Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie sprawozdania z postępów w dziedzinie energii odnawialnej...

1.

z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania Komisji w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; podkreśla, że jeżeli chodzi o dyrektywę w sprawie odnawialnych źródeł energii, obecne połączenie wiążących celów krajowych, planów krajowych w sprawie energii ze źródeł odnawialnych oraz monitoringu dwuletniego stanowi kluczowy czynnik rozwoju zdolności w zakresie energii ze źródeł odnawialnych w UE; wzywa Komisję do zapewnienia pełnej realizacji celów dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii do roku 2020 oraz do przedstawienia ambitnych ram legislacyjnych na okres po roku 2020; podkreśla w związku z tym, że konieczne są stabilne, długoterminowe ramy regulacyjne obejmujące krajowe i unijne cele dotyczące odnawialnych źródeł energii, które będą spójne z najskuteczniejszymi działaniami na rzecz osiągnięcia długoterminowych (2050 r.) celów klimatycznych Unii;

2.

odnotowuje z zadowoleniem, że UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia celów na rok 2020, wyraża jednak zaniepokojenie tym, że liczne kraje (Belgia, Francja, Luksemburg, Malta, Holandia, Hiszpania i Wielka Brytania) mogą - według szacunków Komisji zawartych w sprawozdaniu z postępów w dziedzinie energii odnawialnej z 2015 r. dotyczącego programu na lata 2014-2020 - być zmuszone do wzmocnienia swoich strategii politycznych i narzędzi, aby zapewnić realizację celów na rok 2020, a osiągnięcie tych celów nie jest również pewne w przypadku Węgier i Polski; apeluje do państw członkowskich, które pozostają w tyle, aby przyjęły dodatkowe środki umożliwiające powrót na drogę do osiągnięcia celów na rok 2020; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niektóre państwa członkowskie już osiągnęły lub wkrótce osiągną swoje cele na rok 2020, znacznie przed terminem - należą do nich Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Chorwacja, Włochy, Łotwa, Litwa, Austria, Rumunia, Finlandia i Szwecja;

3.

ubolewa, że w sprawozdaniu Komisji z postępów w dziedzinie energii odnawialnej nie przedstawiono zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących dostosowania ich strategii politycznych i narzędzi celem zapewnienia realizacji ich celów na rok 2020; podkreśla, że dostęp do kapitału ma zasadnicze znaczenie, a koszt kapitału w UE-28 ulega znacznemu zróżnicowaniu, co prowadzi do podziału między północnym zachodem a południowym wschodem; zauważa, że istnienie różnorodnych strategii politycznych promujących energię ze źródeł odnawialnych stwarza ryzyko dalszego pogłębiania się luki konkurencyjnej między państwami UE; zwraca uwagę na potrzebę wprowadzenia unijnego mechanizmu finansowania mającego na celu redukcję kosztu kapitału wynikającego z wysokiego ryzyka projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych;

4.

podkreśla, że duże znaczenie w tym kontekście ma identyfikacja i wymiana najlepszych praktyk w dziedzinie krajowych strategii politycznych dotyczących energii ze źródeł odnawialnych, a także zachęcanie do ich przyjmowania w ramach bardziej spójnego modelu europejskiego, sprzyjającego ściślejszej współpracy i koordynacji między państwami członkowskimi; apeluje do Komisji, aby utrzymała swoją rolę w zakresie monitorowania postępów i aktywnego wspierania rozwoju energii ze źródeł odnawialnych; podkreśla znaczenie oceny odnawialnych źródeł energii pod kątem ich konkurencyjności, zrównoważonego charakteru, opłacalności i wkładu w stabilność geopolityczną oraz w osiąganie celów związanych z łagodzeniem skutków zmian klimatu;

5.

jest zdania, że ważną rolę w monitorowaniu postępów dokonywanych przez państwa członkowskie odgrywają krajowe plany i obowiązki w zakresie sprawozdawczości oraz że obowiązki te powinny nadal obowiązywać w okresie po roku 2020; przyznaje, że określanie koszyka energetycznego państw członkowskich pozostaje przedmiotem kompetencji krajowych w kontekście artykułu 194 TFUE, a każde państwo członkowskie wspiera rozwój własnych form energii ze źródeł odnawialnych, dzięki czemu koszyki energetyczne pozostają bardzo zróżnicowane;

6.

podkreśla znaczenie prostych, dostępnych, przystępnych cenowo i wydajnych procedur administracyjnych;

7.

apeluje do Komisji, aby w przyszłych sprawozdaniach z postępów w dziedzinie energii odnawialnej zawarła ocenę wpływu energii ze źródeł odnawialnych na koszty i ceny, zwłaszcza ceny dla gospodarstw domowych;

8.

podkreśla znaczenie unijnego wniosku ustawodawczego w sprawie zasad rynku energetycznego UE, ponieważ bardziej zintegrowany rynek jest kluczem do rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz redukcji kosztów energii dla rodzin i przemysłu;

9.

podkreśla, że dla zapewnienia inwestycji długoterminowych ogromne znaczenie mają stabilne i opłacalne programy wsparcia odnawialnych źródeł energii, które pozostaną elastyczne i przystosowalne w krótkim terminie i które będą dostosowane do potrzeb i okoliczności krajowych, umożliwiając stopniowe wycofywanie dotacji na rozwinięte technologie związane z odnawialnymi źródłami energii; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że liczne technologie związane z energią ze źródeł odnawialnych szybko stają się konkurencyjne kosztowo w porównaniu z konwencjonalnymi formami wytwarzania energii; podkreśla, że transformacja sektora energetycznego zależy od przejrzystości, spójności i ciągłości ram prawnych, finansowych i regulacyjnych, które to elementy zwiększają zaufanie inwestorów; ubolewa nad wprowadzonymi z mocą wsteczną zmianami w programach wsparcia odnawialnych źródeł energii, które zmieniają zysk z inwestycji już dokonanych; wzywa państwa członkowskie, aby zawsze z dużym wyprzedzeniem informowały o wszelkich zmianach w programach wsparcia odnawialnych źródeł energii i aby konsultowały się przy tym z szerokim gronem zainteresowanych stron; apeluje do Komisji o sprawdzenie zgodności krajowych programów wsparcia z wytycznymi Komisji Europejskiej, aby uniknąć niepotrzebnych opóźnień w ich wdrażaniu oraz zminimalizować zakłócenia rynku;

10.

podkreśla, że działalność w badawczo-rozwojowa odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju odnawialnych źródeł energii; przypomina o celu Parlamentu, jakim jest przeznaczenie na niekopalne źródła energii 85 % finansowania w rozdziale programu "Horyzont 2020" poświęconym energetyce; wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do zadbania o dalsze efektywne wykorzystanie wszystkich istniejących programów finansowania, do zapewnienia - zwłaszcza MŚP - dostępu do kapitału, a także do wspierania działalności badawczo-rozwojowej w takich obszarach jak energia ze źródeł odnawialnych, jej magazynowanie oraz związane z tym innowacje produktowe, tak by zwiększyć konkurencyjność unijnego sektora odnawialnych źródeł energii, lepiej wykorzystać odnawialne źródła energii oraz nie dopuścić do dalszego powiększania się luki konkurencyjnej między krajami UE;

11.

podkreśla, że magazynowanie energii elektrycznej może przyczynić się do zapewnienia elastyczności unijnego systemu energetycznego i zrównoważania wahań związanych z produkcją energii ze źródeł odnawialnych; przypomina, że obecna dyrektywa w sprawie energii elektrycznej (2009/72/WE) nie wspomina o magazynowaniu energii, i podkreśla, że w nadchodzącym przeglądzie tej dyrektywy należy uwzględnić różne usługi związane z magazynowaniem energii; uważa, że sprecyzowanie roli magazynowania energii umożliwiłoby operatorom przesyłu i sieci energetycznej inwestycje w takie usługi;

12.

podkreśla, że programy wsparcia na wszystkich poziomach powinny skupiać się na technologiach o znacznym potencjale ograniczenia kosztów energii ze źródeł odnawialnych i/lub zwiększaniu wykorzystania takich źródeł na rynku;

13.

uważa, że przyszła strategia w zakresie badań naukowych i rozwoju powinna skupiać się na ułatwianiu rozwoju inteligentnej sieci energetycznej i inteligentnego miasta; ponadto jest zdania, że elektryfikacja transportu, inteligentne ładowanie pojazdów oraz technologia pojazd-sieć mogą znacznie przyczynić się do poprawy efektywności energetycznej i potencjału wykorzystania odnawialnych źródeł energii;

14.

uważa, że EFRR i Fundusz Spójności mogą znacznie przyczynić się do osiągnięcia celów dyrektywy 2009/28/WE i ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030, a także do finansowania badań i innowacji w dziedzinie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie wspierać tworzenie miejsc pracy i wzrost gospodarczy; podkreśla znaczenie koncentracji tematycznej w polityce spójności, która powinna przyczyniać się do ukierunkowania inwestycji na gospodarkę niskoemisyjną, w tym energię ze źródeł odnawialnych, zwłaszcza w związku z zasadniczą rolą celu tematycznego "Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach"; wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków i lepszego wykorzystania możliwości finansowania przeznaczonego na ten cel, a jednocześnie podkreśla wynikające stąd szanse na tworzenie miejsc pracy oraz rozwój przedsiębiorstw na szczeblu lokalnym; przypomina o wspólnych przepisach EFRR i Funduszu Spójności wspierających kwalifikowalność projektów związanych z efektywnością energetyczną i wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w gospodarstwach domowych, budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach, i jest zdania, że regionalna integracja rynku energii, jaką można by osiągnąć dzięki tym funduszom, stanowiłaby istotny wkład polityki spójności w tej dziedzinie;

15.

podkreśla konieczność ściślejszej współpracy i koordynacji w regionach i państwach członkowskich oraz między nimi, a także potrzebę przyjęcia zintegrowanego podejścia do inwestycji publicznych i finansowania w takich obszarach jak usprawnienia techniczne, rozwój i wdrożenie inteligentnej sieci energetycznej, wydajność i dostosowywanie sieci energetycznej, inteligentne pomiary, magazynowanie, zarządzanie popytem, efektywność energetyczna oraz innowacyjna produkcja energii ze źródeł odnawialnych;

16.

podkreśla, że sieci energetyczne w wielu państwach członkowskich są niezdolne do przyjmowania energii elektrycznej ze źródeł o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji; podkreśla, że modernizacja sieci energetycznych ma zasadnicze znaczenie dla dostosowania się do zmian w produkcji i przesyle energii;

17.

pilnie wzywa do zwiększenia przejrzystości oraz do zadbania o udział społeczeństwa i wszystkich istotnych zainteresowanych stron w opracowywaniu planów krajowych w sprawie energii ze źródeł odnawialnych na wczesnym etapie; ubolewa nad obecnym brakiem informacji na temat wdrożenia przepisów dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii i podkreśla potrzebę przedstawiania przez państwa członkowskie bardziej szczegółowych sprawozdań dwuletnich; apeluje do Komisji o wzmocnienie jej roli w zakresie monitorowania i wspierania postępów związanych z energią ze źródeł odnawialnych; apeluje do Komisji o zwiększenie przejrzystości w odniesieniu do korzystania przez nią z uprawnień w zakresie egzekwowania przepisów;

18.

podkreśla znaczenie zaangażowania na wszystkich poziomach administracyjnych, a także stowarzyszeń, we wdrażanie europejskiego modelu produkcji, zużycia i konsumpcji własnej energii opartego na źródłach odnawialnych; wzywa Komisję do zwiększenia wsparcia dla Porozumienia Burmistrzów, inicjatywy "Inteligentne miasta i gminy" oraz gmin w 100 % opartych na odnawialnych źródłach energii, które pozwoli na wymianę wiedzy i najlepszych praktyk;

19.

zauważa, że zacieśnienie współpracy regionalnej w zakresie odnawialnych źródeł energii ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia dalszego rozwoju tych źródeł;

20.

z zadowoleniem odnosi się do faktu, że w 2013 r. dzięki wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych można było uniknąć wytworzenia około 388 mln ton brutto emisji CO₂ i doprowadzić do zmniejszenia popytu na paliwa kopalne w UE o 116 Mtoe;

21.

podkreśla ogromny potencjał sektora energii ze źródeł odnawialnych w zakresie tworzenia miejsc pracy; wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by normy pracy nie były obniżane w wyniku transformacji sektora energetycznego, która powinna opierać się na tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy;

22.

podkreśla, że cele dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii należy ustanowić w sposób zgodny z celami klimatycznymi uzgodnionymi przez 195 krajów w Paryżu w grudniu 2015 r.; zwraca uwagę na propozycję Rady Europejskiej, aby cel dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych do roku 2030 wynosił co najmniej 27 %; przypomina apel Parlamentu o to, by wiążące cele dotyczące udziału zużycia energii ze źródeł odnawialnych na poziomie co najmniej 30 % realizowano za pomocą celów krajowych, aby zagwarantować pewność inwestycyjną i prawną; uważa, że w świetle niedawnego porozumienia COP21 pożądane jest znaczne zwiększenie poziomu ambicji; podkreśla, że jasne i ambitne cele w tym zakresie stanowią narzędzie poprawy pewności i zapewnienia UE wiodącej pozycji na szczeblu globalnym; wzywa Komisję, aby na okres do roku 2030 przedstawiła bardziej ambitny pakiet klimatyczno-energetyczny, zwiększający unijny cel dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych do co najmniej 30 %, który to cel będzie wdrażany za pomocą indywidualnych celów krajowych;

23.

podkreśla znaczenie nowego prawodawstwa w zakresie energii ze źródeł odnawialnych i struktury rynku energii w tworzeniu nowych ram prawnych dostosowanych do rozwoju odnawialnych źródeł energii w oparciu o solidne programy wsparcia i pełen udział technologii związanych z odnawialnymi źródłami energii w rynku;

24.

zdaje sobie sprawę, że obniżki podatków stanowią silną zachętę do przejścia z energii ze źródeł kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych, i wzywa Komisję do przeprowadzenia reformy dyrektywy w sprawie opodatkowania energii oraz zasad pomocy państwa, które uniemożliwiają pełne wykorzystanie tego rodzaju zachęt;

25.

podkreśla, że już uzgodnione cele na rok 2020 należy traktować jako minimalną podstawę podczas przeglądu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, tak aby państwa członkowskie nie mogły zejść poniżej swojego celu minimalnego na rok 2020 po jego upływie; podkreśla, że cele UE dotyczące odnawialnych źródeł energii na rok 2030 muszą być wspólnym osiągnięciem; podkreśla, że państwa członkowskie powinny opracować swoje plany krajowe w sposób terminowy oraz że Komisja potrzebuje silniejszych uprawnień nadzorczych, sięgających również poza rok 2020, a także odpowiednich narzędzi służących skutecznemu i terminowemu monitorowaniu oraz umożliwiających interwencję w przypadku środków przynoszących skutki przeciwne do zamierzonych; uważa, że takie monitorowanie będzie możliwe jedynie wówczas, gdy Komisja określi krajowe poziomy odniesienia dla państw członkowskich, do których będzie można porównywać ich postępy w zakresie wdrażania energii ze źródeł odnawialnych;

26.

podkreśla potencjał Europy w rozwoju energii ze źródeł odnawialnych i zwraca uwagę na znaczenie warunków długoterminowo sprzyjających wszystkim uczestnikom rynku;

27.

podkreśla ważny wkład energii ze źródeł odnawialnych w redukcję emisji dwutlenku węgla ogółem; zwraca uwagę na znaczenie rozwoju odnawialnych źródeł energii dla osiągnięcia celów uzgodnionych podczas konferencji COP21;

28.

podkreśla, że w uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie powinny mieć większą możliwość wykorzystania transferów statystycznych oraz tworzenia mechanizmów współpracy, aby zrealizować swoje cele, zgodnie z art. 6 dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii; podkreśla znaczenie współpracy między państwami członkowskimi, która przyczyniłaby się do optymalizacji systemów, zapewnienia sprawnych dostaw i zwiększenia oszczędności w obszarze energii ze źródeł odnawialnych; wzywa Komisję do zapewnienia państwom członkowskim dalszych zachęt, informacji, analizy kosztów i korzyści oraz wytycznych w tym zakresie;

29.

podkreśla, że potrzebny jest silny, solidny i przejrzysty system zarządzania, aby zapewnić realizację celu w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na 2030 r. przy należytym poszanowaniu kompetencji krajowych, jeżeli chodzi o określanie koszyka energetycznego, a zarazem umożliwić pełną demokratyczną kontrolę strategii polityki energetycznej; apeluje o intensywne powielanie obecnego sprawnie funkcjonującego systemu celów krajowych, planów krajowych dotyczących energii ze źródeł odnawialnych oraz sprawozdań dwuletnich; uważa, że elementy te należy włączyć do dyrektywy w sprawie energii ze źródeł odnawialnych, która musi zagwarantować odpowiedzialne, skuteczne i przejrzyste monitorowanie zobowiązań państw członkowskich i wdrażanie obowiązującego prawodawstwa unijnego w celu stworzenia podstaw sprawnie funkcjonującej unii energetycznej;

30.

zwraca uwagę na znaczenie wprowadzenia jednolitych, wiążących szablonów krajowych planów dotyczących polityki klimatyczno-energetycznej, aby zapewnić porównywalność, przejrzystość i przewidywalność dla inwestorów; uważa, że planowanie ścieżek i strategii politycznych w każdym państwie członkowskim musi w dalszym ciągu odbywać się z podziałem na sektory, technologie i źródła;

31.

apeluje do Komisji Europejskiej o wprowadzenie do prawodawstwa zasady przydziału uprawnień opartego na historycznym poziomie emisji w odniesieniu do elektrowni wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych, aby zapobiec zmianom w programach wspierania energii ze źródeł odnawialnych ze skutkiem wstecznym i zagwarantować opłacalność istniejących zasobów;

32.

wzywa do usunięcia zbędnych barier biurokratycznych oraz do dokonywania inwestycji umożliwiających osiągnięcie do roku 2020 docelowego poziomu 10 % w zakresie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych; podkreśla, że ściślejsza współpraca regionalna może przyczynić się do zapewnienia optymalizacji kosztów związanych z włączaniem odnawialnych źródeł energii oraz obniżenia kosztów dla konsumentów; przypomina, że już na wczesnych etapach ogromne znaczenie mają szerokie konsultacje społeczne i partycypacja społeczna w planowaniu nowych energetycznych projektów infrastrukturalnych przy uwzględnieniu warunków lokalnych; przypomina o znaczeniu doradztwa technicznego i ocen oddziaływania na środowisko w przypadku projektów dotyczących wytwarzania i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych;

33.

zauważa lukę między dostępnymi umiejętnościami a zmianami w popycie na rynku pracy w związku z rozwojem odnawialnych źródeł energii; podkreśla, że aktywne strategie edukacyjnoszkoleniowe i strategie na rzecz rozwoju umiejętności są kluczowe dla przejścia na zrównoważoną, zasobooszczędną gospodarkę; podkreśla znaczenie partnerów społecznych oraz organów publicznych w opracowywaniu programów na rzecz rozwoju umiejętności oraz programów szkoleń;

34.

podkreśla potrzebę odpowiedniego finansowania na szczeblu UE, np. przez kompleksowe ograniczanie ryzyka inwestycji, aby zachęcać do szerokiego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii;

35.

uważa, że władze lokalne, społeczności, gospodarstwa domowe i osoby prywatne powinny stanowić trzon transformacji sektora energetycznego i należy je aktywnie wspierać, aby pomóc im stać się producentami i dostawcami energii na równi z innymi podmiotami na rynku energetycznym; w tym kontekście apeluje o wspólną, kompleksową definicję pojęcia "prosumenta" na szczeblu unijnym;

36.

uważa, że szczególnie ważne jest ustanowienie podstawowego prawa do samodzielnej produkcji energii i do konsumpcji własnej energii, a także do magazynowania i sprzedaży nadmiaru energii elektrycznej po uczciwych cenach;

37.

przypomina, że państwa członkowskie powinny - w oparciu o partycypację społeczną - rozwijać strategię na rzecz energetyki społecznej i obywatelskiej oraz przedstawiać w krajowych planach działania, w jaki sposób zamierzają promować małe i średnie projekty w zakresie energii odnawialnej oraz spółdzielnie energetyczne, a także jak zamierzają je uwzględnić w krajowych ramach prawnych, politykach wsparcia i zasadach dostępu do rynku;

38.

wzywa do dodania w treści znowelizowanej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii nowego rozdziału poświęconego energetyce społecznej i obywatelskiej, przewidującego usunięcie głównych barier rynkowych i administracyjnych oraz zapewnienie środowiska inwestycyjnego bardziej sprzyjającego samodzielnej produkcji oraz konsumpcji własnej energii ze źródeł odnawialnych;

39.

zauważa, że nie we wszystkich państwach wprowadzono dotąd odpowiednie procedury udzielania pozwoleń i procedury administracyjne w odniesieniu do wszystkich technologii; zwraca się do państw członkowskich o usunięcie barier administracyjnych i rynkowych ograniczających nowe zdolności do samodzielnej produkcji energii, o zastąpienie przewlekłych procedur udzielania zezwoleń wymogiem zwykłego powiadomienia oraz o wprowadzenie wydajnych punktów kompleksowej obsługi udzielających pozwoleń na realizację projektów, dostępu do sieci oraz fachowego wsparcia finansowego i technicznego, a także o zagwarantowanie prosumentom dostępu do mechanizmów alternatywnego rozstrzygania sporów; apeluje do Komisji o zapewnienie pełnego wdrożenia i pełnej ciągłości stosowania art. 13 (procedury administracyjne) i art. 16 (dostęp do sieci i ich działanie) obecnej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii po roku 2020;

40.

podkreśla znaczenie uwzględniania różnic między mikro-, małymi i dużymi producentami; podkreśla potrzebę zapewnienia odpowiednich warunków i narzędzi dla prosumentów (aktywnych konsumentów energii, takich jak gospodarstwa domowe (zarówno właściciele, jak i najemcy), instytucje i małe przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją energii ze źródeł odnawialnych samodzielnie lub zbiorowo w ramach spółdzielni, inne przedsiębiorstwa społeczne lub zrzeszenia), aby przyczynić się do transformacji sektora energetycznego i ułatwić im integrację na rynku energii; zaleca zmniejszenie do absolutnego minimum barier administracyjnych utrudniających rozwój nowych zdolności do samodzielnej produkcji energii, w szczególności przez usunięcie ograniczeń w dostępie do rynku i sieci; sugeruje skrócenie i uproszczenie procedur udzielania pozwoleń przez zastąpienie ich wymogiem zwykłego powiadomienia; sugeruje, że w wyniku zmiany dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii można by wprowadzić przepisy szczególne w celu usunięcia barier i wsparcia gminnych/spółdzielczych systemów energetycznych poprzez punkty kompleksowej obsługi udzielające pozwoleń na realizację projektów oraz fachowego wsparcia finansowego i technicznego; zachęca państwa członkowskie do pełnego wykorzystania odstępstw de minimis przewidzianych w wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią, aby małe i średnie projekty nadal mogły korzystać z dynamicznych taryf gwarantowanych, wyłączających je ze złożonych procedur aukcji;

41.

podkreśla znaczenie partycypacji społecznej we wspieraniu od najwcześniejszych etapów przyjaznych dla środowiska projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, przy uwzględnieniu warunków lokalnych;

42.

podkreśla potrzebę osiągnięcia - dzięki odpowiednim uregulowaniom rynkowym - równowagi między rozwojem scentralizowanej i rozproszonej produkcji energii celem zadbania o to, by konsumenci, których nie stać na bycie prosumentami, nie byli dyskryminowani; podkreśla potrzebę zapewnienia udogodnień technicznych i administracyjnych służących zbiorowemu zarządzaniu produkcją energii; podkreśla, że samodzielna produkcja energii i odnawialne źródła energii nie są podstawową przyczyną wyższych kosztów energii w Europie;

43.

podkreśla fakt, że poświęcenie większej uwagi wdrażaniu efektywności energetycznej we wszystkich sektorach pomoże UE w zwiększeniu swojej konkurencyjności i opracowywaniu innowacyjnych i opłacalnych rozwiązań w zakresie oszczędzania energii;

44.

podkreśla korzyści środowiskowe, gospodarcze i społeczne zintegrowanego podejścia do energii oraz potrzebę promowania synergii między elektrycznością, ogrzewaniem i chłodzeniem oraz sektorami transportu; ponadto zwraca się do Komisji o ocenę możliwości uzupełnienia źródeł energii o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji elastycznymi źródłami energii ze źródeł odnawialnych i sposobów uwzględnienia tego w planowaniu energetycznym oraz projektowaniu programów wsparcia;

45.

podkreśla, że produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych powinna być zintegrowana z systemami dystrybucji energii elektrycznej na wszystkich szczeblach, a także z systemami przesyłu, mając na uwadze zmiany w kierunku bardziej elastycznego rozproszonego modelu produkcji energii, który uwzględnia rynek;

46.

podkreśla, że odnawialne źródła energii o przewidywalnej charakterystyce produkcji, takie jak elektrownie wodne, które można szybko uruchomić i które są przyjazne dla środowiska, stanowią sposób na wsparcie integracji rynkowej odnawialnych źródeł energii o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji;

47.

apeluje o przyjęcie zintegrowanego podejścia do polityki energetycznej, obejmującego rozwój i regulację sieci energetycznej, magazynowanie energii, zarządzanie popytem, udoskonalenia w zakresie efektywności energetycznej oraz zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii; podkreśla, że należy unikać wyboru technologii niezgodnych z zasadą dekarbonizacji;

48.

zauważa, że integracja rynkowa wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych wymaga elastyczności rynków, zarówno po stronie podaży, jak i popytu, a to z kolei wymaga budowy, modernizacji i adaptacji sieci energetycznych i opracowania nowych technologii magazynowania;

49.

podkreśla, że elektryfikacja zarówno systemów ogrzewania, jak i chłodzenia, transportu i innych sektorów ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia szybkiego i wydajnego przejścia na odnawialne źródła energii;

50.

podkreśla, że do czasu uelastycznienia się systemu energii elektrycznej konieczny jest priorytetowy dostęp i przesył energii ze źródeł odnawialnych, aby promować modernizację sieci energetycznej oraz wspierać wdrażanie magazynowania i reagowanie na zapotrzebowanie; apeluje do Komisji o wystąpienie z wnioskami w sprawie wzmocnienia i doprecyzowania zasad priorytetowego dostępu i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych w okresie po roku 2020; podkreśla, że możliwość stopniowego wycofywania priorytetowego dostępu i przesyłu należy ocenić podczas śródokresowego przeglądu przyszłej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, który ma nastąpić do roku 2024;

51.

podkreśla, że należy utrzymać i wzmacniać priorytetowy dostęp do sieci i przesył energii ze źródeł odnawialnych zgodnie z obecną dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii; apeluje o wprowadzenie ram prawnych na okres po 2020 r. zapewniających odpowiednią rekompensatę z tytułu ograniczeń produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych;

52.

odnotowuje strategię Komisji na rzecz wzmocnienia mechanizmów reagowania na zapotrzebowanie; podkreśla, że nie powinno to prowadzić do dodatkowych obciążeń dla obywateli ani do wzrostu kosztów energii dla konsumentów; podkreśla, że mechanizmy reagowania na zapotrzebowanie mogą stanowić okazję do ograniczenia kosztów energii, a udział w mechanizmach reagowania na zapotrzebowanie lub dynamicznego ustalania cen zawsze powinien mieć ściśle dobrowolny charakter;

53.

uważa, że opracowanie rozwiązań w zakresie magazynowania energii będzie stanowić konieczny element rozwoju i integracji znacznych ilości energii ze źródeł odnawialnych, co pomoże w zrównoważeniu sieci energetycznej i zapewnieniu środków przechowywania nadmiaru wytwarzanej energii ze źródeł odnawialnych; apeluje o dokonanie przeglądu obecnych ram prawnych, tak aby promować wdrażanie systemów magazynowania energii i usunąć istniejące bariery;

54.

podkreśla, że problem wąskich gardeł energetycznych nadal utrudnia swobodny przepływ energii ze źródeł odnawialnych przez granice państw członkowskich i spowalnia postępy w ustanawianiu prawdziwego wewnętrznego rynku energii w Unii Europejskiej;

55.

podkreśla, że należy wzmocnić pozycję konsumentów i zapewnić im odpowiednie zachęty do udziału w rynkach energii; zwraca uwagę, że dynamiczne ceny rynkowe, powinny być ukierunkowane na wywołanie odpowiednich reakcji popytowych ze strony konsumentów i uruchomienie niezbędnej produkcji, a także ułatwienie inteligentnego i wydajnego zużycia; zaleca Komisji, aby dokonała dalszej analizy ich wpływu na różne grupy konsumentów;

56.

podkreśla, że niektórzy konsumenci mają sztywne wzorce zużycia energii i mogą negatywnie odczuć skutki rozszerzonych mechanizmów wspierania efektywności w oparciu o cenę; podkreśla w tym kontekście znaczenie realizowania w państwach członkowskich strategii politycznych na rzecz efektywności energetycznej, które koncentrują się na konsumentach znajdujących się w trudnej sytuacji;

57.

uważa, że powinny istnieć jasne unijne ramy regulacyjne dotyczące konsumpcji własnej energii ze źródeł odnawialnych oraz wspólnot/spółdzielni w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych, które to ramy będą uwzględniać wszystkie korzyści przy opracowywaniu mechanizmów płatności za sprzedaż nadwyżek produkcji, dostęp do sieci energetycznej i jej wykorzystanie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały samodzielne wytwarzanie energii oraz tworzenie i wzajemne łączenie lokalnych sieci dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, które będą uzupełnieniem krajowej polityki energetycznej; podkreśla, że prosumenci powinni mieć prawo dostępu do sieci energetycznej i rynku energii po uczciwych cenach i nie powinni być obciążani dodatkowymi podatkami czy opłatami; wyraża zaniepokojenie z powodu inicjatyw podejmowanych przez niektóre państwa członkowskie, a zmierzających do stworzenia przeszkód utrudniających konsumpcję i produkcję własną;

58.

zauważa, że obecnie konsumenci jedynie w niewielkim stopniu przyczyniają się do planowanej budowy nowych zdolności wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych przy okazji wyboru taryf energetycznych oferowanych jako oparte na koszyku paliw w całości składającym się z odnawialnych źródeł energii; apeluje o wprowadzenie dokładnego, niezawodnego i przejrzystego mechanizmu śledzenia, tak aby określenie "ekologiczny" wiązało się ze spełnieniem mierzalnych kryteriów w zakresie dodatkowych korzyści środowiskowych;

59.

nalega na państwa członkowskie, aby lepiej wykorzystywały energię cieplną i chłodniczą ze źródeł geotermalnych;

60.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji z lutego 2016 r. w sprawie strategii UE w zakresie ogrzewania i chłodzenia, podkreśla jednak brak postępów oraz niskie poziomy docelowe, jeżeli chodzi o wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu, zwłaszcza w budynkach; podkreśla ogromne możliwości dalszych postępów, jeżeli chodzi o wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych do ogrzewania i chłodzenia; zwraca uwagę, że sektor ogrzewania i chłodzenia odpowiada za połowę zużycia energii końcowej w UE, przez co odgrywa zasadniczą rolę w osiąganiu celów UE w zakresie klimatu i odnawialnych źródeł energii; dostrzega korzyści płynące ze zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w sektorze ogrzewania i chłodzenia; podkreśla, że dzięki większej elastyczności infrastruktury ciepłowniczej i magazynowania energii cieplnej można łatwiej wykorzystywać odnawialne źródła energii o nieprzewidywalnych zdolnościach produkcyjnych przez magazynowanie energii w formie ciepła, co przynosi doskonałe zwroty z inwestycji i daje szansę na poprawę jakości zatrudnienia na szczeblu lokalnym; wzywa Komisję, aby zlikwidowała luki regulacyjne w pakiecie legislacyjnym dotyczącym energii ze źródeł odnawialnych po roku 2020; przypomina, że działania w sektorze ogrzewania i chłodzenia mogą w sposób znaczący przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego (zważywszy, że 61 % gazu importowanego do Unii Europejskiej wykorzystuje się w budynkach, głównie w celach grzewczych), na przykład przez rozwój lokalnych sieci ciepłowniczych/chłodniczych stanowiących skuteczny środek wprowadzenia zrównoważonego ogrzewania na szeroką skalę do miast, ponieważ mogą jednocześnie dostarczać ogrzewanie pochodzące z różnych źródeł i niekoniecznie zależą od wyłącznie jednego źródła;

61.

z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący strategii w zakresie ogrzewania i chłodzenia, w którym podkreślono potrzebę stopniowego wycofywania paliw kopalnych, które nadal odpowiadają za 75 % energii zużywanej w tym sektorze, oraz zastąpienia ich w całości środkami zapewniającymi efektywność energetyczną, które stanowią naszą główną szansę na zmniejszenie wykorzystania paliw kopalnych, oraz energią ze źródeł odnawialnych;

62.

wzywa do podjęcia dalszych działań na rzecz wykorzystania pozostałego znacznego potencjału energii ze źródeł odnawialnych w sektorach grzewczym i chłodniczym, aby w pełni osiągnąć cele wyznaczone na 2020 r.; wzywa Komisję, aby w ramach pakietu legislacyjnego dotyczącego energii ze źródeł odnawialnych po roku 2020 zlikwidowała luki regulacyjne w tych sektorach;

63.

zauważa, że obecnie biomasa jest najszerzej wykorzystywanym odnawialnym źródłem energii do celów grzewczych, odpowiadającym za ok. 90 % ogrzewania ze źródeł odnawialnych; zwraca uwagę, że odgrywa ona kluczową rolę w Europie Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza w kontekście zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego w sposób zrównoważony;

64.

podkreśla potrzebę ułatwienia przejścia na efektywne energetycznie urządzenia grzewcze wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych, przy jednoczesnym zapewnieniu adekwatnego wsparcia oraz rozszerzonego zakresu informacji i pomocy dla obywateli dotkniętych ubóstwem energetycznym;

65.

podkreśla potrzebę kompleksowej i skutecznej definicji chłodzenia wykorzystującego odnawialne źródła energii;

66.

podkreśla potrzebę modernizacji i zwiększenia wydajności systemów ciepłowniczych i chłodniczych, ponieważ sieci ciepłownicze i chłodnicze mogą zużywać i magazynować energię elektryczną ze źródeł odnawialnych, a następnie rozprowadzać ją do budynków i zakładów przemysłowych, zwiększając poziom wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu;

67.

podkreśla potencjał grup prosumentów, obejmujących gospodarstwa domowe, mikro- i małe przedsiębiorstwa, spółdzielnie i organy samorządu terytorialnego, dla ustanawiania zbiorowych systemów energetycznych, np. systemów grzewczych zapewniających efektywne kosztowo ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, a także dla zapewnienia synergii między efektywnością energetyczną a energią ze źródeł odnawialnych;

68.

uważa, że należy wzmocnić synergię między dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii, dyrektywą w sprawie efektywności energetycznej i dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, aby zwiększyć wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych w ogrzewaniu i chłodzeniu;

69.

zauważa, że projekty w zakresie efektywności energetycznej w ogrzewaniu i chłodzeniu stanowią ważne narzędzia dla zapewnienia stabilnych i przewidywalnych wzorców zużycia energii i zwalczania ubóstwa energetycznego;

70.

odnotowuje istotne zaległości w dążeniu do celu wynoszącego 10 % energii ze źródeł odnawialnych do roku 2020 w sektorze transportu, wynikające częściowo z trudności w realizacji opartej na biopaliwach strategii dotyczącej odnawialnych źródeł energii dla transportu; przypomina, że transport jest jedynym sektorem w UE, w którym zanotowano wzrost emisji gazów cieplarnianych od 1990 r.; wskazuje, że odnawialne źródła energii mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonej mobilności; apeluje do państw członkowskich o zwiększenie wysiłków na rzecz wdrożenia zrównoważonych środków w sektorze transportu, takich jak ograniczanie popytu, przejście na bardziej zrównoważone środki transportu, poprawa efektywności energetycznej oraz elektryfikacja sektora transportu; wzywa Komisję do opracowania ram prawnych wspierających wykorzystanie pojazdów elektrycznych napędzanych energią elektryczną ze źródeł odnawialnych, a także do udoskonalenia, ram prawnych, tak by oferowały perspektywy rozwoju biopaliw o wysokiej efektywności pod względem emisji gazów cieplarnianych, z uwzględnieniem pośredniej zmiany użytkowania gruntów w okresie po 2020 r.;

71.

wzywa do utrzymania i zwiększenia częściowego wykorzystania WPR do wspierania inwestycji na rzecz produkcji i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorze rolnictwa;

72.

szacuje, że transport odpowiada za ponad 30 % całkowitego zużycia energii w Europie oraz że 94 % transportu opiera się na produktach ropopochodnych; uważa w związku z tym, że działania na rzecz zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorze transportu muszą być ambitne i mieć jasny związek z dekarbonizacją sektora transportu;

73.

zwraca się do Komisji o przedstawienie ambitnych środków przyspieszenia dekarbonizacji transportu, w tym za pomocą paliw odnawialnych, zwiększonej elektryfikacji i rozszerzonej efektywności energetycznej, oraz o intensyfikację działań promujących rozwój technologii i innowacji w tych obszarach;

74.

dostrzega znaczenie elektryfikacji sektora transportu dla dekarbonizacji gospodarki i apeluje do Komisji o opracowanie uregulowań ramowych zachęcających do korzystania z pojazdów elektrycznych napędzanych energią elektryczną ze źródeł odnawialnych, co ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów na rok 2030;

75.

oczekuje na przedstawienie przez Komisję w czerwcu 2016 r. strategii w zakresie dekarbonizacji sektora transportu i podkreśla w tym kontekście, że należy promować zwiększenie korzystania z energii ze źródeł odnawialnych, aby zapewnić aktywny wkład sektora transportu w osiągnięcie celów na rok 2020;

76.

z zadowoleniem przyjmuje postępy w opracowywaniu nowych biopaliw i silników w wyniku projektów ukończonych w ramach Wspólnego Przedsiębiorstwa "Czyste niebo";

77.

podkreśla znaczenie opracowania biopaliw nowej generacji wykorzystujących biomasę lub odpady;

78.

zwraca uwagę na potrzebę poprawy otoczenia regulacyjnego i warunków długoterminowych w celu wspierania rozwoju energii ze źródeł odnawialnych w transporcie morskim i lotniczym;

79.

podkreśla potrzebę przesunięcia modalnego w sektorze transportu, aby realizować przepisy i strategie dotyczące mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym intermodalności, zrównoważonych systemów logistycznych, zarządzania mobilnością i zrównoważonych strategii dla obszarów miejskich, które zmieniają zużycie energii w transporcie na rzecz źródeł odnawialnych i/lub minimalizują ogólne zużycie energii, zachęcając do bardziej aktywnych modeli podróżowania, rozwijając i wdrażając rozwiązania z zakresu inteligentnych miast i wspierając ekologiczną mobilność miejską i odpowiednie miejskie planowanie przestrzenne; apeluje do państw członkowskich i UE o promowanie przesunięcia modalnego w zakresie przewozów pasażerskich i towarowych z transportu drogowego i lotniczego na transport kolejowy i morski; apeluje do Komisji o dokonanie oceny potencjału technologii trolejbusów towarowych;

80.

apeluje do instytucji unijnych, aby w celu wykazania swojego zdecydowanego zaangażowania w rozwój energii ze źródeł odnawialnych rozwinęły własne zdolności produkcji energii ze źródeł odnawialnych, aby pokryć zapotrzebowanie energetyczne własnych budynków publicznych; podkreśla, że do czasu uzyskania takich zdolności produkcyjnych instytucje UE powinny nabywać na własne potrzeby energię ekologiczną;

81.

podkreśla, że zwiększenie udziału transportu pieszego, rowerowego i współdzielenia pojazdów oraz systemy transportu publicznego mają kluczowe znaczenie dla ograniczania i unikania uzależnienia UE od ropy naftowej, a przez to dla ograniczania emisji gazów cieplarnianych;

82.

podkreśla potencjał systemów rowerowych i infrastruktury rowerowej dla zwiększenia zrównoważonego charakteru transportu miejskiego;

83.

podkreśla, że zwiększenie elektryfikacji systemów transportu może przyczynić się do ograniczenia emisji i wnieść wkład w gospodarkę niskoemisyjną;

84.

wzywa Komisję, aby ze względu na konieczność zwiększenia synergii i spójności polityki europejskiej ustanowiła kryteria zrównoważonego rozwoju bioenergii, z uwzględnieniem szczegółowej oceny funkcjonowania istniejących strategii UE w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym; przypomina, że zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego UE należy osiągnąć przez zrównoważone wykorzystanie własnych surowców, zgodnie z celem polegającym na poprawie efektywności korzystania z zasobów;

85.

zaleca ostrożność w związku z tendencją do coraz większego wykorzystywania biomasy leśnej jako głównego odnawialnego źródła energii w UE, gdyż może to wywierać szkodliwe skutki dla klimatu i środowiska, jeżeli biomasa ta nie będzie pozyskiwana w sposób zrównoważony i należycie uzasadniony; zauważa, że skutki klimatyczne bioenergii muszą być brane pod uwagę w perspektywie długoterminowej ze względu na długie okresy powrotu wycinanych lasów do równowagi;

86.

zauważa, że bioenergia stanowi już 60 % energii ze źródeł odnawialnych w Europie, a jej wykorzystanie prawdopodobnie jeszcze wzrośnie; podkreśla konieczność pilnego wyjaśnienia skutków cieplarnianych różnych zastosowań biomasy leśnej do celów energetycznych, a także potrzebę wskazania zastosowań, które mogą przynieść największe korzyści z punktu widzenia łagodzenia zmiany klimatu w perspektywie czasowej stosownej dla danej strategii politycznej;

87.

podkreśla, że produkcja biopaliw nie powinna zakłócać produkcji żywności ani naruszać bezpieczeństwa żywnościowego; uważa jednak, że wyważona polityka promująca zwiększenie plonów upraw takich jak pszenica, kukurydza, buraki cukrowe i słoneczniki zapewniłaby surowce do produkcji biopaliw, biorąc pod uwagę pośrednią zmianę użytkowania gruntów, co dałoby europejskim rolnikom stabilne dochody, przyciągnęłoby inwestorów na obszary wiejskie i wpłynęłoby na tworzenie miejsc pracy na tych obszarach, pomogłoby rozwiązać problem Europy z ciągłym niedostatkiem wysokobiałkowej (niemodyfikowanej genetycznie) paszy dla zwierząt, a także zmniejszyłoby uzależnienie Europy od importu paliw kopalnych; uważa, że w przypadkach nadwyżek takich produktów rolnych na rynku, produkcja biopaliw i bioetanolu stanowiłaby tymczasowy rynek zbytu, który pozwoliłby utrzymać zrównoważone ceny zakupu, chroniłby dochody rolników podczas kryzysów i służyłby za mechanizm stabilizacji rynków; podkreśla, że należy zachęcać do udostępniania leżących odłogiem gruntów rolnych, które nie są wykorzystywane do produkcji żywności, do produkcji bioenergii, w celu osiągnięcia krajowych i europejskich celów w dziedzinie energii odnawialnej;

88.

uważa, że odchody zwierzęce mogą być cennym źródłem biogazu przez wykorzystanie technik przetwarzania odchodów zwierzęcych, takich jak fermentacja, i podkreśla przy tym, jak ważne jest, aby taka opcja była opłacalna dla rolników;

89.

zachęca państwa członkowskie i Komisję do propagowania znaczenia, jakie ma zrównoważona gospodarka leśna, a tym samym biomasa leśna jako jeden z głównych surowców odnawialnych UE, dla osiągnięcia celów w zakresie energetyki; zwraca uwagę na rosnące zapotrzebowanie na biomasę leśną, co oznacza, że należy jeszcze bardziej wzmacniać i promować zrównoważoną gospodarkę leśną, zgodnie z strategią leśną UE, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla różnorodności biologicznej oraz ekosystemowej funkcji lasów, w tym absorpcji CO₂ z atmosfery; podkreśla w związku z tym potrzebę zrównoważonego wykorzystania zasobów uprawianych w UE i przywożonych z państw trzecich, mając na uwadze bardzo długi okres regeneracji drewna;

90.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie sprawozdania z postępów w dziedzinie energii odnawialnej (2016/2041(INI)).

Dz.U.UE.C.2018.91.16

Sprawozdanie z postępów w dziedzinie energii odnawialnej