Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze...

1.

uważa, że minął już czas podejmowania decyzji ad hoc i stopniowo, ponieważ często prowadzi to jedynie do środków, które są albo niewystarczające, albo spóźnione; jest przekonany, że nadszedł na poważne przemyślenie sposobu naprawy braków zarządzania Unią Europejską przez przeprowadzenie kompleksowego, dogłębnego przeglądu Traktatu z Lizbony; uważa, że krótko- i średnioterminowe rozwiązania można tymczasem osiągnąć poprzez wykorzystanie pełnego potencjału obecnych Traktatów;

2.

zauważa, że reforma Unii powinna raczej prowadzić do jej modernizacji dzięki ustanowieniu nowych skutecznych europejskich zdolności, instrumentów i dalszej demokratyzacji procesów decyzyjnych, a nie do jej renacjonalizacji w drodze większej "międzyrządowości";

3.

podkreśla, że z niedawnego sondażu Eurobarometru wynika, że - wbrew powszechnemu mniemaniu - obywatele UE wciąż mają świadomość wagi prawdziwie europejskich rozwiązań i w pełni je popierają 24 , między innymi w dziedzinie bezpieczeństwa, obrony i migracji;

4.

z wielkim niepokojem obserwuje mnożenie się podgrup państw członkowskich, które podważają jedność Unii, wprowadzając brak przejrzystości, a także podważając zaufanie społeczeństwa; uważa, że UE-27 jest najwłaściwszym formatem do dyskusji o przyszłości Unii; podkreśla, że rozbicie dyskusji na różne formaty lub grupy państw członkowskich przyniosłoby skutki przeciwne do oczekiwanych;

5.

podkreśla, że kompleksową demokratyczną reformę Traktatów należy osiągnąć w drodze refleksji nad przyszłością UE oraz porozumienia w sprawie wizji dla obecnych i przyszłych pokoleń obywateli europejskich, prowadząc do konwencji, która z uwagi na swój skład - przedstawiciele parlamentów narodowych, rządów wszystkich państw członkowskich, Komisji, Parlamentu Europejskiego i organów doradczych UE, takich jak Komitet Regionów i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny - gwarantuje włączenie wszystkich podmiotów, a także zapewnia właściwą platformę dla takich rozważań i zaangażowanie europejskich obywateli i społeczeństwa obywatelskiego;

Położenie kresu Europie "à la carte"

6.

wyraża ubolewanie z powodu faktu, że za każdym razem, kiedy Rada Europejska postanawia zastosować metody międzyrządowe i obejść "metodę wspólnotową lub unijną" określoną w Traktatach, nie tylko obniża to skutecznego kształtowania polityki, ale również przyczynia się do coraz mniejszej przejrzystości oraz, rozliczalności i kontroli demokratycznej; uważa, że stosowanie zróżnicowanej ścieżki jest możliwe jedynie jako tymczasowy krok na drodze ku bardziej zintegrowanemu i skutecznemu kształtowaniu polityki UE;

7.

uważa, że tzw. metoda unijna jest jedyną demokratyczną metodą stanowienia prawa, która zapewnia, że uwzględniane są wszystkie interesy, zwłaszcza wspólny interes europejski; przez pojęcie "metoda unijna" rozumie procedurę ustawodawczą, zgodnie z którą Komisja - w ramach swoich uprawnień wykonawczych - składa wniosek ustawodawczy, Parlament i Rada - reprezentujące odpowiednio obywateli i państwa - stanowią większością głosów, przy czym zasada jednomyślności staje się bezwzględnym wyjątkiem, a Trybunał Sprawiedliwości nadzoruje i sprawuje ostateczną kontrolę sądowniczą; podkreśla, że metody unijnej należy przestrzegać nawet w przypadkach niecierpiących zwłoki;

8.

uważa, że w tych okolicznościach konieczne jest ponowne przywołanie misji tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy (art. 1 TUE), aby zminimalizować wszelkie tendencje do rozpadu i ponownie wyjaśnić moralny, polityczny i historyczny cel oraz konstytucyjny charakter UE;

9.

sugeruje, by zmniejszyć restrykcyjność wymagań dotyczących nawiązywania rozszerzonej, zorganizowanej współpracy, między innymi przez obniżenie minimalnej liczby uczestniczących państw członkowskich;

10.

proponuje, aby w ramach następnego przeglądu Traktatów zracjonalizować obecne niejasne zróżnicowanie przez zaniechanie, lub przynajmniej drastycznie ograniczenie, praktyki stosowania klauzul opt-out, opt-in i odstępstw dla poszczególnych państw członkowskich na poziomie prawa pierwotnego UE;

11.

zaleca określenie i rozwijanie wokół UE kręgu partnerów spośród państw, które nie mogą lub nie chcą przystąpić do Unii, lecz mimo to chciałyby pozostawać w bliskich stosunkach z UE; jest zdania, że relacjom tym powinny towarzyszyć zobowiązania odpowiadające odnośnym prawom, takie jak wkład finansowy i, co ważniejsze, poszanowanie podstawowych wartości Unii i praworządności;

12.

uważa, że jednolite ramy instytucjonalne powinny zostać zachowane, aby służyć osiągnięciu wspólnych celów Unii i zagwarantować zasadę równości wszystkich obywateli i państw członkowskich;

Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej

13.

zwraca uwagę, że jednym z możliwych rozwiązań mógłby również być nowy rodzaj partnerstwa, by uszanować wolę większości obywateli Zjednoczonego Królestwa, aby wystąpić z UE; podkreśla, że wystąpienie z UE Zjednoczonego Królestwa - jednego z większych państw członkowskich oraz największego państwa spoza strefy euro - wpływa na siłę i równowagę instytucjonalną Unii;

14.

potwierdza, że składniki konstytucyjne Unii, w szczególności integracja jednolitego rynku i brak możliwości jego oddzielenia od czterech podstawowych wolności Unii (swobodnego przepływu kapitału, osób, towarów i usług), stanowią podstawowe, niepodzielne filary Unii, podobnie jak istnienie państwa prawa, gwarantowane przez Trybunał Sprawiedliwości; ponownie podkreśla, że tej jedności konstytucyjnej nie można cofnąć podczas negocjacji w sprawie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii;

15.

wnosi o przeniesienie do innego państwa członkowskiego siedzib Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego i Europejskiej Agencji Leków, które aktualnie znajdują się w Londynie, z uwagi na decyzję obywateli Zjednoczonego Królestwa, by wystąpić z UE;

Nowe zarządzanie gospodarcze na rzecz wzrostu gospodarczego, spójności społecznej i stabilności finansowej

16.

jest poważnie zaniepokojony rosnącymi różnicami gospodarczymi i społecznymi oraz brakiem reformy gospodarczej i stabilności finansowej w unii gospodarczej i walutowej (UGW), a także spadkiem konkurencyjności gospodarek wielu należących do niej państw; wynika to w szczególności z braku wspólnej polityki budżetowej i gospodarczej; uważa, że wspólna polityka budżetowa i gospodarcza powinna stać się kompetencją dzieloną między Unią a państwami członkowskimi;

17.

uważa, że w obecnej postaci pakt stabilności i wzrostu oraz zasada "no bail-out" (art. 125 TFUE) niestety nie przynoszą oczekiwanych rezultatów; uważa, że UE musi odrzucać próby powrotu do protekcjonistycznej polityki narodowej i powinna w przyszłości utrzymać otwartą gospodarkę; ostrzega, że nie można tego osiągnąć przez rozbicie modelu społecznego;

18.

zauważa ponadto, że obecny system nie gwarantuje w wystarczającym stopniu krajowej odpowiedzialności za zalecenia dla poszczególnych krajów; jest zainteresowany w tym względzie potencjałem Europejskiej Rady Budżetowej oraz jej przyszłej misji doradczej względem Komisji w sprawie kursu polityki budżetowej, który byłby odpowiedni dla całej strefy euro;

19.

jest świadomy potrzeby dokonania przeglądu skuteczności wielu niedawnych środków zarządzania kryzysowego podjętych przez UE, a także włączenia do prawa pierwotnego niektórych procedur decyzyjnych, jak również potrzeby umocnienia podstaw prawnych nowych ram regulacyjnych sektora finansowego; zgadza się ze stwierdzeniem zawartym w sprawozdaniu pięciu przewodniczących, że tzw. otwarta metoda koordynacji nie działa jako podstawa strategii ekonomicznej Europy;

20.

proponuje w związku z tym przyjęcie - w uzupełnieniu do paktu stabilności i wzrostu - kodeksu konwergencji jako aktu prawnego w ramach zwykłej procedury ustawodawczej, w którym wyznaczone zostaną zbieżne cele (w zakresie podatków, rynku pracy, inwestycji, wydajności, spójności społecznej oraz potencjału administracyjnego i dobrego sprawowania rządów); nalega, by w oparciu o ramy zarządzania gospodarczego przestrzeganie kodeksu konwergencji było warunkiem pełnego udziału w mechanizmie zdolności fiskalnej strefy euro, a każde państwo członkowskie musiało wysunąć propozycje co do sposobu spełnienia kryteriów tego kodeksu; podkreśla, że normy i zachęty podatkowe będą musiały zostać ustalone w rezolucji w sprawie mechanizmu zdolności fiskalnej dla strefy euro;

21.

uważa silny wymiar socjalny za niezbędny dla kompleksowej UGW oraz że art. 9 TFUE w swojej obecnej formie nie wystarcza do zagwarantowania właściwej równowagi między prawami socjalnymi a wolnościami gospodarczymi; wzywa zatem do uznania równorzędności tych praw oraz do ochrony dialogu między partnerami społecznymi;

22.

domaga się włączenia Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej zwanego dalej paktem fiskalnym do unijnych ram prawnych, a także włączenia do prawa UE EMS oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w oparciu o kompleksową ocenę ich wdrożenia oraz przy odpowiednim nadzorze demokratycznym przez Parlament, by zagwarantować, że kontrola i rozliczalność należą do odpowiedzialności podmiotów, które wnoszą w nie wkład; wzywa również do dalszego rozwijania konferencji międzyparlamentarnej przewidzianej art. 13 paktu fiskalnego w celu umożliwienia, kiedy zajdzie taka potrzeba, prowadzenia w porę istotnych dyskusji między PE oraz parlamentami narodowymi;

23.

jest zdania, że aby poprawić stabilność finansową, złagodzić asymetryczne i symetryczne wstrząsy transgraniczne oraz ograniczyć skutki recesji, a także zapewnić właściwy poziom inwestycji, strefa euro potrzebuje zdolności budżetowej opartej na prawdziwych zasobach własnych, a także europejskiego organu skarbu mającego zdolność do zaciągania kredytów; zwraca uwagę, że organ ten powinien być częścią Komisji i podlegać kontroli demokratycznej ze strony Parlamentu i Rady oraz być wobec nich rozliczalny;

24.

zwraca uwagę, że ponieważ przestrzeganie przepisów ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej, potrzebne są instytucje państwowe silniejsze od tych, które zapewnia obecnie Komisja lub Eurogrupa, jak również pełny mechanizm kontroli i równowagi demokratycznej przez zaangażowanie Parlamentu Europejskiego we wszystkie aspekty unii gospodarczej i walutowej; uważa, że aby podnieść poziom odpowiedzialności, należy jednocześnie zagwarantować rozliczalność na szczeblu, na którym są podejmowane lub wykonywane decyzje, przy czym parlamenty narodowe powinny kontrolować rządy krajowe, zaś Parlament Europejski - europejskie organy wykonawcze;

25.

dlatego też domaga się, aby władzę wykonawczą skupiono w Komisji w postaci unijnego ministra finansów, a Komisja otrzymała uprawnienia do definiowania i realizowania wspólnej unijnej polityki gospodarczej łączącej instrumenty makroekonomiczne, budżetowe i pieniężne, która opierać się będzie na zdolnościach budżetowych strefy euro; minister finansów powinien być odpowiedzialny za funkcjonowanie EMS oraz innych funduszy wzajemnych, w tym za zdolność budżetową, a także byłby jedynym przedstawicielem zewnętrznym strefy euro w organizacjach międzynarodowych, szczególnie w sektorze finansów;

26.

uważa, że należy przyznać ministrowi finansów proporcjonalne uprawnienia interwencyjne umożliwiające monitorowanie kodeksu konwergencji, a także uprawnienia do wykorzystywania zachęt finansowych opisanych powyżej;

27.

z zastrzeżeniem zadań Europejskiego Systemu Banków Centralnych uważa, że konieczne jest stworzenie możliwości, by EMS stał się pierwszym kredytodawcą ostatniej instancji dla instytucji finansowych znajdujących się pod jego bezpośrednim nadzorem lub kontrolą; uważa ponadto za konieczne, by Europejski Bank Centralny posiadał pełne uprawnienia federalnego banku rezerw, zachowując jednocześnie pełną niezależność;

28.

nawołuje wreszcie do jak najszybszego, stopniowego sfinalizowania unii bankowej i unii rynków kapitałowych w oparciu o przyspieszony harmonogram;

29.

uważa, że należy znieść wymóg jednomyślności w odniesieniu do harmonizacji niektórych praktyk podatkowych, aby umożliwić UE zapewnienie sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego w oparciu o sprawiedliwe zasady oraz uniknięcie stosowania przez państwa członkowskie szkodliwej polityki podatkowej; wzywa do uczynienia walki z oszustwem podatkowym, unikaniem opodatkowania i rajami podatkowymi podstawowym celem Unii Europejskiej;

Nowe wyzwania

30.

uznaje potrzebę stworzenia prawdziwej europejskiej unii energetycznej podyktowaną względami natury geopolitycznej, gospodarczej i środowiskowej; podkreśla, że zmiana klimatu stanowi jedno z kluczowych wyzwań stojących przed UE; zwraca uwagę, że oprócz potrzeby pełnej ratyfikacji i wdrożenia porozumienia paryskiego oraz modyfikacji wiążących unijnych celów i działań w tym zakresie, należy zmodyfikować ograniczenie, że polityka UE nie może wpływać na prawo państwa członkowskiego do określania warunków wykorzystania własnych zasobów energetycznych oraz ogólnej struktury jego zaopatrzenia w energię (art. 194 ust. 2 TFUE), aby zapewnić pomyślne wdrażanie wspólnej polityki dotyczącej czystej i odnawialnej energii;

31.

podkreśla, że opracowywanie nowych i odnawialnych źródeł energii powinno zostać wpisane do traktatów jako podstawowy cel zarówno Unii, jak i wszystkich państw członkowskich;

32.

zwraca uwagę, że traktaty dają szerokie możliwości stworzenia humanitarnych, dobrze funkcjonujących systemów zarządzania migracją i azylem, w tym Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej, oraz z zadowoleniem przyjmuje postępy w tej dziedzinie; uważa jednak, że traktaty, a w szczególności art. 79 ust. 5 TFUE, są zbyt restrykcyjne, jeżeli chodzi o pozostałe aspekty migracji, w szczególności stworzenie prawdziwego europejskiego systemu legalnej migracji; podkreśla, że przyszły unijny system migracji musi funkcjonować w synergii z pomocą zagraniczną i polityką zagraniczną UE oraz ujednolicać krajowe kryteria udzielania azylu i dostępu do rynku pracy; podkreśla, że kontrola demokratyczna ze strony Parlamentu jest potrzebna w kwestii wprowadzania kontroli granic, porozumień z państwami trzecimi, w tym współpracy w obszarze readmisji i powrotu, azylu i migracji, a także że gwarantowanie bezpieczeństwa narodowego nie może stanowić pretekstu do pomijania działań europejskich;

33.

w świetle dużego zagrożenia terroryzmem uważa, że konieczna jest poprawa zdolności UE w walce z terroryzmem i międzynarodową przestępczością zorganizowaną; podkreśla, że poza poprawą koordynacji pracy właściwych organów i urzędów państw członkowskich należy nadać Europolowi i Eurojustowi prawdziwe uprawnienia i zdolności w dziedzinie prowadzenia dochodzeń i ścigania przestępstw, potencjalnie w drodze przekształcenia ich w prawdziwe Europejskie Biuro Śledcze i Antyterrorystyczne podlegające należytej kontroli parlamentarnej;

34.

uważa, że liczne zamachy terrorystyczne na terenie Europy są dowodem na to, że bezpieczeństwo narodowe można by zapewnić w większym stopniu, gdyby nie stanowiło wyłącznej kompetencji państw członkowskich; w związku z tym proponuje, aby kwestia ta stała się elementem kompetencji dzielonych, aby ułatwić stworzenie europejskiej komórki wywiadowczej i dochodzeniowej w Europolu pod kontrolą sądową; stwierdza, że w międzyczasie nic nie stoi na przeszkodzie, aby na mocy art. 73 TFUE państwa członkowskie nawiązały współpracę tego typu między swoimi służbami;

Wzmacnianie unijnej polityki zagranicznej

35.

zgodnie ze stwierdzeniem zawartym w rezolucji z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej w oparciu o potencjał Traktatu z Lizbony ubolewa, że UE nie poczyniła większych postępów w rozwoju swych zdolności do definiowania i wdrażania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB); zauważa, że jej wysiłki na rzecz wprowadzenia wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony nie były szczególnie pomyślne, zwłaszcza w odniesieniu do podziału kosztów i obowiązków;

36.

odnotowuje, że tylko dzięki wzmocnieniu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE może w sposób wiarygodny reagować na nowe zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa, a co za tym idzie, walczyć z terroryzmem oraz wprowadzać pokój, stabilność i porządek w swoim sąsiedztwie;

37.

jest zdania, że wiceprzewodniczący/ wysoki przedstawiciel powinien stać się ministrem spraw zagranicznych UE i otrzymać wsparcie w działaniach na rzecz stania się głównym przedstawicielem Unii Europejskiej na forach międzynarodowych, również na szczeblu ONZ; powtarza jednocześnie, że można i powinno się poczynić dalsze postępy w oparciu o warunki traktatu lizbońskiego, w tym w odniesieniu do stosowania postanowień w zakresie głosowania kwalifikowaną większością głosów; uważa, że minister spraw zagranicznych powinien móc powoływać swych zastępców politycznych; proponuje dokonanie przeglądu funkcjonowania obecnej Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, a także jej zapotrzebowania na odpowiednie zasoby budżetowe;

38.

podkreśla potrzebę szybkiego stworzenia europejskiej unii obrony, aby wzmocnić obronność terytorium UE, co umożliwiłoby Unii, w partnerstwie strategicznym z NATO, autonomiczne działanie podczas operacji za granicą, głównie z myślą o stabilizacji sąsiedztwa, a co za tym idzie, ugruntowanie roli UE jako gwaranta własnej obronności oraz bezpieczeństwa, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych; zwraca uwagę na inicjatywę niemiecko-francuską z września 2016 r., a także inicjatywę włoską z sierpnia 2016 r., które stanowią pożyteczny wkład w tę kwestię; podkreśla, że Parlament Europejski powinien być w pełni zaangażowany we wszystkie etapy tworzenia europejskiej unii obrony oraz musi dysponować prawem zgody w przypadku operacji prowadzonych za granicą; mając na uwadze znaczenie europejskiej unii obrony, traktaty powinny konkretnie przewidywać możliwość jej utworzenia; ponadto poza Europejską Służbą Działań Zewnętrznych powinno się stworzyć dyrekcję generalną ds. obrony (DG Defence) odpowiedzialną za wewnętrzne aspekty wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony;

39.

podkreśla konieczność podwyższenia zasobów przeznaczonych na wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa w celu sprawienia, by koszty operacji wojskowych prowadzonych w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony lub europejskiej unii obronnej były sprawiedliwiej dzielone;

40.

proponuje utworzenie europejskiego urzędu wywiadu w celu wsparcia WPZiB;

Ochrona praw podstawowych

41.

powtarza, że Komisja jest strażniczką traktatów i wartości unijnych, o których mowa w art. 2 TUE; w świetle szeregu możliwych naruszeń wartości unijnych w różnych państwach członkowskich stwierdza, że aktualna procedura przewidziana w art. 7 TUE jest niepełna i uciążliwa;

42.

podkreśla, że poszanowanie i zagwarantowanie podstawowych wartości UE są podstawą Unii Europejskiej jako wspólnoty opartej na wartościach oraz jednoczą państwa członkowskie;

43.

proponuje zmianę art. 258 TFUE, aby wyraźnie umożliwić Komisji wszczynanie systemowego postępowania o naruszenie wobec państw członkowskich, które naruszają podstawowe wartości; rozumie pojęcie "systemowe postępowanie o naruszenie" jako połączenie grupy powiązanych indywidualnych postępowań o naruszenie wskazujących na poważne i stałe naruszanie art. 2 TUE przez państwo członkowskie;

44.

proponuje rozszerzenie prawa wszystkich osób fizycznych i prawnych dotkniętych bezpośrednio i indywidualnie przez dane działanie do wnoszenia skarg do Trybunału Sprawiedliwości w związku z zarzutami naruszania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przez instytucje Unii Europejskiej lub przez państwo członkowskie, w drodze zmiany art. 258 i 259 TFUE;

45.

zaleca skreślenie art. 51 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz przekształcenie Karty w Kartę praw Unii;

46.

uważa ponadto, że obywatelom należy powierzyć większą liczbę instrumentów demokracji uczestniczącej na szczeblu Unii; proponuje w związku z tym, by poddano ocenie wprowadzenie do traktatów postanowienia o referendum unijnym dotyczącym kwestii istotnych dla działań i polityki UE;

Więcej demokracji, przejrzystości i rozliczalności

47.

proponuje przekształcenie Komisji w główny organ wykonawczy lub rząd Unii w celu wzmocnienia tzw. metody unijnej, zwiększenia przejrzystości oraz poprawienia skuteczności działań podejmowanych na szczeblu Unii Europejskiej;

48.

ponawia wezwanie do znacznego zredukowania składu nowej Komisji oraz obniżenia liczby jej wiceprzewodniczących do dwóch: ministra finansów oraz ministra spraw zagranicznych; sugeruje wprowadzenie takiej samej redukcji w Trybunale Obrachunkowym;

49.

z zadowoleniem przyjmuje nową, udaną procedurę, w ramach której europejskie partie polityczne proponują swych czołowych kandydatów na przewodniczącego europejskiej władzy wykonawczej wybieranego przez Parlament Europejski na wniosek Rady Europejskiej, jest jednak przekonany, że osoby te powinny móc wziąć udział w kolejnych wyborach jako oficjalni kandydaci we wszystkich państwach członkowskich;

50.

podkreśla, że angażowanie obywateli w proces polityczny w ich kraju zamieszkania pomaga budować demokrację europejską, zatem wzywa, aby prawa wyborcze przysługujące osobom mieszkającym w państwach członkowskich, których nie są obywatelami, rozszerzono na wszystkie pozostałe wybory zgodnie z art. 22 TFUE;

51.

popiera decyzję Rady Europejskiej z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie stworzenia systemu, który umożliwi przed każdymi wyborami do Parlamentu Europejskiego ponowny obiektywny, sprawiedliwy, trwały i przejrzysty podział mandatów pomiędzy państwa członkowskie z poszanowaniem zasady proporcjonalności degresywnej i przy uwzględnieniu wszelkich zmian liczby państw członkowskich oraz tendencji demograficznych;

52.

przypomina o licznych wypowiedziach w sprawie jednej siedziby Parlamentu Europejskiego z uwagi na symboliczną wartość takiego kroku oraz na faktyczną oszczędność środków, jaką niosłoby takie rozwiązanie;

53.

ponawia wezwanie do ustanowienia jednej siedziby Parlamentu Europejskiego oraz potwierdza swe zobowiązanie do wszczęcia zwykłej procedury zmiany traktatu na mocy art. 48 TUE, aby zaproponować zmiany do art. 341 TFUE i do Protokołu nr 6, które są niezbędne, aby umożliwić Parlamentowi podjęcie decyzji w sprawie lokalizacji jego siedziby oraz jego wewnętrznej organizacji;

54.

proponuje przekształcenie wszystkich składów Rady, w tym Rady Europejskiej, w Radę Państw, w której głównym zakresem odpowiedzialności Rady Europejskiej byłoby zapewnianie kierunku i spójności innym jej składom;

55.

uważa, że jako druga izba władzy prawodawczej UE Rada, a także jej wyspecjalizowane składy, powinna - w interesie specjalizacji, profesjonalizmu i zapewnienia ciągłości - zastąpić aktualny system rotacyjnej, sześciomiesięcznej prezydencji systemem stałych przewodniczących wybranych spośród wszystkich ministrów państw członkowskich zasiadających w Radzie; sugeruje, by decyzje Rady były podejmowane przez jedną Radę prawodawczą, zaś pozostałe wyspecjalizowane składy Rady powinny zostać przekształcone w organy przygotowawcze, na podobieństwo komisji parlamentarnych;

56.

jest zdania, że państwa członkowskie powinny móc ustalić skład swego przedstawicielstwa krajowego w wyspecjalizowanych składach Rady niezależnie od tego, czy w ich skład mieliby wejść przedstawiciele ich parlamentów narodowych, rządów bądź też obu tych instancji;

57.

podkreśla, że po utworzeniu stanowiska unijnego ministra finansów, Eurogrupa powinna zostać uznana za wyspecjalizowany skład Rady pełniący funkcje prawodawcze i kontrolne;

58.

wzywa do dalszego ograniczenia głosowania na zasadzie jednomyślności w Radzie w dziedzinach, w których ten rodzaj głosowania jest nadal stosowany, np. polityka zagraniczna i obronność, kwestie budżetowe i polityka społeczna, na rzecz głosowania większością kwalifikowaną, oraz do zmiany aktualnych specjalnych procedur ustawodawczych na zwykłe procedury ustawodawcze, a także do całkowitego zastąpienia procedury konsultacji procedurą współdecyzji przez Parlament i Radę;

59.

uważa, że w procesie usprawniania zarządzania strefą euro należy w szczególności zwrócić uwagę na interesy państw członkowskich, które nie należą jeszcze do tej strefy (tzw. pre-ins);

60.

uznaje ważną rolę, jaką parlamenty narodowe odgrywają w obecnym porządku instytucjonalnym Unii Europejskiej, a w szczególności ich rolę, jeżeli chodzi o transpozycję prawodawstwa UE do prawa krajowego, a także rolę, jaką odgrywałyby one w kontroli ex ante i ex post decyzji prawodawczych oraz wyborów politycznych dokonywanych przez ich członków w Radzie, w tym w jej wyspecjalizowanych składach; sugeruje zatem uzupełnienie i wzmocnienie uprawnień parlamentów narodowych poprzez wprowadzenie tzw. procedury zielonej kartki, w ramach której parlamenty narodowe mogłyby przedkładać Radzie wnioski prawodawcze do rozpatrzenia;

61.

chociaż szanuje rolę parlamentów narodowych i zasadę pomocniczości, uznaje wyłączne kompetencje UE w obszarze wspólnej polityki handlowej; wzywa do jasnego rozgraniczenia kompetencji Unii i państw członkowskich w tym zakresie; zauważa, że to rozgraniczenie miałoby pozytywny wpływ na zatrudnienie i wzrost zarówno w UE, jak i u jej partnerów handlowych;

62.

zgodnie ze wspólną praktyką stosowaną w szeregu państw członkowskich proponuje ponadto, by obie izby prawodawcy unijnego, tj. Rada, a w szczególności Parlament - jako jedyny organ wybierany bezpośrednio przez obywateli - otrzymały prawo inicjatywy prawodawczej, z zastrzeżeniem podstawowych prerogatyw prawodawczych Komisji;

63.

wyraża opinię, że na mocy art. 245 i 247 TFUE nie tylko Rada i Komisja, ale również Parlament Europejski powinny mieć prawo do wnoszenia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości, w przypadku gdyby członek lub były członek Komisji Europejskiej naruszył swoje zobowiązania na mocy traktatów, dopuścił się poważnego uchybienia lub nie spełniał już warunków koniecznych do wykonywania swych funkcji;

64.

nalega, by wzmocniono uprawnienia śledcze Parlamentu, a także by przyznano mu konkretne, rzeczywiste i wyraźnie określone uprawnienia, które będą bardziej odpowiadały jego pozycji politycznej oraz kompetencjom, w tym prawo do wzywania świadków, prawo pełnego dostępu do dokumentów, prawo prowadzenia dochodzeń na miejscu oraz prawo nakładania sankcji z tytułu nieprzestrzegania przepisów;

65.

jest przekonany, że w ramach budżetu UE konieczne jest stworzenie systemu faktycznych zasobów własnych, opartego na zasadach prostoty, sprawiedliwości i przejrzystości; popiera zalecenia Grupy Wysokiego Szczebla ds. Zasobów Własnych dotyczące zróżnicowania wpływów do budżetu UE, w tym nowych zasobów własnych, aby zmniejszyć udział wkładów do budżetu UE opartych na DNB, w celu wyeliminowania dzięki temu podejścia państw członkowskich zakładającego tzw. należyty zwrot ("juste retour"); nalega w tym kontekście na stopniowe zniesienie wszelkich form rabatów;

66.

w związku z tym proponuje, aby w odniesieniu do procedur decyzyjnych dotyczących zasobów własnych oraz WRF dokonano przejścia z jednomyślności na głosowanie kwalifikowaną większością głosów, przez co wprowadzono by prawdziwe współdecydowanie przez Radę i Parlament we wszystkich kwestiach budżetowych; ponawia apel, aby czas obowiązywania WRF odpowiadał trwaniu kadencji Parlamentu i europejskiej władzy wykonawczej oraz nalega, aby finanse wszystkich agencji unijnych stały się nieodłączną częścią budżetu UE;

67.

zaznacza, że do przyjęcia rozporządzenia w sprawie WRF należy zastosować zwykłą procedurę ustawodawczą, aby dostosować to rozporządzenie do procedur decyzyjnych dotyczących niemal wszystkich wieloletnich programów UE, łącznie z odnośnym przydziałem środków, a także do budżetu UE; wyraża przekonanie, że procedura zgody pozbawia Parlament Europejski uprawnień decyzyjnych, które posiada on w odniesieniu do przyjmowania budżetów rocznych, natomiast zasada jednomyślności w Radzie oznacza, że porozumienie stanowi najniższy wspólny mianownik wynikający z potrzeby uniknięcia weta ze strony pojedynczego państwa członkowskiego;

68.

odnotowuje fakt, że wykaz instytucji znajdujący się w art. 13 TFUE różni się od wykazu w art. 2 rozporządzenia finansowego; uważa, że rozporządzenie finansowe odzwierciedla już powszechną praktykę;

69.

stwierdza, że w kilku przypadkach litera TFUE odbiega od praktyki i ducha Traktatu; jest zdania, że niespójności te należy skorygować zgodnie z zasadami demokracji i przejrzystości;

70.

przypomina, że każda instytucja, jak określono w definicji zawartej w art. 2 lit. b) rozporządzenia finansowego, posiada autonomię we wdrażaniu własnej sekcji budżetu zgodnie z art. 55 rozporządzenia finansowego; zwraca uwagę, że taka autonomia wiąże się również ze znaczną odpowiedzialnością w zakresie wykorzystania przydzielonych środków;

71.

zaznacza, że skuteczny nadzór nad wykonaniem budżetu UE sprawowany przez instytucje i organy wymaga prowadzonej w dobrej wierze i skuteczniejszej współpracy z Parlamentem, pełnej przejrzystości w zakresie wykorzystania środków, jak również przedstawiania przez wszystkie instytucje rocznego sprawozdania z działań podjętych w następstwie zaleceń Parlamentu w ramach udzielania absolutorium; ubolewa, że Rada nie przestrzega tej procedury i uważa, że ta długo utrzymująca się sytuacja jest nieuzasadniona i szkodzi reputacji całej Unii;

72.

zauważa, że procedura udzielania absolutorium budżetowego osobno poszczególnym instytucjom i organom UE jest stosowaną od dawna praktyką, którą opracowano w celu zagwarantowania przejrzystości i demokratycznej odpowiedzialności wobec podatników UE, oraz że jest ona sposobem na sprawdzenie, czy fundusze UE wykorzystywane są w odpowiedni i przejrzysty sposób; podkreśla, że skutecznie gwarantuje ona prawo Parlamentu do kontrolowania całego budżetu UE i obowiązek w tym zakresie; przypomina pogląd Komisji wyrażony w styczniu 2014 r., że wszystkie instytucje bez wyjątku w pełni uczestniczą w działaniach podejmowanych w następstwie uwag poczynionych przez Parlament w ramach udzielania absolutorium i że powinny w sposób niezawodny współpracować na rzecz zapewnienia sprawnego przebiegu procedury udzielania absolutorium;

73.

w celu umożliwienia Parlamentowi podjęcia świadomej decyzji w sprawie udzielenia absolutorium, zwraca się do instytucji o przekazywanie mu bezpośrednio ich rocznych sprawozdań z działalności i o udzielanie mu pełnych odpowiedzi na pytania postawione w ramach procedury udzielania absolutorium;

74.

jest zdania, że TFUE musi zapewniać Parlamentowi prawo do kontroli nad całym budżetem UE, a nie tylko nad częścią zarządzaną przez Komisję; nalega w związku z tym, by odpowiednio zaktualizować w TFUE rozdział 4 tytułu II - "Przepisy finansowe", aby uwzględnić wszystkie instytucje i organy wśród podmiotów praw i obowiązków przewidzianych w tym rozdziale oraz zgodnie z rozporządzeniem finansowym;

75.

podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie powinny mieć obowiązek składania rocznej deklaracji w celu rozliczenia się z wykorzystania funduszy UE;

76.

uznaje kluczową rolę Trybunału Obrachunkowego w zapewnianiu lepszego i bardziej inteligentnego wydatkowania środków z budżetu UE, w wykrywaniu przypadków nadużyć finansowych, korupcji oraz bezprawnego wykorzystywania środków unijnych, a także w służeniu fachową opinią na temat sposobów lepszego gospodarowania środkami finansowymi UE; przypomina o znaczeniu Trybunału Obrachunkowego jako europejskiego publicznego organu kontroli;

77.

uważa, że w związku z istotną rolą odgrywaną przez Trybunał Obrachunkowy w kontroli poboru i wykorzystywania unijnych środków finansowych niezwykle ważne jest, by instytucje w pełni uwzględniały jego zalecenia;

78.

zwraca uwagę, że skład i procedura powoływania członków Trybunału Obrachunkowego są określone w art. 285 i 286 TFUE; uważa, że Parlament i Rada powinny mieć równe uprawnienia w zakresie powoływania członków Trybunału Obrachunkowego w celu zapewnienia legitymacji demokratycznej, przejrzystości i całkowitej niezależności tych członków; wzywa Radę do pełnego akceptowania decyzji podjętych przez Parlament w następstwie przesłuchań kandydatów zgłoszonych na stanowiska członków Trybunału Obrachunkowego;

79.

wyraża ubolewanie z powodu faktu, że niektóre procedury powoływania kandydatów były źródłem konfliktów między Parlamentem i Radą; podkreśla, że zgodnie z postanowieniami Traktatu ocena kandydatów jest obowiązkiem Parlamentu; zwraca uwagę, że konflikty te mogą zaszkodzić dobrym stosunkom roboczym Trybunału Obrachunkowego z ww. instytucjami i ewentualnie poważnie rzutować na wiarygodność, a tym samym skuteczność Trybunału Obrachunkowego; jest zdania, że w duchu dobrej współpracy między instytucjami unijnymi Rada powinna przyjmować decyzje podjęte przez Parlament po przeprowadzeniu przesłuchań;

80.

wzywa do wprowadzenia podstawy prawnej w celu ustanowienia agencji Unii, które będą mogły spełniać określone funkcje wykonawcze powierzone im przez Parlament Europejski i Radę zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą;

81.

zwraca uwagę, że zgodnie z traktatami Parlament udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu; jako że wszystkie instytucje i organy unijne niezależnie gospodarują swymi budżetami uważa, iż Parlament powinien uzyskać wyraźne uprawnienia do udzielania absolutorium wszystkim instytucjom i organom UE, a także że te ostatnie powinny być zobowiązane w pełni z nim współpracować;

82.

uważa wreszcie, że aktualna procedura ratyfikowania Traktatu jest zbyt sztywna, aby była odpowiednia dla takiej ponadnarodowej wspólnoty, jaką jest Unia Europejska; proponuje, by zezwolić na wprowadzanie zmian do traktatów albo w oparciu o ogólnounijne referenda, albo po ich ratyfikacji kwalifikowaną większością czterech piątych państw członkowskich i po uzyskaniu zgody Parlamentu;

83.

domaga się, by w kwestiach natury prawnej wszystkie strategie polityczne UE podlegały właściwości Trybunału Sprawiedliwości, co jest zasadne w systemie demokratycznym opartym na praworządności oraz podziale władz;

Proces ustawodawczy

84.

zobowiązuje się do odegrania wiodącej roli w tych ważnych wydarzeniach ustawodawczych i zobowiązuje się do terminowego przedstawienia własnych wniosków w sprawie zmiany Traktatu;

85.

jest zdania, że 60. rocznica podpisania traktatu rzymskiego byłaby odpowiednim momentem na rozpoczęcie refleksji na temat przyszłości Unii Europejskiej oraz nakreślenia wizji dla obecnych i przyszłych pokoleń Europejczyków prowadzącej do sformułowania konwencji z myślą o przygotowaniu Unii Europejskiej na nadchodzące dziesięciolecia;

o

o o

86.

zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Europejskiej, Radzie, Komisji Europejskiej, Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiemu Bankowi Centralnemu, Trybunałowi Obrachunkowemu, Komitetowi Regionów, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz parlamentom i rządom państw członkowskich.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej (2014/2248(INI)).

Dz.U.UE.C.2018.252.201

Ewentualne zmiany i dostosowania w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej