Reakcja Unii Europejskiej na pogorszającą się sytuację we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga.
Dz.U.UE.C.2010.16E.51
Akt nienormatywnyP6_TA(2008)0563
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 listopada 2008 r. w sprawie reakcji UE na pogarszającą się sytuację we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga
(2010/C 16 E/10)
(Dz.U.UE C z dnia 22 stycznia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając konkluzje Rady Unii Europejskiej z dnia 11 listopada 2008 r. w sprawie sytuacji w Demokratycznej Republice Konga (DRK),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2008 r. w sprawie Demokratycznej Republiki Konga: starcia na wschodnich obszarach przygranicznych Demokratycznej Republiki Konga(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie Kiwu Północnego(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2008 r. w sprawie sytuacji w Demokratycznej Republice Konga oraz na temat gwałtów jako zbrodni wojennej(3), a także uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie nieprzestrzegania praw człowieka w DRK,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie reakcji Unii Europejskiej na niestabilną sytuację w krajach rozwijających się(4),
– uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE z dnia 22 listopada 2007 r. w sprawie sytuacji w Demokratycznej Republice Konga, w szczególności we wschodniej części kraju, oraz jej wpływu na sytuację w regionie,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 października 2007 r. zatytułowany "Strategie reagowania UE na sytuacje niestabilności - podejmowanie działań w trudnych warunkach na rzecz zrównoważonego rozwoju, stabilności i pokoju" (COM(2007)0643) oraz dołączony do niego dokument roboczy służb Komisji (SEC(2007)1417),
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych nr 60/1 z dnia 24 października 2005 r. w sprawie wyników światowego szczytu 2005, a zwłaszcza jej ustępy 138-140 poświęcone kwestii odpowiedzialności za ochronę ludności cywilnej,
– uwzględniając wnioski ze szczytu Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej, która wyraziła gotowość wysłania "w razie potrzeby" oddziałów pokojowych do Kiwu Północnego,
– uwzględniając oświadczenie Rady z dnia 10 października 2008 r. w sprawie sytuacji we wschodniej części DRK,
– uwzględniając sprawozdanie misji Komisji Rozwoju do Kiwu Północnego z 2008 r.,
– uwzględniając europejski konsensus w sprawie pomocy humanitarnej, który podpisano w dniu 18 grudnia 2007 r.,
– uwzględniając art. 103 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że walki między armią DRK, ugrupowaniem zbrojnym Mai Mai, wojskami rebeliantów (Narodowy Kongres na rzecz Obrony Ludu (CNDP)) zdymisjonowanego generała Laurenta Nkundy i bojownikami Demokratycznych Sił na rzecz Wyzwolenia Rwandy (FDLR), a także wojskami ugandyjskiej Armii Oporu Pana nasilają się i nadal powodują ogromne cierpienia ludności cywilnej w Północnym Kiwu,
B. mając na uwadze, że w niedzielę, 16 listopada 2008 r. były prezydent Nigerii Olusegun Obasanjo, wysłannik ONZ spotkał się z dowódcą rebeliantów, Laurentem Nkundą, i uzgodnił z nim, że zostanie powołana komisja trójstronna, która dopilnuje przestrzegania zawieszenia ognia między armią a rebeliantami, a także mając na uwadze, że istnieje pilna potrzeba wsparcia ze strony mocarstw będących partnerami zaangażowanych państw, w celu doprowadzenia do rozwiązania konfliktu,
C. mając na uwadze, że trwają intensywne międzynarodowe wysiłki dyplomatyczne, w które zaangażowani są regionalni i europejscy mediatorzy, w celu zapobieżenia eskalacji walk w Kiwu Północnym i ich przekształcenia się w poważny konflikt zbrojny, jaki miał miejsce w Kongo w latach 1998-2003, w który zaangażowanych było sześć państw sąsiednich; mając na uwadze, że regionalny szczyt w sprawie kryzysu we wschodniej części DRK został zorganizowany w dniu 7 listopada 2008 r. w Nairobi;
D. mając na uwadze, że od chwili wybuchu przemocy, miliony ludzi zostało zabitych i wysiedlonych, a także mając na uwadze, że około 250.000 osób zostało wysiedlonych od czasu wznowienia przez generała Laurenta Nkunde w sierpniu 2008 r. walk w DRK, co doprowadziło do katastrofy humanitarnej na wschodzie kraju;
E. mając na uwadze, że dysponując mandatem na podstawie rozdziału VII karty ONZ, który uprawnia do użycia wszelkich niezbędnych środków w celu powstrzymania wszelkich prób użycia siły i zapewnienia ochrony cywilów Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych w DRK (MONUC):
– nie dysponowała środkami niezbędnymi do ochrony cywilów od czasu niedawnego wznowienia walk na wschodzie DRK, a także do rozbrojenia i dokonania repatriacji bojowników Hutu z Rwandy przebywających obecnie na terytorium DRK,
– została zmuszona do oczekiwania na pozwolenie Indii i Pakistanu z zakresu wysłania do walki żołnierzy tych państw, wbrew temu, co przewiduje mandat, będący powodem rozmieszczenia MONUC w DRK,
– nie podjęła interwencji, by zapobiec masakrze ponad 200 osób, która miała miejsce w dniu 5 listopada 2008 r. w Kiwandja, mimo iż znajduje się tam jedna z jej baz wojskowych,
F. mając na uwadze, że Rada Bezpieczeństwa ONZ dyskutowała ponownie na temat sytuacji we wschodniej części DRK w dniu 11 listopada 2008 r., nie osiągając porozumienia w kwestii wzmocnienia MONUC o dodatkowe 3.000 żołnierzy, o które wnioskowała MONUC,
G. mając na uwadze, że jedynie 6.000 żołnierzy MONUC, z ogółem 17.000 żołnierzy obecnych na terytorium DRK, rozlokowano w Północnym Kiwu, mając na uwadze, że jedynie 6.000 żołnierzy MONUC, z ogółem 17.000, rozlokowano w Północnym Kiwu,
H. mając na uwadze, że członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ - Belgia, Francja, Włochy i Wielka Brytania
– niezmiennie odmawiały przyznania MONUC dodatkowych środków na wypełnianie jej misji; mając na uwadze, że Rada Unii Europejskiej wzywa do ściślejszej współpracy między UE, jej państwami członkowskimi i MONUC;
I. mając na uwadze, że z inicjatywy komisarza Louisa Michela miał miejsce szczyt w Nairobi, podczas którego prezydent DRK, Joseph Kabila, oraz Ruandy, Paul Kagame, uzgodnili natychmiastowe wprowadzenie w życie wszystkich porozumień zawartych w przeszłości w celu zapewnienia pokoju i trwałej stabilności politycznej,
J. mając jednak na uwadze, że w następstwie tego spotkania nie doszło na wschodzie DRK do natychmiastowego przerwania ognia, i że nadal toczyły się walki zbrojne pomiędzy stronami konfliktu, co poważnie dotknęło ludność cywilną,
K. mając na uwadze, że MONUC wyraźnie ustaliła, że Bojownicy Laurenta Nkundy otrzymują wsparcie z Ruandy, i że sekretarz generalny ONZ, Ban Ki Moon, wezwał przywódców afrykańskich do wzięcia "historycznej odpowiedzialności w tej krytycznej chwili dla regionu, Afryki i świata",
L. mając na uwadze, że organizacje humanitarne niosą obecnie pomoc 200.000 uchodźców w obozach zgrupowanych wokół miasta Goma i szacują, że do 1 mln osób cywilnych rozproszyło się w stepie, żeby uciec przed przemocą; mając na uwadze, że sytuacja w obozach uchodźców pogarsza się z dnia na dzień, a Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców wyraża zaniepokojenie możliwością militaryzacji tychże obozów,
M. mając na uwadze, że od momentu eskalacji konfliktu na wschodzie DRK doszło do znacznego zwiększenia rekrutacji dzieci na żołnierzy,
N. mając na uwadze, że wojska DRK i bojownicy FDLR są zaangażowani w eksploatację i komercjalizację minerałów na wschodzie DRK,
O. mając na uwadze, że parlamentarzyści DRK ustanowili plan zakończenia kryzysu na wschodzie kraju, wzywający do pełnej mobilizacji na rzecz wojskowego, politycznego i dyplomatycznego dialogu pomiędzy stronami konfliktu,
P. mając na uwadze, że ministrowie spraw zagranicznych Francji i Wielkiej Brytanii, Bernard Kouchner i David Milliband zalecili, by wzmocnić MONUC, nie zaś wysyłać siły europejskie do Kiwu Północnego, przy czym jednocześnie podkreślili, że wysłanie tychże sił nie jest w sytuacji konieczności wykluczone,
Q. mając na uwadze, że nastąpiło pogorszenie się stanu epidemiologicznego w Kiwu Północnym, przy stałym rozwoju cholery, odry i kokluszu związanego z masowymi przesiedleniami ludności i jej osiedlaniem się w miejscach tymczasowych,
1. wyraża najwyższy niepokój w związku z nasileniem starć w Kiwu Północnym i następstwami dla ludności wschodnich obszarów DRK i całego regionu, w szczególności następstwami humanitarnymi wynikającymi z ostatniej ofensywy CNDP, która pociągnęła za sobą znaczną liczbę osób wysiedlonych i zamordowanych w Kiwu Północnym;
2. wyraża głębokie oburzenie z powodu masakr, zbrodni przeciwko ludzkości i przemocy seksualnej wobec kobiet i dziewcząt we wschodnich prowincjach DRK i wzywa wszystkie właściwe organy krajowe i międzynarodowe, aby systematycznie pociągały sprawców tych przestępstw do odpowiedzialności; wzywa Radę Bezpieczeństwa ONZ, aby w trybie pilnym przyjęła wszelkie środki pozwalające rzeczywiście zapobiec dalszym atakom na ludność cywilną we wschodnich prowincjach DRK;
3. z zadowoleniem przyjmuje decyzje podjęte przez Komisję i państwa członkowskie o zwiększeniu pomocy humanitarnej dla ludności cywilnej dotkniętej tą sytuacją kryzysową; podkreśla, że różne organizacje humanitarne borykają się z trudnościami w udzielaniu pomocy humanitarnej w związku ze stanem bezpieczeństwa w Kiwu Północnym; wzywa wszystkie zaangażowane strony, żeby zagwarantowały dostęp do ludności poddanej zagrożeniu oraz bezpieczeństwo pracowników organizacji humanitarnych, żeby zachować obecność pomocy humanitarnej; przypomina, że środki i siłę wojskową należy wykorzystywać wyłącznie w bardzo ograniczonej liczbie przypadków i tylko w ostateczności jako wsparcie działań humanitarnych;
4. przypomina o swym stanowczym przekonaniu, że procesy pokojowe z Amani i Nairobi nadal stanowią właściwe ramy stabilizacyjne dla sytuacji na wschodzie DRK w długiej perspektywie czasowej;
5. nalega na Laurenta Nkundę, aby respektował swoją deklarację popierającą proces pokojowy we wschodniej części DRK, ogłoszoną po rozmowach ze specjalnym wysłannikiem sekretarza generalnego ONZ i byłym prezydentem Republiki Nigerii, Olusegunem Obasanjo; w związku z tym wzywa CNDP do natychmiastowego powrotu do procesu pokojowego z Amani; potwierdza swoje poparcie dla władz DRK szukających politycznego rozwiązania kryzysu; z zadowoleniem przyjmuje plan przedstawiony przez parlamentarzystów DRK, w którym wzywają do powszechnej mobilizacji na rzecz wojskowego, politycznego i dyplomatycznego dialogu;
6. jest zdania, że należy zwołać międzynarodową konferencję w Regionie Wielkich Jezior Afrykańskich w celu znalezienia skutecznego rozwiązania politycznego konfliktu i promowania silnej integracji regionalnej, z korzyścią dla wszystkich państw w regionie;
7. podkreśla konieczność dalszych starań na rzecz zakończenia działalności zagranicznych grup zbrojnych we wschodniej części DRK, a zwłaszcza FDLR; wzywa rząd DRK i pozostałych krajów regionu do podjęcia niezbędnych dla osiągnięcia tego celu kroków; z zadowoleniem przyjmuje porozumienie zawarte między DRK i Rwandą, ogłoszone przez ministrów spraw zagranicznych obu krajów, umożliwiające rwandyjskim grupom wywiadowczym pobyt na terenie DRK i współpracę z armią DRK w celu położenia kresu obecności FDLR w regionie;
8. wzywa Unię Afrykańską, Radę Bezpieczeństwa ONZ i kluczowe podmioty międzynarodowe, łącznie z UE, Stanami Zjednoczonymi i Chinami, do zwiększenia nacisków wywieranych na wszystkie strony konfliktu w celu kontynuacji procesu pokojowego, aby znaleźć rozwiązanie problemu kontroli zasobów mineralnych i osiągnąć szerokie porozumienie pokojowe zamiast zwykłego zawieszenia broni; ponadto wzywa te podmioty do wywierania nacisku na Ruandę i Ugandę, aby kraje te zobowiązały się do powstrzymania swobodnego przemieszczania się i operacji żołnierzy Nkundy na swoim terytorium;
9. wzywa wszystkie zainteresowane strony do przywrócenia rządów prawa i położenia kresu bezkarności, szczególnie w związku z masowymi gwałtami na kobietach i dziewczętach oraz przymusowym wcielaniem dzieci do sił zbrojnych;
10. wzywa rząd DRK do opracowania wraz z Ruandą i MONUC planu identyfikacji i schwytania przywódców ludobójstwa w Demokratycznych Siłach na rzecz Wyzwolenia Ruandy oraz zaproponowania możliwości przesiedlenia na terenie DRK lub ponownej integracji w Ruandzie tym, którzy nie uczestniczyli w ludobójstwie i wyrażają chęć demobilizacji;
11. wzywa władze DRK do natychmiastowego położenia kresu przemocy i grabieżom, których dopuszczają się żołnierze rządowi i których świadkami byli przedstawiciele Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej;
12. wzywa państwa członkowskie UE do wprowadzenia w życie zalecenia grupy ekspertów ONZ w sprawie bezprawnej eksploatacji bogactw naturalnych Demokratycznej Republiki Konga, a także w sprawie sankcji wobec osób i firm, którym udowodniono działanie na szkodę kraju, w celu ustabilizowania sytuacji;
13. podkreśla, że nielegalna eksploatacja bogactw naturalnych we wschodniej części DRK jest źródłem finansowania dla grup rebeliantów, a zatem także powodem braku stabilizacji w tym regionie; przypomina o znaczeniu zwalczania tego rodzaju nielegalnej eksploatacji przez grupy rebeliantów i rządy w regionie; w związku z tym wzywa władze DRK, w porozumieniu z MONUC, do likwidacji źródeł finansowania grup rebeliantów poprzez uniemożliwienie im dostępu do zaopatrzenia w kopaliny (zwłaszcza diamenty, koltan i złoto) i do szlaków handlowych;
14. wzywa Radę i Komisję, by w rozmowach z rządami DRK i państw sąsiadujących nalegały na wdrożenie skutecznych systemów ustalania i dowodzenia pochodzenia zasobów naturalnych, takich jak złoto, kasyteryt (ruda cyny), koltan, kobalt, diamenty, pirochlor i drewno, co powinno obejmować zgodę na rozmieszczenie na ich terytoriach posiadających mandat ONZ obserwatorów nadzorujących wywóz zasobów naturalnych z DRK oraz zapewnienie im ochrony;
15. ponawia wezwanie do rzeczywistego wdrożenia mechanizmów kontrolnych, analogicznych do procesu z Kimberley, dotyczących świadectw pochodzenia zasobów naturalnych wwożonych z DRK do UE;
16. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania, że europejskie przedsiębiorstwa nie handlują, nie pośredniczą w handlu ani nie importują produktów pochodnych kopalin, które zostały pozyskane w sposób przynoszący korzyści grupom zbrojnym w DRK, oraz pociągnięcia do odpowiedzialności każdego, kto kontynuuje takie praktyki;
17. wzywa Radę i Komisję do dołożenia wszelkich starań na rzecz znalezienia politycznego rozwiązania, które jest jedynym sposobem zakończenia konfliktów w DRK; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym inicjatywę komisarza L. Michela zorganizowania spotkania prezydenta DRK i prezydenta Republiki Rwandy w Nairobi; wzywa Komisję do nawiązania współpracy z władzami DRK w celu wdrożenia umowy dotyczącej powrotu bojowników FDLR do Rwandy; wzywa władze DRK i Republiki Rwandy do zacieśnienia współpracy w celu realizacji zobowiązań podjętych w Nairobi oraz do nadania priorytetowego znaczenia dialogowi i konsultacjom mającym na celu wspieranie zaprowadzenia trwałego pokoju we wschodniej części DRK i stabilizacji w regionie;
18. wzywa do stosowania zasady "zero tolerancji" w odniesieniu do przemocy seksualnej wobec kobiet i dziewcząt, stosowanej jako narzędzie walki, i domaga się nałożenia surowych sankcji karnych na sprawców tych zbrodni; zwraca uwagę na znaczenie dostępu do usług zdrowotnych w sytuacjach konfliktu i w obozach dla uchodźców, szczególnie w świetle niedawnych wybuchów epidemii cholery, kokluszu i odry;
19. ponownie podkreśla swoje poparcie dla MONUC w dramatycznych okolicznościach, w których jej obecność - mimo słabych punktów - jest niezbędna, i domaga się, żeby uczyniono wszystko, by MONUC mogła w pełni realizować swój mandat i uciekać się do użycia siły zbrojnej w celu ochrony zagrożonych osób; w związku z tym wzywa Radę, a w szczególności Belgię, Francję, Włochy i Wielką Brytanię do odgrywania wiodącej roli w zagwarantowaniu, że Rada Bezpieczeństwa oraz Departament Operacji Pokojowych ONZ poprą MONUC, zwiększając jego zdolności operacyjne w zakresie odpowiedniego wyposażenia i potencjału ludzkiego.
20. wzywa Radę do wystąpienia do Rady Bezpieczeństwa ONZ o wyposażenie MONUC w mandat i środki pozwalające na rozwiązanie problemu eksploatacji kopalin przez grupy zbrojne, w tym dzięki monitorowaniu i kontrolowaniu kluczowych przejść granicznych, lądowisk, wybranych obszarów wydobycia i tras dostaw;
21. nalega, aby w przypadku wysłania dodatkowych sił wojskowych ich mandat koncentrował się na ochronie cywilów, a także na wsparciu i wkładzie na rzecz poszanowania nowych porozumień pokojowych, które mogą zostać zawarte;
22. wzywa Radę i Komisję do przygotowania, wraz z rządem DRK, ONZ i innymi ważnymi darczyńcami, nowego planu szeroko zakrojonego rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji (DDR) w DRK opartego na koncepcji UE dotyczącej DDR i na ambitnej strategii reformy sektora bezpieczeństwa dla danego kraju w oparciu o unijne ramy polityczne reformy sektora bezpieczeństwa, które będą odpowiednio finansowane przez Wspólnotę i WPZiB;
23. wzywa rząd DRK do dołożenia wszelkich starań w celu identyfikacji osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne popełnione w regionie i postawienie ich przed sądem;
24. wzywa Radę i Komisję do natychmiastowego wdrożenia na szeroką skalę programów pomocy humanitarnej i medycznej dla ludności cywilnej oraz jej ponownej integracji we wschodniej części DRK, koncentrując się w szczególności na pomocy kobietom i dziewczętom będącym ofiarami przemocy seksualnej, aby wyjść naprzeciw doraźnym potrzebom oraz przygotować się do koniecznej przyszłej odbudowy; zwraca uwagę na rolę kobiet w odbudowywaniu zniszczonych wspólnot;
25. z zainteresowaniem odnotowuje powołanie grupy mediatorów, w której znajduje się były prezydent Republiki Nigerii Olusegun Obasanjo i były prezydent Zjednoczonej Republiki Tanzanii Benjamin Mkapa; wzywa Radę do współpracy z międzynarodową konferencją w regionie Wielkich Jezior i Unią Afrykańską w celu ustabilizowania sytuacji we wschodniej części DRK;
26. wzywa Radę do współpracy z międzynarodowymi i regionalnymi mediatorami w celu otwartego postawienia kwestii finansowych roszczeń stron konfliktu w kontekście trwających zabiegów mediacyjnych;
27. wzywa Radę i Komisję do uważnego śledzenia sytuacji humanitarnej i bezpieczeństwa na wschodzie DRK w celu bardziej szczegółowego określenia poszczególnych kierunków działania, które mogą być zakładane w świetle okoliczności;
28. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, przewodniczącemu Komisji Unii Afrykańskiej, przewodniczącemu Parlamentu Panafrykańskiego oraz rządom i parlamentom Demokratycznej Republiki Konga i innych państw członkowskich Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0526.
(2) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0072.
(3) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0022.
(4) Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 460.