Pomoc państwa - Szwecja - Pomoc państwa nr SA.18857 (2012/C) (ex 2011/NN) - Domniemana pomoc na rzecz spółek VFAB i Ryanair Ltd - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 TFUE.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2012.172.27

Akt nienormatywny

Wersja od: 16 czerwca 2012 r.

POMOC PAŃSTWA - SZWECJA

Pomoc państwa nr SA.18857 (2012/C) (ex 2011/NN) - Domniemana pomoc na rzecz spółek VFAB i Ryanair Ltd - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 TFUE

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2012/C 172/02)

(Dz.U.UE C z dnia 16 czerwca 2012 r.)

Pismem z dnia 25 stycznia 2012 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Szwecję o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 TFUE dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.

Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka pomocy, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma. Uwagi należy kierować do Kancelarii ds. Pomocy Państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres lub numer faksu:

Commission européenne

Direction générale de la concurrence

Greffe des aides d'État

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Faks [phone]

Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom szwedzkim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.

TEKST STRESZCZENIA

1. PROCEDURA

W dniu 8 lutego 2005 r. Komisja otrzymała skargę od operatora linii lotniczych dotyczącą domniemanej niezgodnej z prawem pomocy państwa udzielonej przez władze szwedzkie na rzecz spółki Ryanair Ltd (zwanej dalej "Ryanair") i polegającej na ustaleniach wprowadzonych na lotnisku w Västerås w Szwecji (zwaną dalej "skargą"). W szczególności spółka Ryanair miałaby odnosić korzyści z opłat lotniskowych, które są znacznie niższe niż te uiszczane przez skarżącego. Skarżący przedstawił dodatkowe informacje dotyczące domniemanej pomocy w pismach z dnia 21 marca 2006 r. i z dnia 19 kwietnia 2007 r.

W dniach 2 marca 2005 r., 23 maja 2006 r., 19 grudnia 2006 r. i 21 marca 2011 r. Komisja zwróciła się do władz szwedzkich z prośbą o informacje na temat domniemanego środka pomocy. Władze szwedzkie odpowiedziały na prośbę komisji w pismach z dnia 27 czerwca 2005 r., 15 września 2006 r., 22 lutego 2007 r. i 24 czerwca 2011 r.

2. OPIS ŚRODKÓW POMOCY

Lotnisko w Västerås jest regionalnym cywilnym portem lotniczym, które w 2010 r. obsłużyło 151 tys. pasażerów. Lotniskiem zarządza spółka Västerås Flygplats AB (zwana dalej "VFAB"), która przez cały okres objęty oceną (lata 2001-2010) stanowiła w 100% własność państwa. Od 2001 r. spółka VFAB stosowała następujące ustalenia umowne ze spółką Ryanair:

– W kwietniu 2001 r. spółki VFAB i Ryanair zawarły porozumienie, zgodnie z którym ta ostatnia będzie świadczyć usługi tanich przewozów lotniczych przynajmniej raz dziennie na lotnisku w Västerås (zwane dalej "porozumieniem z 2001 r."). Porozumienie obejmowało okres [...]^(*) lat i stanowiło, że spółka Ryanair będzie korzystać z lotniska podczas jego normalnych godzin otwarcia. W myśl porozumienia spółka Ryanair płaciłaby opłaty lotniskowe⁽¹⁾ po stałej cenie jednostkowej w przeliczeniu na pasażera przewozów lotniczych spółki. Usługi świadczone przez spółkę VFAB na rzecz spółki Ryanair były ograniczone i spółka Ryanair zagwarantowała minimalną liczbę [...]^(*) pasażerów odlatujących rocznie na każdej z tras. Ponadto spółka VFAB miała płacić spółce Ryanair [...]^(*) SEK w ramach wsparcia marketingowego.

– W uzupełnieniu do porozumienia z 2001 r. opłaty lotniskowe dla spółki Ryanair na lotnisku w Västerås zostały obniżone i wprowadzono zależność opłat od liczby rejsów wykonywanych dziennie przez spółkę Ryanair.

– W styczniu 2005 r. spółki VFAB i Ryanair zawarły nowe porozumienie (zwane dalej "porozumieniem z 2005 r."), które zastąpiło poprzednie porozumienie i obejmowało okres [...]^(*) lat. Spółka Ryanair została zobowiązana do wykonywania [...]^(*) i opłata lotniskowa wynosiła [...]^(*).

– W latach 2008 i 2010 spółki VFAB i Ryanair zawarły kolejne dwie umowy marketingowe, w ramach których spółka VFAB miała zapłacić spółce Ryanair łącznie ok. [...]^(*) EUR. W zamian spółka VFAB miała korzystać z usług marketingowych świadczonych przez spółkę Ryanair polegających głównie na obecności spółki VFAB na brytyjskiej i szwedzkiej internetowej stronie startowej spółki Ryanair. Ponadto w razie gdyby spółka Ryanair otworzyła nowe połączenie lotnicze, spółka VFAB zgodziła się na [...]^(*).

Od 1999 r. spółka VFAB odnotowywała znaczące straty w swojej działalności związanej z lotniskiem. W celu chociaż częściowego pokrycia tych strat właściciele spółki zapewnili wniesienie wkładów udziałowców o łącznej wysokości 194 mln SEK (ok. 21,4 mln EUR) w latach 2003-2010. Skarżący zauważył również, że wkłady wniesione do spółki VFAB przez jej właścicieli publicznych mogły stanowić niezgodną z prawem pomoc państwa. Po tym, jak infrastruktura lotniska została sprzedana innej spółce publicznej w 2003 r., spółka VFAB płaciła czynsz za użytkowanie lotniska. Istnieją powody, by przypuszczać, że roczny czynsz został ustalony na poziomie ok. [...]^(*) SEK poniżej ceny rynkowej (ogółem ok. [...]^(*) EUR w latach 2003-2010). Co więcej, za każdy rok objęty oceną (tj. w latach 2001-2010), z wyjątkiem roku 2007, spółka VFAB otrzymywała pomoc operacyjną udzielaną szwedzkim lotniskom, które nie są bezpośrednią własnością skarbu państwa. Budżet programu szacuje się na około 11 mln SEK rocznie. Ogółem spółka VFAB otrzymała w ramach programu ok. 15,8 mln SEK (prawie 2 mln EUR).

3. OCENA ŚRODKÓW

Komisja zbadała, czy następujące środki można uznać za pomoc państwa udzieloną spółce VFAB przez władze szwedzkie:

1) Wkłady udziałowców wniesione do spółki VFAB w latach 2003-2010. Władze szwedzkie są zdania, że właściciele spółki VFAB działali zgodnie z testem prywatnego inwestora, wnosząc wkłady udziałowców i że powodem udzielenia wsparcia spółce były długoterminowe perspektywy finansowe, jakie ma ona zdaniem jej właścicieli. Szwecja nie przedstawiła jednak przekonujących dowodów na poparcie tej opinii. Wydaje się natomiast wątpliwe, aby inwestor rynkowy, bez szczegółowego planu operacyjnego, konsekwentnie pokrywał znaczące straty spółki VFAB w ciągu dziesięciu lat. Władze szwedzkie nie stwierdziły, aby spółka VFAB była objęta obowiązkiem użyteczności publicznej i aby wniesione wkłady były zatem rekompensatą z tego tytułu.

2) Obniżony czynsz uiszczany przez spółkę VFAB za korzystanie z infrastruktury lotniska. Wydaje się, że roczny czynsz uiszczany przez spółkę VFAB został ustalony poniżej ceny rynkowej i mógłby w związku z tym stanowić korzyść gospodarczą dla spółki.

3) Wsparcie operacyjne ze strony państwa na rzecz lotnisk niebędących własnością państwa. Wsparcie operacyjne dla lotnisk, które nie są bezpośrednią własnością państwa, stanowi korzyść gospodarczą dla beneficjenta.

Ponieważ trzy powyższe środki są finansowane z zasobów państwa i wydają się związane z działaniem państwa, mają charakter selektywny i zakłócają lub grożą zakłóceniem konkurencji oraz mają wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi, Komisja przyjmuje wstępną opinię, że stanowią one pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Na obecnym etapie badania wspomnianych środków Komisja ma wątpliwości, czy tego rodzaju pomoc może być uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

Ponadto Komisja oceniła, czy następujące środki mogą zostać zakwalifikowane jako pomoc państwa udzielona przez władze szwedzkie za pośrednictwem spółki VFAB na rzecz spółki Ryanair:

4) Opłaty lotniskowe obowiązujące spółkę Ryanair w latach 2001-2010.Władze szwedzkie twierdzą, że spółka VFAB, zawierając porozumienia ze spółką Ryanair, działała jak prywatny inwestor. Opłaty lotniskowe obowiązujące spółkę Ryanair są zasadniczo niższe niż te, które obowiązują np. spółkę SAS. Szwecja twierdzi, że wynika to z faktu korzystania przez spółkę Ryanair z usług lotniska w mniejszym zakresie niż spółka SAS, z rezygnacji przez nią z przewozów w godzinach szczytu i jej gotowości do podpisania umowy długoterminowej. Uznano to za lepsze zabezpieczenie długoterminowej stabilności finansowej lotniska. Mimo że istotnie usługi świadczone na rzecz spółki Ryanair w zamian za opłaty lotniskowe są bardziej ograniczone, władze szwedzkie nie przedstawiły obliczeń (planu operacyjnego itd.) dowodzących, że zastosowana opłata rzeczywiście odpowiada obniżonemu poziomowi usług. Władze szwedzkie przedłożyły obliczenia wskazujące, że pasażerowie linii Ryanair przynoszą więcej korzyści spółce VFAB niż pasażerowie linii [...]^(*). Wynika to według nich po części z faktu, że pasażerowie linii Ryanair w większym stopniu korzystają z kafeterii i baru na terenie lotniska. Nie zostały jednak przedstawione założenia, na których oparte są powyższe obliczenia, a Szwecja nie twierdzi nawet, że istniały one przed ustaleniem wysokości opłat. Co więcej, spółka Ryanair jest obecnie jedynym przewoźnikiem lotniczym korzystającym z lotniska w Västerås, a fakt znaczącego wzrostu strat z działalności operacyjnej spółki VFAB po opuszczeniu lotniska przez innych przewoźników jest zaprzeczeniem argumentacji Szwecji, jakoby rejsy spółki Ryanair były korzystne dla spółki VFAB.

5) Wsparcie marketingowe udzielone przez spółkę VFAB na rzecz spółki Ryanir/AMS w latach 2001, 2008 i 2010. Po pierwsze odnotowano, że w oparciu o dostępne informacje wydaje się, że nie zostały spełnione unijne zasady zamówień publicznych, ponieważ nie odbyła się procedura przetargowa w celu przyznania umów marketingowych. Władze szwedzkie twierdzą, że jest to zgodne z praktyką stosowaną w branży i przedstawiają dowód w postaci ogłoszenia lotniska Arlanda, które poprzez wsparcie marketingowe próbuje przyciągnąć przewoźników oferujących nowe trasy. Jednak na podstawie treści ogłoszenia można wnioskować, że owo wsparcie marketingowe zostało udzielone na o wiele mniej korzystnych warunkach niż te, które spółka VFAB zaproponowała spółce Ryanair/AMS. W dodatku wydaje się, że wsparcie odnosi się do wszystkich przewoźników lotniczych, podczas gdy w niniejszej sprawie nie ma informacji o tym, jakoby wsparcie marketingowe na tych samych warunkach zostało udzielone jakiemukolwiek innemu przewoźnikowi działającemu na lotnisku w Västerås.

Z tego powodu Komisja przyjmuje wstępnie, że oba środki stanowiły korzyść gospodarczą dla spółki Ryanair/AMS, zwalniając ją z kosztów, które powinna ponieść. Ponieważ powyższe środki są finansowane z zasobów państwa i wydają się związane z działaniem państwa, mają charakter selektywny i zakłócają lub grożą zakłóceniem konkurencji oraz mają wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi, Komisja przyjmuje wstępną opinię, że stanowią one pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Na obecnym etapie Komisja ma wątpliwości, czy tego rodzaju pomoc może być uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym.

Zgodnie z art. 14 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 wszelka bezprawnie przyznana pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.

TEKST PISMA

grafika

______

⁽¹⁾ Łącznie z opłatami za lądowanie i start, obsługę pasażerów, oświetlenie i tłumienie hałasu, kosztami lokalnej służby kontroli ruchu lotniczego oraz kosztem obsługi pasażerów i ramp.

^(*) Tajemnica handlowa