Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 28 kwietnia 2016 r. w sprawie kobiet wykonujących pracę domową i opiekuńczą w UE...

AA.

mając na uwadze, że rosnące zapotrzebowanie na pomoc w gospodarstwach domowych oraz na opiekę nad dziećmi, osobami niepełnosprawnymi i starszymi doprowadziło do rosnącej feminizacji migracji do Europy;

AB.

mając na uwadze, że migrantki często zmuszone są do uciekania się do pracy nierejestrowanej;

AC.

mając na uwadze, że agencje pośrednictwa pracy w krajach trzecich w niektórych przypadkach powiązane są z sieciami, które prowadzą handel kobietami i organizują pracę przymusową lub trudnią się innego rodzaju działalnością przestępczą, obejmującą nielegalne pozyskiwanie kobiet do pracy i różne formy wykorzystywania; mając na uwadze, że dane Eurostatu wykazują, że 80 % zarejestrowanych ofiar handlu ludźmi to kobiety, z czego 19 % pada ofiarą wyzysku pracowników, w tym dla celów pracy domowej;

AD.

mając na uwadze, że należy skoncentrować się na kwestiach pracy dzieci, molestowania i powszechnej odmowy uznania praw pracowniczych w sektorze pracy domowej;

AE.

mając na uwadze, że integracja migrantów na rynku pracy jest istotnym krokiem w kierunku integracji społecznej i kulturowej;

AF.

mając na uwadze, że ciężar odpowiedzialności za pracę w gospodarstwie domowym jest o wiele większy w przypadku kobiet niż mężczyzn i nie jest oceniany w kategoriach finansowych ani postrzegany jako zasługujący na uznanie ze względu na jego wartość; mając na uwadze, że istnieje korelacja między wskaźnikiem zatrudnienia kobiet a ich obowiązkami rodzinnymi; mając na uwadze, że ponad 20 mln Europejczyków (z czego dwie trzecie stanowią kobiety) opiekuje się dorosłymi osobami niesamodzielnymi, co uniemożliwia im podjęcie pracy w pełnym wymiarze godzin, zwiększając tym samym zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć i prowadząc do sytuacji, w której kobiety bliskie wieku emerytalnego w większym stopniu zagrożone są ubóstwem w starszym wieku;

AG.

mając na uwadze, że pomimo powszechnie znanych tendencji, zgodnie z którymi prawie 20 % Europejczyków to osoby w wieku powyżej 65 lat, oraz pomimo szacunków, według których odsetek ten osiągnie w 2050 r. 25 %, około 80 % czasu poświęconego opiece nad starszą osobą lub nad osobą niepełnosprawną - tj. kilka dni w tygodniu lub wszystkie dni w tygodniu - w dalszym ciągu przepracowywanych jest przez nieformalnych opiekunów lub opiekunów będących członkami rodziny, a pomimo rosnącej liczby opiekunów, w UE nieformalna opieka świadczona jest głównie przez kobiety (zwykle żony, córki w średnim wieku lub synowe) w wieku 45-75 lat;

AH.

mając na uwadze, że kryzys doprowadził do zmniejszenia inwestycji publicznych w sektorze opieki, co zmusiło wiele osób, głównie kobiet, do skrócenia czasu pracy lub jej zaniechania w celu zaopiekowania się osobami niesamodzielnymi, starszymi i chorymi lub dziećmi;

AI.

mając na uwadze, że rosnąca liczba osób starszych, malejąca liczba osób w wieku produkcyjnym oraz ograniczenia w budżecie publicznym w istotny sposób wpływają na usługi społeczne, oraz mając na uwadze, że będzie to także wpływać na osoby muszące łączyć pracę zawodową z obowiązkami opiekuńczymi, często w trudnych okolicznościach;

AJ.

mając na uwadze, że kryzys finansowy i społeczny poważnie wpłynął na jej obywateli i mieszkańców, powiększając niepewność zatrudnienia, ubóstwo, bezrobocie i wykluczenie społeczne oraz prowadząc do ograniczenia lub braku dostępu do usług publicznych i społecznych;

AK.

mając na uwadze, że obecne modele polityki dotyczące opieki długoterminowej w większości państw członkowskich nie są odpowiednie do spełnienia potrzeb naszych starzejących się społeczeństw, oraz mając na uwadze, że jak dotąd większość państw członkowskich w swoich inicjatywach politycznych nie rozwiązała problemu przemian demograficznych;

AL.

mając na uwadze, że zwyczaje, tradycje i formy życia rodzinnego znacznie się zmieniły i wymagają większej liczby pracowników w sektorze pracy domowej, co nieuchronnie prowadzi do powstawania nowych potrzeb w zakresie opieki i pomocy w nowoczesnych gospodarstwach domowych, zwłaszcza w przypadku kobiet pracujących poza domem i rodzin niepełnych;

AM.

mając na uwadze, że wiele niesamodzielnych osób mieszka również na obszarach charakteryzujących się brakiem dostępu do usług publicznych, na obszarach odizolowanych i obszarach, na których występują inne okoliczności utrudniające dostęp do zawodowych opiekunów lub publicznych czy prywatnych instytucji opiekuńczych, oraz mając na uwadze, że tymi wymagającymi opieki osobami mogą zająć się wyłącznie opiekunowie niemający przygotowania zawodowego, którymi bardzo często, choć nie zawsze, są członkowie rodziny;

AN.

mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich brakuje wysokiej jakości usług opieki, które byłyby dostępne dla wszystkich bez względu na dochody, tj. usług, które muszą być dostępne - także pod względem finansowym - dla wszystkich użytkowników oraz ich rodzin;

AO.

mając na uwadze, że wraz z wydłużeniem się czasu oczekiwania na usługi wsparcia i opieki zwiększa się zakres korzystania z usług pracowników domowych i opiekunów, skazując często osoby zależne od tych usług na ubóstwo i wykluczenie społeczne;

AP.

mając na uwadze, że zapewnienie odpowiedniej ochrony osobom niepełnosprawnym, starszym, chorym, niesamodzielnym i niepełnoletnim należy do podstawowych zasad UE, a praca domowa i opiekuńcza to sektor kluczowy dla przestrzegania tej zasady;

AQ.

mając na uwadze, że w art. 19 i art. 26 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych określono prawo dostępu do szerokiego zakresu usług świadczonych w domu, w miejscu zamieszkania i innych usług wsparcia świadczonych w ramach społeczności lokalnej, w tym do pomocy osobistej;

AR.

mając na uwadze, że kobiety wykonujące pracę domową i opiekuńczą za przystępne wynagrodzenie odgrywają istotną rolę zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym, gdyż odciążają w dużej mierze inne kobiety, umożliwiając im prowadzenie życia zawodowego i społecznego, a także pozwalając swoim pracodawcom lepiej godzić życie zawodowe i prywatne, a wielu osobom zapewniając dyspozycyjność niezbędną do wejścia na rynek pracy;

AS.

mając na uwadze, że sektor ten ma znaczenie gospodarcze i zapewnia możliwości zatrudnienia dla dużego odsetka siły roboczej, zwłaszcza osób o niskich kwalifikacjach;

AT.

mając na uwadze, że sektor pracy domowej i opiekuńczej to sektor, w którym powstają nowe miejsca pracy; mając na uwadze, że te miejsca pracy powinna charakteryzować wysoka jakość, gdyż praca wykonywana przez pracowników tego sektora pozwala wielu osobom na aktywność zawodową i społeczną poza domem;

AU.

mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich powszechną praktyką przy zatrudnianiu pracowników wykonujących pracę domową i opiekuńczą są umowy dwustronne między pracownikiem a właścicielem gospodarstwa domowego lub osobą niesamodzielną, nie zaś korzystanie z dróg formalnych, takich jak struktury państwowe lub firmy i przedsiębiorstwa;

AV.

mając na uwadze, że pracownikom wykonującym pracę domową i opiekuńczą przysługuje prawo do godnego życia, z uwzględnieniem ich potrzeby zachowania właściwej równowagi między życiem zawodowym, rodzinnym i prywatnym, zwłaszcza w przypadku pracowników domowych, którzy mieszkają w miejscu wykonywania pracy, oraz mając na uwadze, że muszą oni mieć możliwość korzystania z tych samych praw socjalnych i praw pracowniczych co inni pracownicy;

AW.

mając na uwadze, że konwencja MOP nr 189 oraz zalecenie nr 201 dotyczące godnej pracy dla osób pracujących w gospodarstwie domowym to mający historyczne znaczenie zestaw międzynarodowych norm mających poprawiać warunki pracy dziesiątków milionów pracowników domowych na całym świecie; mając na uwadze, że większość pracowników domowych to kobiety oraz że nowe normy określone w konwencji MOP nr 189 to ważny krok na drodze do równouprawnienia płci w świecie pracy, zapewniający kobietom równe prawa i ochronę na mocy prawa; mając jednak na uwadze, że spośród 22 państw, które dotychczas ratyfikowały tę konwencję, jedynie sześć to państwa członkowskie UE (Belgia, Finlandia, Niemcy, Irlandia, Włochy i Portugalia);

AX.

mając na uwadze, że celem konwencji nr 189 MOP jest zapewnienie prawnego uznawania pracy domowej, przyznanie praw wszystkim pracownikom domowym oraz zapobieganie naruszeniom i nadużyciom;

AY.

mając na uwadze, że Międzynarodową konwencję o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin (1990 r.) ratyfikowało już 48 państw, a 18 innych podpisało ją, jednak dotychczas nie podpisało jej ani nie ratyfikowało żadne państwo członkowskie UE;

AZ.

mając na uwadze, że pracownicy domowi i opiekunowie wnoszą znaczący wkład do systemów zabezpieczenia społecznego, jednak ich rola jest często niedoceniana, źle pojmowana lub nieuwzględniana, a nawet ignorowana w debatach na temat reform dotyczących tych kwestii;

BA.

mając na uwadze, że warunki pracy pracowników domowych i opiekunów znacznie różnią się od siebie w poszczególnych państwach członkowskich: w niektórych przypadkach prace te wykonują zbyt nisko opłacani i niezgłoszeni migranci o nieuregulowanym statusie, niemający żadnej umowy, w innych sytuacjach praca i opieka w gospodarstwie domowym jest świadczona jako publiczna usługa socjalna lub wykonywana jako prywatna usługa socjalna przez przedsiębiorstwa, agencje, stowarzyszenia i spółdzielnie albo przez bezpośrednio zatrudnione osoby prywatne;

BB.

mając na uwadze, że w sektorze pracy domowej, a zwłaszcza pracy opiekuńczej w UE pracują także mężczyźni, którzy wymagają takiej samej ochrony i wsparcia, by uniknąć wszelkiego rodzaju dyskryminacji ze względu na płeć i zagwarantować równość szans na rynku pracy zgodnie z art. 19 i 153 TFUE;

BC.

mając na uwadze, że osoby zatrudniające pracowników domowych nie znają przeważnie ich obowiązków i praw;

BD.

mając na uwadze, że inspekcja pracy często nie obejmuje pracy w gospodarstwie domowym ze względu na brak kontroli tego sektora w większości państw członkowskich;

BE.

mając na uwadze, że dostęp do mechanizmów wymiaru sprawiedliwości jest często trudny w przypadku naruszeń prawa pracy, a także dla ofiar wyzysku i nadużyć; mając na uwadze, że strach przed izolacją w miejscu pracy oraz trudności z dostępem do pomocy prawnej mogą stanowić przeszkodę przesądzającą o sytuacji migrujących pracowników domowych i opiekunów o nieuregulowanym statusie;

BF.

mając na uwadze, że obowiązująca dyrektywa w sprawie bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (dyrektywa 89/391/EWG) obejmuje oficjalnie zatrudnionych pracowników domowych i opiekunów z wyjątkiem pracowników zatrudnionych bezpośrednio przez prywatne gospodarstwa domowe;

1.

uważa, że istnieje potrzeba wspólnego uznania na szczeblu UE zawodu oraz wartości pracy domowej i opiekuńczej jako rzeczywistej pracy, ponieważ uznanie tego sektora działalności zawodowej prawdopodobnie ograniczy zjawisko pracy nierejestrowanej i przyczyni się do integracji społecznej; apeluje w związku z tym do UE i jej państw członkowskich o ustanowienie wspólnych przepisów w dziedzinie pracy domowej i opiekuńczej;

2.

wzywa Komisję do opracowania szeregu instrumentów politycznych, dotyczących pracy domowej i opiekuńczej, ustanawiających wysokiej jakości wytyczne dla obu sektorów; uważa, że takie inicjatywy powinny koncentrować się na następujących kwestiach:

3.

z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Komisji na rzecz inicjatywy dotyczącej "nowego startu dla pracujących rodziców i opiekunów";

4.

apeluje do państw członkowskich, by wymagały stosownych kwalifikacji zawodowych dla niektórych typów prac domowych (opieka nad osobami starszymi, dziećmi, osobami niepełnosprawnymi), do wykonywania których niezbędne są szczególne umiejętności;

5.

uważa, że sektor pracy domowej i opiekuńczej, a także jego profesjonalizacja może tworzyć miejsca pracy oraz przyczynić się do wzrostu gospodarczego, w związku z czym niezbędne jest sprawiedliwe wynagrodzenie; uważa, że takie rozwiązania mogą być częścią modelu innowacji społecznej;

6.

uważa, że profesjonalizacja pracowników świadczących usługi w gospodarstwach domowych poprawi atrakcyjność tego sektora, jakość świadczonych usług oraz będzie wspierać godną i uznawaną pracę;

7.

podkreśla znaczenie wspierania profesjonalnego uznania umiejętności i kwalifikacji pracowników domowych i opiekunów w tym sektorze, by dać im lepsze perspektywy rozwoju zawodowego, a także specjalnych szkoleń dla osób pracujących z osobami starszymi i dziećmi, by wspierać tworzenie miejsc pracy dobrej jakości, prowadzących do zatrudnienia dobrej jakości i lepszych warunków pracy, w tym zapewnienia oficjalnych umów, dostępu do szkoleń i większego uznania społecznego; uznaje znaczenie zapewnienia zatwierdzania i certyfikacji zdobytych umiejętności, kwalifikacji i doświadczenia oraz wspierania rozwoju kariery; uważa, że fundamentalne znaczenie dla osiągnięcia tego celu ma prowadzenie szkoleń i kursów podnoszenia kwalifikacji;

8.

wzywa Komisję, by zachęcała państwa członkowskie do wprowadzenia systemów profesjonalizacji, szkoleń, ustawicznego rozwoju kompetencji i uznawania kwalifikacji pracownic domowych i opiekunek, w tym (w stosownych przypadkach) ich alfabetyzacji, by zwiększyć ich szanse na rozwój osobisty i zawodowy oraz rozwój kariery;

9.

zwraca się do państw członkowskich, aby w międzyczasie uregulowały wszelkie stosunki pracy między gospodarstwami domowymi - działającymi w charakterze pracodawców - a osobami zatrudnionymi / pracownikami świadczącymi usługi za wynagrodzenie w gospodarstwie domowym pracodawcy;

10.

wzywa państwa członkowskie, aby opracowały specjalne ramy prawne umożliwiające legalne i zorganizowane zatrudnienie pracowników domowych i opiekunów i określające prawa i obowiązki zainteresowanych osób, by zapewnić pewność prawa zarówno pracownikom tego sektora, jak i ich potencjalnym pracodawcom; apeluje o odpowiednie uwzględnienie specyfiki umowy o pracę oraz faktu, że wielu pracodawców to osoby prywatne niezaznajomione z przepisami prawnymi;

11.

wzywa państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych działań w sektorze pracy domowej i opieki, który przynosi znaczną wartość dodaną w gospodarce, przez uznanie tej pracy za pełnoprawny zawód i zapewnienie pracownikom domowym i opiekunom prawdziwych praw pracowniczych i ochrony socjalnej w prawie pracy i porozumieniach zbiorowych;

12.

popiera konwencję nr 189 MOP dotyczącą godnej pracy dla osób pracujących w gospodarstwie domowym, uzupełnioną zaleceniem nr 201, gdyż kompleksowo zajęto się w niej koniecznością objęcia pracowników prawem pracy oraz zwrócono się o zapewnienie praw socjalnych, niedyskryminacji i równego traktowania;

13.

zachęca wszystkie państwa członkowskie, by w trybie pilnym ratyfikowały konwencję MOP nr 189, a także zapewniły jej rygorystyczne stosowanie, by poprawić warunki pracy i zapewnić zgodność z artykułami tej konwencji MOP oraz zaleceniem MOP nr 201 z 2011 r.; przypomina, że zgodnie z konstytucją MOP rządy mają obowiązek przedłożyć wspomnianą konwencję i związane z nią zalecenie krajowej władzy ustawodawczej z myślą o wsparciu środków służących wdrożeniu tych instrumentów oraz że w przypadku konwencji procedura przedkładania ma na celu także ratyfikację;

14.

uważa, że ratyfikacja konwencji przez wszystkie państwa członkowskie byłaby istotnym krokiem na drodze do propagowania i ochrony praw człowieka oraz wyraźnym sygnałem politycznym, że nie ma zgody na żadne formy nadużyć, molestowania i przemocy wobec jakichkolwiek pracowników, a zwłaszcza wobec pracownic domowych;

15.

wzywa państwa członkowskie, aby objęły pracowników wykonujących pracę domową i opiekuńczą wszystkimi krajowymi przepisami dotyczącymi pracy, opieki zdrowotnej i socjalnej, ubezpieczenia i zapobiegania dyskryminacji, uznając ich wkład na rzecz gospodarki i społeczeństwa; w konsekwencji wzywa Komisję Europejską do rozważenia dokonania przeglądu wszelkich dyrektyw unijnych, które wykluczają w przypadku pracowników domowych i opiekunów możliwość korzystania z praw przysługujących innym kategoriom pracowników;

16.

rozumie niechęć niektórych państw członkowskich do przyjmowania przepisów dotyczących sfery prywatnej; uważa jednak, że brak działań w tej dziedzinie będzie oznaczał wysokie koszty dla społeczeństwa i zainteresowanych pracowników; podkreśla, że prognozowany wzrost popytu na pracę opiekunów, zwłaszcza w prywatnych gospodarstwach domowych, sprawia, że takie przepisy są niezbędne, by zapewnić pełną ochronę takich pracowników; apeluje w związku z tym do państw członkowskich i partnerów społecznych o przyjęcie środków służących utworzeniu wystarczającego i odpowiedniego systemu inspekcji, spójnego z art. 17 konwencji MOP nr 189, oraz odpowiednich kar za naruszenie przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy;

17.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia i egzekwowania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy, np. ochrony macierzyństwa, oraz do podejmowania działań służących zapobieganiu wypadkom przy pracy oraz zagrożeniu urazami i chorobami zawodowymi; podkreśla, że należy podwyższyć standardy dla osób pracujących już w tym sektorze za sprawą systemów praktycznych szkoleń i kursów podnoszenia kwalifikacji zawodowych; jest zdania, że takie szkolenia powinny obejmować zarządzanie zagrożeniami związanymi z nieodpowiednią postawą i zadaniami wymagającymi ruchu, a także zagrożeniami biologicznymi i chemicznymi oraz stosowaniem technologii wspomagających;

18.

uważa za istotne, aby zwalczać niepewne formy zatrudnienia i pracę nierejestrowaną, ponieważ zjawisko to wywiera poważny wpływ na pracowników domowych, w tym przede wszystkim na pracownice będące migrantkami, pogarszając w ten sposób ich już i tak niekorzystną sytuację; podkreśla znaczenie eliminowania i ścigania takich praktyk, w tym pracy dzieci; w związku z powyższym popiera wysiłki na rzecz przeciwdziałania niepewnej sytuacji pracowników domowych i opiekunów w ramach europejskiej platformy zapobiegania pracy nierejestrowanej; przypomina, że praca nierejestrowana pozbawia ich ubezpieczenia społecznego i ma negatywny wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy; oczekuje zatem, że europejska platforma zapobiegania pracy nierejestrowanej będzie uniemożliwiać wykonywanie takiej pracy i będzie do niej zniechęcać, ponieważ szara strefa gospodarki zagraża bezpieczeństwu zatrudnienia, obniża jakość opieki i warunki pracy wielu niezgłoszonych opiekunów, zagraża zrównoważonemu charakterowi systemu zabezpieczenia społecznego oraz grozi zmniejszeniem kwot wpływających do skarbu państwa z podatków;

19.

wzywa państwa członkowskie, by lepiej i na więcej sposobów inwestowały w zapobieganie przybierającej znaczne rozmiary pracy nierejestrowanej w sektorze pracy domowej i opieki, w wykrywanie takiej pracy i zwalczanie jej, zwłaszcza w przypadku handlu ludźmi i łamania praw pracowniczych oraz w przypadku przedsiębiorstw świadczących usługi opiekuńcze i wykonujących prace domowe z wykorzystaniem pracy nierejestrowanej i fikcyjnego samozatrudnienia - inwestycje te powinny służyć ochronie pracowników i wspierać przechodzenie od pracy nierejestrowanej do pracy rejestrowanej dzięki lepszej ochronie i lepszym, sprawniejszym mechanizmom kontroli i inspekcji pracy;

20.

apeluje do państw członkowskich o zapewnienie dostępności legalnych dróg migracji do UE oraz o wprowadzenie ukierunkowanych programów legalnej migracji; podkreśla, że państwa członkowskie powinny zawrzeć dwustronne umowy z tymi państwami, które według statystyk są państwami wysyłającymi pracowników domowych i opiekunów, tak by regulować przepływy osób wysyłanych i przyjmowanych, w ten sposób przyczyniając się do zwalczania sieci parających się handlem ludźmi i pracą przymusową, zniechęcając jednak do rozprzestrzeniania się zjawiska dumpingu socjalnego; wzywa państwa członkowskie do ratyfikowania Międzynarodowej konwencji o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących oraz członków ich rodzin, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 18 grudnia 1999 r.;

21.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o wspieranie programów służących uregulowaniu statusu, opartych na wnioskach wyciągniętych z doświadczeń z przeszłości w celu ograniczenia narażenia pracowników migrujących o nieuregulowanym statusie na wyzysk i nadużycia; domaga się, by państwa członkowskie wspierały i chroniły nierejestrowanych pracowników wykonujących pracę domową lub opiekuńczą, gdy postanawiają oni wydostać się z błędnego koła nielegalnej pracy;

22.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania dochodzeń w sprawie handlu ludźmi do celów ich wyzysku, w szczególności do pracy domowej, tak by usprawnić mechanizm identyfikacji i ochrony tych ofiar i zaangażować organizacje pozarządowe, związki zawodowe, władze publiczne oraz wszystkich obywateli w wykrywanie procederu handlu ludźmi i poważnego wyzysku;

23.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich o rozbudowanie instrumentów i mechanizmu ustanowionych w celu zwalczania handlu ludźmi, takich jak mechanizmy ukierunkowanej pomocy lub zezwolenia na pobyt tymczasowy, a także o dokonanie ich przeglądu w celu poszerzenia ich zakresu stosowania do przypadków poważnego wyzysku pracowników, które nie są powiązane z handlem ludźmi;

24.

wzywa państwa członkowskie, by zgodnie z art. 17 konwencji MOP nr 189 wprowadziły skuteczne i dostępne mechanizmy składania skarg i środki zapewniające zgodność z krajowymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi dotyczącymi ochrony pracowników domowych; ponadto wzywa państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia środków dotyczących inspekcji pracy, egzekwowania przepisów i sankcji, z odpowiednim uwzględnieniem specyfiki pracy domowej, zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi; apeluje, by - bez uszczerbku dla krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych - środki te określały warunki, na jakich można zezwolić na wstęp do gospodarstw domowych przy należnym poszanowaniu prywatności; wzywa państwa członkowskie, by zgodnie z przepisami krajowymi rozważyły wprowadzenie mechanizmów skutecznego zwalczania nadużyć, np. inspekcji w domach prywatnych w razie uzasadnionych podejrzeń, że doszło do nadużycia;

25.

wyraża zaniepokojenie brakiem inspekcji, które powinny kontrolować, monitorować i nadzorować zatrudnianie pracownic domowych i opiekunek przez przedsiębiorstwa lub agencje zatrudnienia, oraz ponownie podkreśla konieczność zwiększenia liczby inspektorów publicznych i inspekcji, aby zapewnić zgodność z prawem;

26.

apeluje do państw członkowskich o podjęcie niezbędnych wysiłków na rzecz wzmożenia inspekcji oraz znalezienie innowacyjnych metod inspekcji szanujących prywatność, w szczególności w przypadku domów prywatnych, do których inspektorzy nie mogą wejść bez nakazu sądowego, a także o odpowiednie informowanie i szkolenie inspektorów, aby wyeliminować złe traktowanie, wykorzystywanie, w tym wyzysk finansowy pracowników domowych, oraz popełniane wobec nich akty przemocy lub wykorzystywania seksualnego;

27.

domaga się, by państwa członkowskie przeprowadziły kampanie mające zwiększać widoczność oraz wiedzę wśród podmiotów publicznych i prywatnych na temat korzyści płynących z uregulowanej pracy domowej, by zapewnić godność w tym zawodzie oraz uznanie dla ważnej pracy i wkładu pracownic domowych i opiekunek w funkcjonowanie społeczeństwa; apeluje jednocześnie do państw członkowskich o podnoszenie świadomości na temat istniejącego procederu poważnego wyzysku w prywatnych gospodarstwach domowych, wyznaczając cel zerowej tolerancji dla wyzysku takich pracowników;

28.

domaga się, by państwa członkowskie zorganizowały kampanie uświadamiające na temat praw i obowiązków pracowników domowych i opiekunów oraz ich pracodawców, a także na temat zagrożeń i wpływu wykorzystywania w sektorze pracy domowej oraz promowania uznania pracy domowej i opiekuńczej; sugeruje państwom członkowskim opracowanie programów dalszych działań;

29.

zwraca się do państw członkowskich o wprowadzenie i usprawnienie, we współpracy z partnerami społecznymi, kanałów informacji na temat praw pracowników domowych i opiekunów, a także o zapewnienie wszystkim pracownikom jak największej dostępności informacji; zaleca, by w tym celu utworzono punkty informacyjne na szczeblu regionalnym i lokalnym, zgodnie z najlepszymi praktykami stosowanymi w państwach członkowskich, a także informacji telefonicznej i stron internetowych udzielających pomocy, informacji również w formie kampanii poświęconych prawom pracowników domowych i opiekunów w poszczególnych państwach członkowskich, prowadzonych w języku danego państwa i w innych odpowiednich językach; podkreśla, że informacje te powinny otrzymywać również organizacje społeczeństwa obywatelskiego, np. działające w obronie kobiet i migrantów; podkreśla, że narzędzia te należy opracować również tak, by umożliwić potencjalnym pracodawcom, w tym rodzinom i agencjom, zapoznanie się z najlepszymi praktykami oraz uzyskanie odpowiednich porad i wskazówek, oraz że należy udostępniać modele umów o pracę, by zapewnić wywiązywanie się z obowiązków przez pracodawców;

30.

wzywa do zdecydowanych działań przeciwko przedsiębiorstwom z dowolnego sektora, których model działalności opiera się na wyzysku nielegalnych pracowników w celu zminimalizowania kosztów operacyjnych, maksymalizacji zysków i wyparcia z rynku przedsiębiorstw działających legalnie;

31.

zwraca uwagę na ważną rolę, jaką związki zawodowe mogą odgrywać w zakresie informowania pracowników o ich prawach i obowiązkach; uważa, że jest to sposób, aby pracownicy domowi posiadali reprezentację przemawiającą jednym głosem, mogli prowadzić negocjacje zbiorowe w sprawie swoich umów oraz bronić swoich praw i interesów;

32.

apeluje o należytą reprezentację partnerów społecznych na szczeblu europejskim i krajowym, zwłaszcza jeśli chodzi o związki zawodowe, oraz o zintensyfikowanie sektorowych rokowań zbiorowych zgodnie z praktykami krajowymi w celu skutecznego usprawniania i egzekwowania godziwych warunków pracy w tych sektorach; apeluje również o należytą reprezentację organizacji branżowych, organizacji pracujących z pracownikami domowymi i opiekunami oraz w ich imieniu, a także innych odpowiednich organizacji społeczeństwa obywatelskiego, oraz o zapewnienie im pełnej świadomości wyzwań, jakie wynikają z ochrony praw pracowniczych przysługujących kobietom zatrudnionym przy pracach domowych i opiekuńczych;

33.

ubolewa, że pracownicy domowi i opiekunowie nadal są słabo reprezentowani w organizacjach związkowych w poszczególnych państwach członkowskich, i podkreśla, że należy zachęcać pracownice do wstępowania do związków;

34.

zwraca też uwagę na znaczenie grupowania pracodawców w federacje lub innego rodzaju organizacje na szczeblu krajowym, gdyż uważa, że bez takich organizacji pracodawców wysiłki mające na celu legitymizację pracy domowej i opiekuńczej, a także poprawę warunków pracy i atrakcyjności takich miejsc pracy będą daremne;

35.

zauważa, że prywatne gospodarstwa domowe będące pracodawcami odgrywają pierwszorzędną rolę pod względem przestrzegania należytych norm pracy oraz praw pracowniczych; wzywa państwa członkowskie, aby zapewniły pracodawcom i pracownikom dostęp do odpowiednich informacji;

36.

wzywa Komisję, aby poczyniła niezbędne kroki, aby lepiej monitorować i dokumentować trudny i niedoceniany zawód pracownika domowego i opiekuna oraz proponować działania mające na celu rozwiązanie problemów związanych z obecną sytuacją;

37.

zwraca się do Komisji i właściwych agencji europejskich o przeprowadzenie analizy porównawczej różnych systemów uregulowanej pracy domowej oraz gromadzenie danych dotyczących analizowanej sytuacji w państwach członkowskich; uważa, że dane te powinny służyć wymianie dobrych praktyk między państwami członkowskimi, zwłaszcza w celu usprawnienia walki z wyzyskiem pracowników i pracownic domowych; wzywa także Komisję do przeprowadzenia badania na temat wkładu wnoszonego przez opiekunów i pracowników domowych do systemów zabezpieczeń społecznych i gospodarki państw członkowskich;

38.

zachęca do wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi w celu zintensyfikowania działań i zwiększenia ich wpływu;

39.

uważa, że przyjęcie i dostosowanie najlepszych praktyk z niektórych państw członkowskich mogłoby doprowadzić do uregulowanych form zatrudniania pracowników wykonujących pracę domową i opiekuńczą;

40.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do gromadzenia, analizowania i publikowania wiarygodnych danych statystycznych w podziale na wiek, płeć i narodowość, aby umożliwić merytoryczne dyskusje przy poszukiwaniu najlepszych rozwiązań służących profesjonalizacji sektora pracy domowej, a także wzywa do powierzenia fundacji Eurofound i agencji EU-OSHA opracowania metod zapewniania ochrony, składania skarg i podnoszenia świadomości;

41.

wzywa Komisję do włączenia dyskusji na temat sytuacji w sektorze pracowników domowych i opiekunów do programu prac Komitetu ds. Zatrudnienia (EMCO);

42.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by dokonując przeglądu, składając wnioski dotyczące stosownych aktów prawnych lub przedstawiając projekty przepisów krajowych, zapewniały odpowiednio uwzględnienie interesów pracowników domowych i opiekunów, przy poszanowaniu właściwości krajowych;

43.

uznaje ogromny wkład społeczny i gospodarczy członków rodzin pełniących funkcję opiekunów i wolontariuszy (opieka nieformalna) oraz coraz większą liczbę obowiązków, jakimi są oni obarczani w wyniku ograniczeń w świadczeniu usług lub w wyniku wzrostu kosztów tych usług;

44.

zwraca uwagę, że zwiększyła się liczba osób długoterminowo przebywających w ośrodkach opiekuńczych oraz że pogłębia się wykluczenie społeczne osób niepełnosprawnych w UE, co stanowi bezpośrednie naruszenie zobowiązań UE podjętych na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych oraz europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010-2020;

45.

uważa, że należy zachęcać do pośrednich domowych usług opiekuńczych poprzez wspieranie projektów w zakresie samodzielnego życia, które dają osobom niepełnosprawnym możliwość wyboru i zwrócenia się o wykwalifikowanych specjalistów, przy czym - zwłaszcza w przypadkach poważnej niepełnosprawności - osoby te będą mogły pozostać w domu;

46.

podkreśla, że państwa członkowskie - za pomocą odpowiedniego finansowania - powinny zapewnić szerszy i łatwy dostęp do przystępnych cenowo, wysokiej jakości placówek opieki nad dziećmi sprzyjających włączeniu społecznemu, a także nad osobami niepełnosprawnymi i osobami starszymi, w ten sposób do minimum ograniczając przyczyny podejmowania takich obowiązków w ramach nieformalnych i niepewnych form zatrudnienia oraz poprawiając uznawanie wartości pracy podejmowanej przez zawodowych opiekunów; podkreśla, że państwa członkowskie powinny rozwijać usługi wsparcia dla rodzin, opiekunów formalnych i nieformalnych;

47.

wzywa państwa członkowskie do wspierania zatrudnienia w sektorze socjalnych usług opiekuńczych oraz działań mających na celu zwiększenie atrakcyjności tego sektora jako wartej uwagi ścieżki zawodowej;

48.

wzywa państwa członkowskie do inwestowania w celu stworzenia stałych miejsc pracy wysokiej jakości w sektorze pracy domowej i opiekuńczej, między innymi za pośrednictwem funduszy UE, takich jak Europejski Fundusz Społeczny (EFS) oraz Europejski program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych (EaSI);

49.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania i promowania innowacyjnych rozwiązań i inwestycji w usługi socjalne i zdrowotne, które mają duży potencjał tworzenia miejsc pracy, są kluczowe dla zaspokojenia potrzeb naszych starzejących się społeczeństw oraz dla ogólnej zmiany struktury demograficznej, a także są konieczne, aby powstrzymać negatywne skutki społeczne kryzysu;

50.

zwraca się do Komisji o wymianę informacji i najlepszych praktyk stosowanych przez stowarzyszenia i spółdzielnie pracowników domowych i opiekunów działające w ramach modelu gospodarki społecznej w UE;

51.

wzywa państwa członkowskie, by wspierały tworzenie spółdzielni pracowniczych w sektorze usług opiekuńczych i prac domowych, zwracając szczególną uwagę na obszary wiejskie ze względu na pozytywne skutki, jakie przyniesie to pod względem tworzenia wysokiej jakości, zrównoważonych miejsc pracy, zwłaszcza dla pracowników mających trudności z wejściem na rynek pracy;

52.

wzywa państwa członkowskie, aby zadbały o to, by młodzi pracownicy domowi nie porzucali szkoły celem podjęcia pracy;

53.

apeluje do Komisji o wprowadzenie zmian do dyrektywy 2006/54/WE w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy, wzywa także państwa członkowskie do spójnego wdrażania tej dyrektywy;

54.

zwraca się do państw członkowskich, aby rozważyły wprowadzenie zachęt do korzystania z usług zarejestrowanych pracowników domowych i opiekunów; zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia prostych systemów deklaracji, aby zniechęcać do pracy na czarno i zwalczać tę formę zatrudnienia, zgodnie z zaleceniem Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego zawartym w opinii w sprawie rozwijania usług dla rodzin w celu podniesienia poziomu zatrudnienia i propagowania równości płci w miejscu pracy (SOC/508); zaleca Komisji wspieranie wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi w postaci sprawdzonych modeli, które przyniosły temu sektorowi pozytywne skutki społeczne i poprawę warunków pracy, np. systemu "bonów za usługi" (service voucher) stosowanych w Belgii lub "uniwersalnych czeków zapłaty za usługi" (CESU) we Francji;

55.

uważa, że użyteczne byłoby dostosowanie prawodawstwa w celu wprowadzenia elastycznych ustaleń umownych między pracownikami wykonującymi pracę domową i opiekuńczą a gospodarstwami domowymi występującymi w charakterze pracodawców, aby pomóc obu stronom w jak najdogodniejszym korzystaniu z usług / świadczeniu usług w zakresie pracy domowej, jednocześnie gwarantując ochronę pracowników;

56.

zaleca państwom członkowskim, aby wspierały jasne uregulowania dotyczące legalnego zatrudniania pracowników domowych i opiekunów poprzez zachęty kierowane do pracowników domowych, a także do ich potencjalnych pracodawców, aby wybierali legalną formę zatrudnienia; wzywa także państwa członkowskie do wyeliminowania przeszkód prawnych, które obecnie znacznie ograniczają zarejestrowane bezpośrednie zatrudnienie pracowników przez rodziny;

57.

powtarza swój apel o podjęcie zorganizowanego dialogu w sektorze usług opieki 17 ;

58.

wzywa państwa członkowskie do równego traktowania pracowników au pair pochodzących z UE i spoza jej obszaru, poprzez przyznanie im łączonego pozwolenia na pobyt i pracę, określającego godziny pracy, rodzaj umowy i warunki wynagrodzenia; wzywa państwa członkowskie do ratyfikowania porozumienia Rady Europy o zatrudnianiu au pair; apeluje do państw członkowskich o usprawnienie systemu akredytacji i mechanizmów kontroli agencji pośrednictwa pracy au pair;

59.

przypomina o konieczności formalnego uznania zatrudnienia w charakterze pracownika au pair, zgodnie z Europejskim porozumieniem o zatrudnianiu au pair, a także o konieczności zwiększenia kontroli, by pracownicy ci nie stali się nieformalnym i tanim zastępstwem dla pracowników domowych i opiekunów;

60.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia pracownikom domowym i opiekunom w Europie traktowania z szacunkiem jako istoty ludzkie, a także możliwości osiągnięcia równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, w tym przez objęcie ich dyrektywą w sprawie czasu pracy (2003/88/WE), by pracownicy ci mogli korzystać z niezbędnych okresów odpoczynku i nie byli zmuszani do pracy przez zbyt długi czas;

61.

zwraca się do państw członkowskich o przyjęcie środków służących pogodzeniu życia zawodowego i rodzinnego, gdyż wpłynie to korzystnie na wspieranie kobiet w utrzymaniu płatnego zatrudnienia oraz zmniejszy na późniejszym etapie niekorzystną dla nich lukę emerytalną;

62.

wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby za pracowników domowych i opiekunów odprowadzane były składki emerytalne zgodnie z ustawodawstwem krajowym;

63.

wzywa państwa członkowskie, w których obowiązuje minimalne wynagrodzenie za pracę, do dopilnowania, by wszyscy opiekunowie i pracownicy domowi otrzymywali wynagrodzenie odpowiadające przynajmniej tej stawce;

64.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 28 kwietnia 2016 r. w sprawie kobiet wykonujących pracę domową i opiekuńczą w UE (2015/2094(INI)).

Dz.U.UE.C.2018.66.30

Kobiety wykonujące pracę domową i opiekuńczą w UE