Regulamin nr 25 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG/ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji zagłówków, wbudowanych i niewbudowanych w siedzenia pojazdów.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2005.330.1

Akt utracił moc

Wersja od: 24 marca 1998 r.

Regulamin nr 25 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG/ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji zagłówków, wbudowanych i niewbudowanych w siedzenia pojazdów^(*)

1. ZAKRES

1.1. Niniejszy regulamin stosuje się do zagłówków zgodnych z jednym z typów zdefiniowanych w pkt. 2.2. poniżej⁽¹⁾.

1.1.1. Regulaminu nie stosuje się do zagłówków, które mogą być montowane na siedzeniach składanych lub siedzeniach skierowanych w bok lub w tył.

1.1.2. Regulamin stosuje się do samych oparć siedzeń zaprojektowanych tak, aby służyły także jako zagłówki zgodnie z definicją w pkt. 2.2. poniżej.

2. DEFINICJE

Do celów niniejszego regulaminu:

2.1. "typ pojazdu" oznacza kategorię pojazdów o napędzie silnikowym, które nie różnią się pod następującymi istotnymi względami:

2.1.1. linie i wewnętrzne wymiary części nadwozia tworzącej kabinę pasażerską,

2.1.2. typy i wymiary siedzeń,

2.1.3. typ i wymiary elementu chroniącego głowę oraz odpowiednich części konstrukcji pojazdu w przypadku zagłówka zamocowanego bezpośrednio do konstrukcji pojazdu;

2.2. "zagłówek" oznacza urządzenie mające na celu ograniczenie przemieszczania się do tyłu głowy osoby dorosłej w pojeździe, względem jej tułowia, aby w razie wypadku ograniczyć ryzyko uszkodzeń szyjnego odcinka kręgosłupa tejże osoby;

2.2.1. "zintegrowany zagłówek" oznacza zagłówek, który tworzy górna część oparcia siedzenia. Definicji tej odpowiadają zagłówki zgodne z definicjami w pkt. 2.2.2. i 2.2.3. poniżej, których nie można oddzielić od siedzeń lub konstrukcji pojazdu w sposób inny niż przy użyciu narzędzi lub po częściowym bądź całkowitym usunięciu elementów siedzenia;

2.2.2. "zdejmowany zagłówek" oznacza zagłówek, który stanowi element zdejmowany z siedzenia, zaprojektowany w sposób umożliwiający umieszczenie go i trwałe zamocowanie w konstrukcji oparcia siedzenia;

2.2.3. "oddzielny zagłówek" oznacza zagłówek, który stanowi odrębny element siedzenia, zaprojektowany w sposób umożliwiający umieszczenie go i/lub trwałe zamocowanie w konstrukcji oparcia siedzenia;

2.3. "typ siedzenia" oznacza kategorię siedzeń nieróżniących się pod względem wymiarów, szkieletu konstrukcji lub obicia, mogących się jednak różnić pod względem wykończenia i koloru;

2.4. "typ zagłówka" oznacza kategorię zagłówków nieróżniących się pod względem wymiarów, szkieletu konstrukcji lub obicia, mogących się jednak różnić pod względem wykończenia, koloru i obicia;

2.5. "punkt odniesienia" siedzenia (punkt H) (patrz załącznik 3 do niniejszego regulaminu) oznacza ślad, w pionowej płaszczyźnie wzdłużnej w stosunku do siedzenia, teoretycznej osi obrotu między nogą a tułowiem ciała ludzkiego reprezentowanego przez manekina;

2.6. "linia odniesienia" oznacza prostą, która, przy zastosowaniu do badań manekina o masie i rozmiarach dorosłego 50-centylowego mężczyzny lub też manekina o identycznych właściwościach, przechodzi przez punkt połączenia nogi z miednicą oraz punkt połączenia szyi z klatką piersiową. W przypadku manekina przedstawionego w załączniku 3 do niniejszego regulaminu, w celu określenia punktu "H" siedzenia, linią odniesienia jest linia przedstawiona na rys. 1 w dodatku do niniejszego załącznika;

2.7. "linia głowy" oznacza prostą przechodzącą przez środek ciężkości głowy oraz punkt połączenia szyi z klatką piersiową. Jeżeli głowa znajduje się w pozycji spoczynku, linia ta stanowi przedłużenie linii odniesienia;

2.8. "siedzenie składane" oznacza dodatkowe siedzenie przeznaczone do użytku co pewien czas i zazwyczaj złożone;

2.9. "system regulacji" oznacza urządzenie umożliwiające ustawienie siedzenia lub jego części w pozycji dostosowanej do morfologii osoby zajmującej siedzenie.

Urządzenie to może w szczególności pozwalać na:

2.9.1. przesuwanie wzdłużne,

2.9.2. przesuwanie pionowe,

2.9.3. przesuwanie kątowe;

2.10. "system przesuwu" oznacza urządzenie, za pomocą którego siedzenie lub jedna z jego części może zostać przesunięta lub obrócona, bez ustalonej pozycji pośredniej, w sposób pozwalający na łatwy dostęp do przestrzeni za danym siedzeniem.

3. WNIOSEK O HOMOLOGACJĘ

3.1. Wniosek o homologację składa właściciel nazwy handlowej lub znaku towarowego, lub jego prawnie ustanowiony przedstawiciel.

3.2. Do wniosku należy dołączyć wymienione poniżej dokumenty w trzech egzemplarzach:

3.2.1. szczegółowy opis zagłówka, określający w szczególności materiał lub materiały użyte do obicia, oraz, jeśli dotyczy, położenie oraz specyfikację klamer i punktów mocowania typu lub typów siedzeń, których dotyczy wniosek o homologację;

3.2.2. w przypadku "zdejmowanego" zagłówka (patrz definicja w pkt. 2.2.2.):

3.2.2.1. szczegółowy opis typu lub typów siedzeń, których dotyczy wniosek o homologację,

3.2.2.2. informacje określające typ lub typy pojazdów, w których montowane mają być siedzenia, o których mowa w pkt. 3.2.2.1. powyżej;

3.2.3. w przypadku "oddzielnego" zagłówka (patrz definicja w pkt. 2.2.3.):

3.2.3.1. szczegółowy opis strefy konstrukcyjnej, w której zagłówek ma być zamontowany,

3.2.3.2. informacje określające typ pojazdu, w którym zagłówki mają być montowane,

3.2.3.3. wymiarowe rysunki charakterystycznych części konstrukcji i zagłówka; rysunki muszą pokazywać miejsce przeznaczone pod numer homologacji w odniesieniu do okręgu wokół znaku homologacji,

3.2.4. wymiarowe rysunki charakterystycznych części siedzenia i zagłówka. Rysunki muszą pokazywać miejsce przeznaczone pod numer homologacji w odniesieniu do okręgu wokół znaku homologacji.

3.3. Służbie technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzenie badań homologacyjnych należy przedstawić, co następuje:

3.3.1. jeżeli zagłówek jest typu "zintegrowanego" (patrz definicja w pkt. 2.2.1.), cztery kompletne siedzenia.

3.3.2. jeżeli zagłówek jest typu "zdejmowanego" (patrz definicja w pkt. 2.2.2.):

3.3.2.1. dwa siedzenia z każdego typu, do którego montowany ma być zagłówek;

3.3.2.2. 4 + 2N zagłówków, przy czym N jest liczbą typów siedzeń, do których montowany ma być zagłówek;

3.3.3. jeżeli zagłówek jest typu "oddzielnego" (patrz definicja w pkt. 2.2.3.), trzy zagłówki i odpowiednia część konstrukcji pojazdu lub cały pojazd;

3.4. Służba techniczna odpowiedzialna za przeprowadzenie badań homologacyjnych może zażądać:

3.4.1. dostarczenia jej określonych części lub określonych próbek zastosowanych materiałów; i/lub

3.4.2. przedstawienia jej pojazdów typu lub typów, o których mowa w pkt. 3.2.2.2. powyżej.

4. OZNACZENIA

4.1. Urządzenia przedstawione do homologacji powinny:

4.1.1. być w sposób wyraźny i trwały opatrzone nazwą handlową lub znakiem towarowym wnioskodawcy;

4.1.2. posiadać, w miejscach pokazanych na rysunkach, o których mowa w pkt. 3.2.3.3. lub 3.2.4. powyżej, wystarczającą ilość miejsca na znak homologacji.

4.2. Jeżeli zagłówek jest typu "zintegrowanego" lub "zdejmowanego" (patrz definicje w pkt. 2.2.1. i 2.2.2.), oznaczenia, o których mowa w pkt. 4.1.1. i 4.1.2. powyżej mogą zostać odtworzone na etykietach umieszczonych w miejscu pokazanym na rysunkach, o których mowa w pkt. 3.2.4. powyżej.

5. HOMOLOGACJA

5.1. Homologacji typu zagłówka udziela się, jeżeli zagłówek, którego dotyczy wniosek o homologację zgodnie z niniejszym regulaminem, spełnia wymogi pkt. 6. i 7. poniżej.

5.2. Każdy typ, któremu udzielono homologacji, otrzymuje numer homologacji. Pierwsze dwie cyfry takiego numeru (obecnie 03, odpowiadające serii poprawek 03, które weszły w życie dnia 20 listopada 1989 r.) wskazują serię poprawek obejmujących ostatnie poważniejsze zmiany techniczne wprowadzone do niniejszego regulaminu przed terminem udzielenia homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie może przydzielić tego samego numeru homologacji innemu typowi zagłówka.

5.3. Powiadomienie o homologacji, rozszerzeniu lub odmowie homologacji zostaje przekazane w postaci formularza zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu, Stronom Porozumienia z 1958 r. stosującym niniejszy regulamin.

5.4. Na każdym zagłówku zdefiniowanym w pkt. 2.2.1., 2.2.2. i 2.2.3. homologowanym zgodnie z niniejszym regulaminem, bez względu na to czy zagłówek taki jest wbudowany w siedzenie, czy nie, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji składający się z:

5.4.1. okręgu otaczającego literę "E", po której następuje numer wskazujący kraj, który udzielił homologacji⁽²⁾;

5.4.2. numeru homologacji; oraz

5.4.3. w przypadku zagłówka wbudowanego w oparcie siedzenia, przed numerem homologacji dodaje się numer niniejszego regulaminu, literę "R" i łącznik.

5.5. Znak homologacji umieszcza się w miejscu, o którym mowa w pkt. 4.1.2. powyżej.

5.6. Znak homologacji musi być łatwy do odczytania i nieusuwalny.

5.7. Przykładowe układy znaków homologacji przedstawiono w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.

6. SPECYFIKACJE OGÓLNE

6.1. Obecność zagłówków w pojeździe nie może stanowić dodatkowego źródła zagrożenia dla osób znajdujących się w pojeździe. W szczególności w żadnej pozycji użytkowej zagłówek nie może posiadać szorstkich powierzchni ani ostrych krawędzi mogących zwiększyć ryzyko powstania lub zakres obrażeń ciała u osób znajdujących się w pojeździe. Części zagłówka znajdujące się w zdefiniowanej poniżej strefie uderzenia powinny rozpraszać energię w sposób określony w załączniku 6 do niniejszego regulaminu.

6.1.1. Granice strefy uderzenia wyznaczają po bokach dwie pionowe płaszczyzny wzdłużne przebiegające, w odległości 70 mm każda, po obu stronach płaszczyzny symetrii danego siedzenia.

6.1.2. Wysokość strefy uderzenia jest ograniczona do części zagłówka umieszczonej powyżej płaszczyzny prostopadłej do linii odniesienia "R" i odległej od punktu "H" o 635 mm.

6.1.3. W drodze odstępstwa od powyższych postanowień, wymogów dotyczących pochłaniania energii nie stosuje się do tylnych powierzchni zagłówków siedzeń, za którymi nie znajdują się inne siedzenia.

6.2. Części powierzchni przedniej i tylnej zagłówka, z wyłączeniem części tylnej zagłówka przeznaczonej do instalacji w siedzeniach, za którymi nie znajdują się inne siedzenia, usytuowane poza określonymi powyżej pionowymi płaszczyznami wzdłużnymi muszą być wyściełane tak, by uniemożliwić stykanie się głowy z częściami składowymi konstrukcji, których promień zakrzywienia, w miejscach niestykających się z kulą o średnicy 165 mm, musi wynosić nie mniej niż 5 mm.

Ewentualnie części te mogą zostać uznane za zadowalające, jeżeli przejdą z wynikiem pozytywnym badanie pochłaniania energii opisane w załączniku 6 do niniejszego regulaminu. Jeżeli wspomniane części zagłówka i ich wsporniki pokryte są materiałem o twardości mniejszej niż 50 w skali Shore'a A, wymogi niniejszego punktu, z wyjątkiem wymogów dotyczących pochłaniania energii zgodnie z definicją w załączniku 6 do niniejszego regulaminu, stosuje się tylko do części sztywnych.

6.3. Zagłówek powinien zostać zamocowany na siedzeniu lub, w zależności od przypadku, do konstrukcji pojazdu w taki sposób, by pod naciskiem wywieranym przez głowę w czasie badania żadna ze sztywnych i niebezpiecznych części konstrukcji nie wystawała poza obicia zagłówka, mocowania lub oparcia.

6.4. Wysokość zagłówka, mierzona zgodnie z wymogami pkt. 7.2. poniżej, powinna być zgodna z następującymi wymogami:

6.4.1. Wysokość zagłówka powinna być mierzona zgodnie z opisem w pkt. 7.2. poniżej.

6.4.2. W przypadku zagłówków o nieregulowanej wysokości, wysokość powinna być nie mniejsza niż 800 mm dla siedzeń przednich i 750 mm dla pozostałych siedzeń.

6.4.3. W przypadku zagłówków o regulowanej wysokości:

6.4.3.1. wysokość powinna wynosić nie mniej niż 800 mm dla siedzeń przednich i 750 mm dla pozostałych siedzeń; wartość tę otrzymuje się pomiędzy najwyższą a najniższą pozycją, do której możliwa jest regulacja;

6.4.3.2. nie powinno być "pozycji użytkowej" skutkującej wysokością mniejszą niż 750 mm;

6.4.3.3. w przypadku siedzeń innych niż siedzenia przednie, zagłówki mogą być przesuwane do pozycji skutkującej wysokością mniejszą niż 750 mm, z zastrzeżeniem, że osoba znajdująca się w pojeździe może z łatwością stwierdzić, że zagłówek nie jest przeznaczony do użytkowania w tej pozycji;

6.4.3.4. w przypadku siedzeń przednich, zagłówki mogą być automatycznie przesuwane, kiedy siedzenie nie jest zajęte, do pozycji skutkującej wysokością mniejszą niż 750 mm, z zastrzeżeniem że powracają one automatycznie do poprzedniej pozycji, kiedy siedzenie jest zajęte.

6.4.4. Wymiary, o których mowa w pkt. 6.4.2. i 6.4.3.1. powyżej mogą być mniejsze niż 800 mm, w przypadku siedzeń przednich, i 750 mm, w przypadku pozostałych siedzeń, w celu pozostawienia odpowiedniego odstępu między zagłówkiem a wewnętrzną powierzchnią dachu, oknami lub jakąkolwiek częścią konstrukcji pojazdu; odstęp ten nie powinien jednak przekraczać 25 mm. W przypadku siedzeń wyposażonych w systemy przesuwania i/lub regulacji, powyższe stosuje się do wszystkich pozycji siedzeń. Ponadto w drodze odstępstwa od pkt. 6.4.3.2. powyżej, nie powinno być żadnej "pozycji użytkowej" skutkującej wysokością mniejszą niż 700 mm.

6.4.5. W drodze odstępstwa od wymogów dotyczących wysokości, o których mowa w pkt. 6.4.2. i 6.4.3.1. powyżej, wysokość żadnego zagłówka przeznaczonego do umieszczenia na środkowym tylnym siedzeniu lub miejscu siedzącym nie może być mniejsza niż 700 mm.

6.5. W przypadku zagłówka o regulowanej wysokości, mierzona w sposób określony w pkt. 7.2. wysokość części, na której spoczywa głowa, powinna wynosić nie mniej niż 100 mm.

6.6. W przypadku zagłówka bez regulacji wysokości, przerwa między oparciem siedzenia a zagłówkiem nie powinna być większa niż 60 mm.

6.6.1. Jeżeli zagłówek ma regulowaną wysokość, to w najniższej pozycji powinien znajdować się nie dalej niż 25 mm od szczytu oparcia.

6.6.2. W przypadku zagłówka bez regulacji wysokości, należy wziąć pod uwagę obszar:

6.6.2.1. powyżej płaszczyzny prostopadłej do linii odniesienia w odległości 540 mm od punktu "R" oraz

6.6.2.2. między dwiema pionowymi płaszczyznami wzdłużnymi, przebiegającymi 85 mm po obu stronach linii odniesienia.

W obszarze tym dopuszcza się obecność jednej lub większej liczby przerw, które, mierzone zgodnie z opisem w pkt. 7.5., odpowiadają, bez względu na kształt, odległości "a", wynoszącej więcej niż 60 mm, z zastrzeżeniem, że po przeprowadzeniu dodatkowych badań zgodnie z pkt. 7.4.3.4. nadal spełnione pozostają wymogi pkt. 7.4.3.6.

6.6.3. W przypadku zagłówka o regulowanej wysokości w części, na której spoczywa głowa, dopuszcza się obecność jednej lub większej liczby przerw, które, mierzone zgodnie z opisem w pkt. 7.5., odpowiadają, bez względu na kształt, odległości "a" wynoszącej więcej niż 60 mm, z zastrzeżeniem, że po przeprowadzeniu dodatkowych badań zgodnie z pkt. 7.4.3.4. nadal spełnione pozostają wymogi pkt. 7.4.3.6.

6.7. Szerokość zagłówka zapewnia odpowiednie oparcie głowy osobie zajmującej normalną pozycję siedzącą. W płaszczyźnie pomiaru szerokości, zdefiniowanej w pkt. 7.3. poniżej, zagłówek zajmuje obszar 85 mm po każdej stronie pionowej płaszczyzny symetrii siedzenia, dla którego jest przeznaczony, przy czym odległość ta jest mierzona w sposób określony w pkt. 7.3.

6.8. Zagłówek oraz jego mocowanie powinny umożliwiać maksymalne przesunięcie głowy w tył, na które pozwala zagłówek, mierzone zgodnie z procedurą statyczną określoną w pkt. 7.4. poniżej, wynoszące mniej niż 102 mm.

6.9. Zagłówek oraz jego mocowanie powinny być wystarczająco wytrzymałe, aby utrzymać bez ich uszkodzenia ciężar określony w pkt. 7.4.3.7. poniżej.

6.10. W przypadku zagłówka o regulowanej wysokości nie można podnieść go ponad maksymalną określoną wysokość, wyjąwszy celowe działanie użytkownika inne niż mające na celu jego regulację.

7. BADANIA

7.1. Określenie punktu odniesienia (punktu "H") siedzenia z wbudowanym zagłówkiem

Punkt ten określa się zgodnie z wymogami załącznika 3 do niniejszego regulaminu.

7.2. Określenie wysokości zagłówka

7.2.1. Wszystkie linie należy narysować w płaszczyźnie symetrii danego siedzenia, której przecięcie z siedzeniem określa kontur zagłówka i oparcia siedzenia (patrz załącznik 4, rys. 1, do niniejszego regulaminu).

7.2.2. Manekina odpowiadającego 50-centylowemu dorosłemu mężczyźnie lub manekina przedstawionego w załączniku 3 do niniejszego regulaminu umieszcza się w normalnej pozycji na siedzeniu. Oparcie siedzenia z regulowanym nachyleniem należy zablokować w położeniu odpowiadającym kątowi odchylenia linii odniesienia tułowia manekina zbliżonemu w miarę możliwości do kąta 25° od pionu.

7.2.3. Rzut linii odniesienia manekina przedstawionego w załączniku 3 wyznacza się w przypadku danego siedzenia w płaszczyźnie określonej w pkt. 7.2.1. Styczną "S" do szczytu zagłówka wyznacza się prostopadle do linii odniesienia.

7.2.4. Odległość "h" od punktu "H" do stycznej "S" to wysokość, którą należy uwzględnić w celu spełnienia wymogu określonego w pkt. 6.4.

7.3. Określenie szerokości zagłówka (patrz załącznik 4, rys. 2, do niniejszego regulaminu).

7.3.1. Płaszczyzna "S₁", prostopadła do linii odniesienia i znajdująca się 65 mm poniżej stycznej "S" zdefiniowanej w pkt. 7.2.3., określa przekrój zagłówka ograniczony obrysem "C". Na płaszczyznę "S₁" nanosi się proste styczne do "C" stanowiące przecięcie płaszczyzn pionowych ("P" i "P"), równoległych do płaszczyzny symetrii danego miejsca siedzącego, z płaszczyzną "S₁".

7.3.2. Szerokość zagłówka brana pod uwagę w związku z realizacją wymogu określonego w pkt. 6.7. jest równa odległości "L" między liniami płaszczyzn "P" i "P'" na płaszczyźnie "S₁".

7.3.3. W razie potrzeby szerokość zagłówka należy również określić 635 mm powyżej punktu odniesienia siedzenia, przy czym odległość tę mierzy się wzdłuż linii odniesienia.

7.4. Ocena skuteczności urządzenia

7.4.1. Skuteczność zagłówka sprawdza się za pomocą badania statycznego opisanego poniżej.

7.4.2. Przygotowanie do badania

7.4.2.1. Zagłówek o regulowanej wysokości ustawia się w najwyższej pozycji.

7.4.2.2. W przypadku kanapy, gdy część lub cała rama nośna (wraz z ramą zagłówka) jest wspólna dla więcej niż jednego miejsca siedzącego, badania przeprowadza się jednocześnie dla wszystkich tych siedzeń.

7.4.2.3. Siedzenie lub oparcie siedzenia regulowane w stosunku do zagłówka zamocowanego do konstrukcji pojazdu, należy ustawić w pozycji najbardziej niekorzystnej zdaniem służby technicznej.

7.4.3. Badanie

7.4.3.1. Wszystkie linie należy wyznaczyć w płaszczyźnie symetrii danego siedzenia (patrz załącznik 5 do niniejszego regulaminu).

7.4.3.2. Na płaszczyznę, o której mowa w pkt 7.4.3.1., nanosi się rzut linii odniesienia "R".

7.4.3.3. Przesuniętą linię odniesienia "R₁" wytycza się oddziałując na część symulującą plecy manekina, o którym mowa w załączniku 3 do niniejszego regulaminu, siłą początkową wytwarzającą wynoszący 37,3 daNm moment ku tyłowi wokół punktu "H".

7.4.3.4. Pod kątem prostym do przesuniętej linii odniesienia "R₁" i 65 mm poniżej szczytu zagłówka, oddziałuje się za pomocą kulistego modelu głowy o średnicy 165 mm siłą początkową wytwarzającą moment 37,3 daNm wokół punktu "H", przy czym linia odniesienia pozostaje w przesuniętej pozycji "R₁", określonej zgodnie z wymogami pkt. 7.4.3.3. powyżej.

7.4.3.4.1. Jeżeli obecność przerw uniemożliwia oddziaływanie siłą określoną powyżej w odległości 65 mm od szczytu zagłówka, odległość może być ograniczona tak, aby oś siły przechodziła przez linię środkową składnika ramy znajdującego się najbliżej przerwy.

7.4.3.4.2. W przypadku opisanym w pkt. 6.6.2. i 6.6.3. powyżej, badanie należy powtórzyć oddziałując na każdą przerwę, za pomocą kuli o średnicy 165 mm, siłą:

przechodzącą przez środek ciężkości najmniejszej części przerwy, wzdłuż płaszczyzny poprzecznej równoległej do linii odniesienia oraz wytwarzającą moment 373 Nm wokół punktu "R".

7.4.3.5. Należy określić styczną "Y" do kulistego modelu głowy, równoległą do przesuniętej linii odniesienia "R₁".

7.4.3.6. Należy dokonać pomiaru odległości "X" między styczną "Y" oraz przesuniętą linią odniesienia. Wymóg pkt. 6.8. uważa się za spełniony, jeżeli odległość "X" jest mniejsza niż 102 mm.

7.4.3.7. W przypadkach, kiedy siła określona w pkt. 7.4.3.4. przykładana jest w odległości 65 mm lub mniejszej poniżej szczytu zagłówka, i tylko w takich przypadkach, zwiększa się ją do 89 daNm, jeśli wcześniej nie nastąpi złamanie siedzenia lub oparcia.

7.5. Określenie odległości "a" dla przerw zagłówka (patrz załącznik 7 do niniejszego regulaminu)

7.5.1. Odległość "a" określa się dla każdej przerwy w odniesieniu do przedniej powierzchni zagłówka za pomocą kuli o średnicy 165 mm.

7.5.2. Kula styka się z przerwą w punkcie obszaru przerwy pozwalającym na maksymalne wciśnięcie kuli, bez uwzględniania zastosowanego obciążenia.

7.5.3. Odległość między dwoma punktami styczności kuli z przerwą stanowi odległość "a" uwzględnianą przy ocenie przepisów zgodnie z pkt. 6.6.2. i 6.6.3.

8. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

8.1. Każdy zagłówek lub siedzenie noszące znak homologacji zgodny z załącznikiem 2 powinny być zgodne z homologowanym typem zagłówka i spełniać warunki określone w pkt. 6. i 7. powyżej.

8.2. W celu weryfikacji wspomnianej zgodności przeprowadza się wystarczającą liczbę wyrywkowych kontroli seryjnie produkowanych zagłówków.

8.3. Badaniom należy poddać zagłówki, które są lub mają być oferowane do sprzedaży.

8.4. Zagłówki wybrane dla celów weryfikacji zgodności z homologowanym typem poddawane są badaniu zgodnie z pkt. 7. niniejszego regulaminu.

9. SANKCJE ZA NIEZGODNOŚĆ PRODUKCJI

9.1. Homologowane zagłówki

Homologacja udzielona typowi zagłówka zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta, jeżeli zagłówki oznaczone w sposób, o którym mowa w pkt. 5.4. powyżej, nie przejdą z wynikiem pozytywnym wyrywkowych kontroli lub nie są zgodne z homologowanym typem.

9.2. Jeżeli Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin cofnie uprzednio udzieloną homologację, zobowiązana jest bezzwłocznie powiadomić o tym pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin, za pomocą formularza komunikatu zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.

10. ZMIANA I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI TYPU ZAGŁÓWKA

10.1. Jakakolwiek zmiana typu zagłówka wymaga powiadomienia służby administracyjnej, która udzieliła homologacji typu zagłówka. Służba taka może wówczas:

10.1.1. uznać, że wprowadzone zmiany prawdopodobnie nie będą miały istotnego negatywnego skutku i zagłówek nadal spełnia wszelkie wymogi; lub

10.1.2. zażądać kolejnego sprawozdania z badań od służby technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzenie badań.

10.2. Potwierdzenie lub odmowa homologacji, określające zmiany, zostają przekazane Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin zgodnie z procedurą określoną w pkt. 5.3 powyżej.

10.3. Właściwy organ udzielający rozszerzenia homologacji przydziela numer seryjny dla takiego rozszerzenia oraz informuje o nim pozostałe Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin za pomocą formularza komunikatu zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.

11. INSTRUKCJE

Do każdego modelu zgodnego z homologowanym typem zagłówka producent dołącza informacje o typach i właściwościach siedzeń, w odniesieniu do których zagłówek został homologowany. Jeżeli zagłówek jest regulowany instrukcja taka musi w sposób wyraźny opisywać sposoby regulacji i/lub zwalniania.

12. OSTATECZNE ZAPRZESTANIE PRODUKCJI

Jeżeli posiadacz homologacji całkowicie zaprzestanie produkcji zagłówka homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu właściwego komunikatu organ ten informuje o tym pozostałe Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin, za pomocą formularza komunikatu zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.

13. PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

13.1. Po oficjalnej dacie wejścia w życie serii poprawek 04, żadna z Umawiających się Stron stosujących niniejszy regulamin nie może odmówić udzielenia homologacji EKG zgodnie z niniejszym regulaminem, zmienionym serią poprawek 04.

13.2. Po upływie 24 miesięcy od wejścia w życie serii poprawek 04, Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin udzielają homologacji EKG tylko typom pojazdów zgodnym z wymogami niniejszego regulaminu, zmienionego serią poprawek 04.

13.3. Po upływie 48 miesięcy od wejścia w życie serii poprawek 04 obowiązujące homologacje zgodne z niniejszym regulaminem tracą ważność. Powyższe nie ma zastosowania do typów pojazdów spełniających wymogi niniejszego regulaminu, zmienionego serią poprawek 04.

14. NAZWY I ADRESY SŁUŻB TECHNICZNYCH ODPOWIEDZIALNYCH ZA PRZEPROWADZENIE BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ SŁUŻB ADMINISTRACYJNYCH

Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin przekazują Sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy służb technicznych odpowiedzialnych za przeprowadzenie badań homologacyjnych oraz służb administracyjnych udzielających homologacji, którym należy przesłać wydane w innych krajach formularze poświadczające homologację, rozszerzenie, odmowę lub cofnięcie homologacji.

______

^(*) Zawierająca serię poprawek 03.

⁽¹⁾ W przypadku zagłówków pojazdów kategorii M1 zgodnych z postanowieniami regulaminu nr 17 nie jest wymagana zgodność z postanowieniami niniejszego regulaminu.

⁽²⁾ 1 - Niemcy, 2 - Francja, 3 - Włochy, 4 - Niderlandy, 5 - Szwecja, 6 - Belgia, 7 - Węgry, 8 - Republika Czeska, 9 - Hiszpania, 10 - Jugosławia, 11 - Zjednoczone Królestwo, 12 - Austria, 13 - Luksemburg, 14 - Szwajcaria, 15 (numer wolny), 16 - Norwegia, 17 - Finlandia, 18 - Dania, 19 - Rumunia, 20 - Polska, 21 - Portugalia, 22 - Federacja Rosyjska, 23 - Grecja, 24 - (numer wolny), 25 - (numer wolny), 26 - Słowenia i 27 - Słowacja. Kolejne numery przydzielane są pozostałym krajom w porządku chronologicznym, zgodnie z ratyfikacją lub ich przystąpieniem do Porozumienia dotyczącego przyjęcia jednolitych wymogów technicznych dla pojazdów kołowych, wyposażenia i części, które mogą być stosowane w tych pojazdach, oraz wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymogów, a Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych powiadamia Umawiające się Strony Porozumienia o przydzielonych w ten sposób numerach.

ZAŁĄCZNIKI

.................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

.................................................

ZAŁĄCZNIK  1

KOMUNIKAT

grafika

ZAŁĄCZNIK  2

UKŁAD ZNAKÓW HOMOLOGACJI(*)

Znak homologacji dla zagłówka typu "zintegrowanego" lub "zdejmowanego" (patrz definicje w pkt. 2.2.1. i 2.2.2. niniejszego regulaminu).

grafika

Powyższy znak homologacji umieszczony na jednym lub większej liczbie zagłówków typu "zintegrowanego" lub "zdejmowanego", wskazuje, że odnośny typ zagłówka uzyskał homologację w Niderlandach (E4) zgodnie z regulaminem nr 25, pod numerem homologacji 032439. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji wskazują, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu nr 25, zmienionego serią poprawek 03.

Znak homologacji dla zagłówka typu "oddzielnego" (patrz definicja w pkt. 2.2.3. niniejszego regulaminu).

grafika

Powyższy znak homologacji umieszczony na zagłówku wskazuje, że odnośny zagłówek uzyskał homologację w Niderlandach (E4) jako typ zagłówka "oddzielnego"ach (E4), pod numerem homologacji 032439. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji wskazują, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu nr 25, zmienionego serią poprawek 03.

______

^(*) Numer homologacji musi znajdować się blisko okręgu, poniżej lub powyżej litery "E" lub też na prawo albo na lewo od niej.

ZAŁĄCZNIK  3

PROCEDURA OKREŚLANIA PUNKTU "H" I RZECZYWISTEGO KĄTA TUŁOWIA DLA MIEJSC SIEDZĄCYCH W POJAZDACH SILNIKOWYCH

1. CEL

Procedura opisana w niniejszym załączniku stosowana jest w celu określenia położenia punktu "H" oraz rzeczywistego kąta tułowia dla jednego lub kilku miejsc siedzących w pojeździe silnikowym oraz w celu sprawdzenia stosunku zmierzonych danych do wymogów konstrukcyjnych podanych przez producenta pojazdu⁽¹⁾.

2. DEFINICJE

Do celów niniejszego załącznika:

2.1. "dane odniesienia" oznaczają jedną lub kilka następujących właściwości miejsca siedzącego:

2.1.1. punkt "H" i punkt "R" oraz ich wzajemny stosunek,

2.1.2. rzeczywisty kąt tułowia i konstrukcyjny kąt tułowia oraz ich wzajemny stosunek;

2.2. "trójwymiarowa maszyna punktu »H«" (maszyna 3-D H) oznacza urządzenie wykorzystywane w celu określenia punktów "H" oraz rzeczywistych kątów tułowia; urządzenie to opisane jest w dodatku 1 do niniejszego załącznika;

2.3. "punkt »H«" oznacza obrotowy środek tułowia i uda maszyny 3-D H, która została zainstalowana na siedzeniu pojazdu zgodnie z pkt. 4 poniżej. Punkt "H" znajduje się w środku linii środkowej urządzenia, która leży między pomiarowymi gałkami punktu "H" po obu stronach maszyny 3-D H. Teoretycznie punkt "H" odpowiada punktowi "R" (tolerancje określone w pkt. 3.2.2 poniżej). Określony zgodnie z procedurą opisaną w pkt. 4., punkt "H" uważany jest za stały w stosunku do konstrukcji poduszki siedzenia i przesuwa się z nią, jeżeli siedzenie jest regulowane;

2.4. "punkt »R«" lub "punkt odniesienia miejsca siedzącego" oznacza punkt konstrukcyjny określony przez producenta pojazdu dla każdego miejsca siedzącego i ustanowiony w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia;

2.5. "linia tułowia" oznacza linię środkową sondy maszyny 3-D H, przy czym sonda ma całkowicie tylne położenie;

2.6. "rzeczywisty kąt tułowia" oznacza kąt zmierzony między pionową linią przechodzącą przez punkt "H" i linią tułowia z wykorzystaniem kwadrantu kąta pleców na maszynie 3-D H. Teoretycznie, rzeczywisty kąt tułowia odpowiada konstrukcyjnemu kątowi tułowia (tolerancje określone w pkt. 3.2.2. poniżej);

2.7. "konstrukcyjny kąt tułowia" oznacza kąt zmierzony między pionową linią przechodzącą przez punkt "R" i linią tułowia w położeniu, które odpowiada konstrukcyjnej pozycji oparcia siedzenia określonej przez producenta pojazdu;

2.8. "płaszczyzna środkowa osoby zajmującej siedzenie" (C/LO) oznacza środkową płaszczyznę maszyny 3-D H umieszczonej na każdym konstrukcyjnym miejscu siedzącym; przedstawia ją współrzędna punktu "H" na osi "Y". Dla oddzielnych siedzeń, płaszczyzna środkowa siedzenia zbiega się z płaszczyzną środkową osoby zajmującej siedzenie. Dla pozostałych siedzeń, płaszczyzna środkowa osoby zajmującej siedzenie określona jest przez producenta;

2.9. "trójwymiarowy układ odniesienia" oznacza układ opisany w dodatku 2 do niniejszego załącznika;

2.10. "znaki odniesienia" są fizycznymi punktami (otworami, powierzchniami, znakami lub wcięciami) na nadwoziu pojazdu zdefiniowanymi przez producenta;

2.11. "położenie pomiarowe pojazdu" oznacza pozycję pojazdu zgodnie ze współrzędnymi znaków odniesienia w trójwymiarowym układzie odniesienia.

3. WYMOGI

3.1. Przedstawienie danych

Dla każdego miejsca siedzącego, gdzie są wymagane dane odniesienia w celu wykazania zgodności z postanowieniami niniejszego regulaminu, wszystkie lub odpowiednio wybrane poniższe dane przedstawia się w formie zgodnej z dodatkiem 3 do niniejszego załącznika:

3.1.1. współrzędne punktu "R" w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia;

3.1.2. konstrukcyjny kąt tułowia;

3.1.3. wszystkie wskazówki konieczne dla wyregulowania siedzenia (jeżeli jest regulowane) do pozycji pomiarowej przedstawionej w pkt. 4.3. poniżej;

3.2. Wzajemny stosunek między zmierzonymi danymi i specyfikacjami konstrukcyjnymi

3.2.1. Współrzędne punktu "H" i wartość rzeczywistego kąta tułowia otrzymane podczas zastosowania procedury opisanej w pkt. 4 porównuje się odpowiednio ze współrzędnymi punktu "R" oraz wartością konstrukcyjnego kąta tułowia, wskazanymi przez producenta pojazdu.

3.2.2. Względne pozycje punktu "R" i punktu "H" oraz wzajemny stosunek między konstrukcyjnym kątem tułowia i rzeczywistym kątem tułowia uważa się za zadowalające dla badanego miejsca siedzącego, jeżeli punkt "H", określony przez swoje współrzędne, leży w obrębie kwadratu o długości boku 50 mm, a przekątne poziomych i pionowych boków kwadratu przecinają się w punkcie "R", oraz jeżeli rzeczywisty kąt tułowia znajduje się w zakresie 5° konstrukcyjnego kąta tułowia.

3.2.3. Jeżeli powyższe wymogi są spełnione, punkt "R" i konstrukcyjny kąt tułowia wykorzystuje się w celu wykazania zgodności z postanowieniami niniejszego regulaminu.

3.2.4. Jeżeli punkt "H" lub rzeczywisty kąt tułowia nie spełniają wymogów pkt. 3.2.2. powyżej, punkt "H" i rzeczywisty kąt tułowia należy określić jeszcze dwukrotnie (w sumie trzy razy). Jeżeli wyniki dwóch spośród tych trzech badań spełniają te wymogi, stosuje się warunki pkt. 3.2.3. powyżej.

3.2.5. Jeżeli co najmniej dwa spośród trzech wyników czynności opisanych w pkt. 3.2.4. powyżej nie spełniają wymogów pkt. 3.2.2. powyżej, lub jeżeli nie jest możliwe przeprowadzenie weryfikacji, ponieważ producent pojazdu nie przedstawił informacji dotyczącej położenia punktu "R" lub dotyczącej konstrukcyjnego kąta tułowia, wykorzystuje się środek masy trzech zmierzonych punktów lub średnią z trzech zmierzonych kątów, i jest ona uważana za mającą zastosowanie we wszystkich przypadkach, gdzie w niniejszym regulaminie mowa jest o punkcie "R" lub konstrukcyjnym kącie tułowia.

4. PROCEDURA OKREŚLANIA PUNKTU "H" ORAZ RZECZYWISTEGO KĄTA TUŁOWIA

4.1. Pojazd zostaje wstępnie przygotowany według uznania producenta, w temperaturze 20 ± 10 °C, aby zapewnić osiągnięcie przez materiał siedzeń temperatury pokojowej. Jeżeli siedzenie, które ma być poddane badaniu, nie było jeszcze użytkowane, osoba lub urządzenie o masie 70-80 kg powinno na nim dwukrotnie usiąść przez jedną minutę, aby nagiąć poduszkę i oparcie. Na wniosek producenta, wszystkie zespoły siedzenia pozostaną nieobciążone przez minimalny okres 30 minut poprzedzający instalację maszyny 3-D H.

4.2. Pojazd znajduje się w położeniu pomiarowym określonym w pkt. 2.11. powyżej.

4.3. Siedzenie, jeżeli jest regulowane, ustawia się najpierw w najbardziej tylnej normalnej pozycji kierowania lub jazdy zgodnie ze wskazaniem producenta pojazdu, z uwzględnieniem jedynie wzdłużnej regulacji siedzenia, wyłączając przesuw siedzenia wykorzystywany do celów innych niż normalna pozycja kierowania lub jazdy. Jeżeli istnieją inne sposoby regulacji siedzenia (pionowe, kątowe, oparcia, itd.), są one ustawione w pozycji określonej przez producenta pojazdu. Dla siedzeń amortyzowanych, pionowa pozycja jest sztywno zamocowana, odpowiednio do normalnej pozycji kierowania, według wskazań producenta.

4.4. Obszar miejsca siedzącego, z którym ma styczność maszyna 3-D H, pokryty jest muślinem bawełnianym o wystarczających rozmiarach i właściwej fakturze, opisanej jako gładka tkanina bawełniana o 18,9 nitkach na 1 cm² i gramaturze 0,228 kg/m² lub jako dzianina albo włóknina o podobnych właściwościach.

Jeżeli badanie przeprowadzane jest na siedzeniu na zewnątrz pojazdu, podłoga, na której znajduje się siedzenie, ma takie same zasadnicze parametry⁽²⁾ jak podłoga pojazdu, w którym siedzenie ma być zamontowane.

4.5. Umieścić siedzenie i zespół oparcia maszyny 3-D H na siedzeniu tak, aby płaszczyzna środkowa osoby zajmującej siedzenie (C/LO) zbiegała się z płaszczyzną środkową maszyny 3-D H. Na wniosek producenta, maszyna 3-D H może być przesunięta ku środkowi w odniesieniu do C/LO, jeżeli maszyna 3-D H znajduje się tak daleko na zewnątrz, że krawędź siedzenia nie pozwoli na wypoziomowanie maszyny 3-D H.

4.6. Zamocować zespoły stóp i dolnych części nóg do miednicy siedzenia, oddzielnie albo z wykorzystaniem zespołu pręta T i dolnej części nogi. Linia przechodząca przez pomiarowe gałki punktu "H" jest równoległa do podłoża oraz prostopadła do wzdłużnej płaszczyzny środkowej siedzenia.

4.7. Wyregulować w następujący sposób położenie stóp i nóg maszyny 3-D H:

4.7.1. Wyznaczona pozycja miejsca siedzącego: kierowcy oraz pasażera z przodu od zewnątrz

4.7.1.1. Zespoły stóp i nóg przesuwa się do przodu w taki sposób, aby stopy przybrały naturalną pozycję na podłodze, w razie konieczności między pedałami roboczymi. Tam gdzie to możliwe, lewa stopa położona jest w przybliżeniu w takiej samej odległości na lewo od płaszczyzny środkowej maszyny 3-D H, co prawa stopa na prawo. Poziomnica alkoholowa sprawdzająca poprzeczne położenie maszyny 3-D H ustawiana jest poziomo, w razie konieczności przy pomocy regulacji miednicy siedzenia lub przy pomocy regulacji zespołów nogi i stopy w kierunku do tyłu. Linia przechodząca przez pomiarowe gałki punktu "H" utrzymywana jest prostopadle w stosunku do wzdłużnej płaszczyzny środkowej siedzenia.

4.7.1.2. Jeżeli lewa noga nie może być utrzymana równolegle do prawej oraz lewa stopa nie może być podparta konstrukcją, należy przesunąć lewą stopę, aż do uzyskania podparcia. Położenie pomiarowych gałek musi zostać utrzymane.

4.7.2. Wyznaczona pozycja miejsca siedzącego: zewnętrznego tylnego

Dla tylnych siedzeń lub siedzeń dodatkowych, nogi są usytuowane zgodnie z opisem producenta. Jeżeli stopy spoczywają na częściach podłogi, które znajdują się na różnych poziomach, stopa, która pierwsza styka się z przednim siedzeniem służy za punkt odniesienia, a druga stopa jest tak ustawiona, aby poziomnica alkoholowa wskazująca poprzeczną orientację siedzenia urządzenia wskazywała położenie poziome.

4.7.3. Pozostałe wyznaczone miejsca siedzące:

Stosuje się ogólną procedurę opisaną w pkt. 4.7.1. powyżej, z tym wyjątkiem, że stopy umieszcza się zgodnie z opisem producenta pojazdu.

4.8. Nałożyć obciążniki dolnej części nogi i uda oraz wypoziomować maszynę 3-D H.

4.9. Przechylić do przodu miednicę pleców do zatrzymania i odciągnąć maszynę 3-D H od oparcia siedzenia przy wykorzystaniu pręta T. Zmienić pozycję maszyny 3-D H na siedzeniu stosując jedną z następujących metod:

4.9.1. Jeżeli maszyna 3-D H ma tendencje do zsuwania się ku tyłowi, stosuje się następującą procedurę. Pozwolić maszynie 3-D H zsunąć się ku tyłowi aż do momentu, gdy nie jest dłużej wymagane przednie równoległe obciążenie przytrzymujące pręta T, tj. do chwili styku miednicy siedzenia z oparciem siedzenia. W razie konieczności zmienić pozycję dolnej części nogi.

4.9.2. Jeżeli maszyna 3-D H nie ma tendencji do zsuwania się ku tyłowi, stosuje się następującą procedurę. Zsunąć maszynę 3-D H ku tyłowi stosując wsteczne równoległe obciążenie pręta T do chwili styku miednicy siedzenia z oparciem siedzenia (patrz rysunek 2 w dodatku 1 do niniejszego załącznika).

4.10. Zastosować obciążenie 100 N + 10 N na zespół oparcia i miednicy maszyny 3-D H na przecięciu kwadrantu kąta biodra i obudowy pręta T. Kierunek stosowanego obciążenia utrzymywany jest wzdłuż linii przechodzącej przez wspomniane przecięcie do punktu znajdującego się bezpośrednio nad obsadą pręta uda (patrz rysunek 2 w dodatku 1 do niniejszego załącznika). Następnie ostrożnie umieścić z powrotem miednicę pleców na oparciu siedzenia. Pozostałą część procedury należy przeprowadzić z zachowaniem ostrożności w celu zapobieżenia zsunięcia się do przodu maszyny 3-D H.

4.11. Zamocować prawe i lewe obciążniki pośladków oraz, naprzemiennie, osiem obciążników tułowia. Utrzymać poziom maszyny 3-D H.

4.12. Nachylić miednicę pleców do przodu, aby zwolnić nacisk na oparcie siedzenia. Kołysać maszyną 3-D H z boku na bok w obrębie 10° kątowych (5° na każdy bok pionowej płaszczyzny środkowej) przez 3 pełne cykle, aby wyzwolić wszelkie zakumulowane tarcie między maszyną 3-D H a siedzeniem.

Podczas czynności kołysania, pręt T maszyny 3-D H może mieć tendencje do odchylania się od określonego poziomego i pionowego ustawienia. Pręt T musi być wówczas przytwierdzony przez zastosowanie odpowiedniego poprzecznego obciążenia podczas ruchu kołysania. W czasie utrzymywania pręta T oraz kołysania maszyny 3-D H należy zachować ostrożność w celu zapewnienia, że nie są stosowane żadne przypadkowe zewnętrzne obciążenia w kierunku pionowym lub w przód/w tył.

Stopy maszyny 3-D H nie mogą być przytwierdzone lub przytrzymywane podczas tej czynności. Jeżeli stopy zmienią położenie, należy pozwolić im pozostać przez chwilę w tej pozycji.

Ostrożnie przyciągnąć miednicę pleców do oparcia siedzenia i sprawdzić czy dwie poziomnice alkoholowe znajdują się w pozycji zerowej. Jeżeli nastąpiło przesunięcie stóp podczas czynności kołysania maszyny 3-D H, należy je ustawić na nowo w następujący sposób:

Naprzemiennie podnosić każdą stopę z podłogi do minimalnej koniecznej wysokości, aż nie będzie żadnego dodatkowego ruchu. Podczas tego podnoszenia stopy muszą swobodnie się obracać i nie będą stosowane żadne obciążenia poprzeczne lub skierowane do przodu. Po umieszczeniu każdej stopy z powrotem w pozycji dolnej, pięta ma być w styczności z konstrukcją do tego celu zaprojektowaną.

Sprawdzić czy poprzeczna poziomnica alkoholowa znajduje się w pozycji zerowej; w razie konieczności zastosować poprzeczne obciążenie u szczytu jej miednicy pleców, wystarczające do wypoziomowania miednicy siedzenia maszyny 3-D H na siedzeniu.

4.13. Przytrzymać pręt T aby zapobiec zsuwaniu się ku przodowi maszyny 3-D H na poduszce siedzenia i postępować w następujący sposób:

(a) przyciągnąć miednicę pleców do oparcia siedzenia;

(b) naprzemiennie przykładać i zwalniać poziome wsteczne obciążenie, nie przekraczając 25 N, w stosunku do pręta kąta pleców na wysokości zbliżonej do środka obciążników tułowia do chwili wskazania przez kwadrant kąta biodra osiągnięcia stabilnej pozycji po zwolnieniu obciążenia. Należy zachować ostrożność w celu zapewnienia, że nie są stosowane na maszynę 3-D H żadne zewnętrzne obciążenia poprzeczne lub skierowane w dół. Jeżeli są niezbędne inne regulacje maszyny 3-D H, należy obrócić miednicę pleców do przodu, wyrównać i powtórzyć procedurę opisaną w pkt. 4.12.

4.14. Dokonać wszystkich pomiarów:

4.14.1. Współrzędne punktu "H" mierzone są w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia.

4.14.2. Rzeczywisty kąt tułowia odczytywany jest przy kwadrancie kąta pleców maszyny 3-D H z sondą znajdującą się w całkowicie tylnym położeniu.

4.15. Jeżeli konieczne jest ponowne przeprowadzenie procesu instalacji maszyny 3-D H, zespół siedzenia pozostaje nieobciążony przez co najmniej 30 minut przed ponownym zainstalowaniem. Maszyna 3-D H nie powinna pozostawać pod obciążeniem na zespole siedzenia dłużej niż jest to wymagane dla przeprowadzenia badania.

4.16. Jeżeli siedzenia w tym samym rzędzie można uznać za podobne (kanapa, siedzenia jednakowe, itp.) określa się tylko jeden punkt "H" oraz jeden "rzeczywisty kąt tułowia" dla każdego rzędu siedzeń, przy czym opisana w dodatku 1 do niniejszego załącznika maszyna 3-D H zostaje umieszczona na miejscu uważanym za reprezentatywne dla rzędu. Tym miejscem jest:

4.16.1. miejsce kierowcy w przypadku przedniego rzędu;

4.16.2. siedzenie zewnętrzne w przypadku tylnego rzędu lub rzędów.

______

⁽¹⁾ Dla każdego miejsca siedzącego, poza przednimi siedzeniami, dla którego nie można określić punktu "H" przy wykorzystaniu "trójwymiarowej maszyny punktu »H«" lub procedur, wskazany przez producenta punkt "R" może posłużyć jako odniesienie według uznania właściwego organu.

⁽²⁾ Kąt nachylenia, różnica wysokości z mocowaniem siedzenia, faktura powierzchni, itp.

DODATEK  1

OPIS TRÓJWYMIAROWEJ MASZYNY PUNKTU "H"(*)

(Maszyna 3-D H)

1. MIEDNICE OPARCIA I SIEDZENIA

Miednice oparcia i siedzenia zbudowane są ze wzmocnionego tworzywa sztucznego i metalu; naśladują one tułów i uda człowieka i są mechanicznie umocowane zawiasowo w punkcie "H". Kwadrant zamocowany jest do sondy zawiasowo w punkcie "H" w celu zmierzenia rzeczywistego kąta tułowia. Regulowany pręt ud, przyłączony do miednicy siedzenia, ustala linię środkową uda i służy jako linia podstawowa dla kwadrantu kąta biodra.

2. ELEMENTY SKŁADOWE CIAŁA I NÓG

Segmenty dolnej części nogi połączone są z zestawem miednicy siedzenia za pomocą pręta T łączącego kolana, który jest poprzecznym przedłużeniem regulowanego pręta uda. Kwadranty włączone są w odcinki dolnej części nogi, aby zmierzyć kąty kolana. Zespoły buta i stopy są wyskalowane w celu zmierzenia kąta stopy. Dwie poziomnice alkoholowe ustalają położenie urządzenia w przestrzeni. Obciążniki elementów składowych ciała są umieszczane w odpowiednich środkach ciężkości, aby zagwarantować nacisk na siedzenie równoważny naciskowi wywieranemu przez osobę płci męskiej o masie 76 kg. Wszystkie połączenia maszyny 3-D H sprawdzone są pod kątem możliwości swobodnego poruszania się bez zauważalnego tarcia.

Maszyna odpowiada urządzeniu opisanemu w normie ISO 6549-1980.

grafika

Rysunek 1: Części składowe maszyny 3-D H

grafika

Rysunek 2: Wymiary maszyny 3-D H i rozkład obciążenia

______

^(*) W sprawie szczegółów dotyczących budowy maszyny 3-D H należy się zwrócić do Society of Automotive Engineers (SAE), Warrendale, Commonwealth Drive 400, Pennsylvania 15096, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej.

DODATEK  2

TRÓJWYMIAROWY UKŁAD ODNIESIENIA

1. Trójwymiarowy układ odniesienia określają trzy prostopadłe płaszczyzny ustalone przez producenta pojazdu (patrz rysunek)^(*).

2. Położenie pomiarowe pojazdu ustala się poprzez usytuowanie pojazdu na powierzchni nośnej tak, aby współrzędne znaków odniesienia odpowiadały wartościom wskazanym przez producenta.

3. Współrzędne punktu "R" i punktu "H" ustala się w stosunku do znaków odniesienia określonych przez producenta pojazdu.

grafika

Rysunek: Trójwymiarowy układ odniesienia

______

^(*) Układ odniesienia odpowiada normie ISO 4130-1978.

DODATEK  3

DANE ODNIESIENIA DOTYCZĄCE MIEJSC SIEDZĄCYCH

1. KODOWANIE DANYCH ODNIESIENIA

Dane odniesienia wymienione są kolejno dla każdego miejsca siedzącego. Miejsca siedzące określane są kodem dwucyfrowym. Pierwsza wartość jest cyfrą arabską i określa rząd siedzeń, licząc od początku do końca pojazdu. Druga wartość jest dużą literą, która określa położenie miejsca siedzącego w rzędzie, patrząc w kierunku jazdy pojazdu; wykorzystuje się następujące litery:

L = lewe

C = środkowe

R = prawe

2. OPIS POŁOŻENIA POMIAROWEGO POJAZDU

2.1. Współrzędne znaków odniesienia

X ...

Y ...

Z ...

3. WYKAZ DANYCH ODNIESIENIA

3.1. Miejsce siedzące: ...

3.1.1. Współrzędne punktu "R"

X ...

Y ...

Z ...

3.1.2. Konstrukcyjny kąt tułowia ...

3.1.3. Wymogi dotyczące regulacji siedzenia^(*)

poziomej: ...

pionowej: ...

kątowej: ...

kąta tułowia: ...

Uwaga: Podać dane odniesienia dla dalszych miejsc siedzących w pkt. 3.2., 3.3. itd.

______

^(*) Niepotrzebne skreślić.

ZAŁĄCZNIK  4

OKREŚLENIE WYSOKOŚCI I SZEROKOŚCI ZAGŁÓWKA

grafika

ZAŁĄCZNIK  5

SZCZEGÓŁOWE DANE DOTYCZĄCE LINII WYZNACZONYCH I POMIARÓW DOKONANYCH PODCZAS BADANIA

grafika

ZAŁĄCZNIK  6

PROCEDURA BADANIA ROZPRASZANIA ENERGII

1. INSTALACJA, APARATURA BADAWCZA, INSTRUMENTY POMIAROWE I PROCEDURA

1.1. Instalacja

Zagłówek pokryty rozpraszającym energię materiałem instaluje się i poddaje badaniu na siedzeniu lub części konstrukcji pojazdu, na której jest montowany. Element konstrukcji powinien być stabilnie zamocowany do stanowiska badawczego, tak aby nie przemieszczał się pod wpływem uderzenia, a podstawa, na której spoczywa, w razie braku szczegółowych, uzasadnionych specyfikacji, powinna być w przybliżeniu pozioma. Oparcie siedzenia, jeżeli jest regulowane, należy zablokować w pozycji opisanej w pkt. 7.2.2. niniejszego regulaminu.

Zagłówek montuje się na oparciu siedzenia, tak jak w pojeździe. W przypadku oddzielnego zagłówka, należy go zamocować do części konstrukcji pojazdu, do której zwykle jest mocowany.

Jeżeli zagłówek jest regulowany, należy ustawić go w najbardziej niekorzystnej pozycji, na jaką pozwala urządzenie regulacyjne.

1.2. Aparatura badawcza

1.2.1. Aparaturę stanowi wahadło, którego oś przegubu wspierają łożyska kulkowe i którego masa zredukowana^(*) w środku uderzenia wynosi 6,8 kg. Dolną część wahadła stanowi sztywny model głowy o średnicy 165 mm, którego środek jest identyczny ze środkiem uderzenia wahadła.

1.2.2. Model głowy powinien być wyposażony w dwa przyspieszeniomierze i urządzenie do pomiaru prędkości, wszystkie będące w stanie dokonywać pomiaru wartości w kierunku uderzenia.

1.3. Instrumenty pomiarowe

Należy użyć instrumentów pomiarowych umożliwiających dokonywanie pomiarów o następujących stopniach dokładności:

1.3.1. Przyspieszenie:

dokładność = ± 5 % rzeczywistej wartości

klasa częstotliwości łańcucha pomiarowego: CFC 600 odpowiadająca wymogom normy ISO 6487 (1987)

Czułość poprzeczna ≤ 5 % najniższego punktu skali.

1.3.2. Prędkość:

dokładność = ± 2,5 % rzeczywistej wartości

czułość = 0,5 km/h

1.3.3. Rejestracja czasu

oprzyrządowanie powinno umożliwiać rejestrację akcji przez cały czas jej trwania oraz dokonywanie odczytów z dokładnością do jednej tysięcznej sekundy:

w nagraniu wykorzystanym do analizy badania powinien zostać wykryty początek uderzenia w momencie pierwszego kontaktu modelu głowy z badanym przedmiotem.

1.4. Procedura badawcza

1.4.1. Po zainstalowaniu i wyregulowaniu zagłówka zgodnie z pkt. 1.1. niniejszego załącznika, uderzenie ma miejsce w punktach wybranych przez laboratorium w strefie zdefiniowanej w pkt. 6.1. niniejszego regulaminu oraz, w miarę możliwości, poza strefą uderzenia zdefiniowaną w pkt. 6.2. niniejszego regulaminu, na powierzchniach o promieniu krzywizny mniejszym niż 5 mm.

1.4.1.1. Na powierzchni tylnej kierunek uderzenia z przodu do tyłu w płaszczyźnie wzdłużnej jest pod kątem 45° od pionu.

1.4.1.2. Na powierzchni przedniej kierunek uderzenia z przodu do tyłu, w płaszczyźnie wzdłużnej, jest poziomy.

1.4.1.3. Strefy przednią i tylną ogranicza płaszczyzna pozioma styczna do szczytu zagłówka określonego w pkt. 7.2. niniejszego regulaminu.

1.4.2. Model głowy uderza badany obiekt z prędkością 24,1 km/godz.; prędkość tę uzyskuje się za pomocą energii napędu lub przy użyciu dodatkowego urządzenia napędowego.

2. WYNIKI

W badaniach przeprowadzonych zgodnie z powyższą procedurą przyspieszenie ujemne modelu głowy nie powinno przekraczać 80 g w sposób ciągły przez więcej niż 3 milisekundy. Za wartość przyspieszenia ujemnego przyjmuje się średnią odczytów z obu opóźnieniomierzy.

3. PROCEDURY RÓWNOWAŻNE

3.1. Dopuszczalne są procedury równoważne pod warunkiem, że umożliwiają one uzyskanie wyników wymaganych w pkt. 2. powyżej, w szczególności elementy aparatury badawczej mogą być zorientowane inaczej, jeżeli zachowane zostaną względne kąty między zagłówkiem i kierunkiem uderzenia.

3.2. Osoba stosująca metodę inną niż metoda opisana w pkt. 1 jest odpowiedzialna za wykazanie równoważności takiej metody.

______

^(*) Stosunek masy zredukowanej "m_r" wahadła do całkowitej masy "m" wahadła w odległości "a" między środkiem uderzenia i osią obrotu oraz w odległości l między środkiem ciężkości i osią obrotu wyraża wzór: m_r = m (l/a)

ZAŁĄCZNIK  7

OKREŚLENIE WYMIARU "A" DLA PRZERW ZAGŁÓWKA

grafika