Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie przeglądu wdrażania programu "Horyzont 2020" w celu...

1.

uważa, że po ponad trzech latach od uruchomienia programu "Horyzont 2020" nadszedł czas, aby Parlament określił swoje stanowisko na temat oceny okresowej i wizję przyszłego 9. programu ramowego;

2.

przypomina, że celem programu "Horyzont 2020" jest wniesienie wkładu w budowanie społeczeństwa i gospodarki opartych na wiedzy i innowacjach, a także wzmocnienie bazy naukowej i technologicznej, a ostatecznie konkurencyjności Europy, przez wykorzystywanie dodatkowych krajowych funduszy - zarówno publicznych, jak i prywatnych - na badania naukowe i rozwój oraz przez wspieranie osiągania celu 3 % PKB na badania naukowe i rozwój do roku 2020; ubolewa, że UE zainwestowała w badania naukowe i rozwój tylko 2,03 % PKB w 2015 r., przy poszczególnych wielkościach dla różnych państw mieszczących się w zakresie od 0,46 % do 3,26 % 17 , podczas gdy wydatki na badania naukowe i rozwój głównych konkurentów globalnych przewyższają kwoty przeznaczane na ten cel przez UE;

3.

przypomina, że europejska przestrzeń badawcza (EPB) stoi w obliczu bezpośredniej konkurencji ze strony regionów osiągających najlepsze na świecie wyniki badawcze oraz że wzmocnienie EPB stanowi zatem zbiorowy europejski obowiązek; zachęca odnośne państwa członkowskie do odpowiedniego przyczynienia się do osiągnięcia celu 3 % PKB UE na badania naukowe i rozwój; zauważa, że ogólny wzrost o 3 % przyniósłby dodatkowo ponad 100 mld EUR rocznie na badania naukowe i innowacje w Europie;

4.

podkreśla, że ocena 7. programu ramowego i monitorowanie programu "Horyzont 2020" wskazują na sukces unijnego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji oraz na fakt, że wnosi on do UE wyraźną wartość dodaną 18 ; uznaje, że nadal istnieje wiele możliwości udoskonalenia programu ramowego i przyszłych programów;

5.

uważa, że sukces wynika z wielodyscyplinarnego otoczenia opartego na współpracy oraz wymogów dotyczących doskonałości i wpływu;

6.

rozumie, że program ramowy ma stworzyć zachętę do udziału przemysłu w celu zwiększenia wydatków przemysłu na badania naukowe i rozwój 19 ; zauważa, że poziom uczestnictwa przemysłu, w tym MŚP, jest znacząco wyższy niż w 7. programie ramowym; przypomina jednak, że - przeciętnie biorąc - przemysł zwiększył swój udział w wydatkach na badania naukowe i rozwój w mniejszym stopniu, niż zostało to uzgodnione w konkluzjach ze szczytu Rady w Barcelonie 20 ^a; zwraca się do Komisji o ocenę europejskiej wartości dodanej i znaczenia dla interesu publicznego finansowania instrumentów stymulowanych przez przemysł, takich jak wspólne inicjatywy technologiczne (WIT) 21 , a także spójności i przejrzystości wszystkich wspólnych inicjatyw 22 ;

7.

zauważa, że budżet programu, zarządzanie programem i jego wdrażanie rozkłada się na ponad 20 różnych organów unijnych; zastanawia się, czy nie powoduje to nadmiernych wysiłków w zakresie koordynacji, złożoności administracyjnej i powielania działań; wzywa Komisję do podjęcia prac nad usprawnieniami i uproszczeniami w tym zakresie;

8.

zauważa, że filary 2 i 3 koncentrują się głównie na wyższych poziomach gotowości technologicznej (TRL), co mogłoby ograniczyć przyszłe absorbowanie przełomowych innowacji, które oczekują jeszcze na wdrożenie w ramach projektów badawczych o niższych poziomach gotowości technologicznej; apeluje o zachowanie ostrożnej równowagi w odniesieniu do TRL w celu wspierania całego łańcucha wartości; uważa, że poziomy gotowości technologicznej mogą wykluczać inne niż technologiczne formy innowacji tworzone w ramach badań podstawowych i stosowanych, w szczególności nauk społecznych i humanistycznych;

9.

apeluje do Komisji o zapewnienie zrównoważonego zestawu małych, średnich i dużych projektów; zauważa, że średni budżet dla projektów zwiększył się w ramach programu "Horyzont 2020" oraz że większe projekty są bardziej uciążliwe pod względem przygotowania wniosku i zarządzania projektem, co faworyzuje uczestników posiadających większe doświadczenie z programami ramowymi, stwarza bariery dla nowych podmiotów i skupia środki finansowe w rękach ograniczonej liczby instytucji;

10.

podkreśla, że obecny alarmująco niski wskaźnik sukcesu wynoszący mniej niż 14 % 23 odzwierciedla negatywną tendencję w porównaniu z 7. programem ramowym; podkreśla, że nadmiar wniosków uniemożliwia udzielenie wsparcia finansowego dużej liczbie wniosków o wysokiej jakości i ubolewa, że cięcia dokonane przez Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) pogłębiły ten problem; apeluje do Komisji o unikanie dokonywania dalszych cięć w budżecie programu "Horyzont 2020";

11.

podkreśla ograniczenia budżetowe, jakich doświadczają unijne programy ramowe w zakresie badań naukowych i innowacji; wyraża ubolewanie z powodu niekorzystnego wpływu kryzysu płatności w budżecie UE na realizację programu w pierwszych latach obecnych WRF; zauważa, między innymi, sztuczne opóźnienie związane z zaproszeniami do składania wniosków o wartości 1 mld EUR w 2014 r. i znaczące ograniczenie poziomu zaliczkowania dla nowych programów; w tym kontekście podkreśla, że zgodnie z art. 15 rozporządzenia w sprawie wieloletnich ram finansowych w latach 2014- 2015 przesunięto środki finansowe dla programu "Horyzont 2020" na początek perspektywy finansowej; podkreśla, że środki finansowe przesunięte na początek perspektywy finansowej w latach 2014-2015 dla programu "Horyzont 2020" zostały w pełni wykorzystane przez program, co wykazuje jego wysoką efektywność i zdolność do wykorzystania jeszcze większych kwot; podkreśla, że to przesunięcie nie zmienia ogólnej puli środków finansowych tych programów, co skutkuje odpowiednio mniejszymi kwotami w drugiej połowie WRF; wzywa oba organy władzy budżetowej i Komisję do zapewnienia odpowiedniego poziomu środków na płatności w kolejnych latach oraz do dołożenia wszelkich starań, aby zapobiec wystąpieniu nowego kryzysu płatności w ostatnich latach obecnych WRF;

12.

podkreśla, że program "Horyzont 2020" musi w głównej mierze opierać się na dotacjach i być w szczególności ukierunkowany na finansowanie badań podstawowych i prowadzonych w ramach współpracy; podkreśla, że badania mogą być ryzykowną inwestycją dla inwestorów oraz że finansowanie badań w ramach dotacji jest konieczne; podkreśla w tym względzie, że wiele instytucji publicznych i tak nie ma możliwości prawnej przyjęcia dofinansowania w formie pożyczki; wyraża ubolewanie w związku z tendencją obserwowaną w niektórych przypadkach, polegającą na odchodzeniu od dotacji i zwracaniu się ku wykorzystywaniu pożyczek; uważa, że instrumenty finansowe powinny być dostępne dla działań o wysokim poziomie gotowości technologicznej, bliskich działaniom rynkowym jako część instrumentów finansowych InnovFin i poza zakresem programu ramowego (np. programów EBI, EFI);

13.

podkreśla fakt, że kilka państw członkowskich nie wypełnia swoich zobowiązań dotyczących krajowych inwestycji w badania naukowe i rozwój; podkreśla, że należy osiągnąć cel dotyczący 3 % PKB i ma nadzieję, że możliwe będzie jak najszybsze podniesienie go do poziomu notowanego u największych światowych konkurentów UE; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie do ukierunkowania strategii krajowych na osiąganie tego celu i apeluje o przydzielenie części funduszy strukturalnych na działania i programy w zakresie badań naukowych i rozwoju, w szczególności inwestycje w budowanie zdolności, infrastrukturę badawczą i wynagrodzenia, a także wspieranie działań w zakresie przygotowania wniosków dotyczących programu ramowego i zarządzania projektami;

14.

potwierdza, że "doskonałość" powinna pozostać kluczowym kryterium oceny we wszystkich trzech filarach programu ramowego, zwraca jednak uwagę na istniejące kryteria "wpływu" oraz "jakości i skuteczności realizacji", które mogłyby pomóc w ustalaniu wartości dodanej projektu dla UE; dlatego zachęca Komisję do zbadania sposobów uwzględnienia w ramach kryteriów "wpływu" oraz "jakości i skuteczności realizacji": braku uczestnictwa regionów UE niedostatecznie reprezentowanych, włączenia niedostatecznie reprezentowanych dziedzin nauki, takich jak nauki społeczne i humanistyczne, a także wykorzystywania infrastruktury badawczej finansowanej ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFIS), co wydaje się być ważne dla pomyślnego wdrożenia EPB i zapewnienia synergii pomiędzy programami ramowymi i EFIS;

15.

apeluje o lepszą i bardziej przejrzystą ocenę i zapewnienie jakości przez oceniających; podkreśla konieczność udoskonalenia informacji zwrotnej przekazywanej uczestnikom podczas całego procesu oceny i nalega, by wziąć pod uwagę skargi zgłoszone przez wnioskodawców, których wnioski nie zostały zaakceptowane, że w sprawozdaniach podsumowujących ocenę brakuje głębi i jasności w odniesieniu do tego, co należy zrobić inaczej, aby wniosek został przyjęty; dlatego wzywa Komisję do opublikowania, wraz z zaproszeniem do składania wniosków, szczegółowych kryteriów oceny, w celu zapewnienia uczestnikom bardziej szczegółowych i zawierających istotne informacje sprawozdań podsumowujących ocenę, a także do organizowania przetargów w taki sposób, aby unikać nadmiaru wniosków, co źle wpływa na motywację naukowców i reputację programu;

16.

apeluje do Komisji o ustanowienie szerszej definicji "wpływu", uwzględniając zarówno oddziaływanie gospodarcze, jak i społeczne; podkreśla, że ocena wpływu projektów dotyczących badań podstawowych powinna pozostać elastyczna; wzywa Komisję do utrzymania równowagi między zaproszeniami do składania wniosków o odgórnym i oddolnym charakterze oraz do przeanalizowania, jaka procedura oceny (jedno- czy dwuetapowa) jest bardziej użyteczna, aby unikać nadmiaru wniosków oraz prowadzić wysokiej jakości badania naukowe;

17.

wzywa Komisję do oceny, w jakiej mierze bardziej precyzyjne ukierunkowanie tematyczne byłoby uzasadnione w kontekście zrównoważonego rozwoju;

18.

zwraca się do Komisji o ułatwienie korzystania z portalu dla uczestników oraz o rozszerzenie sieci krajowych punktów kontaktowych i wyposażenie jej w większą ilość zasobów w celu zapewnienia, zwłaszcza mikroprzedsiębiorstwom i małym przedsiębiorstwom, skutecznej pomocy na etapie składania i oceny wniosków projektowych;

19.

uważa, że Europejska Rada ds. Badań Naukowych powinna brać udział w większej liczbie wspólnych projektów w całej Europie, a w szczególności uwzględniać regiony i instytucje o niskim potencjale w celu upowszechniania unijnej polityki z zakresu badań naukowych i innowacji oraz wiedzy fachowej na terytorium całej UE;

20.

zauważa, że struktura programu "Horyzont 2020", a w szczególności podejście do wyzwań społecznych są powszechnie przyjmowane z zadowoleniem przez zainteresowane strony; apeluje do Komisji o dalsze wzmacnianie podejścia do wyzwań społecznych i podkreśla znaczenie wspólnych badań z udziałem uniwersytetów, organizacji badawczych, przemysłu (zwłaszcza MŚP) i innych podmiotów; zwraca się do Komisji o rozważenie dokonania oceny - podczas wdrażania programu ramowego i w ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim - adekwatności i środków budżetowych poszczególnych wyzwań społecznych w oparciu o aktualny kontekst gospodarczy, społeczny i polityczny;

21.

przyjmuje do wiadomości wysiłki Komisji na rzecz uproszczenia administracji i skrócenia czasu między publikacją zaproszenia do składania wniosków a przyznaniem dotacji; wzywa Komisję do kontynuowania starań zmierzających do ograniczenia biurokracji i uproszczenia administracji; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia płatności ryczałtowych w celu uproszczenia administracji i kontroli;

22.

apeluje do Komisji o ocenę, czy nowy, uproszczony model finansowania dla programu "Horyzont 2020" doprowadził zgodnie z zamierzeniem do większego zaangażowania przemysłu; w związku z tym wzywa do oceny skuteczności tego modelu finansowania;

23.

apeluje do Komisji o ocenę, w jakiej mierze zastosowanie krajowych lub specjalnych systemów rachunkowości zamiast systemu określonego w zasadach regulujących uczestnictwo może prowadzić do wyraźnego uproszczenia procedur kontroli i tym samym do obniżenia wskaźnika błędu w trakcie kontroli projektów finansowanych ze środków europejskich; w związku z tym apeluje o ściślejszą współpracę z Europejskim Trybunałem Obrachunkowym oraz wprowadzenie możliwej "pojedynczej kontroli";

24.

zauważa, że synergie między funduszami mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia skuteczności inwestycji; podkreśla, że RIS3 stanowią ważne narzędzie do wywołania synergii przez ustanowienie krajowych i regionalnych ram dla inwestycji w badania, rozwój i innowacje i, jako takie, powinny być promowane i wzmacniane; ubolewa nad istnieniem znaczących barier dla pełnego funkcjonowania synergii 24 ; dąży zatem do dostosowania przepisów i procedur dotyczących projektów w dziedzinie badań naukowych, rozwoju i innowacji realizowanych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz w ramach programu ramowego; zauważa, że skuteczne wykorzystywanie systemu pieczęci doskonałości będzie możliwe jedynie wtedy, gdy powyższy warunek zostanie spełniony; wzywa Komisję do przeznaczenia części europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na stworzenie synergii RIS3 z programem "Horyzont 2020"; wzywa Komisję do zmiany przepisów dotyczących pomocy państwa i umożliwienia uzasadnienia projektów badawczo-rozwojowych finansowanych z funduszy strukturalnych w regulaminie programu ramowego, przy jednoczesnym zagwarantowaniu ich przejrzystości; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia należytego stosowania zasady dodatkowości, co w praktyce oznacza, że wkłady z europejskich funduszy nie powinny zastępować krajowych lub równoważnych wydatków danego państwa członkowskiego w regionach, w których ma to zastosowanie;

25.

zauważa, że pomyślne wdrażanie europejskiej przestrzeni badawczej wymaga pełnego wykorzystania potencjału w zakresie badań naukowych, rozwoju i innowacji wszystkich państw członkowskich; uznaje problem luki w uczestnictwie w programie "Horyzont 2020", który musi zostać rozwiązany zarówno na poziomie UE, jak i na szczeblu krajowym, w tym za pośrednictwem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; apeluje do Komisji i państw członkowskich o dostosowanie istniejących lub przyjęcie nowych środków w celu zlikwidowania tej luki za pomocą np. rozwoju narzędzi z zakresu tworzenia sieci kontaktów dla naukowców; z zadowoleniem przyjmuje politykę upowszechniania doskonałości i zapewniania szerszego uczestnictwa; wzywa Komisję do oceny, czy trzy instrumenty służące zapewnieniu szerszego uczestnictwa spełniły określone dla nich cele: zapewnienie odpowiedniego budżetu i zrównoważonego zestawu instrumentów, które uwzględniają istniejące w UE dysproporcje w dziedzinie badań i innowacji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedstawienia jasnych zasad umożliwiających pełne wdrożenie systemu pieczęci doskonałości i poszukiwania synergii w zakresie finansowania; wzywa Komisję do stworzenia mechanizmów pozwalających na włączenie do projektów programu ramowego infrastruktury badawczej finansowanej za pośrednictwem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; apeluje o dokonanie przeglądu wskaźników wykorzystywanych do określania państw "niedostatecznie reprezentowanych" oraz o regularne weryfikowanie wykazu tych państw podczas wdrażania programu ramowego;

26.

zauważa, że zgodnie ze sprawozdaniami rocznymi Komisji dotyczącymi wdrażania programu "Horyzont 2020" za lata 2014 i 2015 państwa UE-15 otrzymały 88,6 % środków, podczas gdy państwa UE-13 otrzymały tylko 4,5 % - co stanowiło nawet mniej niż finansowanie dla krajów stowarzyszonych (6,4 %);

27.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz zapewnienia lepszych powiązań między EPB a europejskim obszarem szkolnictwa wyższego, tak aby ułatwić sposoby szkolenia kolejnego pokolenia naukowców; uznaje znaczenie włączenia umiejętności w zakresie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki, badań i przedsiębiorczości do systemów kształcenia państw członkowskich już na wczesnym etapie, aby zachęcać młodych ludzi do rozwijania tych umiejętności, ponieważ badania naukowe i rozwój powinny być postrzegane w aspekcie strukturalnym, a nie cyklicznym lub tymczasowym; wzywa państwa członkowskie i Komisję do zwiększenia stabilności i atrakcyjności zatrudnienia młodych naukowców;

28.

podkreśla znaczenie zacieśnienia współpracy między przemysłem a środowiskiem uniwersyteckim i naukowym w celu sprzyjania tworzeniu na uczelniach i w ośrodkach naukowych specjalnych struktur służących umacnianiu związku z systemem produkcji;

29.

podkreśla, że ogólnoświatowa współpraca jest istotnym sposobem wzmacniania badań europejskich; potwierdza, że międzynarodowe uczestnictwo zmniejszyło się z 5 % w 7. programie ramowym do 2,8 % w programie "Horyzont 2020"; przypomina, że program ramowy powinien przyczyniać się do zapewnienia, aby Europa pozostała kluczowym podmiotem na arenie międzynarodowej, podkreślając jednocześnie znaczenie dyplomacji naukowej; wzywa Komisję do przeglądu warunków współpracy międzynarodowej w programie ramowym i do ustanowienia konkretnych i natychmiastowych środków, a także długoterminowej strategicznej wizji i struktury na poparcie tego celu; w związku z tym przyjmuje z zadowoleniem takie inicjatywy jak BONUS i PRIMA;

30.

podkreśla potrzebę wzmocnienia współpracy międzynarodowej w 9. programie ramowym i upowszechniania dyplomacji naukowej;

31.

przypomina, że włączenie nauk społecznych i humanistycznych oznacza badania w tej dziedzinie w projektach interdyscyplinarnych, a nie dodatek ex-post do poza tym technologicznych projektów, oraz że najpilniejsze problemy stojące przed UE wymagają badań metodologicznych, które są bardziej koncepcyjnie skoncentrowane na naukach społecznych i humanistycznych; zauważa, że nauki społeczne i humanistyczne są niedostatecznie reprezentowane w obecnym programie ramowym; apeluje do Komisji o zwiększenie możliwości udziału w interdyscyplinarnych projektach programu ramowego osób prowadzących badania naukowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych oraz o zapewnienie wystarczającego finansowania tematów z zakresu nauk społecznych i humanistycznych;

32.

podkreśla równowagę pomiędzy badaniami i innowacjami w programie "Horyzont 2020" i apeluje o przyjęcie podobnego podejścia w kolejnym programie ramowym; z zadowoleniem przyjmuje stworzenie Europejskiej Rady ds. Innowacji 25 , ale podkreśla, że nie powinno to ponownie doprowadzić do rozdzielenia badań naukowych i innowacji ani do zwiększenia fragmentacji finansowania; zaznacza, że program "Horyzont 2020" nie skupia się wystarczająco na pokonaniu tzw. "dolinie śmierci", która stanowi główną przeszkodę w przekazywaniu prototypów do produkcji;

33.

wzywa Komisję do wyjaśnienia celów, instrumentów i funkcjonowania Europejskiej Rady ds. Innowacji oraz podkreśla potrzebę dokonania oceny pilotażowych wyników Europejskiej Rady ds. Innowacji; apeluje do Komisji o zaproponowanie zrównoważonego zestawu instrumentów z myślą o portfolio Europejskiej Rady ds. Innowacji; podkreśla, że Europejska Rada ds. Innowacji w żadnym wypadku nie może stać się drugim filarem, a ten nie może przekształcić się w instrument jednostkowego finansowania, lecz powinien w dalszym ciągu kłaść nacisk na badania prowadzone wspólnie; podkreśla potrzebę utrzymania i wzmocnienia instrumentu MŚP i przyspieszonego działania na rzecz innowacji; zwraca się do Komisji o opracowanie mechanizmów lepszego włączania MŚP do większych interdyscyplinarnych projektów 9. programu ramowego w celu pełnego wykorzystania ich potencjału; apeluje do Komisji o zachowanie wspólnot wiedzy i innowacji (WWiI) w obecnej strukturze EIT, podkreślając znaczenie przejrzystości i szerokiego udziału zainteresowanych stron, oraz do przeanalizowania, w jaki sposób EIT i WWiI mogą wchodzić w interakcję z Europejską Radą ds. Innowacji; zwraca się do Komisji o opracowanie ram na rzecz inwestycji prywatnego kapitału wysokiego ryzyka we współpracy z Europejską Radą ds. Innowacji w celu przyciągnięcia do Europy inwestycji kapitału wysokiego ryzyka;

34.

z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy, które łączą sektor prywatny z sektorem publicznym w celu pobudzania badań naukowych i innowacji; podkreśla potrzebę wzmocnionego przywództwa UE w priorytetowym traktowaniu potrzeb w zakresie publicznych badań naukowych oraz wystarczającej przejrzystości, identyfikowalności i uczciwego poziomu publicznego zwrotu z inwestycji programu "Horyzont 2020" pod względem przystępności cenowej, dostępności i odpowiedniości produktów końcowych, szczególnie w niektórych wrażliwych obszarach, takich jak zdrowie, ochrona interesu publicznego i sprawiedliwy wpływ społeczny; wzywa Komisję do dalszego przeanalizowania - zwłaszcza w celu długofalowego wykorzystywania wszystkich projektów programu ramowego finansowanych z publicznych dotacji - mechanizmów łączących w sobie uczciwy zwrot publiczny i zachęty dla udziału przemysłu;

35.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że otwarty dostęp jest obecnie ogólną zasadą w programie "Horyzont 2020"; zwraca uwagę na fakt, że znaczna liczba publikacji związanych z projektami programu "Horyzont 2020" do grudnia 2016 r. 26 wskazuje, iż konieczne są nowe strategie polityczne dotyczące egzekwowania wymiany danych i wiedzy, aby zmaksymalizować wyniki badań i liczbę dostępnych danych naukowych; wzywa Komisję do dokonania przeglądu kryteriów elastyczności, które mogłyby stanowić przeszkodę w osiągnięciu tego celu, oraz do udoskonalenia wiedzy i rozwoju;

36.

z zadowoleniem przyjmuje finansowanie pilotażu otwartych danych badawczych jako pierwszy krok na drodze do europejskiej chmury dla otwartej nauki; uznaje znaczenie i potencjał e-infrastruktury i systemów komputerowych dużej wydajności, potrzebę zaangażowania zainteresowanych stron z sektora publicznego i prywatnego oraz społeczeństwa obywatelskiego, a także znaczenie nauki obywatelskiej w zapewnianiu, by społeczeństwo odgrywało bardziej aktywną rolę w definiowaniu i podejmowaniu problemów oraz współtworzeniu rozwiązań; apeluje do Komisji oraz publicznego i prywatnego środowiska badawczego o poszukiwanie nowych modeli integrujących prywatne zasoby w chmurze oraz zasoby w dziedzinie tworzenia sieci i publiczną e-infrastrukturę oraz tworzenie programów obywatelskich w dziedzinie nauki i innowacji;

37.

z zadowoleniem przyjmuje przyjętą przez Komisję koncepcję innowacyjnego ośrodka, który wzmocni obszar europejskiej innowacji, wspierając przedsiębiorstwa, w szczególności sektor MŚP, w optymalizacji ich modeli biznesowych oraz procesów produkcyjnych;

38.

zachęca krajowe punkty kontaktowe do większego zaangażowania w promowanie projektów, którym przyznano "pieczęć doskonałości", oraz w udzielanie pomocy przy poszukiwaniu innych źródeł - zarówno krajowych, jak i międzynarodowych - publicznego lub prywatnego finansowania takich projektów poprzez zacieśnianie współpracy w tym obszarze w ramach sieci krajowych punktów kontaktowych;

39.

jest przekonany, że UE ma potencjał, aby stać się wiodącym światowym ośrodkiem badań i nauki; jest ponadto przekonany, że aby promować w tym celu wzrost, tworzenie miejsc pracy i innowacje, 9. program ramowy musi stać się dla Europy najwyższym priorytetem;

40.

z zadowoleniem przyjmuje sukces programu "Horyzont 2020" i wskaźnik dźwigni 1:11; apeluje do Komisji o zaproponowanie zwiększenia całkowitego budżetu 9. programu ramowego do 120 mld EUR; uważa, że oprócz zwiększenia budżetu niezbędne są ramy uwzględniające innowacje, i z tego względu apeluje do Komisji o wyjaśnienie pojęcia innowacji i jej różnych rodzajów;

41.

zauważa, że UE boryka się z wieloma poważnymi i ciągle zmieniającymi się wyzwaniami, oraz apeluje do Komisji, aby wspólnie z Parlamentem Europejskim zapewniła w ramach filaru 3 zrównoważony i elastyczny zestaw instrumentów umożliwiających reakcję na dynamiczny charakter pojawiających się problemów; podkreśla potrzebę zapewnienia wystarczającego budżetu na konkretne wyzwania w filarze 3, a także potrzebę regularnego przeglądu adekwatności takich wyzwań;

42.

apeluje do Komisji o utrzymanie równowagi między badaniami podstawowymi a innowacjami w 9. programie ramowym; zauważa potrzebę wzmocnienia badań prowadzonych w oparciu o współpracę; podkreśla potrzebę lepszego zaangażowania MŚP we wspólne projekty i innowacje;

43.

zachęca Komisję do wzmocnienia synergii między 9. programem ramowym i innymi specjalnymi funduszami europejskimi na rzecz badań i innowacji oraz do ustanowienia zharmonizowanych instrumentów i dostosowanych zasad dotyczących tych funduszy, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi; apeluje do Komisji o dalsze uwzględnianie w kolejnych programach ramowych istotnej roli normalizacji w kontekście innowacji;

44.

zauważa, że w 9. programie ramowym należy się zająć ewentualnym problemem nadmiaru wniosków i niskich wskaźników sukcesu w ramach programu "Horyzont 2020"; sugeruje rozważenie ponownego wprowadzenia dwuetapowej procedury oceny składającej się z ujednoliconego etapu pierwszego i szczegółowego etapu drugiego dla wybranych wnioskodawców; apeluje do Komisji o zapewnienie wystarczająco wyczerpujących sprawozdań podsumowujących ocenę zawierających wskazania dotyczące możliwych sposobów poprawienia wniosku;

45.

podkreśla, że "europejska wartość dodana" musi w dalszym ciągu pozostać bezspornym trzonem programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji;

46.

apeluje do Komisji, aby oddzieliła badania w dziedzinie obronności od badań cywilnych w nowych WRF, zapewniając dwa różne programy z dwoma odrębnymi budżetami, które nie wpływają na ambicje budżetowe badań cywilnych 9. programu ramowego; apeluje w związku z tym do Komisji, aby przedstawiła Parlamentowi możliwe sposoby finansowania przyszłego programu badań w dziedzinie obronności zgodnie z Traktatami, ze specjalnym budżetem zasilanym nowymi zasobami i objętym konkretnymi zasadami; podkreśla znaczenie nadzoru parlamentarnego w tym zakresie;

47.

uważa, że program przyszłych i powstających technologii ma ogromny potencjał na przyszłość i stanowi odpowiednie narzędzie upowszechniania innowacyjnych pomysłów oraz know-how na szczeblach krajowym i regionalnym;

48.

podkreśla potrzebę, by - w kontekście porozumienia paryskiego i celów UE w dziedzinie klimatu - nadać priorytet finansowaniu badań nad zmianą klimatu i infrastruktury służącej gromadzeniu danych klimatycznych, zwłaszcza z uwagi na fakt, że Stany Zjednoczone rozważają znaczące cięcia budżetowe w amerykańskich instytucjach zajmujących się badaniami nad środowiskiem;

49.

podkreśla, że 9. program ramowy na rzecz badań i innowacji powinien umacniać postęp społeczny i konkurencyjność UE, tworząc wzrost gospodarczy i nowe miejsca pracy oraz wprowadzając nową wiedzę i innowacje w celu przezwyciężenia największych wyzwań, przed którymi stoi Europa, a także zapewniając dalsze postępy w kierunku rozwoju zrównoważonej EPB; z zadowoleniem przyjmuje w tym zakresie obecną strukturę filarową programu i apeluje do Komisji o utrzymanie tej struktury w celu zapewniania ciągłości i przewidywalności; apeluje w związku z tym do Komisji o kontynuowanie prac na rzecz spójności, uproszczenia, przejrzystości i jasności programu, ulepszenia procesu oceny, ograniczenia fragmentacji i powielania działań, a także unikania niepotrzebnych obciążeń administracyjnych;

50.

uważa, że zadania administracyjne i badania w dużej mierze znoszą się nawzajem; w związku z tym podkreśla znaczenie ograniczenia do minimum obowiązków sprawozdawczych, tak aby zapobiegać biurokracji hamującej innowacje i zapewnić skuteczne wykorzystywanie finansowania z 9. programu ramowego, przy jednoczesnym zagwarantowaniu autonomii badań; zachęca Komisję, by w tym celu wzmogła wysiłki na rzecz uproszczenia;

51.

zauważa, że Komisja coraz częściej wspomina o finansowaniu w oparciu o wyniki; apeluje do Komisji o dokładniejszą definicję wyników;

52.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia synergii między programem ramowym i innymi funduszami oraz do zajęcia się problemem niedoborów w dziedzinie badań naukowych, z którym borykają się regiony objęte celem "Konwergencja" w niektórych państwach członkowskich w ramach stosowania zasady dodatkowości; ubolewa, że przydziały środków finansowych z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych mogą prowadzić do zmniejszenia krajowych wydatków na badania naukowe i rozwój w regionach, w których fundusze te mają zastosowanie, i podkreśla, że muszą one stanowić dodatek do krajowych wydatków publicznych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia, by publiczne finansowanie badań naukowych i innowacji było w przyszłości traktowane jako inwestycja, nie zaś jako koszt;

53.

stwierdza, że efektywne inwestycje w badania naukowe i innowacje mogą być finansowane ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych jedynie wtedy, gdy w państwach członkowskich zostaną poczynione należyte przygotowania; w związku z tym należy dokonać ściślejszego powiązania zaleceń dla poszczególnych krajów w zakresie reform strukturalnych oraz innowacji w obszarze badań naukowych i innowacji;

54.

podkreśla potrzebę wyższej jakości ośrodków i regionów doskonałości oraz znaczenie kontynuowania rozwoju europejskiej przestrzeni badawczej; kładzie nacisk na potrzebę zapewnienia większej synergii między programem ramowym, EFIS i europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi, aby osiągnąć ten cel; apeluje o strategie polityczne służące usuwaniu barier, takich jak niższe wynagrodzenia w państwach wschodnich i południowych, tak aby unikać drenażu mózgów; apeluje o nadawanie nadrzędnego znaczenia doskonałości projektów w stosunku do doskonałości wiodących "elitarnych" instytucji;

55.

uważa, że zachodzi potrzeba wprowadzenia silniejszych zachęt do korzystania ze środków z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na inwestycje w badania naukowe i rozwój wynikające z zaleceń dla poszczególnych krajów lub stwierdzenia niedociągnięć; stwierdza, że środki z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na inwestycje w badania naukowe i innowacje wyniosą 65 mld EUR w latach 2014 - 2020; w związku z tym proponuje, aby wykorzystać ustanowioną rezerwę na wykonanie w państwach członkowskich do zainwestowania znacznej części przychodów z funduszy strukturalnych w badania naukowe i innowacje;

56.

z zadowoleniem przyjmuje zasadę i potencjał "pieczęci doskonałości" jako znaku jakości dla synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi a programem "Horyzont 2020", lecz zauważa, że jest ona w niewystarczający sposób stosowana w praktyce ze względu na brak finansowania w państwach członkowskich; uważa, że projekty będące przedmiotem wniosków złożonych w ramach programu "Horyzont 2020", które przeszły z pozytywnym wynikiem rygorystyczne kryteria wyboru i udzielenia zamówienia, lecz nie mogły być finansowane z uwagi na ograniczenia budżetowe, powinny być finansowane z zasobów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, jeżeli zasoby te są dostępne w odniesieniu do tego celu; zaznacza, że należy również określić podobny mechanizm dla wspólnych projektów badawczych;

57.

apeluje do Komisji o zapewnienie w 9. programie ramowym wyższych poziomów wsparcia dla młodych naukowców, takich jak ogólnoeuropejskie narzędzia tworzenia sieci kontaktów, oraz o wzmocnienie systemów finansowania dla naukowców na wczesnym etapie kariery posiadających mniej niż dwa lata doświadczenia po ukończeniu doktoratu;

58.

zauważa, że działania "Maria Skłodowska-Curie" stanowią szeroko uznane wśród badaczy źródło finansowania oraz że promują one ich mobilność oraz rozwój młodych badaczy; jest zdania, że ze względu na ciągłość pożądane byłoby utrzymanie finansowania działań "Maria Skłodowska-Curie" w 9. programie ramowym;

59.

apeluje do Komisji i państw członkowskich o dalsze zachęcanie do prywatnych inwestycji w badania naukowe, rozwój i innowacje, które muszą uzupełniać publiczne inwestycje, nie zaś je zastępować; przypomina, że dwie trzecie z zakładanych 3 % PKB na badania naukowe i rozwój powinny pochodzić z sektora prywatnego 27 ; docenia dotychczasowe starania przemysłu i, biorąc pod uwagę ogólnie ograniczone zasoby na publiczne wydatki na badania naukowe i rozwój, apeluje do sektora prywatnego o większe zaangażowanie w wydatki na badania i rozwój oraz w otwarty dostęp i naukę opartą na otwartych danych; wzywa Komisję do ustalenia stopnia udziału dużych przedsiębiorstw (poprzez pożyczki, dotacje lub na własny koszt), w zależności od europejskiej wartości dodanej danego projektu oraz jego możliwości stania się siłą napędową dla MŚP, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki i potrzeb każdego sektora; zwraca się do Komisji o monitorowanie wkładów niepieniężnych, aby uzyskać pewność, że inwestycje są rzeczywiste i nowe;

60.

apeluje do Komisji o zwiększenie przejrzystości i jasności zasad dotyczących współpracy między sektorem publicznym a prywatnym w projektach wchodzących w zakres 9. programu ramowego po uzyskaniu wyników i zaleceń wypływających z oceny; apeluje do Komisji o zweryfikowanie i dokonanie oceny istniejących instrumentów na rzecz partnerstw publiczno-prywatnych;

61.

podkreśla konieczność dalszego finansowania udziału przemysłu niezależnie od instrumentu MŚP, ponieważ przemysł posiada niezbędną wiedzę w wielu obszarach i wnosi znaczący wkład finansowy;

62.

ubolewa nad mieszanym zestawem wyników osiągniętych w odniesieniu do równości płci w programie "Horyzont 2020", ponieważ jedynym osiągniętym celem jest udział kobiet w grupach doradczych, podczas gdy udział kobiet w zespołach oceny projektów i koordynatorów projektów oraz wymiar płci w treściach dotyczących badań i innowacji pozostaje poniżej poziomów docelowych; podkreśla potrzebę zwiększenia udziału i uwzględnienia aspektu płci w 9. programie ramowym oraz osiągnięcia poziomów docelowych określonych w rozporządzeniu w sprawie programu "Horyzont 2020", a także wzywa Komisję, by przeprowadziła badanie na temat barier lub trudności, które mogą warunkować niedostateczną reprezentację kobiet w programie; zachęca państwa członkowskie, zgodnie z celami EPB, do tworzenia zrównoważonego pod względem aspektu płci środowiska prawnego i politycznego oraz do zapewniania zachęt do zmian; przyjmuje z zadowoleniem wytyczne Komisji w sprawie równości płci w programie "Horyzont 2020" 28 ; przypomina, że zgodnie z tymi wytycznymi równowaga płci jest jednym z elementów wpływających na pozycję podczas nadawania priorytetu propozycjom znajdującym się ponad progiem, które mają te same wyniki;

63.

zauważa, że w kolejnym programie ramowym konieczne będzie uwzględnienie wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE i jego konsekwencji; odnotowuje, że dla badań naukowych i innowacji korzystne są jasne i stabilne długoterminowe ramy, oraz że Zjednoczone Królestwo zajmuje wiodącą pozycję w dziedzinie nauki; wyraża życzenie kontynuowania sieci i współpracy między Zjednoczonym Królestwem a UE w dziedzinie badań, a także - pod pewnymi warunkami - szybkiego znalezienia stabilnego i satysfakcjonującego rozwiązania, aby zapewnić, że UE nie straci korzyści z wyników badań naukowych uzyskanych w ramach programu "Horyzont 2020" i 9. programu ramowego;

64.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie przeglądu wdrażania programu "Horyzont 2020" w celu dokonania jego okresowej oceny oraz przygotowania wniosku dotyczącego 9. programu ramowego (2016/2147(INI)).

Dz.U.UE.C.2018.331.30

Przegląd wdrażania programu "Horyzont 2020"