Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie ograniczenia nierówności ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa osób pracujących (2019/2188(INI))
Dz.U.UE.C.2021.465.62
Akt nienormatywnyOgraniczenie nierówności ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa osób pracujących
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie ograniczenia nierówności ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa osób pracujących (2019/2188(INI))
(2021/C 465/07)
(Dz.U.UE C z dnia 17 listopada 2021 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
- uwzględniając cel spójności ustanowiony w art. 3 TUE, w szczególności pozytywną konwergencję społeczną,
- uwzględniając horyzontalną klauzulę społeczną zawartą w art. 9 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- uwzględniając politykę społeczną zgodnie z art. 151 i nast. TFUE,
- uwzględniając zrewidowaną Europejską kartę społeczną,
- uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej oraz europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, o której mowa w art. 6 TUE,
- uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, w szczególności zasady 5 i 6,
- uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ,
- uwzględniając konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP),
- uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i jej wejście w życie w Unii Europejskiej dnia 21 stycznia 2011 r. zgodnie z decyzją Rady 2010/48/WE z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych 1 ,
- uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy 2 ,
- uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne 3 ,
- uwzględniając wytyczne polityczne Ursuli von der Leyen,
- uwzględniając skorygowany program prac Komisji na 2020 r.,
- uwzględniając cel dotyczący ubóstwa i wykluczenia społecznego określony w strategii "Europa 2020",
- uwzględniając unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 października 2008 r. w sprawie propagowania integracji społecznej i walki z ubóstwem, w tym ubóstwem dzieci, w Unii Europejskiej 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2010 r. w sprawie roli dochodu minimalnego w walce z ubóstwem i w promowaniu społeczeństwa integracyjnego w Europie 5 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie ochrony pracowników transgranicznych i sezonowych w Unii w kontekście kryzysu wywołanego COVID-19 6 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie zmniejszenia nierówności ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa dzieci 7 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 stycznia 2014 r. w sprawie skutecznych inspekcji pracy jako strategii poprawy warunków pracy w Europie 8 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 maja 2016 r. w sprawie ubóstwa: perspektywa płci 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie sytuacji kobiet niepełnosprawnych 10 ,
- uwzględniając wskaźnik równouprawnienia płci Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2020 r. pt. "Unia równości: strategia na rzecz równości płci na lata 2020-2025" (COM(2020)0152),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 października 2017 r. w sprawie strategii politycznych na rzecz zagwarantowania dochodu minimalnego jako narzędzia walki z ubóstwem 11 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami 12 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lipca 2017 r. w sprawie warunków pracy i niepewności zatrudnienia 13 ,
- uwzględniając światowy indeks praw Międzynarodowej Konfederacji Związków Zawodowych (ITUC) 14 ,
- uwzględniając sprawozdania Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu oraz odpowiednie sprawozdania Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych i sieci europejskich romskich organizacji oddolnych (ERGO),
- uwzględniając cele określone w Europejskim Zielonym Ładzie, tj. doprowadzenie do sprawiedliwej i uczciwej transformacji dzięki zapewnieniu dostępu do programów zmiany kwalifikacji i możliwości zatrudnienia w nowych sektorach gospodarki,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 stycznia 2020 r. pt. "Silna Europa socjalna na rzecz sprawiedliwej transformacji" (COM(2020)0014),
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz Komisję Petycji,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A9-0006/2021),
Pogłębiające się nierówności i ubóstwo
A. mając na uwadze, że jedną z mocnych stron UE jest jej model społeczny; mając na uwadze, że rozwój technologiczny i globalna tendencja do pogłębiania się nierówności wymagają ponownej oceny modelu społecznego i dostosowania go do nowoczesnego, szybko zmieniającego się, złożonego i nieprzewidywalnego globalnego otoczenia;
B. mając na uwadze, że według definicji Eurostatu osoby są zagrożone ubóstwem pracujących, gdy pracują przez ponad połowę roku, a ich roczny ekwiwalentny dochód do dyspozycji wynosi poniżej 60 % mediany krajowego dochodu gospodarstwa domowego (po uwzględnieniu transferów socjalnych); mając na uwadze, że z najnowszych danych Eurostatu wynika, iż w 2018 r. 9,4 % europejskich pracowników zagrożonych było ubóstwem 15 ;
C. mając na uwadze, że zarówno w państwach członkowskich, jak i między nimi występują nierówności i są one znacznie zróżnicowane; mając na uwadze, że pogłębia się luka w zamożności netto między percentylami najbogatszych a innymi osobami; mając na uwadze, że o ile w 2017 r. wartość majątku netto 20 % najuboższych gospodarstw w krajach Eurogrupy spadła, to w przypadku 20 % najbogatszych gospodarstw wartość ta relatywnie wyraźnie wzrosła 16 , ponadto średnie zadłużenie netto w 20 % najuboższych gospodarstw domowych sięgało 4 500 EUR, natomiast średni majątek netto 10 % najbogatszych gospodarstw domowych wynosił 1 189 700 EUR 17 ;
D. mając na uwadze, że czynniki przyczyniające się do ubóstwa i wzrostu nierówności majątkowych netto są złożone i wzajemnie powiązane i obejmują przede wszystkim nierówności płacowe, nierówność płci, brak przystępnych cenowo mieszkań, dyskryminację, niski poziom wykształcenia, zmiany technologiczne w świecie pracy oraz zmiany strukturalne na rynku pracy; mając na uwadze, że z powodu zwiększania produktywności bez odpowiedniego wzrostu płac pogłębiają się również dysproporcje gospodarcze w państwach członkowskich i między nimi;
E. mając na uwadze, że na ryzyko szybszego pogłębiania się zjawiska wykluczenia dochodowego pracowników szczególnie narażone są nie tylko osoby o niskich kwalifikacjach, ale także absolwenci (w tym uczelni wyższych), którzy wchodzą na rynek pracy; mając na uwadze, że różnice dochodowe pomiędzy najlepiej i najgorzej zarabiającymi będą się pogłębiać;
F. mając na uwadze, że co szósty pracownik w UE pobiera niskie wynagrodzenie, tj. wynagrodzenie niższe niż dwie trzecie krajowej mediany płac, i odsetek ten stale rośnie; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich niskie płace nie rosną na równi z innymi płacami, co pogłębia nierówności w dochodach i ubóstwo pracujących oraz ogranicza zdolność osób o niskich zarobkach do radzenia sobie z trudnościami gospodarczymi;
G. mając na uwadze, że spadek koniunktury na rynku pracy podczas poprzedniego kryzysu doprowadził do drastycznego wzrostu liczby osób, na których wymusza się pracę w niepełnym wymiarze godzin i które najczęściej pracują na stanowiskach podstawowych lub niższego szczebla w zawodach i sektorach usługowych bardzo poważnie zagrożonych ubóstwem pracujących;
H. mając na uwadze, że równość mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacja to wartości leżące u podstaw Unii Europejskiej, zapisane w TUE i Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;
I. mając na uwadze, że w UE-27 kobiety zarabiają średnio o 15 % mniej niż mężczyźni 18 , zaś po korekcie po uwzględnieniu różnych czynników - o 9,38 % 19 ; mając na uwadze, że w wyniku istnienia przez dziesięciolecia luki płacowej między kobietami a mężczyznami zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć wynosi 37 %, a sytuacja ta powoduje brak równości, jeśli chodzi o poziom niezależności ekonomicznej starszych kobiet i mężczyzn;
J. mając na uwadze, że nierównomierny podział obowiązków opiekuńczych w UE, nieproporcjonalne obciążający kobiety, które głównie sprawują opiekę w rodzinach, a także ograniczony dostęp do placówek opieki nad dziećmi i osobami starszymi w niektórych państwach członkowskich, skutkują okresami nieobecności na rynku pracy, a co za tym idzie zróżnicowaniem wynagrodzenia i emerytur ze względu na płeć; mając na uwadze, że ten nierówny podział obowiązków opiekuńczych, a także nierówne wynagrodzenie za pracę zazwyczaj wykonywaną przez kobiety oraz wpływ przerw w karierze na awans i wysokość emerytury to czynniki ubóstwa kobiet;
K. mając na uwadze, że w 2017 r. w przypadku kobiet zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym wynosiło 23,3 %, więcej niż w przypadku mężczyzn (21,6 %) 20 ;
L. mając na uwadze, że w przypadku osób wchodzących na rynek pracy luka płacowa między kobietami i mężczyznami jest na ogół mniejsza 21 ; mając na uwadze, że aby jeszcze bardziej zmniejszyć nierówności między kobietami i mężczyznami, należy nadal wspierać równość szans;
M. mając na uwadze, że znacznie więcej kobiet pracuje w sektorze usług niż w przemyśle, a kobiety zatrudnione są głównie w sektorze opieki zdrowotnej i socjalnej, w handlu, produkcji, szkolnictwie oraz w biznesie, przy czym coraz więcej kobiet pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy i dorywczo;
N. mając na uwadze, że uwzględnianie aspektu płci to ważne narzędzie pozwalające włączać równość płci do wszystkich unijnych polityk, środków i działań, w tym do polityki rynku pracy i polityki społecznej, aby promować równość szans i zwalczać wszelkie formy dyskryminacji kobiet;
O. mając na uwadze, że Europejski filar praw socjalnych zawiera zalecenia dotyczące równouprawnienia płci, równości szans i aktywnego wspierania zatrudnienia;
P. mając na uwadze, że zgodnie z zasadą 6 Europejskiego filaru praw socjalnych należy zapobiegać ubóstwu pracujących oraz zadbać o odpowiednie płace minimalne, tak aby zapewnić zaspokojenie potrzeb pracowników i ich rodzin w świetle krajowych warunków gospodarczych i społecznych, a jednocześnie zagwarantować dostęp do zatrudnienia i motywację do poszukiwania pracy; mając na uwadze, że zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych w przypadku gdy zasada odnosi się do pracowników, dotyczy ona wszystkich pracujących, niezależnie od statusu, warunków i okresu zatrudnienia;
Q. mając na uwadze, że młodzi ludzie mają trudności ze znalezieniem stabilnej pracy o wysokiej jakości, na podstawie umowy na czas nieokreślony i często doświadczają okresów długotrwałego bezrobocia; mając na uwadze, że wiele państw członkowskich zezwala pracodawcom na wypłacanie zatrudnionym młodszym osobom niższego wynagrodzenia, co dyskryminuje młodszych pracowników; mając na uwadze, że młodzi ludzie często przyjmują bezpłatne staże bez perspektyw na uzyskanie zatrudnienia;
R. mając na uwadze, że niektóre grupy są w znacznie większym stopniu narażone na niepewność zatrudnienia niż inne, a niektóre populacje, takie jak Romowie, są nadmiernie reprezentowane wśród zatrudnionych w formie niestandardowej, niestabilnej i nisko płatnej; mając na uwadze, że 80 % Romów i ich dzieci żyje za dochody poniżej odpowiedniego krajowego progu zagrożenia ubóstwem 22 , niezależnie od tego, czy są zatrudnieni, czy też nie; mając na uwadze, że ludność romska dotkliwie odczuła skutki pandemii i środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się wirusa 23 ;
S. mając na uwadze, że 95 mln osób (21,7 %) w UE jest zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, co oznacza, że na trzecim pod względem wielkości obszarze gospodarczym świata byt ekonomiczny, uczestnictwo w życiu społecznym i jakość życia 24 jednej piątej obywateli są zagrożone; mając na uwadze, że po dokonaniu transferów socjalnych 85,3 mln osób (16,9 %) w UE dotkniętych jest ubóstwem lub wykluczeniem społecznym;
T. mając na uwadze, że unijne statystyki dotyczące ubóstwa wykazują znaczne różnice między państwami członkowskimi pod względem sukcesów w realizacji celu, jakim jest ograniczenie ubóstwa i wykluczenia społecznego;
U. mając na uwadze, że 8,2 mln osób udało się wydobyć z kategorii zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w porównaniu z poziomem bazowym z 2008 r., głównie dzięki poprawie warunków na rynku pracy oraz zmniejszeniu pogłębionej deprywacji materialnej 25 i odsetka osób żyjących w gospodarstwach domowych o bardzo małej intensywności pracy 26 w niektórych państwach członkowskich;
V. mając na uwadze, że pomimo znacznej poprawy sytuacji w niektórych państwach członkowskich UE nie osiągnęła określonego w strategii "Europa 2020" celu polegającego na zmniejszeniu do 2020 r. bezwzględnej liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln w porównaniu z rokiem 2008;
W. mając na uwadze, że niektóre kategorie pracowników, np. pracownicy sezonowi i niektórzy pracownicy transgraniczni, są szczególnie mocno narażone na ubóstwo pracujących i wykluczenie społeczne i pracownicy ci często zatrudniani są na podstawie krótkoterminowych umów o pracę, które zapewniają niewielkie bezpieczeństwo pracy, prawa pracownicze lub ochronę socjalną, bądź też wcale nie dają takiej ochrony;
X. mając na uwadze, że niepewne warunki życia i pracy oraz ubóstwo pracujących mają różne konsekwencje gospodarcze i społeczne, takie jak np. niższy poziom subiektywnego dobrostanu psychicznego, problemy z przystosowaniem się i środowiskiem życia, słabe relacje i poczucie wykluczenia społecznego 27 ;
Y. mając na uwadze, że pracownicy dotknięci ubóstwem pracujących często pracują w niedopuszczalnych warunkach pracy, charakteryzujących się np. brakiem układu zbiorowego pracy, naruszaniem godzin pracy 28 i zagrożeniem bezpieczeństwa i higieny pracy;
Z. mając na uwadze, że w okresie recesji gospodarczej tacy pracownicy mają jeszcze słabszą pozycję na rynku pracy;
AA. mając na uwadze, że ogólnie osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy, a w szczególności osoby, na których wymusza się pracę w niepełnym wymiarze godzin, są bardziej narażone na ubóstwo, w przypadku gdy występują różne czynniki ryzyka łącznie, np. gdy otrzymują niskie wynagrodzenie, mają niestabilną pracę, są jedynym żywicielem rodziny i posiadają na utrzymaniu członków gospodarstwa domowego 29 ;
AB. mając na uwadze, że w 2019 r. 5,8 % ludności UE-27 doświadczało pogłębionej deprywacji materialnej, oraz mając na uwadze, że w wielu regionach i społecznościach występuje skrajne ubóstwo; mając na uwadze, że odsetek ten prawdopodobnie znacznie wzrośnie w związku z pandemią COVID-19, co sprawia, że problem ten staje się jeszcze bardziej naglący;
AC. mając na uwadze, że szczególnie ubóstwo energetyczne stanowi powszechny problem w całej Europie, ponieważ od 50 do 125 mln ludzi nie stać na zapewnienie sobie odpowiedniego komfortu cieplnego w domach 30 ; mając na uwadze, że 11 % gospodarstw domowych w UE nie ma dostępu do internetu 31 ;
AD. mając na uwadze, że ubóstwo gospodarstw domowych 32 zmniejsza się 33 powoli: co czwarte dziecko poniżej 18 roku życia jest zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, co oznacza, iż znajduje się cyklu, w którym upośledzenie społeczne przechodzi z jednego pokolenia na kolejne 34 ; mając na uwadze, że problem ten dotyka w szczególności rodziców samotnie wychowujących dzieci (34,2 %) i rodziny wielodzietne 35 ; mając na uwadze, że rodziny mające dziecko z niepełnosprawnością lub innych krewnych z niepełnosprawnością są bardziej zagrożone ubóstwem;
AE. mając na uwadze, że w większości państw członkowskich czynsze stale rosną; mając na uwadze, że wskaźnik przeciążenia wydatkami mieszkaniowymi 36 w UE wynosi 9,6 %, co oznacza, że osoby mieszkające w tych gospodarstwach domowych przeznaczają co najmniej 40 % ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji na mieszkanie 37 ; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich wskaźnik przeciążenia wydatkami mieszkaniowymi sięga nawet 50-90 % 38 ; mając na uwadze, że mediana wydatków mieszkaniowych w gospodarstwach domowych o niskich dochodach, wynajmujących mieszkanie w UE kształtuje się na poziomie od 20 do 45 % dochodów do dyspozycji;
AF. mając na uwadze, że jednym z głównych czynników powodujących różnice majątkowe netto są zmiany cen nieruchomości mieszkaniowych; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich niewystarczająca ilość przystępnych cenowo mieszkań staje się główną przyczyną nierówności;
AG. mając na uwadze, że w Europie rośnie liczba bezdomnych, a ich liczbę w 2019 r. szacowano na ok. 700 tys. osób 39 , tj. o 70 % więcej niż dziesięć lat temu 40 ;
AH. mając na uwadze, że w 2017 r. odsetek młodych ludzi w wieku 18-24 lat zagrożonych ubóstwem mimo zatrudnienia szacowano w Unii Europejskiej na 11 %, a w Rumunii nawet na 28,2 % 41 ;
AI. mając na uwadze, że stale wzrasta ubóstwo wśród osób starszych: wskaźnik zagrożenia ubóstwem wśród osób w wieku powyżej 65 lat wynosił średnio 16,1 % (UE-27); mając na uwadze, że liczba ta będzie dalej rosła głównie z powodu niepewnych i niestandardowych form zatrudnienia, szczególnie powszechnych wśród osób starszych 42 ;
AJ. mając na uwadze, że ubóstwo pracujących, nie pozwalając im na ekonomiczne usamodzielnienie się, pozbawia pracę podstawowego celu, jakim jest zapewnienie zatrudnionemu i jego rodzinie godnego życia;
AK. mając na uwadze, że zgodnie z art. 4 Europejskiej karty społecznej Rady Europy wszyscy pracownicy mają prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, wystarczającego do zapewnienia im, a także ich rodzinom, godziwego poziomu życia;
Coraz mniejszy zasięg rokowań zbiorowych
AL. mając na uwadze, że zasięg rokowań zbiorowych w krajach OECD zmniejszył się w ciągu ostatnich trzydziestu lat z 46 % do średnio 32 %; mając na uwadze, że w co najmniej 14 państwach członkowskich UE 50 % zatrudnionych nie jest objętych układem zbiorowym; mając na uwadze, że w zaledwie siedmiu państwach członkowskich odsetek pracowników objętych układem zbiorowym wynosi ponad 80 % 43 ; mając na uwadze, że spadek ten był najszybszy w państwach, w których przeprowadzono reformy strukturalne ukierunkowane na rokowania zbiorowe 44 ;
AM. mając na uwadze, że właściwie skoordynowane systemy rokowań zbiorowych o szerokim zasięgu sprzyjają dobrym wynikom na rynku pracy, oraz mając na uwadze, że pracownicy objęci układami zbiorowymi zwykle mają lepsze warunki pracy i środowisko pracy o lepszej jakości niż pracownicy, którzy nie korzystają z takich układów;
AN. mając na uwadze, że liczba krajów na świecie, w których pracowników pozbawia się prawa tworzenia związków zawodowych lub wstępowania do nich wzrosła z 92 w 2018 r. do 107 w 2019 r.; mając na uwadze, że największy wzrost odnotowano w Europie; mając na uwadze, że w 40 % państw w Europie nie pozwala się pracownikom wstępować do związków zawodowych, w 68 % krajów naruszane jest prawo do strajku, a w 50 % - prawo do rokowań zbiorowych 45 ;
AO. mając na uwadze, że pracownikom na obszarach wiejskich trudniej jest uzyskać reprezentację związków zawodowych i negocjować lokalne i sektorowe układy zbiorowe, co zależy również od sektora;
AP. mając na uwadze, że w latach 2000-2016 wzrost wynagrodzeń w strefie euro był poniżej poziomu wzrostu produktywności 46 ; mając na uwadze, że wzrost płac nie nadążał za wzrostem wartości dodanej, co utrwaliło istniejące nierówności;
AQ. mając na uwadze, że rokowania zbiorowe i sektorowe układy zbiorowe regulują nie tylko poziom płac, ale także warunki pracy, takie jak czas pracy, płatne urlopy, wakacje i możliwości podnoszenia kwalifikacji;
AR. mając na uwadze, że silni partnerzy społeczni i rokowania zbiorowe mogą mieć pozytywny wpływ na ogólny poziom płac w Europie, w tym zarówno na płace minimalne, jak i medianę wynagrodzeń; mając na uwadze, że rokowania zbiorowe gwarantują, że głos pracowników jest słyszany i respektowany; mając na uwadze, że istnieją dowody na pozytywną korelację między zaangażowaniem pracowników w miejscu pracy a wynikami i dochodami przedsiębiorstwa 47 ;
Przyrost niestandardowych i niepewnych form zatrudnienia
AS. mając na uwadze, że w 2017 r. wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami (50,6 %) był znacznie niższy niż całkowity wskaźnik zatrudnienia (74,8 %) 48 ;
AT. mając na uwadze, że w rezultacie osoby z niepełnosprawnościami są bardziej zagrożone ubóstwem pracujących (11 % w porównaniu ze średnią UE wynoszącą 9,1 %) 49 ;
AU. mając na uwadze, że tylko 20,7 % kobiet z niepełnosprawnością i 28,6 % mężczyzn z niepełnosprawnością jest zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy 50 ;
AV. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich osoby z niepełnosprawnościami często tracą świadczenia z tytułu niepełnosprawności po podjęciu pracy, co zwiększa ich zagrożenie ubóstwem pracujących;
AW. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich osoby z niepełnosprawnościami zatrudnione w zakładach pracy chronionej niekoniecznie posiadają status pracownika, prawa pracownicze lub gwarantowaną płacę minimalną 51 ;
AX. mając na uwadze, że w związku z kryzysem finansowym wprowadzanie osób z niepełnosprawnościami na rynek pracy okazało się jeszcze trudniejsze 52 ;
AY. mając na uwadze, że w ciągu dziesięciu lat odsetek zatrudnionych żyjących w gospodarstwach domowych zagrożonych ubóstwem wzrósł z 8 % do 9,4 %, co odpowiada 20,5 mln osób 53 ;
AZ. mając na uwadze, że stwierdzono korelację między wzrostem liczby niestandardowych form zatrudnienia a zwiększonym odsetkiem Europejczyków zagrożonych ubóstwem pracujących 54 ; mając na uwadze, że 16,2 % osób pracujących w niepełnym wymiarze godzin lub na podstawie umów na czas określony jest bardziej narażonych na ubóstwo pracujących niż 6,1 % osób zatrudnionych na podstawie umowy na czas nieokreślony;
BA. mając na uwadze, że poziom wykształcenia ma duży wpływ na zagrożenie ubóstwem pracujących; mając na uwadze, że ryzyko ubóstwa pracujących jest znacznie wyższe w przypadku pracowników o niskich kwalifikacjach; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich nawet pracownicy wysoko wykwalifikowani mogą być zagrożeni ubóstwem pracujących 55 ;
BB. mając na uwadze, że w UE istnieją zróżnicowane praktyki ustalania wynagrodzeń;
BC. mając na uwadze, że systemy płacy minimalnej w państwach członkowskich, o ile istnieją, znacznie się różnią między sobą pod względem zasięgu i zakresu 56 ; mając na uwadze, że systemy płacy minimalnej są zróżnicowane również pod względem bezwzględnego i względnego poziomu, oraz mając na uwadze, że istnieją znaczne luki pod względem zasięgu i adekwatności pozwalającej zapewnić godne życie; mając na uwadze, że nawet jeśli po uwzględnieniu różnic cenowych różnice te ulegną zmniejszeniu, dysproporcje pod względem siły nabywczej pozostają znaczne 57 ; mając na uwadze, że poszczególne państwa członkowskie znacznie się różnią między sobą również pod względem odsetka osób otrzymujących płacę minimalną;
BD. mając na uwadze, że jedynie w trzech państwach członkowskich płaca minimalna wynosi konsekwentnie więcej niż ustalona granica ubóstwa (60 % mediany brutto), natomiast w pozostałych państwach członkowskich nie zapewnia ona ochrony przed ubóstwem; mając na uwadze, że pewne sektory, grupy pracowników i formy zatrudnienia nie są w niektórych przypadkach uwzględnione w przepisach o płacy minimalnej lub w układach zbiorowych lub nie są nimi objęte;
BE. mając na uwadze, że pracownicy otrzymujący płacę minimalną często mają problemy, aby związać koniec z końcem; mając w szczególności na uwadze, że 7 na 10 pracowników otrzymujących płacę minimalną ma co najmniej "pewne" problemy, aby związać koniec z końcem, podczas gdy wśród innych pracowników proporcja ta wynosi 5 na 10, przy czym między państwami członkowskimi występują znaczne różnice 58 ;
BF. mając na uwadze, że spadek zatrudnienia podczas kryzysu finansowego w 2008 r. spowodował drastyczny wzrost liczby osób zatrudnionych w niestandardowych formach zatrudnienia i pracujących w zmniejszonym lub niepełnym wymiarze czasu, co obejmuje również wymuszoną pracę w niepełnym wymiarze czasu 59 ; mając na uwadze, że osoby, na których wymusza się pracę w niepełnym wymiarze godzin, najczęściej pracują na stanowiskach podstawowych lub niższego szczebla w zawodach i sektorach usługowych i należą do najbardziej zagrożonych ubóstwem pracujących; mając na uwadze, że ponad jedna trzecia osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin pracuje w takim systemie wbrew własnej woli, a co druga osoba zatrudniona jest na krótki okres 60 ;
BG. mając na uwadze, że standardowe umowy o pracę w pełnym wymiarze godzin na czas nieokreślony stanowią 59 % wszystkich umów o pracę w UE, a poziom niestandardowego i często, choć nie zawsze, niepewnego zatrudnienia stale rośnie 61 ;
BH. mając na uwadze, że krótkookresowe zatrudnienie nie sprzyja rozwojowi, szkoleniom i dostosowaniu umiejętności pracowników do zmieniającego się rynku pracy;
BI. mając na uwadze, że w handlu hurtowym i detalicznym, transporcie, hotelarstwie, a także w sektorach usług gastronomicznych 62 oraz kultury i zarządzania wydarzeniami w UE występują duże wahania liczby osób pracujących dorywczo i na niepewnych warunkach;
BJ. mając na uwadze, że ubóstwo pracujących może dotyczyć również młodych pracujących o wysokim poziomie wykształcenia, w szczególności w państwach członkowskich o wysokim poziomie bezrobocia osób młodych; mając na uwadze, że choć odsetek młodych ludzi, którzy żyją w ubóstwie pomimo pracy jest niższy w przypadku osób posiadających dyplom ukończenia studiów wyższych w porównaniu z osobami o niższym poziomie wykształcenia, w niektórych państwach członkowskich nadal jest on jednak znaczący; mając na uwadze, że ci młodzi dorośli często borykają się z problemem niskiego wynagrodzenia, niesprawiedliwych warunków pracy, pozorowanego samo- zatrudnienia, nietypowych umów o pracę, a nawet pracy nierejestrowanej 63 ;
BK. mając na uwadze, że główną motywacją do wykonywania pracy za pośrednictwem platform internetowych wydają się być dodatkowe dochody, większa elastyczność, zdobywanie doświadczenia, przyciąganie klientów i brak możliwości na tradycyjnym rynku pracy; mając na uwadze, że praca za pośrednictwem platform internetowych zasadniczo jest korzystna dla integracji rynku pracy 64 ; mając na uwadze, że praca za pośrednictwem platform internetowych ma zróżnicowany charakter, w związku z czym jedno uniwersalne rozwiązanie mogłoby utrudnić powstawanie ważnych rodzajów pracy 65 ;
BL. mając na uwadze, że Europejski Urząd ds. Pracy został ustanowiony w lipcu 2019 r. w celu wspierania państw członkowskich i Komisji w skutecznym stosowaniu i egzekwowaniu prawa Unii w zakresie mobilności pracowników i koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego; mając na uwadze, że Urząd ten ma osiągnąć pełną zdolność operacyjną do 2024 r.;
BM. mając na uwadze, że chociaż Komisja ogłosiła zamiar przedstawienia wniosku w sprawie europejskiego numeru zabezpieczenia społecznego, nie przedstawiono jeszcze konkretnego wniosku;
BN. mając na uwadze, że w 2018 r. wskaźnik kształcenia dorosłych w UE wynosił 11,1 %, podczas gdy cel na 2020 r. wynosił 15 % 66 ; mając na uwadze, że technologia i innowacje mają ogromny potencjał w zakresie uwalniania możliwości, jednak ponad 40 % dorosłych w UE nie posiada podstawowych umiejętności cyfrowych;
Gospodarcze i społeczne skutki pandemii COVID-19
BO. mając na uwadze, że w trakcie kryzysu finansowego z 2008 r. dramatycznie wzrosła stopa bezrobocia, jak również odsetek niepewnych i nietypowych form zatrudnienia oraz że w dobie kryzysu spowodowanego COVID-19 na pierwszy plan wysuwają się także kwestie społeczne związane z utratą miejsc pracy, pracą w niepełnym wymiarze godzin, zagrożeniem egzystencji, np. małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), małych zakładów rzemieślniczych, małych zakładów handlowych oraz pracowników przygranicznych; mając na uwadze, że maleje liczba przedsiębiorstw średniej wielkości, rośnie przepaść między bogatymi i biednymi oraz w wyniku kryzysu spowodowanego COVID-19 pogłębiają się zaburzenia równowagi w państwach członkowskich i pomiędzy państwami członkowskimi;
BP. mając na uwadze, że w kwietniu 2020 r. w czasie pandemii COVID-19 50 % pracowników w UE doświadczyło ograniczenia czasu pracy, przy czym ponad jedna trzecia (34 %) osób zatrudnionych zgłosiła, że zmniejszył się on "znacznie", a 16 %, że "nieznacznie" 67 ;
BQ. mając na uwadze, że 75 % obywateli UE uważa, że ich obecna sytuacja finansowa jest gorsza niż przed pandemią COVID-19, 68 % wskazuje na trudności finansowe, a 68 % twierdzi, że w przypadku braku dochodów nie jest w stanie utrzymać poziomu życia dłużej niż trzy miesiące; mając na uwadze, że 16 % pracowników w UE uważa, że prawdopodobnie w najbliższej przyszłości straci pracę 68 ;
BR. mając na uwadze, że kryzys gospodarczy wywołany pandemią COVID-19 może mieć poważne i trwałe konsekwencje dla rynku pracy, które dotkną szczególnie ludzi młodych i pracowników o słabszej sytuacji na rynku, ponieważ może ich zmusić do podjęcia niepewnego i nietypowego zatrudnienia, co w znaczący sposób pogorszy warunki pracy i pogłębi nierówności;
BS. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 najprawdopodobniej będzie miała zatem bezpośredni wpływ na wzrost ubóstwa i ubóstwa pracujących 69 , zwłaszcza wśród najsłabszych grup społecznych;
BT. mając na uwadze, że kryzys związany z Covid-19 wskazał na potrzebę ochrony socjalnej w większym stopniu sprzyjającej włączeniu społecznemu i obejmującej pracowników każdego rodzaju, zwłaszcza samozatrudnionych i pracowników świadczących pracę za pośrednictwem platform internetowych;
BU. mając na uwadze, że liczba nisko- i wysokopłatnych miejsc pracy nadal rośnie, natomiast liczba zawodów średniopłatnych maleje; mając na uwadze, że praca niskopłatna nie oznacza niskich kwalifikacji, szczególnie w przypadku pracowników świadczących pracę za pośrednictwem platform; mając na uwadze rosnące zapotrzebowanie na pracowników dobrze wykształconych nawet na nisko opłacanych stanowiskach;
1. podkreśla, że zgodnie z art. 31 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej UE ma obowiązek zapewnić wszystkim pracownikom warunki pracy z poszanowaniem ich zdrowia, bezpieczeństwa i godności, oraz wzywa do zwrócenia uwagi na fakt, że ubóstwo i wykluczenie z rynku pracy i ze społeczeństwa pogłębiają nierówności i segregację; przypomina, że realizując swoje strategie polityczne, Komisja i państwa członkowskie powinny nadal wzmacniać unijny model społeczny oraz uwzględniać wymogi związane ze wspieraniem wysokiego poziomu zatrudnienia, zapewnianiem godnego poziomu życia i odpowiedniej ochrony socjalnej dla wszystkich, zwalczaniem ubóstwa i wykluczenia społecznego;
2. podkreśla, że zgodnie z TUE Unia ma podstawowy obowiązek działania na rzecz zrównoważonego rozwoju Europy, między innymi za pośrednictwem wysoce konkurencyjnej społecznej gospodarki rynkowej, której celem jest zapewnienie pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysokiego poziomu ochrony; podkreśla, że UE powinna zwalczać wykluczenie społeczne i dyskryminację, a także wspierać sprawiedliwość społeczną i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami oraz ochronę praw dziecka;
3. zgadza się z Komisją, że nierówności dochodowe w UE w skali światowej są niższe niż w niektórych innych największych rozwiniętych gospodarkach, ale nadal stanowią powód do obaw; podkreśla, że duże nierówności budzą obawy dotyczące sprawiedliwości, gdyż głęboko zakorzenione mogą skutkować nierównością szans i ograniczać potencjalny wzrost; podkreśla, że stosunkowo duże nierówności mogą wiązać się z wyższym wskaźnikiem zagrożenia ubóstwem i wyraźniejszym wykluczeniem społecznym oraz trudnościami finansowymi u większej liczby osób, w związku z czym mogą ograniczać spójność społeczną 70 ;
4. zauważa, że choć wskaźniki ubóstwa kobiet znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich, zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym jest wysokie w grupach ryzyka, do których należą starsze kobiety, kobiety samotne, kobiety wychowujące dzieci oraz samotne matki, uchodźczynie i migrantki, kobiety o innym niż biały kolorze skóry, kobiety należące do mniejszości etnicznych, kobiety homoseksualne, biseksualne i transpłciowe oraz kobiety z niepełnosprawnościami, i że średnio kobiety są bardziej niż mężczyźni narażone na ubóstwo i wykluczenie społeczne (22,8 % w 2018 r. w UE); zauważa, że inne intersekcjonalne czynniki ryzyka, takie jak brak aktywności, brak usług opiekuńczych dla dzieci i członków rodziny pozostających na utrzymaniu sprawiają, iż niektóre szczególne kategorie kobiet są bardziej niż pozostałe narażone na zagrożenia związane z ubóstwem;
5. podkreśla, że jedna na dwie osoby ze środowisk migracyjnych spoza UE jest zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, że poziomy niepewnego zatrudnienia są szczególnie wysokie wśród migrantek i uchodźczyń oraz że w przypadku kobiet o statusie niesamodzielnym lub nieuregulowanym wskaźnik ubóstwa jest skrajnie wysoki; podkreśla, że czterech na pięciu członków społeczności romskich ma dochody poniżej progu ubóstwa, a zatrudnienie ma mniej niż co piąta romska kobieta (od 16. roku życia); zwraca uwagę, że do tej sytuacji przyczynia się dyskryminacja w zakresie dostępu do edukacji, szkolenia i zatrudnienia, a także ich jakości; apeluje do UE o współpracę z państwami członkowskimi nad zapewnieniem pełnego wdrożenia unijnych i krajowych norm zatrudnienia bez jakiejkolwiek dyskryminacji, w tym w drodze monitorowania oraz mechanizmów wnoszenia skarg i dochodzenia roszczeń, które są skuteczne, niezależne i dostępne dla wszystkich pracowników;
6. zwraca uwagę, że według Eurostatu obecnie 64,6 mln kobiet i 57,6 mln mężczyzn w państwach członkowskich jest dotkniętych ubóstwem, co wskazuje na różny wpływ tego zjawiska na kobiety i mężczyzn; zauważa, że liczby te pokazują, jak wiele kobiet jest dotkniętych tym zjawiskiem, a w celu zrozumienia ich pełnego znaczenia należy je przeanalizować wraz z innymi wskaźnikami, takimi jak wiek, oczekiwana długość życia, nierówności dochodowe, luka płacowa między kobietami a mężczyznami, rodzaj gospodarstw domowych i transfery socjalne; podkreśla, że narażenie kobiet na ubóstwo jest prawdopodobnie niedoszacowane i wzywa państwa członkowskie do gromadzenia danych dotyczących ubóstwa w sposób odzwierciedlający sytuację gospodarstwa domowego danej osoby i jej sytuację indywidualną, wraz z odpowiednimi danymi dotyczącymi równości, oraz do analizy statystyk i polityki w zakresie ubóstwa, ponieważ nie można zakładać, że zasoby w gospodarstwach domowych są równo podzielone między mężczyzn a kobiety;
Działania mające na celu zwalczanie nierówności
7. wzywa Komisję i państwa członkowskie do osiągnięcia celu porównywalnych warunków życia poprzez pozytywną konwergencję społeczną i ekonomiczną, aby zapobiegać rosnącym nierównościom w państwach członkowskich i pomiędzy nimi oraz by zwiększać solidarność; zachęca państwa członkowskie do wzmocnienia systemów rokowań zbiorowych oraz do zapewnienia minimalnej ochrony socjalnej i systemu zabezpieczenia społecznego dla wszystkich grup wiekowych; podkreśla, że cele te można osiągnąć za pomocą takich instrumentów jak m.in. dochód minimalny, płace minimalne i emerytury minimalne w ramach pierwszego filaru 71 , zgodnie z kompetencjami i przepisami każdego państwa członkowskiego oraz z poszanowaniem wszystkich ogólnych zasad Unii Europejskiej, w tym praw podstawowych, proporcjonalności, pewności prawa, równości wobec prawa i pomocniczości;
8. przypomina Komisji i państwom członkowskim, że zapobieganie ubóstwu osób pracujących oraz rozwiązanie tego problemu musi wpisywać się w dążenie do osiągnięcia nadrzędnego celu, jakim jest likwidacja ubóstwa w Unii Europejskiej;
9. uważa, że zagwarantowanie przystępnych cenowo, wysokiej jakości i dostępnych usług (w szczególności usług użyteczności publicznej) ma zasadnicze znaczenie dla ograniczenia nierówności i zmniejszenia poziomu ubóstwa; uważa zatem, że zasadnicze znaczenie ma to, aby państwa członkowskie podjęły działania w celu zagwarantowania dostępu do wysokiej jakości usług, a w konsekwencji powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji, przystępnych cenowo mieszkań, dostaw energii i ochrony socjalnej;
10. wyraża przekonanie, że w dzisiejszych czasach zasada "Praca jest najlepszym sposobem na wyjście z ubóstwa" nie zawsze się sprawdza z powodu istnienia branż pracy niskopłatnej, niepewnych warunków zatrudnienia (w tym pewnych nietypowych form zatrudnienia), co hamuje zrównoważony rozwój i podważa adekwatność systemów zabezpieczenia społecznego; uważa ponadto, że skuteczne układy zbiorowe i skuteczne systemy ustawowej płacy minimalnej w stosownych przypadkach są ważnymi instrumentami walki z ubóstwem;
11. przypomina, że wzrost ma zasadnicze znaczenie dla przeciwdziałania niepewnym formom zatrudnienia i ubóstwu; jest przekonany o konieczności pobudzania przedsiębiorczości, w tym wśród kobiet i ludzi młodych; przypomina o potrzebie wspierania MŚP, które tworzą miejsca pracy i dobrobyt oraz stanowią podstawę europejskiej tkanki gospodarczej; zwraca uwagę, że zwiększają one witalność regionów, przyczyniają się do innowacji oraz do tworzenia konkurencyjnego, zróżnicowanego i zrównoważonego rynku pracy; podkreśla, że unijne prawodawstwo musi być przyjazne dla przedsiębiorstw, zwłaszcza dla MŚP;
12. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby - na podstawie ich zobowiązań wynikających z konwencji MOP i zmienionej Europejskiej karty społecznej oraz ich zobowiązań w ramach Europejskiego filaru praw socjalnych i celów zrównoważonego rozwoju - wspierały rokowania zbiorowe; wzywa państwa członkowskie do dostosowania ustawodawstwa krajowego, jeżeli utrudnia ono rokowania zbiorowe i prawo do zrzeszania się, negocjowania i zawierania układów zbiorowych, a także, w stosownych przypadkach, do poszanowania i egzekwowania prawa do sprawiedliwej płacy minimalnej;
13. podkreśla, że zmiany technologiczne oraz zmiany w strukturze gospodarki powodują coraz większe skupienie działalności gospodarczej i zawodów wymagających wysokich kwalifikacji w obszarach metropolitalnych, co prowadzi do pogłębienia nierówności społecznych i geograficznych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w technologię cyfrową na obszarach wiejskich w celu usprawnienia usług publicznych, poprawy ich jakości i efektywności oraz wypracowania nowych sposobów dostawy usług do regionów oddalonych i o niskiej podaży usług, aby wyeliminować nierówności i stworzyć lepsze możliwości zatrudnienia;
14. z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący programu na rzecz umiejętności; podkreśla, że niski poziom wykształcenia jest jedną z podstawowych przyczyn ubóstwa osób pracujących oraz że trzeba zająć się tym problemem;
15. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim równego dostępu do kształcenia i szkolenia sprzyjającego włączeniu oraz do zwiększenia wysiłków na rzecz ograniczenia zjawiska wczesnego kończenia nauki;
16. podkreśla, że wysokiej jakości edukacja od najmłodszych lat, kształcenie i szkolenie zawodowe, przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia nierówności i lepszego dostosowywania się pracowników do zmieniającego się świata pracy i ułatwienia im pomyślnego wejścia na rynek pracy;
17. wzywa zatem państwa członkowskie do ścisłej współpracy z partnerami społecznymi, organizatorami kształcenia i szkolenia, przedsiębiorstwami oraz innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami, aby wzmocnić i ulepszyć systemy edukacji i szkoleń, a także poprawić ich jakość i dopasowanie do potrzeb rynku pracy oraz samorozwoju, w tym w celu umożliwienia ludziom dostępu do programów uczenia się przez całe życie;
18. podkreśla, że transformacja cyfrowa i rosnąca liczba zawodów wymagających wysokich kwalifikacji i dużych umiejętności wymaga ukierunkowanych inwestycji w programy uczenia się przez całe życie; zachęca Komisję i państwa członkowskie do udzielenia spójnego i kompleksowego wsparcia dla wypracowywania wymaganych umiejętności cyfrowych, w tym dla starszych pracowników; wzywa zatem do ukierunkowanych inwestycji w zmianę kwalifikacji i podnoszenie umiejętności cyfrowych, aby umożliwić pracownikom dostosowanie się do zmian i zapewnić wyższe płace;
19. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zapewniły młodym ludziom odpowiedni poziomu kształcenia i szkolenia, który umożliwi im sprostanie wyzwaniom rynku pracy i da im wiedzę na temat ich praw pracowniczych i socjalnych, tak aby nie wpadali w pułapkę niestandardowych i niepewnych form zatrudnienia;
20. przypomina Komisji i państwom członkowskim, że w przypadku konfliktów miedzy podstawowymi swobodami gospodarczymi a podstawowymi prawami socjalnymi i pracowniczymi, te ostatnie są traktowane tak samo jak swobody gospodarcze na jednolitym rynku;
21. wzywa do opracowania nadrzędnej europejskiej strategii na rzecz zwalczania ubóstwa, obejmującej ambitne cele dotyczące ograniczenia ubóstwa i wyeliminowania skrajnego ubóstwa w Europie do 2030 r., zgodnie z zasadami określonymi w Europejskim filarze praw socjalnych i przy uwzględnieniu celów zrównoważonego rozwoju;
22. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wykorzystania instrumentów finansowych, takich jak gwarancja dla młodzieży i unijne programy, do zwalczania bezrobocia, zwiększania szans osób młodych na zatrudnienie i zachęcania ich do podejmowania stabilnej i pewnej pracy;
23. wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedsięwzięcia rzeczywistych środków w celu zwalczania unikania opodatkowania i oszustw podatkowych, co będzie stanowić istotny środek na rzecz ograniczenia nierówności ekonomicznych i usprawniania poboru dochodów podatkowych w państwach członkowskich;
24. wzywa Komisję do aktualizacji ram dotyczących zakładania i rozwoju spółdzielni i przedsiębiorstw społecznych, które z natury kładą większy nacisk na sprawiedliwe warunki pracy i wzmacnianie pozycji pracowników;
25. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia inicjatyw promujących upodmiotowienie kobiet dzięki edukacji, szkoleniom zawodowym i uczeniu się przez całe życie, a także dostęp do finansowania, przedsiębiorczość kobiet i reprezentację kobiet w perspektywicznych sektorach w celu zapewnienia dostępu do wysokiej jakości zatrudnienia; apeluje w szczególności o większe promowanie przedmiotów STEM, edukacji cyfrowej, sztucznej inteligencji i wiedzy finansowej w celu walki z utrzymującymi się stereotypami edukacyjnymi oraz dopilnowania, aby więcej kobiet trafiało do tych sektorów i przyczyniało się do ich rozwoju;
26. nalega na regularny dialog z udziałem kobiet zagrożonych ubóstwem i decydentów, odbywający się na forach na szczeblu krajowym, regionalnym i unijnym w celu monitorowania skuteczności obecnych polityk/usług i proponowania rozwiązań;
27. podkreśla, że konieczne jest zapewnienie organizacjom pozarządowym odpowiedniego finansowania oraz zwraca uwagę, że potrzebują one dostępu do funduszy unijnych w celu dostarczania innowacyjnych i skutecznych usług służących walce z ubóstwem;
28. z zadowoleniem przyjmuje plan Komisji bezzwłocznego wprowadzenia gwarancji dla dzieci 72 ;
29. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim obywatelom przyzwoitych, przystępnych cenowo, dostępnych, wydajnych energetycznie i zdrowych mieszkań oraz do większego wspierania mieszkalnictwa socjalnego, w tym mieszkalnictwa publicznego; zachęca państwa członkowskie do lepszej wymiany najlepszych praktyk dotyczących skutecznych polityk w dziedzinie mieszkalnictwa socjalnego;
30. wzywa państwa członkowskie i lokalne władze do przyjęcia odpowiedniej polityki mieszkaniowej, do stworzenia warunków i wsparcia inwestycji w przystępne cenowo mieszkalnictwo socjalne oraz do wyeliminowania ubóstwa energetycznego;
31. wzywa Komisję do zaproponowania strategicznych ram UE w odniesieniu do krajowych strategii na rzecz przeciwdziałania bezdomności w świetle powiązań między ubóstwem pracujących a bezdomnością; wzywa państwa członkowskie do podjęcia pilnych działań w celu zapobiegania bezdomności i zwalczania jej oraz zapobiegania przymusowym eksmisjom;
32. podkreśla, że w ramach nowego Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) należy przeznaczyć większe środki dla osób najbardziej potrzebujących, gdyż jest to kluczowy element europejskiej solidarności i wkład w walkę z najgorszymi formami ubóstwa w Unii, takimi jak niedostatek żywności i ubóstwo dzieci;
Minimalny poziom warunków pracy i życia
33. uważa, że należy stworzyć ramy prawne mające na celu uregulowanie warunków pracy zdalnej w całej UE, aby zapewnić godne warunki pracy i zatrudnienia w ramach gospodarki cyfrowej, przyczyniając się w ten sposób do zmniejszenia nierówności i rozwiązania problemu ubóstwa osób pracujących;
34. wzywa Komisję do przedstawienia ram UE w sprawie dochodu minimalnego;
35. wzywa Komisję i państwa członkowskie do inwestowania w aktywne strategie polityczne dotyczące pracy, aby zapewnić europejskim pracownikom i gospodarkom większą odporność oraz wyposażyć pracowników w cenne umiejętności;
36. odnotowuje wniosek Komisji dotyczący dyrektywy UE mającej na celu zagwarantowanie, by pracownicy w UE mieli ochronę w postaci adekwatnego wynagrodzenia minimalnego umożliwiającego godne życie;
37. podkreśla, że dyrektywa powinna zapewniać jasne gwarancje w państwach członkowskich, w których wynagrodzenia są - co do zasady - negocjowane wspólnie przez partnerów społecznych;
38. przypomina o środkach zaproponowanych w wytycznych politycznych Komisji na lata 2019-2024 73 , których celem jest zapewnienie pracownikom w Unii sprawiedliwej płacy minimalnej, która umożliwiłaby godne życie niezależnie od miejsca pracy;
39. przypomina, że zgodnie z zasadą nieobniżania poziomu ochrony i bardziej korzystnymi przepisami dyrektywy w sprawie praw pracowniczych przewidują minimalne standardy oraz to, że poszczególne państwa członkowskie mają swobodę zapewnienia wyższego poziomu ochrony i norm;
40. uważa, że niniejsza dyrektywa powinna gwarantować, poprzez układy zbiorowe i ustawowe płace minimalne, że żaden pracownik ani jego rodzina nie są zagrożeni ubóstwem i że każdy może żyć z pracy i uczestniczyć w życiu społecznym;
41. podkreśla, że ostateczna wersja dyrektywy powinna gwarantować, że ustawowe płace minimalne - w stosownych przypadkach - są zawsze ustalane powyżej progu ubóstwa;
42. wzywa państwa członkowskie i partnerów społecznych do zapewnienia minimalnego poziomu płac zgodnie z praktykami krajowymi i z uwzględnieniem wpływu takiego rozwiązania na konkurencyjność, tworzenie miejsc pracy i ubóstwo pracujących;
43. podkreśla, że należy podjąć środki w celu zagwarantowania, że pracodawcy nie stosują praktyk polegających na odliczaniu od płacy minimalnej kosztów niezbędnych do wykonywania pracy, takich jak zakwaterowanie, wymagana odzież, narzędzia, ochrona osobista i inny sprzęt;
44. wzywa Komisję i państwa członkowskie do egzekwowania ram prawnych dotyczących minimalnych warunków pracy dla wszystkich pracowników, w szczególności w odniesieniu do pracowników zatrudnionych na niepewnych warunkach, co często ma również wpływ na pracowników nietypowych lub niestandardowych w gospodarce fuch, oraz do poprawy tych ram poprzez wyeliminowanie luk w prawodawstwie i poprawę istniejących dyrektyw 74 lub, w stosownych przypadkach, za pomocą nowych aktów prawnych;
45. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim pracownikom systemów ochrony socjalnej i wzywa Komisję do uzupełnienia i wspierania działań państw członkowskich w zakresie zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej pracowników;
46. podkreśla, że mobilność pracowników ma zasadnicze znaczenie dla maksymalnego wykorzystania europejskich talentów i ambicji, maksymalnej efektywności gospodarczej i prosperowania przedsiębiorstw i osób fizycznych oraz oferowania obywatelom szerokiego wachlarza możliwości; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wyeliminowania istniejących przeszkód na drodze do mobilności w Unii Europejskiej;
47. wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania racjonalnych usprawnień dla osób niepełnosprawnych w miejscu pracy 75 ;
48. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwalczania strategii przyczyniających się do ubóstwa osób pracujących, takich jak niezgłaszane godziny nadliczbowe, niepewne lub nieprzewidywalne planowanie czasu pracy przez pracodawcę, umowy zerogodzinowe, niezgłoszona działalność gospodarcza i szara strefa; przypomina, że dbałość o bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w miejscu pracy stanowi obowiązek pracodawcy oraz że szkolenie związane z pracą musi odbywać się w godzinach pracy;
49. uważa, że europejski szczyt Komisji w sprawie pracy za pośrednictwem platform internetowych, którego celem było zbadanie możliwości poprawy warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, został przełożony na późniejszy termin z powodu kryzysu związanego z COVID-19; nalega na Komisję, by możliwie najszybciej zorganizowała wspomniany szczyt;
50. odnotowuje społeczne skutki pracy za pośrednictwem platform internetowych, tj. istnienie pracowników, którzy nie korzystają z praw pracowniczych i ochrony socjalnej, oraz brakujące składki na ubezpieczenie społeczne i podatki;
51. docenia plan Komisji dotyczący przyjęcia wniosku ustawodawczego 76 w sprawie osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych; wzywa Komisję, by zadbała o to, by stosunki pracy między platformami a pracownikami były dostosowane do nowych realiów cyfrowego społeczeństwa i cyfrowej gospodarki oraz by zostały doprecyzowane poprzez uwzględnienie tych pracowników w obowiązujących przepisach prawa pracy i przepisach dotyczących zabezpieczenia społecznego, aby poprawić warunki pracy, umiejętności i edukację osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych oraz zapewnić przewidywalne godziny pracy dla osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych;
52. podkreśla, że wniosek ustawodawczy UE powinien gwarantować, by osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych mogły tworzyć ciała reprezentujące pracowników oraz zrzeszać się w związkach zawodowych w celu zawierania układów zbiorowych pracy;
53. apeluje do państw członkowskich o sprawną transpozycję i pełne wdrożenie dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym 77 ;
54. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia dostępu do przystępnej cenowo i wysokiej jakości opieki nad dziećmi w ogóle, a w szczególności dla rodziców samotnie wychowujących dzieci, rodziców dzieci z niepełnosprawnościami oraz rodziców z dużych gospodarstw domowych; przypomina, że dostęp do opieki nad dziećmi, a także dostęp do placówek opieki nad osobami niepełnosprawnymi lub niesamodzielnymi krewnymi ma szczególne znaczenie dla osób poszukujących pracy i pracowników znajdujących się w niestabilnej sytuacji zatrudnienia, niezależnie od charakteru umowy i ma zapobiegać sytuacji, w której pracownicy wykonujący obowiązki opiekuńcze tkwią w pułapce niepewnych form zatrudnienia, które często prowadzą do ubóstwa pracujących;
55. podkreśla, że zwiększenie możliwości dotyczących wspólnego urlopu rodzicielskiego może mieć pozytywny wpływ na zatrudnienie kobiet; wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań w celu zadbania o to, aby beneficjenci wypłat lub świadczeń z tytułu urlopu rodzicielskiego mieli zapewnioną ochronę przed przekroczeniem granicy ubóstwa;
56. podkreśla potrzebę zagwarantowania zgodności z przepisami dotyczącymi równości, zwalczania wszelkich form dyskryminacji, ze szczególnym uwzględnieniem płac i warunków pracy, zapewnienia równych szans i zlikwidowania luk w prawodawstwie, które dotykają grupy defaworyzowane; ponadto wzywa do odblokowania horyzontalnej dyrektywy antydyskryminacyjnej;
57. apeluje do Komisji, aby promowała równe uczestnictwo mężczyzn i kobiet w rynku pracy i równe możliwości na nim oraz aby wprowadzała inicjatywy promujące dostęp kobiet do finansowania, przedsiębiorczość kobiet oraz niezależność finansową kobiet;
58. podkreśla, że wyeliminowanie luki płacowej między kobietami a mężczyznami i wynikającej z niej luki emerytalnej ma zasadnicze znaczenie dla rozwiązania problemu ubóstwa pracujących kobiet; zwraca uwagę na znaczenie zapewnienia odpowiedniego wsparcia finansowego na opiekę nad dziećmi podczas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego;
59. zwraca się do państw członkowskich, aby rozważyły uwzględnienie obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci w systemach emerytalnych, jeżeli kobiety nie są w stanie pracować i opłacać odpowiednich składek w takich okresach;
60. podkreśla, że środki dotyczące przejrzystości wynagrodzeń powinny mieć na celu osiągnięcie równości wynagrodzeń i powinny umożliwiać partnerom społecznym zawieranie układów zbiorowych, aby osiągnąć ten cel;
61. wzywa Komisję do przedstawienia strategii w sprawie niepełnosprawności po 2020 r., aby zagwarantować pełne włączenie osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o to, aby osoby z niepełnosprawnościami mogły nabyć niezbędne umiejętności umożliwiające im znalezienie zatrudnienia na otwartym rynku pracy oraz aby były objęte prawem pracy oraz przepisom dotyczącym zabezpieczenia społecznego i płacy minimalnej;
62. wzywa państwa członkowskie, aby w momencie wejścia osób z niepełnosprawnościami na rynek pracy lub przekroczenia przez nie pewnego progu dochodów nie pozbawiały tych osób uprawnień do świadczeń z tytułu niepełnosprawności pokrywających dodatkowe koszty związane z niepełnosprawnością, ponieważ praktyka ta przyczynia się do ubóstwa pracujących; wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz wspierania osób z niepełnosprawnościami w pokonywaniu barier;
63. wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania osobom z niepełnosprawnościami możliwości korzystania z przysługujących im praw pracowniczych i związkowych na równych zasadach z innymi osobami;
64. ponawia swój apel 78 do Komisji o niezwłoczne przedstawienie wiążących środków na rzecz przejrzystości wynagrodzeń zgodnie ze swoim zobowiązaniem zawartym w strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025 79 ; uważa, że środki te powinny w pełni respektować autonomię krajowych partnerów społecznych;
65. podkreśla, że przejrzystość płac powinna być zapewniana przez pracodawców zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, z należytym uwzględnieniem specyfiki MŚP, przy jednoczesnym zapobieganiu wszelkim praktykom utrudniającym realizację zasady "równego wynagrodzenia za taką samą pracę";
66. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zajęcia się problemem ubóstwa pracujących, którego doświadczają młodzi ludzie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz zwalczania fikcyjnego samozatrudnienia i wyzysku młodych pracowników w postaci niskich wynagrodzeń i niejasnych lub niesprawiedliwych warunków pracy, które mogą prowadzić do ubóstwa pracujących; stwierdza pilną potrzebę przeglądu i wzmocnienia europejskich ram jakości dla staży, aby uwzględnić zasadę wypłaty wynagrodzeń za staże i praktyki zawodowe wśród kryteriów jakościowych, a także aby zapewnić odpowiedni dostęp do systemów ochrony socjalnej; potwierdza, że zatrudnienia ludzi młodych nie należy postrzegać jako taniej siły roboczej oraz że młodym ludziom powinny przysługiwać sprawiedliwe warunki pracy i wynagrodzenie oraz standardowe umowy o pracę, przy uwzględnieniu również posiadanego doświadczenia i kwalifikacji;
67. wyraża zaniepokojenie możliwością częstszego stosowania niestandardowych i niepewnych form zatrudnienia wskutek kryzysu spowodowanego przez COVID-19; podkreśla, że ustawowe płace minimalne powinny obejmować wszystkich pracowników, w tym kategorie pracowników, które obecnie nie mają do nich dostępu, na przykład pracowników mających niestandardowe formy zatrudnienia;
68. wzywa Komisję i państwa członkowskie do gromadzenia bardziej szczegółowych danych statystycznych na temat wzrostu popularności niepewnych form zatrudnienia i niektórych form nietypowego zatrudnienia na rynkach pracy oraz do podjęcia odpowiednich działań w odpowiedzi na te zjawiska przez dostosowanie i modernizację istniejących przepisów prawa pracy;
69. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy państw członkowskich mające na celu zmniejszenie niepewności zatrudnienia i wyeliminowanie nieuczciwych praktyk mających na celu obniżenie płac i uniknięcie płacenia składek na ubezpieczenie społeczne 80 , a także wzywa Komisję do przedstawienia wniosków w granicach jej kompetencji określonych w traktatach;
70. przypomina państwom członkowskim, że publiczne służby zatrudnienia powinny nadal oferować jak najwięcej możliwości zatrudnienia wysokiej jakości;
71. wzywa państwa członkowskie do stopniowej likwidacji umów zerogodzinowych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwalczania przymusowej pracy w niepełnym wymiarze godzin oraz do podjęcia znacznych starań w kierunku promowania zatrudnienia na czas nieokreślony i ograniczenia nieustannego przedłużania umów o pracę na czas określony;
72. zdecydowanie uważa, że pracodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za bezpłatne zapewnienie pracownikom niezbędnego wyposażenia, odzieży i ubezpieczenia w celu wykonywania powierzonej pracy; podkreśla, że pracodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za wydatki lub szkolenia, które są niezbędne pracownikom do wykonywania obowiązków;
73. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia właściwego egzekwowania prawa UE w zakresie mobilności pracowników i koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a w szczególności do zapewnienia, aby pracownicy byli informowani o swoich prawach, obowiązkach i gwarancjach proceduralnych w zrozumiałym dla nich języku przed podpisaniem umów 81 ; wzywa Europejski Urząd ds. Pracy i państwa członkowskie do monitorowania zgodności z obowiązującym prawem pracy i prawem socjalnym; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia inspekcji pracy i zaangażowania Europejskiego Urzędu ds. Pracy w przypadkach transgranicznych;
74. podkreśla, że państwa członkowskie powinny dopilnować, by krajowe inspektoraty pracy przeprowadzały skuteczne i odpowiednie kontrole i inspekcje, zapewniały odpowiednie mechanizmy składania skarg i stały na straży praw wszystkich pracowników, w szczególności osób pracujących w oparciu o niepewne formy zatrudnienia i niektóre formy nietypowego zatrudnienia, a także powinny zapewnić im odpowiednie finansowanie;
75. wzywa państwa członkowskie do egzekwowania zmienionej dyrektywy dotyczącej delegowania pracowników, aby zagwarantować rzeczywistą ochronę tej kategorii pracowników;
76. podkreśla, że monitorowanie i kontrola mają szczególne znaczenie w przypadku obywateli państw trzecich wykonujących pracę na terenie Unii, gdyż w ten sposób można zapewnić im ochronę i uniknąć nadużyć; wzywa państwa członkowskie do kontynuowania intensywnej współpracy z Europejskim Urzędem ds. Pracy w tym zakresie;
77. apeluje o przyznanie Europejskiemu Urzędowi ds. Pracy rzeczywistych uprawnień kontrolnych w celu skutecznej walki z nielegalnymi praktykami, wykorzystywaniem pracowników oraz nadużyciami wobec nich;
78. z zadowoleniem przyjmuje wytyczne Komisji z dnia 16 lipca 2020 r. w sprawie ochrony pracowników sezonowych oraz konkluzje Rady z dnia 9 października 2020 r. w sprawie pracowników sezonowych;
79. zwraca uwagę na dużą liczbę petycji złożonych do Komisji Petycji, w których informowano ją o nadużywaniu umów na czas określony w sektorze publicznym 82 i prywatnym 83 , oraz zauważa w związku z tym, że najczęściej wymienianą przyczyną stresu w miejscu pracy jest niepewność zatrudnienia; wzywa Komisję, by rozpatrywała te petycje i sprawniej udzielała na nie odpowiedzi, z poszanowaniem jej kompetencji i kompetencji państw członkowskich, w celu skutecznej walki z ubóstwem pracujących, wykluczeniem społecznym i niepewnym zatrudnieniem;
80. uważa prostytucję za poważną formę przemocy i wykorzystywania, dotykającą głównie kobiet i dzieci; apeluje do państw członkowskich o przyjęcie specjalnych środków na rzecz zwalczania gospodarczych, społecznych i kulturowych przyczyn prostytucji oraz o poparcie środków na rzecz osób zmuszanych do prostytucji, aby ułatwić ich ponowną integrację społeczną i zawodową;
81. jest zdania, że należy położyć większy nacisk na wartości i strategie polityczne promujące pracę i jej związek z poprawą jakości życia jednostek oraz że takie wartości i strategie polityczne powinny wnosić istotny wkład w poprawę ich środowiska społecznego i fizycznego;
82. z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia pakietu na rzecz mobilności; uważa, że pakiet na rzecz mobilności stanowi solidne narzędzie umożliwiające walkę z dumpingiem socjalnym i ubóstwem pracujących w sektorze transportu; wzywa do szybkiego i pełnego wdrożenia rozporządzenia (UE) 2020/1054 84 w sprawie czasu prowadzenia pojazdu, okresów odpoczynku i tachografów z korzyścią dla kierowców samochodów ciężarowych w całej Europie; podkreśla, że należy podjąć kolejne, podobne inicjatywy w celu zwalczania dumpingu socjalnego i ubóstwa osób pracujących w innych branżach, w których występują zjawiska dumpingu socjalnego i złych warunków pracy, takich jak transport lotniczy i sektor żeglugi;
83. uważa, że przedsiębiorstwa powinny postrzegać staże w kategoriach inwestycji, a nie darmowej siły roboczej; przypomina, że młodzi stażyści często nie mają żadnych innych źródeł dochodów; uważa, że praca wykonywana przez stażystów jest wartościowa i niezbędna oraz zasługuje na wynagrodzenie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do położenia kresu praktyce bezpłatnych staży oraz do zagwarantowania wysokiej jakości staży zapewniających godziwe wynagrodzenie;
84. uważa, że młodzi pracownicy powinni otrzymywać wynagrodzenie stosownie do ich poziomu doświadczenia i nie powinni doświadczać dyskryminacji w postaci znacznie niższych płac wyłącznie ze względu na wiek; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do położenia kresu praktyce oferowania młodym pracownikom ustawowych płac na poziomie niższym niż płaca minimalna;
Porozumienia zbiorowe
85. zwraca uwagę, że autonomia partnerów społecznych jest cennym atutem, i podkreśla potrzebę zapewnienia jej w każdym państwie członkowskim oraz monitorowania jej przestrzegania na szczeblu UE; odnotowuje wniosek Komisji 85 dotyczący ochrony i wzmocnienia systemów porozumień zbiorowych na szczeblu krajowym, w szczególności sektorowym;
86. wzywa Komisję do propagowania wykorzystywania EFS+ do budowania zdolności partnerów społecznych, aby wzmocnić negocjacje zbiorowe w Europie; wzywa państwa członkowskie do stworzenia niezbędnych instytucji i mechanizmów wspierających negocjacje zbiorowe, ze zwróceniem szczególnej uwagi na sektorowe negocjacje zbiorowe; wzywa państwa członkowskie do prowadzenia konsultacji z krajowymi partnerami społecznymi i angażowania ich w proces stanowienia prawa tam, gdzie jest to istotne;
87. przyjmuje do wiadomości propozycję Komisji, aby państwa członkowskie przewidziały środki umożliwiające warunki dla rokowań zbiorowych, których zakres obejmuje mniej niż 70 % 86 pracowników; podkreśla, że partnerzy społeczni muszą być zaangażowani w proces decyzyjny dotyczący rozpoczęcia takich działań; uważa, że wszelkie działania podejmowane w tym zakresie nie mogą ingerować w autonomię partnerów społecznych;
88. wzywa Komisję do monitorowania, a państwa członkowskie do zagwarantowania prawa wszystkich pracowników do zrzeszania się oraz negocjowania i zawierania porozumień zbiorowych, a także wzywa je do podejmowania niezwłocznych działań w przypadkach naruszeń tego prawa;
89. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia związkom zawodowym dostępu do miejsca pracy, w tym pracy na odległość, w celu organizacji, wymiany informacji i konsultacji;
90. nalega, aby Komisja udoskonaliła dyrektywy dotyczące udzielania zamówień publicznych 87 w celu ukrócenia konkurencji kosztem wynagrodzeń w taki sposób, aby do skutecznego składania ofert były uprawnione wyłącznie podmioty, które nie naruszają obowiązujących porozumień zbiorowych; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia przestrzegania przepisów, monitorowania procedur i egzekwowania praw;
91. przyznaje, że cyfryzacja i globalizacja doprowadziły do znacznego wzrostu samozatrudnienia i nietypowych form zatrudnienia; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do oceny, czy konieczne jest przyjęcie na szczeblu UE środków umożliwiających osobom samozatrudnionym jednoczenie się i zawieranie układów zbiorowych, a także jej zobowiązanie do proponowania zmian regulacyjnych tam, gdzie jest to konieczne, oraz niedawne konsultacje społeczne w tym zakresie; oczekuje na publikację oceny skutków dotyczącej pierwotnych wariantów przyszłych działań; podkreśla, że nie może to opóźnić żadnych innych inicjatyw Komisji na rzecz zwalczania fikcyjnego samozatrudnienia i zagwarantowania praw pracowników mających niestandardowe formy zatrudnienia;
92. uważa, że należy umożliwić każdemu pracownikowi pełny wgląd w informacje na temat pracodawcy oraz praw dotyczących wynagrodzenia i praw pracowniczych na podstawie sektorowych porozumień zbiorowych lub prawodawstwa krajowego; uważa, że informacje te powinny być dostępne dla inspektoratów pracy; uważa, że mogłoby to przyjąć formę specjalnego dokumentu tożsamości dla pracowników transgranicznych, który okazał się już skutecznym rozwiązaniem w niektórych państwach członkowskich; w tym kontekście wzywa Komisję do szybkiego wprowadzenia europejskiego numeru zabezpieczenia społecznego w formacie cyfrowym; uważa, że europejski numer zabezpieczenia społecznego ma znaczny potencjał do tego, by służyć jako mechanizm kontrolny zarówno dla osób fizycznych, jak i właściwych organów, aby zagwarantować przepisowe opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne oraz móc zwalczać nadużycia świadczeń z zabezpieczenia społecznego;
Skutki społeczne pandemii COVID-19
93. apeluje do Komisji o podjęcie działań na szczeblu unijnym, aby udzielić wsparcia małym i średnim przedsiębiorstwom kierowanym przez kobiety podczas kryzysu i po nim;
94. zwraca uwagę, że kryzys związany z COVID-19 poważnie dotknął pracowników i osoby defaworyzowane; podkreśla, że reakcje polityczne na pandemię muszą być ukierunkowane na człowieka i opierać się na globalnej solidarności; podkreśla, że szczególnie niezbędne są środki ukierunkowane na walkę z ubóstwem i ubóstwem pracujących, które powinny mieć na celu szybkie, sprawiedliwe i ekologiczne ożywienie gospodarcze; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia w czasie pandemii odpowiedniej ochrony wszystkim pracownikom o słabszej pozycji na rynku oraz do współpracy z partnerami społecznymi w celu opracowania skutecznych, praktycznych i sprawiedliwych rozwiązań problemów powstałych w związku z pandemią; w tym kontekście przypomina, że należy wykorzystać adekwatną część dodatkowych środków w ramach inicjatywy REACT-EU w celu zwiększenia dostępności Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD) na rzecz pomocy najbardziej potrzebującym; jednocześnie podkreśla, że należy zadbać o to, by w kolejnych wieloletnich ramach finansowych przeznaczono wystarczające środki na EFS+;
95. wzywa Komisję, aby zwróciła szczególną uwagę na gospodarcze skutki mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, na osoby tymczasowo lub na stałe zwolnione z pracy, a także na skutki społeczne odczuwane przez osoby o niepewnej sytuacji życiowej; przypomina w związku z tym, że mechanizmy zmniejszonego wymiaru czasu pracy nie są identyczne we wszystkich państwach członkowskich oraz że istnieją znaczne różnice pod względem wysokości świadczeń, a pracownicy otrzymujący niskie świadczenia są szczególnie zagrożeni ubóstwem pracujących; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie do ochrony pracowników, aby pomóc im w utrzymaniu miejsc pracy, między innymi poprzez zapewnienie wsparcia finansowego, np. w ramach mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, a także wsparcie dla osób pracujących w oparciu o niepewne i niektóre nietypowe formy zatrudnienia, jak również do rozważenia wsparcia finansowego dla niektórych grup osób samozatrudnionych, które utraciły swoją bazę finansową w wyniku kryzysu; wzywa ponadto państwa członkowskie do ochrony osób o niepewnej sytuacji życiowej;
96. wzywa państwa członkowskie do przedstawienia minimalnych standardów dotyczących odpowiednich krajowych systemów ubezpieczeń od utraty pracy i systemów minimalnych świadczeń w formie ramowych regulacji prawnych, aby zwiększyć bezpieczeństwo socjalne pracowników i rezydentów w Europie;
97. wzywa do przyjęcia środków pozwalających uniknąć ponownego wzrostu liczby przypadków przymusowego podejmowania zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin w związku z COVID-19;
98. zwraca uwagę na niepokojące doniesienia, które pojawiły się w czasie kryzysu, dotyczące naruszeń praw pracowników transgranicznych i sezonowych pod względem warunków pracy i życia; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zajęcia się kwestią nadużyć oraz do ochrony praw pracowników sezonowych i transgranicznych zatrudnionych na wszystkich ogniwach łańcucha podwykonawstwa i łańcucha dostaw; w tym kontekście wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania pracownikom odpowiedniego i przystępnego cenowo zakwaterowania, bez potrącania związanych z tym kosztów z ich wynagrodzenia;
99. podkreśla, że kryzys związany z COVID-19 pokazał znaczenie zatrudnienia w zawodach uznanych za mające znaczenie systemowe dla naszej gospodarki i społeczeństwa; przypomina, że w niektórych państwach członkowskich wielu z tych pracowników pierwszego kontaktu pracuje w nisko płatnych zawodach oraz że osoby te są często niedoceniane i niewystarczająco wynagradzane, a nierzadko muszą znosić niepewne warunki pracy, wynikające między innymi z braku ochrony zdrowotnej i socjalnej; podkreśla, że zawody te wykonują głównie kobiety; zwraca uwagę na konieczność pozytywnej konwergencji w zakresie świadczenia usług opiekuńczych;
100. podkreśla, że aby móc radzić sobie z poważnymi wstrząsami, państwa członkowskie powinny przyjąć długoterminowe strategie w celu ochrony miejsc pracy i kwalifikacji pracowników, a także zmniejszenia obciążenia dla krajowych finansów publicznych;
101. wzywa Komisję do przyjęcia unijnej strategii opieki w reakcji na skutki społeczne dla osób wykonujących obowiązki opiekuńcze, których nieproporcjonalnie dużą część stanowią kobiety; podkreśla, że strategia ta powinna wymagać znacznych inwestycji w gospodarkę opiekuńczą, wzmocnienia polityki równoważenia obowiązków zawodowych i opiekuńczych przez całe życie oraz uzupełnienia niedoborów siły roboczej, szczególnie w drodze szkoleń, uznawania kwalifikacji i poprawy warunków pracy w tych sektorach;
102. oczekuje, że Komisja przedstawi wkrótce wniosek w sprawie długoterminowego europejskiego systemu reasekuracji świadczeń dla bezrobotnych, biorąc pod uwagę fakt, że liczba osób zwalnianych z pracy najprawdopodobniej wzrośnie; apeluje, aby wniosek ten obejmował kraje należące do unii gospodarczej i walutowej (UGW) i przewidywał możliwość dołączenia dla krajów spoza UGW;
103. wzywa Komisję i państwa członkowskie do łagodzenia najcięższych skutków COVID-19 poprzez udzielanie ukierunkowanego wsparcia na szczeblu unijnym i krajowym oraz przyznawanie wystarczających środków; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje utworzenie instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE) i wzywa państwa członkowskie do jego szybkiego wdrożenia; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o to, aby nie udzielano pomocy finansowej przedsiębiorstwom zarejestrowanym w krajach wymienionych w załączniku I do konkluzji Rady w sprawie zmienionego unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o to, by beneficjenci przestrzegali podstawowych wartości zapisanych w traktatach, a przedsiębiorstwa otrzymujące publiczne wsparcie finansowe chroniły pracowników, gwarantowały uczciwe warunki pracy, szanowały związki zawodowe, przestrzegały obowiązujących układów zbiorowych pracy, płaciły odpowiednie podatki i powstrzymywały się od skupu akcji własnych lub wypłacania premii zarządom lub dywidend udziałowcom;
104. zachęca państwa członkowskie do inwestycji w zwiększanie dostępu do szerokopasmowego internetu, w edukację zdalną i naukę na obszarach wiejskich, zagrożonych depopulacją i dziedziczeniem biedy;
105. zachęca do podejmowania proaktywnych działań w celu zapobiegania ryzyku wzrostu bezrobocia przy pomocy unijnych i krajowych strategii politycznych oraz krajowych programów zatrudnienia, a także do wspierania zielonej, cyfrowej, społecznej, zrównoważonej i sprawiedliwej transformacji niepozostawiającej nikogo w tyle poprzez inwestowanie w nowe, trwałe i dostępne miejsca pracy wysokiej jakości, programy przekwalifikowania, przyszłościową infrastrukturę, innowacje i przemianę cyfrową; uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na wspieranie zatrudnienia ludzi młodych;
106. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zajęcia się konsekwencjami kryzysu i do ułatwienia transformacji, z uwzględnieniem specyfiki regionalnej, a tym samym do zagwarantowania szybkiego przydziału dostępnych środków finansowych, np. na szkolenia w zakresie przyszłościowych miejsc pracy, podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie, a także do dalszego rozwoju finansowego EFS+ w tym celu;
107. wzywa Komisję i państwa członkowskie do szczególnie uważnego monitorowania sektorów charakteryzujących się wysokim stopniem niepewności zatrudnienia, aby zapobiegać wykorzystywaniu pracowników, np. pracowników tymczasowych w sektorze rolnictwa, gdzie pracownicy sezonowi narażeni są na nieuczciwe warunki zatrudnienia, które w niektórych przypadkach naruszają nie tylko ich prawa pracownicze, ale też ich prawa podstawowe;
108. podkreśla, że pracownicy o niskich dochodach są bardziej narażeni na COVID-19, ponieważ pracują w sektorach wymagających znacznie częstszych kontaktów międzyludzkich, takich jak sektor opieki czy sektor transportu, lub podejmują zatrudnienie za pośrednictwem platform internetowych bez możliwości pracy zdalnej; stanowczo krytykuje długi okres wdrażania klasyfikacji COVID-19 do dyrektywy w sprawie czynników biologicznych 88 ; apeluje o pilny przegląd dyrektywy w sprawie czynników biologicznych w celu dostosowania jej do globalnych pandemii i innych wyjątkowych okoliczności, tak aby jak najszybciej zapewnić pracownikom pełną ochronę przed ryzykiem związanym z narażeniem;
109. podkreśla, że pracownicy o niskich dochodach często wykonują pracę w sektorach o wysokim ryzyku pogorszenia stanu zdrowia fizycznego, co potencjalnie może mieć długotrwałe skutki dla dobrego samopoczucia fizycznego i psychicznego oraz wpłynąć na ich przyszłą zdolność do pracy zarobkowej; uważa, że obecne prawodawstwo w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy nie jest dostatecznie ukierunkowane na zapobieganie urazom zawodowym; wzywa Komisję, aby jak najszybciej przedstawiła nowe strategiczne ramy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na okres po 2020 r. i w tym kontekście wzywa Komisję do określenia wyzwań i przedstawienia instrumentów umożliwiających pracownikom z sektorów o niskich dochodach radzenie sobie z tymi wyzwaniami; podkreśla, że strategia musi uwzględniać pracowników platformowych oraz pracowników mających niestandardowe formy zatrudnienia; wzywa Komisję do zmiany dyrektywy 2004/37/WE 89 przez przegląd i rozszerzenie zakresu dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego w odniesieniu do szeregu substancji rakotwórczych lub mutagenów;
110. podkreśla, że w sektorach o niskich dochodach stres związany z pracą jest zjawiskiem powszechnym; uważa, że stres związany z pracą musi być kluczowym priorytetem europejskiego ustawodawstwa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w ścisłej współpracy z krajowymi partnerami społecznymi przygotowały wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie stresu związanego z pracą określającej wytyczne dla przedsiębiorstw w zakresie zwalczania czynników stresogennych związanych z pracą oraz zobowiązującej wszystkie przedsiębiorstwa do opracowania polityki firmy dotyczącej stresu związanego z pracą;
111. uważa, że niezwykle istotne jest dopilnowanie, aby celem wdrażania planu odbudowy dla Europy było wyeliminowanie ubóstwa i nierówności społeczno-gospodarczych oraz aby plan ten opierał się na skutecznym mechanizmie uwzględniającym cele i punkty odniesienia umożliwiające precyzyjny pomiar osiągniętych postępów; podkreśla, że Parlament Europejski powinien być w pełni zaangażowany w kontrolę planu odbudowy zarówno ex ante, jak i ex post, oraz że należy przyznać formalną rolę wszystkim wybranym posłom, aby zapewnić w pełni demokratyczny i przejrzysty proces oceny i wdrażania;
o
o o
112. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.