Pomoc państwa - Rumunia - Pomoc państwa SA.38517 (2014/C) (ex 2014/NN) - Wykonanie orzeczenia arbitrażowego Micula przeciwko Rumunii z dnia 11 grudnia 2013 r. - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2014.393.27

Akt nienormatywny

Wersja od: 7 listopada 2014 r.

POMOC PAŃSTWA - RUMUNIA

Pomoc państwa SA.38517 (2014/C) (ex 2014/NN) - Wykonanie orzeczenia arbitrażowego Micula przeciwko Rumunii z dnia 11 grudnia 2013 r. Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2014/C 393/03)

(Dz.U.UE C z dnia 7 listopada 2014 r.)

Pismem z dnia 1 października 2014 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Rumunię o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.

Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma. Uwagi należy kierować do Kancelarii ds. Pomocy Państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres lub numer faksu:

European Commission

Directorate-General for Competition

State aid Greffe

MADO 12/063 -1049 Bruxelles/Brussel

Belgique//België

Faks + 32 2 296 12 42

E-mail: [e-mail]

Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom rumuńskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.

Procedura

W dniu 2 października 1998 r. rząd rumuński przyjął rozporządzenie nadzwyczajne nr 24/1998 (EGO 24) przyznające szereg zachęt inwestycyjnych niektórym inwestorom w regionach znajdujących się w niekorzystnym położeniu. W trakcie negocjacji akcesyjnych Unia Europejska wyraźnie wyraziła swoje zdanie, że przedmiotowe zachęty stanowią pomoc państwa niezgodną z przepisami UE. Rumunia ostatecznie zniosła te problematyczne zachęty inwestycyjne przed przystąpieniem do UE.

W orzeczeniu z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie Micula przeciwko Rumunii ¹ wydanym przez trybunał arbitrażowy powołany na mocy dwustronnej umowy inwestycyjnej zawartej między Szwecją i Rumunią pod auspicjami Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID) zdecydowano, że przez zniesienie zachęt inwestycyjnych Rumunia nie była w stanie zapewnić uczciwego i sprawiedliwego traktowania inwestycji pięciu skarżących i tym samym naruszyła art. 2 ust. 3 dwustronnej umowy inwestycyjnej między Rumunią i Szwecją. Sąd nakazał Rumunii zapłatę odszkodowania w wysokości 367 433 229 RON (ok. 82 mln EUR ² ) na rzecz pięciu skarżących oraz spłatę odsetek do czasu zapłaty całej zasądzonej kwoty.

W toku postępowania arbitrażowego Komisja uczestniczyła w charakterze amicus curiae, informując trybunał arbitrażowy, że wypłata odszkodowania za wypowiedzenie umowy w sprawie zachęt inwestycyjnych byłaby równoznaczna z przywróceniem systemu pomocy niezgodnego z przepisami UE. Wypłata odszkodowania jednoznacznego z przywróceniem niezgodnej z przepisami pomocy państwa stanowiłaby nową pomoc państwa, która mogłaby zostać przyznana jedynie za zgodą Komisji.

Po przyjęciu orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. służby Komisji poinformowały władze rumuńskie, że wykonanie orzeczenia będzie stanowić nową pomoc, która musi zostać zgłoszona Komisji. W lutym 2014 r. władze rumuńskie poinformowały służby Komisji, że częściowo wykonały przedmiotowe orzeczenie nakazujące Rumunii zapłatę odszkodowania, gdyż wyrównano zobowiązania podatkowe jednej ze skarżących spółek. Pismem z dnia 26 maja 2014 r. Komisja powiadomiła Rumunię o swojej decyzji w sprawie wydania nakazu zawieszenia, zobowiązując tym samym Rumunię do zawieszenia jakichkolwiek działań, które mogą doprowadzić do egzekucji lub wykonania orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r.

Środki będące przedmiotem oceny

Oceniany środek obejmuje wykonanie orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. Do częściowego wykonania orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. już doszło, ponieważ Rumunia częściowo zrekompensowała straty w związku z zasądzonym odszkodowaniem, wyrównując należności podatkowe jednej ze skarżących spółek.

Pełne wykonanie orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. oznaczałoby, że Rumunia zapłaci skarżącym 102,6 mln RON z tytułu odszkodowania za wzrost kosztów niektórych surowców (za których przywóz skarżący musieli zapłacić należności celne po cofnięciu zachęt inwestycyjnych, które obejmowały m.in. zwolnienie z ceł za niektóre surowce), 18,1 mln RON z tytułu odszkodowania za utratę zdolności do magazynowania niektórych surowców po niższych cenach oraz 255,7 mln RON z tytułu odszkodowania za utracone zyski wynikające ze spadku sprzedaży wyrobów gotowych. Ponadto Rumunia płaciłaby odsetki od tych kwot do dnia pełnego wykonania orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r.

Ocena

Komisja doszła do wstępnego wniosku, że wykonanie orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. stanowiłoby nową i niezgodną z prawem pomoc państwa. Komisja wstępnie uznaje, że:

- pięciu skarżących tworzy jeden podmiot gospodarczy, który prowadzi działalność gospodarczą i stanowi przedsiębiorstwo do celów art. 107 TFUE;

- wykonanie orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. dałoby skarżącym przewagę ekonomiczną, w innym razie niedostępną na rynku, a w szczególności obniżyłoby ich niektóre zwykłe koszty operacyjne (np. należności celne za surowce), przyznałoby skarżącym kwoty równoważne kwotom rzekomo utraconym na podstawie pierwotnego programu pomocy, gdyż sami musieli ponieść swoje zwykłe koszty operacyjne, i przyznałoby im spłatę odsetek, które obniżyłyby ich zwykłe koszty operacyjne;

- istnienia korzyści nie wyklucza też fakt, iż orzeczenie zobowiązuje Rumunię do zapłaty "odszkodowania" za naruszenie postanowień dwustronnej umowy inwestycyjnej między Rumunią i Szwecją, gdyż przestrzeganie przez państwo członkowskie zobowiązań wynikających z dwustronnych umów inwestycyjnych między państwami członkowskimi nie może uniemożliwiać stosowania prawa unijnego, w tym przepisów dotyczących pomocy państwa;

- wykonanie orzeczenia stanowiłoby "nową pomoc", gdyż z punktu widzenia przepisów dotyczących pomocy państwa nie ma znaczenia, że niektóre koszty operacyjne, jakie zostałyby faktycznie zwrócone, zostały poniesione przez skarżących przed wejściem w życie TFUE w odniesieniu do Rumunii, gdyż decydującą datą jest data podjęcia przez państwo decyzji o zwolnieniu danego przedsiębiorstwa z obciążenia ekonomicznego, jakie stanowią dla niego te koszty;

- istnieją poważne wątpliwości co do tego, iż wykonanie orzeczenia można uznać za zgodne z rynkiem wewnętrznym w oparciu o wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2007-2013 i wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014-2020 lub w oparciu o inną podstawę zgodności z rynkiem wewnętrznym.

Komisja stwierdza, że wykonanie orzeczenia z dnia 11 grudnia 2013 r. nie zostało zgłoszone zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE.

W związku z powyższym Komisja podjęła decyzję o wszczęciu w odniesieniu do wspomnianego powyżej środka pomocy formalnego postępowania wyjaśniającego określonego w art. 108 ust. 2 TFUE.

Zgodnie z art. 14 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 wszelka pomoc niezgodna z prawem może podlegać odzyskaniu od jej beneficjenta.

¹ ICSID sprawa nr ARB/05/20 - Ioan Micula, Viorel Micula, SC European Food SA, SC Starmill SRI, SC Multipack SRL przeciwko Rumunii, ostateczne orzeczenie z dnia 11 grudnia 2013 r.

² Kurs wymiany stosowany przez Narodowy Bank Rumunii w dniu 11 grudnia 2013 r. wynosił 4,45 RON za jedno euro.