Dyrektywa 2004/8/WE w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG
Dz.U.UE.L.2004.52.50
Akt utracił mocDYREKTYWA 2004/8/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 11 lutego 2004 r.
w sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG 1
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 175 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji(1),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(2),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów(3),
stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu(4),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) 2 Potencjał kogeneracji jako metody oszczędzania energii jest obecnie wykorzystywany przez Wspólnotę w niewystarczającym stopniu. Promowanie wysokosprawnej kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe stanowi priorytet Wspólnoty ze względu na związane z nią potencjalne korzyści w zakresie oszczędzania energii pierwotnej, unikania strat sieciowych oraz ograniczania emisji szkodliwych substancji, w szczególności gazów cieplarnianych. Ponadto, efektywne użytkowanie energii poprzez kogenerację może wpłynąć pozytywnie na bezpieczeństwo dostaw energii oraz konkurencyjność Unii Europejskiej i jej Państw Członkowskich. Należy zatem podjąć środki, które zapewnią lepsze wykorzystanie potencjału kogeneracji w ramach wewnętrznego rynku energii;
(2) Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r.(5) ustanawia wspólne zasady dotyczące wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i dostaw energii elektrycznej na wewnętrznym rynku energii elektrycznej. W tym kontekście, rozwój kogeneracji przyczynia się do pogłębienia konkurencyjności, również w odniesieniu do nowych uczestników rynku.
(3) W Zielonej Księdze pt. "Ku europejskiej strategii bezpieczeństwa dostaw energii energetycznej" zwrócono uwagę na znaczny stopień uzależnienia Unii Europejskiej od zewnętrznych dostaw energii, które pokrywają obecnie 50 % zapotrzebowania i których udział, według przewidywań, ma osiągnąć 70 % do roku 2030, jeżeli utrzyma się obecna tendencja. Zależność od importu i rosnący udział importowanej energii w bilansie energetycznym podwyższają ryzyko przerw lub zakłóceń w dostawach. Jednakże bezpieczeństwo dostaw nie powinno być pojmowane jedynie jako kwestia ograniczenia zależności od importu i pobudzenia produkcji własnej. Bezpieczeństwo dostaw wymaga podjęcia szerokiego zakresu inicjatyw zmierzających, między innymi do zróżnicowania źródeł i technologii oraz poprawy stosunków międzynarodowych. W Zielonej Księdze podkreślono ponadto, że bezpieczeństwo dostaw energii jest koniecznym warunkiem dla zapewnienia w przyszłości stałego rozwoju. We wnioskach do Zielonej Księgi stwierdzono, że przyjęcie nowych środków zmierzających do ograniczenia zapotrzebowania na energię jest konieczne zarówno w celu zmniejszenia zależności od importu jak i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W rezolucji z 15 listopada 2001 r. w sprawie Zielonej Księgi(6) Parlament Europejski zaapelował o podjęcie działań zachęcających do zmian w kierunku elektrowni o dużej efektywności energetycznej, w tym jednostek wytwarzających ciepło i energię elektryczną w skojarzeniu.
(4) W komunikacie Komisji pt. "Zrównoważona Europa dla lepszego świata: strategia stałego rozwoju Unii Europejskiej", przedstawionym podczas Rady Europejskiej w Göteborgu w dniach 15 i 16 czerwca 2001 r., wskazano na zmiany klimatu jako jedną z głównych barier dla stałego rozwoju i podkreślono konieczność zwiększonego wykorzystania czystej energii oraz podjęcia wyraźnych działań zmierzających do redukcji zapotrzebowania na energię;
(5) 3 Zwiększone wykorzystanie kogeneracji ukierunkowane na oszczędności w energii pierwotnej mogłoby stanowić istotną część pakietu działań koniecznych dla wypełnienia postanowień Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu oraz wszelkich pakietów działań stworzonych w celu spełnienia przyszłych zobowiązań. W komunikacie w sprawie wykonania pierwszej fazy Europejskiego Programu Ochrony Klimatu Komisja uznała promowanie kogeneracji za jeden ze środków koniecznych do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w sektorze energetycznym i zgłosiła zamiar przedstawienia w 2002 roku propozycji dyrektywy w sprawie promowania kogeneracji.
(6) W rezolucji z dnia 25 września 2002 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie wykonania pierwszego etapu Europejskiego Programu Ochrony Klimatu(7) Parlament Europejski popiera ideę przedstawienia propozycji mającej na celu wzmocnienie środków wspólnotowych na rzecz wspierania wykorzystywania skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej (CHP) i apeluje o szybkie przyjęcie dyrektywy w sprawie promowania CHP.
(7) Znaczenie kogeneracji zostało również uznane w rezolucji Rady z dnia 18 grudnia 1997 r.(8) oraz w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 15 maja 1998 r.(9) w sprawie wspólnotowej strategii wspierania skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej.
(8) 4 We wnioskach z dnia 30 maja 2000 r. i dnia 5 grudnia 2000 r. Rada zatwierdziła plan działania Komisji w zakresie efektywności energetycznej i uznała promowanie kogeneracji za jeden z obszarów priorytetowych w najbliższym czasie. W rezolucji z dnia 14 marca 2001 r. w sprawie planu działania w zakresie efektywności energetycznej(10), Parlament Europejski wezwał Komisję do przedstawienia propozycji ustanowienia wspólnych zasad promowania kogeneracji w sytuacjach gdy będzie to korzystne dla środowiska naturalnego.
(9) Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli(11), dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania(12) oraz dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów(13) podkreślają konieczność dokonania oceny możliwości stosowania kogeneracji w nowych instalacjach.
(10) Dyrektywa 2001/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków(14) wymaga od Państw Członkowskich zapewnienia, że w przypadku nowych budynków o powierzchni użytkowej powyżej 1.000 m2, przed rozpoczęciem budowy brane są pod uwagę techniczne, środowiskowe i ekonomiczne możliwości zastosowania systemów alternatywnych, takich jak kogeneracja ciepła i energii elektrycznej.
(11) 5 Wysokosprawna kogeneracja jest w niniejszej dyrektywie definiowana na podstawie oszczędności energii uzyskanych dzięki zastosowaniu produkcji skojarzonej zamiast rozdzielonej produkcji ciepła i energii elektrycznej. Oszczędności energii powyżej 10 % kwalifikują kogenerację jako "wysokosprawną kogenerację". W celu zmaksymalizowania oszczędności energetycznych i uniknięcia strat energii, uwagę należy poświęcić przede wszystkim warunkom funkcjonowania jednostek kogeneracji.
(12) W kontekście oceny oszczędności w energii pierwotnej, należy wziąć pod uwagę sytuację tych Państw Członkowskich, w których zużycie energii elektrycznej jest w większości pokrywane z importu;
(13) W celu zapewnienia przejrzystości należy przyjąć zharmonizowaną podstawową definicję kogeneracji. W przypadku instalacji kogeneracyjnych wyposażonych w urządzenia do oddzielnego wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, produkcja taka nie powinna być określana jako kogeneracja w celu wydania gwarancji pochodzenia oraz dla celów statystycznych;
(14) 6 W celu zapewnienia, że wsparcie dla kogeneracji w kontekście niniejszej dyrektywy oparte jest na zapotrzebowaniu na ciepło użytkowe oraz oszczędnościach w energii pierwotnej, należy ustalić kryteria określające i oceniające sprawność energetyczną produkcji kogeneracyjnej, określonej w podstawowej definicji;
(15) Ogólnym celem niniejszej dyrektywy powinno być ustanowienie zharmonizowanej metody obliczania energii elektrycznej uzyskanej z kogeneracji oraz koniecznych wytycznych dla jej wdrażania, z uwzględnieniem metodologii obecnie opracowywanych przez Europejskie Organizacje Normalizacyjne. Obrana metoda powinna pozwalać na zmiany dostosowawcze uwzględniające postęp techniczny. Zastosowanie kalkulacji zawartych w Załącznikach II i III dla jednostek mikrokogeneracyjnych mogłoby, zgodnie z zasadą proporcjonalności, być oparte na wynikach przeprowadzonych testów typów urządzeń, potwierdzonych certyfikatem przez kompetentny niezależny organ.
(16) 7 Definicje kogeneracji oraz wysokosprawnej kogeneracji stosowane w niniejszej dyrektywie nie przesądzają o stosowaniu odmiennych definicji w prawodawstwie krajowym w celach innych niż określone w niniejszej dyrektywie. Ponadto należy przywołać odpowiednie definicje zawarte w dyrektywie 2003/54/WE oraz w dyrektywie 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych(15).
(17) Pomiary produkcji ciepła użytkowego w miejscu jego wytworzenia przez elektrownię kogeneracyjną wyraźnie wykazują potrzebę zapewnienia, że korzyści z ciepła użytkowego wytworzonego w kogeneracji nie zostaną utracone wraz z dużymi stratami ciepła występującymi w sieciach dystrybucyjnych.
(18) 8 Stosunek energii elektrycznej do ciepła jest właściwością techniczną, która powinna zostać zdefiniowana w celu obliczania ilości energii elektrycznej z kogeneracji.
(19) Do celów niniejszej dyrektywy definicja "jednostek kogeneracji" może również obejmować urządzenia, które umożliwiają produkcję samej energii elektrycznej lub samej energii cieplnej, takie jak pomocnicze jednostki zasilania i dopalania. Energię wytworzoną przy pomocy tego typu urządzeń nie należy uważać za kogenerację w celu wydawania gwarancji pochodzenia lub w celach statystycznych.
(20) Definicja "kogeneracji na małą skalę" obejmuje między innymi mikrokogenerację i jednostki kogeneracji rozproszonej, takie jak jednostki kogeneracji zaopatrujące obszary wyizolowane lub obsługujące ograniczone zapotrzebowanie mieszkalne, handlowe lub przemysłowe.
(21) 9 W celu zwiększenia przejrzystości przy dokonywaniu przez odbiorców wyboru pomiędzy energią elektryczną pochodzącą z kogeneracji a energią elektryczną wytwarzaną w oparciu o inne technologie, należy zapewnić, że na podstawie zharmonizowanych wartości referencyjnych sprawności, możliwe jest zagwarantowanie pochodzenia energii z wysokosprawnej kogeneracji. Udział w systemie gwarancji pochodzenia nie uprawnia automatycznie do korzystania z krajowych mechanizmów wsparcia.
(22) 10 Ważne jest, aby wszystkie formy energii elektrycznej pochodzące z wysokosprawnej kogeneracji mogły być objęte gwarancjami pochodzenia. Należy wyraźnie odróżnić gwarancje pochodzenia od świadectw wymienialnych.
(23) 11 W celu zapewnienia w średnim okresie zwiększenia udziału kogeneracji w rynku energii, należy nałożyć na wszystkie Państwa Członkowskie wymóg przyjęcia i opublikowania sprawozdań zawierających analizę krajowego potencjału w zakresie wysokosprawnej kogeneracji oraz osobną analizę barier utrudniających stosowanie kogeneracji, a także środków podjętych w celu zapewnienia niezawodności systemu gwarancji.
(24) 12 Wsparcie publiczne powinno być zgodne z postanowieniami wytycznych Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w zakresie ochrony środowiska(16), w tym z postanowieniami dotyczącymi zakazu kumulacji pomocy. Wytyczne te zezwalają obecnie na stosowanie niektórych rodzajów wsparcia publicznego, jeżeli możliwe jest wykazanie, że środki pomocowe mają korzystny skutek z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego ze względu na szczególnie wysoką sprawność konwersji, albo dlatego, że takie środki stworzą możliwości obniżenia zużycia energii albo ponieważ proces produkcji będzie w mniejszym stopniu przyczyniał się do wyrządzania szkód w środowisku naturalnym. Tego typu wsparcie będzie w niektórych wypadkach konieczne dla dalszego wykorzystania potencjału w zakresie kogeneracji, w szczególności uwzględniając konieczność internalizacji kosztów zewnętrznych.
(25) Systemy wsparcia publicznego w zakresie promowania kogeneracji powinny skoncentrować się głównie na wsparciu kogeneracji opartej na ekonomicznie uzasadnionym zapotrzebowaniu na ciepło i chłodzenie.
(26) 13 Państwa Członkowskie stosują różne mechanizmy promowania kogeneracji na poziomie krajowym, w tym pomoc inwestycyjną, zwolnienia z podatku lub obniżenie podatku, zielone certyfikaty oraz systemy bezpośrednich dopłat do cen. Jednym z czynników istotnych dla osiągnięcia celu niniejszej dyrektywy jest zagwarantowanie właściwego funkcjonowania tych mechanizmów do czasu uruchomienia zharmonizowanych ram wspólnotowych w celu utrzymania zaufania inwestorów. Komisja zamierza monitorować sytuację w tym zakresie i informować o doświadczeniach zdobytych w trakcie stosowania krajowych systemów wsparcia.
(27) 14 W zakresie przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej pochodzącej z wysokosprawnej kogeneracji powinny mieć zastosowanie przepisy art. 7 ust. 1, 2 i 5 dyrektywy 2001/77/WE, jak również odpowiednie przepisy dyrektywy 2003/54/WE. Dopóki producent energii z kogeneracji jest uprawnionym odbiorcą według prawodawstwa krajowego, w rozumieniu art. 21 ust. 1 dyrektywy 2003/54/WE, taryfy na zakup dodatkowej energii elektrycznej niekiedy potrzebnej do produkcji energii w układzie kogeneracyjnym powinny zostać ustalone według obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminujących kryteriów. Szczególnie w przypadku jednostek kogeneracji na małą skalę lub mikrokogeneracji, możliwe jest ułatwienie dostępu energii elektrycznej wytwarzanej w procesie wysokosprawnej kogeneracji do systemu sieci elektroenergetycznych, pod warunkiem zawiadomienia o tym fakcie Komisji.
(28) 15 Jednostki mikrokogeneracji o mocy do 400 kW, według definicji dyrektywy Rady 92/42/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie wymagań sprawności dla nowych kotłów wody gorącej opalanych paliwem płynnym lub gazowym(17), zasadniczo nie są w stanie spełnić minimalnych wymagań sprawności zawartych w tejże dyrektywie i powinny zostać z niej wyłączone.
(29) Należy uwzględnić specyficzną strukturę sektora kogeneracji, który obejmuje wielu małych i średnich producentów, w szczególności przy dokonywaniu przeglądu procedur administracyjnych w zakresie wydawania pozwoleń na budowę obiektów kogeneracji.
(30) 16 W kontekście celu niniejszej dyrektywy, którym jest stworzenie ram dla promowania kogeneracji należy podkreślić konieczność zapewnienia stabilnego środowiska ekonomicznego i administracyjnego dla inwestycji w nowe instalacje kogeneracyjne. Państwa Członkowskie powinny być zachęcane do spełniania tej potrzeby poprzez opracowywanie systemów wsparcia o okresie trwania przynajmniej czterech lat oraz poprzez unikanie częstych zmian w procedurach administracyjnych itd. Ponadto Państwa Członkowskie powinny zadbać o to, by w systemach wsparcia publicznego przestrzegano zasady stopniowego wycofywania.
(31) 17 Ogólna sprawność kogeneracji i jej zgodność z zasadami zrównoważonego rozwoju zależy od wielu czynników takich jak stosowana technologia, rodzaje paliw, charakterystyka obciążeń, rozmiar jednostki oraz właściwości ciepła. Z przyczyn praktycznych i z uwagi na fakt, że ciepło produkowane dla różnych celów wymaga różnych poziomów temperatury i że te, jak również inne różnice wpływają na sprawność kogeneracji, kogenerację można podzielić na następujące kategorie: "kogeneracja przemysłowa", "kogeneracja ciepłownicza" i "kogeneracja rolnicza".
(32) 18 Zgodnie z zasadami subsydiarności i proporcjonalności, określonymi w art. 5 Traktatu, ogólne zasady tworzące ramy dla promowania kogeneracji na wewnętrznym rynku energii powinny być ustalane na poziomie wspólnotowym, ale szczegółowe ich wdrożenie należy pozostawić w gestii Państw Członkowskich, co pozwoli każdemu Państwu Członkowskiego wybrać rozwiązania najbardziej odpowiadające jego sytuacji. Niniejsza dyrektywa ogranicza się do wyznaczenia minimalnych wymogów niezbędnych do osiągnięcia określonych celów i nie wykracza poza to, co konieczne w tym zakresie.
(33) Środki konieczne dla wprowadzenia w życie niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(18).
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
P. COX | M. McDOWELL |
Przewodniczący | Przewodniczący |
______
(1) Dz.U C 291 E z 26.11.2002, str. 182.
(2) Dz.U C 95 z 23.4.2003, str. 12.
(3) Dz.U C 244 z 10.10.2003, str. 1.
(4) Opinia Parlamentu Europejskiego z 13 maja 2003 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym), wspólne stanowisko Rady z 8 września2003 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) i stanowisko Parlamentu Europejskiego z 18 grudnia 2003 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).
(5) Dz.U. L 176 z 15.7.2003, str. 37.
(6) Dz.U C 140 E z 13.6.2002, str. 543.
(7) Dz.U C 273 E z 14.11.2003, str. 172.
(8) Dz.U C 4 z 8.1.1998, str. 1.
(9) Dz.U C 167 z 1.6.1998, str. 308.
(10) Dz.U C 343 z 5.12.2001, str. 190.
(11) Dz.U. L 257 z 10.10.1996, str. 26.
(12) Dz.U. L 309 z 27.11.2001, str. 1.
(13) Dz.U. L 332 z 28.12.2000, str. 91.
(14) Dz.U. L 1 z 4.1.2003, str. 65.
(15) Dz.U. L 283 z 27.10.2001, str. 33.
(16) Dz.U. C 37 z 3.2.2001, str. 3.
(17) Dz.U. L 167 z 22.6.1992, str. 17. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 93/68/EWG (Dz.U. L 220 z 30.8.1993, str. 1).
(18) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.
(19) Dz.U. L 275 z 25.10.2003, str. 32
ZAŁĄCZNIKI
-zmieniony przez pkt 2, 4 oraz 17-20 sprostowania z dnia 24 sierpnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.219.42).
- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 219/2009 z dnia 11 marca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.87.109) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 20 kwietnia 2009 r.