Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2022 r. w sprawie ochrony hodowli zwierząt gospodarskich i dużych drapieżników w Europie (2022/2952(RSP))
Dz.U.UE.C.2023.167.77
Akt nienormatywnyP9_TA(2022)0423
Ochrona hodowli zwierząt gospodarskich i dużych drapieżników w Europie Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2022 r. w sprawie ochrony hodowli zwierząt gospodarskich i dużych drapieżników w Europie (2022/2952(RSP))
(2023/C 167/12)
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowany "Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 - Przywracanie przyrody do naszego życia" (COM(2020)0380),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 czerwca 2021 r. w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 - przywracanie przyrody do naszego życia 1 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 15 listopada 2017 r. w sprawie "Planu działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki" 2 ,
- uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory ("dyrektywa siedliskowa") 3 ,
- uwzględniając Konwencję o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (konwencja berneńska) 4 ,
- uwzględniając program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) Komisji,
- uwzględniając zawiadomienie Komisji z dnia 12 października 2021 r. pt. "Wytyczne dotyczące ścisłej ochrony gatunków zwierząt będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty na podstawie dyrektywy siedliskowej" (C(2021)7301),
- uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze rozszerzanie się zasięgu lub rekolonizację niektórych dużych drapieżników w wielu częściach Europy, w tym zwłaszcza wilków i niedźwiedzi, które od dłuższego czasu nie występowały na tych terenach, co powoduje, że wchodzą one w konflikt z działalnością człowieka, zwłaszcza z ekstensywnym wypasem owiec i bydła; mając na uwadze znaczne koszty ponoszone przez pasterzy w związku z atakami na ich stada oraz na duże rozbieżności między państwami członkowskimi i regionami pod względem środków, a w niektórych przypadkach brak środków wsparcia dla rolników oraz środków publicznych, które państwa i regiony udostępniają na rekompensaty i przystosowanie;
B. mając na uwadze, że działania legislacyjne, takie jak dyrektywa siedliskowa, i porozumienia międzynarodowe, na przykład konwencja berneńska, przyczyniły się do odbudowy populacji dużych drapieżników, w tym wilka szarego, niedźwiedzia brunatnego, rysia euroazjatyckiego i rosomaka; mając na uwadze, że w 2012 r. liczba dużych drapieżników w Europie kontynentalnej wynosiła: 9 000 rysi euroazjatyckich, 17 000 niedźwiedzi brunatnych, 1 250 rosomaków i 12 000 wilków; mając na uwadze, że według oceny z 2018 r. 5 liczba wilków znacznie wzrosła w ciągu
ostatnich 10 lat - do 17 000 - a liczba pozostałych gatunków nie zmieniła się; mając ponadto na uwadze, że z najlepszych dostępnych danych wynika, iż w 2022 r. całkowita liczba wilków w UE-27 będzie prawdopodobnie rzędu 19 000, a w Europie geograficznej prawdopodobnie przekroczy 21 500 6 ; mając na uwadze, że zgodnie z oceną stanu ochrony wilka (Canis lupus) w Europie (2022 r.) w ciągu ostatnich dziesięciu lat liczba wilków w Europie wzrosła o ponad 25 % 7 ; mając na uwadze, że Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznała 3 z 9 populacji wilków, 3 z 10 populacji niedźwiedzi brunatnych i 3 z 11 populacji rysia euroazjatyckiego w Europie za populacje najmniejszej troski; mając na uwadze, że obie populacje rosomaka w Europie są nadal bliskie zagrożenia, a ryś iberyjski jest nadal zagrożony;
C. mając na uwadze, że populacja wilka ma potencjał do gwałtownego wzrostu o około 30 % rocznie;
D. mając na uwadze, że narastają negatywne skutki ataków na zwierzęta gospodarskie ze strony rosnącej populacji wilków; mając na uwadze, że wilki coraz częściej zbliżają się do ludzi, zwłaszcza na terenach gęsto zaludnionych;
E. mając na uwadze, że w samej Austrii liczba zwierząt gospodarskich zabitych przez wilki wzrosła o 230 % do 680 w 2021 r.; mając na uwadze, że podobny wzrost ataków wilków można zaobserwować również w innych państwach członkowskich, gdzie w 2020 r. liczba zabitych zwierząt gospodarskich wyniosła: 11 849 we Francji, 3 959 w Niemczech, 616 w Czechach, 139 w Belgii i 98 w regionie Południowego Tyrolu we Włoszech;
F. mając na uwadze, że szybki wzrost populacji wilków i ataków na zwierzęta gospodarskie utrudnia krajowym administratorom skuteczne i zdecydowane działanie przy użyciu dostępnych im obecnie narzędzi;
G. mając na uwadze, że w obliczu ataków dużych drapieżników rolnicy czują się zdesperowani, niezrozumiani i bezsilni; mając na uwadze, że ataki dużych drapieżników już wcześniej pochłaniały ofiary w ludziach;
H. mając na uwadze, że większość populacji dużych drapieżników w Europie to populacje transgraniczne; mając na uwadze, że poszczególne populacje mogą żyć na dużych obszarach geograficznych w różnych krajach, zarówno w UE, jak i poza nią, co prowadzi do sytuacji, w których tę samą populację w jednym regionie można uznać za znajdującą się we właściwym stanie ochrony, a w sąsiednim regionie - sklasyfikować ją jako wymagającą ścisłej ochrony;
I. mając na uwadze, że podejścia do monitorowania są bardzo różne, co powoduje, że dane dotyczące populacji dużych drapieżników są niespójne pod względem jakości i ilości;
J. mając na uwadze, że z budżetu programu LIFE sfinansowano już liczne projekty łagodzenia konfliktów dotyczących zwierząt dzikich oraz promowania długoterminowego współistnienia z dużymi drapieżnikami; mając na uwadze, że w latach 1992-2019 wydano w programie LIFE średnio 3,6 mln EUR rocznie na projekty skupione na środkach zmniejszających szkody wyrządzane przez duże drapieżniki, a kolejne 36 mln EUR przyznano na bieżące projekty opracowania dostosowanych do kontekstu wytycznych dotyczących skuteczności środków łagodzących, na przykład ogrodzeń elektrycznych, aktywnego pasterstwa i wykorzystywania psów do ochrony zwierząt gospodarskich w wielu różnych regionach UE; mając na uwadze, że w regionach potrzebne są dodatkowe projekty, również dotyczące nieuwzględnionych jeszcze gatunków dużych drapieżników;
K. mając na uwadze, że z powodu wzrostu liczby dużych drapieżników zagrażają one coraz częściej (w zależności od wprowadzonych środków i ich skuteczności) zwierzętom udomowionym, w szczególności tym żyjącym na pastwiskach i w systemach wypasu otwartego; mając na uwadze, że dotyczy to zwłaszcza regionów górskich i słabo zaludnionych, w których wypas jest niezbędny dla zachowania tych priorytetowych siedlisk; mając na uwadze, że większe ryzyko dla zwierząt domowych może istnieć również na niektórych gęsto zaludnionych obszarach, gdzie występuje niewiele gatunków naturalnych ofiar dużych drapieżników;
L. mając na uwadze, że postawy społeczne wobec dużych drapieżników różnią się znacznie w poszczególnych krajach i w różnych grupach interesów, zwłaszcza w regionach, gdzie duże drapieżniki długo nie występowały; mając na uwadze, że obawa przed atakami i niewystarczające wsparcie ze strony władz w unikaniu szkód mogą prowadzić do nielegalnego zabijania osobników gatunków chronionych;
M. mając na uwadze, że sektory hodowli owiec i kóz, najbardziej narażone na ataki dużych drapieżników, są już od kilkudziesięciu lat pod presją gospodarczą wynikającą z szerszych przyczyn społeczno-gospodarczych; mając na uwadze, że ten wrażliwy sektor może wnosić wartość dodaną w środowisku dzięki ekstensywnemu wypasowi, przyczyniając się do zachowania różnorodności biologicznej otwartych krajobrazów na wielu obszarach o ograniczeniach naturalnych lub niskiej żyzności, takich jak pastwiska alpejskie, oraz pomagając w zwalczaniu zjawisk takich jak erozja i pożary lasów;
N. mając na uwadze, że tradycyjne pastwiska alpejskie i łąkowe systemy wypasu są coraz częściej porzucane z powodu wyzwań środowiskowych, rolniczych i społeczno-gospodarczych;
O. mając na uwadze, że w projektach LIFE w niektórych regionach UE zgłaszano, że środki zapobiegawcze służące unikaniu konfliktów we współistnieniu to skuteczne metody ograniczania szkód wyrządzanych przez duże drapieżniki; mając jednak na uwadze, że na skuteczność tych środków mogą wpływać uwarunkowania geograficzne i warunki lokalne; mając na uwadze, że środki te mogą wymagać zwiększenia nakładów pracy i kosztów dla rolników, zwłaszcza w regionach, do których duże drapieżniki powracają lub gdzie rozszerzają swoje terytorium; mając na uwadze, że środki zapobiegawcze mające na celu uniknięcie konfliktów współistnienia można łączyć w celu zwiększenia skuteczności; mając na uwadze, że wypłaty rekompensat, regulowane na szczeblu krajowym, różnią się w obrębie UE i nie zawsze dają pełne odszkodowanie za poniesione szkody;
P. mając na uwadze, że utrata i zranienia zwierząt udomowionych będące wynikiem ataku dużych drapieżników nie tylko powodują straty ekonomiczne dla rolników i hodowców, ale mają także poważne konsekwencje emocjonalne dla właścicieli zwierząt;
Q. mając na uwadze, że tradycyjne praktyki chowu zwierząt gospodarskich, o wysokim poziomie ochrony zwierząt gospodarskich przed drapieżnikami, na przykład praca pasterzy, psy strzegące zwierząt gospodarskich i zaganianie na noc do zagród w celu zapewnienia bezpośredniego i stałego nadzoru nad zwierzętami wypasanymi, stosowano w Europie od wieków, ale stopniowo je zarzucono ze względu na znacznie mniejszą liczbę ataków drapieżników; mając na uwadze, że pełny powrót do tych starych praktyk na dużą skalę w niektórych regionach może okazać się trudny ze względu na zmianę sposobu użytkowania gruntów z bardziej wielofunkcyjnym podejściem na obszarach rolniczych, wzrost znaczenia turystyki oraz obecną presję społeczno-gospodarczą, z jaką boryka się rolnictwo w UE, ze znacznymi spadkami liczby rolników i płacami poniżej średniej; mając na uwadze, że trzeba znaleźć innowacyjne rozwiązania, by przyzwyczaić nowoczesne rolnictwo do obecności wilków;
R. mając na uwadze, że niezbędne jest konstruktywne współistnienie dużych drapieżników i hodowli zwierząt gospodarskich, gdzie można by nadal pomyślnie podnosić status ochrony dużych drapieżników, a jednocześnie rolnikom zapewniono by narzędzia i wystarczające finanse, by stawiać czoła atakom na zwierzęta gospodarskie i zapobiegać im; mając na uwadze, że każda decyzja dotycząca zarządzania powinna opierać się na wiedzy naukowej i wiarygodnych danych oraz uwzględniać aspekty ekologiczne, społeczne i gospodarcze; mając na uwadze, że potrzebne będą dalsze dyskusje między zainteresowanymi stronami a rolnikami na obszarach, gdzie przez dziesięciolecia nie było dużych drapieżników, a także dalsza wymiana najlepszych praktyk, by wesprzeć wdrażanie środków zapobiegawczych i uzyskać dostęp do finansowania; mając na uwadze, że zwiększona obecność dużych drapieżników może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie i odporność ekosystemu, ochronę różnorodności biologicznej i procesy ekologiczne, przyczyniając się między innymi do regulacji populacji dzikich zwierząt kopytnych; podkreśla też, że zwłaszcza w parkach narodowych obecność dużych drapieżników zwiększa wartość rekreacyjną lasów i sprzyja stałemu rozwojowi turystyki przyrodniczej;
S. mając na uwadze, że w październiku 2021 r. Komisja wydała nowe wytyczne dotyczące ścisłej ochrony gatunków zwierząt na mocy dyrektywy siedliskowej, w tym wilków; wytyczne miały pomóc państwom członkowskim UE w usprawnieniu wdrażania dyrektywy siedliskowej w terenie, a w szczególności w celu zapewnienia pełnej, jasnej i precyzyjnej transpozycji art. 16 tej dyrektywy;
1. odnotowuje pozytywne wyniki polityki na rzecz bioróżnorodności w zakresie odbudowy dużych gatunków drapieżników w UE i zauważa jej wpływ na funkcjonowanie i odporność ekosystemów, zachowanie bioróżnorodności i procesów ekologicznych, a także na hodowlę zwierząt; podkreśla znaczenie zapewnienia zrównoważonego współistnienia ludzi, zwierząt gospodarskich i dużych drapieżników, w szczególności na obszarach wiejskich, oraz zwraca uwagę na konieczność uznania, że zmiany w poziomie populacji niektórych gatunków mogą prowadzić do szeregu wyzwań środowiskowych, rolniczych i społeczno-gospodarczych; odnotowuje, że w art. 2 ust. 3 dyrektywy siedliskowej przewidziano już elastyczność umożliwiającą skuteczne zajęcie się tymi synergiami i kompromisami oraz zarzadzanie nimi, oraz uznaje się ten przepis za adekwatny do zakładanych celów; zauważa, że należy dalej badać te elastyczne rozwiązania;
2. ubolewa z powodu wpływu ataków dużych drapieżników na dobrostan zwierząt, w tym zranień, poronień, zmniejszenia płodności, utraty zwierząt lub całych stad, a także śmierci psów pasterskich, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do dołożenia wszelkich starań, aby zapobiec cierpieniom i szkodom wśród zwierząt gospodarskich;
3. wzywa Komisję do dalszej oceny postępów w osiąganiu właściwego stanu ochrony gatunków na podstawie dowodów naukowych, aby właściwie ocenić i monitorować zasięg i wielkość populacji dużych drapieżników, w tym ich wpływ na przyrodę i bioróżnorodność; podkreśla konieczność uwzględnienia dużej transgranicznej mobilności gatunków, ponieważ stan ochrony różnych populacji tego samego gatunku może być różny w różnych regionach; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszej intensyfikacji współpracy transgranicznej i podkreśla, że monitoring powinien być koordynowany za pomocą zharmonizowanej metodologii, uwzględniającej w stosownych przypadkach populacje ponadnarodowe i regiony (bio)geograficzne; wzywa Komisję, by przeznaczyła fundusze na badania nad różnorodnością biologiczną, na przykład w programie "Horyzont Europa", z myślą o aktualizacji map rozmieszczenia i zagęszczenia dużych drapieżników; wzywa Komisję, by zapewniła stosowanie przez państwa członkowskie odpowiednich metod monitorowania każdego z różnych gatunków dużych drapieżników, z myślą o skompilowaniu wysokiej jakości, porównywalnych i znormalizowanych danych na potrzeby skutecznej oceny poziomów populacji;
4. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że punkt "Propozycja poprawki: Przeniesienie wilka (Canis lupus) z załącznika II do załącznika III Konwencji" uwzględniono w porządku obrad 42. posiedzenia Stałego Komitetu konwencji berneńskiej; podkreśla, że stan ochrony wilka na poziomie ogólnoeuropejskim uzasadnia obniżenie poziomu ochrony, a w konsekwencji przyjęcie proponowanej poprawki;
5. uznaje, że ataki dużych drapieżników nasilają się w całej Europie i pochłonęły już ofiary w ludziach oraz wywołały negatywne skutki dla hodowców zwierząt; podkreśla znaczenie gromadzenia przez państwa członkowskie informacji i sprawozdawczości na temat szkód powstałych w wyniku ataków dużych drapieżników; podkreśla, że dobry monitoring tendencji występowania szkód dla hodowców zwierząt jest podstawowym warunkiem skutecznej polityki, jednak państwa członkowskie stosują różne metody badań i monitoringu; podkreśla znaczenie ujednoliconych formatów sprawozdań i zaznacza, że powinno to dotyczyć również monitorowania skuteczności programów łagodzenia skutków szkód, w tym rekompensat i zapobiegania; apeluje o terminowe i przejrzyste udostępnianie opinii publicznej wyników tego monitorowania i zastosowanej metodyki; podkreśla, że Komisja powinna koordynować zbieranie danych i przeprowadzać analizy;
6. podkreśla znaczenie poprawy nadzoru nad zdrowiem dzikich zwierząt, w szczególności nad hybrydyzacją psów z wilkami, która powinna być aktywnie wykrywana na wczesnym etapie; apeluje o znormalizowaną politykę identyfikacji mieszańców i o przejrzyste podejście, obejmujące transgraniczną wymianę próbek DNA wilka między instytucjami badawczymi;
7. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania regionów borykających się z konfliktami współistnienia w wyjaśnianiu, jak właściwie i odpowiedzialnie korzystać z elastyczności zapisanej już w art. 16 ust. 1 dyrektywy siedliskowej; odnotowuje zaktualizowane wytyczne Komisji dotyczące ścisłej ochrony gatunków zwierząt będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty na podstawie dyrektywy siedliskowej, opublikowane 12 października 2021 r. 8 ; podkreśla, że obowiązkiem Komisji jest wyjaśnianie istniejących wytycznych i aktualizowanie ich w razie potrzeby, w tym w zakresie interpretacji art. 12 i 16, a także zachęca państwa członkowskie do lepszego wykorzystania istniejących wytycznych i skutecznego działania w celu zapobiegania szkodom wyrządzanym przez duże drapieżniki, ich łagodzenia i rekompensowania, z uwzględnieniem populacji transgranicznych, oraz do ustanowienia skutecznych ram prawnych i instytucjonalnych w celu wspierania rolników i hodowców, aby umożliwić to współistnienie;
8. wzywa Komisję do przeprowadzania regularnych ocen danych naukowych, aby umożliwić dostosowanie statusu ochrony gatunków, gdy tylko zostanie osiągnięty pożądany stan ochrony, zgodnie z art. 19 dyrektywy siedliskowej;
9. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zorganizowania dla różnych zainteresowanych stron, w tym podmiotów z obszarów wiejskich, możliwości debaty na temat oddziaływania dużych drapieżników; wzywa je do dostarczenia informacji na temat praktycznych rozwiązań i możliwości finansowania środków zapobiegawczych przeciwko atakom na zwierzęta gospodarskie do przeprowadzenia jasnej kampanii uświadamiającej; podkreśla znaczenie rozwoju platform zainteresowanych stron w zakresie współistnienia z dużymi drapieżnikami na szczeblu unijnym, krajowym i lokalnym, takich jak unijna platforma na rzecz koegzystencji ludzi i dużych drapieżników, oraz wspierania dialogu, wymiany doświadczeń i współpracy w celu rozwiązywania konfliktów między ludźmi a gatunkami chronionymi; wzywa Komisję do wspierania rozwoju skoordynowanych podejść w państwach członkowskich;
10. wzywa Komisję, by złożyła sprawozdanie na temat obecności dużych drapieżników w Europie na rentowność hodowli zwierząt gospodarskich, różnorodność biologiczną, społeczności wiejskie i turystykę wiejską, w tym wymianę pokoleń w rolnictwie, na tle czynników społeczno-gospodarczych wpływających na rentowność hodowli zwierząt gospodarskich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do oceny wpływu, jaki ataki dużych zwierząt mięsożernych mają na dobrostan zwierząt, a także na samopoczucie rolników, ich dochody oraz wyższe koszty pracy i materiałów, biorąc również pod uwagę to, czy wdrożono środki zapobiegawcze i jaka była ich skuteczność;
11. apeluje do Komisji i państwa członkowskie o solidną i całościową ocenę wszystkich istotnych zagrożeń i presji wywieranej na każdy gatunek dużych drapieżników i na ich siedliska na szczeblu europejskim i w poszczególnych państwach członkowskich, czy to naturalnych, czy też powodowanych przez człowieka; wzywa państwa członkowskie i Komisję, by wskazały również priorytetowe obszary łączności między populacjami dużych drapieżników oraz najważniejsze korytarze ekologiczne, przeszkody powodujące rozproszenie osobników, odcinki dróg, gdzie występuje ich duża śmiertelność i inne ważne elementy krajobrazu powodujące rozproszenie rozmieszczenia dużych drapieżników, by unikać fragmentacji siedlisk;
12. podkreśla, że gospodarstwa hodowlane na obszarach górskich, w tym przede wszystkim w regionie alpejskim, są szczególnie narażone na rosnące szkody ze strony dużych drapieżników; przypomina, że gospodarstwa w tych regionach są często niewielkie i borykają się z wysokimi kosztami dodatkowymi oraz że należy objąć je ochroną i zachęcać do ich prowadzenia, ponieważ mogą one przyczynić się do zachowania górskiego krajobrazu i ochrony różnorodności biologicznej w regionach o niesprzyjających warunkach; zwraca uwagę, że takie obszary jak bogate w gatunki murawy z Nardus na podłożu krzemionkowym w strefach górskich oraz alpejskie i podalpejskie łąki na podłożu wapiennym szczególnie zasługują na ochronę na mocy dyrektywy siedliskowej; zauważa, że te siedliska powstały w obecności dzikich drapieżników, i wskazuje, że kluczowym czynnikiem zachowania tych obszarów jest ekstensywny wypas, na przykład bydła i koni lub stad nadzorowanych przez pasterzy; wzywa Komisję, by przez konkretne rozwiązania ochroniła i zachowywała tradycyjne praktyki rolnicze, takie jak pasterstwo, model nadzorowanych wypasów, praktykę sezonowego wypasu uznaną przez UNESCO oraz pasterski tryb życia; uznaje, że spośród tych praktyk niektóre można wpisać na proponowany wykaz praktyk rolniczych potencjalnie finansowanych na podstawie ekoschematów;
13. wzywa Komisję i państwa członkowskie do uznania, że obecnie dostępne środki zapobiegawcze, w tym ogrodzenia i psy, skuteczne w niektórych regionach UE, mogą oznaczać dodatkowe obciążenia finansowe i dodatkową pracę dla rolników, nie zawsze są wspierane ze środków unijnych lub krajowych oraz mają różną wydajność i skuteczność zależnie od warunków lokalnych 9 ( 10 ; podkreśla w związku z tym, że wsparciu finansowemu na środki zapobiegawcze powinno towarzyszyć wsparcie doradcze, pozwalające na pełne i terminowe zastosowanie tych środków; podkreśla, że przy wdrażaniu środków zapobiegawczych i rozważaniu odstępstw trzeba wziąć pod uwagę ukształtowanie terenu, warunki geograficzne, historię współistnienia z dużymi drapieżnikami i inne ważne czynniki, takie jak turystyka, które często mają zasadnicze znaczenie dla danych obszarów; wzywa Komisję i państwa członkowskie do uznania, że gdy rośnie liczebność dużych drapieżników, trzeba opracować i zastosować strategię proaktywnego łagodzenia skutków zgodnie z dyrektywą siedliskową i w oparciu o dane naukowe;
14. wzywa Komisję do regularnej oceny postępów w osiąganiu danego stanu ochrony gatunków na poziomie regionów biogeograficznych lub populacji w całej UE oraz nalega, aby Komisja niezwłocznie opracowała procedurę oceny, która umożliwi zmianę stanu ochrony populacji w poszczególnych regionach, gdy tylko zostanie osiągnięty pożądany stan ochrony, zgodnie z art. 19 dyrektywy siedliskowej;
15. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by naukowo określiły i wspierały najlepsze wykonalne środki zapobiegawcze mające ograniczać ataki i szkody wyrządzane wśród zwierząt hodowlanych przez duże drapieżniki, z uwzględnieniem specyfiki regionalnej i lokalnej państw członkowskich, oraz by pomagały rolnikom ubiegać się o te środki zapobiegawcze w celu zwielokrotnienia i zwiększenia skali udanych podejść; wzywa również do ich skutecznego włączenia do usług doradczych i upowszechniania wiedzy; wzywa do zwiększenia finansowania z programu LIFE projektów mających na celu osiągnięcie współistnienia z dużymi drapieżnikami przy jednoczesnym utrzymaniu finansowania ochrony gatunków; wzywa do nadania priorytetu projektom na małą skalę, mającym na celu wymianę i rozwój najlepszych praktyk w zakresie współistnienia z dużymi drapieżnikami, oraz wzywa Komisję do określenia odpowiednich wymogów dotyczących pomiaru i sprawozdawczości skuteczności środków łagodzenia szkód badanych w ramach projektów finansowanych przez UE, takich jak program LIFE, dając pierwszeństwo obiektywnym i ilościowym metodom oceny;
16. wzywa państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia kompleksowych planów działania na rzecz gatunków lub planów ochrony lub zarządzania, o ile takie jeszcze nie istnieją, z uwzględnieniem gęstości zaludnienia, struktur krajobrazu, stad zwierząt gospodarskich, stanu ochrony, innych istotnych działań człowieka i dzikich populacji zwierząt kopytnych;
17. podkreśla potrzebę regularnego monitorowania populacji dużych drapieżników w celu strategicznego planowania działań ochronnych, stosowania systemów profilaktycznych mających na celu ograniczenie konfliktów oraz oceniania wyników wszystkich działań; zauważa, że monitorowanie powinno opierać się na solidnej metodologii, powinno promować i ułatwiać udział różnych zainteresowanych stron, a o wynikach tego monitorowania należy regularnie informować społeczeństwo i główne grupy zainteresowanych stron;
18. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wskazały odpowiednie i długoterminowe możliwości finansowania odpowiednich środków zapobiegawczych i odpowiednie rekompensaty dla rolników nie tylko za wszelkie straty i koszty poniesione wskutek ataków dużych drapieżników, ale również za wdrożone środki łagodzące, by zapewnić współistnienie dużych drapieżników i zrównoważonych praktyk chowu zwierząt gospodarskich; podkreśla, że programy kompensacyjne, opracowane w taki sposób, aby hodowla zwierząt i obecność dużych drapieżników nie oznaczały dla rolników utraty zysków, powinny pokrywać bezpośrednie i pośrednie koszty związane z atakami drapieżników, a dla największej skuteczności powinny być zintegrowane z działaniami zapobiegawczymi; podkreśla znaczenie sprawiedliwej i kompleksowej rekompensaty za wszelkie straty w pogłowiu zwierząt gospodarskich w wyniku ataków dużych drapieżników, w tym należących do gatunków hybrydowych; wzywa państwa członkowskie i regiony do poprawy dostępu do rekompensat finansowych; wzywa Komisję do uznania, że rosnąca liczba ataków dużych drapieżników oznacza wzrost wydatków na ochronę zwierząt domowych i na wypłatę odszkodowań; ubolewa, że wysokość odszkodowań wypłacanych hodowcom po atakach różni się w poszczególnych państwach członkowskich; wzywa Komisję do rozważenia zmiany wytycznych w zakresie rolnictwa, aby ułatwić wypłatę odszkodowań za szkody wyrządzone przez duże drapieżniki w ramach pomocy państwa;
19. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie.