Porozumienia o mniejszym znaczeniu, które nie ograniczają odczuwalnie konkurencji na mocy art. 81 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (de minimis).
Dz.U.UE.C.2001.368.13
Akt obowiązującyObwieszczenie Komisji w sprawie porozumień o mniejszym znaczeniu, które nie ograniczają odczuwalnie konkurencji na mocy art. 81 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (de minimis)(1)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE C z dnia 22 grudnia 2001 r.)
I
1. Artykuł 81 ust. 1 zakazuje porozumień między przedsiębiorstwami, które mogą mieć wpływ na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieganie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji na wspólnym rynku. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich objaśnił, że przepis ten nie ma zastosowania, jeżeli wpływ porozumienia na handel wewnątrz Wspólnoty lub na konkurencję nie jest odczuwalny.
2. W niniejszym obwieszczeniu Komisja określa za pomocą progów udziałów rynkowych, co nie stanowi znacznego ograniczenia konkurencji na mocy art. 81 Traktatu WE. Ta negatywna definicja odczuwalności nie oznacza, że porozumienia między przedsiębiorstwami wykraczające poza progi określone w niniejszym obwieszczeniu ograniczają konkurencję w sposób odczuwalny. Porozumienia takie mogą mieć tylko marginalny skutek dla konkurencji, a zatem mogą nie być zakazane na mocy art. 81 ust. 1(2).
3. Porozumienia mogą ponadto nie wchodzić w zakres art. 81 ust. 1, ponieważ nie są w stanie odczuwalnie wpłynąć na handel między Państwami Członkowskimi. Niniejsze obwieszczenie nie zajmuje się tą kwestią. Nie określa ono tego, co nie stanowi odczuwalnego skutku dla handlu. Przyjmuje się jednak, że porozumienia między małymi i średnimi przedsiębiorstwami, zdefiniowanymi w Załączniku do zalecenia Komisji nr 96/280/WE(3), rzadko są w stanie wpłynąć odczuwalnie na handel między Państwami Członkowskimi. Małe i średnie przedsiębiorstwa są aktualnie zdefiniowane w tym zaleceniu jako przedsiębiorstwa o liczbie pracowników poniżej 250 albo o rocznych obrotach nieprzekraczających 40 mln EUR lub o rocznej sumie bilansowej nieprzekraczającej 27 mln EUR.
4. W przypadkach objętych niniejszym obwieszczeniem Komisja nie będzie wszczynać postępowania ani na wniosek, ani z urzędu. Jeżeli przedsiębiorstwa zakładają w dobrej wierze, iż porozumienie jest objęte niniejszym obwieszczeniem, Komisja nie będzie nakładała kar. Aczkolwiek niniejsze obwieszczenie nie jest dla nich wiążące, jego zamiarem jest zapewnienie wytycznych sądom i władzom Państw Członkowskich co do stosowania przez nie art. 81.
5. Niniejsze obwieszczenie ma zastosowanie również do decyzji związków przedsiębiorstw i do uzgodnionych praktyk.
6. Niniejsze obwieszczenie nie uchybia żadnej interpretacji art. 81 przyjętej przez Trybunał Sprawiedliwości lub Sąd Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich.
II
7. Komisja jest zdania, że porozumienia pomiędzy przedsiębiorstwami wpływające na handel między Państwami Członkowskimi nie ograniczają odczuwalnie konkurencji w rozumieniu art. 81 ust. 1:
a) jeżeli łączny udział rynkowy posiadany przez strony porozumienia nie przekracza 10 % na żadnym z rynków, których dotyczy porozumienie, o ile jest ono zawierane między przedsiębiorstwami, które są aktualnymi lub potencjalnymi konkurentami na którymkolwiek z tych rynków (porozumienia między konkurentami)(4); lub
b) jeżeli udział rynkowy posiadany przez każdą ze stron porozumienia nie przekracza 15 % na żadnym z odnośnych rynków, których porozumienie dotyczy, o ile jest ono zawierane między przedsiębiorstwami, które nie są aktualnymi ani potencjalnymi konkurentami na którymkolwiek z tych rynków (porozumienia między niekonkurentami).
W przypadkach, w których trudno jest sklasyfikować porozumienie jako porozumienie między konkurentami lub jako porozumienie między niekonkurentami, zastosowanie ma próg 10 %.
8. Jeżeli na danym rynku konkurencja zostaje ograniczona przez skumulowany efekt porozumień o sprzedaży towarów lub usług, zawartych między różnymi dostawcami i dystrybutorami (skumulowany efekt zamknięcia rynku wywołany przez równoległe sieci porozumień o podobnych skutkach dla rynku), progi udziału rynkowego z pkt 7 obniża się do 5 % zarówno w przypadku porozumień między konkurentami, jak i porozumień między niekonkurentami. Nie uznaje się generalnie, by poszczególni dostawcy lub dystrybutorzy o udziale rynkowym przekraczającym 5 % przyczyniali się istotnie do skumulowanego efektu zamknięcia rynku(5). Skumulowany efekt zamknięcia rynku jest mało prawdopodobny, jeżeli równoległe porozumienia (sieci porozumień) o podobnych skutkach pokrywają mniej niż 30 % odnośnego rynku.
9. Komisja wyznaje również pogląd, że porozumienia nie ograniczają konkurencji, jeżeli udziały rynkowe nie przekraczają progów odpowiednio 10 %, 15 % i 5 % wymienionych w pkt 7 i 8 w ciągu dwóch kolejnych lat kalendarzowych o więcej niż 2 punkty procentowe.
10. W celu obliczenia udziału rynkowego konieczne jest ustalenie właściwego rynku. Obejmuje on rynek właściwy asortymentowo i rynek właściwy geograficznie. Przy definiowaniu właściwego rynku należy odwoływać się do obwieszczenia w sprawie sposobu wyznaczania rynku właściwego dla potrzeb wspólnotowego prawa konkurencji(6). Udziały w rynku mają być obliczane na podstawie danych o wartości sprzedaży lub, jeśli to stosowne, danych o wartości zakupów. Jeżeli dane na temat wartości nie są dostępne, można wykorzystać dane szacunkowe oparte na innych rzetelnych informacjach rynkowych, w tym dane ilościowe.
11. Punkt 7, 8 i 9 nie mają zastosowania do porozumień zawierających którekolwiek z następujących ograniczeń zasadniczych:
1) jeśli chodzi o porozumienia między konkurentami zdefiniowane w pkt 7, ograniczenia, które bezpośrednio lub pośrednio, samodzielnie lub w połączeniu z innymi czynnikami, na które strony mają wpływ, mają na celu(7):
a) ustalanie cen sprzedaży produktów osobom trzecim;
b) ograniczenie produkcji lub sprzedaży;
c) podział rynków lub klientów;
2) jeśli chodzi o porozumienia między niekonkurentami zdefiniowane w pkt 7, ograniczenia, które bezpośrednio lub pośrednio, samodzielnie lub w połączeniu z innymi czynnikami, na które strony mają wpływ, mają na celu:
a) ograniczenie możliwości ustalania przez kupującego własnej ceny sprzedaży, bez uchybiania możliwości nakładania przez dostawcę maksymalnej ceny sprzedaży lub zalecania ceny sprzedaży, pod warunkiem że nie skutkują stałą lub minimalną ceną sprzedaży w wyniku presji lub nakłaniania z czyjejkolwiek strony;
b) ograniczenie terytorium lub klientów, którym kupujący może sprzedawać towary lub usługi objęte porozumieniem, z wyjątkiem następujących ograniczeń niebędących zasadniczymi:
– ograniczenia aktywnej sprzedaży na terytorium objętym wyłącznością lub na rzecz wyłącznej grupy klientów zastrzeżonej dla dostawcy lub przydzielonej przez dostawcę innemu kupującemu, jeżeli ograniczenie takie nie ogranicza sprzedaży przez klientów kupującego,
– ograniczenia sprzedaży na rzecz użytkowników końcowych przez kupującego działającego na szczeblu handlu hurtowego,
– ograniczenia sprzedaży nieautoryzowanym dystrybutorom przez członków systemu dystrybucji selektywnej, i
– ograniczenia możliwości kupującego w zakresie sprzedaży komponentów, dostarczanych w celu ich włączenia do produkcji, klientom, którzy wykorzystaliby je do produkcji tego samego typu towarów co produkowane przez dostawcę;
c) ograniczenie aktywnej lub pasywnej sprzedaży użytkownikom końcowym przez członków systemu dystrybucji selektywnej działających na szczeblu handlu detalicznego, bez uchybiania możliwości zabronienia członkowi systemu działania poza autoryzowanym miejscem działania;
d) ograniczenie dostaw wzajemnych między dystrybutorami w ramach systemu dystrybucji selektywnej, w tym między dystrybutorami działającymi na różnych szczeblach obrotu;
e) ograniczenie uzgodnione między dostawcą komponentów a kupującym włączającym je do produkcji, ograniczające możliwość sprzedaży przez dostawcę komponentów jako części zamiennych użytkownikom końcowym lub serwisantom bądź innym usługodawcom, którym kupujący nie powierzył naprawy ani serwisu swoich towarów;
3) jeśli chodzi o porozumienia między konkurentami zdefiniowane w pkt 7, jeżeli konkurenci działają dla potrzeb porozumienia na różnym szczeblu łańcucha produkcji lub dystrybucji, każde z zasadniczych ograniczeń wymienionych w pkt 1) i 2) powyżej.
12. 1) Dla potrzeb niniejszego obwieszczenia terminy "przedsiębiorstwo", "strona porozumienia", "dystrybutor", "dostawca" i "kupujący" obejmują odpowiednich przedsiębiorstw powiązanych.
2) "Przedsiębiorstwa powiązane" to:
a) przedsiębiorstwa, w których strona porozumienia bezpośrednio lub pośrednio:
– ma uprawnienie do wykonywania ponad połowy praw głosu, lub
– ma uprawnienie do powoływania ponad połowy członków rady nadzorczej, zarządu lub organów prawnie reprezentujących przedsiębiorstwo, lub
– ma prawo do kierowania sprawami przedsiębiorstwa;
b) przedsiębiorstwa, które bezpośrednio lub pośrednio w stosunku do strony porozumienia mają prawa lub uprawnienia wymienione w lit. a);
c) przedsiębiorstwa, w których przedsiębiorca wymieniony w lit. b) ma bezpośrednio lub pośrednio prawa lub uprawnienia wymienione w lit. a);
d) przedsiębiorstwa, w których strona porozumienia wraz z jednym lub większą liczbą przedsiębiorstw wymienionych w lit. a), b) lub c), lub w których dwa lub więcej spośród tych przedsiębiorstw mają wspólnie prawa lub uprawnienia wymienione w lit. a);
e) przedsiębiorstwa, w których prawa lub uprawnienia wymienione w lit. a) są wspólnie posiadane przez:
– strony porozumienia lub odpowiednich przedsiębiorstw powiązanych, o których mowa w lit. a)- d); lub
– jedną lub więcej stron porozumienia lub jedno lub więcej spośród ich przedsiębiorstw powiązanych, o których mowa w lit. a)-d), oraz jedną lub więcej osób trzecich.
3) Dla potrzeb pkt 2 lit. e) udział rynkowy posiadany przez takie wspólnie posiadanych przedsiębiorstw będzie podzielony po równo dla każdego przedsiębiorstwa mającego prawa lub uprawnienia wymienione w pkt 2 lit. a).
______
(1) Niniejsze obwieszczenie zastępuje obwieszczenie na temat porozumień o mniejszym znaczeniu opublikowane w Dz.U. C 372 z 9.12.1997.
(2) Patrz na przykład orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości w połączonych sprawach C-215/96 i C-216/96 Bagnasco (Carlos) przeciwko Banca Popolare di Novara i Casa di Risparmio di Genova e Imperia (1999) Zb.Orz. I-135, pkt 34-35. Niniejsze obwieszczenie nie uchybia również zasadom oceny na mocy art. 81 ust. 1 wyrażonym w obwieszczeniu Komisji pt. "Wytyczne dotyczące zastosowania art. 81 Traktatu WE do poziomych umów współpracy", Dz.U. C 3 z 6.1.2001, w szczególności pkt 17-31 włącznie, oraz w obwieszczeniu Komisji pt. "Wytyczne dotyczące ograniczeń pionowych", Dz.U. C 291 z 13.10.2000, w szczególności pkt 5-20 włącznie.
(3) Dz.U. L 107 z 30.4.1996, str. 4. Niniejsze obwieszczenie zostanie zrewidowane. Przewiduje się podniesienie progu rocznych obrotów z 40 mln do 50 mln EUR oraz progu rocznej sumy bilansowej z 27 mln do 43 mln EUR.
(4) Jeśli chodzi o określenie aktualnych lub potencjalnych konkurentów, patrz: obwieszczenie Komisji pt. "Wytyczne w sprawie stosowania art. 81 Traktatu WE do poziomych umów współpracy", Dz.U. C 3 z 6.1.2001, par. 9. Przedsiębiorca traktowany jest jako aktualny konkurent, jeżeli działa na tym samym rynku lub jeśli w braku porozumienia jest w stanie przekierować produkcję na dane produkty i wprowadzić je na rynek w krótkim czasie bez ponoszenia istotnych dodatkowych kosztów ani ryzyka, w odpowiedzi na stały niewielki wzrost odpowiednich cen (natychmiastowa możliwość substytucji ze strony podaży). Przedsiębiorca traktowany jest jako potencjalny konkurent, jeżeli istnieją dowody na to, że w braku porozumienia przedsiębiorca mógłby podjąć lub prawdopodobnie podjąłby konieczne dodatkowe inwestycje lub inne niezbędne koszty przekierunkowania działalności, tak aby móc wejść na dany rynek w odpowiedzi na stały niewielki wzrost danych cen.
(5) Patrz również obwieszczenie Komisji pt. "Wytyczne dotyczące ograniczeń pionowych", Dz.U. C 291 z 13.10.2000, w szczególności par. 73, 142, 143 i 189. Podczas gdy w wytycznych dotyczących ograniczeń pionowych odnośnie do pewnych restrykcji mowa jest nie tylko o łącznym, lecz również o powiązanym udziale rynkowym poszczególnego dostawcy lub nabywcy, w niniejszym obwieszczeniu wszystkie progi udziałów rynkowych dotyczą łącznych udziałów w rynku.
(6) Dz.U. C 372 z 9.12.1997, str. 5.
(7) Bez uchybiania przypadkom wspólnej produkcji z lub bez wspólnej dystrybucji zdefiniowanym w art. 5 akapit drugi rozporządzenia Komisji (WE) nr 2658/2000 i art. 5 akapit drugi rozporządzenia Komisji (WE) nr 2659/2000, Dz.U. L 304 z 5.12.2000, odpowiednio str. 3 i 7.