Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie 29. sprawozdania rocznego z kontroli stosowania prawa UE...

1.

przypomina, że art. 17 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) określa fundamentalną rolę Komisji, która stoi na straży traktatów; zauważa w tym kontekście, że kompetencje Komisji do nadzorowania stosowania prawa UE oraz, między innymi, wszczynania postępowań wobec państw członkowskich, które nie wywiązały się ze swoich zobowiązań wynikających z Traktatów 2 , i jej obowiązki w tym zakresie, to fundament porządku prawnego Unii i jako takie są one spójne z ideą Unii opartej na praworządności;

2.

zauważa, że zgodnie ze swoim sprawozdaniem rocznym 3 , Komisja w ostatnich latach zmniejszyła liczbę nowych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego (w 2009 r. wszczęła 2 900 takich postępowań, w 2010 r. - 2 100, a w 2011 r. - 1 775); ponadto zauważa, że w sprawozdaniu rocznym dostrzeżono także zwiększenie liczby opóźnień w transpozycji w ciągu ostatnich kilku lat (w 2011 r. było ich 1 185, w 2010 r. - 855, a w 2009 r. - 531) oraz że cztery obszary polityki, w odniesieniu do których najczęściej wszczynano postępowania, to środowisko (17 %), rynek wewnętrzny (15 %), transport (15 %) i podatki (12 %);

3.

zwraca uwagę na malejący odsetek spraw dotyczących uchybienia (60,40 %), których rozpatrywanie zakończyło się w 2011 r., zanim przekazano je Trybunałowi Sprawiedliwości, w porównaniu z 88 % spraw w 2010 r.; uważa, że istotne jest kontynuowanie dokładnego monitorowania działań państw członkowskich, mając na uwadze, że niektóre kierowane do Parlamentu petycje i skargi kierowane do Komisji dotyczą problemów, które pozostają nierozwiązane nawet po tym, jak dana sprawa została zamknięta;

4.

wskazuje, że łącznie 399 spraw o uchybienie zostało zamkniętych, gdyż państwa członkowskie wykazały zgodność z prawem UE, dokładając istotnych starań w celu zaradzenia uchybieniu bez postępowania sądowego; wskazuje również, że w 2011 r. Trybunał wydał 62 wyroki na mocy art. 258 TFUE, z czego 53 wyroki były korzystne dla Komisji (85 %);

5.

wyraża swoje zaniepokojenie stale rosnącą ilością przypadków uchybień zobowiązaniom państw członkowskich w postaci spóźnionej transpozycji, biorąc pod uwagę fakt, że liczba 763 rozpoczętych w 2011 r. postępowań w sprawach takich uchybień oznacza wzrost ich ilości o 60 % względem danych z poprzedniego roku;

6.

zauważa, że pod koniec 2011 roku Komisja zgłosiła Trybunałowi Sprawiedliwości pierwszy przypadek uchybienia zobowiązaniom w postaci spóźnionej transpozycji z wnioskiem o nałożenie sankcji finansowych na mocy art. 260 ust. 3 TFUE;

7.

niemniej jednak uważa, że te statystyki nie są dokładnym odzwierciedleniem niedociągnięć w przestrzeganiu prawa UE, lecz "dotyczą jedynie najpoważniejszych naruszeń lub skarg osób indywidualnych lub podmiotów o największej sile przebicia; zauważa, że obecnie Komisja nie dysponuje ani polityką, ani zasobami do systematycznego identyfikowania i egzekwowania wszystkich przypadków niewdrożenia prawa UE" 4 ;

8.

zwraca uwagę na to, że porozumienia między instytucjami UE w sprawie deklaracji ustalających relacje między komponentami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycji ("tabele korelacji") weszły w życie z dniem 1 listopada 2011 r., w związku z czym ocena ich wprowadzenia nie była możliwa w tym rocznym sprawozdaniu;

9.

oczekuje od Komisji przedstawienia wstępnego przeglądu tych deklaracji do dnia 1 listopada 2014 r. zgodnie z planem zapisanym w sprawozdaniu rocznym;

10.

uważa, że w odniesieniu do funkcjonowania postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na mocy art. 258 i 260 TFUE Komisja powinna zapewnić jednakowe traktowanie petycji składanych do Parlamentu i skarg składanych do Komisji;

11.

podkreśla, że petycje składane przez obywateli i mieszkańców UE dotyczą naruszeń prawa UE zwłaszcza w dziedzinie praw podstawowych, środowiska, rynku wewnętrznego i praw własności; uważa, że petycje świadczą o tym, iż nadal częste i powszechne są przypadki niepełnej transpozycji lub niewłaściwego stosowania prawa unijnego;

12.

wzywa Komisję do ustanowienia zgodności z prawem UE rzeczywistym priorytetem politycznym realizowanym w bliskiej współpracy z Parlamentem, który ma obowiązek a) politycznego rozliczania Komisji i b) jako współprawodawca upewniania się, że otrzymuje wszystkie niezbędne informacje, aby stale usprawniać swoją pracę prawodawczą;

13.

zauważa, że w procedurze rozpatrywania skarg niezbędne jest systematyczne korzystanie z narzędzi wspierających zgodność z przepisami oraz wykonywanie uprawnień kontrolnych Parlamentu;

14.

zauważa, że postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego jest dwuetapowe: pierwszym etapem jest etap administracyjny (dochodzenie), a drugim - postępowanie sądowe przed Trybunałem Sprawiedliwości; zauważa, że Komisja dostrzega, że "obywatele, przedsiębiorstwa i organizacje zainteresowanych stron mają swój znaczny udział [...], zgłaszając nieprawidłowości odnośnie do transpozycji czy stosowania prawa UE przez organy państw członkowskich"; zauważa ponadto, że "po wykryciu takich problemów podejmowane są działania następcze w formie rozmów dwustronnych między Komisją a danym państwem członkowskim, aby rozwiązać te problemy w miarę możliwości przy wykorzystaniu platformy UE Pilot" 5 ;

15.

w tym kontekście zauważa, że platformę UE Pilot definiuje się jako platformę "rozmów dwustronnych między Komisją a danym państwem członkowskim" 6 , która "nie ma statusu prawnego, a jest jedynie narzędziem pracy w ramach administracyjnej autonomii Komisji" 7 w ramach procedury poprzedzającej wszczęcie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;

16.

ubolewa nad brakiem statusu prawnego platformy UE Pilot i zauważa, że "legitymację można zagwarantować tylko poprzez zapewnienie przejrzystości, uczestnictwo skarżących i Parlamentu Europejskiego w projekcie UE Pilot", zaś legalność można zapewnić poprzez przyjęcie legalnie wiążącego aktu zawierającego przepisy dotyczące całego postępowania w sprawie uchybienia i postępowania poprzedzającego jego wszczęcie, jak wskazano w niedawnej analizie Parlamentu 8 ; uważa, że w takim prawnie wiążącym akcie należy wyjaśnić kwestię praw i obowiązków indywidualnych skarżących i Komisji, jak również należy dążyć do umożliwienia uczestnictwa skarżących w platformie UE Pilot na tyle, na ile to możliwe, przynajmniej umożliwiając im uzyskiwanie informacji o kolejnych etapach procedury;

17.

w tym kontekście ubolewa nad brakiem jakichkolwiek działań następczych w odniesieniu do jego wcześniejszych rezolucji, w szczególności apelu Parlamentu o stworzenie wiążących przepisów w formie rozporządzenia na mocy art. 298 TFUE określających różne aspekty postępowania w sprawie uchybienia i postępowania na etapie poprzedzającym wszczęcie tej procedury, w tym powiadomienia, obowiązujące terminy, prawo bycia wysłuchanym, obowiązek podania przyczyn, a także prawo dostępu każdej osoby do dokumentacji dotyczącej jej osoby, celem wzmocnienia praw obywateli i zagwarantowania przejrzystości;

18.

jest zdania, że należy poprawić przejrzystość względem skarżących przy wprowadzaniu platformy EU Pilot; domaga się udostępnienia bazy danych, w której gromadzone są wszystkie skargi, tak by umożliwić Parlamentowi realizowanie zadań w dziedzinie kontroli Komisji jako strażniczki traktatów;

19.

podkreśla znaczenie dobrych praktyk administracyjnych i wzywa do opracowania "kodeksu postępowania" w formie rozporządzenia, którego podstawą prawną byłby art. 298 TFUE, opisującego różne aspekty procedury postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;

20.

dlatego ponownie wzywa Komisję do zaproponowania wiążących przepisów w formie rozporządzenia na mocy nowej podstawy prawnej, którą jest art. 298 TFUE, aby zagwarantować pełne poszanowanie prawa obywateli do dobrej administracji zgodnie z art. 41 karty praw podstawowych;

21.

przypomina, że w zmienionym porozumieniu ramowym w sprawie stosunków z Parlamentem Komisja zobowiązuje się do tego, co następuje: "Komisja udostępnia Parlamentowi zwięzłe informacje o wszystkich postępowaniach w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego od momentu wezwania do ich usunięcia, w tym, na wniosek Parlamentu, (...) w sprawach objętych postępowaniem w sprawie uchybienia", i oczekuje praktycznego stosowania tej klauzuli w dobrej wierze;

22.

dlatego przypomina, że Parlament jest uprawniony do otrzymywania "szczegółowych informacji o konkretnych aktach lub przepisach, których transpozycja powoduje trudności, a także o liczbie skarg dotyczących konkretnych aktów lub przepisów" 9 oraz że podczas gdy "Komisja może odmówić Parlamentowi Europejskiemu dostępu do danych osobowych znajdujących się w bazie danych projektu UE Pilot", Parlament "jest uprawniony do zwracania się o informacje w postaci anonimowej, aby w pełni zapoznać się ze wszystkimi istotnymi aspektami wdrażania i stosowania prawa UE" 10 ;

23.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wszystkie państwa członkowskie uczestniczą w systemie EU Pilot; ma nadzieję, że w ten sposób dodatkowo ograniczy się liczbę postępowań w sprawie uchybienia; domaga się większego informowania obywateli o systemie EU Pilot;

24.

uważa kwestię projektu UE Pilot i w szerszym sensie naruszeń prawa UE oraz dostępu Parlamentu do istotnych informacji dotyczących postępowania w sprawie uchybienia i procedury poprzedzającej wszczęcie takiego postępowania za kluczowy element w odniesieniu do przyszłego porozumienia międzyinstytucjonalnego;

25.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Trybunałowi Sprawiedliwości, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich i parlamentom państw członkowskich.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie 29. sprawozdania rocznego z kontroli stosowania prawa UE (za 2011 r.) (2013/2119(INI)).

Dz.U.UE.C.2017.93.2

29. Sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE (za 2011 r.)