Rezolucja 2020/1960 zawierająca uwagi stanowiące integralną część decyzji w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) za rok budżetowy 2018

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2020.417.362

Akt nienormatywny

Wersja od: 11 grudnia 2020 r.

REZOLUCJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO (UE) 2020/1960

z dnia 14 maja 2020 r.

zawierająca uwagi stanowiące integralną część decyzji w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) za rok budżetowy 2018

PARLAMENT EUROPEJSKI,

– uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności za rok budżetowy 2018,

– uwzględniając swoją rezolucję z 16 stycznia 2019 r. w sprawie unijnej procedury wydawania zezwoleń na dopuszczenie pestycydów do obrotu ¹ ,

– uwzględniając art. 100 Regulaminu i załącznik V do Regulaminu,

– uwzględniając opinię Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0068/2020),

A. mając na uwadze, że zgodnie z zestawieniem dochodów i wydatków ²  Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (zwanego dalej "Urzędem") jego ostateczny budżet na rok budżetowy 2018 wyniósł 79 183 814,25 EUR, co stanowi wzrost o 0,47 % w porównaniu z 2017 r.; mając na uwadze, że budżet Urzędu pochodzi głównie z budżetu Unii ³ ;

B. mając na uwadze, że w swoim sprawozdaniu dotyczącym rocznego sprawozdania finansowego Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności za rok budżetowy 2018 (zwanym dalej "sprawozdaniem Trybunału") Trybunał Obrachunkowy (zwany dalej "Trybunałem") stwierdza, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe Urzędu jest wiarygodne oraz że transakcje leżące u jego podstaw są legalne i prawidłowe;

Zarządzanie budżetem i finansami

1. zauważa z zadowoleniem, że wysiłki związane z monitorowaniem budżetu w ciągu roku budżetowego 2018 doprowadziły do osiągnięcia wskaźnika wykonania budżetu w wysokości 100 %, co oznacza nieznaczny wzrost o 0,02 % w porównaniu z rokiem 2017; ponadto odnotowuje, że wskaźnik wykonania środków na płatności wyniósł 91,31 %, co oznacza spadek o 1 % w porównaniu z rokiem 2017;

Wyniki

2. zauważa, że w swoim kompleksowym podejściu do zarządzania opartego na wynikach Urząd wprowadził szereg kluczowych wskaźników skuteczności działania dotyczących oddziaływania i wyników, aby zmierzyć wartość dodaną wynikającą z jego działań; zauważa ponadto, że Urząd stosuje inne kluczowe wskaźniki skuteczności działania w celu poprawy zarządzania budżetem;

3. uznaje, że rok 2018 był drugim rokiem kompleksowego podejścia do zarządzania opartego na wynikach, pomiaru wyników Urzędu w oparciu o nowe kluczowe wskaźniki skuteczności działania oraz realizacji planu Urzędu dotyczącego strategii na 2020 r.;

4. z zadowoleniem odnotowuje dobre wyniki osiągnięte przez Urząd w zakresie przestrzegania terminów produkcji naukowej; zauważa ponadto, że w jednym obszarze, w którym 83,6 % działań zostało zamkniętych w czasie, czyli poniżej celu wynoszącego 90 %, opóźnienie było ograniczone do kilku obszarów, w których odnotowano znaczne obciążenie pracą;

5. zauważa, że po rozpoczęciu przez Urząd zewnętrznej oceny w 2017 r., Urząd przyjął szereg zaleceń na posiedzeniu w październiku 2018 r.; zauważa, że obszary, o których mowa w sprawozdaniu z oceny, obejmowały w szczególności nowe mechanizmy współpracy Urzędu z zainteresowanymi stronami, jego współpracę z władzami państw członkowskich oraz jego większą niezależność; zauważa, że obszary wymagające poprawy, na które zwrócono uwagę w ocenie, odnoszą się do podejścia Urzędu do priorytetowego traktowania zasobów, przejrzystości ekonomicznej jego systemu rekrutacji ekspertów oraz potrzeby lepszego dostosowania materiałów informacyjnych do potrzeb różnych grup odbiorców;

6. zauważa z zadowoleniem, że Urząd dzieli zasoby i działania z Europejską Agencją Chemikaliów, Europejską Agencją Leków i Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w dziedzinie oceny ryzyka, danych i badań naukowych; zauważa, że Urząd zwiększył zasoby i nasilił działania dzielone ze Wspólnym Centrum Badawczym, zwłaszcza w dziedzinie danych i map środowiskowych; zdecydowanie zachęca Urząd do aktywnego poszukiwania dalszych i szerszych płaszczyzn współpracy ze wszystkimi agencjami Unii;

7. zachęca Urząd do dalszej cyfryzacji oferowanych usług;

8. z zadowoleniem stwierdza, że Urząd przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa łańcucha żywnościowego i paszowego w Unii oraz podejmuje znaczne wysiłki, aby zapewnić unijnym podmiotom zarządzającym ryzykiem kompleksowe, niezależne i aktualne doradztwo naukowe w kwestiach związanych z łańcuchem żywnościowym, jasno informować opinię publiczną o wynikach swojej działalności i informacjach stanowiących ich podstawę, a także współpracować z zainteresowanymi stronami i partnerami instytucjonalnymi w celu promowania spójności i zaufania do unijnego systemu bezpieczeństwa żywności;

9. podkreśla, że w 2018 r. Urząd sfinalizował 788 zapytań w postaci opinii naukowych, sprawozdań technicznych i publikacji uzupełniających;

10. uważa, że Urząd nadal powinien poświęcać szczególną uwagę opinii publicznej i zobowiązać się do otwartości i przejrzystości; w tym kontekście podkreśla, że rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1381 ⁴  nakłada na Urząd dodatkowe zadania związane z oceną bezpieczeństwa i komunikacją z opinią publiczną i będzie wiązać się z dodatkowymi kosztami po stronie Urzędu;

Polityka kadrowa

11. zauważa, że na dzień 31 grudnia 2018 r. plan zatrudnienia zrealizowano w 97,49 % i przyjęto 5 urzędników i 306 pracowników na czas określony, podczas gdy budżet Unii przewidywał 319 stanowisk (w porównaniu z 323 stanowiskami zatwierdzonymi w 2017 r.); zauważa ponadto, że w 2018 r. Urząd zatrudniał 122 pracowników kontraktowych i 14 oddelegowanych ekspertów krajowych;

12. zauważa z zaniepokojeniem, że Urząd, należący do unijnych agencji regulacyjnych oceniających ryzyko związane z produktami regulowanymi, nie otrzymuje środków wystarczających do skutecznego wykonywania swoich obowiązków; nalega, aby Urzędowi przyznano zasoby wystarczające do realizacji jego zadań;

13. zauważa, że Trybunał stwierdził ogólną tendencję we wszystkich agencjach, jeśli chodzi o korzystanie z pracowników zewnętrznych zatrudnianych jako doradcy w dziedzinie IT; wzywa do ograniczenia w jak największym stopniu zależności od zewnętrznej rekrutacji w tym ważnym i wrażliwym obszarze, aby ograniczyć wszelkie potencjalne zagrożenia;

14. zauważa, że Urząd przyjął wzór decyzji Komisji w sprawie polityki ochrony godności osoby i zapobiegania molestowaniu; odnotowuje ponadto, że zorganizował on obowiązkowe szkolenia zarówno dla pracowników jak i kadry kierowniczej oraz umożliwił korzystanie z poufnego doradztwa, a także opublikował w swoim intranecie sprawozdanie na temat molestowania, przedstawiające statystyki i formalne procedury w okresie 2014-2018; zwraca się do Urzędu o poinformowanie organu udzielającego absolutorium o środkach podjętych po zakończeniu dochodzeń w sprawie molestowania;

15. uznaje, że równowaga płci wśród kadry kierowniczej wyższego szczebla Urzędu jest zadowalająca, ponieważ z pięciu osób dwie to mężczyźni, a trzy to kobiety; wyraża zaniepokojenie związane z brakiem równowagi geograficznej, ponieważ wśród kadry kierowniczej wyższego szczebla nie ma żadnej osoby będącej obywatelem państw, które przystąpiły do Unii w 2004 r.; zwraca się do Urzędu o podjęcie działań zapewniających większą równowagę geograficzną wśród kadry kierowniczej wyższego szczebla;

16. ubolewa, że w polityce niezależności przyjętej w 2017 r. wprowadzono obowiązek monitorowania interesów ekspertów w dwuletnim okresie karencji wyłącznie w odniesieniu do mandatu grupy naukowej, o przystąpienie do której ekspert się ubiega; wzywa do niezwłocznego uaktualnienia tej strategii w celu zapewnienia, by interesy ekspertów były rozpatrywane w kontekście wszystkich kompetencji Urzędu, o co wielokrotnie wnosił Parlament;

17. ubolewa, że finansowanie przez przedsiębiorstwa badań objętych zakresem kompetencji Urzędu nie uznano za istotne dla okresu karencji, o ile finansowanie to nie przekracza 25 % łącznego budżetu na badania, którym zarządza dany ekspert lub jego zespół badawczy, oraz że próg ten odnosi się do pojedynczych źródeł finansowania, a nie do wszystkich źródeł prywatnych łącznie; wzywa do skreślenia tego progu finansowania z polityki niezależności Urzędu, zgodnie z wielokrotnymi apelami Parlamentu;

Zapobieganie konfliktom interesów i zarządzanie nimi oraz przejrzystość

18. z niepokojem zauważa, że Urząd doświadczył problemów związanych z konfliktami interesów, a badania wykazały, że odsetek ekspertów, u których wystąpił konflikt interesów finansowych, wahał się od 59 % w 2013 r. do 49 % w 2017 r.; zauważa, że Trybunał stwierdził potrzebę wzmocnienia niezależności księgowego, ale nie podaje w wątpliwość niezależności ekspertów; wzywa Urząd do przyjęcia rygorystycznego okresu karencji w odniesieniu do konfliktu interesów finansowych oraz jasnych wytycznych politycznych w sprawie korzystania z usług ekspertów, co ochroni opinie naukowe Urzędu przed niepożądanymi wpływami;

19. ubolewa, że eksperci zewnętrzni, tacy jak eksperci uczestniczący w wysłuchaniach lub członkowie forum doradczego, punktów kontaktowych lub sieci naukowych, nie podlegają kontroli w zakresie konfliktu interesów oraz że potencjalny konflikt interesów w tym obszarze może pozostać niezauważony;

20. przypomina zalecenia zawarte w rezolucji Parlamentu Europejskiego z 16 stycznia 2019 r. w sprawie unijnej procedury wydawania zezwoleń na dopuszczenie pestycydów do obrotu, a w szczególności swój apel do Urzędu o poprawę przekazywania informacji o ryzyku, aktualizację wytycznych zgodnie z najnowszymi osiągnięciami we wszystkich istotnych dziedzinach, większą przystępność informacji udostępnianych na stronie internetowej oraz ułatwienie eksploracji danych, publikowanie opinii w recenzowanych czasopismach, zachęcenie większej liczby niezależnych ekspertów krajowych i innych naukowców do udziału w jego pracach oraz wykluczenie udziału ekspertów, u których wystąpił konflikt interesów, z wszystkich etapów procesu wzajemnej oceny; na podstawie jego odpowiedzi zauważa, że Urząd uwzględnił szereg zaleceń zawartych w zmienionym rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ⁵ , zwłaszcza w odniesieniu do większej przejrzystości i bardziej dostępnych informacji na temat ryzyka;

21. przypomina, że zgodnie ze zmienionym rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Urząd ma proaktywnie udostępniać dane regulacyjne przedłożone przez wnioskodawców do pobrania, wydrukowania i skonsultowania w formacie elektronicznym; mając na uwadze, że dzięki temu Urząd skorzysta z szerokiej wzajemnej oceny ze strony środowisk naukowych; przypomina, że ten wymóg przejrzystości jest niezbędny w badaniach sponsorowanych przez przemysł, ale nie może być wykorzystywany jako argument za odmową wykorzystania przez pracowników naukowych danych, które muszą pozostać tajne z uzasadnionych powodów, np. dane z dokumentacji medycznej pacjentów;

Kontrole wewnętrzne

22. z zadowoleniem odnotowuje, że w 2018 r. przeprowadzono ocenę adekwatności w celu oceny sposobu dokonania przeglądu strategii Urzędu dotyczącej zwalczania nadużyć finansowych w 2019 r. i w trakcie roku sprawozdawczego, oraz że Urząd nie musiał przekazywać OLAF-owi żadnych przypadków podejrzeń popełnienia nadużyć finansowych ani podejmować w związku z nimi działań następczych;

23. zauważa, że - zgodnie ze sprawozdaniem Trybunału - Służba Audytu Wewnętrznego sporządziła sprawozdanie z audytu na temat zarządzania zasobami ludzkimi i etyki w Europejskim Urzędzie ds. Bezpieczeństwa Żywności, a Urząd przygotowuje odpowiedni plan działania w celu zajęcia się pewnymi potencjalnymi obszarami wymagającymi poprawy; wzywa Urząd do poinformowania organu udzielającego absolutorium o wdrożonych w związku z tym środkach;

24. wzywa Urząd, by położył nacisk na rozpowszechnianie wyników swoich badań wśród społeczeństwa oraz docierał do obywateli za pośrednictwem mediów społecznościowych i innych narzędzi komunikacji;

25. w odniesieniu do innych uwag towarzyszących decyzji w sprawie absolutorium, które mają charakter przekrojowy, odsyła do swojej rezolucji z dnia 14 maja 2020 r. ⁶  w sprawie wyników, zarządzania finansami i kontroli agencji.

¹ Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0023.

² Dz.U. C 202 z 12.6.2018, s. 1.

³ Dz.U. C 202 z 12.6.2018, s. 3.

⁴ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1381 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystości i zrównoważonego charakteru unijnej oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 178/2002, (WE) nr 1829/2003, (WE) nr 1831/2003, (WE) nr 2065/2003, (WE) nr 1935/2004, (WE) nr 1331/2008, (WE) nr 1107/2009, (UE) 2015/2283 oraz dyrektywę 2001/18/WE (Dz.U. L 231 z 6.9.2019, s. 1).

⁵ Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1).

⁶ Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0121.