Wytyczne EBC/2002/10 (2003/131/WE) w sprawie ram prawnych rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2003.58.1

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 2003 r.

WYTYCZNE EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO

z dnia 5 grudnia 2002 r.

w sprawie ram prawnych rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych

(EBC/2002/10)

(2003/131/WE)

(Dz.U.UE L z dnia 3 marca 2003 r.)

RADA PREZESÓW EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO,

uwzględniając Statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych oraz Europejskiego Banku Centralnego, w szczególności jego art. 12 ust. 1, art. 14 ust. 3 i art. 26 ust. 4,

uwzględniając udział Rady Ogólnej Europejskiego Banku Centralnego (EBC) przewidziany w art. 47 ust. 2 tiret drugie i trzecie Statutu,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Europejski System Banków Centralnych (ESBC) podlega zgodnie z art. 15 Statutu obowiązkowi sprawozdawczości.

(2) Zgodnie z art. 26 ust. 3 Statutu Zarząd EBC sporządza dla celów związanych z działalnością analityczną i operacyjną bilans skonsolidowany ESBC.

(3) Zgodnie z art. 26 ust. 4 i w celu wykonania postanowień art. 26 Statutu, Rada Prezesów EBC ustala niezbędne zasady dotyczące ujednolicenia standardów rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w odniesieniu do operacji przeprowadzanych przez krajowe banki centralne (KBC) uczestniczących Państw Członkowskich.

(4) Zgodnie z zasadami przejściowymi ustanowionymi w Wytycznych nr EBC/2000/18 z dnia 1 grudnia 1998 roku w sprawie ram prawnych rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych zmienionych dnia 15 grudnia 1999 roku i 14 grudnia 2000 roku⁽¹⁾, wycena wszystkich aktywów i zobowiązań na koniec dnia 31 grudnia 1998 roku została zaktualizowana na dzień 1 stycznia 1999 roku. Niezrealizowane zyski powstałe przed 1 stycznia 1999 roku lub w tym dniu miały zostać oddzielone od tych niezrealizowanych zysków rewaluacyjnych, które mogły powstać po dniu 1 stycznia 1999 roku i miały pozostać w KBC. Ceny i kursy rynkowe stosowane przez EBC i KBC w bilansach otwarcia w dniu 1 stycznia 1999 roku stały się nowymi kosztami średnimi na początku okresu przejściowego. Zalecano, aby niezrealizowane zyski powstałe przed dniem 1 stycznia 1999 roku lub w tym dniu nie były w momencie przejścia uważane za podlegające podziałowi oraz aby były one traktowane jako możliwe do zrealizowania/podlegające podziałowi jedynie w odniesieniu do transakcji, które będą miały miejsce po rozpoczęciu okresu przejściowego. Ze względu na przeniesienie aktywów z KBC do EBC zyski i straty z transakcji walutami obcymi i złotem oraz zyski i straty z transakcji kursowych miały być traktowane jako zrealizowane.

(5) Jeżeli chodzi o ujawnienie danych dotyczących banknotów EUR znajdujących się w obiegu, zaspokajania wewnętrznych roszczeń lub zobowiązań netto Eurosystemu wynikających z alokacji banknotów w wewnątrz Eurosystemu oraz przychodów pieniężnych - dane te powinny być ujednolicone w publikowanych bilansach rocznych, rachunkach zysków i strat oraz notach do sprawozdań rocznych KBC; pozycje, które powinny zostać ujednolicone, są w załącznikach IV, VIII i IX oznaczone gwiazdkami.

(6) Wzięto pod uwagę prace przygotowawcze przeprowadzone przez Europejski Instytut Monetarny (EIM).

(7) Tekst Wytycznych nr EBC/2000/18 zostanie w znaczącym zakresie zmieniony; z uwagi na wymóg przejrzystości należy stworzyć tekst jednolity Wytycznych.

(8) Pomimo braku wyraźnego wskazania takiego obowiązku w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską, EBC przykłada wielką wagę do zwiększenia przejrzystości regulacji dotyczących ESBC; w związku z tym EBC postanowił opublikować niniejsze Wytyczne.

(9) Zgodnie z art. 12 ust. 1 i art. 14 ust. 3 Statutu Wytyczne EBC stanowią integralną część prawa wspólnotowego,

PRZYJMUJE NINIEJSZE WYTYCZNE:

ROZDZIAŁ  1

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł  1

Definicje

1. W niniejszych Wytycznych poniższe terminy otrzymują następujące znaczenie:

– "klucz alokacji banknotów": stosunek procentowy wynikający z wzięcia pod uwagę udziału EBC w całkowitej emisji banknotów euro i zastosowania klucza kapitału subskrybowanego do udziału KBC w tej całkowitej emisji, zgodnie z Decyzją nr ECB/2001/15 z dnia 6 grudnia 2001 roku w sprawie emisji banknotów euro⁽²⁾,

– "konsolidacja": operacja rachunkowa, w wyniku której dane finansowe różnych odrębnych osób prawnych są zebrane w taki sposób, jakby osoby te stanowiły jeden podmiot,

– "cele ESBC w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości finansowej": cele, dla których EBC sporządza sprawozdania finansowe wskazane w załączniku I, zgodnie z art. 15 i art. 26 Statutu,

– "krajowe banki centralne" (KBC): banki centralne uczestniczących Państw Członkowskich,

– "uczestniczące Państwa Członkowskie": Państwa Członkowskie, które przyjęły walutę euro zgodnie z postanowieniami Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,

– "nieuczestniczące Państwa Członkowskie": Państwa Członkowskie, które nie przyjęły waluty euro zgodnie z postanowieniami Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,

– "Eurosystem": krajowe banki centralne (KBC) oraz Europejski Bank Centralny (EBC),

– "okres przejściowy": okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2001 roku,

– "kwartalna data przeszacowania": ostatni dzień kalendarzowy danego kwartału.

2. Pozostałe definicje terminów technicznych użytych w niniejszych Wytycznych zostały zawarte w Glosariuszu dołączonym do załącznika II.

Artykuł  2

Zakres zastosowania

1. Zasady ustanowione w niniejszych Wytycznych mają zastosowanie do celów EBC, KBC oraz ESBC w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości finansowej.

2. Zakres zastosowania niniejszych Wytycznych jest ograniczony do standardów rachunkowości i sprawozdawczości finansowej ESBC określonych w Statucie. W związku z tym Wytyczne nie ustanawiają zasad wiążących dla krajowej rachunkowości i sprawozdawczości finansowej KBC. W celu zapewnienia spójności i zgodności pomiędzy standardami krajowymi i standardami ESBC zaleca się, aby o ile to możliwe KBC przestrzegały zasad ustanowionych w niniejszych Wytycznych w zakresie prowadzenia krajowej rachunkowości i sprawozdawczości finansowej.

Artykuł  3

Podstawowe zasady w zakresie rachunkowości

Zastosowanie mają następujące podstawowe zasady w zakresie rachunkowości:

a) rzeczywistość gospodarcza i przejrzystość: metody rachunkowości i sprawozdawczości finansowej są odzwierciedleniem rzeczywistości gospodarczej, są przejrzyste oraz spełniają wymogi zrozumiałości, doniosłości, niezawodności i porównywalności; transakcje są rozliczane i przedstawiane zgodnie z ich treścią i rzeczywistym znaczeniem gospodarczym, a nie tylko na podstawie formy prawnej;

b) zasada ostrożności: przy wycenie aktywów i pasywów oraz księgowaniu przychodów przestrzega się wymogu ostrożności; w kontekście niniejszych Wytycznych oznacza to, że niezrealizowane przychody nie są przy sporządzaniu rachunku zysków i strat uważane za zyski; przelewa się je bezpośrednio na konto rewaluacyjne; wymóg staranności nie pozwala jednak na tworzenie ukrytych rezerw lub zamierzone fałszowanie pozycji bilansu lub rachunku zysków i strat;

c) zdarzenia następujące po dacie bilansu: aktywa i zobowiązania są korygowane w zależności od zdarzeń, które mają miejsce pomiędzy momentem, w którym bilans jest sporządzony, a dniem, w którym sprawozdania finansowe zostaną zatwierdzone przez odpowiednie organy, o ile zdarzenia te mają wpływ na stan aktywów i pasywów w momencie sporządzenia bilansu; jeżeli wydarzenia takie nie mają wpływu na stan aktywów i pasywów w momencie sporządzenia bilansu, mają jednak takie znaczenie, że ich nieujawnienie mogłoby spowodować, że adresaci sprawozdań finansowych nie byliby w stanie właściwie ocenić sytuacji i podejmować odpowiednich decyzji, aktywa i zobowiązania nie są odpowiednio korygowane, takie wydarzenia podlegają jednak ujawnieniu;

d) istotność: nie dopuszcza się odchyleń od zasad prowadzenia rachunkowości, w tym także odchyleń, które mają wpływ na sporządzenie rachunków zysków i strat poszczególnych KBC oraz EBC, chyba że odchylenia takie można w uzasadniony sposób określić jako nieistotne w ogólnym kontekście dla przedstawienia rachunkowości finansowej podmiotu sporządzającego sprawozdanie;

e) zasada ciągłości: rachunkowość prowadzi się przy założeniu, że dany podmiot będzie kontynuował działalność;

f) zasada memoriałowa: przychody lub wydatki są ujmowane w księgach w tych okresach obrachunkowych, w których zostały osiągnięte lub poniesione, a nie w tych okresach, w których zostały faktycznie otrzymane lub wypłacone;

g) zasada spójności i porównywalności: kryteria wyceny bilansu i księgowania przychodów są stosowane konsekwentnie w wymiarze wspólnotowym i ciągłości metod stosowanych w ESBC po to, aby możliwe było porównywanie informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych.

Artykuł  4

Księgowanie aktywów i pasywów

Aktywa lub zobowiązania finansowe lub innej natury mogą zostać zaksięgowane w bilansie podmiotu sporządzającego sprawozdanie wyłącznie wtedy, gdy:

a) prawdopodobne jest, że przyszła korzyść ekonomiczna związana z danymi aktywami lub zobowiązaniami wpłynie do podmiotu sporządzającego sprawozdanie finansowe lub z niego wypłynie;

b) dokładnie całe ryzyko lub wynagrodzenie związane z danymi aktywami lub zobowiązaniami zostały przeniesione na podmiot sporządzający sprawozdanie finansowe;

c) koszt lub wartość aktywów dla podmiotu sporządzającego sprawozdanie finansowe lub też kwota pasywów może być dokładnie wyceniona.

Artykuł  5

Podejście kasowe/rozliczeniowe i podejście ekonomiczne

1. Do dnia 31 grudnia 2006 roku podstawą zapisywania danych w systemach rachunkowości Eurosystemu jest podejście kasowe (lub rozliczeniowe).

2. Od dnia 1 stycznia 2007 roku podstawą zapisywania danych w systemach rachunkowości Eurosystemu dotyczących transakcji walutowych oraz rozliczeń międzyokresowych denominowanych w walutach obcych jest podejście ekonomiczne rozumiane zgodnie z definicją zawartą w załączniku III. Transakcje papierami wartościowymi mogą być nadal rozliczane według podejścia kasowego (lub rozliczeniowego).

3. KBC mogą, w drodze uchylenia postanowień ust. 1, stosować podejście ekonomiczne przed dniem 1 stycznia 2007 roku.

4. Dane ujawnione w ramach codziennej sprawozdawczości finansowej sporządzanej na potrzeby sprawozdawczości finansowej Eurosystemu uwzględniają przepływy gotówkowe w pozycjach bilansu inne niż te, które zostały uwzględnione w pozycjach "Pozostałe aktywa" lub "Pozostałe zobowiązania", z wyjątkiem kwartalnej i rocznej korekty rachunkowej.

ROZDZIAŁ  II

UKŁAD BILANSU I WYCENA BILANSOWA

Artykuł  6

Układ bilansu

Struktura układu bilansów EBC i KBC sporządzanych dla celów ESBC w zakresie sprawozdawczości finansowej została określona w załączniku IV.

Artykuł  7

Zasady wyceny bilansowej

1. Przy dokonywaniu wyceny bilansu używa się bieżących cen i kursów rynkowych, chyba że inaczej stanowi załącznik IV.

2. Przeszacowanie złota, instrumentów walutowych, papierów wartościowych i instrumentów finansowych (bilansowych i pozabilansowych) jest dokonywane kwartalnie po kursach i cenach rynkowych. Nie wyklucza to przeszacowania portfeli przez EBC i KBC z większą częstotliwością dla celów procedur wewnętrznych, pod warunkiem że w ciągu kwartału podaje się jedynie dane po cenie transakcji.

3. Nie wprowadza się rozróżnienia pomiędzy różnicami z wyceny złota wynikającymi z różnic walutowych i kursowych. Księguje się tylko różnicę z przeszacowania złota w oparciu o cenę euro dla określonej jednostki wagi złota obliczoną na podstawie kursu wymiany euro w stosunku do dolara z dnia wyceny kwartalnej. Przeszacowanie jest dokonywane na zasadzie waluta do waluty w odniesieniu do transakcji walutowych (z uwzględnieniem transakcji bilansowych i pozabilansowych) oraz kod do kodu (te same kody ISIN - numer i rodzaj) w odniesieniu do papierów wartościowych, z wyjątkiem tych papierów wartościowych, które zostały uwzględnione w pozycji "Pozostałe aktywa finansowe"; aktywa te będą traktowane jako odrębne portfele.

4. Wpisy księgowe związane z przeszacowaniem są stornowane na koniec kolejnego kwartału, z wyjątkiem niezrealizowanych strat przenoszonych do rachunku zysków i strat na koniec roku. W czasie trwania kwartału dane dotyczące wszystkich transakcji są podawane po cenach i kursach transakcji.

Artykuł  8

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

1. Transakcje sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (repurchase agreement) są księgowane jako złożony zabezpieczony depozyt po stronie zobowiązań; zabezpieczenie zapisuje się w bilansie zapisane po stronie aktywów. Sprzedane papiery wartościowe, które mają być na podstawie transakcji z przyrzeczeniem odkupu odkupione, są tak traktowane przez EBC/KBC, które są zobowiązane do ich odkupienia, jakby aktywa te były nadal częścią portfela, z którego zostały sprzedane.

2. Transakcje zakupu papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu (reverse repurchase agreement) są księgowane w bilansie jako zabezpieczony kredyt po stronie aktywów w kwocie równej kredytowi. Papiery wartościowe nabyte na podstawie transakcji z przyrzeczeniem odkupu nie podlegają przeszacowaniu; strona udzielająca kredytu nie zalicza zysku lub straty wynikających z takiej transakcji do rachunku zysków i strat.

3. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu, których przedmiotem są papiery wartościowe denominowane w walutach obcych nie wpływają na średni koszt pozycji walutowej.

4. W przypadku odpożyczania papierów wartościowych papiery te pozostają w bilansie kredytodawcy. Transakcje takie są księgowane w taki sam sposób jak transakcje z przyrzeczeniem odkupu. Jeżeli jednak papiery wartościowe pożyczone przez EBC lub przez jeden z KBC, który działa jako kredytobiorca, nie znajdą się w jego depozycie na koniec roku, musi on ustanowić rezerwę na poczet strat, jeżeli wartość rynkowa bazowych papierów wartościowych wzrosła od czasu zawarcia umowy kredytowej oraz wykazać zobowiązanie (przeniesienia papierów wartościowych) w sytuacji, gdy kredytobiorca w międzyczasie sprzedał papiery.

5. Zabezpieczone transakcje na złoto są traktowane jak transakcje z przyrzeczeniem odkupu. Przepływy złota związane z takimi zabezpieczonymi transakcjami nie są zapisywane w sprawozdaniach finansowych, a różnica pomiędzy bieżącą a przyszłą ceną transakcji jest rozliczana zgodnie z zasadą memoriałową.

6. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu (w tym transakcje polegające na odpożyczaniu papierów wartościowych) dokonywane w ramach automatycznego programu odpożyczania papierów wartościowych są księgowane w bilansie dla takich transakcji jedynie wtedy, gdy dla całego okresu, który pozostał do wykupu, ustanowione jest zabezpieczenie gotówkowe.

Artykuł  9

Zbywalne instrumenty udziałowe

1. Niniejszy artykuł stosuje się do zbywalnych instrumentów udziałowych (akcji i udziałów lub funduszów akcji), bez względu na to, czy transakcje takie są przeprowadzane bezpośrednio przez KBC, przez EBC lub przez pośrednika, z wyjątkiem czynności dotyczących funduszy emerytalnych, udziałów partycypacyjnych, inwestycji w podmioty zależne, znacznych udziałów oraz finansowego majątku trwałego.

2. Instrumenty udziałowe denominowane w walutach obcych nie stanowią części całkowitej pozycji waluty, są natomiast częścią osobnego pakietu waluty. Zaleca się, aby związane z tym zysk i strata były wyliczane albo zgodnie z metodą kosztu średniego albo metodą kosztu średniego netto.

3. Zaleca się, aby instrumenty udziałowe były traktowane zgodnie z następującymi zasadami:

a) przeszacowanie portfeli akcji odbywa się zgodnie z przepisem art. 7 ust. 2. odrębnie dla poszczególnych pozycji; przeszacowanie funduszy akcji odbywa się na zasadzie netto a nie dla poszczególnych akcji; nie dokonuje się kompensacji pomiędzy różnymi akcjami lub różnymi funduszami akcji;

b) transakcje są zapisywane w bilansie zgodnie z ceną transakcji;

c) prowizja brokerska jest albo kosztem transakcji zaliczanym do kosztów aktywów albo wydatkiem zapisywanym w rachunku zysków i strat;

d) kwota zakupionych dywidend jest uwzględniana w kosztach instrumentu udziałowego; w dacie bez dywidendy, w momencie, kiedy płatność dywidendy nie została jeszcze otrzymana, kwota zakupionej dywidendy może być traktowana jako osobna pozycja;

e) rozliczenia międzyokresowe dywidendy nie są księgowane na koniec okresu, ponieważ są odzwierciedlone w cenie rynkowej instrumentów udziałowych (z wyjątkiem akcji wycenianych bez dywidendy);

f) emisja praw jest traktowana jako osobne aktywa w momencie emisji; koszt nabycia jest obliczany na podstawie średniego kosztu nowej emisji akcji, na podstawie ceny nowej emisji oraz na podstawie proporcji pomiędzy nową a starą emisją; cena praw może być także wyliczana na podstawie wartości praw na rynku, średniego kosztu poprzedniej emisji akcji oraz rynkowej ceny akcji przed emisją praw; wskaźniki te są rozliczane zgodnie z zasadami rachunkowości Eurosystemu.

Artykuł  10

Banknoty

Pozycja "banknoty w obiegu" w bilansach KBC stanowi wypadkową dwóch składników:

a) nieskorygowanej ilości banknotów w obiegu wyliczonej na podstawie jednej z dwóch następujących metod:

Metoda A: BC = BP - BD - S

Metoda B: BC = BI - BR,

przy czym: BC = banknoty euro w obiegu,

BP = wartość banknotów euro wyprodukowanych lub otrzymanych z drukarni lub od innego KBC,

BD = wartość zniszczonych banknotów euro,

BI = wartość banknotów euro wprowadzonych do obiegu,

BR = wartość otrzymanych banknotów euro,

S = wartość banknotów euro w skarbcu;

b) powiększonej/zmniejszonej o wynik korekty wynikającej z zastosowania klucza alokacji banknotów.

ROZDZIAŁ  III

KSIĘGOWANIE DOCHODU

Artykuł  11

Księgowanie dochodu

1. Do księgowania dochodu mają zastosowanie następujące zasady:

a) zrealizowane zyski i straty są przenoszone do zaliczane do rachunku zysków i strat;

b) niezrealizowane zyski nie są księgowane jako dochód, ale przenoszone na konto rewaluacyjne;

c) niezrealizowane straty uwzględnia się w rachunku zysków i strat, jeżeli przekraczają poprzednie zyski rewaluacyjne zapisane na odpowiednim koncie rewaluacyjnym;

d) niezrealizowane straty zaksięgowane w rachunku zysków i strat nie są korygowane w kolejnych latach o nowe niezrealizowane zyski;

e) nie dokonuje się saldowania niezrealizowanych strat z tytułu danego papieru wartościowego, waluty czy złota z niezrealizowanymi zyskami z tytułu innych papierów wartościowych, waluty lub złota.

2. Premie lub dyskonta związane z wyemitowanymi i zakupionymi papierami wartościowymi są obliczane i przedstawiane jako część dochodu z odsetek i podlegają w pozostałym okresie ważności tych papierów wartościowych amortyzacji bezpośredniej lub amortyzacji według metody wewnętrznej stopy zwrotu (metoda IRR). Metoda IRR jest jednak obowiązkowa w odniesieniu do papierów wartościowych sprzedawanych z dyskontem, do wykupu których w momencie nabycia pozostaje więcej niż rok.

3. Rozliczenia międzyokresowe związane z aktywami i pasywami (odsetki do zapłacenia lub zamortyzowane premie/dyskonta) są obliczane i rejestrowane/księgowane na kontach nie rzadziej niż raz na kwartał. Rozliczenia międzyokresowe związane z innymi pozycjami są obliczane i rejestrowane/księgowane na kontach nie rzadziej niż raz do roku.

4. EBC i KBC mogą obliczać rozliczenia międzyokresowe z większą częstotliwością pod warunkiem że w ciągu kwartału ujmowane są jedynie dane według wartości transakcyjnej.

5. Rozliczenia międzyokresowe zdenominowane w walutach obcych podlegają przeliczeniu po średnich kursach rynkowych na koniec każdego kwartału oraz stornowaniu po tych samych kursach.

6. Generalnie rzecz biorąc, do obliczania rozliczeń międzyokresowych w czasie trwania roku można stosować miejscowe zwyczaje (tj. prowadzenie wyliczeń do ostatniego dnia roboczego lub ostatniego dnia kalendarzowego kwartału). Niemniej jednak na koniec roku obowiązującą datą rozliczeniową jest ostatni dzień kalendarzowy kwartału (tzn. dzień 31 grudnia).

7. Powodem powstania zrealizowanych zysków lub strat walutowych mogą być wyłącznie transakcje, które pociągają za sobą zmianę w stanie posiadania danej waluty.

Artykuł  12

Koszty transakcji

1. Do kosztów transakcji mają zastosowanie następujące zasady ogólne:

a) do złota, instrumentów walutowych i papierów wartościowych stosuje się, na bazie dziennej, metodę kosztów średnich w celu wyliczenia kosztów nabycia pozycji sprzedanych, biorąc pod uwagę wpływ kursu wymiany i/lub zmiany cen;

b) średnia cena/kurs kosztu aktywów/pasywów podlega zmniejszeniu/zwiększeniu o niezrealizowane straty przeniesione do rachunku zysków i strat na koniec roku;

c) w przypadku nabywania kuponowych papierów wartościowych wartość nabytego dochodu kuponowego jest traktowana jako odrębna pozycja; w przypadku papierów wartościowych denominowanych w walutach obcych wartość nabytego dochodu kuponowego uwzględnia się w stanie posiadania tej waluty, nie uwzględnia się jej jednak w koszcie/cenie aktywów przy ustalaniu średniej ceny.

2. Do papierów wartościowych mają zastosowanie następujące zasady szczególne:

a) transakcje zapisuje się po cenach transakcji, a w rozliczeniach finansowych - po cenie czystej;

b) opłat powierniczych i za zarządzanie, opłat za prowadzenie konta i innych niebezpośrednich kosztów nie uważa się za koszty transakcji i nie uwzględnia w rachunku zysków i strat; opłat tych nie traktuje się jako części kosztów średnich danych aktywów;

c) dochód rejestrowany jest w kwocie brutto; potrącony podatek podlegający zwrotowi oraz inne podatki są rozliczane osobno;

d) przy obliczaniu średnich kosztów zakupu danych papierów wartościowych stosuje się jedną z dwóch następujących metod: i) wszystkie zakupy z danego dnia dodaje się po kosztach do stanu posiadania z dnia poprzedniego aby otrzymać nową średnią ważoną ceny przed uwzględnieniem sprzedaży z tego dnia, ii) poszczególne zakupy i sprzedaże papierów wartościowych mogą być uwzględniane w takiej kolejności, w jakiej pojawiły się w ciągu dnia w celu otrzymania zrewidowanej ceny średniej.

3. Do złota i walut obcych mają zastosowanie następujące zasady szczególne:

a) transakcje w walutach obcych niepociągające za sobą zmian w stanie posiadania tych walut są przeliczane na euro po kursie wymiany obowiązującym w dniu danej umowy lub rozliczenia; nie ma to wpływu na koszt nabycia posiadanej waluty;

b) transakcje w walutach obcych pociągające za sobą zmianę w stanie posiadania tych walut są przeliczane na euro po kursie wymiany obowiązującym w dniu danej umowy lub rozliczenia;

c) rzeczywiste wpływy i płatności gotówkowe są przeliczane po średnim kursie rynkowym obowiązującym w dniu rozliczenia;

d) wartości netto nabytych w ciągu dnia złota i walut są dodawane (biorąc pod uwagę średni koszt zakupu dla danego dnia dla każdej z walut i dla złota) do stanu posiadania z poprzedniego dnia, przez co uzyskuje się nową średnią ważoną kursu/ceny złota. Jeżeli chodzi o sprzedaż netto, wyliczenia zrealizowanych zysków i strat są oparte na średnim koszcie posiadanych zasobów danej waluty lub złota za dzień poprzedni, przez co koszt średni pozostaje niezmieniony; różnice w kursie średnim/średniej cenie złota pomiędzy wpływami i wypływami z danego dnia także dają rezultat w postaci zrealizowanych strat i zysków; w przypadku pasywnej sytuacji w odniesieniu do pozycji walutowej lub złota, obowiązuje metoda odwrotna do powyżej opisanej; na koszt średni pozycji pasywnej ma więc wpływ sprzedaż netto, natomiast zakupy netto zmniejszają wartość pozycji przy istniejącej średniej ważonej kursu wymiany/ceny złota;

e) koszty transakcji walutowych i inne koszty ogólne są księgowane na rachunku zysków i strat.

ROZDZIAŁ  IV

ZASADY RACHUNKOWOŚCI W ODNIESIENIU DO INSTRUMENTÓW POZABILANSOWYCH

Artykuł  13

Zasady ogólne

1. Przy obliczaniu zysków i strat z transakcji walutowych w pozycjach walutowych netto uwzględnia się walutowe transakcje terminowe, terminowe części swapów walutowych oraz inne instrumenty walutowe polegające na wymianie jednej waluty na inną w przyszłości.

2. Rozliczanie i przeszacowanie swapów procentowych, transakcji FRA, transakcji futures i innych instrumentów oprocentowania odbywa się dla poszczególnych pozycji. Instrumenty te są rozliczane odrębnie od pozycji bilansu.

3. Zyski i straty z instrumentów pozabilansowych są księgowane i rozliczane w taki sam sposób jak instrumenty uwzględniane w bilansie.

Artykuł  14

Walutowe transakcje terminowe

1. Terminowe transakcje zakupu i sprzedaży są księgowane na rachunkach pozabilansowych od dnia transakcji do dnia rozliczenia po kursie kasowym transakcji terminowej. Zyski i straty z transakcji sprzedaży są rozliczane na podstawie średnich kosztów pozycji walutowej w dniu zawarcia umowy plus dwa lub trzy dni robocze, zgodnie z dzienną procedurą saldowania zakupów i sprzedaży. Zyski i straty uważa się za niezrealizowane aż do dnia rozliczenia i stosuje się do nich postanowienia art. 11 ust. 1.

2. Różnicę pomiędzy kursem kasowym a kursem terminowym traktuje się jako odsetki należne lub do zapłaty (zgodnie z zasadą memoriałową), zarówno w odniesieniu do zakupów, jak i do sprzedaży.

3. W dniu rozliczenia rachunki pozabilansowe podlegają stornowaniu, a saldo konta rewaluacyjnego jest przenoszone do rachunku zysków i strat na koniec kwartału.

4. Średni koszt pozycji walutowej wyznaczany jest przez przyszłe zakupy następujące dwa lub trzy dni po dacie transakcji, w zależności od zwyczajów rynkowych w zakresie rozliczania transakcji kasowych po bieżących kursach kupna.

5. Pozycje transakcji terminowych są wyceniane w powiązaniu z pozycją kasową danej waluty, odliczając różnice, które mogą powstać w ramach pozycji jednej waluty. Ujemne saldo netto obciąża rachunek zysków i strat, jeżeli przekracza ono poprzednie zyski rewaluacyjne zapisane na koncie rewaluacyjnym; dodatnie saldo netto przelewa się na konto rewaluacyjne.

Artykuł  15

Swapy walutowe

1. Swapy walutowe są księgowane na rachunkach bilansowych w dacie rozliczenia.

2. Terminowe transakcje kupna i sprzedaży są księgowane na rachunkach pozabilansowych od dnia transakcji do dnia rozliczenia po kursie kasowym transakcji terminowych.

3. Transakcje sprzedaży są księgowane po kursie kasowym dla danej transakcji, nie powstają więc w tym przypadku zyski ani straty.

4. Różnicę pomiędzy kursem kasowym a kursem przyszłym traktuje się jako odsetki należne lub do zapłaty (zgodnie z zasadą memoriałową), zarówno w odniesieniu do zakupów, jak i do sprzedaży.

5. Rachunki pozabilansowe podlegają w dacie rozliczenia stornowaniu.

6. Średni koszt pozycji walutowej nie ulega zmianie.

7. Pozycja terminowa jest wyceniana w powiązaniu z pozycją kasową.

Artykuł  16

Procentowe transakcje futures

1. Procentowe transakcje futures są zapisywane w dacie transakcji na rachunkach pozabilansowych.

2. Początkowy depozyt zabezpieczający zapisuje się jako osobne aktywa, jeżeli został złożony w gotówce. Jeżeli został złożony w formie papierów wartościowych, zapis w bilansie pozostaje niezmieniony.

3. Codzienne zmiany w wysokości zmiennego depozytu zabezpieczającego są zapisywane w bilansie na osobnym rachunku, w formie aktywów lub zobowiązań - w zależności od zmian cen na kontrakty terminowe. Taką samą procedurę stosuje się w dniu zamknięcia otwartej pozycji. Natychmiast po zamknięciu unieważnia się odrębne konto, a wynik transakcji ogółem zapisuje się jako zysk lub stratę, bez względu na to, czy miała miejsce dostawa. Jeżeli dostawa miała miejsce, dokonuje się wpisu zakupu lub sprzedaży po cenie rynkowej.

4. Opłaty uwzględnia się w rachunku zysków i strat.

5. Ewentualnej wymiany na EUR dokonuje się w dniu zamknięcia po kursie rynkowym obowiązującym tego dnia. Napływ waluty obcej ma w dniu zamknięcia wpływ na średni koszt pozycji walutowej.

6. Ze względu na codzienne przeszacowanie, zyski i straty są zapisywane na odrębnych rachunkach. Odrębny rachunek po stronie aktywów odpowiada stracie, a odrębny rachunek po stronie zobowiązań odpowiada zyskowi. Niezrealizowane straty obciążają rachunek zysków i strat; jednocześnie takie same kwoty przelewa się na rachunek zobowiązań i zapisuje jako pozostałe zobowiązania.

7. Niezrealizowane straty przeniesione na rachunek zysków i strat na koniec roku nie są w przyszłych latach stornowane na poczet niezrealizowanych zysków, chyba że dany instrument został zamknięty lub zakończony. Wpis reprezentujący zysk obciąża rachunek przejściowy jako pozostałe aktywa i jest przelewany na konto rewaluacyjne.

Artykuł  17

Swapy procentowe

1. Swapy procentowe zapisuje się w dniu transakcji na rachunkach pozabilansowych.

2. Bieżące płatności odsetek, należnych lub do zapłaty, zapisuje się zgodnie z zasadą memoriałową. Dopuszcza się płatności za kompensowanie poszczególnych transakcji swapowych.

3. W sytuacji, kiedy istnieje różnica pomiędzy płatnościami otrzymanymi a dokonanymi, swapy procentowe w obcej walucie mają wpływ na średni koszt pozycji walutowej. Jeżeli płatność jest należna, saldo płatności prowadzące do wpływów oddziaływuje na średni koszt waluty.

4. Każda transakcja swapu procentowego jest dostosowywana do rynku a w razie potrzeby wymieniana na euro po kursie kasowym. Niezrealizowane straty uwzględnione w rachunku zysków i strat na koniec roku nie podlegają w kolejnych latach stornowaniu na poczet niezrealizowanych zysków, chyba że dany instrument został zamknięty lub zakończony. Niezrealizowane zyski rewaluacyjne przelewa się na konto rewaluacyjne.

5. Opłaty uwzględnia się w rachunku zysków i strat.

Artykuł  18

Transakcje FRA

1. Transakcje FRA są zapisywane na rachunkach pozabilansowych w momencie transakcji.

2. Płatność kompensacyjną należną jednej stronie od drugiej strony w dacie rozliczenia zapisuje się w dniu rozliczenia na rachunku zysków i strat. Płatności nie zapisuje się na zasadzie memoriałowej.

3. Jeżeli przeprowadza się transakcje FRA w walutach obcych, płatność kompensacyjna uwzględnia zmiany średnich kosztów pozycji danej waluty. Płatność kompensacyjną przelicza się na EUR po kursie kasowym obowiązującym w dacie rozliczenia. Jeżeli płatność jest należna, saldo płatności prowadzące do wpływów oddziaływuje na średni koszt waluty.

4. Wszystkie transakcje FRA są dostosowywane do rynku, a w razie potrzeby wymieniane na euro po kursie kasowym. Niezrealizowane straty uwzględnione w rachunku zysków i strat na koniec roku nie podlegają w kolejnych latach stornowaniu na poczet niezrealizowanych zysków, chyba że dany instrument został zamknięty lub zakończony. Niezrealizowane zyski rewaluacyjne przelewa się na konto rewaluacyjne.

5. Opłaty uwzględnia się w rachunku zysków i strat.

Artykuł  19

Transakcje terminowe na papiery wartościowe

Transakcje terminowe na papiery wartościowe mogą być rozliczane według jednej z dwóch poniższych metod:

Metoda A:

a) transakcje terminowe na papiery wartościowe są zapisywane na rachunkach pozabilansowych od dnia transakcji do dnia rozliczenia, po przyszłej cenie transakcji terminowej;

b) do dnia rozliczenia nie zmieniają się średnie koszty pakietu sprzedawanych papierów wartościowych; wpływ terminowych transakcji sprzedaży na rachunek zysków i strat oblicza się w dniu rozliczenia;

c) w dniu rozliczenia stornuje się rachunki pozabilansowe a ewentualne saldo na koncie rewaluacyjnym przelewa się na rachunek zysków i strat; zakupione papiery wartościowe są rozliczane na podstawie ceny kasowej obowiązującej w dniu zapadalności (rzeczywista cena rynkowa), a różnica pomiędzy tą ceną a oryginalną ceną transakcji terminowej jest księgowana jako zrealizowany zysk lub strata;

d) jeżeli papiery wartościowe są denominowane w obcej walucie, średni koszt netto pozycji walutowej nie zmienia się, o ile EBC/KBC prowadzą już pozycje w tej walucie; jeżeli zakupiony papier dłużny jest denominowany w walucie, dla której EBC/KBC nie prowadzą jeszcze pozycji i konieczny jest zakup odpowiedniej waluty, zastosowanie mają odpowiednie zasady dotyczące zakupu walut obcych ustanowione w art. 12 ust. 3 lit. d);

e) pozycje terminowe są wyceniane odrębnie, z uwzględnieniem przyszłej ceny rynkowej za pozostały okres trwania transakcji; strata wynikająca z przeszacowania na koniec roku obciąża rachunek zysków i strat, a zysk rewaluacyjny przelewa się na konto rewaluacyjne; niezrealizowanych strat uwzględnionych w rachunku zysków i strat na koniec roku nie stornuje się w kolejnych latach na poczet nowych niezrealizowanych zysków, chyba że dany instrument został zamknięty lub zakończony.

Metoda B:

a) transakcje terminowe na papiery wartościowe są zapisywane na rachunkach pozabilansowych od dnia transakcji do dnia rozliczenia, po przyszłej cenie transakcji terminowej; w dacie rozliczenia rachunki pozabilansowe stornuje się;

b) na koniec kwartału dokonuje się przeszacowania papieru wartościowego na podstawie wartości pozycji netto wynikającej z bilansu oraz ze sprzedaży tych samych papierów wartościowych zapisanej na rachunkach pozabilansowych; kwota przeszacowania równa się różnicy pomiędzy wspomnianą wartością pozycji netto wycenioną na podstawie przeszacowania a tą samą pozycją wycenioną na podstawie kosztów średnich pozycji bilansu; na koniec kwartału przeszacowuje się terminowe transakcje zakupu zgodnie z procedurą opisaną w art. 7; wynik tego przeszacowania jest równy różnicy pomiędzy ceną kasową a średnim kosztem zobowiązania zakupu;

c) rezultat terminowej transakcji sprzedaży zapisuje się w tym roku finansowym, w którym zostało podjęte zobowiązanie; rezultat ten jest równy różnicy pomiędzy początkową ceną transakcji terminowej a kosztem średnim pozycji bilansu, a gdyby ten ostatni okazał się niewystarczający - kosztem średnim pozabilansowych zobowiązań zakupu - w momencie sprzedaży.

ROZDZIAŁ  V

OBOWIĄZKI SPRAWOZDAWCZE

Artykuł  20

Format sprawozdań

1. KBC przekazują EBC sprawozdania zawierające dane niezbędne dla celów sprawozdawczości finansowej Eurosystemu zgodne z wymaganiami określonymi przez Radę Prezesów.

2. Format sprawozdań Eurosystemu odpowiada wymogom niniejszych Wytycznych i zawiera wszystkie pozycje wyszczególnione w załączniku IV. Treść, jaką powinny zawierać pozycje składające się na różne formaty bilansów, także została opisana w załączniku IV.

3. Formaty poszczególnych publikowanych sprawozdań finansowych zostały ustanowione w następujących załącznikach:

a) publikowane skonsolidowane cotygodniowe sprawozdania finansowe Eurosystemu po zakończeniu kwartału - załącznik V;

b) publikowane skonsolidowane cotygodniowe sprawozdania finansowe Eurosystemu w czasie trwania kwartału - załącznik VI;

c) skonsolidowany roczny bilans Eurosystemu - załącznik VII.

ROZDZIAŁ  VI

PUBLIKOWANE ROCZNE BILANSY I RACHUNKI ZYSKÓW I STRAT

Artykuł  21

Publikowane bilansy i rachunki zysków i strat

Zaleca się, aby KBC dostosowały swoje publikowane bilansy i rachunki zysków i strat do wymagań ustanowionych w załącznikach VIII i IX.

ROZDZIAŁ  VII

ZASADY W ZAKRESIE KONSOLIDACJI

Artykuł  22

Ogólne zasady w zakresie konsolidacji

1. Skonsolidowane bilansy Eurosystemu zawierają wszystkie pozycje z bilansów EBC i KBC.

2. Skonsolidowane bilansy Eurosystemu sporządza ECB. Bilansy te powinny uwzględniać potrzebę istnienia jednolitych zasad i metod rachunkowości, potrzebę zbieżności okresów finansowych w Eurosystemie, dostosowywania konsolidacji wynikającej z wewnętrznych transakcji i pozycji Eurosystemu, a także mieć na uwadze zmiany w składzie Eurosystemu.

3. Poszczególne pozycje bilansów, poza wewnętrznymi saldami KBC i EBC podlegają połączeniu w celu konsolidacji.

4. Salda KBC i EBC z podmiotami trzecimi są w ramach konsolidacji zapisywane w kwotach brutto.

5. Wewnętrzne salda Eurosystemu podlegają ujawnieniu w bilansach EBC i KBC w sposób wskazany w załączniku IV.

6. Sprawozdania w ramach procesu konsolidacji powinny zachować jednolitość. Wszystkie sprawozdania finansowe Eurosystemu powinny być sporządzane według tych samych metod i przy wykorzystaniu tych samych technik i procesów.

ROZDZIAŁ  VIII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł  23

Tworzenie, stosowanie i wykładnia zasad

1. Komitet do spraw Rachunkowości i Dochodów Pieniężnych doradza Radzie Prezesów za pośrednictwem Zarządu w sprawach tworzenia, stosowania i wykładni zasad rachunkowości i sprawozdawczości ESBC.

2. Dokonując wykładni niniejszych Wytycznych, należy brać pod uwagę prace przygotowawcze, zasady rachunkowości ujednolicone w prawie wspólnotowym oraz ogólnie przyjęte międzynarodowe standardy rachunkowości.

Artykuł  24

Utrata mocy

Tracą moc Wytyczne nr EBC/2000/18. Jeżeli w przepisach mowa jest o uchylonych Wytycznych nr EBC/2000/18, rozumie się przez to niniejsze Wytyczne.

Artykuł  25

Postanowienia końcowe

1. Niniejsze Wytyczne wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2003 roku.

2. Z zachowaniem postanowień ustępu poprzedzającego, niniejsze Wytyczne stosuje się także do formatu skonsolidowanego bilansu rocznego Eurosystemu na dzień 31 grudnia 2002 roku oraz do zalecanego formatu rocznych bilansów KBC na dzień 31 grudnia 2002 roku z zastrzeżeniem, że banknoty walut narodowych będące nadal w obiegu w dniu 31 grudnia 2002 roku zostaną zaliczone do pozycji bilansu "banknoty w obiegu". Wytyczne niniejsze stosuje się ponadto do zasad ujawniania danych dotyczących: banknotów euro znajdujących się w obiegu, zaspokajania wewnętrznych roszczeń lub zobowiązań netto w ramach Eurosystemu wynikających z alokacji banknotów w wewnątrz Eurosystemu, oraz do przychodów pieniężnych.

3. Adresatami niniejszych Wytycznych są krajowe banki centralne.

Niniejsze Wytyczne zostają opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Sporządzone we Frankfurcie nad Menem, dnia 5 grudnia 2002 roku.

	W imieniu Rady Prezesów EBC
	Willem F. DUISENBERG
	Prezes

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 33 z 2.2.2001, str. 21.

⁽²⁾ Dz.U. L 337, z 20.12.2001, str. 52.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

SPRAWOZDANIA FINANSOWE W RAMACH EUROSYSTEMU

Rodzaj sprawozdania	Wewnętrzne/do publikacji	Źródło obowiązku prawnego	Cel sprawozdania
1. Dzienne sprawozdania finansowe Eurosystemu	Wewnętrzne	Brak	Głównie dla celów związanych z zarządzaniem płynnością finansową (wykonanie postanowień art. 12 ust. 1 Statutu)
			Część danych z dziennych sprawozdań finansowych jest używana do obliczania przychodów pieniężnych
2. Nieskonsolidowane tygodniowe sprawozdanie finansowe	Wewnętrzne	Brak	Podstawa do sporządzania skonsolidowanych tygodniowych sprawozdań finansowych Eurosystemu
3. Skonsolidowane tygodniowe sprawozdanie finansowe Eurosystemu	Do publikacji	Artykuł 15 ust. 2 Statutu	Skonsolidowane sprawozdanie finansowe używane do celów związanych z analizą monetarną i ekonomiczną (skonsolidowane tygodniowe sprawozdanie finansowe Eurosystemu jest oparte na dziennych sprawozdaniach finansowych odnoszących się do danego dnia)
4. Miesięczne i kwartalne informacje finansowe Eurosystemu.	Wewnętrzne i do publikacji^(1)	Rozporządzenia Statystyczne, zgodnie z którymi monetarne instytucje finansowe mają obowiązek dostarczania danych	Analiza statystyczna
5. Skonsolidowany bilans roczny Eurosystemu.	Do publikacji	Artykuł 26 ust. 3 Statutu	Skonsolidowany bilans używany dla celów analitycznych i operacyjnych.
6. Dzienne nieskonsolidowane sprawozdanie przepływów i sald systemu rozliczeniowego TARGET dla ESBC.	Wewnętrzne	Brak	Przegląd transakcji systemu rozliczeniowego TARGET w ESBC.
^(1) Comiesięczny zestaw danych wchodzących w skład (zbiorczych) danych statystycznych wymaganych od monetarnych instytucji finansowych w Unii Europejskiej. Tak jak monetarne instytucje finansowe, banki centralne są zobowiązane do dostarczania co kwartał bardziej szczegółowych informacji, niż dostarcza się w sprawozdaniach miesięcznych.

ZAŁĄCZNIK  II

GLOSARIUSZ

Amortyzacja: systematyczne zmniejszanie w księgach premii/dyskonta lub też wartości aktywów przez pewien okres czasu.

Aktywa: zasoby, które w wyniku zdarzeń przeszłych pozostają pod kontrolą przedsiębiorstwa i za sprawą których do tego przedsiębiorstwa mają napływać w przyszłości korzyści ekonomiczne.

Automatyczny program pożyczania papierów wartościowych: operacja finansowa będąca połączeniem transakcji repo i reverse repo, w której konkretne zabezpieczenie pożycza się za zabezpieczeniem ogólnym. W wyniku tych transakcji polegających na udzielaniu i zaciąganiu pożyczek powstaje dochód będący konsekwencją różnych stóp repo obydwu transakcji (otrzymana marża). Operacja taka może być przeprowadzona na zasadzie bezpośredniego działania zleceniodawcy, tzn. bank oferujący program jest partnerem końcowym, lub też na zasadzie pośrednictwa, gdzie bank oferujący program jest jedynie pośrednikiem a partnerem końcowym jest instytucja, z którą następuję efektywne przeprowadzenie transakcji pożyczenia papierów wartościowych.

Koszty średnie: metoda średniej ciągłej lub średniej ważonej, zgodnie z którą koszt każdego zakupu jest dodawany do istniejącej wartości księgowej, dając nową średnią ważoną kosztu.

Podejście rozliczeniowe: metoda rachunkowa, zgodnie z którą zdarzenia księgowe są zapisywane w dacie rozliczenia.

Cena czysta: cena transakcji bez rabatów/naliczonych odsetek, uwzględniająca jednak koszty transakcji, które stanowią część ceny.

Dyskonto: różnica pomiędzy wartością nominalną papieru wartościowego a jego ceną w przypadku gdy cena jest niższa od wartości nominalnej.

Zabezpieczenie dyskontowe: aktywa, które nie przynoszą odsetek kuponowych; zwrot z takich aktywów pochodzi z aprecjacji kapitału, ponieważ aktywa te są emitowane lub nabyte z dyskontem.

Podejście ekonomiczne: metoda rachunkowa, zgodnie z którą zdarzenia księgowe są zapisywane w dacie transakcji.

Instrumenty udziałowe: papiery wartościowe przynoszące dywidendę (akcje i udziały w spółkach oraz papiery wartościowe stwierdzające dokonanie inwestycji w fundusz akcji).

Aktywa finansowe: aktywa, które mają postać: i) gotówki, ii) prawa wynikającego z umowy do otrzymania gotówki lub innego instrumentu finansowego od innego przedsiębiorstwa, iii) prawa wynikającego z umowy do wymiany instrumentu finansowego z innym przedsiębiorstwem na potencjalnie korzystnych warunkach, iv) instrumentu udziałowego innego przedsiębiorstwa.

Zobowiązanie finansowe: każde zobowiązanie, które jest prawnym zobowiązaniem do przekazania innemu przedsiębiorstwu gotówki lub innego instrumentu finansowego lub też do wymiany instrumentu finansowego z innym przedsiębiorstwem na potencjalnie niekorzystnych warunkach.

Pakiet waluty obcej: pozycja netto danej waluty. Specjalne prawa ciągnienia są na potrzeby niniejszej definicji uważane za odrębną walutę.

Walutowa transakcja terminowa: umowa, na mocy której na pewną datę ustalona jest bezwarunkowa sprzedaż pewnej kwoty denominowanej w walucie obcej wobec innej waluty - zwykle waluty miejscowej - natomiast dostarczenie tej kwoty ma nastąpić w określonej dacie przyszłej (więcej niż dwa robocze dni po dacie zawarcia umowy) i po określonej cenie. Taki terminowy kurs wymiany składa się z aktualnie obowiązującego kursu kasowego plus/minus uzgodniona premia/dyskonto.

Swap walutowy: równoczesna transakcja kasowa zakupu/sprzedaży jednej waluty względem innej (pierwszy element pary transakcji) oraz terminowa transakcja sprzedaży/zakupu takiej samej ilości tej waluty względem drugiej waluty (drugi element pary transakcji).

Transakcja FRA: umowa, na mocy której dwie strony uzgadniają oprocentowanie, jakie ma być zastosowane do hipotetycznego depozytu, którego zapadalność jest określona na konkretną datę w przyszłości. W dacie rozliczenia jedna strona płaci drugiej stronie rekompensatę, która zależy od różnicy pomiędzy uzgodnionym oprocentowaniem a oprocentowaniem rynkowym obowiązującym w dacie rozliczenia.

Transakcja terminowa na papiery wartościowe: pozagiełdowa umowa, na mocy której uzgadnia się w dniu zawarcia umowy, że w dacie przyszłej nastąpi zakup lub sprzedaż instrumentu dłużnego (zwykle obligacji lub weksli) po ustalonej cenie.

Procentowe transakcje futures: terminowa umowa wymiany, na mocy której uzgadnia się w dniu zawarcia umowy, że w dacie przyszłej nastąpi zakup lub sprzedaż instrumentu dłużnego, np. obligacji, po ustalonej cenie. Zwykle nie dochodzi do rzeczywistego przekazania a umowa jest zamykana przed uzgodniona datą zapadalności.

Wewnętrzna stopa zwrotu: stopa dyskontowa, przy której wartość księgowa papieru wartościowego jest równa aktualnej wartości przyszłych przepływów pieniężnych.

(Dwuwalutowa) transakcja wymiany odsetek: umowa, na podstawie której dochodzi do wymiany z drugą stroną umowy przepływów pieniężnych reprezentujących okresowe płatności odsetek, dokonywana w jednej lub w dwóch walutach.

Interlinking: infrastruktura techniczna, narzędzia projektowania i procedury działające w ramach lub stanowiące adaptacje każdego z krajowych systemów RTGS i mechanizmu płatności EBC, służące do dokonywania płatności transgranicznych poprzez system rozliczeniowy TARGET.

Międzynarodowy numer identyfikacyjny papierów wartościowych ISIN: numer nadawany przez właściwy w tych sprawach organ.

Zobowiązanie: aktualny obowiązek przedsiębiorstwa będący konsekwencją zdarzeń przeszłych, którego rozliczenie powinno przynieść skutek w postaci wypływu środków z przedsiębiorstwa, które to środki reprezentują korzyści ekonomiczne.

Cena rynkowa: cena złota, instrumentów walutowych lub papierów wartościowych zwykle nie uwzględniająca naliczonych odsetek lub rabatów, obowiązująca albo na rynku zorganizowanym, tj. na giełdzie, lub też na rynku niezorganizowanym, tj. pozagiełdowym.

Data zapadalności: data, w której wartość nominalna/kapitał staje się w pełni należna i płatna na rzecz uprawnionego.

Średnia cena rynkowa: wartość pośrednia pomiędzy ceną kupna i ceną oferowaną za papier wartościowy wyznaczana na podstawie kwotowania transakcji dokonywanych przy "normalnym" rozmiarze rynku przez uznane podmioty działające na rynku lub uznane giełdy; cena ta jest używana do celów związanych z kwartalną procedurą przeszacowania.

Średnia stopa rynkowa: stopy uzgadniane codziennie przez EBC na godz. 14.15, używane do celów związanych z kwartalną procedurą przeszacowania.

Premia: różnica pomiędzy wartością nominalną papieru wartościowego a jego ceną w przypadku gdy cena jest wyższa od wartości nominalnej.

Rezerwy celowe: kwoty odłożone przed wyliczeniem kwot rachunku zysków i strat w celu zapewnienia pokrycia na istniejące lub spodziewane zobowiązania lub ryzyka, których wysokość nie może być dokładnie określona (patrz Rezerwy). Rezerwy celowe na poczet przyszłych zobowiązań i opłat nie mogą być używane do dostosowania wartości aktywów.

Zrealizowane zyski lub straty: zyski lub straty wynikające z różnicy pomiędzy ceną sprzedaży pozycji bilansu a jego dostosowanym kosztem.

Rezerwy: kwoty odłożone z zysku podlegającego podziałowi nie przeznaczone na pokrycie żadnych konkretnych zobowiązań, nieprzewidzianych sytuacji lub spodziewanego spadku wartości aktywów, o których wiadomo w dacie sporządzenia bilansu.

Konto rewaluacyjne: rachunek bilansowy używany do zapisywania różnic wartości aktywów lub zobowiązań pomiędzy ich dostosowanym kosztem nabycia a wyceną dokonaną przy uwzględnieniu ceny rynkowej z końca okresu, przy czym wycena dokonana przy uwzględnieniu ceny rynkowej jest wyższa niż dostosowany koszt nabycia w przypadku aktywów i niższa w przypadku zobowiązań. Konta rewaluacyjne uwzględniają różnice w notowaniach kursów giełdowych i/lub rynkowych kursach wymiany.

Transakcja reverse z przyrzeczeniem odkupu (odwrotna transakcja repo): umowa, na mocy której posiadacz gotówki zgadza się na zakup aktywów oraz jednocześnie zgadza się odsprzedać te aktywa po ustalonej cenie - na żądanie lub po określonym czasie lub też po zaistnieniu pewnego zdarzenia warunkowego. Czasami transakcja warunkowego zakupu jest ustalana za pośrednictwem podmiotu trzeciego (transakcja reverse z przyrzeczeniem odkupu z udziałem osoby trzeciej).

Transakcja reverse: operacja, w ramach której bank centralny kupuje (reverse repo) lub sprzedaje (repo) aktywa w ramach transakcji z przyrzeczeniem odkupu lub udziela kredytów za zabezpieczeniem.

Rozliczenie: akt wypełnienia zobowiązania poprzez przekazanie funduszy lub aktywów pomiędzy dwoma lub większą ilością stron. W kontekście transakcji wewnątrz Eurosystemu termin rozliczenie odnosi się do eliminowania sald netto powstających w wyniku transakcji wewnątrz Eurosystemu i wymaga transferu środków.

Data rozliczenia: data, w której ostateczne i nieodwołalne przekazanie wartości zostało zapisane w księgach odpowiedniej instytucji rozliczeniowej. Rozliczenie może być natychmiastowe (w czasie rzeczywistym), dzienne (na koniec dnia) lub też może mieć miejsce w ustalonej dacie następującej po dniu podjęcia zobowiązania.

Amortyzacja liniowa: metoda, w której amortyzacja na przestrzeni danego okresu czasu jest wyznaczana poprzez podzielenie kosztów aktywów pomniejszonych o ich szacowaną pozostałą wartość przez szacowany pozostały czas zdatności aktywów, według zasady pro rata temporis [stosownie do upływu czasu].

TARGET (Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer): system rozliczeniowy składając się z jednego systemu rozliczeń brutto (systemu RTGS) w każdym z KBC, mechanizmu płatności EBC (EPM) oraz systemu Interlinking.

Koszty transakcji: koszty, co do których można stwierdzić, że są związane z określoną transakcją.

Cena transakcji: cena ustalona między stronami w momencie zawierania umowy.

Niezrealizowane zyski/straty: zyski lub straty wynikające z różnicy pomiędzy przeszacowaniem aktywów a ich dostosowanym kosztem nabycia.

ZAŁĄCZNIK  III

OPIS PODEJŚCIA EKONOMICZNEGO

1. Rachunkowość według daty transakcji dla i) transakcji walutowych oraz ii) zakupów i sprzedaży papierów wartościowych (metoda zwykła)

Transakcje zapisuje się na rachunkach pozabilansowych w dacie transakcji. W dacie rozliczenia wpisy księgowe na rachunkach pozabilansowych są stornowane, a transakcje te są księgowane na rachunkach bilansowych.

Pozycja walut obcych i/lub pozycja papierów wartościowych jest zmieniana w dniu transakcji. Dlatego też zrealizowane zyski i straty wynikające ze sprzedaży netto są także wyliczane i księgowane w dniu transakcji. W wyniku zakupów netto walut obcych średnie koszty posiadanego pakietu waluty zmieniają się w dniu transakcji. Także w dniu transakcji zmieniają się średnie kursy papierów wartościowych (w wyniku zakupów tych papierów).

2. Codzienne księgowanie narosłych odsetek, w tym premii i dyskonta

Narosłe odsetki, premia lub dyskonto związane z instrumentami finansowymi denominowanymi w walucie obcej oblicza się i księguje codziennie, niezależnie od rzeczywistych przepływów gotówkowych. Oznacza to, że pozycja walutowa zmienia się w momencie, gdy narosłe odsetki zostaną zaksięgowane, w przeciwieństwie do sytuacji, w której zmiana następuje jedynie wtedy, gdy odsetki są otrzymane lub zapłacone⁽¹⁾.

1. (rachunkowość według daty transakcji):

Istnieją dwie techniki stosowania rachunkowości daty transakcji:

– "metoda zwykła", oraz

– "metoda alternatywna".

Metoda alternatywna posiada w przeciwieństwie do metody zwykłej następujące cechy: nie księguje się codziennie poza bilansem uzgodnionych transakcji, które są rozliczane w późniejszym terminie. Księgowanie zrealizowanych dochodów oraz obliczanie nowych kosztów średnich (w przypadku zakupów walut obcych) oraz kursów średnich (w przypadku zakupów papierów wartościowych) dokonuje się w dacie rozliczenia⁽²⁾.

W przypadku transakcji zawartych w danym roku, których zapadalność przypada w roku następnym, księgowanie dochodu ma miejsce zgodnie z "metodą zwykłą". Oznacza to, że zrealizowane efekty sprzedaży mają wpływ na rachunki zysków i strat tego roku, w którym transakcja została uzgodniona oraz że zakupy zmieniają średnie kursy/notowania pakietu w tym roku, w którym transakcja została uzgodniona. Nie ma jednak potrzeby dokonywania wpisów pozabilansowych.

Poniższa tabela ilustruje główne cechy obydwu metod dla poszczególnych instrumentów walutowych i papierów wartościowych.

RACHUNKOWOŚĆ WEDŁUG DATY TRANSAKCJI
Metoda zwykła	Metoda alternatywna
Transakcje kasowe rynku FX^(1) - postępowanie w ciągu roku
Zakupy walutowe są księgowane na rachunkach pozabilansowych w dacie transakcji i od tego momentu wpływają na średnie koszty pozycji walutowej.	Zakupy walutowe są księgowane na rachunkach bilansowych w dacie rozliczenia i od tego momentu wpływają na średnie koszty pozycji walutowej.
Zyski i straty wynikające ze sprzedaży uważa się za zrealizowane w dacie transakcji. W dacie rozliczenia wpisy pozabilansowe są stornowane, dokonuje się nowych wpisów w bilansie.	Zyski i straty wynikające ze sprzedaży uważa się za zrealizowane w dacie rozliczenia. W dacie transakcji w bilansie nie dokonuje się wpisów księgowych.
Terminowe transakcje walutowe - postępowanie w ciągu roku
Postępowanie takie samo jak w przypadku powyżej opisanego postępowania z transakcjami kasowymi, zapisywanie po kursie kasowym transakcji.	Zakupy walut są księgowane w dacie kasowej transakcji poza bilansem i od tego dnia mają wpływ na średnie koszty pozycji walutowej przy kursie kasowym transakcji.
	Zakupy walut są księgowane w dacie kasowej transakcji poza bilansem. Zyski i straty uważa się za zrealizowane w dacie kasowej transakcji.
	W dacie rozliczenia wpisy pozabilansowe są stornowane, dokonuje się nowych wpisów w bilansie. Poniżej opisano sposób postępowania w odniesieniu do końca okresu (walutowe transakcje terminowe i transakcje kasowe przekraczające koniec okresu)
Walutowe transakcje terminowe i transakcje kasowe, które są inicjowane w danym roku, a których data kasowa transakcji przypada w roku kolejnym
Nie ma potrzeby żadnego szczególnego postępowania, ponieważ transakcje są księgowane w dacie transakcji, w tym też dniu są księgowane zyski i straty.	Zastosowanie ma metoda zwykła^(2):
	- sprzedaż walut jest księgowana poza bilansem w pierwszym roku po to, aby ująć zrealizowane zyski i straty z transakcji walutowych w sprawozdaniu za ten rok finansowy, w którym transakcja została uzgodniona,
	- zakupy walut obcych są księgowane poza bilansem w pierwszym roku i od tego momentu wpływają na średni koszty pozycji waluty,
	- przeszacowanie waluty na koniec roku musi uwzględniać zakupy/sprzedaż netto, których data kasowa przypada w roku kolejnym.
Procentowe transakcje futures w walutach obcych
Zmienne depozyty zabezpieczające denominowane w walutach obcych mają wpływ na pozycję walutową w danym dniu (o ile wystąpią). Także zyski i straty są księgowane jako zrealizowane w danym dniu.	Tak jak dla "metody zwykłej"^(3)
Postępowanie z transakcjami papierów wartościowych w czasie trwania roku
Zakupy i sprzedaż są księgowane poza bilansem w dacie transakcji. Zyski i straty są także księgowane w tej dacie, koszt średni zmienia się w dacie transakcji. W dacie rozliczenia wpisy pozabilansowe są stornowane, dokonuje się wpisów w bilansie (a więc postępowanie takie samo, jak w przypadku kasowych transakcji walutowych).	Wszystkie transakcje są zapisywane w dacie rozliczenia (z zastrzeżeniem poniższych uregulowań odnoszących się do postępowania na koniec okresu). W związku z tym wpływ na średni poziom kosztów (w przypadku zakupów) i zyski/straty (w przypadku sprzedaży) księgowany jest w dacie rozliczenia.
RACHUNKOWOŚĆ WEDŁUG DATY TRANSAKCJI
Metoda zwykła	Metoda alternatywna
Transakcje na papierach wartościowych, które są inicjowane w danym roku, a których data kasowa transakcji przypada w roku kolejnym
Nie jest wymagana szczególna metoda postępowania, ponieważ transakcje i ich następstwa są już zaksięgowane w dacie transakcji.	Zrealizowane zyski i straty są księgowane w pierwszym roku na koniec okresu (a więc sposób postępowania taki sam jak w przypadku kasowych transakcji walutowych) a zakupy wpływają na obliczenie średniego kursu i są uwzględniane w procedurze przeszacowania na koniec roku.^(2)
(1) Rynek FX - rynek transakcji walutowych.
^(2) Zazwyczaj w sytuacji, gdy transakcje takie nie mają istotnego wpływu na pozycję walutową i/lub rachunek zysków i strat, zastosować można zasadę istotności.
^(3) Nie stosuje się żadnych specjalnych działań do transakcji, które przekraczają koniec okresu. Codzienne księgowanie zmiennego depozytu zabezpieczającego jest dokonywane zgodnie z podejściem ekonomicznym, zyski i straty są księgowane jako zrealizowane w danym dniu.

2. (codzienne księgowanie narosłych odsetek/premii lub dyskonta):

Poniższa tabela określa wpływ codziennego księgowania rozliczeń międzyokresowych na posiadany pakiet waluty obcej (odsetki do zapłaty oraz zamortyzowane premie/dyskonto):

CODZIENNE KSIĘGOWANIE NAROSŁYCH ODSETEK (W RAMACH PODEJŚCIA EKONOMICZNEGO)

Rozliczenia międzyokresowe dla instrumentów denominowanych w walutach obcych są wyliczane i księgowane codziennie po średnim rynkowym kursie wymiany obowiązującym w danym dniu

Wpływ na posiadany pakiet waluty obcej

Rozliczenia międzyokresowe wpływają na pozycję walutową w momencie ich zaksięgowania i nie są później stornowane. Wartości narosłe są rozliczane w momencie, gdy otrzymana jest lub dokonana rzeczywista płatność gotówkowa. W związku z tym pozycja walutowa nie zmienia się w dacie rozliczenia, ponieważ wartości narosłe są uwzględnione w pozycji podlegającej okresowemu przeszacowaniu.

______

⁽¹⁾ Opisuje się dwa możliwe podejścia jeżeli chodzi o księgowanie rozliczeń międzyokresowych. Pierwsze podejście to metoda "dnia kalendarzowego", która polega na tym, że rozliczenia międzyokresowe są zapisywane w każdym odrębnym dniu kalendarzowym, niezależnie od tego, czy dany dzień jest dniem roboczym czy też nie. Drugie podejście to metoda "dnia roboczego", która polega na tym, że rozliczenia międzyokresowe są księgowane jedynie w dni robocze. Nie ma zaleceń co do wyboru metody. Jeżeli jednak ostatni dzień roku nie jest dniem roboczym, tak czy inaczej musi być uwzględniony w obliczaniu rozliczeń międzyokresowych w każdej z metod.

⁽²⁾ W przypadku terminowych transakcji walutowych stan posiadania waluty zmienia się w dacie kasowej (tzn. zwykle jest to data transakcji plus dwa dni).

.................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

.................................................

ZAŁĄCZNIK  IV

UKŁAD ORAZ ZASADY WYCENY BILANSU

grafika

ZAŁĄCZNIK  V

Skonsolidowane tygodniowe sprawozdanie finansowe Eurosystemu; format używany do publikacji po zakończeniu kwartału

grafika

ZAŁĄCZNIK  VI

Skonsolidowane tygodniowe sprawozdanie finansowe Eurosystemu; format używany do publikacji w czasie trwania kwartału

grafika

ZAŁĄCZNIK  VII

Skonsolidowany bilans roczny Eurosystemu

grafika

ZAŁĄCZNIK  VIII

Bilans roczny banku centralnego

grafika

ZAŁĄCZNIK  IX

Publikowany rachunek zysków i strat banku centralnego(1)

(w milionach euro)^(2)
Rachunek zysków i strat za rok kończący się 31 grudnia ...	Za rok	Rok ubiegły
1.1 Przychody z odsetek^(*)
1.2 Koszty odsetek^(*)
1. Przychody z odsetek netto
2.1 Zrealizowane zysk/strata z operacji finansowych
2.2 Obniżenie zapisu na aktywa i pozycje finansowe
2.3 Transfery do i z rezerw z tytułu ryzyka kursowego i rynkowego
2. Wynik netto z operacji finansowych, obniżenia zapisów i rezerw na ryzyka
3.1 Przychody z opłat i prowizji
3.2 Koszty z tytułu opłat i prowizji
3. Przychody netto z opłat i prowizji
4. Przychody z akcji i udziałów
5. Wynik netto z połączenia przychodów pieniężnych^(*)
6. Pozostałe przychody
Przychody netto ogółem
7. Koszty zatrudnienia^(3)
8. Koszty administracyjne^(3)
9. Amortyzacja materialnego i niematerialnego majątku trwałego
10. Usługi produkcji banknotów^(4)
11. Pozostałe koszty
12. Podatek dochodowy i inne obciążenia publiczne
Strata roczna/zysk roczny
^(*) Pozycje podlegające ujednoliceniu (patrz pkt. 5 Preambuły niniejszych wytycznych).
^(1) Rachunek zysków i strat EBC ma nieco inny format, patrz załącznik IV do decyzji nr EBC/2002/11 z dnia 5 grudnia 2002 r. (Dz.U. L 58 z 3.3.2003, str. 18).
^(2) Banki centralne mogą także podawać dokładne kwoty euro lub też kwoty zaokrąglone na różne sposoby.
^(3) W tym przepisy administracyjne.
^(4) Ta pozycja jest przeznaczona do sytuacji, kiedy korzysta się z zewnętrznych usług produkcji banknotów (dla kosztów usług świadczonych przez firmy zewnętrzne w zakresie produkcji banknotów w imieniu banku centralnego). Zaleca się, aby koszty poniesione zarówno w związku z emisją banknotów w walucie krajowej, jak i banknotów euro zostały przeniesione do rachunku zysków i strat w takiej formie, w jakiej pojawiły się na fakturze (lub innym dokumencie stwierdzającym ich poniesienie).