić obowiązywanie odpowiednich sankcji karnych, jednocześnie eliminując ryzyko kryminalizacji podmiotów udzielających pomocy humanitarnej migrantom, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia życia", a także poprawić obowiązujący unijny pakiet dotyczący ułatwiania, na który składa się dyrektywa w sprawie ułatwiania oraz uzupełniająca ją decyzja ramowa;

B. mając na uwadze, że art. 1 ust. 2 dyrektywy w sprawie ułatwiania daje państwom członkowskim możliwość odstąpienia od kryminalizacji ułatwiania wjazdu lub tranzytu, jeżeli wynika ono ze względów humanitarnych;

C. mając na uwadze, że w swojej rezolucji z dnia 18 kwietnia 2018 r. w sprawie postępów w zakresie globalnych porozumień ONZ w sprawie bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji oraz w sprawie uchodźców Parlament wezwał do niekryminalizowania pomocy humanitarnej, do zapewnienia większych możliwości poszukiwawczo-ratowniczych na rzecz osób znajdujących się w niebezpieczeństwie, do rozwinięcia szerszych zdolności przez wszystkie państwa oraz do uznania wsparcia ze strony podmiotów prywatnych i organizacji pozarządowych w prowadzeniu akcji ratowniczych na morzu i na lądzie;

D. mając na uwadze, że w swoim dokumencie roboczym w sprawie oceny REFIT pakietu dotyczącego ułatwiania Komisja podkreśliła, że pogłębiona wymiana wiedzy i dobrych praktyk między prokuratorami, organami ścigania i społeczeństwem obywatelskim mogłaby przyczynić się do poprawy obecnej sytuacji i zapobiegać kryminalizacji rzeczywistej pomocy humanitarnej;

E. mając na uwadze, że art. 1 ust. 1 lit. b) dyrektywy w sprawie ułatwiania nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku niekarania ułatwiania nielegalnego pobytu w sytuacji, gdy pomoc nie jest świadczona umyślnie dla korzyści finansowych, a także mając na uwadze, że decyzja ramowa nie zawiera obowiązujących przepisów zapobiegających karaniu działań podejmowanych w celach humanitarnych lub w sytuacjach nadzwyczajnych;

1. przypomina, że na mocy dyrektywy w sprawie ułatwiania i uzupełniającej ją decyzji ramowej państwa członkowskie są zobowiązane do wdrożenia przepisów wprowadzających sankcje karne za ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu;

2. wyraża zaniepokojenie niezamierzonymi konsekwencjami pakietu dotyczącego ułatwiania dla obywateli świadczących pomoc humanitarną dla migrantów oraz dla spójności społecznej społeczeństwa przyjmującego jako całości;

3. podkreśla, że zgodnie z protokołem ONZ przeciwko przemytowi nie należy kryminalizować aktów pomocy humanitarnej;

4. zauważa, że podmioty zaangażowane w pomoc humanitarną stanowiącą wsparcie i uzupełnienie działań ratujących życie podejmowanych przez właściwe organy państw członkowskich muszą pozostać w zakresie pomocy humanitarnej, określonym w dyrektywie w sprawie ułatwiania, a ich operacje muszą odbywać się pod kontrolą państw członkowskich;

5. ubolewa z powodu bardzo ograniczonej transpozycji przez państwa członkowskie odstępstwa od kryminalizacji ułatwiania wjazdu lub tranzytu, przewidzianego w dyrektywie w sprawie ułatwiania, i zauważa, że odstępstwo to należy wdrożyć w celu uniemożliwienia ścigania osób prywatnych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego świadczących pomoc migrantom ze względów humanitarnych;

6. wzywa państwa członkowskie do transpozycji odstępstwa od kryminalizacji ułatwiania wjazdu lub tranzytu, przewidzianego w dyrektywie w sprawie ułatwiania, oraz do wdrożenia odpowiednich systemów monitorowania egzekwowania i skutecznego stosowania w praktyce pakietu dotyczącego ułatwiania, poprzez gromadzenie i coroczne rejestrowanie informacji na temat liczby osób aresztowanych za ułatwianie na granicy i na lądzie, liczby wszczętych postępowań sądowych, liczby wyroków skazujących, a także informacji o tym, jak uzasadniono wyroki, oraz o przyczynach umorzenia dochodzenia;

7. wzywa Komisję do przyjęcia wytycznych dla państw członkowskich, które określą, jakich form ułatwiania nie należy uznawać za przestępstwo, w celu zapewnienia jasności i jednolitości we wdrażaniu obowiązującego dorobku prawnego, w tym art. 1 ust. 1 lit. b) i art. 1 ust. 2 dyrektywy w sprawie ułatwiania, a także podkreśla, że jasne kryteria zapewnią większą spójność przepisów prawa karnego w zakresie ułatwiania we wszystkich państwach członkowskich oraz ograniczą nieuzasadnioną kryminalizację;

8. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

¹ Dz.U. L 328 z 5.12.2002, s. 17.

² Dz.U. L 328 z 5.12.2002, s. 1.

³ Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0118.