Regionalne strategie na rzecz ośrodków przemysłowych w Unii Europejskiej (2012/2100(INI)).

A.

mając na uwadze, że termin "przemysł" nie został jasno zdefiniowany i może obejmować cały szereg różnych sektorów;

B.

mając na uwadze, że przemysł jest bez wątpienia jednym z naszych głównych atutów w odniesieniu do konkurencyjności na arenie międzynarodowej, ponieważ bez niego UE nie odgrywałaby tak ważnej roli w zapewnianiu światowej równowagi sił gospodarczych;

C.

mając na uwadze, że sektor przemysłu mógłby odgrywać wiodącą rolę w gospodarce UE, uwzględniając szacunki Komisji, zgodnie z którymi na każde 100 miejsc pracy tworzonych w sektorze przemysłu może powstać od 60 do 200 nowych miejsc pracy w pozostałych gałęziach gospodarki; mając jednak na uwadze, że poziom produkcji przemysłowej spadł z 20 % do 16 % PKB Unii w latach 2008-2011 i że liczba miejsca pracy zmniejszyła się w tym sektorze o 11 %;

D.

mając na uwadze, że Komisja zamierza odwrócić tendencję spadkową w przemyśle UE i podnieść jego wkład w PKB z obecnych 16 % do 20 % do 2020 r.; mając na uwadze, że przemysł jest głównym obszarem inwestycji prywatnych i publicznych w badania naukowe, rozwój i innowacje;

E.

mając na uwadze, że polityka spójności może wspomóc rozwiązywanie problemów strukturalnych, z którymi boryka się sektor przemysłu w Unii, i przyczynić się do realizacji ambitnych celów strategii "Europa 2020", takich jak przechodzenie na stabilną gospodarkę niskowęglową, efektywną pod względem energetycznym, sprzyjającą integracji społecznej, wspierającą zatrudnienie i wiedzę;

F.

mając na uwadze, że wiele dawnych obszarów uprzemysłowionych w Europie boryka się z podobnymi problemami, jako że w przeszłości doświadczały one długich okresów wzrostu, po których w ostatnich latach nastąpił drastyczny kryzys gospodarczy;

G.

mając na uwadze, że regiony przygraniczne, np. zagłębia górnicze, włókiennicze lub hutnictwa żelaza, często stają w obliczu takich samych wyzwań przemysłowych ze względu na ich wspólne charakterystyczne właściwości terytorialne i współzależność gospodarczą;

H.

mając na uwadze, że w polityce przemysłowej istnieje tendencja do skupiania się na konkretnych codziennych problemach przemysłu, dlatego też często zaniedbuje się jej silny wpływ na regiony;

I.

mając na uwadze, iż badania naukowe dowiodły, że do restrukturyzacji dawnych obszarów uprzemysłowionych należy podejść w sposób bardziej kompleksowy, a takie podejście mogą utrudnić przeszkody administracyjne;

J.

mając na uwadze, że państwa członkowskie, regiony i miasta w UE borykają się z ograniczeniami finansowymi; mając w szczególności na uwadze, że obszary posiadające starą bazę przemysłową niekiedy nie są w stanie przyciągnąć wystarczającej liczby funduszy, aby możliwe było dokonanie ich przekształcenia; mając na uwadze, że fundusze finansowe UE, mające wspomóc działania na rzecz przekształcenia i restrukturyzacji, są niezbędne, by wspierać regionalne i transgraniczne strategie polityczne;

K.

mając na uwadze, że miasta są siłą napędową innowacji i zrównoważonego wzrostu, a ich istotnym zadaniem jest zmierzenie się z wyzwaniami związanymi z dawnymi obszarami uprzemysłowionymi;

L.

mając na uwadze, że potrzebne są nowe i nowatorskie podejścia zintegrowane, których przyjmowanie ułatwiają odpowiednie ramy polityczne oraz inteligentne strategie specjalizacji, aby regiony i miasta mogły realizować swój potencjał w dziedzinie innowacji oraz przekierować swe zasoby przemysłowe na nowo powstałe gałęzie przemysłu i usług oraz zglobalizowane rynki;

M.

mając na uwadze, że potencjał przemysłu kreatywnego i przemysłu kultury nie jest w wystarczający sposób uwzględniany w strategiach reindustrializacji, a przecież sektory te cechują się bardzo dużym potencjałem wzrostu i potencjałem w dziedzinie innowacji i zatrudnienia oraz są czynnikiem spójności społecznej i skutecznym środkiem zwalczania obecnej recesji;

1.

zwraca uwagę na udostępnianie posiadanych zasobów w ramach polityki spójności i funduszy strukturalnych, kapitalizację systemów inżynierii finansowej Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a także krajowe, regionalne i miejskie strategie rozwoju gospodarczego służące rekonwersji dawnych obszarów przemysłowych oraz przywracaniu działalności przemysłowej na obszarach przemysłowych dotkniętych kryzysem, których celem jest przywracanie nowoczesnej i zrównoważonej działalności przemysłowej; ubolewa jednak nad tym, że możliwości te nie zawsze stanowią rozwiązanie rzeczywistych trudności, z jakimi borykają się poszczególne regiony, oraz nad tym, że państwa członkowskie i regiony nie w pełni wykorzystują środki z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, w czasach gdy sektor przemysłu bardzo dotkliwie odczuwa skutki kryzysu;

2.

podkreśla, że należy wprowadzić dalsze środki pomocy wspomagające dawne obszary uprzemysłowione, a zwłaszcza obszary monoprzemysłowe, w pomyślnym znajdowaniu nowych ścieżek rozwoju z położeniem nacisku na kulturę i przemysł kreatywny, a także we wspieraniu wykorzystywania opuszczonej infrastruktury, co może odegrać kluczową rolę w przekształcaniu danych obszarów uprzemysłowionych;

3.

domaga się bardziej zintegrowanego i systemowego podejścia do odbudowy przemysłu i rozwoju regionalnego, a także do uspójnienia różnych strategii politycznych na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym, międzyregionalnym i transgranicznym, w trosce o zapewnienie wykorzystania potencjału drzemiącego w sektorze przemysłu europejskiego; podkreśla konieczność utworzenia stref ekonomicznych mających znaczenie dla regionów oraz parków zaawansowanych technologii na zasadzie partnerstw publiczno-prywatnych, aby przyczynić się do rozszerzenia wykorzystywania lokalnych i regionalnych zasobów ludzkich i gospodarczych za pomocą najnowszych technologii;

4.

podkreśla, że pomyślność odbudowy przemysłu w połączeniu z rozwojem regionalnym uzależniona jest od istnienia skutecznych strategii politycznych w takich dziedzinach jak polityka spójności, zarządzanie gospodarką, konkurencyjność, badania naukowe i innowacje, energia, agenda cyfrowa, zrównoważony rozwój, przemysł kreatywny i przemysł kultury, nowe kwalifikacje i miejsca pracy itp.,

5.

jest zdania, że główne wyzwania stojące przed dawnymi obszarami uprzemysłowionymi polegają na:

6.

podkreśla, że centralnym punktem strategii regionalnych dla ośrodków przemysłowych powinny być środki ochrony jakości gleby, wody i powietrza, zachowanie regionalnej i lokalnej różnorodności biologicznej i zasobów naturalnych oraz oczyszczanie gruntów i wody, tak aby szkodliwe dla środowiska substancje przestały się do niego przedostawać;

7.

uważa, że ważne jest, by strategie dla ośrodków przemysłowych obejmowały zintegrowane podejście do możliwych form zrównoważonego transportu do i z tych ośrodków, obejmujące surowce, towary i pracowników, jak i konieczną infrastrukturę, istniejącą czy planowaną, a ponadto zauważa, że takie podejście może pomóc zredukować ślad środowiskowy ośrodków przemysłowych i miejskich oraz sprawić, że potrzeby społeczności będą zaspakajane przy jednoczesnej ochronie zasobów naturalnych i kapitału oraz przyczynianiu się do poprawy zdrowia ludności;

8.

jest zdania, że wskutek procesu rozszerzenia UE pogłębiły się rozbieżności pomiędzy regionami, w związku z czym uwaga opinii publicznej odwróciła się od dawnych obszarów uprzemysłowionych, którym brak odpowiednich możliwości inwestycyjnych dla realizacji konkretnych strategii rozwoju regionalnego;

9.

wzywa Komisję, by dokonała oceny aktualnej sytuacji panującej na dawnych obszarach uprzemysłowionych, wskazała główne wyzwania, przed jakimi stoją, a także zaoferowała im informacje i wsparcie w zakresie demokratycznego rozwoju strategii regionalnych, na podstawie szeroko zakrojonego partnerstwa, które mogłyby poprawić perspektywy zrównoważonego rozwoju tych regionów z wykorzystaniem ich wewnętrznego potencjału;

10.

podkreśla, że wzmocnienie bazy przemysłowej gospodarki jest niezbędne, by sprzyjać dalszemu wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu miejsc pracy, a także by czynić postępy w realizacji celów i we wdrażaniu środków w ramach strategii "Europa 2020" oraz że zasoby przemysłowe będące częścią dziedzictwa kulturowego, historycznego i architektonicznego oraz wiedza fachowa dostępna na dawnych obszarach uprzemysłowionych mogą stworzyć niezastąpioną podstawę tego procesu, a zatem należy je zachować i dostosować do nowych potrzeb;

11.

zauważa, że wiele byłych ośrodków przemysłowych oferuje ogromny potencjał poprawy efektywności energetycznej przez zastosowanie nowoczesnej technologii i standardów budowlanych, co z kolei przyniosłoby korzyści zarówno gospodarce regionalnej, jak i środowisku;

12.

powtarza, że spośród dawnych obszarów uprzemysłowionych, które podjęły próbę zbadania nowych możliwości rozwoju regionalnego, największy sukces odniosły te, które oparły swe strategie na swych zdolnościach, cechach i doświadczeniach z przeszłości, a także na atutach terytorialnych i dziedzictwie przemysłowym;

13.

zwraca uwagę, że obszary miejskie mają ogromne znaczenie dla innowacyjności i zrównoważonego wzrostu oraz że wysiłki na rzecz przekształcenia nie mogą przynieść rezultatów bez odpowiednich inwestycji w tej dziedzinie, jako że bez działania w obszarze budownictwa i transportu miejskiego nie uda się osiągnąć celów UE;

14.

jest zdania, że upadek większości dawnych obszarów uprzemysłowionych wynika częściowo z oparcia na monostrukturach; jest zdania, że opieranie gospodarki wyłącznie na monostrukturach jest nieproduktywne oraz że podstawą zrównoważonego wzrostu i tworzenia miejsc pracy jest zróżnicowana gospodarka;

15.

wzywa Komisję do opracowywania koncepcji i instrumentów politycznych łączących Fundusz Spójności i fundusze strukturalne z podejściem do polityki przemysłowej, aby wspierać transformację strukturalną dawnych obszarów uprzemysłowionych w nowoczesne obszary przemysłowe;

16.

jest przekonany, że regionalne strategie przemysłowe muszą opierać się na zintegrowanym podejściu obejmującym zatrudnienie, szkolenie i element edukacyjny, mającym na celu promowanie sektorów o potencjale wzrostu mogących przyczynić się do trwałego tworzenia miejsc pracy na szczeblu lokalnym i regionalnym, zwłaszcza dla ludzi młodych, np. innowacyjne MŚP, w ramach programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw i MŚP (COSME); podkreśla szczególną rolę, jaką w opracowywaniu strategii regionalnych na rzecz obszarów uprzemysłowionych odgrywają miasta; uważa, że miasta mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia inteligentnego wzrostu; w związku z tym zwraca uwagę, że szczególnie miasta, w których znajdują się dawne obszary uprzemysłowione, mają ogromny potencjał, który UE powinna w pełni wykorzystać; wzywa Komisję do zintensyfikowania dialogu z zainteresowanymi miastami w celu nadania im większej rangi jako bezpośrednim partnerom UE;

17.

podkreśla, że w szczególności wsparcie termomodernizacji budynków pomoże regionom zredukować emisje dwutlenku węgla, tworzyć lokalne miejsca pracy oraz zaoszczędzić pieniądze konsumentów obniżając koszty ogrzewania;

18.

wzywa Komisję, by wykorzystywała efekty synergii pomiędzy polityką spójności a polityką przemysłową, aby wspierać konkurencyjność i wzrost oraz pomagać państwom członkowskim, regionom i miastom w znalezieniu podstawy dla strategii rozwoju przemysłowego, realizowanych na poziomie regionalnym;

19.

jest przekonany, że nie istnieje specjalny plan dotyczący strategii regionalnych dla obszarów przemysłowych dla całej UE oraz że do opracowywania strategii regionalnych najodpowiedniejsze jest podejście lokalne i regionalne; wzywa Komisję do wspierania badań naukowych w dziedzinie gospodarki prowadzonych na szczeblu regionalnym w kontekście inicjatywy "Horyzont 2020", która umożliwia opracowywanie regionalnie dostosowywanych strategii dla większej liczby dawnych obszarów uprzemysłowionych;

20.

podkreśla, że w procesie planowania strategii rozwoju regionalnego należy wziąć pod uwagę cechy regionów; zatem, mając na uwadze model, jaki oddolne strategie rozwoju obszarów wiejskich (np. LEADER) zapewniają obszarom wiejskim, uważa, że należy wspierać oddolne inicjatywy na rzecz rozwoju obszarów miejskich;

21.

wzywa Komisję do korzystania z doświadczeń z przeszłości, zdobytych w takich obszarach jak Manchester w Wielkiej Brytanii, Lille we Francji, Essen i Zagłębie Ruhry w Niemczech, a także Bilbao w Hiszpanii, gdzie pomoc finansowa ze strony UE przyczyniła się do przekształcenia i restrukturyzacji dawnych obszarów uprzemysłowionych, aby opracowywać przyszłe strategie dla innych regionów w UE;

22.

z zadowoleniem przyjmuje pozytywne skutki przyznania tytułu Europejska Stolica Kultury miastom i aglomeracjom, które w przeszłości borykały się z zastojem przemysłowym, np. Glasgow czy Lille, i podkreśla znaczenie kultury i kreatywności jako katalizatorów odnowy obszarów miejskich i poprawy atrakcyjności regionów;

23.

podkreśla, że odbywająca się w sposób zrównoważony odnowa dawnych obszarów uprzemysłowionych trwa dziesięciolecia i jest procesem, którego wysokie koszty niejednokrotnie przewyższają zdolności administracyjne i finansowe lokalnych organów administracji publicznej; w związku z tym podkreśla konieczność rozszerzania pomocy technicznej przeznaczanej dla wspólnot oraz publicznych organów regionalnych i lokalnych;

24.

podkreśla, że nowy instrument zintegrowanej inwestycji terytorialnej, zaproponowany w art. 99 projektu rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów na nowy okres finansowania 2014-2020, może umożliwić opracowywanie strategii regionalnych wykraczających poza granice administracyjne;

25.

wzywa państwa członkowskie, by unikały formułowania zbyt złożonych przepisów dotyczących beneficjentów pomocy; powtarza, że w dziedzinach, w których istnieją zasady na szczeblu UE, można znieść zasady opracowane na szczeblu lokalnym, aby uniknąć dublowania się zasad lub ich kolidowania ze sobą;

26.

wzywa Komisję, by stworzyła bazę danych dotyczącą istniejących parków przemysłowych i stref działalności regionalnej, tak aby można było wskazać najlepsze modele, które dałoby się zastosować także w innych regionach, oraz powiązać te modele z lokalnymi i regionalnymi długoterminowymi strategiami rozwoju, oraz aby oferowała im doradztwo w zakresie sposobu wykorzystywania funduszy w procesie przekształcania;

27.

uważa, że należy w większym stopniu wspierać rozwój ducha przedsiębiorczości wśród ludzi młodych poprzez otwarcie dostępu do funduszy europejskich i udzielanie porad przedsiębiorstwom;

28.

wzywa państwa członkowskie do dokładania starań, by dawne obszary uprzemysłowione w pełni korzystały z krajowych i europejskich środków finansowych, tak aby UE mogła rozpocząć "nową rewolucję przemysłową";

29.

podkreśla potrzebę dalszego skoncentrowania wsparcia w zakresie polityki spójności na przekształcaniu przemysłowym regionów w następujących dziedzinach: innowacje i inwestycje w przedsiębiorstwach, integracja społeczna, zintegrowane podejście do rozwoju obszarów miejskich oraz odnowa tych obszarów;

30.

wzywa państwa członkowskie, by wspierały swe regiony w zakresie uczestnictwa w opracowywaniu inteligentnych strategii w dziedzinie specjalizacji; powtarza, że sukces regionów zależy od dostosowanych do ich potrzeb zrównoważonych strategii rozwoju; zwraca uwagę, że w wielu przypadkach lokalne organy administracji publicznej nie mogą uzyskać niezbędnej wiedzy fachowej i koniecznego doświadczenia bez pomocy Komisji i państw członkowskich;

31.

jest zdania, że trzeba tworzyć obszary uprzemysłowione, które staną się bodźcem dla rozwoju miast; twierdzi, że należy położyć większy nacisk na działania w dziedzinie badań naukowych, innowacji i kształcenia, przypominając kreatywną rolę uniwersytetów w tej dziedzinie; wspiera utworzenie sieci innowacji, konkurencyjności i przedsiębiorczości na szczeblu regionalnym, z myślą o zachęcaniu do tworzenia ściślejszych powiązań między uniwersytetami, przedsiębiorstwami i ośrodkami wiedzy, z pożytkiem dla rozwoju nowych rodzajów działalności przemysłowej w celu zachęcania do rozwoju strategii specjalizacji sektorowej oraz propagowania tworzenia klastrów przemysłowych; wzywa Komisję Europejską i zainteresowane państwa członkowskie do tego, aby wymagały większej przejrzystości przy podziale pomocy dla odnośnych zainteresowanych podmiotów;

32.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

Regionalne strategie na rzecz ośrodków przemysłowych w Unii Europejskiej (2012/2100(INI)).

Dz.U.UE.C.2016.55.6

Regionalne strategie na rzecz ośrodków przemysłowych w Unii Europejskiej